Νησιωτικό Αγρόκτημα 13

∞ÁÚfiÎÙËÌ·νησιωτικό ∆ΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2010 - IANOYAPIOΣ 2011 ΤΕΥΧΟΣ 13Ο

Îτο περιοδικό των παραγωγών του Αιγαίου

µ‹Ì· ÛËÌÂÈˆÙfiÓ ÛÙÔ˘˜ Û˘ÓÂÙ·ÈÚÈÛÌÔ‡˜µ‹Ì· ÛËÌÂÈˆÙfiÓ ÛÙÔ˘˜ Û˘ÓÂÙ·ÈÚÈÛÌÔ‡˜

ƒ∂¶√ƒ∆∞∑KΩΣTAΣ ΣKAN∆AΛI∆HΣ«∂ÁÒ Î·ıÔÚ›˙ˆ ÙÔ Ï·›ÛÈÔ, ÂÛÂ›˜ ı· ·ÔÊ·Û›ÛÂÙÂ ·Ó ı· Â›ÛÙÂ Ì¤Û· ‹ ¤Íˆ ·’ ·˘Ùfi»

™À¡∂¡∆∂À•EI™∆HMHTPHΣ ∆IPXAΛI∆HΣ Oινοχόος

«¡· ÛÙËÚ›ÍÔ˘ÌÂ ÙÈ˜ ÁËÁÂÓÂ›˜ ÔÈÎÈÏ›Â˜ ÎÚ·ÛÈÒÓ»ANEΞAPTHTOΣ ΣYΛΛOΓOΣ EΛAIOΠAPAΓΩΓΩN KAI KTHNOTPOΦΩN

«√È ¤ÌÔÚÔÈ ·ÁÔÚ¿˙Ô˘Ó ·ÎÚÈ‚fiÙÂÚ· ÙÔ Ï¿‰È ·fi ÙËÓ ∂∞™§»

∞ºπ∂ƒøª∞: ™˘ÓÂÙ·ÈÚÈÛÌÔ›

Kυκλοφορείµαζί µε το

«Eµπρός» στο N. Λέσβου, την «Aλήθεια»στο N. Xίου, το «Σαµιακό

Bήµα» στο N. Σάµου και στα περίπτερα

στην τιµή των 4 €

νησιωτικό ΑΓΡΟΚΤΗΜΑ 3

...ÙË Û‡ÓÙ·ÍË

ŒŒναν εξαιρετικά δύσκολο χειµώνα περνάει η ελληνική ύπαιθρος. Ο αγροτικός κόσµος είναι αντιµέτωποςµε τα τεράστια διαρθρωτικά προβλήµατα που έχουν ως αποτέλεσµα την καθήλωση των τιµών των α-γροτικών προϊόντων σε επίπεδα κάτω του κόστους παραγωγής για τους νησιώτες παραγωγούς και γιατους παραγωγούς της υπόλοιπης Ελλάδας οριακά πάνω από το κόστος παραγωγής. Την ίδια στιγµή, οιτιµές των τροφίµων ανεβαίνουν συνεχώς και τα ελληνικά προϊόντα έχουν µπει στο περιθώριο. Χρόνια

και χρόνια η αγροτική πολιτική της χώρας µας κινείται σε λάθος κατεύθυνση και οι προσπάθειες των αγροτών πηγαί-νουν στο βρόντο.∆ισεκατοµµύρια επί δισεκατοµµυρίων επένδυσαν και συνεχίζουν να επενδύουν οι αγρότες προκειµένου να εκσυγ-χρονίσουν την παραγωγή τους. Κι όµως, όλες τους οι προσπάθειες δείχνουν να είναι χωρίς αποτέλεσµα.Στα σούπερ µάρκετ της νησιών, αλλά και όλης της Ελλάδας, πωλούνται ντοµάτες εισαγωγής από το Βέλγιο.Πρόκειται για µια ποικιλία ντοµάτας που αναπτύχθηκε µε επιστηµονική έρευνα, ώστε να αντέχει τη µεταφορά σεµεγάλες αποστάσεις και να έχει µεγάλη διάρκεια ζωής. Oι ντόπιες ποικιλίες έχουν εξαφανιστεί. Ποτέ δεν αναπτύ-χθηκαν προγράµµατα βελτίωσής τους.Τα πρόβατα της λεσβιακής φυλής και της φυλής Χίου αποδίδουν 180 µε 200 κιλά γάλακτος ετησίως, κι αν είναιπολύ καλά προσεγµένη η διατροφή τους, θα φθάσουν µέχρι και τα 240 κιλά γάλακτος. Την ίδια στιγµή, τα γαλλικάπρόβατα της φυλής Lacon αποδίδουν έως και 500 κιλά γάλα το χρόνο.Οι Βέλγοι και οι Γάλλοι επένδυσαν και επενδύουν στην έρευνα και τη βελτίωση των φυλών των ζώων που εκτρέ-φουν και των ποικιλιών που καλλιεργούν. Το ίδιο έχουν κάνει και πολλές άλλες χώρες της δυτικής Ευρώπης, οιΗΠΑ, η Αυστραλία, η Βραζιλία, η Ιαπωνία. Σιγά-σιγά τον ίδιο δρόµο ακολουθούν η Κίνα και η Ινδία.Στη χώρα µας, απ’ την άλλη, η ανάπτυξη της έρευνας στον πρωτογενή τοµέα έχει να παίξει ευρύτερο ρόλο. Η γεω-µορφολογία της Ελλάδας έχει δηµιουργήσει µια σειρά από ιδιαίτερες ποικιλίες προϊόντων. Μόνο τις ποικιλίες κολο-κυθιών που παράγονται στα νησιά του Αιγαίου να µετρήσει κανείς, αρκεί για να καταλάβει τι συµβαίνει. Συνεπώς,είναι ανάγκη να αναπτυχθεί η έρευνα πρώτα από όλα για να διασώσουµε τις τοπικές ποικιλίες και στη συνέχεια νατις αναπτύξουµε, ώστε να µας δίνουν καλύτερης ποιότητας προϊόντα και να είναι αποδοτικότερες.Σε αντίθεση µε ό,τι συνέβη σε άλλες χώρες ή µε ό,τι έκαναν οι µεγάλες πολυεθνικές, δε θα πρέπει να προσανατο-λιστούµε στην παραγωγή υβριδίων ή στη δηµιουργία µεταλλαγµένων οργανισµών.Μπορούµε και πρέπει να επενδύσουµε στη διάσωση και ανάπτυξη της βιοποικιλότητάς µας.Aς έχουµε µια καλή και δηµιουργική χρονιά.

ÂÈÎ·ÈÚfiÙËÙ·

4 νησιωτικό ΑΓΡΟΚΤΗΜΑ

¶ÏËÚˆÌ¤˜ Ó¤ˆÓ ·ÁÚÔÙÒÓ

KKάθε λίγο και λιγάκι ανακοινώνονται από τον Ο-ΠΕΚΕΠΕ νέες πληρωµές του προγράµµατος

«Νέοι Αγρότες». Μόνο στην Περιφέρεια Βορείου Αι-γαίου δε βγαίνει η ανακοίνωση. Το αστείο της υπό-θεσης είναι πως τον περασµένο Σεπτέµβριο, απότην αρµόδια υπηρεσία της Περιφέρειας Βορείου Αι-γαίου, είχε διαρρεύσει ότι πρόκειται άµεσα να ολο-κληρωθούν οι πληρωµές. Από τότε έχει περάσεικαιρός, αλλά επίσηµη ανακοίνωση ακόµη δεν έχειδοθεί. Θα µας εξηγήσει κανείς γιατί «κόλλησε» τοσυγκεκριµένο πρόγραµµα;

¶ÙÒÛË ÛÙÈ˜ ˆÏ‹ÛÂÈ˜ ÁÂˆÚÁÈÎÒÓÂÊÔ‰›ˆÓ

OOι χαµηλές τιµές σε βασικά γεωργικά προϊόντατο 2009 µείωσαν τον όγκο των πωλήσεων α-

γροχηµικών κατά 8 - 10%, όπως αυτό τονίζεται σεπρόσφατη µελέτη τής Hellastat Α.Ε. για τον εγχώ-ριο κλάδο των γεωργικών εφοδίων, δηλαδή αγροχη-µικά και λιπάσµατα. Η αξία αγοράς των προϊόντωνφυτοπροστασίας άρχισε να υποχωρεί µετά το 2006λόγω της δυσµενούς επιρροής της νέας ΚΑΠ καιτης µείωσης των εκτάσεων αρκετών βασικών καλ-λιεργειών. Ανάλογη εικόνα αναµένεται και για το2010.

