วารสารยุติธรรมคู่ขนาน เล่มที่12...

กระบวนการยตธรรมเปนค�าทส�าคญและมความหมายมาก แตคนสวนใหญยงมความรสกวาเปนเรองทหางไกลจากการ

ด�าเนนชวตตามปกตของผคนโดยทวไป จงไมใครใหความส�าคญและไมใครใหความสนใจ ทจรงค�าวากระบวนการยตธรรม

เปนค�าทมความหมายลกซงและเกยวของกบชวตประจ�าวนของคนไทยทกคน

กระบวนการยตธรรมหมายถง การอ�านวยความยตธรรมใหเกดขนในสงคมทพวกเราทกคนอยรวมกนในทกภาคสวน

ปญหาของสงคมเกอบทกดานมทมาจากปญหาความไมสามารถในการอ�านวยความยตธรรมใหเกดขนอยางทวถงและ

เทาเทยมกน

การแกไขปญหาเหลาน จงเปนภาระของผเกยวของทกฝาย จะตองรวมกนแสวงหาแนวทาง ความคด ในการแกไข

ปญหาอยางรอบดาน และเปนองครวม เพอใหทกสวนตระหนกและเขาใจ

ตราบใดทกระบวนการยตธรรมไมสามารถด�ารงความยตธรรมไวได ตราบนนผลกระทบจะยงเกดขนกบประชาชน จะ

ไมมวนลดนอยลงได

จงเหนไดวา กระบวนการยตธรรมไมใชเรองไกลตว แตเปนเรองททกคนพงทราบ และมความเขาใจวากระบวนการ

ยตธรรมเปนกระบวนการทจะน�าไปสการสรางความเปนธรรมในสงคมไดอยางแทจรง

ศนยศกษาวจยและพฒนากระบวนการยตธรรมไทย แมจะเปนองคกรอสระทจดตงขนไดไมนานนก แตมความมงมน

และตงใจจรงทจะเขามามสวนในการเสรมสรางกลไกกระบวนการยตธรรมในลกษณะคขนานไปกบสงคม นบวาเปนจด

รเรมทจะเกดประโยชนอยางยง หากในอนาคตองคกรทมผทรงคณวฒหลายสาขาอาชพไดสมครใจรวมกนด�าเนนงานน

กจะสามารถพฒนาดานศกยภาพในการด�าเนนกจกรรมตางๆ ใหเจรญกาวหนา และตอบสนองตอการรวมมอรวมใจ ชวย

กนแกปญหาความไมเปนธรรมในสงคมไดอยางเปนรปธรรม

ทส�าคญมากๆ คอ ศนยฯ นจะตองมงมนและแนวแนในวตถประสงคทตงไวอยางมนคง เพอกอใหเกดศรทธา เชอถอ

เปนทสนใจและยอมรบของคนไทยทงมวล

กระบวนการยตธรรมมหลายสวนของรฐรวมกนเขาเปนกระบวน แตละสวนตงแตตนจนสดทาย จะตองด�ารงความ

เปนธรรมและความยตธรรมโดยพรอมเพรยงกน ไมเชนนนทงกระบวนกจะไมยตธรรม

มนกกฎหมายจ�านวนไมนอยพดวา ในบางเรองกระบวนการยตธรรมไมสามารถจะด�ารงความยตธรรมไวได เพราะ

กฎหมายไมเปนธรรม ผมจ�าไดวา ผมเคยไดยนพระบาทสมเดจพระเจาอยหวไดมพระราชกระแสรบสงวา กฎหมาย

บางฉบบของเราไมเปนธรรม ศนยฯ นนาจะใหความสนใจในเรองนดวย

ณ โอกาสนผมใครขออ�านวยพรใหผมสวนเกยวของของศนยศกษาฯ ประสบผลส�าเรจในดานการจดงานเปดตวใน

ครงน และมความเจรญกาวหนาในการด�าเนนงานยงๆ ขนไปในอนาคต

* ถอดเทปค�ากลาวอ�านวยพรโดย ดร. อมร วาณชววฒน กรรมการผอ�านวยการ ศนยศกษาวจยและพฒนากระบวนการยตธรรมไทย

ฯพณฯ ธานนทร กรยวเชยร องคมนตร ฯพณฯ พลากร สวรรณรฐ องคมนตร ทานผหญง บตร วระไวทยะ รองราชเลขาธการ ดร. สเมธ ตนตเวชกล เลขาธการมลนธชยพฒนา

คณเกยรตชย พงษพาณชย อดตทปรกษาหนงสอพมพขาวสด “ในเครอมตชน“รศ.ดร.งามพศ สตยสงวน อดตหวหนาภาควชาสงคมวทยาและมานษยวทยา คณะรฐศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลยคณจรยา อศวรกษ อดตผอ�านวยการส�านกเทคโนโลยและขอมลสารสนเทศ ส�านกงานศาลรฐธรรมนญรศ.ดร.นเทศ ตนณะกล อดตอาจารยประจ�าภาควชาสงคมวทยาและมานษยวทยา คณะรฐศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย

ดร. ปยสวสด อมระนนทน อดตกรรมการผอ�านวยการใหญ (ดด) บรษท การบนไทย จ�ากด (มหาชน)

รศ.ดร.ประพจน อศววรฬหการ คณบดคณะอกษรศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย

ศ.ดร.ปารชาต สถาปตานนท อาจารยประจ�าคณะนเทศศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย

ดร.ประเสรฐ บญสมพนธ อดตประธานเจาหนาทบรหารและกรรมการผจดการใหญ บรษท ปตท. จ�ากด (มหาชน)

คณปรชา วชราภย อดตเลขาธการส�านกงานคณะกรรมการขาราชการพลเรอน (ก.พ.) และอดตสมาชกสภานตบญญตแหงชาต

คณพงศโพยม วาศภต อดตปลดกระทรวงมหาดไทย และอดตสมาชกสภานตบญญตแหงชาตดร.ไพรนทร ชโชตถาวร ประธานเจาหนาทบรหารและกรรมการผจดการใหญ บรษท ปตท. จ�ากด (มหาชน)พล.อ.พศณ อไรเลศ อดตเจากรมเสมยนตรา กองทพบกคณมารสา รฐปตย ผพพากษาศาลแพงคณรศม วศทเวทย อดตเลขาธการส�านกงานคณะกรรมการคมครองผบรโภค (สคบ.)พล.ต.อ.ดร.วชรพล ประสารราชกจ รองผบญชาการต�ารวจแหงชาต อดตโฆษกส�านกงานต�ารวจแหงชาต และอดตสมาชกสภานตบญญตแหงชาตคณวชร ไพศาลเจรญ ผเชยวชาญดานเศรษฐศาสตรการเงนและระบบบญชพล.ท.นายแพทย สหชาต พพธกล อดตผอ�านวยการศนยอ�านวยการแพทยพระมงกฎเกลาคณอภเษก มณเฑยรวเชยรฉาย ผเชยวชาญดานประวตศาสตรสมยใหม (Modern History)Professor Anthony Heath อดตคณบดคณะสงคมวทยา มหาวทยาลยออกซฟอรดMr. Kevin Dempsey อดตอาจารยประจ�าสถาบนภาษา จฬาลงกรณมหาวทยาลย

* เรยงรายชอตามล�าดบอกษรและภาษาไทยองกฤษ โดยผทรงคณวฒจะมบทบาทส�าคญในการใหค�าปรกษาแนะน�าในเรองททางกรรมการของศนยศกษาฯ เรยนหารอเพอเปนวทยาทาน รวมทงใหความชวยเหลอทางวชาการในลกษณะ peer review ชวยประเมนคณคาเกยวกบบทความ ขอเขยนของ ผใหความสนใจทประสงคจะน�าขอเขยนลงตพมพในวารสาร “ยตธรรมคขนาน“ ในกรณทขอเขยนนนๆ สอดคลองกบความรความ ช�านาญโดยตรงของผทรงคณวฒแตละทาน หากไมตรงหรอไมเกยวของทางศนยศกษาฯ จงจะตดตอประสานงานกบ ผทรงคณวฒภายนอกทเกยวของเปนล�าดบถดไป

คณเขตขณฑ ด�ำรงไทยพณ.บ. (จฬาฯ), M.S. (CIS) ABAC,

M.B.A. (Griffith University, Brisbane)

ดร. อมร วำณชววฒนปรญญำเอกสงคมวทยำมหำวทยำลยออกซฟอรด, D.Phil. (Oxon)

ร.บ. (จฬา), ร.ม. (ธรรมศาสตร),M.S. (Criminology & Criminal Justice) FSU,Cert. in Building a Business, SAïD Business School (Oxford)

ผศ.นำยแพทย ตลย สทธสมวงศแพทยศาสตรบญฑต จฬาลงกรณ

มหาวทยาลย

ดร. จรวรรณ เดชำนพนธร.บ. (บรหารรฐกจ) มหาวทยาลยธรรมศาสตรDiplome d Etudes approfondies University

d Aix-Marseille III, France,Docteur de Troisime Cycle University de

Droit, d Economie et des Sciencesd Aix-Marseille, France.

ศ.ดร. ธวชชย ตนฑลำนPh.D. (Chemistry),

Texas A&M UniversityB.Eng. (Mining Engineering),

Chiang Mai University

ผศ.ดร. ปำรณำ ศรวนชย (ศภจรยำวตร)น.บ. (เกยรตนยมอนดบหนง จฬา)

LL.m. (Pennsylvania)LL.M. (Harvard)

S.J.D. (Wisconsin)

รศ.ดร. พษณ เสงยมพงษB.A. (International Studies),The American University

MPA (Public Policy and Management),The Ohio State University

Ph.D. (Public Policy Analysis andAdministration), Saint Louis University

อำจำรย ดร. นพพล วทยวรพงษP.P.E. (University of Oxford)

M. Phil. (Economic Development)University of Bath

Ph.D. in Economics(University of North Carolina, Chapel Hill)

กจกรรมตางๆของ ศนยศกษาวจยและพฒนากระบวนการยตธรรมไทย

ดร. อมร วาณชววฒน ลงนามถวายพระพรเนองในวนคลายวนพระราชสมภพ

สมเดจพระบรมโอรสาธราช สยามมกฎราชกมารณ พระทนงอมพรสถาน

ดร อมร วาณชววฒน ขอพระบรมราชานญาตถายภาพกบพระบรมฉายาลกษณ

ณ พระทนงอมพรสถานในโอกาสเดนทางไปลงนามถวายพระพร

สมเดจพระบรมโอรสาธราช สยามมกฎราชกมาร

ดร อมร วาณชววฒน ถายภาพรวมกบเพอนขาราชการทรวมรนการศกษาวทยาลยปองกนราชอาณาจกรเนองในโอกาสการถวายพระพรพระบาทสมเดจพระเจาอยหว เนองในวนเฉลมพระชนมพรรษา

ณ พระบรมมหาราชวง

ดร อมร วาณชววฒน รวมงานสโมสรสนนบาตณ ท�าเนยบรฐบาล เนองในโอกาสวนเฉลมพระชนมพรรษา

พระบาทสมเดจพระเจาอยหวถายภาพกบประธานสภานตบญญตแหงชาต

ทานพรเพชร วชตชลชย

ดร. อมร วาณชววฒนเขารวมงานการแสดง แสง ส เสยง “พระมหาชนก”

ณ บรเวณสระน�าหนาศนยประชมแหงชาตสรกต

แสดงมทตาจตแด พลเอก เปรม ตณสลานนท ประธานองคมนตร และรฐบรษ เนองในวนขนปใหมณ บานรบรอง สเสาเทเวศร ในฐานะท พลเอก เปรมฯ กรณาใหเกยรต

ด�ารงต�าแหนงประธานทปรกษากตตมศกด ศนยศกษาวจยและพฒนากระบวนการยตธรรมไทย

ถายภาพกบนสตทไดสอนในชนปทหนง

ในโอกาสทนสตในชนกราบคารวะขอบคณ

อาจารยผสอนในวชา “สงคมวทยาปรทรรศ”

ของรฐศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย

เขาเยยมคารวะและแสดงมทตาจตแด ทานผหญง จรงจต ทขะระรองราชเลขานการในพระองค สมเดจพระนางเจาสรกต พระบรมราชนนาถ

ณ พระราชวงสวนจตรลดารโหฐาน

แสดงความยนดและสวสดปใหม

พลเอก วลาศ อรณศร เลขาธการนายกรฐมนตร

ณ ตกไทยคฟา ท�าเนยบรฐบาล

ดร. อมร วาณชววฒน กรรมการผอ�านวยการศนยศกษาวจยและพฒนากระบวนการยตธรรมไทย

เขาพบเพอแสดงความยนดและมอบกระเขาของขวญเนองในวนขนปใหมแด

ทานนายกรฐมนตร พลเอก ประยทธ จนทรโอชา ณ อาคารนารสโมสร ตกสนตไมตร ท�าเนยบรฐบาล ๑

ถายภาพรวมกบ รองศาสตราจารย ดร ประพจน อศววรฬหการ คณบดคณะอกษรศาสตร จฬาลงกรณ

มหาวทยาลย เนองในโอกาสมอบกระเขาของขวญปใหมในฐานะททานอาจารยด�ารงต�าแหนงทปรกษา

ของศนยศกษาวจยฯ

ถายภาพรวมกบ

พลเอก ประวตร วงษสวรรณ รองนายกรฐมนตร

และรฐมนตรวาการกระทรวงกลาโหม เนองใโอกาส

วนขนปใหม ณ บานพกของทานรฐมนตรทเขตมนบร

ถายภาพรวมกบ

พลโท วระชย อนทโศภณ เจากรมการรกษาดนแดน

ณ บานพกรบรองนายกรฐมนตรและรฐมนตรวาการ

กระทรวงกลาโหม เนองในโอกาสรวมงานเลยงรบรอง

เนองในโอกาสวนขนปใหม ซงทานรฐมนตรฯ จดเลยง

ใหเปนประจ�าทกป

มอบกระเชาของขวญใหกบ ศาสตราจารย ธานนทร กรยวเชยร องคมนตร และทปรกษากตตมศกด

ของศนยศกษาวจยฯ เนองในโอกาสวนขนปใหม

ถวายบงคมพระบรมราชานสาวรยพระบาทสมเดจพระปกเกลาเจาอยหว และศาลองคพระสยามเทวาธราช

ณ อาคารรฐสภา เนองในวนรฐธรรมนญ

ท�าบญเพอความศรมงคล ณ บานสขมวทและอทศสวนกศลใหคณอานพวรรณ คงวงวรรณ และญาตมตร

ปท 9 ฉบบท เดอนมกราคม - สงหาคม 2557

ภาพปกและพระฉายาลกษณทงหมดในเลม : ภาพพระราชทาน

บรรณาธการ : ดร. อมร วาณชววฒน

กรรมการผอ�านวยการศนยศกษาวจยและพฒนากระบวนการยตธรรมไทย

ISSN : 1905 - 2944

พมพครงแรก : สงหาคม 2557 จ�านวน 2,000 ฉบบ

จดพมพโดย : บรษท เอกมยเพรส จ�ากด (เอกมยการพมพและสตกเกอร)

1863 ถนนเพชรบรตดใหม แขวงบางกะป เขตหวยขวาง กรงเทพฯ 10310

โทร. (02) 3146716 โทรสาร (02) 7180376

อนสนธ : ขอเขยนและสงพมพทงหมดในวารสารยตธรรมคขนาน เปนการแสดงทศนคตและ

วสยทศนสวนบคคล มไดเปนการสะทอนจดยนหรอเจตนารมณใดๆ ของศนยศกษา

วจยและพฒนากระบวนการยตธรรมไทย

ลขสทธ : ขอเขยนและสงพมพทงหมดในวารสารยตธรรมคขนานไดรบความคมครองจาก

กฎหมายลขสทธ และเคยด�าเนนการจดพมพภายใตพระราชบญญตการพมพ

พทธศกราช 2484 (ซงไดยกเลกไปแลว) จงไมบงคบจดแจงการพมพตามพระราชบญญต

จดแจงการพมพ พทธศกราช 2550 การน�าไปเผยแพรเพอเปนวทยาทาน ทางศนย

ศกษาวจยฯ มความยนดและพรอมใหการสนบสนน แตหากเปนการด�าเนนการใดๆ

ในเชงพาณชย ผด�าเนนการจะตองแจงใหบรรณาธการของศนยศกษาวจยฯ รบทราบ

เปนลายลกษณอกษร เพอพจารณาใหอนญาตภายใตเงอนไขขอตกลงและสญญา

ทเปนธรรมกอนจงจะด�าเนนการไดตามกฎหมาย

All Rights Reserved. This publication is protected under Copyright Law.

วารสาร “ยตธรรมคขนาน (Thai Justice Watch)” เปนวารสารราย 6 เดอน มวตถประสงคส�าคญใน

การเผยแพรขอมลขาวสารทางวชาการทเกยวของกบความเปนธรรมทางสงคม (Social Justice) ในเชง

สหวทยาการ ดวยความเปนกลางตรงไปตรงมาและผานการคดกรองการตพมพโดยคณะผทรงคณวฒท

มความรความช�านาญเฉพาะดาน

การพจารณาตพมพบทความขอเขยนตางๆ ในวารสารยตธรรมคขนานเปดกวางใหผสนใจโดยทวไป

สามารถสงบทความขอเขยนของทานไดโดยตรงผานเวปไซตของศนยศกษาวจย www.thaijustice.org,

www.thaijustice.net หรอ email: [email protected] ไดตลอดเวลา ในรปแบบการเขยน

เชงวชาการและระบบการอางอง (references) ทเปนมาตรฐานสากลทวไป

ทงนหากทานผใดประสงคจะใหการสนบสนนการด�าเนนงานของศนยศกษาวจยฯ สามารถโอนเงนผาน

บญชธนาคารในนาม “คณะบคคลศนยศกษาวจยและพฒนากระบวนการยตธรรมไทย” ธนาคารไทย

พาณชย สาขาสภากาชาดไทย บญชออมทรพยเลขท 045-2-98700-2 ซงในนามของศนยศกษาวจยฯ

ขอใหสตยาบนทจะด�าเนนกจกรรมทกประการบนพนฐานแหงประโยชนของสงคมสวนรวมเพอความเปนธรรม

ของสงคมเปนทตง

ดร. อมร วาณชววฒน

กรรมการผอ�านวยการ ศนยศกษาวจยและพฒนากระบวนการยตธรรมไทย

บรรณาธการ

ในนามของกองบรรณาธการ และคณะผจดท�าวารสาร “ยตธรรมคขนาน” มความส�านกในพระมหา

กรณาธคณของสมเดจพระนางเจาสรกต พระบรมราชนนาถ เปนลนพน ทไดทรงพระราชทานพระบรม

ราชานญาตให ศนยศกษาวจยและพฒนากระบวนการยตธรรมไทย ในการอญเชญพระฉายาลกษณ

และภาพพระราชกรณยกจสวนพระองค ซงเปนภาพประวตศาสตรอนทรงคณคาจดพมพบนปกและ

ภายในวารสาร “ยตธรรมคขนาน” ฉบบ ๑/๒๕๕๗ ซงถอเปนมงคลอยางสงตอคณะผจดท�าและปวง

ชนชาวไทยทจะมโอกาสไดพบเหน

เนอหาส�าคญของการพมพฉบบนทางกรรมการผอ�านวยการของศนยศกษาวจยฯ ไดรวบรวมบทความ

ทนาสนใจหลายบทความทงในบทความเกยวกบปญหาสงคมซงกรรมการผอ�านวยการฯ ไดเขยนใน

หนงสอพมพชนน�าของประเทศหลายฉบบมาลงพมพ ดวยมจดมงหมายในการใหความรและกระตน

เตอนจตส�านกสาธารณะในการรวมกนแสวงหาแนวทางแกไขปญหาทเกดขน รวมทงยงมบทความ

อนๆ ทมประโยชนและคณคาทางวชาการ อาท บทความเรอง “ Police Brutality and Racism in

USA: A Case Study of Rodney King Verdict ” ของ อาจารย ดร อนษา เลศโตมรสกล ซงเปน

บทความทตรงกบสภาพปญหาในสงคมโลกในปจจบนทประเทศไทยสามารถน�ามาเปนกรณศกษาและ

เปนแบบอยางในการแกไขปญหา พรอมทงยงไดรบความกรณาจาก พนต�ารวจตร ชวนสถ เจนการ แหง

ส�านกงานกจการยตธรรม ทไดกรณาเออเฟอขอมลส�าคญทางกระบวนการยตธรรมทงในรปบทความและ

ตวเลขสถตตางๆ มาน�าเสนอในวารสารฉบบนและฉบบตอไป เพอใหทานผอานไดศกษาและพจารณา

ดวยวจารณญาณของแตละบคคลเนองดวยขอเขยนใดๆ ในวารสาร “ยตธรรมคขนาน” จะถอหลกการ

ส�าคญเสมอมาวา ทางองคกร สถาบน ในสงกดของผเขยนยอมไมมสวนรบร หรอถอเปนการสะทอนการ

แสดงออกซงทศนคต ความเหนขององคกร สถาบนเหลานนแตอยางใด

วารสาร “ยตธรรมคขนาน” ฉบบน เปนฉบบท 1 ของปพทธศกราช 2557 ซงทางคณะผจดท�าและ

กองบรรณาธการตองขออภยเปนอยางยงส�าหรบความลาชาอนเนองมาจากปญหาในการประสานงาน

ดานการจดพมพหลายๆ ประการ ซงทางคณะผจดท�าไมอาจปฎเสธความรบผดชอบใดๆ ได อยางไร

กด ทางบรษท ปตท จ�ากด (มหาชน) ยงคงใหความกรณากบทางศนยศกษาวจยและพฒนากระบวนการ

ยตธรรมไทยดวยดเสมอมา และตองขอขอบพระคณอกครงในความเขาใจตอปญหาตางๆ ทคณะ

ผจดท�าไดเรยนผานยงผประสานงานของทางบรษท ปตท จ�ากด (มหาชน) แมวาจะเปนเรองสดวสย

แตทางคณะผจดท�าไดพยายามรวบรวมบทความและด�าเนนการจดพมพในทนททการด�าเนนการ

ประสานงานในสวนทเกยวของสามารถด�าเนนการไดเสรจสมบรณ ทงน ทางกองบรรณาธการตองขอ

ขอบพระคณ บรษท ปตท จ�ากด (มหาชน) เปนอยางสงในความกรณาอยางยงตอศนยศกษาวจยและ

พฒนากระบวนการยตธรรมไทย ในการใหการสนบสนนการจดพมพวารสาร “ยตธรรมคขนาน” อยาง

ตอเนอง นบตงแต คณ ประเสรฐ บญสมพนธ อดตประธานกรรมการบรหารและกรรมการผจดการ

รวมไปถง คณ ไพรนทร ชโชตถาวร ทานประธานกรรมการบรหารและกรรมการผจดการในปจจบน

และ คณ สรญ รงคสร ทานรองกรรมการผจดการใหญหนวยธรกจน�ามน และทานผจดการฝาย

ประชาสมพนธและสอสารองคกรของ บรษทฯ ในความกรณาทงโดยตรงตอบรรณาธการและผเกยวของ

เสมอมา

อมร วาณชววฒน, D.Phil. (Oxon)

กรรมการผอ�านวยการ ศนยศกษาวจยและพฒนากระบวนการยตธรรมไทย

บรรณาธการ

หนา

รวมบทความดร.อมรวาณชววฒน 1 ดร.อมรวาณชววฒน

PoliceBrutalityandRacisminUSA:ACaseStudyofRodneyKingVerdict 17 UnisaLerdtomornsakul

รายงานสถานการณอาชญากรรมส�าคญระดบพนท 25 โดยศนยพฒนาขอมลกระบวนการยตธรรม

รายงานสถานการณยาเสพตดตอกระบวนการยตธรรมไทย 59 โดยศนยพฒนาขอมลกระบวนการยตธรรม

สถตคดในวงจรกระบวนการยตธรรมทางอาญา 89 โดยศนยพฒนาขอมลกระบวนการยตธรรม

รวมบทความ ดร.อมร วาณชววฒน

โดย ดร.อมร วาณชววฒน

1ปท 9 ฉบบท 1 เดอนมกราคม ถง กรกฎาคม 2557

เปนขาวใหญอกครงหนงทสรางความสนสะเทอนและเปนรอยดางอยางยงตอองคกรต�ารวจของไทย

ในการจบกมด�าเนนคด นายต�ารวจชนผใหญของ กองบญชาการต�ารวจสอบสวนกลาง ตงแตตวผบญชาการ

คอ พล ต ท พงษพฒน ฉายาพนธ กบพวก ในขอหารายแรงและเปนภยตอความมนคงของชาตในหลาย

กระทง

ในมมมองดานบวกอาจมองไดวาในยคสมยแหงการปฎรปการเมองและการบรหารราชการ

แผนดนทม คณะรกษาความสงบแหงชาตเปนเจาภาพหลก ท�าใหการท�างานในหลายสวนทเปนเรองยาก

ในเวลาทการเมองอยในอกขวอ�านาจเปนเรองยากไดกลายเปนเรองงายส�าหรบคณะท�างานในวนน เพราะ

กระแสขาวลอดงปรากฏใหไดทราบตามสอตางๆ กอนหนาจะมการจบกมเปนเรองทนาจะมหลายตอหลาย

ทานเคยไดยนผานหผานตามาบาง

แตกยงคงมความเชอกนอยลกๆ วา ล�าพง นายต�ารวจยศพลต�ารวจโท แมจะเปน “ ขาราชการชน

ผใหญ” แตกระบวนการหรอกจกรรมทกระท�าการไปกระทงถกด�าเนนการตามกฎหมาย ไมนาจะมผเกยวของ

เฉพาะ ตวผบญชาการฯ กบผใตบงคบบญชา แตนาจะม “เครอขาย กระบวนการผอยในขบวนการอกเปน

จ�านวนมาก” ท�าใหมขาวลอถงขนาดวาจะมการเรยกตวหรอจบกมนายต�ารวจอกกวาสสบนายตามมาในเวลา

ไลเลยกน

เรองทเกดขน ตองยอมรบวาตอใหไดรบค�าชนชมในแนวทางใดกบการไดตวผกระท�าผด แตคนเปน

ผบงคบบญชาสงสด ตงแต ผบ ตร เรอยมากระทงบคลากรต�ารวจในองคกรทกคนลวนแตตองรสกเศรา

สะเทอนใจและคงอบอายกบการถกสงคมต�าหนดหมนเกยรตและศกดศรความเปนผพทกษสนตราษฎร

อยอยางมาก

สงทจะชวยเรยกฟนศรทธาประชาชนตอองคกรต�ารวจใหเกดสงทกฝายตองการใหเกดขน และ

ถอเปนหวใจส�าคญอยางยง คอ “การทประชาชนยนยอมพรอมใจทจะอยภายใตการก�ากบดแลของต�ารวจ

(policed by consent)” จะตองอาศยสงททานหวหนา คสช และ นายกรฐมนตร ไดน�าเสนอใหทกฝาย

ตระหนกทวกนวา หากมสงใดททาง คสช สามารถเรงรดด�าเนนการไดโดยไมตองผานกระบวนการทซบซอน

แกไขกฎหมายมากมาย อาจผานมายง หวหนา คสช เพอพจารณาใชอ�านาจในชองทางทมอยอนมตด�าเนนการ

ปรบแกภายใตขอบเขตของกฎหมาย ซงความเหนสวนตวมองวานคอ ทางดวน (fast track) ททางส�านกงาน

ต�ารวจแหงชาต โดยทาน ผบญชาการฯ อาจตองหารอกบบคลากรภายในเพอแสวงหามาตรการวธการท�างาน

หรอการปฎรปโครงสรางและวฒนธรรมทงตวองคกรและบคลากรใหไดในคราวน

ขอให “ต�ารวจ” พลกวกฤต เปน “โอกาส”


ผมเองปรารถนามาชานานอยากเหนความเปนอสระขององคกรต�ารวจทปราศจากการแทรกแซง

จากปจจยภายนอก ใหเกดองคกรต�ารวจทเปนทพงทหวงของประชาชนทกชนชนและสามารถอ�านวยความ

ยตธรรมใหกบสวนรวมไดอยางมประสทธภาพ โดยเหนวาองคกรต�ารวจไมเคยขาดจากการครอบง�าของ

ฝายทเขามามอ�านาจทางการเมองเลย หากในอนาคตองคกรต�ารวจจะสามารถยกสถานะของตนใหมฐานะ

เทยบเทา “องคกรตามรฐธรรมนญ” เหมอนอยางองคกรอยการ เหมอนอยาง องคกรอสระบางหนวย และ

ใหมกลไกการตรวจสอบถวงดลทมมาตรฐานเปนทยอมรบและเชอถอไดจรง จะเปนแนวทางหนงทจะท�าให

วงลอเดมๆ ทเปนปญหาอปสรรคตอการพฒนาองคกรต�ารวจสามารถแกไขบรรเทาเบาบางลงได

ในอนาคต คณะกรรมการขาราชการต�ารวจ (ก ตร) อาจไดมาจากสดสวนของคนนอกกวาแปดสบ

เปอรเซนต และทมาจะไดรบการคดสรรจากกระบวนการทอาจตองใหมการเลอกตงไปพรอมๆ กบ การ

เลอกตงของทองถน ทมการพดถงขนาดวา แมแตตวผบญชาการต�ารวจแหงชาต กตองเปนมออาชพ ถาไม

ประกาศรบสมครแลวคดเลอกกนกตองใหมการเลอกตงควบคไปกบการเลอกตงของทองถนในวาระโอกาส

ตางๆ เชน ในการเลอกตงผวากรงเทพมหานคร หรอในการเลอกตงทวไป หากวาระการด�ารงต�าแหนง

ตรงกน

ทงน ตราบเทาทกระบวนการกระท�าผดกฎหมายยงสามารถอาศยอ�านาจหนาทของ “ต�ารวจ” ใน

การแสวงประโยชนใหกบตนและพวกพองรวมทงสามารถแบงปนผลประโยชนกบต�ารวจทมอ�านาจไดอยาง

ไมเกรงกลวกฎหมาย กยอมสะทอนใหเหนวา ปญหาของต�ารวจวนน ไมใชเรองงายๆ ดวยการท�าวจยหรอ

ทอดแบบสอบถาม แตตองอาศย “ยาแรง” อยางการยกเครองทงระเบยบกฎเกณฑ การปรบโครงสรางองคกร

ตงแตผน�าสงสดขององคกรไปกระทงถงสถานต�ารวจ ใหเกดการเปลยนแปลงแบบขดรากถอนโคนใหส�าเรจ


เมอผมเปน “สมาชกสภาปฎรปแหงชาต”

