การทวนสอบเคร� องมื�อว�ดจากใบรายงานผลการสอบเท�ยบ ส�าหร�บห�องปฏิ�บ�ติ�การทดสอบ ติามืข้�อก�าหนด ISO/IEC17025:2005

ว�นจ�นทร!ท� 16 ส�งหาคมื พ.ศ.255 จ�ดโดย ศ%นย!ว�ทยาศาสติร!การแพทย!ท� 11 ณ ห�องประชุ*มืศ%นย!ว�ทยาศาสติร!การแพทย!ท� 11 ว�ทยากร ร.อ.พ�ชุ�ย มืะคาทอง กล*+มืพ�ฒนาค*ณภาพและการว�ด

กระบวนการทดสอบกระบวนการทดสอบติ�วอย+างท� ติ�องการทดสอบ ผลการทดสอบ

ส� งท� ส+งผลกระทบติ+อผลความืแมื+นย�าข้องการทดสอบ ส� งท� ส+งผลกระทบติ+อผลความืแมื+นย�าข้องการทดสอบบ*คลากรบ*คลากรค*ณล�กษณะข้องเคร� องมื�อว�ดค*ณล�กษณะข้องเคร� องมื�อว�ดผลจากสภาพแวดล�อมืผลจากสภาพแวดล�อมืกรรมืว�ธี�การว�ดกรรมืว�ธี�การว�ดความืไมื+แน+นอนสะสมืข้องเคร� องมื�อความืไมื+แน+นอนสะสมืข้องเคร� องมื�อ(( ความืสอบกล�บได� ความืสอบกล�บได� ))การส*+มืติ�วอย+างการส*+มืติ�วอย+างการปฏิ�บ�ติ�ติ+อส� งท� ติ�องการว�ดการปฏิ�บ�ติ�ติ+อส� งท� ติ�องการว�ด ฯลฯ ฯลฯ ( ( จาก จาก ISO/IEC17025:2005 ISO/IEC17025:2005 ข้�อ ข้�อ 5.1)5.1)

ห�วข้�อการฝึ3กอบรมื1) 1) ความืหมืาย และส�าค�ญข้องความืหมืาย และส�าค�ญข้องข้องข้องเคร� องมื�อว�ด เคร� องมื�อว�ด และผลกระทบติ+อและผลกระทบติ+อการการทดสอบทดสอบ 2) 2) กระบวนการควบค*มืเคร� องมื�อว�ดติามืข้�อก�าหนด กระบวนการควบค*มืเคร� องมื�อว�ดติามืข้�อก�าหนด ISO/IEC17025:2005ISO/IEC17025:2005

3 )3 ) ค*ณล�กษณะส�าค�ญทางมืาติรว�ทยาข้องเคร� องค*ณล�กษณะส�าค�ญทางมืาติรว�ทยาข้องเคร� องมื�อว�ด และแนวทางการก�าหนด มื�อว�ด และแนวทางการก�าหนด เกณฑ์!ยอมืร�บข้องเคร� องมื�อว�ดส�าหร�บห�องเกณฑ์!ยอมืร�บข้องเคร� องมื�อว�ดส�าหร�บห�องปฏิ�บ�ติ�การทดสอบ ปฏิ�บ�ติ�การทดสอบ 4)4) หล�กการทวนสอบเคร� องมื�อว�ดติามืแนวทาง หล�กการทวนสอบเคร� องมื�อว�ดติามืแนวทาง ISO10012:2003 ISO10012:2003 และกฎการและกฎการ ติ�ดส�นความืเป7นไปติามืเกณฑ์!ข้องเคร� องมื�อว�ดติ�ดส�นความืเป7นไปติามืเกณฑ์!ข้องเคร� องมื�อว�ดติามื ติามื ISO14253-1:1998ISO14253-1:1998

การบ�นท8กผลการทวนสอบเคร� องมื�อว�ด การบ�นท8กผลการทวนสอบเคร� องมื�อว�ด 5) 5) ฝึ3กปฏิ�บ�ติ� การทวนสอบเคร� องมื�อว�ดด�านฝึ3กปฏิ�บ�ติ� การทวนสอบเคร� องมื�อว�ดด�านอ*ณหภ%มื� และด�านปร�มืาติรอ*ณหภ%มื� และด�านปร�มืาติร

ว�ติถุ*ประสงค!1 .1 . ติระหน�กถุ8งความืส�าค�ญข้องเคร� องมื�อว�ดท� มื�ติระหน�กถุ8งความืส�าค�ญข้องเคร� องมื�อว�ดท� มื�ติ+อผลการทดสอบติ+อผลการทดสอบ2.2. สามืารถุบอกกระบวนการในการควบค*มืเคร� องสามืารถุบอกกระบวนการในการควบค*มืเคร� องมื�อว�ดข้องห�องปฏิ�บ�ติ�การมื�อว�ดข้องห�องปฏิ�บ�ติ�การ ทดสอบ ติามื ทดสอบ ติามื ISO/IEC17025:2005 ISO/IEC17025:2005 ได�ได�อย+างถุ%กติ�องอย+างถุ%กติ�อง3. 3. บอกความืหมืายค*ณล�กษณะทางมืาติรว�ทยาบอกความืหมืายค*ณล�กษณะทางมืาติรว�ทยาข้องเคร� องมื�อว�ดได�อย+างถุ%กติ�องข้องเคร� องมื�อว�ดได�อย+างถุ%กติ�อง 4. 4. บอกแนวทางในการทวนสอบเคร� องมื�อว�ดได�บอกแนวทางในการทวนสอบเคร� องมื�อว�ดได�อย+างถุ%กติ�องอย+างถุ%กติ�อง5.5. บอกแนวทางในการติ�ดส�นความืเป7นไปติามืบอกแนวทางในการติ�ดส�นความืเป7นไปติามืเกณฑ์!ข้องเคร� องมื�อว�ดเกณฑ์!ข้องเคร� องมื�อว�ด ได�อย+างถุ%กติ�องได�อย+างถุ%กติ�อง6. 6. ได�ฝึ3กปฏิ�บ�ติ�การทวนสอบ และติรวจสอบเคร� องได�ฝึ3กปฏิ�บ�ติ�การทวนสอบ และติรวจสอบเคร� องมื�อว�ดได�อย+างถุ%กติ�องมื�อว�ดได�อย+างถุ%กติ�อง

1 )1 ) ความืหมืาย และส�าค�ญข้องความืหมืาย และส�าค�ญข้องข้องข้องเคร� องมื�อว�ด เคร� องมื�อว�ด และผลกระทบติ+อและผลกระทบติ+อการการทดสอบทดสอบ

ความืหมืายข้องการทดสอบ การทดสอบ หมืายถุ8ง การก�าหนด

ค*ณล�กษณะท� เด+นชุ�ด โดยท�าติามืข้�:นติอน ค*ณล�กษณะด�งกล+าวอาจมื�หน8 ง หร�อ

มืากกว+าหน8 งค*ณล�กษณะ

Test is the determination of one or more characteristics according to a procedure ( ref. ISO9000:2000 item 3.8.3 )

ค*ณล�กษณะข้องผลการทดสอบท� ติ�องการผลการทดสอบ ติ�องมื�ความืแมื+นย�า

และเชุ� อถุ�อได� เพราะส+งผลติ+อการติ�ดส�นค*ณล�กษณะข้องติ�วอย+าง อาจมื�ความืเส� ยงใน 2 กรณ�• ความืเส� ยงข้องผ%�ซื้�:อ ในกรณ�ติ�วอย+างติกเกณฑ์!แติ+ ผลทดสอบรายงานว+าผ+านเกณฑ์!• ความืเส� ยงข้องผ%�ผล�ติ ในกรณ�ติ�วอย+างผ+านเกณฑ์! แติ+ ผลทดสอบรายงานว+าติ�วอย+างติกเกณฑ์!

ความืหมืายข้องเคร� องว�ดเคร� องว�ด (measuring

instrument) อ*ปกรณ!ท� มื�จ*ดประสงค! เพ� อท�าการว�ดโดยล�าพ�ง หร�อใชุ�ร+วมืก�บ

บร�ภ�ณฑ์!อ� น ( VIM 4.01) เชุ+น gauge ว�ดความืด�น

บร�ภ�ณฑ์!การว�ด (measuring equipment)

เคร� องว�ด software อ*ปกรณ!มืาติรฐาน การว�ด ว�สด*อ�างอ�ง

อ*ปกรณ!เสร�มื หร�อรวมืก�บส� งท� กล+าวมืา ซื้8 งจ�าเป7นเพ� อท�าให�

เป7นจร�งซื้8 งกระบวนการว�ด( ISO9000:2000 item 3.10.4)

ความืส�าค�ญข้องเคร� องว�ดความืแมื+นย�าข้องค+าอ+านข้องเคร� อง

ว�ด ท� ใชุ�ในการทดสอบส+งผลติ+อ ความืแมื+นย�า และเชุ� อถุ�อได�ข้อง ผล

การทดสอบ

เคร� องว�ดใชุ�ในการทดสอบหลาย ล�กษณะ เชุ+น ใชุ�ว�ดเพ� อควบค*มื

สภาพแวดล�อมืในการทดสอบ ว�ด เพ� อการเติร�ยมืติ�วอย+าง และการว�ด

ในกระบวนการทดสอบ

ความืหมืายข้อง การว�ด(measurement)การว�ด หมืายถุ8ง การปฏิ�บ�ติ�ท�:งปวงท� มื�

ว�ติถุ*ประสงค!เพ� อติ�ดส�นค+าข้องปร�มืาณ ( Set of operations having the objective of determining a value of a quantity: VIM 2.1) VIM1993การว�ด หมืายถุ8ง กระบวนการทดลองเพ� อให�ได�มืาซื้8 งค+าข้องปร�มืาณ หน8 ง หร�อมืากกว+า หน8 งปร�มืาณ ซื้8 งสามืารถุแสดงค+าข้องปร�มืาณอย+างสมืเหติ*ผล (VIM ISO/IEC GUIDE 99:2007)