ÕÁÔÓÔÈ ‰È·ÁˆÓÈÛÌÔ›

ÕÕγονοι κηρύχθηκαν δύο διαγωνισµοί τού ΟΠΕγια την κατασκευή περιπτέρων σε διεθνείς εκ-

θέσεις, µε στόχο την προώθηση ελληνικών προϊό-ντων, και ξεκινούν οι απευθείας διαπραγµατεύσεις.Η απόφαση βγήκε το ∆εκέµβρη και αφορά στα περί-πτερα των εκθέσεων Biofach 2011 (16 - 19 Φε-βρουαρίου) και Prodexpo 2011(7 - 11 Φεβρουαρί-ου 2011). ∆ε γνωρίζουµε τους λόγους που κηρύ-χθηκαν άγονοι οι εν λόγω διαγωνισµοί, όµως σε κά-θε περίπτωση η απόφαση αυτή δείχνει την απίστευ-τη προχειρότητα µε την οποία λειτουργεί ένας οργα-νισµός εξαιρετικά σηµαντικός για την πορεία των ε-ξαγωγών µας.

ÂÚÈÂ fiÌÂÓ·∂ÈÎ·ÈÚfiÙËÙ· . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4

ƒÂÔÚÙ¿˙ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14 √ ‰ÚfiÌÔ˜ ÁÈ· ÙÈ˜ ‰ÈÂıÓÂ›˜ ·ÁÔÚ¤˜32 ∏ ÚËÙÈÓÔÛ˘ÏÏÔÁ‹ ÛÙÔ ∞ÌÂÏÈÎfi

∞ÊÈ¤ÚˆÌ·: ™˘ÓÂÙ·ÈÚÈÛÌÔ› . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16-21- µ‹Ì·Ù· ÛËÌÂÈˆÙfiÓ ÛÙË Û˘ÓÂÙ·ÈÚÈÛÙÈÎ‹

ÔÏÈÙÈÎ‹

- ∫ÒÛÙ·˜ ™Î·Ó‰·Ï›‰Ë˜«∂ÁÒ Î·ıÔÚ›˙ˆ ÙÔ Ï·›ÛÈÔ, ÂÛÂ›˜ ·ÎÔÏÔ˘ıÂ›ÙÂ»

- ∂∞™ §¤Û‚Ô˘ - ∂∞™ §‹ÌÓÔ˘∂ÓÒÛÂÈ˜ Û˘ÓÂÙ·ÈÚÈÛÌÒÓ ÛÂ ÎÚ›ÛË

ÕÚıÚ· . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22 ªÈ· ·ÎfiÌË Â˘Î·ÈÚ›· ÁÈ· Ù· ÂÏ·ÈÔ˘ÚÁÂ›·

ÙË˜ §¤Û‚Ô˘

νησιωτικό ΑΓΡΟΚΤΗΜΑTEYXOΣ 13O

∆∆ΕΕΚΚΕΕΜΜΒΒΡΡΙΙΟΟΣΣ 22001100ΙΙΑΑΝΝΟΟΥΥΑΑΡΡΙΙΟΟΣΣ 22001111

Ιδιοκτήτης:««ΕΕΠΠΙΙΚΚΟΟΙΙΝΝΩΩΝΝΙΙΑΑ ΛΛΕΕΣΣΒΒΟΟΥΥ ΑΑ..ΕΕ..»»

Eκδότης - ∆ιευθυντής: MMααννόόλληηςς MMααννώώλλααςς

Yπεύθυνος σύνταξης: ΝΝίίκκοοςς ΜΜααννάάββηηςς

Συνεργάτες: ΒΒααγγγγεελλιιώώ ΧΧρρηησσττίίδδοουυ

ΈΈλλεενναα ΧΧοουυσσννήήΜΜααρρίίαα ΣΣεελλάάχχαα

ΟΟρρέέσσττηηςς ΧΧρρηησσττίίδδηηςςΑΑρριισσττεείίδδηηςς ΣΣγγααττζζόόςς

∆ιόρθωση κειµένων: ΧΧρριισσττίίνναα ΚΚααλλλλέέρργγηη

Φωτογραφίες: ΦΦωωττοογγρρααφφιικκόό ααρρχχεείίοο ««EEMMΠΠPPOOΣΣ»»

Art Director: XXρρήήσσττοοςς ΠΠααρραασσκκεευυααΐΐδδηηςς

Eµπορικός ∆ιευθυντής: ΝΝίίκκοοςς ΜΜάάγγεειιρρααςς

Yπεύθυνη διαφήµισης περιοδικού: ΜΜααρρίίαα ΚΚοορρδδεερράά

∆ιαφηµιστικό τµήµα:KKααλλλλιιόόππηη ΨΨααρριιααννοούύ

ΚΚωωννσσττααννττίίνναα ΜΜοουυττζζοουυρρέέλλλληηΈΈφφηη ΣΣττρρααββοοσσκκοούύφφηη

ΛΛάάµµππρροοςς ΑΑννεεµµάάςς

Παραγωγή - Eκτύπωση: EEΠΠIIKKOOIINNΩΩNNIIAA ΛΛEEΣΣBBOOYY AA..EE..

KKααρράά TTεεππέέ,, 8811110000 ΜΜυυττιιλλήήννηηΤΤηηλλ.. 2222551100 2277880011FFaaxx 2222551100 2277330000

ee--mmaaiill:: iinnffoo@@eemmpprroossnneett..ggrrUURRLL:: hhttttpp::////wwwwww..eemmpprroossnneett..ggrr

t


∞fi 75 Â˘ÚÒ Ë Ì·ÛÙ›¯·

™™ τα 75 ευρώ ανά κιλό διαµορφώθηκε η προκαταβο-λή για τη µαστίχα πρώτης ποιότητας. Η προκαταβο-

λή για τη χαµηλότερη ποιότητα («τα κολλήµατα») είναι10 ευρώ ανά κιλό. Η προκαταβολή της µαστίχας προς α-πόσταξη είναι 40 ευρώ, για τη µαστίχα προς καθαρισµό62 ευρώ ανά κιλό και για την αποδεκτή από 70 έως 72ευρώ ανά κιλό. Τις παραπάνω τιµές ανακοίνωσε η Ένω-ση Μαστιχοπαραγωγών Χίου. Οι παραλαβές µαστίχας θαδιαρκέσουν έως τις 13 Μαΐου 2010. Οι µαστιχοπαρα-γωγοί πληρώνονται την προκαταβολή ένα µήνα µετά α-πό την παράδοση της µαστίχας.