เมอไดรบการโปรดเกลาโปรดกระหมอมฯ ใหด�ารงต�าแหนงสมาชกสภาปฎรปแลว ผมถอเปนสญญา

ประชาคมกบประชาชนวาจะตองท�าหนาทดวยความซอสตยสจรตเปนธรรมกบทกฝาย ซงแนวทางการ

ปฎรปประเทศเปนเรองใหญมากทตองอาศยความรวมมอของทกๆ ฝาย แตทนายนดอกสวนหนง คอการได

มโอกาสเขามาท�าหนาทรวมกบตวแทนของทกภาคสวนในการเขามาเสนอแนะแนวทางความคดอานเกยวกบ

การแกไขขอบกพรองหรอพฒนาปรบปรงใหชาตบานเมองของเรามความเจรญกาวหนายงๆ ขนไป

ดวยการแขงขนทสงและมากดวยผมความรอบรความช�านาญและประสบการณในดานตางๆ หลาก

หลาย ผมเรยนจากใจจรงวา ไมมนใจนกวาจะไดรบการคดเลอกกบการถกเสนอชอใหเขารบการสรรหาดาน

การเมอง แตถอเปนวสยทศนของ “คสช และคณะกรรมการสรรหา” ทผมเหนดวยอยางยงกบการแยกแยะ

กลมผถกเสนอชอจาก องคกรอสระและหนวยงานทอยในขายจะตองด�าเนนการแกไขปรบปรงองคกรและ

กระบวนการท�างานออกไปตางหาก ซงเชอวาบคคลผมความรความสามารถทมาจากองคกรอสระและหนวย

ราชการบางหนวยงานเหลาน จะไดมสวนสนบสนนการท�างานของสภาปฎรปแหงชาตในอนาคตตอไป

ส�าหรบเรองหลกๆ ส�าคญหลายเรองทอยในขายตองด�าเนนงานอยางเรงดวน คอ ปญหาซงหมกหมม

อยในแวดวงการเมองและระบบการบรหารงานภาครฐรวมถงกระบวนการยตธรรมทตองเรงสรางความเชอ

ถอศรทธาในหมประชาชนใหกลบฟนคนมาเปนปกต ในวนนทเหนไดชดอยางในคดฆาตกรรมชาวองกฤษ

ทเกาะเตา ปรากฎวาทางต�ารวจหากพจารณาดวยความเปนธรรมกเชอวามการเรงรดด�าเนนคดและพยายาม

แสวงหาพยานหลกฐานขอเทจจรงดวยวธการทางนตวทยาศาสตร แตประชาชนกลบยงคงวพากษวจารณ

การท�างานของเจาหนาทอยางกวางขวาง ทเลวรายกวานนเพยงไมกวนถดมา “เสยโจ” ผกวางขวางแหง

จงหวดปตตาน ไดหลบหนจากการควบคมของเจาหนาทประจ�าศาลอยางไรรองรอย ภายหลงการฟงค�า

พพากษาคดทตวเขาถกศาลสงจ�าคกโดยไมรอลงอาญา โดยทราบวาขณะนผตองหาไดหลบหนไปยงประเทศ

เพอนบานเปนทเรยบรอยแลว

หากยงปลอยใหปรากฎการณทบนทอนศกดศรของการเปนผพทกษกฎหมายและเปนรอยดางใหกบ

กระบวนการยตธรรมและเชอวามความเชอมโยงไปถงเรองการเมองอยตอไปเชนน สงทเราปรารถนาจะเหน

คนในสงคมใหความเคารพเชอฟงย�าเกรงกฎหมายและเชอมนในระบบการเมองทมธรรมาภบาล ดเหมอนจะ

ยงหางไกลจากความเปนจรง


ความพยายามทเรามงสรางสภาวะความเปนพลเมอง (citizenship) เพอใหคนในสงคมทกหมเหลา

ชนชนเชอชาตเผาพนธไดมโอกาสในการเขามามสวนรวมในการแกไขปญหาตางๆ ทอยเบองหนาเปนสงส�าคญ

และเปนความมงหวงของผมในฐานะสมาชกสภาปฎรปแหงชาต ทตองการใหประชาชนพลเมองมบทบาทน�า

และเปนผเสยสละในแงของก�าลงความรความสามารถและยอมทจะเขามาท�าหนาทเปนปากเสยงสะทอน

ความคดอานทเปนประโยชนใหกบหมมวลสมาชกสภาปฎรปฯ ไดน�าไปใชปฎบตและเพอแกไขปญหาท

เกดขนในอดต

ทงนอาจจะเรวเกนไปทจะระบถงแนวทางวธการปฎรปทชดเจนในเวลาน เนองจากการปฎรป

ประเทศเปนสงทตองอาศยการระดมสรรพก�าลงความคดของ สปช ทกคนทมโอกาสเขามาสรางคณปการ

ใหกบสงคมประเทศชาต ซงคงตองเปนมตของทประชมใหญและเปนความตองการของเสยงขางมากใน

สภาปฎรปแหงชาตทจะก�าหนดทศทางและกรอบการท�างานในเรววนนอยางเปนรปธรรมวา ในกรอบระยะ

เวลาประมาณหนงป ทาง สปช ตองการจะบรรลเปาหมายในเรองใดดวยวธการอยางไร

เราคงไมเปดศกหรอรกรบในทกดาน แตจะมการจดล�าดบความส�าคญของเรอง รวมทงพจารณา

ความพรอมและความสมครใจของหมมวลสมาชก สปชฯ ทควรเปนการ “อาสา” เขามามสวนรวม ไมวาจะ

เปนเรองของการยกรางรฐธรรมนญ กระทงถงการเขาเปนกรรมาธการชดใดนอกเหนอไปจากกรรมาธการ

ในดานทตนไดรบการสรรหาหรอมความรอบรเฉพาะทาง จงหวงวา หนงปนบจากน การท�างานของ สปช

จะไดรบความสนใจ ตรวจสอบ รวมทงสามารถรองรบการเขามามสวนรปในการปฎรปของประชาชนทก

หมเหลาไดอยางมประสทธภาพใหคมคาทงเวลาและเงนงบประมาณทตองใชจายในการน


“สปช” กบภาระหนาทและความคาดหวงของสงคม

คาดวารายชอของสมาชกสภาปฎรปแหงชาต (สปช) จะไดทราบกนอยางเปนทางการภายหลง

มพระบรมราชโองการโปรดเกลาฯ แตส�าหรบรายชอทมออกมานน กเปนเรองทมการวจารณกนไปตาม

ความคดเหนและทศนะของแตละบคคลวามวตถประสงคหรอเหตผลอยางไรท�าไมจงมการรวไหลของขอมล

ออกมากอนได ซงรายละเอยดสามารถมองไดทงในทางการหยงกระแสสงคมดงททานรฐมนตรประจ�าส�านก

นายกรฐมนตร มล ปนดดา ดศกล ไดตอบค�าถามของสอมวลชน หรออาจเปนเจตนาอนนอกเหนอจากน

สดจะคาดเดา

แตหวใจส�าคญของสภาปฎรปแหงชาต คอ การท�างานเพอใหเกดมรรคผลในแงของการปฎรป

ประเทศใน 11 ดานส�าคญ ดงทไดมการสรรหากนมา เมอพจารณาจากรายชอทมปรากฏในสอตองยอม

รบวา เสยงสวนใหญเทาทไดรบฟงจากคนรอบขางทงทเปนนกวชาการ ทงสอมวลชนและผรอบรทางการ

เมองเศรษฐกจสงคม ตางยอมรบวา ประเทศชาตมความคาดหวงไดจากสภาปฎรปแหงชาตชดนอยมาก

สวนเมอถงเวลาปฎรปจรงแตละทานจะแสดงฝไมลายมอไดสมกบททาง คสช ใหความไววางใจอยางไรเปน

เรองทตองตดตาม

สงทหลายฝายกงวลขณะน คอ เรองของกรอบเวลาการท�างานของ สปช ทคาดกนวาจะใชเวลา

ประมาณ 1 ป เปนเรองทอาจท�าใหเกดความกงวลใจวาจะสามารถท�างานทหนกมากใหไดผลจรงไดเพยงใด

เพราะภารกจ 11 ดาน เรองทหนกสดสองสามเรอง ไดแก การตอตานการทจรตคอรปชน การเขาสอ�านาจ

ทางการเมองของฝายนตบญญตและฝายบรหาร รวมทงเรองการปฎรปการศกษาและเศรษฐกจซงเปนเรอง

ปากทอง ท�าใหหลายฝายมงหวงจะเหนพฒนาการทเปนรปธรรมของการท�างานในสวนเหลานเปนส�าคญ

ทงนการปฎรปดานอนๆ ไมวาจะเปนสอมวลชน เรองของสงคมสงแวดลอมสาธารณสขลวนมความ

ส�าคญ แตอาจทอดเวลาเพอใหการปฎรปดานหลกเดนหนาไดตามวตถประสงค สงทเปนความนาหนกใจ

ของทกฝาย คอ ความรวมมอของทกภาคสวนทการด�าเนนงานในลกษณะของสภาปฎรปจะตองกระท�าอยาง

มสวนรวมของทกองคกรและประชาชนทกหมเหลา ดงนน เมอเรมตนปฎรป จะตองดวาทศทางและการ

ยนยอมพรอมใจของกลมกวน เสอสตางๆ จะมปฎกรยาหรอแรงตานและผลกดนอะไรอยางไร

ทส�าคญยงกวา คอ การมองวา เมอทาง “คสช” พนหนาทไปตามวาระ สงทเคยกรงเกรงอ�านาจ

ของ คสช อย จะฟนตวและกลบขนมาปฎบตการอกวาระหนง ซงหากเปนเชนนน จะถอวา สงทลงทนลงแรง

ไปจะเกดชองวาง และมความจ�าเปนอยางยงทจะตองม “ผสานตอ” จงนาขบคดกนวาการท�าใหแนวทาง


วธการแหงการปฎรปด�าเนนตอไปไดอยางยงยน นาจะเปนทางเลอกของการแกปญหาไดอยางมประสทธภาพ

ประการหนง

ส�าหรบสวนตวแลว ไมขดของและเหนวา หากองคกรอสระในลกษณะคลายกบสภาปฎรปเชนนจะ

มอยตอไปทกๆ ระยะสามหรอสป เปนเสมอน “สภาคขนาน” ในการใหแนวทางขอเสนอแนะเพอสานตอสง

ทสภาปฎรปชดปจจบนกระท�าอย นาจะเปนโอกาสและท�าใหการแกปญหาในระยะยาวของประเทศบรรลผล

ได เนองดวยเราตางไดเหนการตนตวของผคนทเขามาสมครรบการสรรหาเปนสมาชกสภาปฎรปเปนจ�านวน

มากในหลากหลายสาขา และ ลวนเปนผทรงคณวฒมากประสบการณและความรความสามารถ นาจะสราง

บรรยากาศแหงการตนตวทางการเมองในระบอบประชาธปไตยเชนนใหคงอยตอไป

แมวาเราอาจม “สภาพฒนาการเมอง” และ “สภาทปรกษาการพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหง

ชาต” แตตองยอมรบวา การด�าเนนการทแลวมาในอดตของสององคกรดงกลาวยงมปญหาในแงของความ

เชอถอและยอมรบจากสงคม อาจเปนเพราะเปนองคกรทเกดขนในสภาวะทสงคมสวนใหญยงไมตนตวกบ

การแกปญหาเหมอนดง “สภาปฎรป” ทเกดขนเพราะมตวอยาง มปรากฏการณทางสงคมทท�าใหคนเกด

ความสนใจ และพยายามจะพฒนาตนเองใหไดเปนสวนหนงของสภาปฎรป ท�าใหเหนวา การธ�ารงรกษา

คณลกษณะและแนวทางการท�างานของสภาปฎรปใหเดนหนาตอไปเชนนจะเปนคณปการอยางยงตอสงคม

ไทยยงๆ ขนในอนาคต


ขอถกเถยงทยงไมลงตวในการปฏรปประเทศ

การปฎรปการเมองและกระบวนการยตธรรมในสภาปฎรปแหงชาตด�าเนนไปอยางเขมขน ควบค

ไปกบกระบวนการยกรางรฐธรรมนญ ทสปดาหนมาถงการตรวจสอบการใชอ�านาจรฐและองคกรอสระท

ไมใชศาล โดยเรองของศาลนนมการพจารณาไปกอนหนาน แตยงมหลายประเดนขอถกเถยงทอาจถกเรอง

ของการถอดถอนอดตนายกรฐมนตร และอดตประธานรฐสภากบประธานวฒสภามาแยงพนทสอไป

แตเพอใหประชาชนไดทราบความเคลอนไหวและไดรบทราบขอมลทจะเปนประโยชนในการจะ

ไดมสวนรวมในการเสนอแนะแนวทางความคดเหนกบพวกเรา สมาชกสภาปฎรปแหงชาต (สปช) ผมม

ความยนดจะน�าเสนอเรองราวความคบหนาในสวนทตนเองเปนประธานอนกรรมาธการทงในคณะปฎรป

ระบบพรรคการเมอง และ การศกษาการบงคบใชกฎหมาย ซงมเรองทตองน�าเสนอและใหไดเหนภาพรวม

การท�างานทเกดขน

โดยในสวนของการปฎรประบบพรรคการเมอง ยงมขอถกเถยงททายทสดคงตองขนกบเสยง

สวนใหญของคณะกรรมาธการยกรางรฐธรรมนญ (กมธ ยกราง รธน) ทจะเลอกสงทเหนวาดและเหมาะสม

ทสดในขนสดทาย แตทางคณะอน กมธ ปฎรประบบพรรคการเมอง เหนวา ความเขมแขงของพรรคการเมอง

แมจะเปนดาบสองคม แตประเดนทมาของ สส ทจะไมตองสงกดพรรคดงทหลายทานอาจไดยนไดฟงมานน

จะตองท�าใหการไดมาซง “ตวแทนปวงชน” เปนคนดมศลธรรมมากความรความสามารถและมจตวญญาณ

รบผดชอบตอสงคม ซงเขาใจวา หลายคนอาจพจารณาไดวา จะหา “คนทมคณสมบตดงกลาวไดสกกคน

ในสงคมของพวกเราเวลาน” แตนนคอ เปาหมายทเราตางตองการใหเกดขนจรง เพราะมฉะนนแลว การ

ให “บคคล หรอ กลม หรอ คณะบคคลทสามารถเขารบการสมครเพอเปนตวแทนของประชาชนในรฐสภา

ในอนาคต” จะมปญหามากมายอยางคาดไมถง

ศาสตราจารย ดร สมบต ธ�ารงธญวงศ ประธานกรรมาธการปฎรปการเมอง ไดกลาวไวนาสนใจ

ในทประชมซงผมเปนกรรมาธการรวมอยดวยมจดส�าคญทตองครนคดวา ระบบทเราออกแบบเพอปองกน

คนไมดนน แทจรงแลวก�าลงจะกลายเปนเหยออนโอชะของนกธรกจการเมองหรอนกการเมองทมงแสวง

ประโยชนหรอไม เฉพาะอยางยงการใหสดสวนของสมาชกสภาผแทนราษฎรมทมาจากการก�าหนดดวยจ�านวน

ของ สส ทไดรบการเลอกตงจากคะแนนความนยมของพรรค (หรอ Landesliste ตามแนวทางการเลอกตง

แบบประเทศเยอรมน ทมหลายทานเหนวานาน�ามาปรบใช) แตหารไมวา เมอพรรคการเมองเหนวาบคคล

ทจะไดเปน สส แบบสดสวนนน ค�านวณดวยการแบงปนกบพรรคการเมองอนๆ ทไมสามารถกวาดทก

ทนงได แตหากค�านวณดวยวธการเลอกตงแบบเยอรมนขางตน จะตองท�ายอดใหได สส ในแบบแบงเขต


อยางนอยรอยละ 5 ของความนยมทงประเทศ หรอทมการเฉลยตวเลขวานดสวนจะค�านวณไดจากจ�านวน

สส แบงเขต 3 คน ตอ สส แบบสดสวน 1 คน ท�าใหพรรคการเมองทมความนยมในแบรนดของพรรคสง

จะเลอกบคคลทไดรบความนยมหรอเปนทรจกของประชาชนเขาลงสมครแบบแบงเขตแบบอสระ เพราะ

โอกาสไดรบเลอกนนสงมาก เมอรวมกบจ�านวน สส ในแบบสดสวนทเสนอชอเขามาพรอมดวย สส ทไดรบ

การเลอกตงในแบบแบงเขตทงในนามพรรคตนเอง และอาจไป “กวานซอ” มาจากบคคลทสมครแบบอสระ

ใหมาเปนพวกพอง จะท�าใหพรรคการเมองทวางกลยทธเชนน สามารถไดจ�านวน สส เขามาไดเปนจ�านวน

มาก ท�าใหพรรคการเมองนนมความแขงแกรงและสามารถครองเสยงขางมากในสภาไดไมยาก

ท�าใหเหนไดวา การเปดใหมการสมครแบบ “อสระ หรอ independent” ไดนน ในแงมมหนงคอ

ตองการท�าใหประชาชนสามารถใชสทธเสรภาพของตนผานการเปนตวแทนของปวงชนดวยโอกาสทมมาก

ยงขน แตกลายเปนชองโหวทผเจนจดบนเวทการเมองสามารถมองเหนลทางในการใชเงอนไขทมเจตนาด

มาบดพรวใหเกดผลประโยชนแกตนเองได

ส�าหรบในสวนการศกษาการปฎรปการบงคบใชกฎหมาย ไดมความพยายามจะท�าใหการบงคบใช

กฎหมายเกดผลเปนรปธรรม เราจะไดไมเหนความลกลนของการสงฟอง หรอ ไมฟองในคดทนาจะมบรบท

คลายกน เราจะไดเหน ความเปลยนแปลงทจะท�าใหคนในสงคมมความเคารพและเกรงกลวกฎหมาย ชนด

ทไมตองมผรกษากฎหมายมาคอยควบคมดแลอยางใกลชดเหมอนในกรณของการบงคบใชกฎหมายจราจร

การพนน การละเมดตอเทศบญญต ขอบญญตตางๆ ททราบมาวาวนนแมจะมกฎหมายกวาแปดรอยฉบบท

ยงมผลบงคบใช แตทมการใชบอยและคนเคยกนเปนการทวไปนนมอยรวม แปดสบกวาฉบบ

ในโอกาสหนาจะหาโอกาสมาเลาสกนฟงถงแนวทางของการบงคบใชกฎหมายทอาจใชองคกรกลาง

หรอองคกรทมการจดตงขนมาท�าหนาทเพมพนกระบวนการบงคบใชกฎหมายใหเกดความศกดสทธเปนท

ย�าเกรงของคนสวนใหญในสงคมเพมเตมตอไป


ปฏรปกระบวนการยตธรรมทางอาญาและต�ารวจ

ในฐานะเปนสวนหนงของอนกรรมการปฎรปองคกรต�ารวจเราไดมการประชมครงแรกไปเมอ

ตนสปดาหทผานมา ถาจะถามวามความคบหนาเปนประการใดคงจะเรวเกนไปทจะใหค�าตอบอะไรได

อยางชดเจน แตดวยความพรอมเพรยงและมงมนของบคคลทเกยวของ ตงแตตวประธาน คอ พลเรอเอก

พะจณณ ตามประทป ไปกระทงถงบรรดาหมมวลสมาชกทมเจตนารมณและความมงมนเสยสละทจะพฒนา

องคกรต�ารวจใหปลอดจากการแทรกแซงของอ�านาจภายนอกและแกไขปญหาทหมกหมมภายในองคกร

ต�ารวจอยางทเรยกตดปากวาเปน “วฒนธรรมองคกร” สวนตวของผมเชอมนวาประชาชนสามารถฝาก

ความหวงความไววางใจกบอนกรมาธการชดนได

ส�าหรบเรองทมการหยบยกมาหารอมความหลากหลายในแงของมมมองขอเสนอแนะและวธการ

จดการกบปญหา ซงตองเรยนวาเรองทน�าเสนอในบทควมนสวนใหญเปนสงทผมเหนวาจะเกดประโยชน

ในการปฎรปเปลยนแปลงองคกรต�ารวจใหดยงขน มใชความเหนพองหรอถอเปนมตของอนกรรมาธการ

แตอยางใด

ยกตวอยางเรองของการยกเครองการบรหารงานบคคลทเคยถกอ�านาจทางการเมองหรออ�านาจ

ภายนอกแทรกแซงท�าใหต�ารวจขาด “ความเปนมออชพ” มขอเสนอใหยกสถานะองคกรต�ารวจใหมความ

อสระ แตบนพนฐานความเปนอสระมเรองทตองคดค�านงอยหลายประการ เพราะการบงคบบญชาดแล

และบงคบใชกฎหมายเปนเรองทตองมสายการบงคบบญชา หากจะอสระโดยไมมผกมบงเหยนหรอคดทาย

กอาจเกดปญหาหลายๆ อยางตามมา แตไดมตวแบบใหเหนในหลายประเทศทองคกรบงคบใชกฎหมายม

ความอสระโดยมคณะกรรมการกลางทมาจากภาคประชาชนเขามาก�าหนดนโยบาย ควบคมดแลผบญชาการ

สงสดของหนวยงาน สามารถใหคณใหโทษหรอถอดถอนบคคลเหลานได เปรยบเสมอนการตงค�าถามทพบ

บอยในกระบวนการยตธรรม นนคอ “who guards the guardian?” แปลไดวา เราจ�าเปนตองมคนมา

ตรวจสอบถวงดลกบผคมกฏหรอผบงคบใชกฏหมายดวย

เรองตอมาทถอเปนเรองใหญและนาจะไดรบการวพากษวจารณคอนขางมาก ไดแก แนวคดการ

พฒนาโรงเรยนนายรอยต�ารวจใหมสถานะเปนสถาบนวชาการต�ารวจเฉพาะดาน ไมวาจะเปนงานสบสวน

สอบสวนหรอการอ�านวยความยตธรรมส�าหรบผมประสบการณ มใชการผลตนกเรยนนายรอยต�ารวจเชน

ทผานมาแตอยางใด เพราะปญหาหนงทพบเหนไดบอย คอ ความเกรงอกเกรงใจ เฉพาะอยางยงการเปน


รนพรนนองในองคกร กระทงถงความสมพนธในลกษณะเดยวกบเพอนรวมรนในเหลาทพ ขอดในการ

สรางเสรมการประสานงาน หลายครงกลายเปนขอบนทอนความศกดสทธของกฎหมายและเกดการอ�านวย

ความยตธรรมแบบเลอกทรกมกทชง

ผมไดเรยนทประชมอนกรมาธการไปวา การปฎรปเปนโอกาสส�าคญทเมออนกรรมาธการไดรบ

มอบหมายทงอ�านาจหนาทและความรบผดชอบไดอยางเตมภาคภม จะตองเลอกท�าเรองทสงผลใหเกดการ

เปลยนแปลงทจบตองได และตองสงผลในทางสรางคณปการใหแกสงคมในระยะยาว เราจะไมเสยเวลาพด

แตปญหาเดมๆ หรอใชวธการเดมๆ ทเกรงอกเกรงใจหรอถอยทถอยอาศนในการแกปญหา บางเรองตอง

ยาแรงหรอใชมาตรการเขมขนหนกเบาตางกนออกไป จงเชอมนวาการท�างานอกราวหนงปของคณะกรรมาธ

การปฎรปต�ารวจทจะตองเดนหนาตอนไปจะเหนความเปลยนแปลงทเปนมรรคผลและในทางสรางสรร

ใหกบองคกรต�ารวจไดแนนอน


ปฎรปการบงคบใชกฎหมาย : ท�าไดจรง

ดงไดสญญาทานผอานไวกอนหนานวาจะน�าเนอหาเกยวกบงานทรบผดชอบเกยวกบการปฎ

รปประเทศ มาน�าเสนอใหทานผอานไดรบรโดยทวกน ส�าหรบภารกจส�าคญอกเรองหนงคอ การศกษา

แนวทางการปฎรปการบงคบใชกฎหมายใหไดผลและเกดประสทธภาพสงสด ส�าหรบภาระหนาทในฐานะ

ประธานอนกรรมาธการชดดงกลาว ตองเรยนวาคณะท�างานของพวกเรามความทมเทในการแสวงหาแนวทาง

มาตรการตางๆ มาประยกตใชอยางแขงขน มการแบงภาระหนาทออกเปน ๓ ดานหลก คอ กฎหมายในสวน

การเมองการปกครอง กฎหมายดานเศรษฐกจ และกฎหมายเกยวกบการจดการสงคมใหอยกบรองกบรอย

วนนผมขออนญาตน�าแนวคดสวนตวเกยวกบการแกปญหานาปวดหวของคนในสงคมทกวนน คอ

เรองของความไมปลอดภยในการใชรถใชถนน โดยเฉพาะหลงจากความไมชดเจนกรณจะเอาอยางไรกบ

“รถหรทหลกเลยงภาษรปแบบตางๆ” ระยะหลงเราจะพบรถเหลานออกมาขบสวงสวายใชความเรวอยางสง

รวมถงบรรดารถมอเตอรไซคซซสง ทเขาเอาไวขบออกตางจงหวดแตวนนทองถนนในกรงเทพเราพบรถ

มอเตอรไบค บกไบค และรถทใชส�าหรบแขงขนออกมาขบอวดความดอยทางความคดสตปญญาของคนบาง

จ�าพวกทมกงาย ใชความเรวสงในขณะทรถคนอนๆ ขบดวยความเรวไมเกนเกาสบกโลเมตรตอชวโมง

ไดมการพดคยและแสวงหาแนวทางแกปญหาภายในทประชมอนกรรมาธการ ถงขนเสนอก�าหนดให

“ภาพถายจากกลองวงจรปดของพฤตกรรมใดทสอไปในทางกระท�าความผดส�าเรจชดแจง” สามารถเทยบ

ไดกบการกระท�า “ความผดซงหนา” เชน การละเมดฝาฝนพระราชบญญตจราจร โดยใหมการจดตง

“ศาลจราจร” เพอพจารณาอรรถคดวาดวยการใชรถใชถนนเปนการเฉพาะ ดวยเชอบนสมมตฐานทวา “มนษย

รกความสะดวกสบาย ตองการผลประโยชนใหกบตวเองมากทสด” จงเปนบอเกดหนงของการละเมดกฎหมาย

และกระท�าการในสงทกฎหมายบญญตไว

เมอมศาลจราจร จะลดการปะทะในหนางานระหวางเจาหนาทผบงคบใชกฎหมาย กบ ประชาชน

โดยตรง ท�าใหผกระท�าความผดจะมภาระมากขน หากมหมายเรยกไมไปแสดงตนอาจตองออกหมายจบ

และมการประกนตวในชนศาล เชอวากระบวนการหรอมาตรการทเสรมขนมาน อาจถกตอตานอยางมากมาย

ในระยะแรก แตเชอวาในระยะยาวจะสงผลใหเกดวนยจราจรอยางทวถงกน เพราะทายสดนอกจากการยด

“ใบอนญาตขบข ในกรณรายแรงอาจหามขบขตลอดชวต” หรอกระทงยดทรพยทใชในการกระท�าความผด

เชน รถมอเตอรไซค หรอ รถยนตสวนบคคล จะหรจะถกแพงหรอไม ทกอยางเปนไปตามพยานหลกฐาน


ยงกวานน ทางคณะอนกรรมาธการฯ ยงมองไกลไปถง การน�าเอาเครองมออเลคทรอนคสมาใช

ในการเสรมประสทธภาพการบงคบใชกฎหมาย เชน ใหม Public warden หรอ ผตรวจตราแทนต�ารวจตาม

ทองถนน ในการกระท�าความผด เชน เทศบญญต หรอการจอดรถในทหามจอด คนพวกน เปรยบเสมอน

“ผชวยเจาพนกงาน” จะม Handheld scanner ทสามารถยงเลเซอรในระยะไกลพอสมควรไปทบารโคด

หรอ ใชระบบคลนความถวทย RAF เชนเดยวกบการยกเปดไมกนเวลารถวงเขาดานจายเงนบนทางดวน

ท�าใหในอนาคต อาจตองรวมมอกบ กรมการขนสงทางบก และ หนวยงานทเกยวของกบการออกใบอนญาต

ตางๆ ทจะตองม tag หรอ อปกรณทสอดรบกบเครองสแกนเนอรดงกลาว โดยเพอมใหมการกลนแกลง

คนเหลาน จะมกลองตดตวเพอถายภาพนงและภาพเคลอนไหว ประกอบการสงขอมลในการกระท�า

ความผดเขาสเมนเฟรม หรอ เซรฟเวอรสวนกลาง ทยากจะมใครไปขอวงเตนลางคด หรอขอมลใดๆ ได เพราะ