ความืหมืายข้องผลการว�ด(result of measurement) ผลการว�ด หมืายถุ8ง ค+าข้องปร�มืาณท� ว�ดได�จาก

การว�ด ( VIM 3.1) เมื� อใชุ�ค�าว+า ผลการว�ด ติ�องชุ�ดเจนว+าเป7น ค+าชุ�:บอก ค+าย�งไมื+ปร�บแก� ค+าท� ปร�บแก�แล�ว หร�อเป7นค+าเฉล� ยจากการว�ดซื้�:าจ�านวนเท+าใด อน8 งข้�อความืท� สมืบ%รณ!ข้องผลการว�ด ให�รวมืถุ8งข้�อสนเทศเก� ยวก�บความืไมื+แน+นอนข้องผลการว�ด และค+าโดยประมืาณข้องปร�มืาณท� ว�ด ( VIM1993)

ชุ*ดข้องค+าซื้8 งเก� ยวข้�องก�บ ปร�มืาณเฉพาะท� ชุ*ดข้องค+าซื้8 งเก� ยวข้�องก�บ ปร�มืาณเฉพาะท� ติ�องการว�ด รวมืถุ8งข้�อมื%ลอ� นๆ ท� เก� ยวข้�อง ท� ติ�องการว�ด รวมืถุ8งข้�อมื%ลอ� นๆ ท� เก� ยวข้�อง ท� สามืารถุหาได�สามืารถุหาได�(( VIM:2007) VIM:2007)

44.5 o C 44.6 5 o C

Standard ThermometerWater bath u nder Calibration

Maximum Permissible Error < +/- 0.2 o C

ข้�อมู�ล ข้อง Standard Thermometer จากใบ รายงานผลการสอบเที�ยบที��ผ�านมูาเมู��อ 200 วั�นก�อนน�า

Standard Thermometer มูาใช้�งาน Standard applied UUC reading Error Estimate Uncertainty 44.50 o C 44.65 o C +0.15 o - C +/ 0.3 5 o C UUC is for unit under calibration

ค+าปร�บแก� - 0.15 o C ผลว�ดหล�งแก�ค+า 44.50 o C

องค์�ประกอบข้องผลวั�ดที��สมูบ�รณ์�Y = y +/- Uเมื� อY ค�อปร�มืาณเฉพาะท� ติ�องการว�ด y ค�อผลการว�ดโดยประมืาณ U ค�อค+าความืไมื+แน+นอนข้องผลการว�ด

เชุ+น อ*ณหภ%มื�ใน water bath า = 44.5 o C +/- 0.55 o C

ค+าความืไมื+แน+นอนมื�ระด�บความืเชุ� อมื� นประมืาณ 95%

ความืหมืายข้องความืสามืารถุสอบกล�บได�ข้อการว�ดMetrological traceabilityความืสามืารถุสอบกล�บได�ข้องการว�ด หมืายถุ8ง สมืบ�ติ�ข้อง

ผลการว�ด ท� สามืารถุหาความืส�มืพ�นธี!ก�บค+าอ�างอ�ง โดยผ+านการสอบเท�ยบอย+างไมื+ข้าดชุ+วง ท� บ�นท8กเป7นเอกสารการสอบเท�ยบแติ+ละชุ+วงมื�ผลติ+อค+าความืไมื+แน+นอนในการว�ด ( ISO/IEC guide 99:2007)

Definition of unit

foreign nationalprimary standards reference

standards

BIPM

National MetrologyInstitutes ordesignated nationallaboratories)

nationalprimary standards

industrial standards

Calibration laboratories,often accredited

Enterprises

measurements

End users

- 2Ref. (“metrology in short” nd 2003edition, EUROMET, )

Uncertaintyincrease

down thetraceabilitychain

THE TRACEABILITY CHAIN THE TRACEABILITY CHAIN

ค*ณล�กษณะข้องผลการทดสอบท� ติ�องการผลการทดสอบ ติ�องมื�ความืแมื+นย�า

และเชุ� อถุ�อได� เพราะส+งผลติ+อการติ�ดส�นค*ณล�กษณะข้องติ�วอย+าง อาจมื�ความืเส� ยงใน 2 กรณ�• ความืเส� ยงข้องผ%�ซื้�:อ ในกรณ�ติ�วอย+างติกเกณฑ์!แติ+ ผลทดสอบรายงานว+าผ+านเกณฑ์!• ความืเส� ยงข้องผ%�ผล�ติ ในกรณ�ติ�วอย+างผ+านเกณฑ์! แติ+ ผลทดสอบรายงานว+าติ�วอย+างติกเกณฑ์!

ความืส�าค�ญข้องเคร� องว�ดความืแมื+นย�าข้องค+าอ+านข้องเคร� อง

ว�ด ท� ใชุ�ในการทดสอบส+งผลติ+อ ความืแมื+นย�า และเชุ� อถุ�อได�ข้อง ผล

การทดสอบ

เคร� องว�ดใชุ�ในการทดสอบหลาย ล�กษณะ เชุ+น ใชุ�ว�ดเพ� อควบค*มื

สภาพแวดล�อมืในการทดสอบ ว�ด เพ� อการเติร�ยมืติ�วอย+าง และการว�ด

ในกระบวนการทดสอบ

2) 2) กระบวนการควบค*มืเคร� องกระบวนการควบค*มืเคร� องมื�อว�ดติามืข้�อก�าหนด มื�อว�ดติามืข้�อก�าหนด ISO/IEC17025:2005ISO/IEC17025:2005

การควบค*มืเคร� องมื�อว�ดข้องห�องปฏิ�บ�ติ�การทดสอบ

การควบค*มืเคร� องมื�อว�ด ค�อชุ*ดข้องการการควบค*มืเคร� องมื�อว�ด ค�อชุ*ดข้องการด�าเน�นการท� จ�าเป7นด�าเน�นการท� จ�าเป7น

เพ� อท�าให�แน+ใจว+า เคร� องมื�อว�ดท� มื�ผลส�าค�ญเพ� อท�าให�แน+ใจว+า เคร� องมื�อว�ดท� มื�ผลส�าค�ญติ+อผลการทดสอบติ+อผลการทดสอบ

ย�งคงมื�ค*ณล�กษณะทางด�านการย�งคงมื�ค*ณล�กษณะทางด�านการว�ดว�ด(metrological (metrological characteristic)characteristic)

เป7นไปติามื ความืติ�องการข้องห�องปฏิ�บ�ติ�เป7นไปติามื ความืติ�องการข้องห�องปฏิ�บ�ติ�การ และสอดคล�องก�บการ และสอดคล�องก�บ

ข้�อก�าหนดข้องมืาติรฐานการทดสอบท� ข้�อก�าหนดข้องมืาติรฐานการทดสอบท� เก� ยวข้�อง เก� ยวข้�อง

ครอบคล*มืการควบค*มืเคร� องมื�อว�ดติ�:งแติ+ครอบคล*มืการควบค*มืเคร� องมื�อว�ดติ�:งแติ+ก+อนการใชุ�งาน ระหว+างก+อนการใชุ�งาน ระหว+าง

การใชุ�งาน หล�งการใชุ�งาน และกรณ�เคร� องการใชุ�งาน หล�งการใชุ�งาน และกรณ�เคร� องมื�อว�ดพบว+าไมื+เป7นไปมื�อว�ดพบว+าไมื+เป7นไป

ติามืเกณฑ์!ท� ก�าหนดติามืเกณฑ์!ท� ก�าหนด

การควบค*มืเคร� องมื�อว�ดข้องห�องปฏิ�บ�ติ�การทดสอบ

ธีรรมืชุาติ�ข้องเคร� องมื�อว�ด จะทร*ดโทรมืไปธีรรมืชุาติ�ข้องเคร� องมื�อว�ด จะทร*ดโทรมืไปติามืกาลเวลา ติามืติามืกาลเวลา ติามื

ล�กษณะการใชุ�งาน และติามืการเส� อมืสภาพล�กษณะการใชุ�งาน และติามืการเส� อมืสภาพข้องเคร� องมื�อว�ดน�:น ข้องเคร� องมื�อว�ดน�:น

การควบค*มืเคร� องมื�อว�ด มื�ได�มื*+งเน�นท� การการควบค*มืเคร� องมื�อว�ด มื�ได�มื*+งเน�นท� การป@องก�นมื�ให�เคร� องว�ดป@องก�นมื�ให�เคร� องว�ด

เปล� ยนแปลง แติ+เป7นการควบค*มืมื�ให�เปล� ยนแปลง แติ+เป7นการควบค*มืมื�ให�เคร� องมื�อว�ดท� ส�าค�ญมื�เคร� องมื�อว�ดท� ส�าค�ญมื�

ค*ณล�กษณะไมื+เหมืาะสมืถุ%กน�ามืาใชุ� ค*ณล�กษณะไมื+เหมืาะสมืถุ%กน�ามืาใชุ�

ข้�อก�าหนด ข้�อ ข้�อก�าหนด ข้�อ 5.5 5.5 ว+าด�วยการควบค*มืว+าด�วยการควบค*มืเคร� องมื�อข้องห�องปฏิ�บ�ติ�การเคร� องมื�อข้องห�องปฏิ�บ�ติ�การ

ทดสอบและสอบเท�ยบในระบบบร�หาร ทดสอบและสอบเท�ยบในระบบบร�หาร ISO/IEC17025:2005ISO/IEC17025:2005

ผ�งการควบค*มื บ�าร*งร�กษาเคร� องมื�อว�ด การควบค*มืเคร� อง

มื�อ ว�ดข้องห�องปฏิ�บ�ติ�การ

การติรวจสอบ เคร� องมื�อว�ด

ระหว+างการใชุ�งานและการเฝึ@าระว�ง

การซื้+อมืบ�าร*งคร� องมื�อ ว�ด ติามืแผน

ก+อนการใชุ�งานเคร� องมื�อว�ด

ท�าบ�ญชุ�ควบค*มืประว�ติ�เคร� องว�ดท�าแผนการสอบเท�ยบการทวนสอบหล�งการสอบเท�ยบมือบอ�านาจการใชุ�งาน