¶ÏËÚÒıËÎÂ Ë ÂÎÎ·ı¿ÚÈÛË ÁÈ· ÙË Ì·ÛÙ›¯·

™™ τους τραπεζικούς λογαριασµούς των µαστιχοπαρα-γωγών της Χίου στην ΑΤΕ κατατέθηκε το ποσό της

εκκαθάρισης για τη µαστίχα που παρέδωσαν την περίο-δο 2009 - 2010, δηλαδή για τις ποσότητες που παρα-δόθηκαν από 7 ∆εκεµβρίου 2009 έως 13 Ιουλίου2010, Συγκεκριµένα, σε 1.770 παραγωγούς καταβλή-θηκαν 339.458,06 ευρώ, µε µέση τιµή εκκαθάρισης2,91 ανά κιλό.

∏ Ì·ÛÙ›¯· ÛÂ Î¿„Ô˘Ï·

™™ τις 7 ∆εκεµβρίου εκδόθηκε η απόφαση του Ελληνι-κού Οργανισµού Φαρµάκου που δίνει στην Ένωση

Μαστιχοπαραγωγών Χίου τη δυνατότητα να παράγει κά-ψουλες µαστίχας, που θα τις εµπορεύεται ως παραφαρ-µακευτικό προϊόν. «Όλοι µας ευελπιστούµε πως η άδειατου ΕΟΦ (που µε τόσο κόπο κατακτήσαµε) θα µας ανοί-ξει νέους δρόµους», σηµειώνει ο πρόεδρος της Ένω-σης Μαστιχοπαραγωγών Χίου, ΚΚώώσσττααςς ΓΓααννιιάάρρηηςς.

28 √‰ËÁ›Â˜ ÁÈ· ÙËÓ ·ÓÙÈÌÂÙÒÈÛË ÙË˜ Tuta absoluta

30 M·ÓÈÙ¿ÚÈ·: ªÈ· ÊÙËÓ‹ ‰È·ÙÚÔÊÈÎ‹ ÂÈÏÔÁ‹

™˘Ó¤ÓÙÂ˘ÍÂÈ˜ .........................................................................................10 AÓÂÍ¿ÚÙËÙÔ˜ ™‡ÏÏÔÁÔ˜ EÏ·ÈÔ·Ú·ÁˆÁÒÓ

Î·È ÎÙËÓÔÙÚfiÊˆÓ«√È ¤ÌÔÚÔÈ ·ÁÔÚ¿˙Ô˘Ó ·ÎÚÈ‚fiÙÂÚ· ÙÔ Ï¿‰È ·fi ÙËÓ ∂∞™§»

26 ¢ËÌ‹ÙÚË˜ ¢ÈÚ¯·Ï›‰Ë˜«¡· ÛÙËÚ›ÍÔ˘ÌÂ ÙÈ˜ ÁËÁÂÓÂ›˜ ÔÈÎÈÏ›Â˜ ÎÚ·ÛÈÒÓ»

¶›Ó·ÎÂ˜ ÙÈÌÒÓ ·ÁÚÔÙÈÎÒÓ ÚÔ˚fiÓÙˆÓ...................................36-37

∞ÁÚÔÙÈÎ‹ ·Ù˙¤ÓÙ· ..........................................................................38

«•ËÏÒÓÂÈ» ÙËÓ ∞ÁÚÔÊ˘Ï·Î‹

OOυπουργός Προστασίας τουΠολίτη, ΧΧρρήήσσττοοςς ΠΠααπποουυττσσήήςς,

οδηγεί σε διάλυση την Αγροφυλα-κή, περίπου τρία χρόνια µετά τηνεπανασύστασή της από την κυβέρ-νηση ΚΚααρρααµµααννλλήή. Οι αρµοδιότη-τες της υπηρεσίας θα αποδοθούνστη ∆ασική Υπηρεσία. Η απόφασηείναι απόλυτα δικαιολογηµένη ανδει κανείς το έργο που έκανε η Α-γροφυλακή. Ωστόσο, υπάρχει καιµια άλλη πτυχή, που συνήθως

περνάει απαρατήρητη: Πολύ συχνά οι αγρότες αντιµετώπι-ζαν προβλήµατα στα οποία επενέβαινε η Αγροφυλακή και ί-

σως για την πλειοψηφία των πολιτών να επρόκειτο για ήσ-σονος σηµασίας θέµατα, αλλά οι αγρότες δεν έχουν την ί-δια άποψη. Γι’ αυτό θα πρέπει οι αστυνοµικές αρχές να πά-ψουν να δηλώνουν αναρµόδιες για κλοπές ζώων, καταπα-τήσεις αγροκτηµάτων, κλοπές καρπού και άλλα παρεµφερήζητήµατα.

¶ÏËÚˆÌ‹ ÂÍÈÛˆÙÈÎ‹˜ ·Ô˙ËÌ›ˆÛË˜

™™ύµφωνα µε ανακοίνωση του Υπουργείου Αγροτικής Ανά-πτυξης, ξεκίνησε στα τέλη του ∆εκεµβρίου η καταβολή

της εξισωτικής αποζηµίωσης στους δικαιούχους παραγω-γούς και κτηνοτρόφους όλης της χώρας. Η αλήθεια είναιπως αυτήν τη φορά οι δικαιούχοι στα νησιά του Αιγαίου πλη-ρώθηκαν έγκαιρα. Τα προβλήµατα δεν έλειψαν, αλλά ήτανπολύ λιγότερα σε σχέση µε τα προηγούµενα χρόνια.


ÂÈÎ·ÈÚfiÙËÙ·¶ÏËÚÒıËÎÂ ¤ÁÎ·ÈÚ·

™™ την ώρα της πληρώθηκε η ενιαία ενίσχυση το 2010.Ήταν µια από τις ελάχιστες φορές που το Υπουργείο

ανακοίνωσε το χρόνο πληρωµής της επιδότησης και κρά-τησε την υπόσχεσή του. Την «επιτυχία» αυτή πιστώνεται ουπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης, ΚΚώώσσττααςς ΣΣκκααννδδααλλίίδδηηςς, αλ-λά η αλήθεια είναι πως για αυτή δούλεψε πάρα πολύ η τέ-ως υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης, ΚΚααττεερρίίνναα ΜΜππααττζζεελλήή.

¢È·ÁˆÓÈÛÌfi˜ ÁÈ· ÙÔ √™¢∂

TT ην παραµονή Χριστουγέννων αναρτήθηκε στην ιστο-σελίδα τού ΟΠΕΚΕΠΕ η προκήρυξη του Υπουργείου

Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίµων σχετικά µε τη διενέρ-γεια διαγωνισµού για την ανάδειξη του φορέα ή των φορέ-ων που θα διεκπεραιώσουν το Ολοκληρωµένο Σύστηµα∆ιαχείρισης και Ελέγχου (ΟΣ∆Ε) των κοινοτικών αγροτικώνενισχύσεων και επιδοτήσεων το 2011, και µε προαίρεσητο 2012 και το 2013. Άραγε, αυτήν τη φορά θα ολοκλη-ρωθεί ο διαγωνισµός ή περί τα τέλη του Φεβρουαρίου θακριθεί άγονος και θα προχωρήσει το Υπουργείο την πεπα-τηµένη της απευθείας ανάθεσης στην ΠΑΣΕΓΕΣ και τις Ε-ΑΣ;

•ÂÎ›ÓËÛÂ Ë Î¿ıÔ‰Ô˜

™™τα τέλη του ∆εκεµβρίου ξεκίνησε η πτωτική πορείαστις τιµές του ελαιολάδου. Λίγο έως πολύ επρόκειτο

για µια αναµενόµενη εξέλιξη, που φοβόµαστε ότι δύσκολαθα αναστραφεί τους επόµενους µήνες. Οι µεγάλες ποσό-τητες αδιάθετου ελαιολάδου που υπάρχουν στη χώρα µαςκαι στην Ισπανία, η µεγάλη παραγωγή ελαιολάδου στην Ι-σπανία και η πτώση της κατανάλωσης του προϊόντος συνη-γορούν προς µια πτωτική πορεία των τιµών.