เมอกดปมสงขอมลไปเมอใดขอมลทงหลายจะถกสงไปบนทกในฐานขอมลสวนกลางทนท สวนจะมใครมา

ใหสนบนเจาพนกงานหรอมพนกงานคดจะเอาอ�านาจหนาทตรงนไปหาผลประโยชน ไมตองหวงเลยเพราะ

เราวางมาตรการควบคมไวรดกมไมวาจะเปนสายลบ หรอ กลองวงจรปดทปจจบนสามารถบนทกภาพ

ระยะไกล สงเกตการณเจาหนาทผปฎบตไดอยางทวถง

ในอนาคตอาจมการตงคณะกรรมการกลางเรงรดการบงคบใชกฎหมาย ทสามารถออกแนวทางวธ

การในการบงคบใชกฎหมายเพอใหเกดประสทธภาพสงสด ตองเรยนวา ตรงน “ไมใชซเปอรบอรด” หรอ

คณะกรรมการกลางผมอ�านาจเตมไปแทรกแซงการท�างานของหนวยงานใดไดตามใจชอบ แตเปนองคคณะ

ทมทมาจากหนวยงานองคกรทเกยวของกบการบงคบใชกฎหมายดานตางๆ เขามาท�าหนาทขบเคลอนการ

บงคบใชกฎหมายใหเปนไปดงความคาดหวงของพนองประชาชน ขอใหทกทานสบายใจและวางใจไดวา

อนกรรมาธการปฎรปการบงคบใชกฎหมาย ทพวกเราก�าลงแสวงหาวธการมาตรการตางๆ มาใชกบคน

ในสงคมตอไปนจะเปนไปเพอประโยชนโภชนผลของคนสวนใหญในสงคมอยางแทจรง


แมน�าทกสายมองปญหาใหเปนโอกาส

แนวคดของทานนายกรฐมนตรทตองการเหนการเปลยนแปลงของประเทศในเชงการพฒนาแกไข

ความผดพลาดในอดต มความตองการใหองคาพยพทเปนแกนกลางในการน�าความเปลยนแปลง ไมวาจะเปน

สนช สปช ครม กมธยกรางรฐธรรมนญ และ คสช ขบเคลอนแนวทางนโนบายตางๆ ไปพรอมๆกน ปญหา

หลายๆอยางทผานมามทงความคดอานทมงผลประโยชนสงสดของประเทศแตอาจมวธการมมมองความคด

ทแตกตางกน ไมพงเปนสงทจะบนทอนความมงมนตงใจทจะแกปญหาเดมๆ ทหมกหมมอย รอวนแกไข

ทกภาคสวนทเกยวของในแมน�าทงหาสายวนนตองมองไปขางหนาดวยการยดโยงความเชอมโยง

สมพนธกนของทกองคกรทตองมงประสานบรณาการหลกการแนวทางของทกฝายใหสามารถผลกดน

ยทธศาสตรการสรางความเปลยนแปลงใหเกดขนอยางสรางสรร ความไมพอใจในเรองใดเปนการสวนตว

หรอการมองความเหนทไมลงรอยกนในบางเรองเปนเรองใหญทตองถงขนแตกหกกนนน อาจมใชสงท

ประชาชนคาดหวงหรออยากเหนภาพเชนวานปรากฏขนบอยครง

ระยะเวลาหรอกรอบเวลาการท�างานของแมน�าทกสายขางตนถกก�าหนดไวคอนขางชดเจน ภายใน

เดอนเมษายนน เราทงหลายนาจะไดเหนเคาโครงของรางรฐธรรมนญฉบบใหมทใชเวลารางยาวนานกวา

สเดอนมนกวจารณตงวางบประมาณทใชไปรวมๆ รอยลานบาท จะคมคาคราคากบงบประมาณทจะตอง

ใชไปมากนอยอยางไร ตรงนอาจเปนการจองจบผดกนเกนไปแทนทจะดกนทเนอหาสาระซงเปนหวใจส�าคญ

ของการใชเปนหลกน�าในการเปลยนแปลงกลบไปใสใจกบเรองของเมดเงนและเรองยบยอยจกจกโดยใชเหต

เวนแตวาหากมการน�างบประมาณไปใชผดประเภทผดวตถประสงคหรอสอไปในทางไมชอบมาพากลอยางไร

นนจงนาจะพจารณา

ในสวนของสงใหมๆ ทเราคาดวาจะไดเหนอนเปนผลพวงจากรางรฐธรมนญฉบบใหมน มองเหน

อยหลายเรอง ทงในแงของสทธความเปนพลเมอง สทธชมชนทเพมพนมากขน มการเปดโอกาสในการเขา

ถงขอมลขาวสารของรฐไดสะดวกรวดเรวงายดายยงขน การตรวจสอบภาคประชาชนและประชาสงคมท

เขมแขง ขณะเดยวกนกไมลเลยทจะสรางหรอออกแบบระบบทางการเมองและกลไกการบรหารราชการ

แผนดนใหเกดประสทธภาพและประโยชนสงสดกบประชาชนทกหมเหลา


ทงนยงมเรองเรงดวนทสงคมจบตามองทงเรองการศกษาและเรองของการปฎรปองคกรต�ารวจ

ใหเปนทพงทหวงของประชาชน แมจะมความคบหนาแตแรงตานนนสงยง ทงเรองของผลกระทบทจะเกดขน

กบบคลากรของทงสององคกรและโฉมหนาของระบบการศกษาทเคยเปนมาขององคกรดานการศกษารวม

ไปถงรปปแบบการใหบรการประชาชนขององคกรต�ารวจจะเปลยนแปลงไปอยางเหนไดชด เราอาจไดเหน

การพฒนามาตรฐานวชาชพครทงในแงเงนเดอนสวสดการ ความกาวหนาจะสามารถรกษาคนดมคณธรรม

สรางการยอมรบใหเกดความมเกยรตมศกดศรมากกวาทแลวมา ต�ารวจเองจะตองเปนต�ารวจของประชาชน

ใหบรการทกชนชนอยางเสมอหนาเทาเทยมกน นนเปนความคาดหวงทคนในสงคมนอยากเหนอยากได

อยากม

หากสงคมนสามารถบรรลเปาหมายในการลดความเหลอมล�าและปราศจากการเอารดเอาเปรยบ

อยางไมเปนธรรม และสามารถทจะเพมโอกาสใหประชาชนไดเขามามสวนรวมในกจกรรมทเปนไปเพอ

สวนรวมมากยงขน เชอวาการแกปญหาหลายประการจะงายยงขน

สงทอาจยงเปนปญหาขอถกเถยงนาจะไดแกการแกปญหาความขดแยงของชาตทอาจเรยกได

วาเปนบอเกดหรอทมาของการเกดแมน�าทงหาสายส�าคญในวนนยงคงอยระหวางการตรกตรองพจารณา

อยางรอบคอบและแสวงหาหนทางในการระงบยบยงความขดแยงทจะไมเปนการสรางปญหารอบใหมหรอ

มลกษณะเปนการเลอกปฏบต ซงทานทงหลายคงเหนตองตรงกนวาเรองดงกลาวเปนเรองรอน เปน “ของ

รอน” ทหยบจบขนมาทไร ค�าวาปรองดองมกกลบกลายเปนเรอง “เปลองตว” ของหลายคนทพยายาม

จะเสนอแนะแนวคดวธการใหมๆ ในการแกปญหาดงกลาวอยเนองๆ


Police Brutality and Racism in USA: A Case Study ofRodney King Verdict

Unisa Lerdtomornsakul


Police Brutality and Racism in USA: A Case Study ofRodney King Verdict

Unisa Lerdtomornsakul*

ABSTRACT

This paper discusses police brutality and race discrimination by utilizing the leading infamous case of

Rodney King as a demonstrating case study. The police excessive use of force especially when dealing

with the minority citizen such as African American became the debating and controversial issue that

involved parties have attempted to solve the problem rigorously. However, it seems that the problems

of police brutality and racism in the United States tend to stay and would not be disappeared so easily.

* Assistant professor, Faculty of Political Science, Chulalongkorn University


Police Brutality and Racism in USA: A Case Study of Rodney King Verdict

Rodney King verdict and riots was the situation during 1991-1992 that concerned about

four White Los Angeles Police officers’ excessive force which the officers brutally beat Rodney King

who is an African American after a high speed chasing (Southcentralhistory.com, n.d. ). Moreover,

the officers exonerated for the excessive force accusing by the court ruling (History.com,n.d.) and

it led to the serious and widespread riot in Los Angeles that ended with 53 killed and over 1 billion

properties damaged (Southcentralhistory.com, n.d. ). This tragic incident had led to the lessons that

the American government, especially criminal justice agencies, should learn in order to improve their

organizations in three main points.

First of all, the police departments should have the various processes that can monitor, enforce

and inspect their officer behaviors in dealing with public citizen on daily basis operation. Based on

the psychology research, there are high relationship between attitudes and behaviors (Ajzen, 1991),

therefore the police departments should give priority to the attitude tests in addition to physical and

knowledge in the recruitment and the performance’s annual evaluation so that the police departments can

eliminate their personnel who are aggressive or have the attitude of racial discrimination. Furthermore,

the police departments must train and educate their officers to accept their roles, duties, the way of work,

limit of authorities and so on. Based on the Amendment IV, the right of the people should be protected

during search and arrest (Jordan, 2012), therefore, the police departments should set up the manual

and training course for employees when they confront with the suspect so that they will not violate

the civil rights. However, the manual and training course are not adequate; the police departments

must punish anyone who does not comply with the rules. According to the classical criminological

theory, the penalty is an essential tool to deter and prevent lawbreaker behavior (Siegel and Welsh,

2011). In addition, based on various existing evidence, the research findings indicate that closed-circuit

television in London, Cincinnati and New York can prevents crime especially in public places (Welsh

and Farrington, 2009) and the footage of the excessive force in the Rodney King case was the essential

evidence. Therefore, the police departments should provide any smart device that can communicate

with their officers including performance inspection such as camcorder.

Secondly, the judicial system should review the jury selection processes. According to the

Article III of the United States Constitution, it is clearly state that the criminal case shall be judged by


jury (Jordan, 2012). The idea of jury system in the United States is that a jury represents for a segment

of the society and the panel of jury represents for various segments of the society (Murphy, Pritchett,

Epstein and Knight, 2006). However, in the case of Rodney King, the proportion of juries did not come

from the various segments of the society. There were 12 juries in this case but they were 10 White

1 Latino and 1 Asian (History.com,n.d.). It is interesting that in Rodney King’s case, there was no

jury selected from African American. Jury Selection and Service Act of 1968 set up the jury selec-

tion processes that based on the random method (Cornell University Law school, n.d.). For instance,

in Minnesota, the jurors list come from driver’s license, state identification card, and voter registration

records (Minnesota Judicial Branch, n.d.) It can be seen that the jury selection method may trigger

some problems for the reason that not everyone has driver’s license or passport because he/she never

drive or go outside the country, therefore the jury selection in the United States could be bias. Offering

the national identity card for all people and selecting the jury from the national identity card number

might be the best way to solve this problem.

Finally, Rodney King verdict and riots reminds the federal and local government that they

should respect the rights of people and response to the people‘s need instead of ignorance. Before

the Rodney King case occurred, there were some of the same racial discrimination cases occurred

in Los Angeles but Rodney King case was the first time that the incidence was recorded on tape.

(Southcentralhistory.com, n.d.). If this problem was solved, for example, the Los Angeles Police

Department punished any officers who abused the power; it is convincing that the case of Rodney

King verdict and riots would have never occurred. However, there is an relevant research finding

of Alpert and Dunham revealing the continuing disproportionate force by the police; it indicated

that approximately 13 percent of the police automobile pursuits end up with the excessive force

(Pollock, 2012).

Based on available information and existing research findings, since the case of Rodney King,

it reveals that there are some positive changes in the issue of the police excessive use of force especially

when dealing with Minority citizens such as Black American and Hispanic American. However, there

are some negative things that do not change after the Rodney King verdict and riots incident.

First of all, one of the positive change is that the police departments provide the various

processes and procedures so that they can control and inspect their officer behaviors more closely.

For instance, the department of public safety has created the law enforcement code of ethics that


every law enforcement officer must abide by such as respecting the constitutional rights of all men to

liberty, equality and justice (Department of public safety, n.d). In addition, some police departments

utilize video cameras and microphones to capture the actions of their officers (The New York Time,

2013). However, based on the Bureau of Justice Statistic information, there were 84 percent of person

who have experienced the threat of force and considered that the police performed their duties

inappropriately (Bureau of Justice Statistic, n.d).

Secondly, the judicial system does not have any law about the jury selection processes.

Moreover, there are some controversial issues about the jury selection processes such as racism in jury

selection (CNN, 2010). This issue is an clearly indication of unchanged bias in jury selecting method

that has consistently resumed in the American Judicial system.

Finally, the rights of people are still being violated by the polices and there are some officers

was convicted. Based on the information of the National Police Misconduct Statistics and Reporting

Project, there are 2,541 reports of misconduct and 23.3 percent being excessive force by the police

officers in 2010 and 33 percent charged that went through to convictions (Copblock, n.d).

In conclusion, since the controversial Rodney King’s case of the police’s excessive use of

force and racial discrimination in 1991, the problem of racism in police operation is still remaining and

persisting in the American society. Although, the relevant criminal justice agencies have acknowledged

these problems and have attempted to initiate new guidelines and rules to solve the issue. It seems that

the racial discrimination and police excessive use of force would be remaining in the United States

no matter what how much energy and effort the police executives have endeavored to solve the issue.

It is an on-going critical problem in the criminal justice system and will not go away easily in the near

future as clearly seen from the recent incident of Ferguson riot in Missouri as a result of the police racism.


Reference

Ajzen, Icek (1991). “The theory of planned behavior”. Organizational Behavior and

Human DecisionProcesses 50 (2).

Bureau of Justice Statistic. (n.d).Use of force. Retrieved from

http://www.bjs.gov/index.cfm?ty=tp&tid=703

CNN. (2010). Racism common in jury selection. Retrieved from

http://www.cnn.com/2010/OPINION/06/23/lyon.racial.jury.selection/

Copblock. (n.d).Police brutality statistic. Retrieved from http://www.copblock.org/2841/police-

brutality-statistics/

Cornell University Law school. (n.d. ). 28 U.S. Code § 1863 - Plan for random jury selection. Retrieved

from http://www.law.cornell.edu/uscode/text/28/1863

Daily News. (2013). Trayvon Martin shooting: All-woman jury selected for George Zimmerman trial

Retrieved from http://www.nydailynews.com/news/national/all-woman-jury-selected-trayvon-

martin-slay-trial-article-1.1378193#ixzz2tXuKKu78

Department of public safety. (n.d). Law enforcement code of ethics. Retrieved from

http://www.dps.unc.edu/DPS%20Policies%20&%20Procedures/Appendix/3LawEnforcement

CodeofEthics.pdf

History.com. (n.d.). Apr 29, 1992: Rodney King trial verdict announced. Retrieved from

http://www.history.com/this-day-in-history/rodney-king-trial-verdict-announced

Jordan,Terry. (2012). The U.S. Constitution and fascinating Facts about it. Naperville, IL:

Oak hill publishing.

Minnesota Judicial Branch. (n.d.) Selecting a jury. Retrieved from http://www.mncourts.gov/?page=1277

Pollock, Joycelyn M. (2012). Ethical dilemmas and decisions in criminal justice. Belmont, CA:

Wadsworth.

Siegel, Larry J., & Welsh, Brandon C. (2011). Juvenile Delinquency The Core (4th ed.).

Belmont, CA: Wadsworth

Southcentralhistory.com. (n.d. ). LA Riots. Retrieved from http://www.southcentralhistory.com/

la-riots.php

The New York Time. (2013). Wearing a Badge, and a Video Camera. Retrieved from http://www.nytimes.

com/2013/04/07/business/wearable-video-cameras-for-police-officers.html?pagewanted=all&_r=0

Welsh, Brandon and Farrington, David P. (2009) “Public Area CCTV and Crime Prevention: An

Updated Systematic Review and Meta-Analysis” Justice Quarterly. 26(4).


(ราง) รายงาน

สถานการณอาชญากรรมส�าคญระดบพนท

ส�ำนกงำนกจกำรยตธรรม กระทรวงยตธรรม


รายงานสถานการณอาชญากรรมระดบพนท

จดท�าโดย

ศนยพฒนาขอมลกระบวนการยตธรรม

ส�านกงานกจการยตธรรม อาคารรฐประศาสนภกด ชน 9

ศนยราชการเฉลมพระเกยรต 80 พรรษาฯ

ถนนแจงวฒนะ เขตหลกส กรงเทพฯ 10210

โทร 0-2141-3727, 0-2141-3781

www.statistics.oja.go.th


รายงานสถานการณอาชญากรรมส�าคญระดบพนท

โดย ศนยพฒนาขอมลกระบวนการยตธรรม

ปจจบนสถานการณอาชญากรรมในสงคมไทยมความหลากหลายสลบซบซอนมากขนตามสภาพการพฒนา

ประเทศ การเปลยนแปลงของสงคมโลกและความกาวหนาทางเทคโนโลย ในการก�าหนดนโยบายการบรหารงาน

ยตธรรมทเหมาะสม ทนตอเหตการณ จ�าเปนอยางยงทจะตองมขอมลททนสมยสอดคลองกบสภาพปญหาทเกดขน

จรง เพอน�ามาใชในการ ก�าหนดมาตรการและนโยบายในการแกไขปญหาอาชญากรรมและเสรมสรางกระบวนการ

ยตธรรมทมประสทธภาพ

ศนยพฒนาขอมลกระบวนการยตธรรมไดจดท�าขอมลรายงานสถานการณอาชญากรรมฉบบนขนโดย

ไดท�าการ วเคราะหแนวโนมอาชญากรรมยอนหลง 3 ป (พ.ศ.2553 – พ.ศ.2555) อาศยสถตคดอาชญากรรม

จากส�านกงานต�ารวจ แหงชาตเพอท�าการวเคราะหแนวโนมอาชญากรรมทงในภาพรวมของประเทศและ

สถานการณอาชญากรรมแยกเปนราย พนทในระดบจงหวดซงการวเคราะหสถตคดอาญาดงกลาวไดมการน�า

อตราคดทเกดขนมาเปรยบเทยบกบขอมลประชากรทไดจากการท�าส�ามะโนประชากรและเคหะของป พ.ศ.2553

ซงถอวาเปนสถตประมาณการสดสวนจ�านวนประชากรทใกลเคยงกบความเปนจรงมากทสดซงไดจากการส�ารวจ

ประชากรพกอาศยจรงในพนทซงครอบคลมทงประชากรแฝงทมชอ อยในทะเบยนบานตางพนทและคนตางดาวท

มถนทอยถาวรในพนท

ในการวเคราะหสถานการณความรนแรงของอาชญากรรมในพนทตางๆ ไดมการวเคราะหอตราการเกด

อาชญากรรมตอประชากรในกลมคด 4 ฐานความความผดหลก อนไดแก คดท�ารายรางกาย คดประทษรายตอ

ทรพยคดประทษรายตอเพศ (ขมขน) และคดความปลอดภยของบคคลในทสาธารณะ (อนไดแก วงราวทรพย ชง

ทรพย และ ปลนทรพย) โดยแบงจงหวดตางๆ ตามอตราการเกดอาชญากรรมเปน 4 ระดบ ตามชวงชนของปรมาณ

คดตอประชากร ไดแก ระดบความรนแรงอาชญากรรมสง ระดบความรนแรงอาชญากรรมคอนขางสง ระดบความ

รนแรงอาชญากรรม คอนขางต�า และระดบความรนแรงอาชญากรรมต�าแยกตามพนทตางๆ ในท�านองเดยวกน จาก

การรวบรวมและวเคราะหขอมลปรากฏผลดงน

ภาพรวมสถานการณอาชญากรรม จากการเปรยบเทยบขอมลการรบคดอาชญากรรมทมการรบแจงโดยเจาหนาทต�ารวจของส�านกงานต�ารวจ

แหงชาต ตงแตป พ.ศ.2549-พ.ศ.2555 พบวา สถตการรบแจงคดอาชญากรรมประทษรายตอชวตรางกายและเพศ

และ คดอาชญากรรมประทษรายตอทรพยทมแนวโนมลดต�าลงอยางตอเนองตงแตป พ.ศ.2549 เปนตนมาเรมทจะ

มแนวโนมคงท โดยเมอเปรยบเทยบสถตอาชญากรรมในปงบประมาณ 2554 กบปงบประมาณ 2555 จ�านวนการ

รบแจงคดใน 2 กลม ความผด อนไดแก คดประทษรายตอชวตรางกายและเพศ และคดประทษรายตอทรพยในภาพ

รวมมจ�านวนใกลเคยงกน


แผนภมท 1 แนวโนมการรบแจงคดอาชญากรรม ระหวางปงบประมาณ 2549 – 2555

ทมา: สถตคดอาญา 5 กลม ของส�านกงานต�ารวจแหงชาต

จากการวเคราะหขอมลการรบแจงอาชญากรรมเปรยบเทยบระหวางปงบประมาณ 2554 กบ 2555 ซง

เปนขอมล ลาสด พบวา คดประทษรายตอชวตรางกายและเพศมแนวโนมเพมขนเลกนอยจากปกอนหนาในเกอบ

ทกฐานความผด ยกเวนคดขมขนกระท�าช�าเราซงสงผลตอสถตภาพรวมคดประทษรายตอชวตรางกายและเพศม

ปรมาณเพมขนเลกนอย สวนขอมลการรบแจงคดประทษรายตอทรพยจะเพมขนเลกนอยทงในภาพรวมและในเกอบ

ทกกลมความผด ยกเวน คดลกทรพยในภาพรวม คดรดเอาทรพย คดโจรกรรมโค-กระบอ คดโจรกรรมเครองมอ

การเกษตร และคดปลน-ชงรถแทกซ ทมแนวโนมลดต�าลงเลกนอย อยางไรกดปรมาณการรบแจงคดอาชญากรรมใน

ภาพรวมของสองกลมความผดหลกดงกลาว (คดประทษรายตอชวตรางกายและเพศ และคดประทษรายตอทรพย)

มการเปลยนแปลงเลกนอยเทานนเกอบไมตางกนเมอเปรยบเทยบกบปกอนหนา (รายละเอยดปรากฏตามตารางท 1)

ตารางท 1 สถตการรบแจงคดกลมคดประทษรายตอชวตรางกายและเพศ และกลมคดประทษรายตอทรพย

แยกราย ประเภทคด ระหวางปงบประมาณ 2549-2555


ทมา: สถตคดอาญา 5 กลม ของส�านกงานต�ารวจแหงชาต

สถานการณอาชญากรรมแยกตามเขตพนท

รายงานสถานอาชญากรรมส�าคญระดบพนทฉบบนยงไดท�าการศกษาคดอาชญากรรมในระดบเขตพนท

โดยไดท�า การเปรยบเทยบอตราคดตอประชากรในจงหวดตางๆเปรยบเทยบกบสถตการรบแจงอาชญากรรมแยก

รายจงหวดทมการ บนทกไวในระบบฐานขอมลคดอาญาของส�านกงานต�ารวจแหงชาตในชวง 3 ป ทผานมา (พ.ศ.

2553 – พ.ศ.2555) เพอ เปรยบเทยบความรนแรงของอาชญากรรม และความเสยงภยของประชาชนจากการตกเปน

เหยออาชญากรรม จากการ วเคราะหสถานการณความรนแรงของอาชญากรรมในพนทตางๆ ตามล�าดบอตราการ

เกดอาชญากรรมตอประชากร ในกลม คด 4 ฐานความผดหลก อนไดแก คดท�ารายรางกาย คดประทษรายตอเพศ

(ขมขน) คดประทษรายตอทรพย และความ ปลอดภยของบคคลในทสาธารณะ (อนไดแก วงราวทรพย ชงทรพย

และปลนทรพย) โดยแบงจงหวดตางๆ ตามอตราการ เกดอาชญากรรมเปน 4 ระดบ ตามชวงชนของปรมาณคด

ตอประชากร ไดแก ระดบความรนแรงอาชญากรรมสง ระดบ ความรนแรงอาชญากรรมคอนขางสง ระดบความ

รนแรงอาชญากรรมคอนขางต�า และระดบความรนแรงอาชญากรรมต�า แยกตามพนทตางๆ ในท�านองเดยวกน จาก

การรวบรวมและวเคราะหขอมลปรากฏผลดงน


1) คดอาชญากรรมประทษรายตอรางกาย จากการวเคราะหขอมลในระดบพนทพบวาในพนทภาคใตจะมสถานการณคดประทษรายตอชวตรนแรง

ทสด โดยกลมจงหวดทางภาคใตตงแตเพชรบรลงไป เปนกลมจงหวดทมอตราคดประทษรายตอรางกายสงทสด

สวนพนทกรงเทพมหานคร ภาคกลางและภาคเหนอตอนลาง รวมไปถงจงหวดพะเยาและจงหวดแพร กเปนพนท

ทมสถานการณคดประทษรายตอรางกายรนแรงเชนเดยวกน ในขณะทภาคเหนอสวนใหญและภาคตะวนออกเฉยง

เหนอเปนเขตพนททมอตรา คดต�าสด


2) คดอาชญากรรมประทษรายตอเพศ (ขมขน) จากการวเคราะหคดประทษรายตอเพศในคดขมขนกระท�าช�าเราพบวาคดมความรนแรงสงในเขตพนทภาค

กลาง ภาคตะวนออกและภาคใต สวนพนทภาคเหนอและตะวนออกเฉยงเหนอเปนพนททมอตราคดต�าสดยกเวน

จงหวดพะเยา แพร ศรสะเกษ ทตดกลมจงหวดทมอตราคดสงสด เปนทนาสนใจวาคดอาชญากรรมประทษราย

ตอเพศในเขต กรงเทพมหานครและปรมณฑลกลบมอตราคดเกดขนไมมากนกเมอเปรยบเทยบกบพนทอนๆ ใน

ประเทศ


3) คดอาชญากรรมประทษรายตอทรพย จากการเปรยบเทยบอตราคดตอประชากรในจงหวดตางๆ พบวาคดประทษรายตอทรพยมความรนแรง

สงสดในเขต พนทภาคกลาง ภาคตะวนออกและภาคใต โดยในพนทาคเหนอและภาคตะวนออกเฉยงเหนอเปนพนท

ทมอตราคดต�าสด ยกเวนจงหวด เชยงใหม และพะเยาทตดกลมจงหวดทมอตราการเกดคดประทษรายตอทรพยสงสด


4) คดความปลอดภยของบคคลในทสาธารณะ (Street Crime)

จากการเปรยบเทยบอตราคดตอประชากรในจงหวดตางๆ พบวาคดความปลอดภยบคคลในทสาธารณะม

ความรนแรงสงสดในเขตพนทภาคกลาง ภาคตะวนออกและภาคใต โดยในพนทภาคเหนอและภาคตะวนออกเฉยง

เหนอเปนพนททมอตราคดต�าสด ยกเวนจงหวด เชยงใหม และพะเยาทตดกลมจงหวดทมอตราการเกดคดความ

ปลอดภยในทสาธารณะสงสด


อตราการเกดคดสงสด -ต�าสด

รายงานสถานอาชญากรรมระดบพนทฉบบนยงไดท�าการเปรยบเทยบอตราการเกดคดตอประชากรแสน

คนใน จงหวดตางๆ เพอเปรยบเทยบความรนแรงของอาชญากรรม และความเสยงภยของประชาชนจากการตกเปน

เหยออาชญากรรมโดยไดท�าการจดอนดบจงหวดทมอตราการเกดสงสดและต�าสด ปรากฏผลดงน

คดท�ารายรางกาย

จงหวดทถอไดวามความเสยงภยของประชาชนตอการตกเปนเหยออาชญากรรมในคดท�ารายรางกาย

สงสดอางองจากอตราการเกดคดตอประชากรแสนคน ไดแก ประจวบครขนธ พะเยา เพชรบร สงหบร ตราด

อางทอง กรงเทพมหานคร ชมพร แพร สราษฎรธาน

ตารางท 2: สถตอาชญากรรม 10 จงหวดอนตราย ในคดท�ารายรางรางกาย

แหลงขอมล: สถตคดอาญาในสารบบสารสนเทศ ส�านกงานต�ารวจแหงชาต (POLIS) ขอมลสถตส�ามะโนประชากรและเคหะ พ.ศ.2553 ส�านกงานสถตแหงชาต

จงหวดทถอไดวามความปลอดภยของประชาชนตอการตกเปนเหยออาชญากรรมในคดท�ารายรางกายสง

สดอางอง จากอตราการเกดคดตอประชากรแสนคน ไดแก บรรมย พระนครศรอยธยา พษณโลก นราธวาส พจตร