ท�าแผนการติรวจสอบระหว+างการใชุ�งานก�าหนดว�ธี�การติรวจสอบ

ท�าแผนการซื้+อมื บ�าร*ง

เคร� องมื�อ ว�ด

ข้ณะก�าล�งใชุ�งานเคร� องมื�อว�ด

ใชุ�งานโดยผ%�มื�อ�านาจหน�าท� และมื�ค%+มื�อประกอบการใชุ�งานเคร� องมื�อ

ปฏิ�บ�ติ�การเฝึ@า ระว�งเคร� องมื�อ ว�ด

ข้ณะใชุ�งาน

หล�งการใชุ�งานเคร� องมื�อว�ด

จ�ดเกAบให�ปลอดภ�ยควบค*มืสภาพแวดล�อมืในการจ�ดเกAบ

ปฏิ�บ�ติ�การติรวจสอบเคร� องมื�อว�ดระหว+างการใชุ�งาน

ปฏิ�บ�ติ�การซื้+อมื บ�าร*งเคร� องมื�อ

ว�ดติามืแผนและบ�นท8กผลการซื้+อมืบ�าร*ง

ข้�อก�าหนดเก� ยวก�บการควบค*มืบร�ภ�ณฑ์!ข้�อก�าหนดเก� ยวก�บการควบค*มืบร�ภ�ณฑ์!((ISO/IEC17025:2005)ISO/IEC17025:2005)

5.5.1 The laboratory shall be furnished with

all items of sampling, measurement and test equipment required for the correct performance of tests and/or calibrations.5.5.2 Equipment and its software used for testing, calibration and sampling shall be capable of achieving the accuracy required and shall comply with specification relevant to the tests and/or calibrations concerned.

5.5.2 Calibration program shall be established for key quantities or values of the instruments where this property have a significant effect on the results. Before being place into service , equipment (include that used for sampling) shall be calibrated or checked to established that it meets the laboratory’s specification requirements and complies with the relevant standard specifications. It shall be checked and/or calibrated before use.

CalibrationCalibrationการปฏิ�บ�ติ�ภายใติ�เง� อนไข้เฉพาะ ในข้�:นติ�น เพ� อหาความืส�มืพ�นธี!ระหว+างค+าข้องปร�มืาณท� ร%�ค+าความืไมื+แน+นอนข้องการว�ด ท� ได�มืาจากอ*ปกรณ!มืาติรฐานการว�ด และค+าอ+านข้องเคร� องมื�อว�ดซื้8 งประกอบไปด�วยค+าความืไมื+แน+นอนท� มื�ผลกระทบ ในข้�:นท� สอง น�าข้�อมื%ลด�งกล+าวไปหาความืส�มืพ�นธี!ระหว+างค+าท� เป7นผลการว�ด( a measurement result) จากค+าท� อ+านจากเคร� องมื�อว�ด(indication)

Calibration Calibration

reportreportกรณ�สอบเท�ยบเคร� องมื�อท� เป7นติ�วว�ดค+ากรณ�สอบเท�ยบเคร� องมื�อท� เป7นติ�วว�ดค+า

standard UUC error uncertainty of applied reading measurement

1.00000 g 0.9999 g - 0.0001g +/- 0.20 mg

The reported uncertainty of measurement is base on a standard uncertainty multiplied by k factor = 2 , providing a level of confidence of approximately 95%.

Calibration Calibration

reportreportกรณ�สอบเท�ยบเคร� องมื�อท� เป7นติ�วจ+ายค+ากรณ�สอบเท�ยบเคร� องมื�อท� เป7นติ�วจ+ายค+าVolumetric flask 100 ml nominal standard error uncertainty ofvalue reading measurement

100ml 100.10 ml - 0.10ml +/- 0.20 ml

The reported uncertainty of measurement is base on a standard uncertainty multiplied by k factor = 2 , providing a level of confidence of approximately 95%.

44.5 o C 44.6 5 o C

Standard ThermometerWater bath u nder Calibration

Maximum Permissible Error < +/- 0.2 o C

ข้�อมู�ล ข้อง Standard Thermometer จากใบ รายงานผลการสอบเที�ยบที��ผ�านมูาเมู��อ 200 วั�นก�อนน�า

Standard Thermometer มูาใช้�งาน Standard applied UUC reading Error Estimate Uncertainty 44.50 o C 44.65 o C +0.15 o - C +/ 0.3 5 o C UUC is for unit under calibration

ค+าปร�บแก� - 0.15 o C ผลว�ดหล�งแก�ค+า 44.50 o C

verification

การจ�ดให�มื�หล�กฐานท� เป7นร%ปธีรรมื ว+า ส� งการจ�ดให�มื�หล�กฐานท� เป7นร%ปธีรรมื ว+า ส� งท� ก�าหนดให�ท� ก�าหนดให�

(a given item)(a given item) สอดคล�องก�บข้�อสอดคล�องก�บข้�อก�าหนด ก�าหนด

ติ�วอย+าง การติรวจสอบและจ�ดท�าหล�กติ�วอย+าง การติรวจสอบและจ�ดท�าหล�กฐานว+าเคร� องมื�อว�ด ฐานว+าเคร� องมื�อว�ด

ท�างานติามืเกณฑ์!ทางมืาติรว�ทยาท� ก�าหนดท�างานติามืเกณฑ์!ทางมืาติรว�ทยาท� ก�าหนด

หมืายเหติ* ในการติรวจสอบ หากสามืารถุหมืายเหติ* ในการติรวจสอบ หากสามืารถุประย*กติ!ได� ให�ประย*กติ!ได� ให�

ค�าน8งถุ8งค+าความืไมื+แน+นอนในการว�ดด�วยค�าน8งถุ8งค+าความืไมื+แน+นอนในการว�ดด�วย((จาก จาก ISO/IEC GUIDE 99:2007)ISO/IEC GUIDE 99:2007)

5.5.5 Record shall be maintained of each item of equipment …5.5.5 c) Check that equipment complied with the specification.5.5.5 f) Date, results and copy of reports and certifications of all calibration, adjustments, acceptance criteria and due date of next calibration;

5.5.6 The laboratory shall have procedures for safe handling, transport, storage, use and planned maintenance of measuring equipment to ensure proper functioning and in order to prevent contamination or deterioration.

5.5.7 Equipment that have been subjected to overload or mishandling, gives suspect results, or has been shown to be defective or outside specified limits, shall be take out of service…..

The laboratory shall examine the effect of the defect or departure from specified limits on previous tests and/or calibrations and shall institute the “controlof non conforming work” procedure.

5.5.10 When intermediate check are needed to maintain confidence in calibration status of the equipment, these check shall be carried out according to a define procedure.

การควบค*มืเคร� องมื�อว�ดติามืข้�อก�าหนด 55. ข้อง ISO/IEC17025:2005

5.5.1 ติ�องจ�ดให�มื�เคร� องมื�อท� เพ�ยงพอติ+อ การทดสอบหร�อสอบเท�ยบ

552. . เคร� องมื�อติ�องร�บการสอบเท�ยบติรวจสอบให�แน+ใจว+าเป7นไปติามื เกณฑ์!ก+อนน�าไปใชุ�

553. . เคร� องมื�อติ�องใชุ�โดยบ*คคลากรท� มื� ความืร%�ความืสามืารถุ ได�ร�บ

มือบอ�านาจ และใชุ�ประกอบค%+มื�อการใชุ� งาน

554. . เคร� องมื�อติ�องมื�การชุ�:บ+ง

5.5.5 เคร� องมื�อติ�องมื�การท�าประว�ติ�เกAบไว�

556. . ติ�องจ�ดให�มื�เอกสาร ส�าหร�บการ ปฏิ�บ�ติ� ด%แล การข้นส+ง จ�ดเกAบ

การด%แลเคร� องมื�อว�ด เพ� อป@องก�นความื เส�ยหาย

557. . เคร� องมื�อท� ถุ%กใชุ�งานเก�นก�าล�ง หร�อชุ�าร*ด หร�อให�ผลว�ดท� น+าสงส�ย

ติ�อง จ�ดให�มื�การควบค*มื และปฏิ�บ�ติ�ติ+อ ผลการว�ดอย+างเหมืาะสมื

และด�าเน�นการติามืระเบ�ยบปฏิ�บ�ติ� การควบค*มืงานท� ไมื+เป7นไป ติามืท� ก�าหนด

558. . เคร� องมื�อติ�องมื�การติ�ดป@าย ชุ�:บ+งแสดงสถุานภาพการสอบเท�ยบ

5.5.9 เคร� องมื�อท� อย%+นอกการควบค*มืติ�อง ติรวจสอบก+อนการน�ากล�บไปใชุ�

5510. . เมื� อจ�าเป7นติ�องแน+ใจในผลการว�ดให�มื�การติรวจสอบเคร� องมื�อว�ดติามื ว�ธี�ท� ก�าหนด