¶·Ú¿Ù·ÛË

¶¶αράταση πήρε η αποπληρωµή των άτοκων δανείωνπου χορηγήθηκαν στις οινοπαραγωγικές ενώσεις συ-

νεταιρισµών της χώρας το 2009, µετά από εξαιρετικά έ-ντονες πιέσεις που ασκήθηκαν στο Υπουργείο Οικονοµι-κών. Πρόκειται για µια σηµαντική «ανάσα» για τις ενδιαφε-ρόµενες ενώσεις, µεταξύ των οποίων περιλαµβάνεται η Ε-ΑΣ Λήµνου και η ΕΟΣ Σάµου.

∞Ó·ÔÙÂÏÂÛÌ·ÙÈÎfi

TTο Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο, µε έκθεσή του γιατο πρόγραµµα επιδότησης των µικρών νησιών του Αι-

γαίου (κάτω των 100.000 κατοίκων), διαπιστώνει πως τοπρόγραµµα είναι αναποτελεσµατικό, καθώς η επιδότησηγια τις ζωοτροφές δε φθάνει ποτέ στους κτηνοτρόφουςκαι η στρεµµατική επιδότηση των ελαιώνων είναι ένα εξαι-ρετικά µικρό ποσό, µε αποτέλεσµα να µην επιτελεί το σκο-πό για τον οποίο καθιερώθηκε. Ακόµη, το ΕυρωπαϊκόΕλεγκτικό Συνέδριο υπογραµµίζει ότι η χώρα µας δεν εξαί-ρεσε από τις διατάξεις τής ΚΑΠ τα νησιά του Αιγαίου όπωςέκαναν άλλες χώρες µε νησιά, π.χ. Γαλλία και Πορτογαλία.

∂ÈÙ¤ÏÔ˘˜ ¿ÓÔÈÍ·Ó Ù· ™¯¤‰È· µÂÏÙ›ˆÛË˜

ÕÕ νοιξαν τα Σχέδια Βελτίωσης, αλλά τα κονδύλια θα είναιγια λίγους και εκλεκτούς. Ποιοι είναι οι εκλεκτοί; Πρώ-

τοι από όλους, οι νέοι αγρότες. Αµέσως µετά έρχονται οι µε-γάλοι κατά κύριο επάγγελµα αγρότες που έχουν κερδοφό-ρες µονάδες. Το µοίρασµα βοηθηµάτων δεξιά και αριστεράέλαβε τέλος. Πρώτον, γιατί οι διαθέσιµοι πόροι είναι εξαιρε-τικά περιορισµένοι και δεύτερον, γιατί η πολιτική ηγεσία τουΥπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης θέλει να ξεµπερδεύει µετους µικρούς παραγωγούς.

«™Ì˘ÚÓÈfi˜ Î·‚Á¿˜»

ŒŒχει «ανάψει» για τα καλά η κόντρα µεταξύ των υποστηρι-κτών της βιολογικής γεωργίας και της ολοκληρωµένης

διαχείρισης στη Λέσβο.Για πάνω από 10 χρόνια η βιολογική γεωργία ήταν ο µοναδι-κός κλάδος στην παραγωγή ποιοτικών προϊόντων που ανα-πτυσσόταν στο νησί. Τώρα, όµως, µπαίνει δυναµικά στο παι-χνίδι και ο κλάδος της ολοκληρωµένης διαχείρισης και οι ι-σορροπίες αλλάζουν. Η κίνηση της ΕΑΣ Λέσβου να βάλει σεοµάδα παραγωγών ολοκληρωµένης διαχείρισης 3.800 πα-ραγωγούς δείχνει πως αν ο κοιµώµενος γίγαντας ξυπνήσει,µπορεί να κάνει θαύµατα.

¢È·Ì·ÚÙ˘Ú›· ·fi ÙÔ˘˜ ÂÏ·ÈÔÙÚÈ‚Â›˜ ÙË˜ ™¿ÌÔ˘

HHδιαχείριση των αποβλή-των ελαιοτριβείου ήταν

και παραµένει µεγάλο πρόβλη-µα. Το κόστος των µονάδων ε-πεξεργασίας τους είναι µεγά-λο και το κόστος λειτουργίατους κάνει απαγορευτική τηχρήση τους για τα µικρά ελαιο-τριβεία. Στις αρχές του ∆εκέµ-βρη, ο Σύλλογος ΕλαιοτριβέωνΣάµου προχώρησε σε µια κί-νηση διαµαρτυρίας, που δεί-χνει πόσο εκρηκτικό είναι τοπρόβληµα.Συγκεκριµένα, µετά τη σύλλη-ψη ελαιοτριβέα µε την κατηγο-ρία της παράνοµης διάθεσης

αποβλήτων, έκλεισαν όλα τα ελαιοτριβεία του νησιού τηνΠέµπτη 2 και την Παρασκευή 3 ∆εκεµβρίου.«Το θέµα διάθεσης των λυµάτων δεν είναι µόνο πρόβληµατων ελαιοτριβείων, αλλά και της Πολιτείας, να υποδείξει τρό-πο και θέση για τη διαχείριση και διάθεσή τους, όπως αντι-µετωπίζει τα αστικά λύµατα και τα σκουπίδια.Ζητάµε συγγνώµη από τους ελαιοπαραγωγούς για την ταλαι-πωρία που υφίστανται, την κατανόηση αλλά και τη συµπαρά-στασή τους, για να συνεχίσουµε απρόσκοπτα τη λειτουργίατων ελαιοτριβείων για την εξυπηρέτησή τους», τονίζει ο Σύλ-λογος.


∂¶π∫∞πƒ√∆∏∆∞



∆·Í›‰È ÛÙÔ˘˜ ·ÌÂÏÒÓÂ˜

OOι φίλοι του καλού κρασιού στη Μυτιλήνη είχαν τη δυνατότητα στις αρχέςτου ∆εκεµβρίου να δοκιµάσουν επώνυµα ελληνικά και ξένα κρασιά, που

φέρνει στη Λέσβο η εταιρεία «Σαµαράς Οίνων και Ποτών», κατά τη διάρκειατου 1ου Wine Fair.Η εκδήλωση πραγµατοποιήθηκε στο εστιατόριο «Λεµβουργείο» και λειτούργη-σε σα µια γευστική περιπλάνηση σε αµπελώνες της Κρήτης, της Νεµέας, τηςΣαντορίνης, της Ηλείας, της Ισπανίας, της Ιταλίας, της Γαλλίαςκαι της Χιλής.Κατά τη διάρκεια της εκδήλωσης, οι καλε-σµένοι (είχε λάβει ο καθένας προσωπικάπρόσκληση) είχαν τη δυνατότητα µε πολύµεγάλη άνεση να ακολουθήσουν όλη τη διαδι-κασία δοκιµής των κρασιών και να ενηµερω-θούν για τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του καθε-νός, όπως τη χώρα προέλευσής του, την ποικιλίαή τις ποικιλίες που χρησιµοποιούνται για την πα-ραγωγή του, τη σύσταση και τη µορφολογία του εδά-φους όπου καλλιεργούνται τα αµπέλια.Παράλληλα, η εκδήλωση έδωσε τη δυνατότητα να συ-

ζητηθούν ορισµένα θέµατα της οινικής επικαιρότητας, όπως είναι η τάση των µεγάλων οινοπα-ραγωγών οίκων να χρησιµοποιούν πλαστικούς φελλούς ή βιδωτά πώµατα στα κρασιά τους, κό-ντρα στην οινική πρακτική του φυσικού φελλού.Ορισµένα από τα κρασιά που δοκιµάσαµε και ξεχωρίσαµε για τα έντονα αρώµατά τους, το λα-µπερό χρώµα τους, τη µεγάλη διάρκεια της γεύσης και της επίγευσης, ήταν το «Μαυροτράγα-νο» από το Κτήµα Αργυρού, το «Ραψάνη» από το Κτήµα Ντουγκού, το χιλιανό «Arboleda» τηςποικιλίας Carmenere. Πολύ καλές εντυπώσεις άφησαν τα λευκά και τα κόκκινα κρασιά του Κτή-µατος Μερκούρη, του Κτήµατος Αϊβαλή, του Κτήµατος Λυραράκη, αλλά και τα κρασιά «Torres»της Ισπανίας, «Antinori» της Ιταλίας και «Rocca Cerrina», επίσης της Ιταλίας.