หนองคาย ล�าปาง นครพนม พทลง ตาก

ตารางท 3: สถตอาชญากรรม 10 จงหวดปลอดภย ในคดท�ารายรางรางกาย



คดขมขนกระท�าช�าเรา จงหวดทถอไดวามความเสยงภยของประชาชนตอการตกเปนเหยออาชญากรรมในคดประทษรายตอเพศ

ในคดขมขนกระท�าช�าเรา อางองจากอตราการเกดคดตอประชากรแสนคน ไดแก ประจวบครขนธ เพชรบร พะเยา

แพร กระบ สระบร นครนายก นครสวรรค ตราด ชลบร

ตารางทท 4: สถตอาชญากรรม 10 จงหวดอนตราย ในคดขมขนกระท�าช�าเรา


จงหวดทถอไดวามความปลอดภยของประชาชนตอการตกเปนเหยออาชญากรรมในคดประทษรายตอเพศใน

คดขมขนกระท�าช�าเรา อางองจากอตราการเกดคดตอประชากรแสนคน ไดแก บรรมย นราธวาส พระนครศรอยธยา

พษณโลก นครพนม หนองคาย หนองบวล�าภ ล�าพน เพชรบรณ กาฬสนธ


ตารางท 5: สถตอาชญากรรม 10 จงหวดปลอดภย ในคดขมขนกระท�าช�าเรา


คดประทษรายตอทรพย จงหวดทถอไดวามความเสยงภยของประชาชนตอการตกเปนเหยออาชญากรรมในคดประทษรายตอชวต

รางกายสงสดอางองจากอตราการเกดคดตอประชากรแสนคน ไดแก ประจวบครขนธ พะเยา เพชรบร ชลบร ระยอง

นครนายก สระบร กระบ นนทบร สงหบร

ตารางท 6: สถตอาชญากรรม 10 จงหวดอนตราย ในคดประทษรายตอทรพย



จงหวดทถอไดวามความปลอดภยของประชาชนตอการตกเปนเหยออาชญากรรมในคดประทษรายตอ

ทรพยสงสด อางองจากอตราการเกดคดตอประชากรแสนคน ไดแก บรรมย หนองบวล�าภ ปทมธาน นครพนม

หนองคาย ยโสธร พษณโลก ชยภม สรนทร รอยเอด

ตารางท 7: สถตอาชญากรรม 10 จงหวดปลอดภย ในคดประทษรายตอทรพย


คดความปลอดภยของบคคลในทสาธารณะ

จงหวดทถอไดวามความเสยงภยของประชาชนตอการตกเปนเหยออาชญากรรมในคดความปลอดภยในท

สาธารณะ สงสดอางองจากอตราการเกดคดตอประชากรแสนคน ไดแก ประจวบครขนธ พะเยา ชลบร ยะลา ภเกต

สงขลา อางทอง นราธวาส นนทบร กรงเทพมหานคร

ตารางท 8: สถตอาชญากรรม 10 จงหวดอนตราย ในคดความปลอดภยภยในทสาธารณะ (Street Crime)



จงหวดทถอไดวามความปลอดภยของประชาชนตอการตกเปนเหยออาชญากรรมในคดความปลอดภย

ในทสาธารณะสงสดอางองจากอตราการเกดคดตอประชากรแสนคน ไดแก หนองบวล�าภ แมฮองสอน นาน บรรมย

มกดาหาร นครพนม อทยธาน ศรสะเกษ ชยภม สรนทร

ตารางท 9: สถตอาชญากรรม 10 จงหวดปลอดภย ในคดความปลอดภยภยในทสาธารณะ (Street Crime)


เปรยบเทยบอตราคดประเทศไทยกบตางประเทศ รายงานสถานการณอาชญากรรมฉบบนยงไดท�าการเปรยบเทยบสถตคดของประเทศไทยกบประเทศ

อนๆ โดย อางองจากขอมลอาชญากรรมของประเทศตางๆ ของส�านกงานยาเสพตดและอาชญากรรมแหงองคการ

สหประชาชาต (United Nations Office on Drugs and Crime) ในป ค.ศ.2011 (พ.ศ.2554) ซงเปนปทมการ

แสดงขอมลลาสด อยางไรกดในการเปรยบเทยบสถตคดของประเทศตางๆ สามารถเปรยบเทยบไดเพยงบางประเทศ

เทาทมการรายงานขอมลใหกบส�านกงานยาเสพตดและอาชญากรรมแหงองคการสหประชาชาต(UNODC) เทานน

จากการเปรยบเทยบขอมลอาชญากรรมของประเทศไทยกบประเทศทส�าคญทมการแสดงขอมลในทวปเอเชย และ

ภาคพนอนๆ ทวโลก ปรากฏดงน

คดท�ารายรางกาย (Assaulting) สถตคดท�ารายรางกายของประเทศไทยเมอเปรยบเทยบกบประเทศอนอยในเกณฑคอนขางต�าโดยมอตรา

การรบแจงคดตอประชากรใกลเคยงกบประเทศสงคโปร และนอยกวาประเทศญปนกบฮองกงซงอยในภมภาค

เดยวกน ในภาพรวมแลวอตราการรบแจงคดดงกลาวนอยกวาคดของประเทศในภมภาคอนๆ ในยโรป ออสเตรเลย

และแอฟรกา


ทมา: สถตคดอาญาประเทศตางๆ จากเวบไซตส�านกงานยาเสพตดและอาชญากรรมแหงองคการสหประชาชาต (UNODC)

คดขมขนกระท�าช�าเรา (Rape) สถตคดขมขนกระท�าช�าเราของประเทศไทยเมอเปรยบเทยบกบประเทศอนอยในเกณฑต�ามากโดยมอตรา

การรบแจงคดตอประชากรนอยกวาประเทศสงคโปร ญปน และฮองกงซงอยในภมภาคเดยวกน ในภาพรวมแลว

อตราการ รบแจงคดดงกลาวนอยกวาคดของประเทศในภมภาคอนๆ ในยโรป ออสเตรเลย และแอฟรกา

ตารางท 11: สถตอาชญากรรมคดขมขนกระท�าช�าเราของประเทศไทยเปรยบเทยบกบประเทศอนทส�าคญในภมภาคตางๆ

ตารางท 10: สถตอาชญากรรมคดท�ารายรางกายของประเทศไทยเปรยบเทยบกบประเทศอนทส�าคญในภมภาคตางๆ


ทมา: สถตคดอาญาประเทศตางๆจากเวบไซตส�านกงานยาเสพตดและอาชญากรรมแหงองคการสหประชาชาต (UNODC)

คดประทษรายตอทรพย (Property Crimes) ประเทศทมสถตคดประทษรายตอทรพยต�าทสดในภมภาค ไดแก ประเทศสงคโปรซงอตราการรบแจงคด

ตอประชากรเพยง 12.28 คดตอประชากรแสนคน เมอเปรยบเทยบกบประเทศไทยอตราการรบแจงคดตอประชากร

ในคดประทษรายตอทรพยของประเทศไทยสงเปนสเทาของประเทศสงคโปร อยางไรกดเมอเปรยบเทยบกบ

ประเทศอนอยใน เกณฑต�าโดยมอตราการรบแจงคดตอประชากรนอยกวาประเทศญปน และฮองกงซงอยในภมภาค

เดยวกน และในภาพรวม อตราการรบแจงคดดงกลาวนอยกวาคดของประเทศในภมภาคอนๆ ในยโรป ออสเตรเลย

แคนาดา

ตารางท 12: สถตอาชญากรรมประทษรายตอทรพยของประเทศไทย (Property Crimes) เปรยบเทยบกบประเทศ

อนทส�าคญในภมภาคตางๆ


ทมา: สถตคดอาญาประเทศตางๆจากเวบไซตส�านกงานยาเสพตดและอาชญากรรมแหงองคการสหประชาชาต (UNODC)

คดอาชญากรรมในทสาธารณะ (Street Crimes) ประเทศทมสถตคดอาชญากรรมในทสาธารณะต�าทสดในภมภาค ไดแก ประเทศญปนซงอตราการรบแจง

คดตอประชากรเพยง 2.90 คดตอประชากรแสนคน เมอเปรยบเทยบกนแลวคดประทษรายตอทรพยของประเทศไทย

สงกวาประเทศญปนดวยอตรารบแจงคด 4.03 คดตอประชากรแสนคน อยางไรกดเมอเปรยบเทยบกบประเทศ

อนอตราการรบแจง คดของประเทศไทยอยในเกณฑต�าโดยมอตราการรบแจงคดตอประชากรนอยกวาประเทศ

สงคโปร และฮองกงซงอยใน ภมภาคเดยวกน และในภาพรวมอตราการรบแจงคดดงกลาวนอยกวาคดของประเทศใน

ภมภาคอนๆ ในยโรป ออสเตรเลย แคนาดา

ตารางท 13: สถตอาชญากรรมในทสาธารณะ (Street Crimes) เปรยบเทยบกบประเทศอนทส�าคญในภมภาคตางๆ


ทมา: สถตคดอาญาประเทศตางจากเวบไซตส�านกงานยาเสพตดและอาชญากรรมแหงองคการสหประชาชาต (UNODC)

วเคราะหแนวโนมอาชญากรรมส�าคญและขอเสนอแนะเชงนโยบาย

จากการวเคราะหขอมลอาชญากรรมระดบพนทไดคนพบขอมลส�าคญหลายประการทแสดงใหเหนถง

ปรากฏการณ อาชญากรรมทนาสนใจทควรน�ามาพจารณาในการก�าหนดนโยบายอาชญากรรมของประเทศไทย ซง

ในรายงานฉบบนไดน�าประเดนส�าคญมาพจารณาและจดท�าขอสรปน�าเสนอในแตละประเดนดงน

1. ยงมคดจ�านวนมากทไมไดถกบนทกลงในสารบบสถต

จากการวเคราะหขอมลอาชญากรรมของประเทศไทยเปรยบเทยบประเทศตางๆ พบวา สถตคด

อาชญากรรมของประเทศไทยไมสงมากนกเมอเปรยบเทยบกบประเทศในภมภาคอนๆ และภมภาคเดยวกน อยางไร

กดมประเดนทนาสนใจวา สถตอาชญากรรมต�าทปรากฏนนอาจไมไดหมายความถงความปลอดภยทดกวาประเทศ

อนๆ ไมวาจะเปนญปน สงคโปร ออสเตรเลย แคนาดา หรอแมแตกลมประเทศทเชอวามความปลอดภยสงอยาง

นอรเวยกได

เปนทนาสนใจวาประเทศไทยกลบมสถตอาชญากรรมใกลเคยงกบประเทศก�าลงพฒนาอยางเคนยา ทงน

อาจเปนผลสบเนองมาจากเหตปจจยอนๆ เชน กรณผลส�ารวจผประสบเหตอาชญากรรมจ�านวนมากไมไดแจง

เหตตอเจาหนาทต�ารวจ ซงขอมลการส�ารวจอาชญากรรมภาคประชาชนหลายครงทผานมาแสดงใหเหนวาผประสบ

เหตอาชญากรรมสวนใหญเกน กวารอยละ 60 ไมไดแจงเหตตอเจาหนาทต�ารวจ (การส�ารวจประชาชนใน

กรงเทพมหานคร ป พ.ศ.2549 รอยละ 63.3, การส�ารวจประชาชนในจงหวดนครศรธรรมราช ป พ.ศ.2550

รอยละ 71.0, การส�ารวจประชาชนทวประเทศป พ.ศ.2551 รอยละ 65.2 และการส�ารวจประชาชนทวประเทศ

ป พ.ศ.2555 รอยละ 66.6 ตามล�าดบ) ซงจากผลส�ารวจไดบงชวากรณทผลส�ารวจผประสบเหตอาชญากรรมไมได

แจงเหตตอเจาหนาทต�ารวจเนองจากขาดความเชอมนไมคดวาเจาหนาทต�ารวจจะ ใหความชวยเหลอไดเปนประเดน


ทควรน�ามาพจารณาในการพฒนาปรบปรงประสทธภาพการตอบสนองตอเหตอาชญากรรมและสรางความเชอมน

ใหกบประชาชน

แผนภมท 6: รอยละของการประสบเหตอาชญากรรมแยกตามการแจงเหตตอเจาหนาทต�ารวจ

แหลงขอมล: รายงานสถตอาชญากรรมภาคประชาชนทวประเทศ พ.ศ.2555

นอกจากนตงแตป พ.ศ.2545 เปนตนมา เรมใหความส�าคญกบการน�าสถตคดอาญามาใชเปนตวชวดท

ส�าคญในการประเมนผลการปฏบตงานของต�ารวจ ซงอาจมผลท�าใหเกดความพยายามในการควบคมตวเลขสถตคด

ใหลดนอยลง เรอยๆ ทกปใหเปนไปตามขอก�าหนดตวชวด

รายงานฉบบนไดรายงานสถานภาพอาชญากรรมเฉพาะในสวนของคดทอยในสารบบคดของต�ารวจเทานน

ซงเปนขอมลอาชญากรรมทดทสดทสามารถน�ามาบงชสถานการณอาชญากรรมในระดบจงหวด อยางไรกดเปนเพยง

บางกลม ประเภทความผดทสามารถน�าไปเปรยบเทยบกบการจบเกบคดอาชญากรรมตามการแบงกลมประเภทคด

สากล (อางองจาก รายงานสถานภาพอาชญากรรมส�านกงานยาเสพตดและอาชญากรรมแหงองคการสหประชาชาต

UNODC) สวนของ สารบบการบนทกคดของต�ารวจทใชฐานความผดตามแบบการบนทกคด 5 กลมในการจดเกบ

เปนหลก ซงในปจจบนยงไมสามารถแยกกลมประเภทความผดทส�าคญตามหลกสากลในหลายกลมความผด เชน

ความผดฐานฆาผอน (Homicide) ซงควรมการแยกตามมลเหต (อาท เกดจากการทะเลาะววาท ความรนแรงใน

ครอบครว) และความผดฐานลกทรพยซง สวนมากอาจเปนกลมความผดในเรองของการขโมยสนคาในหางราน

(Shoplifting) ซงยงไมสามารถบงชใหเหนถง สถานการณความเสยงภยของประชาชนทวไปจากอาชญากรรมทจะ

น�ามาบงชสถานการณและแนวทางปองกนทชดเจน

2. ความแตกตางของอาชญากรรมในระดบพนท

รายงานสถานการณอาชญากรรมฉบบนไดแสดงใหเหนถงสภาพความแตกตางของสถานการณอาชญากรรม

ในแตละพนททมความรนแรงของอาชญากรรมในแตละประเภททแตกตางกน ซงควรน�ามาพจารณาในการก�าหนด


นโยบายในการ ปองกนปราบปรามอาชญากรรมใหสอดคลองกบสถานภาพอาชญากรรมในแตละพนทตอไป ซงจาก

การวเคราะหขอมล อาชญากรรมในระดบพนทปรากฏขอคนพบส�าคญดงน

• คดท�ารายรางกายจะมความรนแรงทสดในกลมจงหวดภาคใตตอนบน ภาคกลางและภาคตะวนออก

• คดประทษรายตอเพศในคดขมขนกระท�าช�าเราพบวาคดมความรนแรงสงในเขตพนทภาคกลาง

ภาคตะวนออก และภาคใต

• คดประทษรายตอทรพยมความรนแรงสงสดในเขตพนทภาคกลาง ภาคตะวนออกและภาคใต

• คดความปลอดภยบคคลในทสาธารณะมความรนแรงสงสดในเขตพนทภาคกลาง ภาคตะวนออกและ

ภาคใต โดยเฉพาะอยางยงในพนทจงหวดชายแดนภาคใต

• จากขอมลการส�ารวจอาชญากรรมภาคประชาชนทวประเทศในป พ.ศ.2551 และ พ.ศ.2555 มการ

แยกส�ารวจ โดยท�าการส�ารวจประชากรอาย 15 ป ขนไปทวประเทศ ซงมการแยกส�ารวจอาชญากรรม

ในเขตเมอง (เขตเทศบาล) กบในเขตชนบท (นอกเขตเทศบาล) ในกลมความผด 4 ประเภท ไดแก

ทรพยสน ชวตรางกาย เพศ และแอบอางการใชขอมลสวนตว) พบวาสวนใหญผประสบเหตอยใน

เขตเทศบาล คดเปนรอยละ 0.8 เปรยบเทยบกบผประสบเหตทอยนอกเขตเทศบาลมเพยงรอยละ 0.4

ซงแสดงใหเหนวาความเสยงภย อาชญากรรมในเขตเมองสงเปนสองเทาของอาชญากรรมทเกดขน

ในชนบท

รายงานฉบบนไดแสดงใหเหนถงสภาพความแตกตางของสถานการณอาชญากรรมในแตละพนททมความ

รนแรง ของอาชญากรรมในแตละประเภททแตกตางกน ซงควรน�ามาพจารณาในการก�าหนดนโยบายในการปองกน

ปราบปราม อาชญากรรมใหสอดคลองกบสถานภาพอาชญากรรมในแตละพนทตอไป

3. การจบกมเดกและเยาวชนกระท�าผดลดลงแตเรมสงผลใหสถานการณอาชญากรรมเพมสงขน

ป พ.ศ.2554 ไดมการประกาศใชพระราชบญญตศาลเยาวชนและครอบครวและวธพจารณาคดเยาวชน

และครอบครว พ.ศ.2553 ซงมการก�าหนดมาตรการตางๆ เพอคมครองเดกและเยาวชนทตองตกเปนผเสยหายหรอ

ตกเปนจ�าเลย และใหเดกและเยาวชนไดรบความคมครองจากรฐใหปราศจากการใชความรนแรงและการปฏบต

อนไมเปนธรรมใน ระหวางการถกด�าเนนคดในกระบวนการยตธรรม

อยางไรกดจากการวเคราะหขอมลเดกและเยาวชนทถกด�าเนนคดในสถานพนจและคมครองเดกยอนหลง

ระหวางป พ.ศ.2549 – พ.ศ.2554 พบวาการจบกมเดกและเยาวชนกระท�าผดนอยลงมากอยางเหนไดชดภายหลง

การประกาศใชกฎหมายดงกลาว โดยจะเหนไดวาในป พ.ศ.2554 มการด�าเนนคดเดกและเยาวชนกระท�าผดเพยง

38,647 คด ลดลงถงรอย ละ 12.3 จากเดมซงมจ�านวน 44,057 คดทงทกฎหมายดงกลาวเพงเรมจะมผลบงคบ

ใชเมอวนท 24 พฤษภาคม พ.ศ. 2554

กฎหมายดงกลาวไดมการก�าหนดมาตรการตางๆ เพอเพมความคมครองการใชความรนแรงและการปฏบต

ทไมเปนธรรมตอเดกและเยาวชนทตกเปนผตองหาหรอจ�าเลย และมการเพมขอก�าหนดในการด�าเนนคดตอเดกและ


เยาวชนทตกเปนผตองหาเพมขนจากแนวทางวธปฏบตตามกฎหมายเดมอกหลายประการ ไมวาจะเปนการหาม

มใหใชเครอง พนธนาการแกเดก หามมใหถามค�าใหการผถกจบซงเปนเดกและเยาวชน และใหพนกงานสอบสวน

น�าตวเดกหรอเยาวชนไป ศาลเพอตรวจสอบการจบกมทนทภายในเวลา 24 ชวโมง เปนตน ซงขอก�าหนดในการ

ปฏบตทเพมขนมาดงกลาวอาจมผล ใหเกดความไมมนใจในการปฏบตงานของเจาหนาทและสงผลกระทบตอผล

การจบกมปราบปรามการกระท�าผดทผกระท�า ผดเปนเดกและเยาวชนลดต�าลง

แผนภมท 7: จ�านวนคดเดกและเยาวชนทถกด�าเนนคดโดยสถานพนจฯ ทวประเทศ

แหลงขอมล: รายงานสถตกรมพนจและคมครองเดกและเยาวชน ระหวางป พ.ศ.2549 – พ.ศ.2554

เมอพจารณาจากสถตเดกและเยาวชนทถกด�าเนนคดโดยสถานพนจและคมครองเดกและเยาวชนแยก

เปนรายเดอน ท�าใหเหนภาพชดเจนขนวาจ�านวนเดกและเยาวชนทถกจบกมด�าเนนคดในเดอนพฤษภาคม พ.ศ.

2554 นบแตกฎหมาย ดงกลาวมผลบงคบใชเปนตนมาลดลงมากจากชวงกอนหนาอยางเหนไดชด

แผนภมท 8: เดกและเยาวชนทถกด�าเนนคดโดยสถานพนจฯ ทวประเทศแยกรายเดอน ระหวางเดอน

มกราคม พ.ศ.2554 – มถนายน พ.ศ.2555

แหลงขอมล: รายงานสถตกรมพนจและคมครองเดกและเยาวชน


เปนทนาสนใจวาหลงจากทมการประกาศใชพระราชบญญตศาลเยาวชนและครอบครวและวธพจารณา

คดเยาวชน และครอบครว พ.ศ.2553 ทเรมบงคบใชกลางป พ.ศ.2554 ดงกลาว เปนชวงทคดอาชญากรรมคด

ประทษรายตอชวต รางกายและเพศ กบคดประทษรายตอทรพยทมแนวโนมลดลงมาอยางตอเนองตงแตป พ.ศ.

2549 กลบมแนวโนมเพมสงขนเลกนอยในป พ.ศ.2555 ซงมาตรการใหความคมครองเดกและเยาวชนดงกลาว

อาจมผลกระทบตอประสทธภาพการปองกน ปราบปรามคดอาชญากรรมทเดกและเยาวชนเปนผกระท�าผด

จงควรมการใหความรความเขาใจกบเจาหนาทต�ารวจในการ ปฏบตและแกไขปญหาขอขดของทเปนผลสบเนอง

มาจากกฎหมายวธพจารณาคดเยาวชนดงกลาว และใหความส�าคญกบ การแกไขปญหาการกระท�าผดของเดกและ

เยาวชนอยางจรงจงตอไป

บทสรป รายงานประมวลสถานการณอาชญากรรมระดบพนทฉบบนเปนการวเคราะหสถานการณอาชญากรรม

ทงใน ภาพรวมและแยกเปนรายพนทจงหวดตามกลมประเภทคดหลกส�าคญ อนไดแก ท�ารายรางกาย ประทษราย

ทางเพศในคดขมขนกระท�าช�าเรา ประทษรายตอทรพย และคดความปลอดภยของประชาชนบนทองถนน (Street

Crime) ซงผลของการ วเคราะหขอมลปรากฏวาแนวโนมอาชญากรรมทมลดลงอยางตอเนองตงแตป พ.ศ.2549

กลบเรมคงทและมแนวโนมสงขนเลกนอย และไดแสดงใหเหนถงความแตกตางของอาชญากรรมในแตละพนททม

ความรนแรงของอาชญากรรมในแตละ ประเภททแตกตางกน และจดอนดบจงหวดทมความปลอดภยและความ

รนแรงของอาชญากรรมสงสด

นอกจากนรายงานฉบบนยงไดเปรยบเทยบสถตอาชญากรรมของประเทศไทยกบประเทศอนพบวาสถต

อาชญากรรมของประเทศไทยอยในเกณฑคอนขางต�า อยางไรกดอาจเปนผลสบเนองมาจากการทประชาชนผ

ประสบเหตสวนใหญไมแจงเหตกบเจาหนาทต�ารวจและความพยายามในการควบคมปรมาณคดใหลดนอยลงใหเปน

ไปตามตวชวดการ ปฏบตหนาทราชการ

เปนทนาสนใจวาคดอาชญากรรมทก�าลงเพมสงขนเปนชวงเวลาเดยวกบทเรมมการประกาศใชพระราช

บญญตศาลเยาวชนและครอบครวและวธพจารณาคดเยาวชนและครอบครว พ.ศ.2553 ซงผลของการก�าหนด

มาตรการคมครองสทธเสรภาพของเดกและเยาวชนดงกลาวอาจมผลตอการปองกนปราบปรามการกระท�าผดของ

เดกและเยาวชน ซงผบรหารงาน ในกระบวนการยตธรรมควรจะไดน�าไปพจารณาใชเปนขอมลในการแกไขปญหาขอ

ขดของ และเพมประสทธภาพในการ แกปญหาเดกและเยาวชนกระท�าผดตอไป


ภาคผนวก


(ราง) รายงาน

สถานการณยาเสพตดตอกระบวนการยตธรรมไทย









โทร 0-2141-3727, 0-2141-3781



รายงานสถานการณยาเสพตดตอกระบวนการยตธรรมไทย


ปญหายาเสพตดใหโทษเปนปญหาอาชญากรรมส�าคญทก�าลงทาทายกระบวนการยตธรรมไทยเปนอยางยง

โดยปญหายาเสพตดเปนภยรายแรงทสงผลกระทบตอสงคมทงในระดบครอบครวและชมชน ซงกระบวนการ

ยตธรรมเปนกลไกทมบทบาทส�าคญทงในดานการปองกนปราบปราม การด�าเนนการทางกฎหมาย การชวยเหลอ

บ�าบดฟนฟผตดยาเสพตด และการพฒนาพฤตนสยทงผเสพผคาไมใหกลบไปของเกยวกบยาเสพตด นอกจากน

ภยยาเสพตดยงเปนอาชญากรรมพเศษทผกระท�าผดมการพฒนารปแบบวธการกระท�าผดกนอยางตอเนอง มการ

พฒนาระบบเครอขายองคกรอาชญากรรมทงในระดบประเทศและเปนองคกรอาชญากรรมขามชาตระหวางประเทศ

ท�าใหกระบวนการยตธรรมไทยก�าลงเผชญหนากบความยากล�าบากในการปองกนปราบปรามยาเสพตด มากขน

เรอยๆ นอกจากนยงมปญหาปรมาณคดเกยวกบยาเสพตดในกระบวนการยตธรรมทก�าลงเพมสงขนมากอยางรวด

เรวซงสงผลกระทบโดยตรงตอประสทธภาพกระบวนการยตธรรม

ปญหาผลกระทบของยาเสพตดตอกระบวนการยตธรรมจงไมไดจ�ากดอยทบทบาทของกระบวนการ

ยตธรรมในการปองกนปราบปรามยาเสพตดใหโทษเทานน ปญหาผลกระทบเชงลบของปรมาณยาเสพตดทเพมสง

ขนอยางรวดเรวยงกอใหเกดภาระงานในกระบวนการยตธรรมทเพมสงขนซงยงสงผลกระทบโดยตรงตอประสทธภาพ

กระบวนการยตธรรมในภาพรวม ทางศนยพฒนาขอมลกระบวนการยตธรรมจงไดจดท�ารายงาน การศกษาขอมล

สถานการณและสถตเกยวกบปญหายาเสพตดใหโทษในประเทศไทยเพอน�าเสนอขอมลสถานการณและผลกระทบ

ของปญหายาเสพตดตอกระบวนการยตธรรมเพอน�ามาใชในการก�าหนดยทธศาสตรและนโยบายใน การแกปญหา

ทมประสทธภาพตอไป

รายงานสถานการณยาเสพตดตอกระบวนการยตธรรมไทยฉบบนไดท�าการศกษาสถานการณยาเสพตดของ

ประเทศไทยในปจจบนโดยความรวมมอกบสวนขอมลเฝาระวงปญหายาเสพตด ส�านกงานยทธศาสตร ส�านกงาน

คณะกรรมการปองกนและปราบปรามยาเสพตด และไดท�าการศกษาขอมลแนวโนมและสถานการณยาเสพตดจาก

ขอมลของหนวยงานตางๆ ในกระบวนการยตธรรมทงในสวนของขอมลการปองกนปราบปราม ขอมลการด�าเนนคด

อาญาผกระท�าผด ขอมลเกยวกบการบ�าบดฟนฟผเสพยาเสพตด และขอมลเกยวกบการด�าเนนการพฒนา พฤตนสย

ผกระท�าผดของหนวยงานตางๆ ในกระบวนการยตธรรม ซงจากการรวบรวมและวเคราะหขอมล ปรากฏผลดงน

1. สถานการณการผลตยาเสพตดในประเทศไทย จากขอมลรายงานสถานการณยาเสพตดของประเทศไทยและแนวโนมของปญหาของสวนขอมลเฝาระวง

ปญหายาเสพตด ส�านกงานยทธศาสตร ส�านกงานคณะกรรมการปองกนและปราบปรามยาเสพตด ในปงบประมาณ


2556 บงชวาแหลงผลตยาเสพตดสวนใหญทงยาบา ไอซ และเฮโรอน อยในพนทอทธพลของชนกลมนอยทอาศย

อยทางตอนเหนอของประเทศเพอนบานซงมศกยภาพในการผลตยาเสพตดไดอยางไมจ�ากดโดยทเจาหนาทภาครฐ

ทงของประเทศไทยและประเทศเจาบานไมสามารถเขาไปปองกนปราบปรามไดอยางมประสทธภาพ ในขณะท

แหลงการผลตภายในประเทศยงมจ�านวนนอย ซงสามารถสรปสถานการณการผลตยาเสพตดในภาพรวมไดดงน

1) การผลตฝนกญชา และพชกระทอม

จากขอมลการส�ารวจการปลกฝนในหวงป 2554-2555 (เดอนสงหาคม 2554 – กรกฎาคม 2555) พบการ

ลกลอบปลกฝนในพนทภาคเหนอรวม 6 จงหวด ไดแก เชยงใหม ตาก แมฮองสอน เชยงราย ก�าแพงเพชร และนาน