5511. . เคร� องมื�อท� สอบเท�ยบ แล�วได�กล�บ มืาพร�อมืค+าแก�ติ�อง ปร�บปร*งค+าแก�

ให�ท�นสมื�ยอย%+เสมือ

5512. . เคร� องมื�อทดสอบ และสอบเท�ยบติ�องมื�การป@องก�นมื�ให�ถุ%กปร�บแติ+ง

ผ�งล�าด�บงานการย�นย�นค*ณล�กษณะทางมืาติรว�ทยาข้องเคร� องมื�อว�ดท� ส�าค�ญ

ก�าหนดเค์ร��องมู�อวั�ดที��จ�าเป%นต้�องค์วับค์'มู

จ�ดที�าบ�ญช้�ค์วับค์'มูเค์ร��องมู�อมูาต้รฐาน

จ�ดที�าประวั�ต้*เค์ร��องมู�อวั�ด

จ�ดที�าแผนการสอบเที�ยบหร�อต้รวัจสอบ

ด�าเน*นการสอบเที�ยบเค์ร��องมู�อมูาต้รฐาน

ก ข้

จ�ดที�าบ�นที,กผลการทีวันสอบ

ต้*ดป-ายช้�.บ�ง/ ป-องก�น เค์ร��องมู�อวั�ด

ด�าเน*นการสอบเที�ยบ ทีวันสอบ ต้ามูแผน

ทีวันสอบผลการสอบเที�ยบ

ก

ไมู�ผ�านเกณ์ฑ์�

ผ�านเกณ์ฑ์�ซ่�อมู/ปร�บได�หร�อไมู�

ไมู�ได�

ได�ด�าเน*นการซ่�อมู/ปร�บแต้�ง

ทีบทีวันวังรอบสอบเที�ยบ

ข้

จบกระบวันการ

จ�าหน�าย

5.6 Measurement traceability

5.6.1 ข้�อท� วไปบร�ภ�ณฑ์!ท�:งหมืดท� ใชุ�เพ� อการทดสอบ และสอบเท�ยบซื้8 งมื�ผลกระทบส�าค�ญติ+อความืแมื+น และความืใชุ�ได� ข้องผลการทดสอบหร�อสอบเท�ยบ ติ�องได�ร�บการสอบเท�ยบ

ห�องปฏิ�บ�ติ�การติ�องจ�ดให�มื�โปรแกรมื และข้�:นติอนการสอบเท�ยบส�าหร�บบร�ภ�ณฑ์!ข้องห�องปฏิ�บ�ติ�การ

5.6.1 ข้�อท� วไป หมืายเหติ*

โปรแกรมื และข้�:นติอนในการสอบเท�ยบควรรวมืถุ8ง ระบบในการเล�อก , การใชุ� , การสอบเท�ยบ,การติรวจสอบ, การควบค*มื , และการบ�าร*งร�กษาอ*ปกรณ!มืาติรฐาน ว�สด*อ�างอ�ง ท� ใชุ�เป7นมืาติรฐานการว�ด และเคร� องมื�อว�ด เคร� องมื�อทดสอบ ท� ใชุ�ประกอบการทดสอบ สอบเท�ยบ

5.6.2.1 ความืสามืารถุสอบกล�บได�ข้อง calibration5.6.2.1 ส�าหร�บห�องปฏิ�บ�ติ�การสอบเท�ยบ ติ�องจ�ดให�มื�โปรแกรมืส�าหร�บการสอบเท�ยบบร�ภ�ณฑ์!ท�:งหมืด และได�ปฏิ�บ�ติ�ในการท�าให�แน+ใจว+า การสอบเท�ยบ และการว�ดข้องห�องปฏิ�บ�ติ�การ สามืารถุสอบกล�บได�ถุ8งหน+วยว�ดสากล ( SI unit )

ห�องปฏิ�บ�ติ�การสอบเท�ยบติ�องจ�ดให�มื�ความืสอบกล�บได�ข้องผลการว�ดข้องอ*ปกรณ!มืาติรฐานการว�ด และเคร� องมื�อว�ด ท� เป7นข้องห�องปฏิ�บ�ติ�การ โดยการสอบเท�ยบ หร�อการเปร�ยบเท�ยบท� ไมื+ข้าดชุ+วงกล�บไปย�งมืาติรฐานข้�:นปฐมืภ%มื�ข้องหน+วยว�ดสากล

5.6.2.1 ความืสามืารถุสอบกล�บได�ข้อง calibration

5.6.2.1 การเชุ� อมืโยงไปย�งมืาติรฐานสากลอาจบรรล*โดยการอ�างอ�งก�บมืาติรฐานการว�ดแห+งชุาติ� ซื้8 งมืาติรฐานแห+งชุาติ�อาจเป7นมืาติรฐานข้�:นปฐมืภ%มื� ท� ท�าให�เป7นจร�งซื้8 งหน+วยว�ดสากลหร�อส� งท� ติกลงก�นให�เป7นติ�วแทนระบบหน+วยสากล ซื้8 งได�จากหล�กพ�:นฐานข้องค+าคงท� กายภาพ (physical constant)หร�ออ�างอ�งไปย�งมืาติรฐานข้�:นท*ติ�ยภ%มื� ซื้8 งได�สอบเท�ยบอ*ปกรณ!มืาติรฐานก�บห�องปฏิ�บ�ติ�การแห+งชุาติ�ข้องประเทศอ� นๆ

5.6.2.1 ความืสามืารถุสอบกล�บได�ข้อง calibration5.6.2.1 เมื� อใชุ�บร�การห�องปฏิ�บ�ติ�การสอบเท�ยบภายนอกติ�องมื� นใจในความืสามืารถุสอบกล�บได�ข้องการว�ด โดยการใชุ�บร�การสอบเท�ยบจากห�องปฏิ�บ�ติ�การสอบเท�ยบท� สามืารถุแสดงความืสามืารถุมื�ข้อบข้+ายในการให�บร�การ และสามืารถุแสดงความืสอบกล�บได�ข้องการว�ดใบร�บรองผลการสอบเท�ยบท� ออกโดยห�องปฏิ�บ�ติ�การสอบเท�ยบติ�องประกอบไปด�วยผลการว�ด รวมืถุ8งค+าความืไมื+แน+นอนข้องการว�ด และ หร�อข้�อความืแสดงความืเป7นไปติามืข้�อก�าหนดทางมืาติรว�ทยาท� ก�าหนด ( ด%ข้�อ 5.10.4.2 )

3. 3. ค*ณล�กษณะส�าค�ญทางค*ณล�กษณะส�าค�ญทางมืาติรว�ทยาข้องเคร� องมื�อว�ด มืาติรว�ทยาข้องเคร� องมื�อว�ด และแนวทางการก�าหนดเกณฑ์!และแนวทางการก�าหนดเกณฑ์!ยอมืร�บข้องเคร� องมื�อว�ดยอมืร�บข้องเคร� องมื�อว�ดส�าหร�บห�องปฏิ�บ�ติ�การทดสอบ ส�าหร�บห�องปฏิ�บ�ติ�การทดสอบ

ค*ณล�กษณะทางมืาติรว�ทยาข้องเคร� องมื�อว�ด ค*ณล�กษณะทางมืาติรว�ทยาข้องเคร� องมื�อ

ว�ด ค�อสมืบ�ติ�ข้องเคร� องมื�อ ว�ดท� ส+งผลกระทบติ+อผลการว�ด เคร� องมื�อว�ดแติ+ละเคร� องจะมื� ค*ณล�กษณะทางมืาติรว�ทยามืากกว+า หน8 งค*ณล�กษณะ ติ�วอย+าง ค*ณล�กษณะข้องเคร� องมื�อว�ดได�แก+ ก) ค+าผ�ดพลาด (error) ข้ )ค+าความืทวนซื้�:าได� (repeatability) ค )ความืเป7นเชุ�งเส�น (linearity) ง )ค+า stability และอ� นๆ อ�างถุ8ง ISO10012:2003(page 17)

ค*ณล�กษณะทางมืาติรว�ทยาข้องเคร� องมื�อว�ด ผ%�ผล�ติเคร� องมื�อว�ดจะก�าหนดค*ณล�กษณะ

ทางมืาติรว�ทยาข้อง เคร� องมื�อว�ด ไว�ในเอกสารท� เร�ยกว+า manufacturer specification ซื้8 งค*ณล�กษณะเหล+าน�:ข้องเคร� องมื�อว�ด จะได�ร�บการติรวจสอบ และปร�บแติ+งให�เป7นไปติามืเกณฑ์!ก+อนท� เคร� องมื�อว�ดจะถุ%กส+งมือบ แติ+ค*ณภาพข้องเคร� องมื�อว�ด เส� อมืไปติามืกาลเวลา และการใชุ�งาน การด%แลร�กษา ค*ณล�กษณะข้องเคร� องมื�อว�ดสามืารถุร%�ได�จากการสอบเท�ยบ มืาติรฐานเคร� องว�ด หร�อการทดลอง อ�างถุ8ง ISO10012:2003(page 17)

metrological metrological

characteristic characteristic Distinguishing feature witch can influence the Distinguishing feature witch can influence the results results

of measurement. Example of characteristic of of measurement. Example of characteristic of measuring equipment include.measuring equipment include.

- range - bias - repeatability - stability - range - bias - repeatability - stability - hystersis hystersis

- drift - effect of influence quantities - drift - effect of influence quantities - resolution - resolution -

- discrimination - error - dead band discrimination - error - dead band Note 1. Measuring equipment usually have Note 1. Measuring equipment usually have

severalseveral metrological characteristics.metrological characteristics.

