Επαφή με το εξωσχολικό βιβλίο-Εμψυχώσεις...

ΠΡΟΤΥΠΟ ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΟ ΣΧΟΛ. ΕΤΟΣ 2014-15 ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΣΕΡΡΩΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ «ΚΩΝ. ΚΑΡΑΜΑΝΛΗΣ» ΕΠΑΦΗ ΜΕ ΤΟ ΕΞΩΣΧΟΛΙΚΟ ΒΙΒΛΙΟ

ΕΜΨΥΧΩΣΕΙΣ ΑΝΑΓΝΩΣΗΣΤΑΞΗ Β2

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

Τα παιδιά δεν πάνε στη βιβλιοθήκη,

πάει η βιβλιοθήκη στα παιδιά

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

~~~~~~~~~~~~~~

Η ΔΑΣΚΑΛΑ ΤΣΕΛΕΠΗ ΣΟΦΙΑ

1



Βασικός στόχος του προγράμματος είναι να έρθουν τα παιδιά

σε επαφή με το εξωσχολικό βιβλίο. Να παρακινηθούν μέσω των

αναγνωστικών εμψυχώσεων να γνωρίσουν βιβλία, να

πληροφορηθούν για το εύρος και την ποικιλία τους, να παίξουν

με τα βιβλία, να αναρωτηθούν για τον ήρωα ενός βιβλίου, τον

χώρο και χρόνο δράσης του, τα γεγονότα, την υπόθεση του

βιβλίου. Να τα καταστήσουμε ικανά να ανακαλύψουν δικά τους

κίνητρα για διάβασμα. Να προβάλλουν στο κείμενο τον εαυτό

τους. Να το ιδιοποιηθούν. Να νιώσουν ότι το έγραψαν τα ίδια.

Η έμπνευση για την υλοποίηση του συγκεκριμένου

προγράμματος πηγάζει από τα πορίσματα της έρευνας του

Κριστιάν Ποσλανιέκ, συγγραφέα και ερευνητή του Εθνικού

Ινστιτούτου Παιδαγωγικής Έρευνας της Γαλλίας, πάνω σε δράσεις

και πρακτικές που εφαρμόστηκαν στις γαλλόφωνες περιοχές και

αφορούν στους τρόπους με τους οποίους μπορεί να έρθει ένα παιδί

σε μια βαθιά και ουσιαστική επαφή με το εξωσχολικό βιβλίο.

Οι τρόποι αυτοί αποτελούν τις εμψυχώσεις ανάγνωσης που

παρουσιάζονται αναλυτικά στο βιβλίο του με τίτλο «Να δώσουμε

στα παιδιά την όρεξη για διάβασμα».

Πιο συγκεκριμένα :

Εμψυχώσεις ονομάζονται οι τεχνικές που αποσκοπούν στην

προώθηση του διαβάσματος στα παιδιά. Μέσα από αυτές τα παιδιά

καλούνται να ανακαλύψουν τα δικά τους κίνητρα για διάβασμα.


2



Χρειάζεται μια κρίσιμη συνάντηση με ένα βιβλίο, με έναν ήρωα,

ένα είδος, ένα λογοτεχνικό ύφος, σε έναν χώρο, ώστε να μπορούν

να προβάλλουν τον εαυτό τους μέσα στο βιβλίο αυτό και να το

κάνουν δικό τους. Να νιώσουν ότι γράφτηκε από αυτά.

Οι εμψυχώσεις ανάγνωσης (ή αναγνωστικές εμψυχώσεις)

διακρίνονται σε 4 κατηγορίες οι οποίες μπορεί να συνυπάρχουν, να

συνδέονται και να συνλειτουργούν κατά την επεξεργασία ενός

βιβλίου στην υλοποίηση μιας δράσης.