และเมอเปรยบเทยบกบฤดกาลปลกฝนในหวงป 2553-2554 ทผานมา พบวาพนทปลกฝนลดลงรอยละ 3.82

ปจจยส�าคญทท�าใหยงคงมการลกลอบปลกฝน เนองจากแรงจงใจดานราคาฝนดบซงมราคาคอนขางสง

ยงคงมผเสพหลงเหลออย รวมถงการขาดแคลนฝนเนองจากประสทธภาพของการตดท�าลายไรฝนของเจาหนาท

อกทงยงมกลมบคคลทอาศยประโยชนจากฝนเพอเปนรายไดและคาจางแรงงาน แตดวยมาตรการทงดานการตด

ท�าลายไรฝนและการลาดตระเวนปองปรามการปลกฝน ซงด�าเนนการควบคไปกบการพฒนาทางเลอกโดย โครงการ

ขยายผลโครงการหลวงเพอแกไขปญหาการปลกฝนอยางยงยน ทด�าเนนการรวมกบองคกรทกระดบจะ สงผลให

แนวโนมการปลกฝนในอนาคตลดลง และเมอพจารณาสถตการจบกมผตองหา ขอหาผลตฝน พบวามแนวโนมลดลง

อยางตอเนองตงแตป 2553 ซงจบกมผตองหา 150 คน ลดลงเหลอ 29 คน ในป 2555 (ทมา: สวนขอมลเฝาระวง

ปญหายาเสพตด ส�านกยทธศาสตร ส�านกงานปองกนและปราบปรามยาเสพตด ตลาคม 2556)

ถงแมขอมลการจบกมและแหลงผลตฝนในประเทศไทยลดนอยลง แตกลบพบวาแหลงผลตฝนในประเทศ

เพอนบานกลบมาแนวโนมเพมสงขน จากรายงานของ United Nations Office on Drugs and Crime (UNODC)

ประจ�าป 2555 พบวาการปลกฝนในภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใตสงขนตอเนองเปนปท 6 นบจากการส�ารวจครง

กอนหนาในป 2549 โดยเมยนมารเปนประเทศปลกฝนส�าคญมากเปนอนดบ 2 ของโลก (รองจากอฟกานสถาน)

โดยมพนทปลกฝนเพมขนรอยละ 17 คดเปนรอยละ 25 ของฝนทแพรกระจายทวโลก ขณะทลาวเปนแหลงปลกฝน

มากเปนอนดบ 2 ในภมภาครองจากเมยนมาร โดยในป 2555 ลาวมพนทปลกฝนเพมขนรอยละ 66 และมผลผลต

ฝนเพมขนรอยละ 64

จากการส�ารวจพนทปลกกญชาป 2555 พบวา พนทภาคเหนอของประเทศไทยมพนททเปนปาเขารกทบ

มภเขาสงชนสลบซบซอน ท�าใหยากตอการส�ารวจและการตดท�าลายของเจาหนาทซงบรเวณดงกลาวจะเปนแหลง

ทองเทยวทมชาวตางชาตเขามาทองเทยวทวรปา ชาวเขาบรเวณดงกลาวจะปลกเพอขายใหนกทองเทยว โดยจะปลก

ปนในแปลงฝน ซงจะไดผลผลตทงฝนและกญชาในแปลงเดยวกน ผลการจบกมแหลงผลตกญชาในปงบประมาณ

2555 พบการกระท�าผดในพนทจงหวดเชยงใหม เชยงราย สกลนคร กาฬสนธ มกดาหาร และ แกงกระจาน จ.เพชรบร


แผนภมท 1 ปรมาณฝนและกญชาสดทถกจบกมในขอหาผลตยาเสพตด ปงบประมาณ พ.ศ.2551 -พ.ศ.2555

ทมา : สถานการณยาเสพตด ส�านกงานคณะกรรมการปองกนและปราบปรามยาเสพตด

การส�ารวจพนทปลกกระทอมในประเทศไทยเรมมการส�ารวจครงแรกในป 2550/2551 พบวาพนทปลก

กระทอมในภาคใตมการปลกทกจงหวด แตเปนการปลกกระจายตามบานในชมชนเกอบทกชมชน ไมสามารถระบ

ปรมาณพนทเพาะปลกทแนชดได อยางไรกดพบพนทการเพาะปลกเปนแปลงขนาดใหญในเขตปาสงวนสวนใหญ

พบมากในจงหวดสตลและทเหลอบางสวนในจงหวดสราษฎรธาน

2) การจบกมแหลงผลตยาเสพตดยาบา ยาไอซ และยาอในประเทศไทย

การผลตยาเสพตดยาบา ยาไอซ ยาอในประเทศไทยยงมจ�านวนนอยเมอเปรยบเทยบกบยาเสพตดทลกลอบ

มาจากตางประเทศ โดยในปพ.ศ. 2556 มการจบกมแหลงผลตได 6 คด เปนแหลงอดเมดยาบา 4 แหลง ผลตยา

ไอซ 1 แหลง และแหลงผลตยาอและเคตามน 1 แหลง

โดยแหลงผลตอดเมดยาบาสวนใหญนนผผลตเคยเปนนกโทษทตองขงในเรอนจ�า โดยไดศกษาความรจาก

เพอนนกโทษดวยกน และพฒนาตวเปนผผลตอดเมดยาบา บางรายใชอปกรณและวตถดบภายในทพก โดยลอง

ผลตยาบาจากการเรยนรวธผลตจากอนเตอรเนต และไดมการล�าเลยงสารตงตนผลตยาบาเขามาในสถานทดงกลาว

แหลงผลตยาไอซเปนแหลงผลตในลกษณะ Kitcen Lab โดยน�าผลกเมตแอมเฟตามนทละลายน�า

มาตกผลกใหมนอกจากนนยงพบวากลมนกคาชาวแอฟรกนตะวนตก เรมมพฤตการณทจะลกลอบผลตไอซในพนท

กรงเทพมหานคร

แหลงผลตอดเมดยาอและเคตามนผตองหาสวนใหญเปนชาวตางชาตโดยศกษาวธการผลตอดเมดยาอ

ทางอนเตอรเนต และหาซอเครองตอกอดเมดยาอแบบ Single-punch จากบรเวณตลาดคลองถม แลวอดเมดพรอมท�า

ตรายหอเองเพอจ�าหนายตามสถานบนเทง


2. สถานการณการน�าเขาและสงออกยาเสพตด ในชวงป 2556 ปรากฏขาวสารการลกลอบล�าเลยงยาบาและไอซทางชายแดนไทยเขามาพนทตอนในโดย

กลมบคคล 3 สญชาต และกลมชนเผาพนทสง ไดแก กลมวา ชาวมง มเซอ จนฮอ อาขา และลซอ นอกจากน

ยงพบการลกลอบสงยาเสพตดผานทางพสดไปรษณย บรษทขนสงตางๆ รถประจ�าทาง รถไฟ หรอซอนพรางมากบ

วสดตางๆ เชน การพรางมากบสนคาเกษตร เปนตน

จากการวเคราะหขอมลการจบกมคดยาเสพตดของส�านกงานต�ารวจแหงชาตในระหวางป พ.ศ.2553-2555

พบวามสวนใหญแลวการจบกมการน�าเขายาเสพตดจะเปนการลกลอบน�าเขาจากประเทศเพอนบานจากประเทศ

พมา ลาว และกมพชา ซงในเขตจงหวดชายแดนตดตอกบประเทศดงกลาวจะมการจบกมคดการลกลอบน�าเขา

ยาเสพตดในแทบทกจงหวดโดยในภาคเหนอสวนใหญแลวจะจบกมไดในจงหวดเชยงราย ซงในระยะหลงพบวาการ

ลกลอบน�าเขายาเสพตดเรมมมากขนทางภาคตะวนออกเฉยงเหนอโดยเฉพาะจงหวดชายแดนทมเสนทางเชอมตอ

กบประเทศลาวเชน หนองคาย นครพนม มกดาหาร อ�านาจเจรญ อบลราชธาน ในสวนพนทตอเนองกบประเทศ

กมพชามการจบกมการลกลอบยาเสพตดไดมากในพนทจงหวดสรนทรและสระแกว

เปนทนาสนใจวามการจบกมการลกลอบน�าเขายาเสพตดในจงหวดชายแดนภาคใตในปรมาณสง เชน

เดยวกน จากการตรวจสอบสารผลตภณฑพบวายาเสพตดสวนใหญทลกลอบเขาทางจงหวดชายแดนภาคใตมความ

เชอมโยงกบแหลงผลตจากประเทศพมาซงแสดงใหเหนถงความเคลอนไหวในการยายเสนทางล�าเลยง ยาเสพตดจาก

ตอนเหนอของประเทศไปยงพนทอนๆ เพอหลกเลยงการตรวจตราจบกมของเจาหนาท

ขอมลรายงานการเฝาระวงยาเสพตดของส�านกงานปองกนและปราบปรามยาเสพตด งบประมาณ 2556

รายงานวาสถานการณการน�าเขายาเสพตดยงคงพบการน�าเขายาเสพตดเขาสประเทศไทยอยางตอเนอง สวนใหญ

มาจากแหลงผลตในประเทศเพอนบานพนทลกลอบน�าเขายาเสพตดเมอเปรยบกบจากการจบกมคดรายส�าคญและ

ปรมาณสารเสพตดทจบกมไดพบวาภาคเหนอเปนพนททมการน�าเขาสงสด รองลงมาเปนภาคตะวนออกเฉยงเหนอ

ภาคกลาง และภาคใต

เมอพจารณาการลกลอบน�าเขายาเสพตดเปนรายตวยาพบวาในระหวางป พ.ศ.2551-2556 ยาบาสวนใหญ

ลกลอบเขาทางทางชายแดนภาคเหนอ สวนยาไอซมการลกลอบมากสดทางชายแดนภาคเหนอและบางสวนทาง

ภาคตะวนออกเฉยงเหนอและทาอากาศยานสวรรณภม ทาอากาศยานนานาชาตสมย จงหวดสราษฎรธาน และ

ทาอากาศยานนานาชาตภเกต เฮโรอนสวนใหญเปนการลกลอบน�าเขาจากชายแดนภาคเหนอแลวสงตอไปภาคใต

หรอสงออกไปตางประเทศทางอากาศยาน สวนกญชา แหลงผลตทส�าคญอยในลาวซงโดยสวนใหญลกลอบน�าเขา

ทางภาคตะวนออกเฉยงเหนอ ผานทางจงหวดนครพนม หนองคาย มกดาหาร และอบลราชธาน โคเคนสวนใหญ

ลกลอบน�าเขาทางอากาศยานผานทาอากาศยานสวรรณภม ทาอากาศยานนานาชาตสมย จงหวดสราษฎรธาน

และทาอากาศยานนานาชาตภเกต ภายหลงจากการปราบปรามตดฟนพชกระทอมอยางจรงจงในป พ.ศ.2555 พบวา

เกดสถานการณพชกระทอมขาดแคลนและเรมพบการลกลอบน�าเขาพชกระทอมจากมาเลเซย


แผนภมท 2 การจบกมคดน�าเขาและสงออกเสพยาเสพตดแยกตามรายพนทระหวางป พ.ศ.2553-2555

ทมา : สถตคดอาญาของส�านกงานต�ารวจแหงชาต


การล�าเลยงยาเสพตดจากพนทชายแดนเขามายงพนทตอนใน กลมนกคามกอาศยในพนทจากประเทศ

เพอนบาน (เมยนมาร ลาว และกมพชา) รวมทงชนกลมนอยตามแนวชายแดน ทปรากฏขาวสารการจบกม ไดแก

มเซอร มง ลซอ อาขา ไทยใหญ ซงชนกลมนอยดงกลาวจะมความคนเคยกบพนทและมความช�านาญเสนทางในพนท

สามารถหาเสนทางทจะหลบเลยงดานตรวจของเจาหนาทได โดยในชวงป งบประมาณ 2556 พบสถานการณส�าคญ

เกยวกบการปราบปรามการลกลอบน�าเขายาเสพตดดงน

1) การจบกมยาเสพตดทดาน/จดตรวจ ลดลง

สาเหตทการจบกมยาเสพตดทดาน/จดตรวจลดลง เพราะกลมนกคาใชวธการหลบเลยงดานตรวจของ

เจาหนาท โดยกลมนกคาจะใชทมล�าเลยงครงละ 10-15 คน แบกกระสอบยาบาเดนเทาจากชายแดนเขามาจนถง

ถนนดนด�าในหมบาน แลวขนรถยนตทมกระบะหลง เมอพบดาน/จดตรวจ กจะเดนเทาตอเพอออมดาน สวน

รถยนตจะวงไปรอรบขางหนาราว 5-10 กม.

2) การลกลอบน�าเขาทางสนามบนสวรรณภมมแนวโนมลดลง

การลกลอบน�าเขายาเสพตดทสนามบนสวรรณภมมแนวโนมลดลงอยางตอเนอง จากเดมในป 2554 จ�านวน

91 คดเหลอเพยง 35 คดในป 2555 กลมผตองหายงคงเปนกลมเดมๆทเคยมการลกลอบน�าเขามากอนหนา น ไดแก

เนปาล ไนจเรย กานา อนเดย อหราน อนโดนเซย คองโก เคนยา เซยรราลโอน ภฏาน โดยกลมเนปาลและ อนเดย

จะลกลอบน�าเขายางกญชา กลมแอฟรกน จะน�าเขาไอซและโคเคน กลมอหราน จะน�าเขาไอซ

แผนภมท 3 สถตการน�าเขายาเสพตด ททาอากาศยานสวรรณภม ระหวางป 2553–2555

ทมา : ส�านกงานคณะกรรมการปองกนและปราบปรามยาเสพตด


3. สถานการณการคายาเสพตด รายงานสถานการณยาเสพตดตอกระบวนการยตธรรมฉบบนไดท�าการวเคราะหสถานการณยาเสพตด

โดยท�าการเปรยบเทยบการจบกมนกคายาเสพตดในกลมฐานความผดทเกยวกบการคา ผลต จ�าหนาย น�าเขาและ

สงออกยาเสพตดโดยอางองจากขอมลทบนทกในระบบฐานขอมลคดอาญาของส�านกงานต�ารวจแหงชาตในชวง 3 ป

ทผานมาระหวางป พ.ศ.2553-2555 ซงการวเคราะหขอมลสถานการณการคายาเสพตดในครงนไดท�าการวเคราะห

เจาะลกลงถงระดบรายจงหวดและไดท�าการวเคราะหขอมลสถตการจบกมนกคายาเสพตดเปน 4 ระดบตามชวงชน

ของปรมาณคดไดแก การจบกมนกคายาเสพตดสง การจบกมนกคายาเสพตดคอนขางสง การจบกมนกคายาเสพตด

คอนขางต�า และการจบกมนกคายาเสพตดต�า จากการรวบรวมและวเคราะหขอมลปรากฏผลดงน

จากการวเคราะหขอมลในระดบพนท พบวา ในพนทภาคกลางจะมสถานการณการจบกมผคายาเสพตด

มากทสดโดยเฉพาะอยางยงในเขตเมองใหญและพนทอตสาหกรรม พนทภาคเหนอและภาคตะวนออกเฉยงเหนอ

โดยทวไปมสถานการณการจบกมนกคายาเสพตดคอนขางต�าเมอเทยบกบภมภาคอนๆ ยกเวนจงหวดเชยงใหม

เชยงราย และพษณโลก ซงเปนเสนทางล�าเลยงยาเสพตดส�าคญและเปนทนาสงเกตวาจงหวดทางภาค ตะวนออก

เฉยงเหนอเรมมสถานการณการจบกมคดยาเสพตดเพมสงขน นอกจากนยงพบวาจงหวดทเปนเมองใหญ และ

แหลงทองเทยวส�าคญ เปนกลมจงหวดทมการจบกมคดยาเสพตดสงสด


แผนภท 4 สถานการณการคาจบกมนกคายาเสพตดแยกตามรายพนท

ทมา : สถตคดอาญา 5 กลม จากส�านกงานต�ารวจแหงชาต


จากการวเคราะหแนวโนมสถานการณการคายาเสพตดตงแตป 2551-2555 พบวามแนวโนมเพมขนอยาง

ตอเนอง โดยในป 2551 สามารถจบกมได 49,675 คน เพมขนเปน 69,955 คน ในป 2555

แผนภมท 6 สถตการจบกมผตองหาคดคายาเสพตด ปงบประมาณ พ.ศ.2551 -พ.ศ.2555


จากสถตการจบกมผตองหาคดคายาเสพตดทเพมขนอยางตอเนองนน พบวา สดสวนของผตองหาในคด

คายาเสพตดรายใหม-รายเกา มแนวโนมไมแตกตางจากชวงทผานมามากนก ผตองหาคดคายาเสพตดรายใหมใน

ป 2555 มสดสวนอยทรอยละ 65.7 (จากเดมรอยละ 67.8)

แผนภมท 7 สดสวนผตองหาคดคายาเสพตด ปงบประมาณ พ.ศ.2551 -พ.ศ.2555



จากการวเคราะหขอมลการเฝาระวงปญหายาเสพตดในป งบประมาณ 2556 ซงรายงานโดยสวนขอมลการ

เฝาระวงปญหายาเสพตด ส�านกยทธศาสตร ส�านกงานคณะกรรมการปองกนและปราบปรามยาเสพตด ปรากฏ

ขอมลสถานการณส�าคญเกยวกบการคายาเสพตดดงน

1) กลมนกคารายใหญและรายกลางยงคงมบทบาทในการคายาเสพตด

ขอมลการจบกมยาเสพตดรายส�าคญบงชวากลมนกคารายใหญและรายกลางยงคงมบทบาทในการคายา

เสพตดโดยปจจยส�าคญอกประการหนงทบงชวาสถานการณการคายาเสพตดยงคงความรนแรงอย คอ การจบกม

นกคารายใหญและรายกลางไดอยางตอเนอง จากการจบกมคดรายส�าคญ พบวา การจบกมคดยาบาทยดของกลาง

ตงแต 1 ลานเมดขนไป มแนวโนมเพมสงขนในป 2555 สามารถจบกมได 15 คด เพมขนมาประมาณ 2 เทาจาก

ปกอน ซงหากพจารณาจากคดทงหมดจะพบวา เปนการน�าเขามาจากชายแดนภาคเหนอ โดยใชพนทกรงเทพฯและ

ปรมณฑลเปนทพกยา ขณะทการจบกมยาบาทมของกลางระดบ 1 แสนเมดขนไป กมแนวโนมเพมสงขนเชนกนในป

2551 จบกมได 34 คด เพมขนเปน 89 คด ในป 2555

2) แหลงเกบพกยาทส�าคญยงอยในพนทกรงเทพมหานครและปรมณฑล

นอกจากนยงพบวาแหลงเกบพกยาเสพตดทส�าคญยงคงอยในพนทกรงเทพฯและปรมณฑล สวนใหญแลว

การจบกมการน�าเขายาเสพตดจ�านวนมากมกจะมลกษณะเปนการเขามาพกรอลกคาในพนทตอนใน แหลงเกบพก

ยาเสพตด (ยาบาและไอซ) สวนใหญยงคงอยใจกลางประเทศและเปนพนทเดมๆ โดยเฉพาะในพนทกรงเทพฯและ

ปรมณฑล โดยจะเกบพกไวตามคอนโด หองชด อพารทเมนท หรอบานจดสรร ซงพรอมจะสงใหลกคาไดตลอดเวลา

3) นกโทษในเรอนจ�ายงคงมบทบาทส�าคญในการสงการคายาเสพตด

เปนทนาสนใจวาการสงการและซอขายยาเสพตดจากเครอขายนกโทษในเรอนจ�ายงปรากฏใหเหนอยาง

ตอเนอง โดยในชวงป 2556 ทผานมาพบวามการจบกมคดจ�าหนายยาเสพตดทถกซดทอดวาเกยวของกบเรอนจ�า

266 คด สามารถเชอมโยงกบผตองขงในเรอนจ�าไดจ�านวน 54 เรอนจ�า

4) ยงคงมเจาหนาทของรฐเขาไปเกยวของกบการคายาเสพตด

การจบกมเจาหนาทรฐทเขาไปเกยวของกบยาเสพตดมแนวโนมเพมสงขน จากขอมลจบกมเจาหนาท

ของรฐ ทเขาไปของเกยวกบการคายาเสพตดระหวางป 2551-2556 เพมสงขนจากในป 2551 จ�านวน 129 คด

เปน 169 คด ในป 2556 เปนพลทหาร 68 คน ทหาร 43 คน ต�ารวจ 36 คน ปกครองทองถน 5 คน ขาราชการ

พลเรอน 4 คน คร 3 คน ลกจางหนวยงานของรฐ 3 คน สวนทองถน 2 คน ราชทณฑ 2 คน พนกงานราชการ 2 คน

และ พนกงานรฐวสาหกจ 1 คน ซงจากขอมลทผานมาพบวาขาราชการปกครองทองถน ต�ารวจ และทหาร เปน

กลมหลก ทเขามาเกยวของกบยาเสพตดซงเปนปจจยหนงทท�าใหการแกไขปญหาล�าบากขน


5) ยาบายงคงเปนตวยาหลก ขณะทยาไอซมแนวโนมเพมสงขน

ยาเสพตดทมการคาในปจจบนยงพบวายาบาเปนตวยาหลกทมการจบกมการคาไดมากทสด โดยในป

งบประมาณ 2556 มสดสวนการจบกมอยทรอยละ 80 โดยพบวาเปนตวยาทมการคามากทสดในทกภมภาค

ทว ประเทศ รองลงมาคอยาไอซมสดสวนการจบกมอยทรอยละ 6.3 ซงมแนวโนมเพมสงขนอยางตอเนอง

6) นกคายาเสพตดตางชาตยงใชประเทศไทยในการเคลอนไหวการคา

การจบกมนกคาชาวตางชาตทเขามาเคลอนไหวคายาเสพตดในประเทศไทยยงปรากฏมาโดยตลอด ซง

พบวานกคาชาวตางชาตทเขามามทงฐานะของนกคาเองและผรบจางล�าเลยงยา ในป งบประมาณ 255 สามารถ

จบกมนกคายาเสพตดตางชาตไดจ�านวน 3,252 คน เปนคนตางชาต 54 สญชาต สวนใหญแลวเปนนกคายาเสพตด

จ�าพวกยาบาจากประเทศเพอนบานอนไดแก เมยนมาร ลาว กมพชา และมาเลเซย

แผนภมท 8 สดสวนผตองหาสญชาตตางในคดคายาเสพตด ปงบประมาณ 2556


ยาเสพตดทผคาชาวตางชาตน�ามาจ�าหนายมหลากหลายชนด ทส�าคญยาบากลมนกคาประเทศเมยนมาร

ลาว และกมพชา เฮโรอนกลมนกคาส�าคญคอมาเลเซย ไอซกลมนกคาไดแกเมยนมาร ลาว มาเลเซย ไนจเรย และ

อนเดย กญชาแหงกลมนกคาไดแก ลาว มาเลเซย ยางกญชากลมนกคาไดแกอนเดยและเนปาล โคเคนกลมนกคา

ไดแกไนจเรย และกลมแอฟรกน เคตามนและเอคซตาซกลมนกคาไดแกมาเลเซย

วเคราะหจากผคาชาวตางชาตทถกจบกมกลมนกคาชาวตางชาตทเปนทเพงเลงของเจาหนาทโดยเฉพาะ

กลมแอฟรกน ไดเปลยนบทบาทจากการลกลอบน�าเขาดวยตนเองเปนผบงการอยเบองหลงโดยใชหญงชาวไทยและ

ผหญงเอเชยเปนผลกลอบน�าเขาแทนเพอหลกเลยงการจบกม


7) ราคายาเสพตดในป 2556 ยงไมเปลยนแปลง

จากการวเคราะหและส�ารวจราคายาเสพตดในปงบประมาณ 2556 ไมพบวามการเปลยนแปลงราคาท

ชดเจนในยาเสพตดทกประเภท ไมวาจะเปนราคาหนาโรงงาน ราคาทมการซอขายตามแนวชายแดน และราคา

ขายปลก ไมมสญญาณบงชวายาเสพตดจะขาดตลาดแมจะไดมการจบกมปราบปรามอยางตอเนอง

4. สถานการณการแพรระบาดของยาเสพตด

รายงารายงานสถานการณยาเสพตดตอกระบวนการยตธรรมฉบบนไดท�าการวเคราะหสถานการณ

การแพรระบาดของยาเสพตดโดยท�าการเปรยบเทยบการจบกมผเสพยาเสพตดในกลมฐานความผดเสพยาเสพตด

และครอบครองยาเสพตดเพอเสพโดยอางองจากขอมลทบนทกในระบบฐานขอมลคดอาญาของส�านกงานต�ารวจ

แหงชาตในชวง 3 ปทผานมาระหวางปงบประมาณ 2553-2555 ซงการวเคราะหขอมลสถานการณการแพรระบาด

ยาเสพตดในครงนไดท�าการวเคราะหเจาะลกลงถงระดบรายจงหวดและไดท�าการวเคราะหขอมลสถตการจบกม

ผเสพยาเสพตดเปน 4 ระดบตามชวงชนของปรมาณคดไดแก การจบกมผเสพยาเสพตดสง การจบกมผยาเสพตด

คอนขางสง การจบกมผเสพยาเสพตดคอนขางต�า และการจบกมผเสพยาเสพตดต�า จากการรวบรวมและวเคราะห

ขอมลปรากฏผลดงน

จากการเปรยบเทยบปรมาณคดในจงหวดตางๆ พบวามการจบกมผตองหาทเปนผเสพยาเสพตดสงทสด

ในเขตพนทภาคกลางโดยเฉพาะในเขตกรงเทพมหานคร สมทรปราการ นครปฐม กาญจนบร สพรรณบร ปทมธาน

พระนครศรอยธยา สมทรสาคร และนนทบร พนทตะวนออกเฉยงเหนอ ไดแก อบลราชธาน และนครราชสมา

และพนทภาคใตในเขตจงหวดนครศรธรรมราช สราษฎรธานและสงขลาในขณะทภาคภาคเหนอสวนใหญเปนเขต

พนททมอตราคดต�าสด


แผนภมท 9 สถานการณการจบกมผเสพยาเสพตดแยกตามรายพนท

ทมา : สถตคดอาญา 5 กลม จากส�านกงานต�ารวจแหงชาต


ขอมลการเฝาระวงยาเสพตดจากสวนขอมลการเฝาระวงยาเสพตด ส�านกยทธศาสตร ส�านกงาน

คณะกรรมการปองกนและปราบปรามยาเสพตดไดท�าการวเคราะหสถานการณการแพรระบาดยาเสพตดทส�าคญ

จากขอมลระบบรายงานระบบตดตามและเฝาระวงปญหายาเสพตด (บสต.) ซงบนทกขอมลผเขารบการบ�าบดฟนฟ

สมรรถภาพผตดยาเสพตดในระบบของรฐทงหมดทงในระบบสมครใจเขารบการบ�าบดดวยตนเอง และบงคบบ�าบด

เนองมาจากถกจบกมในความผดเสพหรอครอบครองยาเสพตดเพอเสพซงจากขอมลผเขารบการบ�าบดยาเสพตด

ในระบบของรฐพบวาในชวงป 2555-2556 มผเขารบการบ�าบดยาเสพตดเพมสงขนมากจาก 184,459 คน ในป

2554 เพมขนเปน 561,224 คนในป 2555 และ 484,610 คนในป 2556 อนเปนผลสบเนองมาจากการเพมก�าหนด

เปาหมายการน�าผตดยามาเขารบการบ�าบดโดยสมครใจซงในป 2556 ผเขารบการบ�าบดในระบบสมครใจเพมสงขน

ถงรอยละ 59.4 ของผเขารบการบ�าบดในระบบทงหมด

แผลภมท 10 จ�านวนผเขารบการบ�าบดยาเสพตดในระบบของรฐ

แหลงทมา: ขอมลระบบรายงานระบบตดตามและเฝาระวงปญหายาเสพตด (บสต.)



