กญแจประจาหลก (Clef)

กญแจประจาหลก (Clef) ถอวาเปนเครองหมายทางดนตรทสาคญ เพอใชใน

การกาหนดหรอบงชวาตวโนตแตละตวมชอเรยกวาอยางไร กญแจประจาหลกทนยมใช

ในปจจบนม 2 กญแจ คอ กญแจประจาหลก G (G Clef) และกญแจประจาหลก F

(F Clef) ซงทง 2 กญแจ มววฒนาการมาอยางตอเนองจนกระทง ปรากฎใหเหนและใช

กนจนถงปจจบน ทง 2 กญแจนมกเรยกกนสน ๆ จนตดปากวา กญแจซอล และกญแจฟา

นอกจากการบนทกโนตลงในบรรทด 5 เสนทแยกระหวางกญแจซอลกบ

กญแจฟาแลวยงมการบนทกโนตอกประเภทหนงเรยกวา “บรรทดรวม” (Grand Staff)

โดยการนาเอากญแจซอล และกญแจฟาบนทกลงพรอม ๆ กน บรรทดประเภทนมกใช

สาหรบการเขยนโนตใหเปยโนบรรเลง

บรรทดรวม (Grand Staff)

6

กญแจซอล ภาษาองกฤษเรยกวา G Clef หรอ Treble Clef

ชอตวโนตเมอเขยนลงบรรทด 5 เสนพรอมกญแจซอลมหลกเพอใหจางายขน คอ

โนตคาบเสน Every Good Boy Does Fine

โนตในชอง FACE

7

กญแจฟา ภาษาองกฤษ เรยกวา F Clef หรอ Bass Clef

ชอตวโนตเมอเขยนลงบรรทด 5 เสนพรอมกญแจฟามหลกเพอใหจางายขน

คอ

โนตในชอง A Child Enjoys Games

โนตคาบเสน Go Back and Dance For A while

โนตชอ C ทวางทบกงกลางเสนนอย ทงทอยใน Treble Clef หรอ Bass Clef

ทงสองมเสยงตรงกน คอ C กลาง (Middle C)

8

9

ชอตวโนตในบรรทด 5 เสน ของกญแจซอล (Treble Clef)

ชอตวโนตในบรรทด 5 เสน ของกญแจฟา (Bass Clef)

ประเภทของกญแจประจาหลก

กญแจประจาหลกในการบนทกดนตรสมยใหมมใชอยเพยงสามชนดคอ

กญแจซอล กญแจโด และกญแจฟา ซงกญแจแตละชนดจะอางถงเสยงซอล โด และฟา

ตามลาดบ ตามตาแหนงทกญแจนนไดไปคาบเกยวไวบนบรรทด 5 เสนและชองอน ๆ

กจะสมพนธกบโนตบนเสนนน

รปราง ชอ ใชระบโนต ตาแหนงทคาบเกยว

กญแจซอล G (G-clef)

เสยงซอลทอย

เหนอเสยงโด

กลาง

สวนโคงกนหอย

ตรงกลาง

กญแจโด C (C-clef)

เสยงโดกลาง

(middle C)

กงกลางกญแจโด

กญแจฟา F (F-clef)

เสยงฟาทอยใต

เสยงโดกลาง

หวของกญแจ

หรอระหวางสองจด

10

การใชความแตกตางของกญแจประจาหลก กเพอใหสามารถบนทกดนตร

และเสยงอน ๆ ไดทกอยาง แมวาจะมธรรมชาตของเสยงทแตกตางกน เชนเสยงบางอยาง

อาจฟงดแลวสงกวาหรอตากวาเสยงอน ซงเปนการยากทจะบนทกเสยงทกอยางโดยใช

กญแจประจาหลกเพยงชนดเดยว เนองจากบรรทดมเพยงแคหาเสนในปจจบน แตอาจ

นาเสนอระดบเสยงของตวโนตไมเพยงพอตอจานวนโนตทสามารถสรางขน แมจะใช

(ledger line) มาชวยกตาม การใชความแตกตางของกญแจสาหรบเครองดนตรและเสยง

แตละชนด มสวนชวยใหเขยนตวโนตไดงาย ลดจานวนการใช

ตาแหนงของกญแจประจาหลก

กญแจประจาหลกสามารถวางไดหลายตาแหนง ปกตแลวจะวางไวใหคาบ

เกยวกบเสนใดเสนหนงบนบรรทด และในเมอบรรทดม 5 เสน จงมความเปนไปได

ทงหมด 15 แบบในการใชงาน อยางไรกตามม 6 แบบทเปนการกาหนดซาซอนกน

ตวอยางเชน กญแจซอลทกากบเสนทสาม จะมคาเทากบกญแจโดทกากบเสนทหนง เปน

ตน ดงนนจงเหลอเพยง 9 แบบเทานนทใหผลแตกตางกน ซงทกแบบเคยใชใน

ประวตศาสตรทผานมาแลวทงสน ไดแก กญแจซอล บนสองเสนลาง กญแจฟา บนสาม

เสนบน และกญแจโดบนทกเสนยกเวนเสนทหา (เนองจากกญแจโดบนเสนทหาซาซอน

กบกญแจฟาบนเสนทสาม) แตสาหรบทกวนน กญแจทใชเปนปกตมเพยงแค กญแจซอล

กญแจฟา กญแจอลโต และกญแจเทเนอร ซงสองอยางแรกมกใชควบคกนบอยครงกวา

11