คณธรรม จรยธรรม ในการบรหารสถานศกษา

นางสาวสภา ประสพโชค รหส 56106930001

นางสาวสายสนย มงคลพทธรงส รหส 56106930006

น ำเสนอโดย

นางสาวสกญญา สดารารตน รหส 56106930005

คณธรรม จรยธรรม ในการบรหารสถานศกษา

คอ การใชหลกธรรมปฏบตในการบรหารงานทกระดบ ตงแต ระดบปฏบตการ และผบรหารระดบตน ระดบกลาง หรอระดบสง ใหไดผลด มประสทธภาพสง โดยการปกครองและบรหารทด (Good Governance) ตามหลกธรรมปฏบต

ผบรหาร ตองม ประมขศลป

คณลกษณะความเปนผน าทด เปนคณสมบตทด ทส าคญ ของหวหนาฝายบรหาร ลงมาถงหวหนางานทกระดบ ใหสามารถปกครองและบรหารองคกรทตนรบผดชอบใหด าเนนไปถงความส าเรจอยางไดผลด มประสทธภาพสงและใหถงความเจรญรงเรอง และสนตสขอยางมนคง

คณลกษณะความเปนผน าทด เปนทง ศาสตร (science) และ ศลป (Arts)

กลาวคอ สามารถ ศกษาวเคราะหวจยขอมลอยางมระบบ (Systematic study) ประมวลขนเปนหลกหรอทฤษฎ (Theory) ตามวถทางวทยาศาสตร (Scientific Method) ส าหรบใชเปนแนวทาง การปฏบตงานของหวหนาฝายบรหาร ใหเกดประโยชนแกการปกครองการบรหารทด (Good Governance) ใหบรรลผลส าเรจดวยดมประสทธภาพสงได เพราะเหตนน ประมขศลป คอคณลกษณะความเปนผน าทด จงเชอวาเปนศาสตร (science)

นอกจากน ยงเกดจากการทบคคลไดเคยศกษา หาความร ฝกฝน อบรม บมนสย และเคยปฏบตพฒนาสภาวะความเปนผน าทด มาแตปางกอน คออดตกาล จนหลอหลอมบคลกภาพและสภาวะความเปนผน าทด ปลกฝง เพมพน อยในจตยงขนตอ ๆ มาจนถงปจจบน คณลกษณะของความเปนผน าทดเชนน เชอวาเปนศลป (Arts) ซงกคอ บญบารม

คณธรรม จรยธรรม ส าหรบขาราชการ ประกอบดวยหลกธรรม 4 ประการ

1. หลกการครองตน

3. หลกการครองงาน 2. หลกการครองคน

4. หลกธรรมาภบาล

1. หลกการครองตน - พงตนเอง ขยนหมนเพยร มความรบผดชอบ

- ประหยดและเกบออม

- จดการระเบยบวนยและเคารพกฎหมาย

- ปฏบตตามคณธรรม

- ความจงรกภกดตอชาต ศาสนา พระมหากษตรย

หลกการครองตน ประกอบดวยหลกธรรม 1. เปนผมบคลกภาพทด คอ มสขภาพกาย และ สขภาพจตทด

1.1 มสขภาพกายทด คอ มสขภาพอนามยทด มทวงทากรยา รวมทงการแตงกาย ทสภาพเรยบรอย ดงาม สะอาด และดสงางามสมฐานะ

1.2 มสขภาพจตทด คอ เปนผมอธยาศยใจคอทงาม เปนคนด มศลธรรม ไดแก

- ผมศรทธา - ผมศล

- ผมสตะ

- ผมจาคะ

- ผมวรยะ - ผมสต

- ผมสมาธ

- ผมปญญา

2. เปนผมกลยาณมตตธรรม คอ ผมคณธรรมของมตรทด 7 ประการ คอ..

1. ปโย (เปนผนารก) 3. ภาวนโย (เปนผนานบถอ นาเจรญใจ) 4. วตตา (เปนผรจกพดจาโดยมเหตผลและหลกการ)

2. คร (เปนผนาเคารพบชา)

5. วจนกขโม (เปนผอดทนตอถอยค าทลวงเกน วพากษ วจารย ซกถาม หรอขอปรกษาหารอ ขอใหค าแนะน าตางๆ ได )

7. โน จฏฐาเน นโยชะเย (ไมชกน าในอฐานะ คอไมชกจงไปในทางเสอม หรอไปในทางทเหลวไหลไรสาระหรอใหเปนโทษ)

6. คมภรญ จะ กะถง กตตา (สามารถแถลงชแจงเรองทลกซง หรอเรองทยงยากซบซอนใหเขาใจอยางถกตอง และตรงประเดนได)

หลกธรรม สปรสธรรม 7……ตองปฏบตได !