จากขอมลลาสดในป 2556 พบวามผเขารบการบ�าบดการตดยาเสพตดในระบบของรฐ 43 คน ตอ ประชากร

10,000 คน ซงอยในเกณฑสง โดยปรากฏขอมลส�าคญดงน

1) กลมวยรนเปนกลมทมความเสยงภยมากทสดโดยเฉพาะวยรนทออกจากโรงเรยน

จากการวเคราะหขอมลการเขารบการบ�าบดรกษาการตดยาเสพตดในชวง 5 ป ระหวางปงบประมาณ

2551-2555 พบวากลมวยรนเปนกลมทเขารบการบ�าบดมากทสด โดยกลมชวงวยทเขารบการบ�าบดยาเสพตด

มากทสดคออายระหวาง 15-19 ป และ20-24 ป ซงคดเปนจ�านวนกวาครงของผเขารบการบ�าบดทงหมด โดยใน

ป 2556 พบวามกลมวยรนอายระหวาง 15-19 ป เขารบการบ�าบดยาเสพตดรอยละ 23.1 และกลมวยรนอาย

ระหวาง 20-24 ป เขารบการบ�าบดยาเสพตดรอยละ 24.1 ของผเขารบการบ�าบดยาเสพตดในระบบของรฐทงหมด

ส�าหรบอาชพทมการเขารบการบ�าบดยาเสพตดสงสดไดแกอาชพรบจาง/วางงาน โดยในป 2556 กลมผม

อาชพรบจางเขารบการบ�าบดสงถงรอยละ 45.0 และกลมผวางงานเขารบการบ�าบดในระบบของรฐถงรอยละ 17.5

ของผเขารบการบ�าบดยาเสพตดในระบบของรฐทงหมด ซงเมอพจารณาจากกลมอายผเขารบการบ�าบดแลวพบ

แนวโนมวากลมวยรนทออกจากโรงเรยนไปประกอบอาชพแรงงานรบจางหรอไมมอาชพเปนกลมทมความเสยงภย

ยาเสพตดสง

แผนภมท 11 สดสวนรอยละผเขารบการบ�าบด แยกตามระบบทเขารบการบ�าบด


2) แนวโนมการตดยาในหมเกษตรกรเพมสงขน

ขอมลการเฝาระวงยาเสพตดในระยะในชวง 2-3 ปทผานมาแสดงใหเหนวาสดสวนผตดยาเสพตดทประกอบ

อาชพเกษตรกรมแนวโนมสดสวนเพมสงขนจากประมาณรอยละ 10 ในระหวางป 2552-2554 เพมสงขนอยางเหน

ไดชดเปนรอยละ 16.4 ในป 2555 และรอยละ 14.6 ในป 2556 ตามล�าดบ

3) ในกลมนกเรยนนกศกษากลมนกเรยนมธยมศกษาตอนตนมความเสยงภยสงสด

ขอมลการเฝาระวงยาเสพตดในชวง 5 ปทผานมาระหวางป 2552-2556 แสดงใหเหนวาในกลมนกเรยน

นกศกษานนกลมนกเรยนมธยมศกษาตอนตนเปนกลมทเขารบการบ�าบดยาเสพตดในระบบของรฐมากทสดมาโดย

ตลอดดวยสดสวนประมาณรอยละ 45 ของนกเรยนนกศกษาทเขารบการบ�าบดยาเสพตดในระบบทงหมด โดย

เฉพาะอยางยงในป 2556 สดสวนเดกนกเรยนมธยมศกษาตอนตนเขารบการบ�าบดยาเสพตดเพมสงขนถง รอยละ

48.5 ของผเขารบการบ�าบดในระบบของรฐทงหมด

4) ผเขารบการบ�าบดรายใหมยงอยในเกณฑสง

ขอมลการเฝาระวงยาเสพตดในชวง 5 ปทผานมาระหวางป 2552-2556 แสดงใหเหนวาผเขารบการบ�าบด

เกนกวารอยละ 70 เปนผเขารบการบ�าบดรายใหม ซงแสดงใหเหนวายงมผตดยารายใหมเขาสวงจรการแพรระบาด

ยาเสพตดอยางตอเนอง

แผนภมท 12 สดสวนผเขารบการบ�าบด แยกตามรายเกา-รายใหม



5) ยาบายงเปนยาหลก โดยไอซเปนตวยาทมผเขารบการบ�าบดอยางกาวกระโดด

ในภาพรวมยาเสพตดทมผเขารบการบ�าบดมากทสดคอยาบา ซงมผเขารบการบ�าบดในระบบบ�าบดของรฐ

มากกวารอยละ 80 อยางตอเนอง อยางไรกด เปนทนาสงเกตวาไอซเปนตวยาทมผเสพสงขนมากถงกวา 8 เทาตว

ในชวง 5 ปทผานมาโดยเพมสงขนแบบกาวกระโดด ปจจยทท�าใหมผเสพไอซเพมสงขนสบเนองมาจากปรมาณ

ยาเสพตดทเขาสตลาดเพมสงขน และการทผคายอมลดราคาใหเดกและเยาวชนเขาถงงายขน โดยจงหวดทมผเสพ

ไอซเขารบการบ�าบดสงสดไดแก กรงเทพมหานคร สงขลา สราษฎรธาน นครศรธรรมราช ชลบร ภเกต จนทบร

นครปฐม นนทบร ปทมธาน

แผลภมท 13 สดสวนผเขารบการบ�าบด แยกตามชนดยาทเสพ


5. ผลกระทบยาเสพตดตอกระบวนการยตธรรม ปญหาผลกระทบของยาเสพตดตอกระบวนการยตธรรมจงไมไดจ�ากดอยทบทบาทของกระบวนการ

ยตธรรมในการแกปญหายาเสพตดใหโทษเทานนเปนททราบดวาคดยาเสพตดใหโทษเปนคดประเภทหนงทมปรมาณ

สงทสดในกระบวนการยตธรรมทงในสวนคดในชนพนกงานสอบสวน พนกงานอยการ ศาล ทงนรวมถง นกโทษ

ในคดยาเสพตดและเดกและเยาวชนทก�าลงผดเกยวกบยาเสพตด

จากการวเคราะหขอมลสถตคดของหนวยงานในกระบวนการยตธรรมกแสดงใหเหนวาปรมาณคดยาเสพ

ตดใหโทษนนไดสงผลกระทบตอภาพรวมของคดของทกหนวยงานในกระบวนการยตธรรมโดยเฉพาะอยางยงในชวง

หลงทมนโยบายเนนหนกในดานการปองกนปราบปรามยาเสพตดท�าใหมการจบกมผตองหาในความผดเกยวกบยา

เสพตดใหโทษเพมสงขนมากอยางกาวกระโดด โดยขอมลลาสดในป 2556 ผลการจบกมคดยาเสพตดเพมสงขน


ถง 448,389 คด คดเปน 4 เทาตวเมอเทยบกบป 2549 โดยถอเปนคดทมการจบกมสงทสดในกลมคดรฐเปนผ

เสยหาย คดเปนรอยละ 80.2 ของคดรฐเปนผเสยหายทจบกมไดทงหมด

แผนภมท 14 ผลการจบกมคดรฐเปนผเสยหายของเจาหนาทต�ารวจ

แหลงทมา: สถตคดอาญาของส�านกงานต�ารวจแหงชาต

จากผลของการจบกมคดยาเสพตดของเจาหนาทต�ารวจทเพมสงขนอยางรวดเรวยอมสงผลตอการเพมขน

ปรมาณคดทขนสศาลเชนเดยวกน จากขอมลรายงานสถตศาลยตธรรมทวราชอาณาจกรพบวาคดยาเสพตดใหโทษ

เปนคดทขนสศาลมากทสดอยางตอเนอง โดยขอมลลาสดในป 2555 พบวาคดยาเสพตดขนสศาลทวสน 282,490

คด คดเปนรอยละ 36.0 ของคดทขนสศาลชนตนทงหมด

แผนภมท 15 ปรมาณคดขนสศาลชนตนทวราชอาณาจกร

แหลงทมา: รายงานสถตศาลยตธรรมทวราชอาณาจกรป 2555


ปรมาณนกโทษยาเสพตดในเรอนจ�ากก�าลงเปนปญหาเชนเดยวกน จากขอมลการรายงานปรมาณผตองขง

ในเรอนจ�าพบวาก�าลงเปนปญหาวกฤตเชนเดยวกน จากขอมลของกรมราชทณฑพบวาปรมาณความจของเรอนจ�า

ทวประเทศนนมเพยง 216,703 คน แตในปจจบนจ�านวนผตองขงเพมสงขนอยางรวดเรวถง 291,727 คน (รายงาน

เมอมกราคม 2557) ซงเกนกวาขนาดความจเรอนจ�าไปมาก ในจ�านวนนเมอพจารณาจากสดสวนนกโทษเดดขาด

แลวในเรอนจ�าจะมนกโทษในคดยาเสพตดถงกวารอยละ 60 (อางองจากรายงาน รท.103 ซงมการจดท�าลาสด

ถงกนยายน 2555 แสดงจ�านวนนกโทษเดดขาดในคดยาเสพตดมจ�านวนรอยละ 62.2 ของนกโทษในเรอนจ�าทงหมด)

แมจะมความพยายามลดจ�านวนผกระท�าผดเกยวกบยาเสพตดในเรอนจ�ามาโดยตลอดแตกเปนไปดวยความยาก

ล�าบาก เนองจากนกโทษในคดยาเสพตดสวนใหญแลวเปนผจ�าหนายถงกวา 3 ใน 4 (อางองจากรายงาน รท.103

ซงมการจดท�าลาสดถงกนยายน 2555 แสดงจ�านวนนกโทษเดดขาดในคดยาเสพตด เปนผกระท�าผดขอหา

จ�าหนายรอยละ 75.67 เปนขอหาเสพและครอบครองเพอเสพเพยงรอยละ 24.33) ซงในสวนของนกโทษซงเปน

ผเสพนนสวนใหญเปนผเสพทผดเงอนไขการบ�าบดฟนฟหรอกระท�าผดซ�าซากอยแลว ในขณะทภายในเรอนจ�า

ยงตองรบภาระการดแลควบคมตวผเสพในระหวางรอการตรวจพสจนสารเสพตด และจดโปรแกรมบงคบบ�าบด

ยาเสพตด ในเรอนจ�าซงแสดงใหเหนผถกควบคมในเรอนจ�าทแทจรงยงมปรมาณสงกวานมาก ซงยอมจะสงผลตอ

ประสทธภาพ การใหการดแลและพฒนาพฤตนสยผกระท�าผดในภาพรวม

บทสรป รายงานสถานการณยาเสพตดตอกระบวนการยตธรรมฉบบนเปนการรวบรวมขอมลสถานการณการจบกม

ของเจาหนาทต�ารวจแยกเปนรายพนทในระดบจงหวด มาประมวลเขากบขอมลสถานการณการกระท�าผดเกยวกบ

ยาเสพตดของส�านกงานปองกนปราบปรามยาเสพตด นอกจากนยงไดมการประเมนผลกระทบของยาเสพตดตอ

กระบวนการยตธรรมจากขอมลสถตของหนวยงานตางๆ ในกระบวนการยตธรรมซงแสดงใหเหนภาพปญหา

ยาเสพตดในประเทศไทยทมลกษณะเปนศนยกลางการล�าเลยงยาเสพตดภายไปยงประเทศอน และเปนแหลงการคา

ยาเสพตดส�าคญของผคายาเสพตดจากประเทศเพอนบานและประเทศอนๆ รายงานฉบบนยงไดแสดงใหเหนถง

สถานการณการเปลยนของยาเสพตดทก�าลงเปลยนแปลงไป เชนพนทการแพรระบาด รปแบบและประเภทตว

ยาเสพตดทก�าลงมปญหาการแพรระบาดเพมสงขน นอกจากนจากการวเคราะหผลกระทบของคดยาเสพตดตอ

กระบวนการยตธรรมกพบวานโยบายการปราบปรามอยางจรงจงกสงผลกระทบตอกระบวนการยตธรรมทไมอาจ

ขยายตวตามปรมาณผกระท�าผดเกยวกบยาเสพตดทเพมสงขนมากอยางกาวกระโดดซงสงผลตอประสทธภาพการ

ปฏบตตอผกระท�าผดของกระบวนการยตธรรมในภาพรวมเปนอยางมาก ซงเปนประเดนส�าคญทผบรหารงาน

ยตธรรมควรใหความส�าคญตอไป


ภาคผนวก


รายงาน

สถตคดในวงจรกระบวนการยตธรรมทางอาญา









โทร 0-2141-3727, 0-2141-3781



สถตคดในวงจรกระบวนการยตธรรมทางอาญา

โดย ศนยพฒนาขอมลกระบวนการยตธรรม

กระบวนการยตธรรมเปนระบบขนาดใหญและมหนวยงานทเกยวของจ�านวนมาก เรมตงแตหนวยงาน ทมหนาทในการบงคบใชกฎหมาย หนวยงานทมหนาทเกยวของในการพจารณาอรรถคด และหนวยงานทเกยวของกบการลงโทษและบ�าบดฟนฟแกไขพฤตการณการกระท�าผด ในระบบกระบวนการยตธรรมขนาดใหญกลบมขอจ�ากด ในการรองรบการด�าเนนคดความและผกระท�าผดทงหมดได จนท�าใหเกดปญหาคดลนศาลและผตองขงลนเรอนจ�า ซงจากปญหาปรมาณคดลนศาลและผตองขงทลนเรอนจ�าดงกลาวไดสงผลตอภาระงานทเพมขน ภาครฐ ตองสนเปลองงบประมาณในการบรหารจดการสงขน ในขณะทหนวยงานทเกยวของมขอจ�ากดในเรองของก�าลงคน งบประมาณและสถานทไมสามารถขยายหนวยงานและก�าลงบคลากรใหทนกบคดทเพมสงขนซงเปนสาเหตส�าคญ ทท�าใหประสทธภาพในการอ�านวยความยตธรรมใหกบประชาชนลดลง

สภาวะคดลนศาลและนกโทษลนเรอนจ�าเปนปญหาทเกดขนอยางตอเนองเปนเวลานาน ซงหนวยงาน ตางๆ ในกระบวนการยตธรรมไดมความพยายามในการแกปญหาดงกลาวโดยตลอด จงท�าใหเกดแนวคดในการหนเหคดทขนสศาลดวยวธการตางๆ ตลอดจนความพยายามในการใชมาตรการพเศษทางเลอกในการลดจ�านวน ผตองขงสเรอนจ�า อยางไรกดการลดปรมาณคดสศาลและการปฏบตตอผกระท�าผดนนเกยวของกบหนวยงานใน กระบวนการยตธรรมหลายหนวยงาน โดยแตละหนวยงานมขอบขายภารกจความรบผดชอบทตางกน และมวธการปฏบตทหลากหลายแตยงขาดการรวบรวมขอมลสถตในวงจรกระบวนยตธรรมอยางเปนระบบ จงขาดขอมลส�าคญในการวเคราะหสถานการณและสภาพปญหาตางๆ เพอใชในการก�าหนดนโยบายในการแกปญหาไดอยางถกตองเหมาะสมและมประสทธภาพ

ศนยพฒนาขอมลกระบวนการยตธรรม ส�านกงานกจการยตธรรมไดเหนความส�าคญของการรวบรวม ขอมลสถตคดในวงจรกระบวนการยตธรรมอยางเปนระบบทสามารถแสดงใหเหนถงสถานการณคดและผกระท�าผด ทเขาส ระบวนการยตธรรมทถกตองและเปนปจจบน จงไดมความพยายามในการรวมรวมขอมลคดทเขาสกระบวนการยตธรรมแยกรายประเภทโดยละเอยดทงในสวนของความผดตามประมวลกฎหมายอาญา และความผดตาม พระราชบญญตทมโทษทางอาญาโดยอางองจากคดในระบบฐานขอมลคดอาญาของส�านกงานต�ารวจแหงชาต และสถตคดทเขาสการพจารณาและคดทพจารณาเสรจไปของศาลชนตนทวราชอาณาจกรใน ปงบประมาณ 2554 – 2556 ซงเปนขอมลทมความครบถวนและเปนปจจบนทสด เพอใหเหนภาพปรมาณคดและ ประเภทความผดตางๆ ทจะน�าไปพจารณาก�าหนดนโยบายในการเพมประสทธภาพการด�าเนนคดอาญา การลดขนตอนการท�างานของเจาหนาทแตละหนวยงานทเกยวของตลอดจนสามารถน�าขอมลทไดนนไปประกอบการ พจารณาในการผลกดน นโยบายในการลดปรมาณคดสศาลและผตองขงในเรอนจ�าเพอเพมประสทธภาพของ กระบวนการยตธรรมโดยไมเกดผลกระทบทางลบตอสงคม

ภาพรวมของสถานการณคดในวงจรกระบวนการยตธรรมอาญา ศนยพฒนาขอมลกระบวนการยตธรรมไดท�าการรวบรวมขอมลสถานการณอาชญากรรมและกระบวนการ ยตธรรมจากขอมลกระบวนการยตธรรมทกระจดกระจายอยในหลายหนวยงานเพอแสดงใหเหนปรมาณการ


ไหลเวยนคดในวงจรกระบวนการยตธรรมใหเหนในภาพรวม โดยการจดท�าและรวบรวมปรมาณคดเขา,ออก (Input

-output) ของหนวยงานตางๆ ในกระบวนการยตธรรม ประจ�าปงบประมาณ 2556 ซงเปนขอมลทสถตทครบถวน

เปนปจจบนมากทสด ขอมลการสถตการไหลเวยนคดในกระบวนการยตธรรมปรากฏรายละเอยดดงแผนภมท 1

แผนภมท 1: แผนภมแสดงการไหลเวยนคดเขา-ออก ของหนวยงานตางๆ ในกระบวนการยตธรรมไทย

ทมา: สถตกระบวนการยตธรรมจากหนวยงานตางๆ ในกระบวนการยตธรรมประจ�างบประมาณ 2556

ในการรวบรวมขอมลกระบวนการยตธรรมดงกลาวไดเรมจากขอมลประมาณการสถตคดอาญาทไมไดมการ

แจงความกบเจาหนาทต�ารวจ จากขอมลการส�ารวจคดอาชญากรรมภาคประชาชนซงทางส�านกงานกจการยตธรรม

โดยศนยพฒนาขอมลกระบวนการยตธรรมรวมกบส�านกงานสถตแหงชาตไดท�าการศกษาขอมล อาชญากรรมโดยกา

รส�ารวจขอมลการตกเปนเหยออาชญากรรม (Crime Victimization Survey) จากประชาชนทวไปโดยตรงเพอทราบ

ถงสถานการณอาชญากรรมและขอมลอาชญากรรมทไมไดมการแจงความตอเจาหนาทต�ารวจ โดยผลการส�ารวจ

ขอมลการส�ารวจอาชญากรรมภาคประชาชน(Crime Victimization Survey) ทว ประเทศลาสดในป พ.ศ.25551

พบวาจากการส�ารวจเหยออาชญากรรมผมอาย 15 ปขนไปทวประเทศ ได ประมาณการวาทวประเทศไทยมผประสบ

เหตอาชญากรรมในรอบป จ�านวน 152,228 ราย โดยแยกประเภท อาชญากรรมออกเปน 4 ประเภทดงน เหยอ

อาชญากรรมประทษรายตอทรพยสน จ�านวน 140,864 ราย เหยอ อาชญากรรมประทษรายตอชวตและรางกาย

จ�านวน 7,879 ราย เหยออาชญากรรมทางเพศ จ�านวน 349 ราย และเหยออาชญากรรมกรณแอบอางใชขอมลสวน

ตว จ�านวน 3,091 ราย

จากการรวบรวมสถตการการรบแจงคดอาญาของส�านกงานต�ารวจแหงชาต ในปงบประมาณ 2556 ทบนทก

ไวในระบบฐานขอมลคดอาญาของส�านกงานต�ารวจแหงชาต (POLIS) พบวาพนกงานสอบสวนทวประเทศมการ

1อาภาศร สวรรณานนท และคณะ, รายงานวจยวเคราะหและจดท�ารายงานขอมลสถตอาชญากรรมภาคประชาชนทวประเทศ (ภายใตโครงการส�ารวจขอมลสถตอาชญากรรมภาคประชาชนป พ.ศ.2555), รายงานวจย, 2556


รบแจงคดอาญาในสารบบคดอาญาจ�านวนทงสน 905,775คด โดยแบงออกเปน 2 ประเภทคด ดงนคดความผด

ตามประมวลกฎหมายอาญา จ�านวน 115,603 คดและ คดความผดตามพระราชบญญตทมโทษทางอาญาตางๆ

จ�านวน 790,172คด

จากคดทมการรบแจงทวประเทศ 905,775 คดดงกลาว มการจบกมผตองหาได 748,722 คดคดเปน

รอยละ 82.66 โดยแบงออกเปน 2 ประเภทคด ดงน คดความผดตามประมวลกฎหมายอาญาจบกมได 57,567 คด

หรอคดเปนรอยละ 49.80 ของคดทรบแจงตามประมวลกฎหมายอาญาทงหมด และเปนคดความผดตามพระราช

บญญตทมโทษทางอาญา จ�านวน 691,155 คด หรอคดเปนรอยละ 87.47 ของคดความผดตาม พระราชบญญตท

มโทษทางอาญาทมโทษทางอาญาทงหมด

จากขอมลการจบกมผตองหาทวประเทศพบวาผตองหาทถกจบกมในกระบวนการยตธรรมของประเทศ

ไทยมจ�านวน 842,811 คน สวนใหญแลวเปนผตองหาทเปนผใหญซงมจ�านวนทงสน 771,622 คน หรอคดเปน

รอยละ 91.54 โดยมผตองหาทเปนเดกและเยาวชนเพยง71,259 คน หรอคดเปนรอยละ 8.45 ซงในสวนนสด

สวน ของผตองหาทเปนเดกและเยาวชนในคดความผดตามประมวลกฎหมายอาญาจะสงกวาในคดความผดตาม

พระราชบญญตทมโทษทางอาญาทมโทษทางอาญา โดยคดความผดตามประมวลกฎหมายอาญามการจบกมผ ตอง

หาจ�านวน 67,631 คน โดยมผตองหาทเปนผใหญจ�านวน 56,754 คน (รอยละ 83.92ของผตองหาในคด ความผด

ตามประมวลกฎหมายอาญาทงหมด) และผตองหาทเปนเดกและเยาวชน จ�านวน10,877 คน (รอยละ 16.08 ของ

ผตองหาในคดความผดตามประมวลกฎหมายอาญาทงหมด) และในคดความผดตามพระราชบญญตทมโทษทาง

อาญามการจบกมผตองหาทงหมด 775,250 คน มผตองหาทเปนผใหญจ�านวน 714,868 คน (รอยละ 92.21 ของ

ผตองหาในคดความผดตามพระราชบญญตทมโทษทางอาญาทงหมด) และผตองหาทเปนเดกและเยาวชนเพยง

60,382 คน (รอยละ 7.79ของผตองหาในคดความผดตามพระราชบญญตทมโทษทางอาญาทงหมด) ซงสวนใหญแลว

เดกและเยาวชนทถกจบกมในคดความผดตามพระราชบญญตทมโทษทางอาญาเปนการจบกมใน คดยาเสพตด

โดยมจ�านวนถง 45,932 คน หรอคดเปนรอยละ 76.07 ของเดกและเยาวชนทถกจบกมในความผด ตามพระราช

บญญตทมโทษทางอาญาทงหมด


แผนภมท 2: สดสวนการจบกมผตองหาระหวางผตองหาทเปนผใหญและผตองหาทเปนเดกและเยาวชนประจ�าป

งบประมาณ 2556

ทมา: สถตการจบกมผตองหาในฐานขอมลคดอาญาต�ารวจ ส�านกงานต�ารวจแหงชาต

เมอพจารณาถงการด�าเนนการฟองคดของพนกงานอยการพบวาขอมลคดทเขาสการพจารณาฟองคดใน

ชนพนกงานอยการอางองจากรายงานขอมลการฟองคดทรวบรวมโดยศนยเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร

ส�านกงานอยการสงสด พบวา มส�านวนความอาญาไมปรากฏผตองหาทสงตวมา (เฉพาะคดเปรยบเทยบ) จ�านวน

2,389,594 เรอง (เปนกรณพนกงานสอบสวนด�าเนนคดเปรยบเทยบปรบในชนต�ารวจ) มส�านวนความอาญาปรากฏ

ผตองหาทสงตวมา 613,406 เรอง (เปนกรณทพนกงานสอบสวนด�าเนนคดอาญาโดยสามารถจบกมตวและน�า

ผตองหามาสงตวใหพนกงานอยการพจารณามความเหนทางคด) มส�านวนความอาญาไมปรากฏผตองหาทสงตวมา

(เวนแตคดเปรยบเทยบ) จ�านวน 48,771 เรอง (เปนกรณทพนกงานสอบสวนสงส�านวนมาโดยทไมรตวผกระท�าผด

หรอยงไมสามารถจบกมตวผตองหาได) โดยมจ�านวนคดทพนกงานอยการพจารณาคดแลวมความเหนสงฟองน�าคด

ขนสศาลทวประเทศในปงบประมาณ 2556 จ�านวน 581,254 เรอง

จากรายงานสถตคดศาลยตธรรมประจ�าป พ.ศ. 2556 แสดงจ�านวนคดอาญาทเขาสการพจารณาคดของ

ศาลชนตนทวราชอาณาจกรมปรมาณคดรบใหม จ�านวน 637,696 คด ซงมากกวาคดทพนกงานอยการมความเหน

สงฟอง เหตทจ�านวนคดขนสศาลมากกวาจ�านวนคดทพนกงานอยการมความเหนสงฟองนนนาจะมาจากการนบ

รวมคดขนสศาลในกรณทผเสยหายเปนโจทยยนฟองคดตอศาลดวยตนเองโดยไมผานการแจงความกบต�ารวจและ

การพจารณาคดในชนอยการเชน ในคดเชค หรอคดพนกงานบรษทยกยอกทรพย ซงคดทผเสยหายเปนโจทยฟอง

คดเองดงกลาวนนทางศาลยตธรรมยงไมมการรวบรวมสถตไว จงยงไมสามารถแยกไดวามคดทพนกงานอยการเปน

โจทยฟองคดกบผเสยหายเปนโจทยฟองคดเองเปนจ�านวนเทาใดแน ในป พ.ศ.2556 มคดขนสศาลซงคางมาจาก

ปกอนหนาจ�านวน 47,114 คด มปรมาณคดทพจารณาเสรจไป จ�านวน 635,858 คด คงเหลอคดคางพจารณา

จ�านวน 48,952 คด

ในสวนผลของค�าพพากษาซงแสดงใหเหนประมาณการปรมาณผกระท�าผดทเขาสระบบการลงโทษและ

ระบบการพฒนาพฤตนสยผกระท�าผด พบวาในป พ.ศ.2556 มจ�านวนผทถกศาลชนตนทวประเทศพพากษาตดสน

ลงโทษจ�านวนทงสน 719,746 คน โดยแบงออกเปน โทษประหารชวต จ�านวน 294 คน โทษจ�าคก จ�านวน


111,515 คน โทษปรบจ�านวน 249,969 คน โทษกกขง จ�านวน 3,269 คน โทษรบทรพย 280 คน และรอการ

ลงโทษ 342,819 คน

ในจ�านวนนแยกเปนการตดสนคดเดกและเยาวชนในศาลเยาวชนและครอบครวทวประเทศจ�านวน

32,567 คน โดยแบงออกเปนพพากษาจ�าคกในเรอนจ�าส�าหรบผใหญ 473 คน สงตวเขารบการฝกอบรมยงศนยฝก

อบรมเดกและเยาวชนในความรบผดชอบของกรมพนจและคมครองเดกและเยาวชน จ�านวน 6,101 คน และเปน

กรณคมประพฤตซงอยในความรบผดชอบของกรมคมประพฤต จ�านวน 13,052 คน

นอกจากนทางศนยพฒนาขอมลกระบวนการยตธรรมยงไดรวบรวมสถตผกระท�าผดซงอยในระบบการ

พฒนาพฤตนสยจากสามหนวยงานอนไดแกกรมราชทณฑซงรบผดชอบการดแลผตองขงทเปนผใหญกรมพนจและ

คมครองเดกและเยาวชนซงรบผดชอบการฝกอบรมเดกและเยาวชนกระท�าผดในศนยฝกอบรมเดกและเยาวชน

ตาม ค�าสงศาลและกรมคมประพฤตซงรบผดชอบผถกคมประพฤตทงกรณผถกคมประพฤตเปนผใหญและผถกคม

ประพฤตทเปนเดกและเยาวชนจากขอมลผถกคมขงของกรมราชทณฑส�ารวจเมอปงบประมาณ 2556 พบวาม

ผตองขงในเรอนจ�าทวประเทศ 287,295 คน ซงแบงเปนนกโทษเดดขาด 210,744 คน ผตองขงระหวางอทธรณ.– ฎกา

38,211 คน ผตองขงทอยระหวางการไตสวนหรอพจารณาคด 12,844 คนผตองขงทอยระหวางสอบสวน

23,048 คน เยาวชนทถกฝากขง จ�านวน 187 คนผถกกกกน จ�านวน 36 คน ผถกกกขง จ�านวน 2,225 คน ในสวน

กรมพนจและคมครองเดกพบวามเดกและเยาวชนในความดแลของศนยฝกอบรมเดกและเยาวชน (ส�ารวจเมอ ปงบ

ประมาณ 2556) มจ�านวน 7,292 คน และขอมลจากกรมคมประพฤตรายงานวาในปงบประมาณ 2556 มจ�านวนผถก

คมความประพฤตทวประเทศ จ�านวน 202,040 คนแยกเปนผถกคมประพฤตทเปนผใหญ จ�านวน 181,604 คน

และผถกคมประพฤตทเปนเดกและเยาวชนจ�านวน 20,436 คน

คดในกระบวนการยตธรรมในฐานความผดตามประมวลกฎหมายอาญา

นอกจากการรวบรวมขอมลปรมาณคดทไหลเวยนในกระบวนการยตธรรมเพอแสดงใหเหนถงประมาณการ

คดเขา, ออก (Input, Output) ในกระบวนการยตธรรมในแตละขนตอน ทางศนยพฒนาขอมลกระบวนการยตธรรม

ยงไดท�าการวเคราะหขอมลคดในแตละประเภทคดโดยใชขอมลการรบแจง-จบกมคดของส�านกงานต�ารวจแหงชาต

แยกรายขอหาซงเปนขอมลคดทละเอยดทสดเทาทสามารถคนไดจากสารบบคดอาญาของประเทศไทยมาเปรยบ

เทยบกบขอมลคดทขนสศาลของส�านกงานศาลยตธรรมทการแยกรายละเอยดรายขอหาในลกษณะท ใกลเคยงกน

ซงแสดงใหเหนปรมาณคดทขนสศาลในแตละประเภท อยางไรกดในสวนของค�าพพากษามการรวบรวมสถตไวใน

ภาพรวมเทานน ยงไมมการรวบรวมขอมลผลค�าพพากษาแยกรายขอหา จงท�าการเปรยบเทยบไดเฉพาะ ในสวน