ªËÙÚÒÔ ∂ÌfiÚˆÓ ∞ÁÚÔÙÈÎÒÓ ¶ÚÔ˚fiÓÙˆÓ

OOµόφωνα πέρασε από το Υπουργικό Συµβούλιο, και θακατατεθεί στη Βουλή, το νοµοσχέδιο του Υπουργείου Α-

γροτικής Ανάπτυξης και Τροφίµων για τη δηµιουργία Μητρώ-ου Εµπόρων Αγροτικών Προϊόντων.Όπως δήλωσε ο υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφί-

µων, ΚΚώώσσττααςς ΣΣκκααννδδααλλίίδδηηςς, η εγγραφήστο Μητρώο είναι υποχρεωτική

για κάθε έµπορο (µεταπράτη ήµεσάζοντα) που συναλλάσσε-ται µε τους αγρότες και η κά-θε συναλλαγή θα αποτυπώνε-ται στο Μητρώο.

Για να εγγραφεί κάποιος στοΜητρώο, είναι απαραίτητο ο κά-

θε έµπορος να διαθέτει το τεκ-µήριο νοµιµότητας για την

άσκηση εµπορικήςδραστηριότητας. Τονοµοσχέδιο προβλέ-πει και κυρώσεις, τό-σο για τους εµπό-

ρους, όσο και γιατους αγρότες.

Για τους εµπόρους προβλέπεται προσωρινή οριστική διαγρα-φή τους, µη αναγνώριση των οικονοµικών τους συναλλαγώναπό τις εφορίες και ποινική δίωξη για το αδίκηµα της απά-της. Για τους αγρότες προβλέπονται κυρώσεις όπως η µη ε-πιστροφή τού Φ.Π.Α. ή του Ειδικού Φόρου ΚατανάλωσηςΚαυσίµων.

∫. ™Î·Ó‰·Ï›‰Ë˜: 2 ‰ÈÛ. Â˘ÚÒ ÁÈ· ¤ÚÁ· ÛÙËÓ ‡·ÈıÚÔ

¶¶ερισσότερα από δύο δισεκατοµµύρια ευρώ θα διατε-θούν µέχρι τέλους τού 2011 για εκατοντάδες έργα

στην ύπαιθρο, από το επιχειρησιακό πρόγραµµα «Αλέξαν-δρος Μπαλτατζής» του Αγροτικού Τοµέα (ΕΣΠΑ). Ο υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίµων, ΚΚ.. ΣΣκκααννδδαα--λλίίδδηηςς, παρουσίασε σε συνέντευξη Τύπου τις δράσεις τουπρογράµµατος, τονίζοντας ότι το σχετικό πρόγραµµα έχειµια µεγάλη απορροφητικότητα που αγγίζει το 30% και απο-τελεί ίσως τη µεγαλύτερη αξιοποίηση πόρων στο πλαίσιο τουΕΣΠΑ. Όπως είπε, στόχοι του προγράµµατος είναι η ενίσχυ-ση της ανταγωνιστικότητας των προϊόντων µας, η βελτίωσητου εισοδήµατος των ενεργών γεωργών, η προώθηση των α-σφαλών και ποιοτικών προϊόντων µας µε σεβασµό στο περι-βάλλον και η αναβάθµιση των υποδοµών που σχετίζονται µετην ανάπτυξη της γεωργίας.



∂¶π∫∞πƒ√∆∏∆∞


Û Ó¤ÓÙÂ ÍË

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ στο Νίκο Μανάβη

MMιιαα σσυυζζήήττηησσηη µµεε µµέέλληη ττοουυ ΑΑννεεξξάάρρττηηττοουυΣΣυυλλλλόόγγοουυ ΕΕλλααιιοοππααρρααγγωωγγώώνν κκααιι ΚΚττηηννοο--ττρρόόφφωωνν ΛΛέέσσββοουυ κκάάννααµµεε σστταα ττέέλληη ττοουυππρροοηηγγοούύµµεεννοουυ χχρρόόννοουυ.. ΤΤαα ππεερρίίπποουυ6600 µµέέλληη ττοουυ ΣΣυυλλλλόόγγοουυ εείίννααιι µµεεγγάάλλοοιι

ααγγρρόόττεεςς οοιι οοπποοιιοοίί κκααλλλλιιεερργγοούύνν πποολλύύ µµεεγγάάλλεεςς εεκκττάάσσεειιςς((κκυυρρίίωωςς εελλααιιώώννεεςς)) κκααιι εεκκττρρέέφφοουυνν µµεεγγάάλλαα κκοοππάάδδιιαα ααιιγγοο--ππρροοββάάττωωνν κκααιι ββοοοοεειιδδώώνν.. ΜΜεε λλίίγγαα λλόόγγιιαα ππρρόόκκεειιττααιι γγιιααααννθθρρώώπποουυςς πποουυ εείίννααιι ααπποοκκλλεειισσττιικκάά ααγγρρόόττεεςς.. Η συνάντηση µας έγινε ένα βράδυ στο Μανταµάδο, ένααπό τα σηµαντικότερα αγροτικά χωριά της Λέσβου. Κατάτην διάρκεια της συζήτησης ήταν η σκληρή κριτική τωνστελεχών του Συλλόγου προς την Οµοσπονδία Αγροτι-κών Συλλόγων Λέσβου αλλά και προς την ΕΑΣ Λέσβου.Σε άλλα σηµεία η κριτική είναι δίκαιη και σε άλλα υπερ-βολική. Σε κάθε περίπτωση απεικονίζει το πώς αντιµε-τωπίζουν µια µερίδα αγροτών της ΕΑΣ Λέσβου και το ρό-λο στον πρωτογενή τοµέα της οικονοµίας του νησιού. Έ-στω και µε αρνητικό τρόπο, από την όλη συζήτηση φάνη-κε, πως οι αγρότες θέλουν η Ένωση να έχει πιο έντονηπαρουσία διότι κατανοούν πως έτσι θα αυξηθεί το εισό-δηµα τους. Έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον η διαπίστωση αυ-τή να γίνεται από αγρότες που δεν είναι καν µέλη συνε-ταιρισµών.Κριτική ασκείται όµως στις κρατικές υπηρεσίες που α-σχολούνται µε τον πρωτογενή τοµέα. Η κύρια κατηγορίαπου τους απευθύνεται είναι ότι δεν κάνουν σωστά τηνδουλειά τους. Με αποτέλεσµα να παίρνουν επιδοτήσειςάνθρωποι που δεν τις δικαιούνται. Στην συζήτηση πήρανµέρος ο Θανάσης Κόµλος Πρόεδρος του Συλλόγου, ο Α-χιλλέας Κεχαγιάς Γραµµατέας του Συλλόγου. Την συζήτη-ση παρακολούθησε και ο Αντώνης Κόµλος µέλος τουΣυλλόγου.ΞΞεεκκιιννώώννττααςς ττηηνν σσυυζζήήττηησσηη θθαα θθέέλλααµµεε νναα µµααςς ππεείίττεε ππωωςςααννττιιµµεεττωωππίίζζεεττεε ττηηνν ππρροοοοππττιικκήή ααγγρροοττιικκέέςς εεππιιδδοοττήήσσεειιςς ννααδδίίννοοννττααιι µµόόννοο σσττοουυςς κκααττάά κκύύρριιοο εεππάάγγγγεελλµµαα ααγγρρόόττεεςς;;ΠΠρρόόκκεειιττααιι γγιιαα έένναα µµέέττρροο πποουυ θθαα υυλλοοπποοιιηηθθεείί,, ππιιθθααννόότταατταα,,µµεεττάά ττοο 22001133 µµεε ττηηνν εεφφααρρµµοογγήή ττηηςς ννέέααςς ΚΚΑΑΠΠ;;Θανάσης Κόµλος: Κοιτάξτε η σηµερινή κατάσταση δενµπορεί να συνεχιστεί άλλο. Σήµερα υπάρχουν άνθρωποιπου παίρνουν επιδοτήσεις χωρίς να παράγουν απολύτωςτίποτα. Οι επιδοτήσεις αυτές χάνονται από τους πραγµα-τικούς αγρότες. ∆εν είναι δίκαιο οι επιδοτήσεις να πηγαί-νουν κτηνοτρόφοι που δεν έχουν ούτε ένα πρόβατο, ε-λαιοπαραγωγοί που δεν έχουν πατήσει ποτέ στα χωρά-φια τους και δεν παράγουν ούτε ένα κιλό λάδι. Αχιλλέας Κεχαγιάς: Μεγάλες ευθύνες έχουν οι υπηρε-