รเหต รผล รงาน รประมาณ

รกาลเทศะ รบคคล รชมชน

2. หลกการครองคน - เขาใจและประสานสมพนธ

- ท าการรวมกบผอนเปนทม

- เสมอภาคท าสงทมประโยชน

- มธรรมะตอตนเองและผอน

- เสรมสรางความสามคคในหมคณะ

หลกการครองคน ประกอบดวยหลกธรรม ตอไปน

1. รจกหลกปฏบตตอกนดวยด ระหวางผบงคบบญชากบลกนองหรอ ผอยใตบงคบบญชา ตามหลกธรรมของพระพทธเจาเชอ “เหฎฐมทศ” เหฎฐมทศ คอ ทศเบองต า เจานายหรอผบงคบบญชา พงบ ารงลกนอง คอผใตบงคบบญชา ดวยสถาน 5 คอ 1. จดงานใหตามก าลง 2. การใหอาหารและบ าเหนจรางวล 3. การรกษาพยาบาลยามเกบไข 4. การมน าใจแบงปนสงของ 5. ปลอยในสมย

สวนลกนองผใตบงคบบญชาเมอเจานายหรอผบงคบบญชา ท านบ ารงอยางนแลว กพงปฏบตอนเคราะหเจานาย ผบงคบบญชา ดวยสถาน 5 ตอบแทนดวยเชนกน คอ

1. ลกขนท างานกอนนาย 2. เลกการท างานทหลงนาย

3. ถอเอาแตของทนายให

4. ท างานใหดขน 5. น าคณของนายไปสรรเสรญ

กลาวโดยยอ ผบงคบบญชา กบผอยใตบงคบบญชา พงปฏบตตอกน ดงค านกปกครอง นกบรหารแตโบราณกลาววา

อยสงใหนอนคว า อยต าใหนอนหงาย

2. เปนผมมนษยสมพนธ (Human Relation) ทด ดวยคณธรรม คอ พรหมวหารธรรม และสงคหวตถ

พรหมวหารธรรม คณธรรมเครองอยของผใหญ 4 ประการ

1. เมตตา ปรารถนาใหผอนเปนสข 2. กรณา ชวยผอนพนทกข 3. มทตา ยนดเมอผอนไดด 4. อเบกขา การวางเฉยเปนกลางปราศจากอคต

สงคหวตถ 4 ประการ

1. ทาน

3. อตถจรยา

4. สมานตตตา

2. ปยวาจา

รจกใหปน สงของ ของตน แกผอนทควรใหปน

ความรก ปรารถนาใหผมทกข เดอดรอน ใหพนทกข

รจกประพฤตสงทเปนประโยชนแกผอน

เปนผมตนเสมอ คอ ไมถอตวเยอหยง จองหอง อวดด

คณธรรม 4 ประการน เปนเครองยดเหนยวจตใจของผอนไวได และยงความสามคค ใหเกดขนระหวางกนและกนดวยหรอจะเรยกวา หลกธรรมมหาเสนห กได

3. หลกการครองงาน

- มความรบผดชอบตอหนาทขยนและเอาใจใส

- มความรความสามารถในการปฏบตหนาท

- คดสรางสรรคและพฒนา

- กระตอรอรน เสยสละ อดทน

- ค านงถงผลประโยชนสวนรวม

หลกการครองงาน ประกอบดวยหลกธรรม คอ อทธบาทธรรม ไดแก

1. ฉนทะ (ความรกงาน)

3. จตตะ (ความเปนผมจตใจจดจออยกบการงาน)

4. วมงสา (ความเปนผรจกพจารณาเหตสงเกตผลในการปฏบตงาน)

2. วรยะ (ความเพยร)

วมงสา กลาวโดยความหมายอยางกวาง จะเหนวามขอปฏบตทจะชวยใหการปฏบตงานในหนาทรบผดชอบ หรอในการประกอบสมมาอาชวะ ใหไดผลดและมความเจรญมนคงยงกวาขออน ๆ อก ทในวงการบรหาร ไดศกษาวจยเหนผลดมาแลว ไดแก ก. เปนผมความคดรเรม (Initiatives) ดวยความคดสรางสรรค (Creative)

ข. มความคดพฒนา (Development)

ค. เปนผมส านกในภาระหนาทความรบผดชอบ (Sence of Responsibilities) สง

ง. มความมนใจตนเอง (Self Confidence) สง

โลกธรรม 8 เปนธรรมทครอบง าสตวโลกททกคนจะตองประสบเปนธรรมดาของปถชน ซงผบรหารตองเขาใจและยดถอ เปนสภาวะ 4 ค คอ