ของการรบแจง จบกม และคดทขนสศาลเทานน

เมอพจารณาขอมลปรมาณคดทเขาสกระบวนการยตธรรมระหวางป พ.ศ.2554-2556 ในสวนของคด

ความผดตามประมวลกฎหมายอาญาปรากฏดงน


แผนภม 3: สดสวนของคดตามประมวลกฎหมายอาญาประเภทตางๆ แยกตามคดทรบแจง

ทมา: สถตคดอาญาในระบบฐานขอมลคดอาญาต�ารวจ ส�านกงานต�ารวจแหงชาต

จากขอมลสถตการรบแจงคดเฉลย 3 ป ระหวาง พ.ศ.2554-2556 ในแผนภมพบวาสวนใหญแลวคดความ

ผดตามประมวลกฎหมายอาญาเปนความผดเกยวกบทรพย ซงมการรบแจงความทวประเทศมากทสดถง 75,067 คด

ซงคดเปนรอยละ 63.96 ของคดความผดตามประมวลกฎหมายอาญาทรบแจงความทงหมดโดยมการรบแจงคด

ความผดเกยวกบชวตและรางกายล�าดบรองลงมาคอมการรบแจงความทงสน 21,145 คด หรอคดเปนรอยละ 18.02

ตามดวยคดความผดเกยวกบเพศ มจ�านวน 5,250 คด หรอคดเปนรอยละ 4.47 คดความผดเกยวกบ ชอเสยงและ

เสรภาพ มจ�านวน 4,815 คด หรอคดเปนรอยละ 4.10 และคดความผดลหโทษมจ�านวน 4,095 คด หรอคดเปน

รอยละ 3.49 นอกเหนอจากนนเปนความผดในสวนคดอนๆ มการรบแจงความรวมทงสน 6,995 คด หรอคดเปน

รอยละ 5.96 ของคดความผดตามประมวลกฎหมายอาญาทรบแจงความทงหมด


แผนภม 4: สดสวนของคดตามประมวลกฎหมายอาญาประเภทตางๆ แยกตามคดทจบได


เมอพจารณาจากผลการจบกมผตองหาพบวาคดความผดเกยวกบทรพยมการจบกมผตองหาได 36,767

คดหรอคดเปนรอยละ 57.53 ของคดความผดตามประมวลกฎหมายอาญาทมการจบกมผตองหาไดทงหมด รองลงมา

คอความผดเกยวกบชวตและรางกายมการจบกม 13,899 คด หรอคดเปนรอยละ 21.75 สวนคดความผดเกยวกบ

เพศมการจบกมผตองหาได 3,560 คด หรอคดเปนรอยละ 5.57 คดความผดเกยวกบชอเสยงและเสรภาพมการ

จบกม 2,526 คด หรอคดเปนรอยละ 3.95 คดความผดลหโทษ 3,535 คด หรอคดเปนรอยละ 5.53 นอกจากน

เปนความผดในขอหาอนๆจ�านวน 3,618 คด หรอคดเปนรอยละ 5.66 ของคดความผดตามประมวลกฎหมายอาญา

ทมการจบกมผตองหาไดทงหมด

แสดงใหเหนวาสวนใหญแลวคดความผดตามประมวลกฎหมายอาญาทเขาสกระบวนการยตธรรมเปนกลม

คดความผดเกยวกบการประทษรายตอทรพย และความผดเกยวกบการประทษรายตอชวตรางกาย ทงในสวนของ

คดทมการรบแจงความและคดทสามารถจบกมตวผตองหาได


อยางไรกดเมอพจารณาถงคดทเขาสการพจารณาคดในชนศาลสดสวนของคดประทษรายตอทรพยม

แนวโนมลดลงหากแตยงคงเปนคดความผดตามประมวลกฎหมายอาญาทขนสการพจารณาคดในชนศาลมากทสด

จากขอมลสถตคดทขนสการพจารณาคดของศาลเฉลย 3 ป ระหวาง พ.ศ.2554-2556 ของส�านกงานศาลยตธรรม

รายงานขอมลเกยวกบคดความผดตามประมวลกฎหมายอาญาทเขาสการพจารณาคดของศาลชนตนทวราชอาณาจกร

มความสอดคลองกบขอมลคดทมการรบแจงและคดทสามารถจบกมผกระท�าความผดตามประมวล กฎหมายอาญา

ของส�านกงานต�ารวจแหงชาต ซงจากขอมลแสดงใหเหนวา คดความผดเกยวกบทรพยนนคงมปรมาณคดทเขาส

การพจารณาของศาลชนตนทวราชอาณาจกร มากเปนอนดบ 1 คอ 70,123 คด หรอรอยละ 45.47 ของคดทงหมด

ทเขาสการพจารณาของศาลชนตนทวราชอาณาจกร ตามดวยคดความผดเกยวกบชวตและ รางกาย มปรมาณคด

มากเปนอนดบ 2 คอ 30,851คด หรอคดรอยละ 20.01 สวนอนดบท 3 นนเปนคดความผดลหโทษทจ�านวน 22,864 คด

หรอรอยละ 14.83 สวนความผดเกยวกบเพศมจ�านวน 8,980 คด หรอรอยละ 5.82 และความผดเกยวกบชอเสยง

และเสรภาพ จ�านวน 7,673 คด หรอคดเปนรอยละ4.98นอกจากนนเปนความผด อนๆ จ�านวน 13,723 คด หรอ

คดเปนรอยละ 8.90

แผนภม 5: สดสวนของคดตามประมวลกฎหมายอาญา แยกตามคดทขนสการพจารณาคดในศาลชนตน

ทมา: ขอมลรายงานประจ�าปงบประมาณ 2554-2556 ของส�านกงานศาลยตธรรม


คดในกระบวนการยตธรรมในฐานความผดตามพระราชบญญตทมโทษทางอาญา ในรายงานสถตคดในวงจรกระบวนการยตธรรมทางอาญาฉบบนไดท�าการวเคราะหปรมาณคดทเขาส

กระบวนการยตธรรมในสวนของความผดตามพระราชบญญตทมโทษทางอาญาในชวงเวลา 3 ป ทผานมา (พ.ศ.

2554-2556) ในท�านองเดยวกบคดตามประมวลกฎหมายอาญาพบวาสวนใหญแลวคดทขนสการพจารณาคดใน

ชนศาลไดแก คดยาเสพตดใหโทษ คดจราจร คดการพนน คดอาวธปน และคดตามกฎหมายคนตางดาว เปนหลก

แผนภม 6: สดสวนของคดความผดตามพระราชบญญตอนทมโทษทางอาญาประเภทตางๆ แยกตามคดทมการ

จบกมได


จากแผนภมขางตนแสดงใหเหนถงปรมาณการจบกมคดความผดตามพระราชบญญตทมโทษทางอาญา

เฉลยในรอบ 3 ป ทผานมา (พ.ศ.2554-2556) พบวาคดความผดทมการจบกมผกระท�าความผดไดเปนอนดบ

ท 1 คอ คดความผดตามพระราชบญญตยาเสพตดใหโทษฯ มจ�านวนมากถง 374,994 คด หรอคดเปนรอยละ 59.61

ล�าดบรองลงมาไดแกคดความผดเกยวกบตามพระราชบญญตจราจรทางบกฯ จ�านวน 67,751 คด หรอคดเปน


รอยละ10.77 คดตามพระราชบญญตการพนนมจ�านวน 49,479 คด หรอคดเปนรอยละ7.87 คดความผดเกยว

ตามพระราชบญญตอาวธปนจ�านวน 25,777 คด หรอคดเปนรอยละ 4.10 ความผดตามพระราชบญญตคนเขาเมอง

จ�านวน 22,765คด หรอคดเปนรอยละ 3.62 นอกจากนเปนความผดตามพระราชบญญตอนๆ จ�านวน 88,318 คด

หรอคดเปนรอยละ 10.94 ของปรมาณคดความผดตามพระราชบญญตทงหมด

แผนภม 6: สดสวนของคดความผดตามพระราชบญญตทมโทษทางอาญาประเภทตางๆ แยกตามคดทเขาสการ

พจารณาคดในศาลชนตน

ทมา: รายงานประจ�าป 2554-2556 ของส�านกงานศาลยตธรรม

จากขอมลรายงานสถตคดศาลยตธรรมทวราชอาณาจกร แสดงปรมาณคดทเขาสการพจารณาของศาล

ชนตน ทวราชอาราจกร พบวาในภาพรวมแลวคดประเภทตางๆ ทเขาสการพจารณาในชนศาลมสดสวนใกลเคยงกน

กบการจบกมคด โดยคดความผดตามพระราชบญญตยาเสพตดใหโทษฯ มปรมาณมากเปนอนดบ 1 ซงมจ�านวน

289,592 คดหรอคดเปนรอยละ 44.55 ของจ�านวนคดความผดตามพระราชบญญตทมโทษทางอาญาทขนสศาล


ทงหมด ล�าดบรองลงมาคอคดความผดตามพระราชบญญตจราจรทางบกฯ มจ�านวน 170,229 คดหรอคดเปนรอยละ

26.19 และคด พ.ร.บ.การพนนฯ มมากเปนอนดบ 3 มจ�านวน 35,679 คดหรอรอยละ 8.16 ของจ�านวนคด ความผด

ตามพระราชบญญตทมโทษทางอาญาทขนสศาลทงหมด ตามมาดวยคดความผดเกยวกบ พ.ร.บ.อาวธปนฯ มจ�านวน

35,679 คดหรอคดเปนรอยละ 5.49 คดความผดตาม พ.ร.บ.คนเขาเมองฯ มจ�านวน 30,396 คด หรอคดเปนรอยละ

4.68 นอกจากน เปนคดความผดตามพระราชบญญตอนๆ 71,084 คด หรอคดเปนรอยละ 10.94 ของ ปรมาณคด

ความผดตามพระราชบญญตทงหมด

สถานการณส�าคญเกยวกบปรมาณคดทเขาสกระบวนการยตธรรม

1) คดยาเสพตดใหโทษเปนคดทเขาสกระบวนการยตธรรมมากทสด

จากการวเคราะหขอมลการจบกมคดและคดทขนสศาล 3 ปยอนหลงระหวางป 2554-2556 พบวาประเภท

คดทเขาสกระบวนการยตธรรมมากทสดคอคดยาเสพตดใหโทษและเปนคดทมากสงสดอยางตอเนองทกปโดย

สถตคดเฉลย 3 ป ยอนหลง มการจบกมคดยาเสพตดทงสนจ�านวน 374,994 คด จากคดทมการจบกมทงหมด

748,722 คด หรอคดเปนรอยละ 54.11 ของคดทมการจบกมทงหมด หรอกลาวไดวาคดยาเสพตดใหโทษในชวง 3 ป

ทผานมามปรมาณมากกวากงหนงของคดทมการจบกมผตองหาทงหมดเลยทเดยว

เมอพจารณาจากคดทเขาสการพจารณาคดของศาลชนตน คดยาเสพตดใหโทษกยงเปนคดทเขาสการ

พจารณาคดของศาลสงทสดอยางตอเนอง โดยมแนวโนมทจะมคดยาเสพตดเขาสศาลเพมสงขนมากขนเรอยๆ ทกป

โดยในระหวางป พ.ศ.2554-2556 ทผานมามคดยาเสพตดขนสการพจารณาของศาลเฉลยแลวประมาณปละ

289,592 คด จากคดทขนสการพจารณาคดของศาลทงหมด 804,265 คด หรอคดเปนรอยละ 36.00 ซงจากขอมล

จะเหนไดวาเกนกวา 1 ใน 3 ของคดทเขาสกระบวนการยตธรรมเปนคดยาเสพตดใหโทษ แมจะไดมความพยายาม

ในการด�าเนนมาตรการบ�าบดฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตดซงเปนการน�าผตดยาเสพตดไปบ�าบดรกษาโดยไมตอง

น�าเขาสกระบวนการพจารณาและลงโทษตามกระบวนการยตธรรมปกต กยงปรากฏขอเทจจรงวาคดยาเสพตด

ยงคงเปนคดทเขาสกระบวนการยตธรรมมากทสดอยางตอเนอง

แผนภม 7: ปรมาณคดยาเสพตดทเขาสแตละขนตอนของกระบวนการยตธรรม

ทมา: สถตการจบกมคดของเจาหนาทต�ารวจและสถตคดทเขาสการพจารณาในชนศาล


จากแผนภมท 7 แสดงใหเหนอยางชดเจนวาคดยาเสพตดเปนคดทเขาสกระบวนการยตธรรมมากทสด

อยางตอเนอง โดยมปรมาณคดเพมสงขนอยางรวดเรวในทกขนตอนตงแตชนจบกม การพจารณาคด และคดท

พจารณาเสรจสนไปในชนศาล

2) คดทขนสศาลสวนใหญแลวเปนคดตามพระราชบญญตทมโทษทางอาญามากกวาคดตามประมวลกฎหมายอาญา

จากการจดอนดบประเภทคดทขนสการพจารณาคดของศาลมปรมาณมากทสด โดยพจารณาจากคดทขน

สการพจารณาของศาลชนตนทวราชอาณาจกร (ศาลชนตนหมายถงกลมศาลอาญา กลมศาลจงหวด กลมศาลแขวง

และกลมศาลเยาวชนและครอบครว) ซงทางส�านกงานศาลยตธรรมไดจดอนดบไว 5 อนดบแรก โดยสวนใหญแลว

คดทตดกลมขนสการพจารณาคดของศาลมากทสด 5 อนดบแรก เปนคดตามพระราชบญญตยาเสพตดใหโทษฯ,

คดพระราชบญญตจราจรทางบกฯ คดตามพระราชบญญตการพนนฯ, คดตามพระราชบญญตอาวธปนฯ และคด

ตามพระราชบญญตคนเขาเมองฯ สวนคดความผดตามประมวลกฎหมายอาญามเพยงความผดเกยวกบทรพยและ

ความผดลหโทษทตดกลมคดทขนสการพจารณาของศาลสงสด 5 อนดบแรกในบางป ขอมลดงกลาวแสดงใหเหนวา

สวนใหญแลวคดทขนสการพจารณาคดของศาลมากทสดเปนความผดตามพระราชบญญตทมโทษทางอาญา

ซงคดตามพระราชบญญตทมโทษทางอาญาสวนใหญแลวเปนคดทรฐเปนผเสยหายซงเกดจากการทเจาหนาทของ รฐ

เปนผด�าเนนการปราบปรามจบกมบงคบใชกฎหมาย

ตารางท 1: คดทขนสการพจารณาของศาลชนตนทวราชอาณาจกรสงสด (5 อนดบแรก)


3) แนวโนมขอหาทมคดขนสการพจารณาคดจ�านวนมาก

จากการวเคราะหสถตคดอาญาทขนสการพจารณาคดของศาล โดยพจารณาจากคดทเขาสการพจารณา

คดในศาลชนตนทมจ�านวนคดโดยประมาณเกนกวา 5,000 คด ซงนาจะเปนเปาหมายในการก�าหนดมาตรการลด

ปรมาณคดสศาลได พบวาคดทขนสศาลจ�านวนมากสวนใหญแลวเปนความผดตามพระราชบญญตทมโทษทาง

อาญา หรอกลาวไดวาเปนคดทรฐเปนผเสยหายซงคดทเกดขนสวนใหญแลวเกดจากการจบกมปราบปรามบงคบใช

กฎหมายโดยเจาหนาท

ขอมลสถตทขนสศาลไดแสดงใหเหนอยางชดเจนวาคดตามพระราชบญญตยาเสพตดใหโทษเปนคดทขนส

ศาลมากทสดโดยตลอดอยางตอเนองและมแนวโนมเพมสงขนอยางรวดเรวทกป แตเปนทนาสนใจวาหากรวม

ความผดเกยวกบจราจร รถยนตและขนสง หรอคดทเกยวกบยานพาหนะและการจราจรทกประเภทเขาดวยกนแลว

คดประเภทดงกลาวไดเขาสการพจารณาคดของศาลในปรมาณทใกลเคยงกบคดยาเสพตดเลยทเดยว โดยเฉลยสาม

ปลาสด (พ.ศ.2554-2556) มคดประเภทดงกลาวเขาสการพจารณาคดศาลเฉลยประมาณ 170,229 คดตอป (รวม

คดความผดตาม พ.ร.บ.การขนสงทางบกฯ, คด พ.ร.บ.จราจรทางบก, พ.ร.บ.ทางหลวงฯและ พ.ร.บ.รถยนตฯ)

ในสวนคดตามประมวลกฎหมายอาญาสวนใหญแลวคดทขนสการพจารณาคดของศาลจ�านวนมากไดแก

ความผดเกยวกบชวตรางกายและคดความผดเกยวกบทรพย (ความผดตอชวตเฉลยสามป 7,782 คดตอป, ความผด

ตอชวตกรณประมาทเปนเหตใหผอนถงแกความตายเฉลย 6,502 คดตอป, ความผดตอรางกายเฉลย 12,063 คด

ตอป และความผดฐานลกทรพยเฉลย 29,170 คดตอป)

ในสวนของคดความผดตามกฎหมายอาญาเปนทนาสนใจวาคดความผดทมมลเกยวกบเรองสวนตวซงเปน

คดยอมความไดกเปนกลมคดทนาสนใจซงมปรมาณคดทเขาสการพจารณาคดของศาลจ�านวนมาก ไมวาจะเปน

ความผดฐานฉอโกงเฉลย 5,032 คดตอป, ความผดฐานยกยอกเฉลย 6,539 คดตอป, ความผดฐานบกรกเฉลย

7,821 คดตอป

เปนทนาสงเกตวาความผดตอเจาพนกงานยตธรรมเปนอกประเภทความผดทขนสการพจารณาคดของศาล

จ�านวนมากเฉลย 5,856 คดตอป ซงสวนใหญเปนความผดเกยวกบการแจงความเทจ เมอพจารณาแลวนาจะมมลเหต

เกยวเนองกบกรณพพาทระหวางบคคล ซงมลกษณะใกลเคยงกบคดความผดเกยวกบเอกสารทขนสการพจารณา

คดของศาลเฉลย 4,294 คดตอป

นอกจากนในสวนความผดลหโทษซงเปนคดทมอตราโทษเลกนอยและสามารถเปรยบเทยบปรบไดในชน

พนกสอบสวนกลบเปนทนาประหลาดใจ โดยเปนกลมประเภทคดทมคดทขนสศาลจ�านวนมากโดยเฉลยถง 22,864

คดตอป


ตารางท 3: จ�านวนคดทขนสการพจารณาในศาลชนตน (เฉพาะคดทขนสศาลจ�านวนมาก)


ทมา: รายงานสถตคดศาลยตธรรมทวราชอาณาจกร

4) คดมตวผตองหาเพมขน ในขณะทคดไมมตวผตองหาลดนอยลง

จากการวเคราะหสถตจ�านวนคดทพนกงานอยการรบมาด�าเนนการเปนทนาสนใจวาในชวงทผานมา

ปรากฏวาแนวโนมส�านวนทปรากฏตวผตองหาสงตวมาหรอคดทมตวผตองหามาฟองคดสศาล (ส�านวนความอาญา

ปรากฏผตองหาทสงตวมา) มแนวโนมเพมสงขน ในขณะทคดทไมรตวผกระท�าผด (ส�านวนความอาญาไมปรากฏตว

ผกระท�าผด) หรอคดทผกระท�าผดยงจบกมตวไมไดหรอหลบหน (ส�านวนความอาญาไมปรากฏผตองหาทสงตวมา

เวนคดเปรยบเทยบ) กลบมแนวโนมลดลงเรอยๆ

ขอมลคดทพนกงานอยการรบมาด�าเนนดงกลาวไดแสดงใหเหนวาในภาพรวมแลวคดทมการจบกม ผตอง

หาไดมแนวโนมเพมสงขนอยางเหนไดชด ในขณะทคดทผตองหาหลบหนหรอไมรตวผกระท�าผดกลบมปรมาณ

คดลดลงเรอยๆ อยางตอเนอง ซงอาจเปนขอมลประกอบทแสดงใหเหนถงผลกระทบของนโยบายในการใชสถตการ

รบแจงคดและผลการจบกมเปนตวชวดในการประเมนผลการปฏบตราชการทอาจสงผลใหปรมาณการรบแจงคดลด

ต�าลง และเนนการจบกมคดใหมากขนเพอชวดใหเหนถงประสทธการปราบปราม

ตารางท 3: จ�านวนคดอาญาทพนกงานอยการรบมาด�าเนนการ แยกตามประเภทส�านวน

ทมา: ศนยเทคโนโลยสารสนเทศส�านกงานอยการสงสด


แผนภมท 9: แนวโนมส�านวนคดประเภทตางๆ ทพนกงานอยการรบมาด�าเนนการ

ทมา: ศนยเทคโนโลยสารสนเทศส�านกงานอยการสงสด

ระยะเวลาการพจารณาคด กระบวนการยตธรรมทางอาญามขนตอนการปฏบตทคอนขางซบซอน มหนวยงานทเกยวของหลาย

หนวยงาน ซงบคลากรในแตละหนวยงานมหนาททตองปฏบตตามล�าดบขนตอนทกฎหมายก�าหนด และการปฏบต

นนตองค�านงถง “ความถกตอง รวดเรว และเปนธรรม” อนเปนสทธทบคคลจกตองไดรบจากกระบวนการยตธรรม

ทางอาญา แตในทางปฏบตกลบพบวา ยงคงมความลาชา ใชระยะเวลาในการด�าเนนคดคอนขางนานกวาคดความผด

จะสนสด สงผลส�าคญตอประชาชนตามสทธทพงจะไดรบ กระทบตอความพงพอใจ และความเชอมนของประชาชน

ทงยงกระทบตอการอ�านวยความยตธรรมใหเกดผลสมฤทธในสงคม

ศนยพฒนาขอมลกระบวนการยตธรรมรวมกบสถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร จงไดมการศกษาขอมล

ดานระยะเวลาการใหบรการด�าเนนคดอาญาจากหนวยงานตางๆ ในกระบวนการยตธรรม ทงในชนสอบสวน การ

พจารณาคดชนอยการ และการพจารณาพพากษาชนศาลในศาลชนตน2 เพอใชเปนขอมลประกอบการด�าเนน

มาตรการลดขนตอนและระยะเวลาการด�าเนนคด โดยก�าหนดขอบเขตการศกษาตามประเภทคด 7 ประเภท

ประกอบดวย

1) คดฆาผอน/คดพยายามฆา/คดท�ารายรางกายผอนเปนเหตใหผอนถงแกความตาย

2) คดท�ารายรางกาย (เฉพาะขอหาท�ารายรางกายเปนเหตใหผอนไดรบอนตรายสาหส)

3) คดพรากผเยาวและขมขนกระท�าช�าเรา (รวม 2 ขอหา มอตราโทษรวมตงแต 10 ปขนไป)

4) คดปลนทรพย/ชงทรพย

2ผศ.พ.ต.ท.ดร.เกษมศานต โชตชาครพนธ และคณะ, โครงการส�ารวจระยะเวลาการด�าเนนคดอาญาของประเทศไทย, รายงานวจย,


5) คดลกทรพยในเคหสถาน/คดลกทรพยรถยนตหรอรถจกรยานยนต/คดลกทรพยเครองมอการเกษตร/

คดวงราวทรพย (อตราโทษจ�าคกไมเกน 10 ป)

6) คดลกทรพยในเคหสถาน/คดลกทรพยรถยนตหรอรถจกรยานยนต/คดลกทรพยเครองมอการเกษตร/

คดวงราวทรพย (อตราโทษจ�าคก 10 ปขนไป) และ

7) คดครอบครองยาเสพตด/คดครอบครองยาเสพตดเพอจ�าหนาย/คดจ�าหนายยาเสพตด

จากผลการศกษาขอมลเชงปรมาณเรองระยะเวลาในการด�าเนนคดอาญาในชนสอบสวน การพจารณาคด

ชนอยการ และการพจารณาพพากษาชนศาลในศาลชนตน ทง 7 กลมประเภทคดดงกลาว ปรากฏขอคนพบท

นาสนใจวาประเภทคดอาญาทแตกตางกนนนไมมผลตอระยะเวลาการด�าเนนคดหรอมผลตอระยะเวลาการด�าเนนคด

เพยงเลกนอย ทงในชนสอบสวนของพนกงานสอบสวน ชนพจารณาสงคดของพนกงานอยการ หรอแมแต ในชน

พจารณาคดของศาลยตธรรม

หากแตลกษณะของคดทท�าใหคดชาเรวตางกนกลบเปนลกษณะการจ�าแนกคดในกลมทมตวผกระท�าผด/

ไมมตวผกระท�าผดกบกรณทผตองหาหรอจ�าเลยใหการรบสารภาพหรอปฏเสธ กลาวคอการด�าเนนคดอาญาในชน

พนกงานสอบสวนและอยการในกรณทมตวผตองหาจะใชเวลาสนกวากรณทไมมตวผตองหามาก สวนในศาลคดท

จ�าเลยใหการรบสารภาพโดยไมตองสบพยานหลกฐานประกอบจะใชเวลาสนทสด คดทจ�าเลยรบสารภาพแตเปนคด

ทมโทษสงเกนกวา 5 ป ซงตองมการสบพยานหลกฐานประกอบจะใชเวลารองลงมา แตหากเปนคดทจ�าเลยปฏเสธ

แลวจะใชระยะเวลานานทสด

ในงานวจยชนนยงไดมการศกษาเชงคณภาพเพทราบถงเหตปจจยทมผลตอระยะเวลาการด�าเนนคด

เพอใชเปนขอมลในการก�าหนดนโยบายในการลดขนตอนและระยะเวลาการด�าเนนคดอาญา พบวาสาเหตหลกท

ท�าใหเกดปญหาความลาชาในการด�าเนนคดคอเรองปญหาการขาดแคลนบคลากรทงในสวนของพนกงานสอบสวน

อยการ และผพพากษาซงไมไดสดสวนกบภาระงาน (workload) และคณภาพของส�านวนสอบสวน ซงมสาเหตจาก

1) ความสนใจในการตดตามคดของผบงคบบญชาหรอสอมวลชน ถาเปนคดทอยในความสนใจกจะสามารถ

ด�าเนนคดใหเสรจสนไดโดยเรว สวนคดทไมไดรบความสนใจกจะถกปลอยทงไวใหลาชา

2) เอกสารประกอบส�านวนการสอบสวนมจ�านวนมากเกนความจ�าเปน และมขนตอนทางธรการทไมจ�าเปน

หลายประการในการด�าเนนการท�าส�านวนใหเสรจสน

3) คณภาพของส�านวนการสอบสวนในปจจบนมคณภาพลดลง ขาดความครบถวน ท�าใหเปนภาระงาน

ของพนกงานอยการทตองสงใหสอบสวนเพมเตม กระทบตอระยะเวลาการด�าเนนคดในภาพรวม

4) ปญหางานปรมาณงานเกนภาระ (workload) เนองจากงานสอบสวนเปนสายงานทผบงคบบญชา

ไมไดใหความส�าคญ และมภาระงานมากกวาสายงานอน พนกงานสอบสวนมความผกพนตอวชาชพสอบสวนนอย

ท�าใหพนกงานสอบสวนมงโอนยายไปท�าหนาทในสายงานอน สงผลใหบคลากรในสายงานสอบสวนเกดความ

ขาดแคลนมปรมาณงานเกนภาระซงสงผลกระทบตอคณภาพส�านวนการสอบสวน

5) พนกงานสอบสวนตองท�างานรบผดชอบคดโดยล�าพง ขาดแคลนผสนบสนนการปฏบตงานและผชวย

เหลอแบงเบาภาระงานของพนกงานสอบสวน


6) นโยบายการประเมนผลการปฏบตราชการทใชปรมาณคดมาควบคมประสทธภาพในการปองกน

อาชญากรรมของต�ารวจ ท�าใหเกดการควบคมปรมาณโดยไมรบแจงใหอยในกรอบตวชวด ซงท�าใหตวเลขคดไม

สะทอนความเปนจรงสงผลกระทบตอการก�าหนดอตราพนกงานสอบสวนนอยกวาทควร

เปนทนาสนใจในงานวจยชนนปญหาเรองคาตอบแทนและการขาดแคลนวสดอปกรณในการปฏบตงาน

กลบไมไดมการพดถงมากนกเมอเปรยบเทยบกบปจจยอน ซงแตกตางจากในอดตทพนกงานสอบสวนมกจะแสดง

ความคดเหนวามปญหาเรองคาตอบแทนและวสดอปกรณการท�างานท�าใหงานไมมประสทธภาพและขาดแรงจงใจ

ในการท�าหนาท สบเนองจากในปจจบนส�านกงานต�ารวจแหงชาตไดมการปรบปรงใหพนกงานสอบสวนไดรบเงน

เพมกรณพเศษส�าหรบต�าแหนงพนกงานสอบสวนและไดรบคาใชจายสนบสนนในการท�าส�านวนคดอาญา ท�าให