σίες, όπως είναι η ∆ιεύθυνση Κτηνιατρικής. ∆εν µπορείνα αποδέχονται δηλώσεις «κτηνοτρόφων» για τον αριθµότων ζώων που εκτρέφουν όταν γνωρίζουν ότι είναι ψευ-δείς. ∆εν µιλώ για τις περιπτώσεις εκείνες όπου έναςκτηνοτρόφος αρρώστησε µια χρονιά και πούλησε τα ζώατου. Αλλά για τις περιπτώσεις που είναι κοινό µυστικόπως κάποιοι εµφανίζονται ως κτηνοτρόφοι χωρίς να έ-χουν ούτε ένα ζώο. Θανάσης Κόµλος: ∆εν χρειάζεται οι υπηρεσίες να κά-νουν πάνε στην στάνη για να µετρήσουν τα ζώα που ε-κτρέφει κάθε κτηνοτρόφους. Σε τέτοιες περιπτώσεις, ό-πως αυτές που συζητούµε αρκεί µόνο να κάνουν έλεγχοστα τιµολόγια για τις ζωοτροφές που αγόρασε ο υποτιθέ-µενος κτηνοτρόφος. Επίσης µπορούν να κάνουν έλεγχοτων παραστατικών για το γάλα που παρέδωσε στο τυρο-κοµείο ή στο συνεταιρισµό που είναι µέλος. Οι έλεγχοιαυτοί δεν γίνονται επειδή οι αρµόδιοι δεν θέλουν νατους κάνουν. Κάποιοι από τους αρµόδιους είναι πολιτεύ-ονται.ΥΥππάάρρχχοουυνν άάλλλλεεςς δδηηµµόόσσιιεεςς υυππηηρρεεσσίίεεςς πποουυ µµεε ττοονν ττρρόόπποοπποουυ λλεειιττοουυρργγοούύνν σσααςς δδηηµµιιοουυρργγοούύνν ππρροοββλλήήµµαατταα;; Αχιλλέας Κεχαγιάς: Να µιλήσουµε για τις εφορίες. Απόκαιρό σε καιρό αγοράζω χωράφια για να µεγαλώσω τηνεκµετάλλευση µου. Σχετικά πρόσφατα είχα αγοράσει έ-να χωράφι προς 20.000 ευρώ, αυτή ήταν η εµπορικήτου τιµή. Η εφορία όµως θεώρησε ότι η αντικειµενικήτου αξία είναι 30.000 ευρώ. Έτσι ο φόρος που πλήρω-σαν ήταν για τα 30.000 ευρώ κι όχι για τα 20.000 ευρώπου ήταν η πραγµατική του εµπορική αξία. Κι αφούπροσδιορίσει ότι η αντικειµενική αξία 30.000 ευρώ µεκαλεί να αποδείξω που βρήκα τα 30.000 ευρώ για να τοαγοράσω. Παρά το ότι εγώ το έχω αγοράσει 20.000.∆ηλαδή φορολογεί το χωράφι σα να είναι οικόπεδο. Κι ε-πιπλέον µε καλεί να αποδείξω ότι δεν είµαι ελέφαντας.Που είναι η πολιτική προστασίας της αγροτικής γης; Μεαυτό τον τρόπο µας οδηγούν να κάνουµε όλα τα χωρά-φια οικόπεδα.Αυτά που σας είπα συµβαίνουν στο χωριό µου. Όµως τηνίδια στιγµή στην Μυτιλήνη, στην Αθήνα και στις άλλες µε-γάλες πόλεις της χώρας οι αντικειµενικές τιµές είναι πο-λύ πιο κάτω από τις εµπορικές τιµές στα ακίνητα. ΓΓιιααττίί οο ΣΣύύλλλλοογγοοςς σσααςς δδεενν σσυυµµµµεεττέέχχεειι σσττηηνν ΟΟµµοοσσπποοννδδίίααΑΑγγρροοττιικκώώνν ΣΣυυλλλλόόγγωωνν ΛΛέέσσββοουυ;;Αχιλλέας Κεχαγιάς: Υπάρχει ένα ζήτηµα µε τον Οµοσπον-δία Αγροτικών Συλλόγων Λέσβου. Από ποιους εκλέγεταιτο ∆.Σ. και ο Πρόεδρος της; Και ποιόν επιτέλους εκφρά-ζουν. ∆υστυχώς η Οµοσπονδία λειτουργεί ως όργανο τηςΈνωσης Συνεταιρισµών.∆∆εενν γγίίννοοννττααιι εεκκλλοογγέέςς σσττοουυςς ααγγρροοττιικκοούύςς σσυυλλλλόόγγοουυςς κκααιι