Note 2. Metrological characteristics can be the Note 2. Metrological characteristics can be the subject subject

of calibration. (ISO10012:2003) of calibration. (ISO10012:2003)

The laboratory’s specification requirements

รายการค*ณล�กษณะข้องบร�ภ�ณฑ์!การว�ดท� ห�องปฏิ�บ�ติ�การก�าหนดไว� ติามืข้อบข้+ายข้องการให�บร�การ ซื้8 งเหมืาะสมืก�บก�จกรรมื

ติ�วอย+าง เชุ+น ค*ณล�กษณะเฉพาะด�านความืแมื+นย�าข้องอ*ณหภ%มื�ใน Water bath ซื้8 งห�องปฏิ�บ�ติ�การทดสอบ จะติ�:งค*ณล�กษณะเฉพาะด�านความืแมื+นย�าข้องอ*ณหภ%มื� ใน water bath ไว�ท� 45 o C +/- 0.20 o C ติลอดระยะเวลาท� ใชุ�งาน

standard’s specification

รายการค*ณล�กษณะข้องบร�ภ�ณฑ์!การว�ดท� ระบ*อย%+ในค%+มื�อมืาติรฐานการปฏิ�บ�ติ�การทดสอบท� ห�องปฏิ�บ�ติ�การน�ามืาใชุ�

ติ�วอย+าง เชุ+น ในการเติร�ยมืสารมืาติรฐาน ติามื-ว�ธี�การทดสอบท� เล�อกใชุ� ก�าหนดให�ติ�องใชุ� เคร� องชุ� งท� มื�ค+า maximum linearity น�อยกว+า +/- 0.20 mg

44.5 o C 44.6 5 o C

Standard ThermometerWater bath u nder Calibration

Maximum Permissible Error < +/- 0.2 o C

Standard Thermometer ค์วัรมู�ค์'ณ์ล�กษณ์ะทีางมูาต้รวั*ทียาเที�าใด จ,งจะเหมูาะสมูต้�อการต้รวัจสอบ water bath

ผลการว�ดควรมื�ค*ณล�กษณะอย+างไร จ8งจะเหมืาะสมืติ+อการติ�ดส�นใจ จะใชุ� water bath หร�อส+งซื้+อมื

44.5 o C 44.6 5 o C

Standard ThermometerWater bath u nder Calibration

Maximum Permissible Error < +/- 0.2 o C

Standard Thermometer ค์วัรมู�ค์'ณ์ล�กษณ์ะทีางมูาต้รวั*ทียาเที�าใด จ,งจะเหมูาะสมูต้�อการต้รวัจสอบ water bath

ค+าปร�บแก� - 0.15 o C ผลว�ดหล�งแก�ค+า 44.50 o C มื�ค+าความืไมื+แน+นอนข้องการว�ด +/- 0.07

Instrumental drift

การเปล� ยนแปลงไปติามืเวลาข้องค+าอ+านการเปล� ยนแปลงไปติามืเวลาข้องค+าอ+านข้องเคร� องว�ด ท� เก�ดข้8:นข้องเคร� องว�ด ท� เก�ดข้8:น

อย+างติ+อเน� อง หร�อเป7นข้�:นๆ เน� องจากการอย+างติ+อเน� อง หร�อเป7นข้�:นๆ เน� องจากการเปล� ยนสมืบ�ติ�ทางเปล� ยนสมืบ�ติ�ทาง

มืาติรว�ทยาข้องเคร� องมื�อว�ดมืาติรว�ทยาข้องเคร� องมื�อว�ด((จาก จาก ISO/IEC GUIDE 99:2007 ISO/IEC GUIDE 99:2007

item 4.21)item 4.21)

Characteristic of measurement process

ค*ณล�กษณะข้องกระบวนการว�ด เป7นสมืบ�ติ�ค*ณล�กษณะข้องกระบวนการว�ด เป7นสมืบ�ติ�เฉพาะข้องแติ+ละเฉพาะข้องแติ+ละ

กระบวนการว�ดท� ได�ร�บการออกแบบ และกระบวนการว�ดท� ได�ร�บการออกแบบ และควบค*มืให�ไว�มื� ควบค*มืให�ไว�มื�

ค*ณล�กษณะข้องกระบวนการว�ดติามืค*ณล�กษณะข้องกระบวนการว�ดติามืก�าหนดก�าหนด

ค*ณล�กษณะน�: ติ�องมื�ความืสอดคล�องหร�อค*ณล�กษณะน�: ติ�องมื�ความืสอดคล�องหร�อติอบสนองติ+อความืติอบสนองติ+อความื

ติ�องการด�านการว�ดข้ององค!กร ติ�องการด�านการว�ดข้ององค!กร ((จาก จาก ISO9001:2008 ISO9001:2008 ข้�อ ข้�อ 7.6 )7.6 )

ติ�วอย+างค*ณล�กษณะข้องกระบวนการว�ดติ�วอย+างค*ณล�กษณะข้องกระบวนการว�ดได�แก+ได�แก+

Maximum uncertainty of Maximum uncertainty of measurementmeasurement

Maximum error of Maximum error of measurement ect.measurement ect.

4. 5 o C

ต้��เย3นเก3บต้�วัอย�างที��อ'ณ์หภู�มู*ระหวั�าง2 o C ถึ,ง o 8 C

Maximum Permissible Errorof thermometer < +/- 1.0 o C

Metrological CharacteristicOf measurement process

Laboratory’s specificationrequirement

Maximum Uncertainty ofMeasurement is < +/- 1.3 o C

Error of measurement (5.24) ค+าความืผ�ดพลาดข้องการว�ด

ผลข้องการว�ด ลบด�วยค+าจร�งข้องปร�มืาณ ท� ว�ด

หมืายเหติ* 1. เน� องจากค+าจร�งไมื+ สามืารถุก�าหนดได� ด�งน�:นในทาง

ปฏิ�บ�ติ�จ8งใชุ�ค+าจร�งส�ญน�ยมื 2. เพ� อให�สามืารถุแยกความื

แติกติ+างระหว+างค+า Error และ Relative error

จ8งใชุ�ค�าว+า absolute error of measurement แทน error

Accuracy of measurement (3.05)

ความืแมื+นข้องการว�ด ความืใกล�เค�ยงก�นระหว+างผลการว�ด ก�บค+าจร�ง(ส�ญน�ยมื) ข้องปร�มืาณท� ว�ด

หมืายเหติ* ความืแมื+นข้องการว�ดเป7นแนวค�ดเชุ�งค*ณภาพ อย+าใชุ�ค�าว+า ความืเท� ยง (precision)

แทนค�าว+า (accuracy)

Poor precision Poor precision Good precision Good precision

Good Accuracy Poor AccuracyGood Accuracy Poor Accuracy

ERROR = ผลติ+างค+าท� ว�ดก�บค+าจร�งUNCERTAINTY = พ�ส�ยข้องค+าท� จะมื�ค+าจร�งอย%+

OFFSET = ผลติ+างข้อง NOMINAL ก�บค+ามืาติรฐาน

UNCERTAINTYERROR

TRUE VALUE

RESULT OF MEASUREMENT

NOMINAL VALUE

OFFSET

ความืไมื+แน+นอนข้องการว�ด หมืายถุ8งการประมืาณบอกล�กษณะในพ�ส�ยข้องค+าซื้8 งครอบคล*มืค+าจร�งข้องปร�มืาณท� ว�ด

องค!ประกอบข้องผลว�ดท� สมืบ%รณ!Y = y +/- U

เมื� อY ค�อปร�มืาณเฉพาะท� ติ�องการว�ด y ค�อผลการว�ด U ค�อค+าความืไมื+แน+นอนข้องผลการว�ด

เชุ+น น�:าหน�กส�นค�า = 5,008 g +/- 2.0 g 2Coverage factor k =

ค+าความืไมื+แน+นอนมื�ระด�บความืเชุ� อมื� นประมืาณ95%

44.5 o C 44.6 5 o C

Standard ThermometerWater bath u nder Calibration

Maximum Permissible Error < +/- 0.2 o C

ข้�อมู�ล ข้อง Standard Thermometer จากใบ รายงานผลการสอบเที�ยบที��ผ�านมูาเมู��อ 200 วั�นก�อนน�า

Standard Thermometer มูาใช้�งาน Standard applied UUC reading Error Estimate Uncertainty 44.50 o C 44.65 o C +0.15 o - C +/ 0.3 5 o C UUC is for unit under calibration

ค+าแก�แล�ว 44.50 o C ค+า uncertainty of measurement 0.85o C

ค*ณล�กษณะทางมืาติรว�ทยาข้องเคร� องมื�อว�ด ค*ณล�กษณะทางมืาติรว�ทยาข้องเคร� องมื�อ

ว�ด ค�อสมืบ�ติ�ข้องเคร� องมื�อ ว�ดท� ส+งผลกระทบติ+อผลการว�ด เคร� องมื�อว�ดแติ+ละเคร� องจะมื� ค*ณล�กษณะทางมืาติรว�ทยามืากกว+า หน8 งค*ณล�กษณะ ติ�วอย+าง ค*ณล�กษณะข้องเคร� องมื�อว�ดได�แก+ ก) ค+าผ�ดพลาด (error) ข้ )ค+าความืทวนซื้�:าได� (repeatability) ค )ความืเป7นเชุ�งเส�น (linearity) ง )ค+า stability และอ� นๆ อ�างถุ8ง ISO10012:2003(page 17)

ค*ณล�กษณะทางมืาติรว�ทยาข้องเคร� องมื�อว�ด ผ%�ผล�ติเคร� องมื�อว�ดจะก�าหนดค*ณล�กษณะ

ทางมืาติรว�ทยาข้อง เคร� องมื�อว�ด ไว�ในเอกสารท� เร�ยกว+า manufacturer specification ซื้8 งค*ณล�กษณะเหล+าน�:ข้องเคร� องมื�อว�ด จะได�ร�บการติรวจสอบ และปร�บแติ+งให�เป7นไปติามืเกณฑ์!ก+อนท� เคร� องมื�อว�ดจะถุ%กส+งมือบ แติ+ค*ณภาพข้องเคร� องมื�อว�ด เส� อมืไปติามืกาลเวลา และการใชุ�งาน การด%แลร�กษา ค*ณล�กษณะข้องเคร� องมื�อว�ดสามืารถุร%�ได�จากการสอบเท�ยบ มืาติรฐานเคร� องว�ด หร�อการทดลอง อ�างถุ8ง ISO10012:2003(page 17)

แนวทางการแนวทางการก�าหนดเกณฑ์!การยอมืร�บก�าหนดเกณฑ์!การยอมืร�บข้องเคร� องมื�อว�ดข้องเคร� องมื�อว�ด 1.1. การก�าหนดเกณฑ์!การก�าหนดเกณฑ์!การยอมืร�บการยอมืร�บ เคร� องมื�อว�ด เคร� องมื�อว�ด ติ�องเหมืาะสมืติ+อความืติ�องเหมืาะสมืติ+อความื

ติ�องการด�านการว�ด ในการติ�ดส�นค*ณล�กษณะข้องผล�ติภ�ณฑ์!ติ�องการด�านการว�ด ในการติ�ดส�นค*ณล�กษณะข้องผล�ติภ�ณฑ์! ( ref. ISO10012:2003)( ref. ISO10012:2003)