ΑΝΑΓΝΩΣΤΙΚΕΣ ΕΜΨΥΧΩΣΕΙΣ (ΕΜΨΥΧΩΣΕΙΣ ΑΝΑΓΝΩΣΗΣ)

1.Πληροφοριακές 4.Εμψυχώσεις εμψυχώσεις εμβάθυνσης 2.Εμψυχώσεις 3.Εμψυχώσεις παιχνιδιού αισθήματος ευθύνης

1.Πληροφοριακές εμψυχώσεις

Πληροφόρηση για την ποικιλία των βιβλίων (είδη, θέματα,

διαφορές ύφους, πρόσωπα, αναλογία κειμένων εικόνων,

έκταση κ.α.)

Το διάβασμα μπορεί να προσφέρει ευχαρίστηση

2. Εμψυχώσεις παιχνιδιού


3



Η δυναμική πληροφόρηση των παιδιών για το πλήθος των βιβλίων

δεν αρκεί πάντα. Πολλά παιδιά έχουν ισχυρούς ενδοιασμούς στο να

δοκιμάσουν μια τέτοια εμπειρία. Οι αναγνωστικές εμψυχώσεις

παιχνιδιού προτείνουν ένα κίνητρο: το παιχνίδι. Μπορεί να παίξει

κανείς με τα βιβλία. Η προσέγγιση του βιβλίου βασίζεται στο

παιχνίδι.

3. Εμψυχώσεις αισθήματος ευθύνης

Κίνητρο για διάβασμα μπορεί να αποτελέσει ένα κοινωνικό

αίτημα, η ανάληψη κοινωνικής ευθύνης να φέρουν σε πέρας μια

αποστολή που τους έχει ανατεθεί.

4. Εμψυχώσεις εμβάθυνσης

Πολλαπλή ανάγνωση. Αποφασιστική συνάντηση με ένα βιβλίο που

είναι μια πράξη βαθιά προσωπική, εσωτερική. Εμπλέκει πολλές

πλευρές της προσωπικότητας του αναγνώστη και προϋποθέτει

αναθεωρήσεις, επανεκτιμήσεις απόψεων και πεποιθήσεων,

αποπλαισιώσεις, εκπλήξεις.

1. «ΜΙΑ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΣΤΗΝ ΤΑΞΗ ΜΑΣ»

2. «ΜΗΝΑΣ ΜΠΑΙΝΕΙ ΜΗΝΑΣ ΒΓΑΙΝΕΙ»

3. «ΜΙΑ ΦΟΡΑ ΚΙ ΕΝΑΝ ΚΑΙΡΟ … ΠΑΡΑΜΥΘΙ ΣΤΟ ΝΕΡΟ»

4. «ΤΟ ΠΑΡΑΜΥΘΙ ΤΗΣ ΚΥΡΑ-ΚΑΚΗΣ»


4



5. «ΤΙΤΙΒΙΣΜΑΤΑ»

6. «Η ΜΑΡΓΑΡΙΤΑΡΕΝΙΑ ΠΟΛΙΤΕΙΑ»

7. «Ο ΑΗ-ΒΑΣΙΛΗΣ ΦΕΤΟΣ ΕΙΝΑΙ ΠΡΑΣΙΝΟΣ»

8. «ΤΟ ΔΩΡΟ ΤΗΣ ΠΑΠΛΩΜΑΤΟΥΣ»

9. «ΤΟ ΤΑΞΙΔΙ ΤΗΣ ΠΑΠΛΩΜΑΤΟΥΣ»

10.«ΤΑ ΕΛΛΗΝΑΚΙΑ»

11. «ΠΑΤΑΤΕΣ ΠΑΤΑΤΕΣ»

12. «ΒΙΒΛΙΟΚΡΥΦΤΟ»

13. «ΤΟ ΚΟΙΝΟ ΣΗΜΕΙΟ»

14.«ΚΑΛΟ ΚΑΛΟΚΑΙΡΙ»

1. «ΜΙΑ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΣΤΗΝ ΤΑΞΗ ΜΑΣ»

Τα παιδιά καλούνται να λύσουν μια αυθεντική προβληματική

κατάσταση της σχολικής καθημερινότητας που αφορά στην

ενασχόληση των γρήγορων μαθητών με κάποιο αντικείμενο μέχρι

την ολοκλήρωση των σχολικών εργασιών εντός της τάξης από

τους υπόλοιπους μαθητές. Μεταξύ των λύσεων προτάθηκε η άποψη

να υπάρχουν βιβλία όλων των τύπων, ώστε να ασχολούνται μ’

αυτά.