มลาภ เสอมลาภ มทรพยสนเงนทองไมใชจายฟ มเฟอย ใชจายพอสมควร เงนหมดล าบาก

มยศ เสอมยศ มต าแหนงหนาทการงาน ชอเสยง อยายดมนถอมน

มสรรเสรญ มนนทา ท าดคนยกยอง ขดผลประโยชนถต าหนนนทา

มสข มทกข ไดสงทปรารถนากมสข ไมไดกทกข

มลาภ เสอมลาภ / มยศ เสอมยศ / มสรรเสรญ มนนทา / มสข มทกข

4. หลกธรรมาภบาล

หลกธรรมาภบาล กบ

ผบรหารสถานศกษา

หลกนตธรรม

หลกคณธรรม

หลกการมสวนรวม

หลกความโปรงใส

หลกความรบผดชอบ

หลกความคมคา

การสรางหลกธรรมาภบาล

ตองสรางให

ผบรหารสถานศกษา

กระท าถกตอง

เขมแขง

ยตธรรม

หลกธรรมาภบาล คอ คณธรรมของนกปกครองนกบรหารทด(Good Governance)

1. หลกนตธรรม (Rule of Law) การตรากฎหมาย กฎ ขอบงคบตาง ๆ ใหทนสมยและเปนธรรม เปนทยอมรบของสงคม ไมเลอกปฏบต และสงคมยนยอมพรอมใจปฏบตตามกฎหมายและกฎขอบงคบเหลานน โดยถอวาเปนการปกครองภายใตกฎหมาย มใชตามอ าเภอใจ หรอตามอ านาจของตวบคคล

2. หลกคณธรรม ( Morality / Ethics) หมายถง การยดมนในความถกตองดงาม ส านกในหนาทของตนเอง มความซอสตยสจรต จรงใจ ขยน อดทน มระเบยบวนย และเคารพในสทธของผอน

3. หลกความโปรงใส (Transparency) หมายถง การสรางความไววางใจซงกนและกน โดยมการใหและการรบขอมลทสะดวกเปนจรง ทนเหตการณ ตรงไปตรงมา มทมาทไปทชดเจนและเทาเทยม มกระบวนการตรวจสอบความถกตองชดเจนได

4. หลกการมสวนรวมของประชาชน (Participation) หมายถง การเปดโอกาสใหประชาชนมสวนรวมรบร และรวมคด รวมเสนอความเหนในการตดสนใจปญหาส าคญของประเทศในดานตาง ๆ เชน การแจงความเหน การไตสวนสาธารณะ การประชาพจารณ การแสดงประชามต นอกจากนยงรวมไปถงการรวมตรวจสอบ และรวมรบผดชอบตอผลของการกระท านน

5. หลกจตส านกและความรบผดชอบ (Accountability) หมายถง ความรบผดชอบทตรวจสอบไดเปนการสรางกลไกใหมผรบผดชอบ ตระหนกในหนาท ความส านกในความรบผดชอบตอสงคม การใสใจปญหาสาธารณะของบานเมอง และกระตอรอรนในการแกปญหา ตลอดจนการเคารพในความคดเหนทแตกตาง และความกลาทจะยอมรบผลจากการกระท าของตน

6. หลกความคมคา (Cost-effectiveness or Economy) หมายถง การบรหารจดการและการใชทรพยากรทมจ ากด ใหเกดประโยชนคมคา เพอใหเกดประโยชนสงสดแกสวนรวม

I AM READY

Integrity ท างานอยางมศกดศร

Activeness ขยน ตงใจ ท างานเชงรก

Morality มศลธรรม คณธรรม

Relevancy รทนโลก ปรบตวทนโลก ตรงกบสงคม

Accountability รบผดชอบตองาน ตอสงคม

Democracy มประชาธปไตย มสวนรวม และโปรงใส

Yield มผลงาน มงเนนผลงาน

บทสรป จากหลกการครองตน ครองคน ครองงาน เปนการใชหลกพทธธรรมเปนแนวทางใน

การประพฤตปฏบตใหผบรหาร ซงถอวาเปนผมอทธพลตอบคลากรทกคนในสถานศกษา หรอในหนวยงาน ไดด ำเนนกำรในกำรบรหำรจดกำรทง 3+1 ดำน คอ ดำนกำรด ำเนนชวตสวนตว (กำรครองตน) กำรปกครองคน (กำรครองคน) และกำรควบคมด ำเนนกำรบรหำรงำน (กำรครองงำน) และ กำรบรหำรทดรอบดำน (กำรบรหำรทด) ใหเกดความสมดลลงตวสอดคลองกนตลอดจนใหเกดการบรหารจดการ และบรหารงาน คอ การบรหารตนเอง การบรหารคน และการบรหารงานตามหลกการบรหารงานในทางทฤษฎทางการบรหาร กระบวนการในการบรหารงานตาง ๆ เขาดวยกนอยางสมบรณ จะมผลท าใหเกดความรก ความสามคคในหมคณะ เกดการพฒนางานอยางตอเนองเปนผลดกบสถานศกษา องคกร หนวยงาน ตลอดจนประเทศชาต และผทไดรบประโยชนมากทสดคอ ประชาชนในการงาน และสงคมจะมความสขทมผน า หรอผบรหารทมคณธรรม-จรยธรรมเปนทต งในการบรหารงานอยางแทจรง