2.2. สามืารถุสามืารถุ ก�าหนดเกณฑ์!การยอมืร�บ ก�าหนดเกณฑ์!การยอมืร�บ โดยด%จากค*ณล�กษณะข้องโดยด%จากค*ณล�กษณะข้อง ค%+มื�อข้องผ%�ผล�ติเคร� องมื�อว�ด ค%+มื�อข้องผ%�ผล�ติเคร� องมื�อว�ด ( ref.ISO10012:2003)( ref.ISO10012:2003)

3.3. การก�าหนดเกณฑ์!เคร� องมื�อว�ด การก�าหนดเกณฑ์!เคร� องมื�อว�ด ติามืเอกสารมืาติรฐานการทดสอบ ติามืเอกสารมืาติรฐานการทดสอบ หร�อมืาติรฐานการว�ดท� เก� ยวข้�องก�าหนดก�าหนดไว�หร�อมืาติรฐานการว�ดท� เก� ยวข้�องก�าหนดก�าหนดไว� ((ref.ref. ISO/IEC17025:2005)ISO/IEC17025:2005)

ข้�อค�ดในการก�าหนดเกณฑ์!การยอมืร�บข้�อค�ดในการก�าหนดเกณฑ์!การยอมืร�บข้องเคร� องมื�อว�ดข้องเคร� องมื�อว�ด 1 . 1 . การก�าหนดเกณฑ์!เคร� องมื�อว�ด ด�มืากเก�นไปจะติ�องสอบเท�ยบบ+อย การก�าหนดเกณฑ์!เคร� องมื�อว�ด ด�มืากเก�นไปจะติ�องสอบเท�ยบบ+อย

ท�าให�เส�ยค+าใชุ�จ+ายมืากเก�นความืจ�าเป7นท�าให�เส�ยค+าใชุ�จ+ายมืากเก�นความืจ�าเป7น

2 2 การก�าหนดเกณฑ์!การยอมืร�บ ติ� ามืากเก�นไป อาจท�าให�การติ�ความื การก�าหนดเกณฑ์!การยอมืร�บ ติ� ามืากเก�นไป อาจท�าให�การติ�ความื ผล�ติภ�ณฑ์!ข้าดประส�ทธี�ภาพผล�ติภ�ณฑ์!ข้าดประส�ทธี�ภาพ

3. 3. การก�าหนดเกณฑ์!เคร� องมื�อว�ดท� อย%+ในระด�บพอด� ติ+อค*ณล�กษณะ การก�าหนดเกณฑ์!เคร� องมื�อว�ดท� อย%+ในระด�บพอด� ติ+อค*ณล�กษณะ ข้องผล�ติภ�ณฑ์! จะมื�ความืเหมืาะสมืกว+า ข้องผล�ติภ�ณฑ์! จะมื�ความืเหมืาะสมืกว+า

แนวทางการแนวทางการก�าหนดเกณฑ์!การยอมืร�บก�าหนดเกณฑ์!การยอมืร�บข้องเคร� องมื�อว�ดข้องเคร� องมื�อว�ด ติ�วอย+างค*ณล�กษณะเฉพาะทางมืาติรว�ทยาข้องเคร� องมื�อว�ด ท� สามืารถุติ�วอย+างค*ณล�กษณะเฉพาะทางมืาติรว�ทยาข้องเคร� องมื�อว�ด ท� สามืารถุ

ก�าหนดเป7นเกณฑ์!การยอมืร�บได�แก+ก�าหนดเป7นเกณฑ์!การยอมืร�บได�แก+• Maximum errorMaximum error• Maximum driftMaximum drift• ResolutionResolution• RangeRange• StabilityStability• HysteresisHysteresis ect.ect.

4. 5 o C

ต้��เย3นเก3บต้�วัอย�างที��อ'ณ์หภู�มู*ระหวั�าง2 o C ถึ,ง o 8 C

Maximum Permissible Errorof thermometer < +/- 1.0 o C

Metrological CharacteristicOf measurement process

Laboratory’s specificationrequirement

Maximum Uncertainty ofMeasurement is < +/- 1.3 o C

4) 4) หล�กการทวนสอบเคร� องมื�อหล�กการทวนสอบเคร� องมื�อว�ดติามืแนวทาง ว�ดติามืแนวทาง ISO10012:2003 ISO10012:2003 และกฎการและกฎการติ�ดส�นความืเป7นไปติามืเกณฑ์!ข้องติ�ดส�นความืเป7นไปติามืเกณฑ์!ข้องเคร� องมื�อว�ดติามื เคร� องมื�อว�ดติามื ISO14253-ISO14253-1:19981:1998

การบ�นท8กผลการทวนสอบเคร� องการบ�นท8กผลการทวนสอบเคร� องมื�อว�ด มื�อว�ด

verification(การทีวันสอบ)

การจ�ดให�มื�หล�กฐานท� เป7นร%ปธีรรมื ว+า ส� งการจ�ดให�มื�หล�กฐานท� เป7นร%ปธีรรมื ว+า ส� งท� ก�าหนดให�ท� ก�าหนดให�

(a given item)(a given item) สอดคล�องก�บข้�อสอดคล�องก�บข้�อก�าหนด ก�าหนด

ติ�วอย+างเชุ+น การติรวจสอบและจ�ดท�าติ�วอย+างเชุ+น การติรวจสอบและจ�ดท�าหล�กฐานว+าเคร� องมื�อว�ด หล�กฐานว+าเคร� องมื�อว�ด

ท�างานติามืเกณฑ์!ทางมืาติรว�ทยาท� ก�าหนดท�างานติามืเกณฑ์!ทางมืาติรว�ทยาท� ก�าหนด

หมืายเหติ* ในการติรวจสอบ หากสามืารถุหมืายเหติ* ในการติรวจสอบ หากสามืารถุประย*กติ!ได� ให�ประย*กติ!ได� ให�

ค�าน8งถุ8งค+าความืไมื+แน+นอนในการว�ดด�วยค�าน8งถุ8งค+าความืไมื+แน+นอนในการว�ดด�วย((จาก จาก ISO/IEC GUIDE 99:2007)ISO/IEC GUIDE 99:2007)

4) 4) หล�กการทวนสอบเคร� องหล�กการทวนสอบเคร� องมื�อว�ดติามืแนวทาง มื�อว�ดติามืแนวทาง ISO10012:2003 ISO10012:2003 และกฎและกฎการติ�ดส�นความืเป7นการติ�ดส�นความืเป7นไปติามืเกณฑ์!ข้องเคร� องมื�อว�ดไปติามืเกณฑ์!ข้องเคร� องมื�อว�ดติามืข้�อก�าหนด ติามืข้�อก�าหนด ISO14253-1:1998 ISO14253-1:1998 การการบ�นท8กผลการทวนสอบเคร� องบ�นท8กผลการทวนสอบเคร� องมื�อว�ด มื�อว�ด

กระบวนการย�นย�นทางด�านมืาติรกระบวนการย�นย�นทางด�านมืาติรว�ทยาว�ทยา กระบวนการย�นย�นทางด�านมืาติรว�ทยา จ�าเป7นติ�อง กระบวนการย�นย�นทางด�านมืาติรว�ทยา จ�าเป7นติ�อง

ทราบข้�อมื%ล ทราบข้�อมื%ล 2 2 ข้�อมื%ลข้�อมื%ล1) The User Requirement ( UR )1) The User Requirement ( UR )2) Measuring Equipment 2) Measuring Equipment Characteristic ( MEC )Characteristic ( MEC )

เกณฑ์!การทวนสอบเคร� องมื�อว�ดเกณฑ์!การทวนสอบเคร� องมื�อว�ด(( อ�างอ�ง อ�างอ�งISO10012:2003)ISO10012:2003)1. 1. หากค+าผ�ดพลาดข้องเคร� องว�ดท� อย%+ในใบรายงานหากค+าผ�ดพลาดข้องเคร� องว�ดท� อย%+ในใบรายงานน�อยกว+าน�อยกว+าค+าผ�ดพลาดส%งส*ดค+าผ�ดพลาดส%งส*ด ท� ยอมืได� ติ�ดส�นได�ว+าเคร� องมื�อว�ดเป7นไปติามื ท� ยอมืได� ติ�ดส�นได�ว+าเคร� องมื�อว�ดเป7นไปติามื

เกณฑ์! เกณฑ์! (Error < MPE)(Error < MPE)2. 2. หากค+าผ�ดพลาดข้องเคร� องว�ดท� อย%+ในใบหากค+าผ�ดพลาดข้องเคร� องว�ดท� อย%+ในใบรายงานรายงาน,, มืากมืากกว+ากว+าค+าผ�ดพลาดส%งส*ดค+าผ�ดพลาดส%งส*ด ท� ยอมืได� ติ�ดส�นได�ว+าเคร� องมื�อว�ด ท� ยอมืได� ติ�ดส�นได�ว+าเคร� องมื�อว�ดไมื+ไมื+เป7นไปติามืเป7นไปติามื

เกณฑ์! เกณฑ์! (Error > MPE)(Error > MPE)

ความืหมืายข้องการทวนสอบ การทวนสอบ (Verification) หมืายถุ8ง การย�นย�นโดย

การติรวจสอบและมื�หล�กฐานแสดงว+าเป7นไปติามืข้�อ ก�าหนดท� ระบ* หมืายเหติ* การด�าเน�นการเก� ยวก�บการจ�ดการเคร� อง

มื�อว�ดน�:นการทวนสอบจะเป7นเคร� องชุ+วยติรวจความืเบ� ยงเบนระหว+างค+าท� ชุ�:บอกโดยเคร� องว�ดก�บค+าสมืน�ยท� ร%�ข้องปร�มืาณท� ว�ดว+าน�อยกว+าค+า

ผ�ดพลาดท� ยอมืให�ส%งส*ด (Maximum Allowable Error) ติามืท� ระบ*ในมืาติรฐานหร�อกฎระเบ�ยบหร�อค*ณล�กษณะเฉพาะข้องการจ�ดการ

เคร� องว�ด ผลการทวนสอบท�าให�ติ�ดส�นใจได�ว+าจะย�งคงน�ามืาใชุ� หร�อจะ ติ�องท�าการปร�บแติ+ง หร�อจะติ�องซื้+อมืแซื้มื หร�อลดเกรด หร�อติ�ดป@ายห�ามื