Αποφασίζεται έτσι να δημιουργηθεί στην τάξη μια βιβλιοθήκη,

για την οποία το κάθε παιδί θα φέρει ένα ή περισσότερα βιβλία.

Επιπλέον το κάθε παιδί καλείται να παρουσιάσει τουλάχιστον ένα

βιβλίο του στους συμμαθητές του (πληροφοριακή εμψύχωση και

εμψύχωση ευθύνης). Η δραστηριότητα ολοκληρώνεται με την


5



παρουσίαση των βιβλίων και τη συμπλήρωση του αντίστοιχου

φύλλου εργασίας.

Το αποτέλεσμα της δραστηριότητας αυτής και του τελικού

προϊόντος που ήταν η δημιουργία της βιβλιοθήκης της τάξης, ήταν

να ξεκινήσει μια διαδικασία επαφής αρχικά με το ξεφύλλισμα των

βιβλίων. Μόλις κάποιο παιδί τέλειωνε την εργασία του, έπαιρνε

αθόρυβα ένα βιβλίο από τη βιβλιοθήκη της τάξης και

ασχολούνταν μ’ αυτό. Παρατηρήθηκαν διάφορες συμπεριφορές.

Κάποια παιδιά σηκώνονταν, έπαιρναν ένα βιβλίο και σε λίγα λεπτά

το επέστρεφαν κι έπαιρναν άλλο. Κάποια άλλα απλά ξεφύλλιζαν

κάποια βιβλία και κάποια άλλα ασχολούνταν με ένα συγκεκριμένο

βιβλίο συνέχεια και συνέχεια και το διάβαζαν τμηματικά, όποτε

τους δίνονταν η ευκαιρία.

Όταν η διαδικασία ωρίμασε και τα παιδιά εξοικειώθηκαν,

άρχισαν να διαφημίζουν στις μεταξύ τους σχέσεις και άτυπες

αλληλεπιδράσεις με τους συμμαθητές τους τα βιβλία που διάβασαν

και δεν ήταν λίγα τα παιδιά που ζητούσαν να πάρουν ένα βιβλίο

στο σπίτι τους. Επίσης άρχισε ένας άμεσος δανεισμός μεταξύ τους

με άλλα βιβλία που εμφανίζονταν εκτάκτως στην τάξη και πλέον τα

ίδια τα παιδιά είχαν την ευθύνη του μεταξύ τους δανεισμού. Με

φθίνουσα υποστήριξη (scaffolding) της διαδικασίας αυτής στα

πλαίσια μια εγκαθιδρυμένης μάθησης, τα παιδιά απέκτησαν

ανεξαρτησία. Σε τακτά χρονικά διαστήματα κάποια παιδιά με ζήλο

ανανέωναν το περιεχόμενο της βιβλιοθήκης. Έγιναν συζητήσεις για

τις υποχρεώσεις και τα δικαιώματα τόσο αυτού που δανείζει ένα

βιβλίο όσο κι αυτού που το δανείζεται. Δεν έλλειψε και ένα συμβάν


6



απώλειας ενός βιβλίου που λύθηκε με αντικατάστασή του από τον

«υπαίτιο».

Ο πρώτος βασικός στόχος είχε πετύχει. Η επαφή των παιδιών με

τα βιβλία ήταν μια πραγματικότητα. Τα βιβλία ήρθαν στα χέρια

τους και γιατί όχι και στην καρδιά τους!

Επιπλέον τα παιδιά λειτούργησαν έχοντας αναπτύξει τις

μεταγνωστικές διαδικασίες αναστοχασμού και αυτορύθμισης.