√È ¤ÌÔÚÔÈ ·ÁÔÚ¿˙Ô˘Ó ·ÎÚÈ‚fiÙÂÚ·ÙÔ Ï¿‰È ·fi ÙËÓ ∂∞™§

∞ÓÂÍ¿ÚÙËÙÔ˜ ™‡ÏÏÔÁÔ˜ ∂Ï·ÈÔ·Ú·ÁˆÁÒÓ Î·È ∫ÙËÓÔÙÚfiÊˆÓ


σσττηηνν ΟΟµµοοσσπποοννδδίίαα γγιιαα ττηηνν ααννάάδδεειιξξηη ττοουυ ∆∆..ΣΣ..;;Εγώ σας λέω ειλικρινά δεν ξέρω πότε γίνονται οι εκλο-γές στους αγροτικούς συλλόγους. ∆εν γνωρίζω κανένααγροτικό σύλλογο που να είναι σε λειτουργία. Όµως τοβασικό ζήτηµα είναι η Οµοσπονδία. Η οποία κατά την ά-ποψη µου δεν εκφράζει ειλικρινή και ανεξάρτητο λόγογια τα προβλήµατα των αγροτών του νησιού µας. ΕΕίίννααιι σσκκλληηρρόό ααυυττόό πποουυ λλέέττεε.. ΤΤιι εείίννααιι ααυυττόό πποουυ σσααςς κκάάννεειινναα ππιισσττεεύύεεττεε όόττιι δδεενν έέχχεειι ααννεεξξάάρρττηηττηη έέκκφφρραασσηη ηη ΟΟµµοο--σσπποοννδδίίαα;;Αχιλλέας Κεχαγιάς: Ποια είναι η δράση της Οµοσπονδίαςκαι του προέδρου της; Μερικές δηλώσεις στις εφηµερί-δες και η εµφάνιση του Προέδρου της δίπλα στον κ. Για-ζιτζόγλου σε συνεντεύξεις Τύπου. Κι από εκεί και ύστε-ρα απολύτως τίποτα. ∆ηλαδή ουσιαστικά η Οµοσπονδίαείναι ανύπαρκτη. Θανάσης Κόµλος: Τα τελευταία 20 χρόνια η ΟµοσπονδίαΑγροτικών Συλλόγων δεν έχει κάνει καµία κίνηση που ναδείχνει ότι στηρίζει τους παραγωγούς. Αυτό νοµίζω ότιτα λέει όλα. Αχιλλέας Κεχαγιάς: Η Οµοσπονδίας θα έπρεπε να ασκείκριτική σε πολλά πράγµατα που συµβαίνουν στην Ένωσηαλλά δεν το κάνει. Αυτό κατά την άποψη µου δείχνει ότιλειτουργεί ως όργανο της Ένωσης. ΜΜιιααςς κκααιι ααννααφφεερρθθήήκκααττεε σσττηηνν ΈΈννωωσσηη ΣΣυυννεεττααιιρριισσµµώώνν θθααήήθθεελλαα νναα µµααςς ππεείίττεε κκρρίίννεεττεε ττοονν ππααρρεεµµββααττιικκόό ττηηςς ρρόόλλοο.. Αχιλλέας Κεχαγιάς: Η Ένωση θα έπρεπε να λειτουργεί υ-πέρ των συµφερόντων των συνεταιρισµών παραγωγών,των µελών της. Όµως το µόνο που δεν κάνει είναι αυτό.Τα τελευταία χρόνια ασχολείται µε το να εισπράττει τιςπροµήθειες από τα δικαιώµατα και να ασχολείται µε τηνπολιτική. ΕΕππίί ττηηςς οουυσσίίααςς κκααττηηγγοορρεείίττααιι ττηηνν ΈΈννωωσσηη σσυυννεεττααιιρριισσµµώώννόόττιι δδεενν έέχχεειι ππααρρααγγωωγγιικκήή δδρραασσττηηρριιόόττηητταα.. ΌΌµµωωςς σσήήµµεερρααηη ΈΈννωωσσηη εείίννααιι οο µµεεγγααλλύύττεερροοςς έέµµπποορροοςς εελλααιιοολλάάδδοουυ σσττηηΛΛέέσσββοο.. ΤΤοουυλλάάχχιισσττοονν ααυυττόό ιισσχχύύεειι γγιιαα ττοο ττυυπποοπποοιιηηµµέέννοο εε--λλααιιόόλλααδδοο κκααιι σσεε µµεεγγάάλλοο ββααθθµµόό γγιιαα ττοο χχύύµµαα εελλααιιόόλλααδδοο.. Αχιλλέας Κεχαγιάς: Μεγάλος τυποποιητής είναι καλός έ-µπορος δεν είναι. ∆ηλαδή η εµπορική δραστηριότηταπου ασκεί είναι προς όφελος της Ένωσης κι όχι των πα-

ραγωγών. Θανάσης Κόµλος: Θα ήθελα να µας εξηγήσει η Ένωσηγιατί οι ιδιώτες έµποροι αγοράζουν το λάδι από τους πα-ραγωγούς κατά 0,20 ευρώ ακριβότερα από εκείνη. Τολάδι που αγοράζουν οι ιδιώτες έµποροι θα αλλάξει δύοχέρια πριν τυποποιηθεί στην Αθήνα από την Ελαïς, τηνΜινέρβα ή οποιαδήποτε άλλη επιχείρηση. Από την στιγµή που η Ένωση κάνει δική της τυποποίησηελαιολάδου γιατί δεν δίνει αυτή την διαφορά των 0,20ευρώ στους παραγωγούς; Είναι ένα ζήτηµα στο οποίοδεν έχει δοθεί ποτέ απάντηση. Θέλω να µας πει η Ένωση ύστερα από τόσα χρόνια πουδραστηριοποιείται στο εµπόριο του ελαιολάδου πια είναιτα κέρδη που έχει αποκοµίσει και που τα έχει διαθέσει. Ας µας πει πια είναι τα κέρδη από το εµπόριο του ελαιο-λάδου; Ποια είναι τα κέρδη από το εµπόριο και την επε-ξεργασία της πυρήνας; Ποια είναι τα κέρδη από την δια-χείριση των επιδοτήσεων και που διατέθηκαν αυτά τακέρδη. Να µας πει η Ένωση γιατί όλα αυτά τα χρόνια δεν προ-χώρησε στην δηµιουργία ενός συνεταιριστικού τυροκο-µείου; Γιατί δεν προχώρησε η Ένωση στην δηµιουργία ε-νός σύγχρονου πυρηνελαιουργείου; ∆εν βλέπει η Ένωσηότι σύντοµα το σηµερινό πυρηνελαιουργείο θα πρέπεινα κλείσει;ΟΟ ααννττίίλλοογγοοςς σστταα όόσσαα ααννααφφέέρρεεττεε λλέέεειι ππωωςς αανν ηη ΈΈννωωσσηηδδεενν ττυυπποοπποοιιοούύσσεε εελλααιιόόλλααδδοο σσήήµµεερραα οοιι ττιιµµέέςς ππααρρααγγωωγγοούύθθαα ήήτταανν πποολλύύ χχααµµηηλλόόττεερρεεςς.. ΕΕππίίσσηηςς ηη ΈΈννωωσσηη ππρρόόσσφφααττααοολλοοκκλλήήρρωωσσηη ττηηνν κκαατταασσκκεευυήή εεννόόςς σσύύγγχχρροοννοουυ ττυυπποοπποοιιηη--ττηηρρίίοουυ εελλααιιοολλάάδδοουυ.. ΈΈκκααννεε κκααιι κκάάπποοιιεεςς εεππεεννδδύύσσεειιςς γγιιαανναα ααξξιιοοπποοιιήήσσεειι αακκίίννηητταα ττηηςς.. ΣΣίίγγοουυρραα υυππάάρρχχοουυνν πποολλλλάά ννααγγίίννοουυνν.. Θανάσης Κόµλος: ∆εν στέκει ο ισχυρισµός ότι οι τιµέςτου ελαιολάδου θα ήταν χαµηλότερες αν η ΕΑΣ Λέσβουδεν είχε την τυποποίηση. ∆ιότι οι ιδιώτες έµποροι αγο-ράζουν το λάδι σε υψηλότερες τιµές από την Ένωση. Ανη Ένωση έδινε υψηλότερες τιµές τότε θα ήταν βάσιµοςαυτός ο ισχυρισµός. Μετά η Ένωση φέρνει λάδια να τυποποιήσει από άλλεςπεριοχές. Αυτό θεωρώ ότι είναι ιεροσυλία. Από στην