ใชุ� ในท*กกรณ�ด�งกล+าว ติ�องมื�รายละเอ�ยดประว�ติ�การทวนสอบท� เป7นลาย ล�กษณ!อ�กษร และเกAบร�กษาไว�ในประว�ติ�ข้องเคร� องว�ดแติ+ละเคร� อง

การทวนสอบเคร� องมื�อว�ดจากผลการสอบเท�ยบ

ค*ณล�กษณะท� ติ�องการ ทางด�านมืาติรว�ทยา

ค*ณล�กษณะทางค*ณล�กษณะทาง มืาติรว�ทยา จากผล มืาติรว�ทยา จากผล

การสอบเท�ยบการสอบเท�ยบ ติ�องการ Maximum error มื�ค+า

ส%งส*ดไมื+เก�น +/- 1.0 V ผลสอบเท�ยบพบว+าผลสอบเท�ยบพบว+า error error มื�ค+า มื�ค+า + 0.30 V+ 0.30 V

ติ�วอย+างติารางทวนสอบเคร� องมื�อว�ด( อ�างอ�ง10012ISO : 2003)

ล�าด�บ จ'ดที��วั�ด ค์�าผ*ดพลาด ค์�าค์วัามูไมู�แน�นอน เกณ์ฑ์�ยอมูร�บ การต้�ดส*นใจ

1. 60 o C +0.2 o C +/- 0 .25 o C < +/- 0 .40 o C ผ�าน 2 70 o C +0.1 o C +/- 0 .25 o C < +/- 0 .40 o C ผ�าน

บ�นที,กการทีวันสอบ Liquid in glass thermometer S/N129

ต้�ดส*นวั�าผ�านเกณ์ฑ์�เมู��อ ค์�าข้อง error < require accuracy ต้�ดส*นวั�าไมู�ผ�านเกณ์ฑ์�เมู��อ ค์�าข้อง error > require accuracy

แนวค�ดเร� องเกณฑ์!การยอมืร�บแนวค�ดเร� องเกณฑ์!การยอมืร�บข้องเคร� องว�ดข้องเคร� องว�ด

เคร� องชุ� งควรมื�เกณฑ์!ยอมืร�บเท+าใดจ8งจะเหมืาะสมืเคร� องชุ� งควรมื�เกณฑ์!ยอมืร�บเท+าใดจ8งจะเหมืาะสมื

5,000g

เกณฑ์!ยอมืร�บเกณฑ์!ยอมืร�บ - 10+/- 10+/ gg

น�:าหน�กข้�าวสารปกติ� น�:าหน�กข้�าวสารปกติ�5,0005,000 gg

5,008.00 g

แนวค�ดเร� องเกณฑ์!การยอมืร�บแนวค�ดเร� องเกณฑ์!การยอมืร�บข้องเคร� องว�ดข้องเคร� องว�ด

เกณฑ์!ยอมืร�บเคร� องชุ� ง เกณฑ์!ยอมืร�บเคร� องชุ� ง +/- 1.0 g+/- 1.0 gCalibration Uncertainty Calibration Uncertainty ข้องเคร� องชุ� ง ข้องเคร� องชุ� ง +/- 0.10 g +/- 0.10 g

5,000g

เกณฑ์!ยอมืร�บเกณฑ์!ยอมืร�บ - 10+/- 10+/ gg

น�:าหน�กข้�าวสารปกติ� น�:าหน�กข้�าวสารปกติ�5,0005,000 gg

5,008.00 g

Uncertainty Uncertainty ข้องผลการชุ� ง ข้องผลการชุ� ง +/- 1.5 g+/- 1.5 g

น�ยามืศ�พท!มืาติรว�ทยาข้อง ISO

Customer metrological requirement(ความืติ�องการทางด�านมืาติรว�ทยาข้องล%กค�า ) เป7นค*ณล�กษณะทางมืาติรว�ทยาท� ล%กค�าติ�องการท� เก� ยวข้�องก�บผล�ติภ�ณฑ์!

M MMMMMing equipment metrological characteristic(ค*ณล�กษณะทางมืาติรว�ทยาข้องเคร� องมื�อว�ด)เป7นค*ณล�กษณะเฉพาะข้องเคร� องมื�อว�ดท� สามืารถุร%�จาก

การสอบเท�ยบหร�อทดสอบ

ความืติ�องการว�ดข้องผ%�ว�ด ระบ*ได�โดยผ%�ท�าการว�ด โดย ความืติ�องการว�ดข้องผ%�ว�ด ระบ*ได�โดยผ%�ท�าการว�ด โดย

ก�าหนดจากก�าหนดจาก ความืเก� ยวข้�องข้องการว�ดติ+อระบบการผล�ติ และข้8:น ความืเก� ยวข้�องข้องการว�ดติ+อระบบการผล�ติ และข้8:น

ก�บค*ณล�กษณะเฉพาะก�บค*ณล�กษณะเฉพาะ ข้องความืแปรบวนข้องการว�ด ความืติ�องการในการ ข้องความืแปรบวนข้องการว�ด ความืติ�องการในการ

ว�ดเก� ยวข้�องก�บการว�ดเก� ยวข้�องก�บการทวนสอบความืเป7นไปติามืค*ณล�กษณะข้องผล�ติภ�ณฑ์!ทวนสอบความืเป7นไปติามืค*ณล�กษณะข้องผล�ติภ�ณฑ์!

ท� ผล�ติ ผ%�ก�าหนด ท� ผล�ติ ผ%�ก�าหนดความืติ�องการในการว�ดจะติ�องค�าน8งถุ8งความืเส� ยงในความืติ�องการในการว�ดจะติ�องค�าน8งถุ8งความืเส� ยงในการว�ดผ�ดการว�ดผ�ดUR UR อาจจะอาจจะ อธี�บายในหลายร%ปแบบ เชุ+น อธี�บายในหลายร%ปแบบ เชุ+น- Maximum Permissible Error - - Maximum Permissible Error - Maximum Permissible UncertaintyMaximum Permissible Uncertainty- Maximum Permissible Drift - - Maximum Permissible Drift - Measurement CapabilitiesMeasurement Capabilities- Class of Measurement- Class of Measurement - etc. - etc. (Ref. ISO10012:2003)(Ref. ISO10012:2003)

The User The User Requirement Requirement ( UR )( UR )

Calibration(6.13)

การสอบเท�ยบ (Calibration) หมืายถุ8ง ชุ*ดข้องการด�าเน�นการ ทางมืาติรว�ทยาเพ� อหาความืส�มืพ�นธี!ระหว+างค+าชุ�:บอกโดยเคร� องว�ด

หร�อระบบการว�ด หร�อค+าท� แสดงโดยเคร� องว�ดท� เป7นว�สด* ก�บค+าสมืน�ยท� ร%�ข้องปร�มืาณท� ว�ดภายใติ�ภาวะท� บ+งไว� เหติ*ผลข้องการสอบเท�ยบ1. เพ� อให�แน+ใจว+าค+าอ+านจากเคร� องมื�อว�ด เข้�าก�นได�ก�บการว�ดอ� นๆ2. เพ� อก�าหนดความืแมื+นข้องค+าอ+านข้องเคร� องมื�อว�ด3. เพ� อท�าให�เก�ดความืเชุ� อถุ�อได�ข้องค+าอ+านข้องเคร� องมื�อว�ด - Ref. (“metrology in short” 2 nd 2003edition, EUROMET, )

กระบวนการย�นย�นทางด�านมืาติรกระบวนการย�นย�นทางด�านมืาติรว�ทยาว�ทยา กระบวนการย�นย�นทางด�านมืาติรว�ทยา จ�าเป7นติ�อง กระบวนการย�นย�นทางด�านมืาติรว�ทยา จ�าเป7นติ�อง

ทราบข้�อมื%ล ทราบข้�อมื%ล 2 2 ข้�อมื%ลข้�อมื%ล1) The User Requirement ( UR ) 1) The User Requirement ( UR ) โดยโดยท� วไปมืาจากเกณฑ์!ข้องผล�ติภ�ณฑ์!ท� วไปมืาจากเกณฑ์!ข้องผล�ติภ�ณฑ์!2) Measuring Equipment 2) Measuring Equipment Characteristic ( MEC ) Characteristic ( MEC ) ร%�จากผลการสอบร%�จากผลการสอบเท�ยบเท�ยบ

เกณฑ์!การทวนสอบเคร� องมื�อว�ดเกณฑ์!การทวนสอบเคร� องมื�อว�ด(( อ�างอ�ง อ�างอ�งISO10012:2003)ISO10012:2003)1. 1. หากค+าผ�ดพลาดข้องเคร� องว�ดท� อย%+ในใบรายงานหากค+าผ�ดพลาดข้องเคร� องว�ดท� อย%+ในใบรายงานน�อยกว+าน�อยกว+าค+าผ�ดพลาดส%งส*ดค+าผ�ดพลาดส%งส*ด ท� ยอมืได� ติ�ดส�นได�ว+าเคร� องมื�อว�ดเป7นไปติามื ท� ยอมืได� ติ�ดส�นได�ว+าเคร� องมื�อว�ดเป7นไปติามื

เกณฑ์! เกณฑ์! (Error < MPE)(Error < MPE)2. 2. หากค+าผ�ดพลาดข้องเคร� องว�ดท� อย%+ในใบหากค+าผ�ดพลาดข้องเคร� องว�ดท� อย%+ในใบรายงานรายงาน,, มืากมืากกว+ากว+าค+าผ�ดพลาดส%งส*ดค+าผ�ดพลาดส%งส*ด ท� ยอมืได� ติ�ดส�นได�ว+าเคร� องมื�อว�ด ท� ยอมืได� ติ�ดส�นได�ว+าเคร� องมื�อว�ดไมื+ไมื+เป7นไปติามืเป7นไปติามื

เกณฑ์! เกณฑ์! (Error > MPE)(Error > MPE)

ค*ณล�กษณะเฉพาะข้องเคร� องมื�อว�ด ค�อการระบ* ค*ณล�กษณะเฉพาะข้องเคร� องมื�อว�ด ค�อการระบ*ค*ณล�กษณะเฉพาะข้องค*ณล�กษณะเฉพาะข้อง เคร� องมื�อว�ดท� จ�าเป7นในการติอบสนองติ+อความืเคร� องมื�อว�ดท� จ�าเป7นในการติอบสนองติ+อความืติ�องการในการว�ดติ�องการในการว�ด อธี�บายได�ในร%ป อธี�บายได�ในร%ป- Maximum Permissible Error - - Maximum Permissible Error - Range - ResolutionRange - Resolution- Hysteresis - Drift - - Hysteresis - Drift - Repeatability - Bias - LinearityRepeatability - Bias - Linearity- Dead Band - Effects of influence - Dead Band - Effects of influence quantities - Discrimation.quantities - Discrimation. (Ref. ISO10012:2003)(Ref. ISO10012:2003)

Measuring Equipment Measuring Equipment Characteristic ( MEC )Characteristic ( MEC )

สอบเท�ยบเคร� องว�ด

ร�บใบรายงานผลเคร� องว�ด

เท�ยบ Error ก�บเกณฑ์!