Λειτούργησαν ως μια αυτορυθμιζόμενη κοινότητα μάθησης. Με

κοινό στόχο, αλληλεπίδραση και συνεργασία.

Ακολουθεί λίστα με βιβλία που περιλάμβανε

η βιβλιοθήκη, το φύλλο εργασίας

και ενδεικτικές απαντήσεις παιδιών

ΛΙΣΤΑ ΜΕ ΒΙΒΛΙΑ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ

ΓΙΑ ΤΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΗΣ ΤΑΞΗΣ

1. Τα μαγικά μαξιλάρια Ευγένιος Τριβιζάς

2. Ο Αργοναύτης Στρατής Μυριβήλης

3. Μελισσούλα Σούλα

Φροσούλα

Τζέιμς Κρους

4. Η Μαργαριταρένια Πολιτεία Χρύσα Δημουλίδου

5. Ο Φεγγαροσκεπαστής Eric Puybaret

6. Ο Ρωμανός ο φαροφύλακας Γιώργος Παπασταματίου

7. Από τη ζωή του Χριστού


7



8. Μια φορά κι έναν καιρό … παραμύθι στο νερό

Ιωάννα Δημητριάδου

9. Ο Παραμυθοράφτης Βιολέτα Σολιδάκη

10. Το αριστερό μου πόδι Φράνση Σταθάτου

11. Ο μικρός κυνηγός Ντιμίτερ Ινκιόφ

12. Ο Κοντορεβιθούλης Κλασσικά παραμύθια

13. Οι Τρεις Σωματοφύλακες Αλέξανδρος Δουμάς

14. Ο μικρός πρίγκιπας Αντουάν ντε Σαιν-Εξυπερύ

15. Οι 12 Κοκκινοσκουφίτσες και ο Κουρδιστός λύκος

Χρήστος Μπουλώτης

16. Το Νερό της Ζωής Barbara Rogasky

17. Ο δεκαπενταετής πλοίαρχος Ιούλιος Βερν

18. Ο μικρός πρίγκιπας-Ο πλανήτης της Αχάτης

Βασισμένο στο έργο του

Εξυπερύ

19. Το Δώρο της Παπλωματούς Τζεφ Μπριμπό

20. Η ξύλινη κούκλα Μαρία Λυρατζή

21. Ο Θησέας και τα κατορθώματά του

Ελληνική Μυθολογία

22. Ο Ιγνάτιος και η γάτα Ευγένιος Τριβιζάς

23. Η απαγορευμένη κοιλάδα Από τη Μεγάλη Βιβλιοθήκη της Disney

24. ΓΗ Τα παραμύθια είναι Τζοκόντα

25. Παραμύθια απ’ το τηλέφωνο Τζιάνι Ροντάρι

26. Τα πουλιά του Εθνικού Πάρκου της Λίμνης Κερκίνης

Φορέας Διαχείρισης Λίμνης Κερκίνης

27. Τα πρώτα μου Πώς; Larousse


8



28. Πατάτες Πατάτες Anita Lobel

ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

ΟΝΟΜΑ : ……………………………

Δραστηριότητα 1η : Μια Βιβλιοθήκη στην τάξη μας

Ποιο βιβλίο έφερα για τη βιβλιοθήκη της τάξης μου; Γράφω τον τίτλο του:

…………………………………………………………………………………………………………………………………………….

Ποιος /α είναι ο/η συγγραφέας του βιβλίου;

………………………………………………………………………………………………………………………………………………

Το έχω διαβάσει; …………………………………………………………………………………………………………

Μου άρεσε; ………………………………………………………………………………………………………………………

Για τι μιλάει το βιβλίο αυτό;


9



…………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΕΡΓΑΣΙΕΣ


10




11




12

Επαφή με το εξωσχολικό βιβλίο-Εμψυχώσεις...

Education