พนกงานสอบสวนไดรบคาตอบแทนมากกวาในอดตแตกยงไมสามารถจงใจใหพนกงานสอบสวนปฏบตงานในสาย

งานสอบสวนตอไปได

งานวจยไดเสนอมาตรการในการลดขนตอนและระยะเวลาในการด�าเนนคดโดยมงเนนในการแกไขเอกสาร

และขนตอนทไมจ�าเปนใหกระชบรวดเรวมากขน ศกษาถงความเปนไปไดในการแยกสายงานสอบสวนออกจากการ

บงคบบญชาของสถานต�ารวจจดพนกงานราชการในต�าแหนงนตกรมาชวยเหลองานสอบสวน ใหพนกงานอยการ

เขามามสวนรวมในชนสอบสวนตงแตตนแทนการสงสอบสวนเพมเตมในลกษณะงานธรการทางเอกสาร และ ผลกดน

กฎหมายใหอ�านาจไกลเกลยคดในชนสอบสวนและพนกงานอยการ

วเคราะหแนวโนมสถานการณส�าคญและขอเสนอเชงนโยบาย จากการวเคราะหขอมลสถตคดทเขาสกระบวนการยตธรรมไดคนพบขอมลส�าคญหลายประการทแสดง

ใหเหนถงปรากฏการณส�าคญหลายประการทควรน�ามาพจารณาในการก�าหนดนโยบายกระบวนการยตธรรมของ

ประเทศไทย ซงในรายงานฉบบนไดน�าประเดนส�าคญมาพจารณา และจดท�าขอสรปน�าเสนอในแตละประเดนดงน

1. พจารณาถงมาตรการแกไขปญหาอาชญากรรมเฉพาะประเภททเหมาะสมแทนการจบกมบงคบใชกฎหมาย

จากขอมลสถตคดทเขาสกระบวนการยตธรรมสวนใหญแลวเปนคดในกลมรฐเปนผเสยหาย ซงคดในหลาย

ประเภทคดนนการปองกนปราบปรามจบกมการกระท�าผดแตอยางเดยวสงผลเพยงเลกนอยตอการควบคมปองกน

อาชญากรรมหรอในบางกล มประเภทคดกสามารถควบคมปองกนไดดวยมาตรการภาครฐทเหมาะสมโดย

ไมจ�าเปนตองใชการจบกมบงคบกฎหมายใหเกดภาระกบกระบวนการยตธรรมโดยเปลาประโยชนแตอยางใด

ยงไปกวา นนการด�าเนนคดกบผกระท�าผดในกลมคดรฐเปนผเสยหายนนสวนใหญแลวผกระท�าผดมกไดรบการ

ลงโทษเพยง เลกนอยไมไดสงผลตอการขมขยบยงการกระท�าผดในภาพรวมแตประการใด

จากขอมลคดทขนสการพจารณาของศาลจ�านวนมากพบวานอกจากคดยาเสพตดใหโทษแลว คดรฐเปน

ผเสยหายทมแนวโนมขนสการพจารณาคดของศาลจ�านวนมากจะเปนความผดในคดการพนน คดรบราชการทหาร

คดอาวธปนและเครองกระสนปน คดคนเขาเมอง คดการกระท�าผดเกยวกบการท�างานของคนตางดาว คดปาไม

ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม และคดเกยวกบรถยนตจราจรและขนสง


เปนทนาสนใจวาในประเทศไทยมกจะใชแนวคดการก�าหนดโทษทางอาญามาใชควบคมบงคบใหประชาชน

ปฏบตตามนโยบายภาครฐโดยทความผดดงกลาวไมไดเปนอาชญากรรมทเกดจากเจตนารายของผกระท�าผด (Mala

in se) หากแตเปนการละเมดตอหนาทอนดของพลเมองหรอในความผดทมลกษณะขดตอความสงบเรยบรอยของ

สงคม (Mala Prohibita) ซงแนวคดการก�าหนดความผดอาญามาควบคมการปฏบตตามนโยบายภาครฐดงกลาว

สงผลใหประเทศไทยมการออกกฎหมายและบทบงคบโดยโทษทางอาญาจ�านวนมากขนเรอยๆ ในลกษณะทรฐจะ

ก�าหนดมาตรการหรอนโยบายทางสงคมใดทจะใชบงคบกบประชาชนแลวกมกจะออกพระราชบญญตทมโทษ

ทางอาญาก�าหนดความผดทางอาญาฐานไมปฏบตตามนโยบายของรฐควบคกนไปดวย ซงแนวคดการก�าหนด

ความผดทางอาญาเพอบงคบการปฏบตตามนโยบายเปนสาเหตส�าคญทท�าใหเกดภาวะทกฎหมายเยอะแตบงคบ

ไมไดผล เนองจากกฎหมายมจ�านวนมากเกนกวาก�าลงเจาหนาทจะไลตดตามบงคบใชกฎหมายทมทกฉบบไดอยาง

ครอบคลมและมประสทธภาพ ประกอบกบลกษณะความผดในลกษณะดงกลาวมกจะมบทลงโทษทไมรนแรงไม

สามารถขมขยบยงผกระท�าผดในทางปฏบตอยางไดผล ซงในความผดหลายประเภทนนนาจะสามารถเปลยนแนว

ความคดไปใชมาตรการทางเลอกอนๆ แทนการบงคบใชกฎหมายได

คดรบราชการทหารถอเปนตวอยางของการก�าหนดโทษทางอาญาเพอใชบงคบการปฏบตตามนโยบาย

ของรฐ ซงในความเปนจรงแลวกรณผละเมดไมไปรายงานตวเพอเขารบตรวจเรยกเพอราชการทหารนนหากรฐใช

แนวคดใหมในการตรวจเรยกบคคลเขารบราชการทหารหรอมมาตรการในการควบคมปองกนอนทเหมาะสมก

อาจจะไมจ�าเปนตองบงคบใชกฎหมายด�าเนนคดแกผกระท�าผดแตประการใด ในสวนของการควบคมปองกนกอาจ

สามารถใชมาตรการทางปกครองอนกบผไมไปรายงานตวเขารบการตรวจเรยกตามก�าหนด เชน การระงบไมให

เขาถงสวสดการภาครฐตางๆ จนกวาจะเขารบการตรวจเรยกหรอรายงานตว หรอการตรวจสอบสถานภาพการ

จางงานของผไมไปรายงานตวและแจงนายจางสงตวลกจางเขารบการตรวจเรยก เปนตน ซงนาจะชวยใหมการ

รายงานตวตามหมายเรยกเกณฑทหารทมประสทธภาพมากกวาการไลตดตามจบกมผกระท�าผดและยงชวยลดภาระ

ในการน�าตวผกระท�าผดเขาสกระบวนการยตธรรมโดยไมจ�าเปนไดอกมาก นอกจากนยกตวอยางในประเทศท

เจรญแลวหลายประเทศ (เชน สหรฐอเมรกา แคนาดา ประเทศสวนใหญในยโรป จน ญปน เปนตน) ใชระบบการคดเลอก

บคคลเขารบราชการทหารโดยสมครใจโดยอาจมการใหสวสดการพเศษเปนมาตรการจงใจใหคนเขารบราชการ

ทหารหรอมการสรางภาพลกษณทดแกบคคลทเสยสละเขาเปนทหารซงนอกจากจะท�าใหไดผสมครเขารบราชการ

ทหารเกนจ�านวนทตองการแลวยงจะไดบคคลทมความตงใจจรงเขาเปนทหารอกดวย เมอพจารณาจากสภาพการณ

ของประเทศไทยในปจจบนพบวาในหลายเขตพนทมผสมครใจเขาเปนทหารเกนกวาจ�านวนทตองการรบขนบญช

ซงแสดงถงความเปนไปไดทจะใชระบบสมครใจแทนระบบการเกณฑทหาร หรออาจมความจ�าเปนตองใชก�าลงทหาร

ทมาจากระบบเกณฑในจ�านวนเพยงเลกนอยเทานน

คดคนเขาเมองและการท�างานของคนตางดาวกเปนอกประเภทคดทแสดงใหถงขอจ�ากดของการใชโทษ

ทางอาญาเปนเครองมอในการบงคบประชาชนใหปฏบตตามนโยบายภาครฐ กรณความผดตามกฎหมาย คนเขาเมอง

ในประเทศไทยสวนใหญแลวจะเกยวของกบปญหาแรงงานตางดาวหลบหนเขาเมองซงในชวงหลายปทผานมาเปนท

ทราบกนดกวาการด�าเนนควบคมปองกนคนตางดาวหลบหนเขาเมองไมประสบผลส�าเรจ ซงแนวคด การควบคม


คนตางดาวในประเทศไทยจะมงเนนไปทการปราบปรามจบกมทตวแรงงานตางดาวหรอกลมบคคล ขบวนการท

น�าพาแรงงานตางดาวเขาประเทศโดยผดกฎหมาย ซงแตกตางกบตางประเทศทจะมงเนนการวางระบบ การท�างาน

ของคนตางดาวใหถกตองกฎหมาย โดยเนนการใชมาตรการทางนโยบายระหวางประเทศในการก�าหนด คณสมบต

พนฐานของบคคลทจะไดรบอนญาตเดนทางเขาประเทศ (visa control) หรอการก�าหนดจ�านวนโควตา เพอควบคม

จ�านวนคนตางดาวไมใหมจ�านวนสงมากเกนไป หรอเนนทวางระบบควบคมและก�าหนดมาตรฐาน ด�าเนนการใน

เรองการท�างานของคนตางดาวโดยเนนการควบคมไปทการประกอบธรกจของนายจางจนท�าใหแรงงานตางดาว

ผดกฎหมายไมเปนทตองการ เมอพจารณาจากปญหาแรงงานตางดาวหลบหนเขาประเทศใน ประเทศไทยมสาเหต

พนฐานมาจากการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจในประเทศไทยทดกวาประเทศเพอนบานและ ปญหาการขาดแคลน

แรงงานภายในประเทศ ซงจากสถตการปราบปรามจบกมทผานมาแสดงใหเหนวาการจบกม ด�าเนนคดมเพยงจ�า

นวนเลกนอยเมอเทยบกบจ�านวนแรงงานตางดาวทเขาสระบบทงหมด หรออาจกลาวไดวาการ ปราบปรามจบกม

แทบจะไมสงผลตอการปองปรามขมขยบยงการกระท�าผด นอกจากนปญหาการขาดแคลน แรงงานในประเทศ

ยงเปนขอจ�ากดทท�าใหภาครฐไมสามารถด�าเนนมาตรการเดดขาดกบกลมผประกอบการโดยเปนททราบดวาแรงงาน

ตางดาวมความจ�าเปนตอระบบเศรษฐกจของประเทศเนองจากแรงงานภายในประเทศมไมเพยงพอ ในขณะทภาครฐ

ยงไมสามารถวางระบบบรหารจดการแรงงานตางดาวใหสามารถสงแรงงานตางดาวถก กฎหมายเขาสระบบไดอยาง

เพยงพอจงเปนขออางของผประกอบการถงความจ�าเปนในการใชแรงงานตางดาวผด กฎหมาย ประกอบกบคาจาง

แรงงานตางดาวโดยทวไปมกจะมราคาถกกวาแรงงานไทยท�าใหผประกอบการทใชแรงงานตางดาวสามารถลด

คาใชจายไดจ�านวนมาก ในขณะทโทษปรบตามกฎหมายเปนจ�านวนเงนเพยงเลกนอย เมอเทยบกบผลประโยชนทาง

ธรกจซงไดจากการหลกเลยงใชแรงงานตางดาวผดกฎหมายดงนนการควบคมคนตาง ดาวทไดผลจงควรเนนทการ

วางระบบและมาตรฐานในเรองการท�างานของคนตางดาวใหถกตองตามกฎหมาย และ ใชมาตรการควบคมและ

จ�ากดจ�านวนคนตางดาวแทนการบงคบโทษทางกฎหมาย เชน การก�าหนดคณสมบตพนฐานของบคคลทจะไดรบ

อนญาตเดนทางเขาประเทศ (visa control) การใหความชวยเหลอพฒนาเศรษฐกจของ ประเทศตนทาง หรอการ

ใชนโยบายตางประเทศในการแทรกแซงกดดนประเทศตนทางเพอใหความรวมมอในการ ปองกนคนตางดาว รวมถง

การใชมาตรการทางปกครองกบผประกอบการในกรณมการฝาฝนใหมผลตอธรกจแทน การใชโทษปรบซงเปนจ�านวน

เงนเลกนอยไมมผลตอธรกจหรอท�าใหผประกอบการเกรงกลว

ในความผดบางประเภทนนในหลายประเทศกลบใชแนวคดเปลยนอาชญากรรมใตดนใหถกกฎหมาย

หรอลดทอนความเปนอาชญากรรม (Decriminalization) ในความผดบางประเภททมลกษณะไมรายแรงหรอโดย

ธรรมชาตของอาชญากรรมนนมกจะไมสามารถใชการปราบปรามจบกมบงคบใชกฎหมายในการควบคมการ กระท�า

ผดใหไดผล ซงการปรบเปลยนอาชญากรรมบางประเภทใหถกกฎหมายนนจะชวยใหสามารถวางระบบการ ปองกน

ควบคมไดอยางมประสทธภาพมากขน โดยหากพจารณาจากสถานภาพคดทขนสการพจารณาของศาลในประเทศ

ไทยอาจมความผดหลายประเภททมคดขนสศาลจ�านวนมากทอาจสามารถปรบเปลยนไปใชนโยบาย ลดทอนความ

เปนอาชญากรรม (Decriminalization) แทนการเนนทการปราบปรามจบกม ยกตวอยางเชน ความผดเกยวกบการ

พนน โสเภณ แตอยางไรกดในการท�าใหความผดเหลานเปนเรองถกกฎหมายควรจะตองมวาง ระบบการควบคมปอง

กนทดเพอควบคมและจ�ากดจ�านวนไมใหคนเขามาเลนการพนนหรอกลายมาเปนโสเภณไดโดยงาย หรอความผด


เกยวกบการใชเชคทประเทศทเจรญแลวสวนใหญไมไดเปนความผดทางอาญา หากแตใน ประเทศเหลานนมระบบ

ธนาคารและระบบขอมลหนทดทชวยควบคมการใชจายเงนเกนบญชทมประสทธภาพอยแลวจงไมจ�าเปนตองบงคบ

ใหความผดในการใชเชคเปนความผดทางอาญา รวมถงในความผดบางประเภททมผลประโยชนจากการลกลอบคา

สงผดกฎหมาย ซงการปราบปรามจบกมด�าเนนคดเพยงอยางเดยวมกจะไมสามารถ ขมขยบยงการกระท�าผดอยาง

ไดผลเนองจากผลประโยชนจากธรกจผดกฎหมายมากกกวาโทษทางอาญาทไดรบมาก เชน ความผดเกยวกบทรพยากร

และสงแวดลอมกอาจพจารณาปรบใหมการผลตพนธพชและสตวปาบางอยาง ไดโดยถกกฎหมาย โดยวางระบบการ

ปองกนควบคมและวธการชดเชยใหกบสงแวดลอมแทนได

2. พจารณาถงมาตรการลดขนตอนและระยะเวลาการด�าเนนคดและมาตรการแทนการฟองคดมาใชควบคกบ

นโยบายลดปรมาณคดสศาล

จากขอมลคดทขนสการพจารณาของศาลพบวาในความผดยาเสพตดใหโทษและความผดเกยวกบรถยนต

จราจร และขนสง เปนสองกลมคดทมคดขนสการพจารณาคดของศาลมากทสดอยางตอเนอง ดงนนการพจารณา

เพมประสทธภาพของกระบวนการยตธรรมจงควรใหความสนใจกบการด�าเนนคดและกระบวนการพจารณาคดของ

คดสองประเภทดงกลาว

เปนทนาสงเกตวาในกลมฐานความผดเกยวกบยาเสพตดและความผดเกยวกบรถยนต จราจร และขนสง

ดงกลาวโดยสวนใหญแลวมกจะเปนการด�าเนนคดกบลกษณะความผดทซ�าๆ แบบเดม เชน กรณผคายาเสพตดหรอ

ผเสพยาเสพตดทมลกษณะเปนผเสพเรอรงทไมผานการบ�าบด กรณเมาแลวขบ แขงรถในทาง หรอความผดเกยวกบ

ใบอนญาตขบขรถยนตหรอรถขนสง ซงกรณดงกลาวหากไมใชความผดรายแรงกมกจะมแนวค�าพพากษา เปนไป

ในทางเดยวกนคอเปนลกษณะของการลงโทษสถานเบาทไมถงกบลงโทษจ�าคก ในลกษณะความผดเชนน ในบาง

ประเทศยกตวอยางหลายมลรฐในสหรฐอเมรกากนยมใชมาตรการแทนการฟองคดมายตคดตงแตชนพนกงานอยการ

กบกลมประเภทความผดทมคดขนสศาลจ�านวนมากและศาลมกจะก�าหนดโทษในลกษณะซ�าแบบเดม เชน เสพยา

เสพตด เมาแลวขบ การกระท�าผดของกลมแกงคเยาวชน การทะเลาะววาท เปนตน โดยอนญาตใหพนกงานอยการ

น�าคดเขาสกระบวนการลงโทษโดยมาตรการลงโทษระดบกลางโดยตรงโดยไมตองน�าคดขนสศาล ซงในประเทศไทย

กนาทจะสามารถน�าแนวคดดงกลาวมาใชควบคกบมาตรการลงโทษระดบกลางในการบงคบโทษกบผกระท�าผดท

รบสารภาพ เชน กรณเมาแลวขบซงมกจะมแนวค�าพพากษาลงโทษใหท�างานบรการสงคมควบคกบ การคมประพฤต

หรอกรณแขงรถในทางซงอาจสามารถใชการคมประพฤตเดดขาด (Intensive Probation) หรอ การฝกแบบคาย

ทหาร (Boot Camp) ซงตามปกตแลวศาลกมกจะก�าหนดโทษคมประพฤตใหกรมคมประพฤตรบ ตวไปด�าเนนการ

อยแลว ซงหากมการก�าหนดหลกเกณฑและอนญาตใหมการน�าตวผกระท�าผดไปเขาสมาตรการ การลงโทษระดบ

กลางไดโดยตรงกนาจะเปนการลดขนตอนและลดปรมาณคดขนสศาลไดจ�านวนมาก

ระยะเวลาการด�าเนนคดยาเสพตดกเปนประเดนทนาสนใจในกระบวนการยตธรรม จากการรวบรวม

ขอมลคดยาเสพตดพบวาคดยาเสพตดใหโทษนอกจากจะเปนกลมคดทขนส การพจารณาคดของศาลมาก

ทสดแลวยงเปนคดทใชระยะเวลาในการพจารณามากทสดประเภทหนงอกดวยโดยมขอมลทสอดคลองกนจาก

งานวจยเกยวกบระยะเวลาการคมขงระหวางการพจารณา3 และการส�ารวจระยะเวลาการด�าเนนคดอาญาของ

3เพลนใจ แตเกษม และคณะ, ระยะเวลาในการถกคมขงของผตองขงระหวางการพจารณาคด, รายงานวจย, กรมราชทณฑ, 2548


ประเทศไทย4 ปรากฏขอสรปตรงกนวาคดยาเสพตดใหโทษเปนคดทมระยะเวลาการพจารณาคดยาวนานมาก

ทงทเปนคดทไมมความ ยงยากซบซอน โดยการศกษาวจยระยะเวลาการคมขงผตองขงระหวางการพจารณาคด

เมอป พ.ศ.2548 พบวาคด ยาเสพตดใหโทษเปนกลมประเภทคดทมระยะเวลาการคมขงระหวางการพจารณาคดมาก

ทสดคอ 1 ป 7 เดอน 14 วน (เปรยบเทยบกบระยะเวลาการคมขงระหวางการพจารณาเฉลย 1 ป 2 เดอน) หรอ

ผลการส�ารวจระยะเวลาการ พจารณาคดในชนศาลเฉลยในกรณทจ�าเลยปฏเสธสคดกพบวาคดยาเสพตดใหโทษ

มระยะเวลาการพจารณาคดใน ชนศาลเฉลย 256.67 วน เปนกลมคดทมระยะเวลาการพจารณาคดเฉลยอนดบสอง

รองจากคดพรากผเยาวและ ขมขนกระท�าช�าเรา (317.50 วน) เทานน โดยมระยะเวลาการพจารณาคดนานกวาคด

ฆาผอน (248.70 วน) หรอ คดความผดเกยวกบทรพย (ลกทรพยอตราโทษไมเกน 10 ป 205 วน และลกทรพย

อตราโทษ 10 ป ขนไป 210 วน) ขอมลดงกลาวเปนทนาสนใจวาเมอพจารณาจากลกษณะของคดซงเปนการจบกม

โดยเจาหนาทของรฐและสวน ใหญจ�าเลยกมกจะถกคมขงจงนาจะเปนคดทไมมความยงยากซบซอนและไมมปญหา

ในการตดตามพยาน แตกลบมระยะเวลาการพจารณาคดนานกวาคดฆาผอนซงนามความยงยากมากกวา ซงนาจะม

สาเหตมาจากความพยายาม สคดของกลมผคายาเสพตดทถกจบกม คดคายาเสพตดใหโทษเปนคดรายแรงทมผล

กระทบตอสงคมซงในทางปฏบตจะไมมการน�ามาตรการเลยงโทษจ�าคกมาใช อยางไรกดในบางประเทศนยมใชกลไก

ของพนกงานอยการใน การตอรองค�ารบสารภาพ (Plea bargaining) มาใชในการบรหารคดเพอลดปรมาณคดสศาล

โดยประเทศดงกลาว จะใหอ�านาจพนกงานอยการท�าการตอรองกระท�าผดกบผกระท�าผดใหรบโทษนอยลงหาก

รบสารภาพ หรออาจมการเพมโทษแบบขนบนไดในกลมผกระท�าผดซ�าซาก ผกระท�าผดเปนอาชพ หรอมประวต

การตอสคดในกรณทสคดแลวศาลตดสนวามความผด โดยมตวอยางการใหอยการมอ�านาจตอรองการรบสารภาพ

ในหลายมลรฐในสหรฐอเมรกาทสามารถลดปรมาณคดสศาลและลดความยงยากในการด�าเนนคดโดยเฉพาะในกลม

คดยาเสพตดใหโทษไดจรงอยางเปนรปธรรมชดเจน

ลกษณะของรปแบบคดยาเสพตดและคดจราจรทเปนสดสวนใหญในคดทเขาสกระบวนการยตธรรมนน

เปนลกษณะทเกดขนในหลายประเทศ ในบางประเทศกมแนวคดในการจดตงกลมงานพเศษเพอใชด�าเนนการทาง

คดกบกลมประเภทความผดบางประเภทเปนการเฉพาะ ยกตวอยางเชนในประเทศสหรฐอเมรกาในชวงทมนโยบาย

สงครามยาเสพตดทเนนการปราบปรามจบกมการลกลอบจ�าหนายโคเคนในชวงป 80 (ครสตศกราช 1980-1989)

ซงท�าใหมคดยาเสพตดเพมสงขนมากกพบวาหนวยงานในกระบวนการยตธรรมสวนใหญกมการจดตงฝายทด�าเนน

การเกยวกบคดยาเสพตดเปนการเฉพาะซงมสวนชวยในเรองของการบรหารจดการคด ประเมนสถานะคดกรอง

ผกระท�าผด และการจดการตดตามพยานใหการด�าเนนคดยาเสพตดเปนไปโดยสะดวกรวดเรวมากขน หรอใน

สหรฐอเมรกาและองกฤษทมระบบการด�าเนนคดเกยวกบคดจราจรเปนการเฉพาะเพอท�าหนาทตดตามผฝาฝน

กฎหมายและการด�าเนนคดใหมความรวดเรวมากขน

3. มาตรการไกลเกลยคดกบคดทมมลความผดสวนตว จากขอมลสถานการณการด�าเนนคดในกระบวนการยตธรรมไทยขางตนแสดงใหเหนวามคดความผดทาง

อาญาจ�านวนมากทเกดขนจากมลกรณพพาทในเรองสวนตวไมวาจะเปนฉอโกง ยกยอกทรพย ปลอมแปลงเอกสาร

แจงความเทจ ฯลฯ หรอคดทมมลอาญาแตผเสยหายจ�านวนมากแจงความคดโดยมเจตนาเรยกรองคาเสยหาย

4อางถงแลวใน 2


ชดเชย เชน คดพรากผเยาวและคดขมขนกระท�าช�าเรา รวมไปถงคดทควรจะสามารถไกลเกลยเจรจาและด�าเนนการ

เปรยบเทยบปรบในชนสอบสวนได เชน คดลหโทษ ซงเปนคดทมสดสวนจ�านวนมากในกระบวนการยตธรรม ซง

คดในลกษณะดงกลาวนาทจะสามารถน�ามาตรการไกลเกลยมาใชได โดยในความผดบางกลมนน กฎหมายไมได

ก�าหนดใหเปนความผดอนยอมความจงมความจ�าเปนตองน�าคดขนสศาลทงทผเสยหายและ ผกระท�าผดสามารถ

ตกลงกนได ซงหากมการน�ามาตรการตอรองค�ารบสารภาพหรอมาตรการชะลอฟองมาใชควบค กนาจะสามารถ

ลดจ�านวนคดทสามารถไกลเกลยไดไมใหเขาสการพจารณาคดของศาลโดยไมจ�าเปน

บทสรป รายงานสถตในวงจรกระบวนการยตธรรมฉบบนเปนการรวบรวมขอมลคดทเขาสกระบวนการยตธรรมเพอ

แสดงสถานการณคดและผกระท�าผดทเขาสการด�าเนนคดในกระบวนการยตธรรมตงแตชนต�ารวจ พนกงานอยการ

และศาล โดยมความพยายามรวบรวมขอมลทงในสวนของขอมลในภาพรวมเพอแสดงปรมาณคดเขา-ออก (input-

output) ในกระบวนการยตธรรม และในสวนของขอมลคดทแยกประเภทรายขอหาโดยใหมรายละเอยดของ

คดมากทสดเทาทระบบการจดเกบขอมลในปจจบนจะเอออ�านวยได เพอทราบถงสถานการณและแนวโนมคดท

เขาสกระบวนการยตธรรมใหเหนภาพของปรมาณคดและความผดประเภทตางๆ ทจะน�าไปก�าหนดนโยบายเพม

ประสทธภาพการด�าเนนคดอาญา และการลดขนตอนการท�างานของเจาหนาทในแตละหนวยงานใหมประสทธภาพ

มากยงขน จากการรวบรวมขอมลปรมาณคดทเขาสกระบวนการยตธรรมพบวาคดสวนใหญทเขาสกระบวนการ

ยตธรรมเปนความผดในลกษณะของคดรฐเปนผเสยหายซงเกดจากการปราบปรามจบกมการ กระท�าผดของเจาหนาท

โดยเฉพาะอยางยงความผดเกยวกบยาเสพตดใหโทษและความผดเกยวกบการจราจร รถยนต และขนสง นอกจากน

ในรายงานฉบบนยงไดน�าเสนอขอมลผลการส�ารวจระยะเวลาการด�าเนนคดอาญาซงคนพบวาปญหาความลาชา

ในการด�าเนนคดอาญาเกดจากปญหางานเกนภาระ (Caseload) และขนตอนการปฏบตทางคดทมความยงยาก

ซบซอน จากการวเคราะหประมวลขอมลสถานการณคดทเขาสกระบวนการยตธรรม ดงกลาวไดมการเสนอแนวทาง

ในการเพมประสทธภาพกระบวนการยตธรรมหลายประการดงน

ประการแรกการเพมประสทธภาพงานสอบสวนเพอลดขนตอนและระยะเวลาการด�าเนนคดอาญาโดย

มงเนนในการแกไขเอกสารและขนตอนทไมจ�าเปนใหกระชบรวดเรวมากขน ศกษาถงความเปนไปไดในการแยก

สายงานสอบสวนออกจากการบงคบบญชาของสถานต�ารวจจดพนกงานราชการในต�าแหนงนตกรมาชวยเหลองาน

สอบสวน ใหพนกงานอยการเขามามสวนรวมในชนสอบสวนตงแตตนแทนการสงสอบสวนเพมเตมในลกษณะงาน

ธรการทางเอกสาร และผลกดนกฎหมายใหอ�านาจไกลเกลยคดในชนสอบสวนและพนกงานอยการ

ประการทสองพจารณาหาแนวทางลดปรมาณคดในกลมรฐเปนผเสยหายทใชบงคบใหประชาชนปฏบต

ตามนโยบายภาครฐโดยการก�าหนดนโยบายแกปญหาภาครฐทมประสทธภาพแทนการบงคบโทษทางอาญา

แกผฝาฝนในลกษณะทกฎหมายมจ�านวนมากแตขาดสภาพบงคบ

ประการทสามพจารณาการน�ามาตรการแทนการฟองคดอาญาไมวาจะเปนมาตรการชะลอฟอง การตอ

รองค�ารบสารภาพ (Plea Bargaining) และมาตรการการลงโทษระดบกลาง มาปรบใช โดยพจารณาจากกลมคด

ทความเหมาะสมในการน�ามาตรการมาใชไมวาจะเปนกลมคดทมแนวการลงโทษคอนขางเปนมาตรฐานตายตว การ

ตอรองค�ารบสารภาพควบคไปกบการเพมโทษเพอลดการสประวงเวลาการด�าเนนคด และพจารณาถงมาตรการ

ไกลเกลยคดทมลความผดเกยวกบกรณพพาทเรองสวนตว เปนตน

วารสารยุติธรรมคู่ขนาน เล่มที่12...

Documents