ส+งซื้+อมืปร�บแติ+งท�าการว�ดในงาน

น�าค์�าUncertainty ข้องLab.สอบเที�ยบ

มูาค์*ดรวัมูก�บเกณ์ฑ์�ข้อง

เค์ร��องเป%นUncertainty ข้องการวั�ดส'ดที�าย

รายงานผลวั�ด

ไมู�ผ�านเกณ์ฑ์�

ผ�านเกณ์ฑ์�

การทวนสอบเคร� องมื�อว�ดติามืแนว ISO10012:2003

การย�นย�นทางมืาติรว�ทยา ชุ*ดข้องการด�าเน�นงานท� จ�าเป7น เพ� อให�แน+ใจว+าเคร� องมื�อว�ด สอดคล�องก�บข้�อก�าหนดส�าหร�บการใชุ�

งานท� ติ�องการ หมืายเหติ* 1. การย�นย�นทางมืาติรว�ทยา

ประกอบด�วย การสอบเท�ยบ และการทวนสอบ การปร�บแติ+งติามืความื

จ�าเป7น หร�อการซื้+อมื และ การสอบเท�ยบอ�กคร�:ง การเปร�ยบเท�ยบก�บความืติ�องการทางด�าน มืาติรว�ทยาในการใชุ�งานเฉพาะข้อง

เคร� องมื�อว�ด และการติ�ดป@าย ป@องก�น ป@ายชุ�:บ+งสถุานภาพ 2 การย�นย�นทางมืาติรว�ทยาจะไมื+

ส�าเรAจ หากปราศจากการย�นย�น บ�นท8ก เพ� อแสดงความืเหมืาะสมืในการใชุ�งานเฉพาะข้องเคร� องมื�อ ว�ด

การย�นย�นทางมืาติรว�ทยา หมืายเหติ* 3. ความืติ�องการทางด�านมืาติรว�ทยาในการใชุ�งานเฉพาะ ข้องเคร� องมื�อว�ดสามืารถุพ�จารณาจาก

ย+านการว�ด resolution และ ค+าผ�ดพลาดส%งส*ดท� ยอมืได�ข้องเคร� องมื�อว�ด 4 . ความืติ�องการด�านมืาติรว�ทยาปรกติ�

จะแติกติ+างจาก มื�ได�ระบ*อย%+ ในความืติ�องการข้องผล�ติภ�ณฑ์!

5. แผนผ�งข้องกระบวนการย�นย�นทางมืาติรว�ทยาปรากฎอย%+ใน ร%ปท� 2 ข้องISO10012:2003(page 16)

150 o C

Hot Air Oven

ต้��น�. Maximum Permissible Error <- +/ 5o C

ที��อ'ณ์หภู�มู* 150o C ในกรณ์�น�.ค์วัามูต้�องการด�านมูาต้รวั*ทียาข้องต้��

อบร�อน ก�าหนดในร�ป maximum permissible error ไมู�เก*น+/- 5o C

150 o C

150 50. o C

Standard Thermometer Hot Air Oven Under

ต้��น�.ก�าหนด Maximum Permissible Error <- +/ 5o C

จากผลการต้รวัจสอบอ'ณ์หภู�มู*ภูายในพบวั�าต้��น�.มู�ค์�าอ'ณ์หภู�มู*ประมูาณ์ 150.50o C มู�ค์�า error = ค์�าที��ระบ'หน�าต้�� - ค์�าอ'ณ์หภู�มู*มูาต้รฐานที��วั�ดได�

= 150.0o - C 150.50o C - 05= . o C

ในกรณ์�ค์'ณ์ล�กษณ์ะด�านมูาต้รวั*ทียาข้องต้��อบร�อนมู�ค์�า- 0.5 o C

การติ�ดส�นความืความืเป7นไปติามืเกณฑ์!ข้องเคร� องมื�อว�ดการติ�ดส�นความืความืเป7นไปติามืเกณฑ์!ข้องเคร� องมื�อว�ด

1. 1. ISO14253-1:1998 ISO14253-1:1998 ก�าหนดให�ติ�องค�าน8งถุ8งค+าความืไมื+แน+นอนก�าหนดให�ติ�องค�าน8งถุ8งค+าความืไมื+แน+นอน ข้องการว�ดในการสอบเท�ยบ ในการติ�ดส�นข้องการว�ดในการสอบเท�ยบ ในการติ�ดส�น

2 . 2 . ติ�ดส�นว+าเคร� องมื�อว�ดเป7นไปติามืเกณฑ์!เมื� อติ�ดส�นว+าเคร� องมื�อว�ดเป7นไปติามืเกณฑ์!เมื� อ LSL < y - U LSL < y - U และ และ y + U < USLy + U < USL

3. 3. ติ�ดส�นว+าเคร� องว�ดไมื+เป7นไปติามืติ�ดส�นว+าเคร� องว�ดไมื+เป7นไปติามืเกณฑ์!เมื� อเกณฑ์!เมื� อ y + U < LSL y + U < LSL หร�อ หร�อ USL < y – UUSL < y – U

เมื� อ เมื� อ y y ค�อ ผลการว�ดค�อ ผลการว�ด LSL LSL ค�อข้อบเข้ติจ�าก�ดล+างค�อข้อบเข้ติจ�าก�ดล+าง USL USL ค�อข้อบเข้ติจ�าก�ดบนค�อข้อบเข้ติจ�าก�ดบน U U ค�อค+าความืแน+นอนข้องการว�ด ค�อค+าความืแน+นอนข้องการว�ด

(Ref. ISO14253-1:1998)(Ref. ISO14253-1:1998)

ติ�วอย+างบ�นท8กการติรวจสอบเคร� องมื�อว�ดข้องห�องปฏิ�บ�ติ�การ ทดสอบ ( อ�างอ�ง -1425311998ISO : ) จ'ดที�� ค์�าผ*ดพลาด ค์�าค์วัามูไมู�แน�นอน เกณ์ฑ์�ยอมูร�บ การต้�ดส*นสอบเที�ยบ ข้องเค์ร��องมู�อวั�ด ในการวั�ดข้ณ์ะ Cal. (MPE) 3 o C + 0.2 o C +/- 0 .67 o C < +/- 1.0 o C ผ�านเกณ์ฑ์�

5 o C + 0.3 o C +/- 0 .67 o C < +/- 1.0 o C ผ�านเกณ์ฑ์�

10 o C + 0.4 o C +/- 0 .67 o C < +/- 1.0 o C ต้�ดส*นไมู�ได� วั�าผ�านเกณ์ฑ์�

ต้รวัจสอบโดย วั�นที��

ต้�ดส*นวั�าผ�านเกณ์ฑ์�เมู��อ ค์�าข้อง (error + uncertainty) < MPE ต้�ดส*นวั�าไมู�ผ�านเกณ์ฑ์�เมู��อ ค์�าข้อง (error + uncertainty) > MPE

การติรวจสอบความืเป7นไปติามืเกณฑ์!ข้อง oven

LSL USL 178 o C ว�ดได� 181.1 o C

182 o C

4 5 3 5 4

6

C

D

C ระยะข้องการออกแบบ ก�าหนดเกณฑ์! 3. ชุ+วงท� ติ�ดส�นว+าอย%+ในเกณฑ์! D ระยะข้องการทวนสอบ 4 . ชุ+วงท� ติ�ดส�นว+าอย%+นอกเกณฑ์!

1 ชุ+วงข้องเกณฑ์!ยอมืร�บ(อย%+ในเกณฑ์!) 5 . ชุ+วงข้องความืไมื+แน+นอน ติ�ดส�น-2. ชุ+วงไมื+เป7นไปติามืเกณฑ์! ไมื+ได�ว+าติกหร�อผ+านเกณฑ์!)

6 . การเพ� มืข้8:นเน� องจากค+าความืไมื+แน+นอนข้องการว�ด

(อ�างถุ8ง ISO 14253-1:1998 p 8)

178.84 o C 181.16 o C ผลการว�ดมื�ความืไมื+แน+นอน +/- 0.84 o C

2 1 2

5) 5) ฝึ3กปฏิ�บ�ติ� การทวนสอบฝึ3กปฏิ�บ�ติ� การทวนสอบเคร� องมื�อว�ดด�านอ*ณหภ%มื� และเคร� องมื�อว�ดด�านอ*ณหภ%มื� และด�านปร�มืาติรด�านปร�มืาติร

WWW. ด�านมืาติรว�ทยาท� น+าสนใจwww.nimt.or.th อ. พ*ช้�ย

maka@csloxinfo.com www.tisi.go.th

www.nata.asn.au www. tpa.or.th www.callabmag.com www.dar.bam.de

www.mst.or.th www. Euramet.org www.iso.ch www. A2la.org

www.ukas.com www.nist.gov