t∆εν είναι ηθικό ο πρόεδρος τηςΕΑΣ Λέσβου και οι προϊστάµενοι

ορισµένωνυπηρεσιών

να πολιτεύονται

s


Û Ó¤ÓÙÂ ÍË

στιγµή που στο νησί µαςβγαίνει το καλύτερο λάδι τουκόσµου. Αυτό δείχνουν καιτα βραβεία που έχουν πάρειοι ιδιώτες που τυποποιούν ε-λαιόλαδο λεσβιακό. ΚΚααττηηγγοορρεείίττεε ττηηνν ΈΈννωωσσηη όόττιιααγγόόρρααζζεε λλάάδδιιαα εεκκττόόςς ννηησσιιοούύ κκααιι τταα ττυυπποοπποοιιοούύσσεε µµααζζίί µµεελλάάδδιιαα ττηηςς ΛΛέέσσββοουυ.. ΑΑυυττόό όόµµωωςς ήήτταανν ααννααγγκκαασσµµέέννηη νναα ττοοκκάάννεειι ααππόό σσττιιγγµµήή πποουυ γγιιαα ππέέννττεε χχρρόόννιιαα ηη ττοοππιικκήή ππααρρααγγωω--γγήή εελλααιιοολλάάδδοουυ δδεενν µµπποορροούύσσεε νναα κκααλλύύψψεειι ττιιςς ααννάάγγκκεεςςττηηςς ττυυπποοπποοίίηησσηηςς.. ΤΤιι θθαα µµπποορροούύσσεε νναα κκάάννεειι;; ΑΑνν δδεενν αακκοο--λλοουυθθοούύσσεε ααυυττήή ττηηνν τταακκττιικκήή θθαα έέππρρεεππεε νναα χχάάσσεειι θθέέσσεειιςςσστταα ρράάφφιιαα ττωωνν σσοούύππεερρ µµάάρρκκεεττ πποουυ µµεε πποολλύύ µµεεγγάάλληη δδυυ--σσκκοολλίίαα κκααττάάκκττηησσεε τταα ππρροοηηγγοούύµµεενναα χχρρόόννιιαα.. ΕΕσσεείίςς ττιι ααππαα--ννττάάττεε σσεε ααυυττόό;;Θανάσης Κόµλος: Ποτέ δεν βγήκε η Ένωση να κάνει µιακαµπάνια υπέρ των βρώσιµων ελαιολάδων. Γιατί ποτέπρότεινε στους παραγωγούς να παράγουν ψηλά λάδια ταοποία θα τα αγόραζε σε λίγο καλύτερες τιµές 5 µε 10λεπτά για να δει κι ο παραγωγός µια διαφορά στην τσέ-πη του. ∆εν έκανε κάτι για κινητοποιήσει τους παραγωγούς προςαυτή την κατεύθυνση.Ούτε είδα ποτέ την Ένωση να τα βάλει µε την Νοµαρχίαπου δεν κάνει καλά την δακοκτονία. Κι αυτό έχει ως α-ποτέλεσµα να βγάζουµε χοντρά λάδια. ΘΘαα ήήθθεελλαα νναα σσααςς θθέέσσωω έένναα άάλλλλοο εερρώώττηηµµαα γγιιαα ττιιςς σσχχέέ--σσεειιςς ππααρρααγγωωγγώώνν κκααιι ΣΣυυννεεττααιιρριισσµµώώνν.. ΕΕίίννααιι λλοογγιικκόό οοιι ππαα--ρρααγγωωγγοοίί νναα έέχχοουυνν ααππααιιττήήσσεειιςς ααππόό ττηηνν ΈΈννωωσσηη.. ΑΑλλλλάά οοιιππααρρααγγωωγγοοίί δδεενν έέχχοουυνν µµόόννοο δδιικκααιιώώµµαατταα έέχχοουυνν κκααιι υυπποο--χχρρεεώώσσεειιςς.. ΘΘαα ππρρέέππεειι δδηηλλααδδήή νναα δδίίννοουυνν ττοο λλάάδδιι ττοουυςςσσττηηνν ΈΈννωωσσηη κκιι όόχχιι σσττοουυςς ιιδδιιώώττεεςς εεµµππόόρροουυςς.. ΑΑννααφφεερρόόµµαα--σσττεε σσττοουυςς σσυυννεεττααιιρριισσµµέέννοουυςς ππααρρααγγωωγγοούύςς.. ΠΠωωςς ββλλέέππεεττεεττοο ζζήήττηηµµαα ααυυττόό εεσσεείίςς;;Θανάσης Κόµλος: ∆εν υπάρχει Ένωση που να ζητάει α-πό τους παραγωγούς το 100% της παραγωγής τους.Πάρτε για παράδειγµα το Μελισσοκοµικό συνεταιρισµόο οποίος ζητάει από τα µέλη του να του παραδίδουν έναµέρος της παραγωγούς τους. Νοµίζω ότι τους ζητάει νατου παραδίδουν το 30% ή το 40% της παραγωγής τους. ΜΜόόννοο πποουυ σσττοουυςς εελλααιιοουυρργγιικκοούύςς σσυυννεεττααιιρριισσµµοούύςς δδεενν υυ--ππάάρρχχεειι κκααννέένναα όόρριιοο.. ΟΟιι σσυυννεεττααιιρριισσµµέέννοοιι ππααρρααγγωωγγοοίί ππαα--ρρααδδίίδδοουυνν όόσσοο λλάάδδιι θθέέλλοουυνν σσττοουυςς σσυυννεεττααιιρριισσµµοούύςς.. ΚΚιι οοιισσυυννεεττααιιρριισσµµοοίί µµεε ττηηνν σσεειιρράά ττοουυςς αανν θθέέλλοουυνν ππααρρααδδίίδδοουυννλλάάδδιι σσττηηνν ΈΈννωωσσηη.. ΟΟύύττεε γγιι’’ ααυυττοούύςς υυππάάρρχχεειι κκάάπποοιιαα υυπποο--χχρρεεώώσσηη.. Θανάσης Κόµλος: Πως µπορεί να ζητήσει η Ένωση ναπαραδίδουν σε εκείνοι το λάδι τους οι συνεταιρισµοί καιοι παραγωγοί από την στιγµή που οι έµποροι δίνουν κα-λύτερες τιµές. Αν η Ένωση έδινε καλύτερες τιµές τότεπράγµατι θα µπορούσε να έχει απαιτήσεις από τους πα-ραγωγούς µέλη της. ΤΤοο ίίδδιιοο αακκρριιββώώςς εεππιιχχεείίρρηηµµαα θθαα µµπποορροούύσσεε νναα χχρρηησσιιµµοο--πποοιιήήσσεειι κκααιι ηη ΈΈννωωσσηη ααννάάσσττρροοφφαα.. ΠΠώώςς µµπποορρώώ νναα δδώώσσωωκκααλλύύττεερρεεςς ττιιµµέέςς ααππόό ττηηνν σσττιιγγµµήή πποουυ δδεενν µµοουυ ππααρρααδδίί--δδοουυνν ττοο λλάάδδιι ττοουυςς οοιι ππααρρααγγωωγγοοίί;;

Θανάσης Κόµλος: Αν µου εγ-γυηθεί η Ένωση ότι θα πάρωτην καλύτερη τιµή τότε θαδώσω το λάδι µου εκεί. Αλλάδεν είµαι εγώ αυτός που θακάνει την αρχή. Σας το είπακαι πριν γιατί η Ένωση δεν

κάνει αυτή την καµπάνια που χρειάζεται.ΚΚααττηηγγοορρεείίττααιι ττοονν ΠΠρρόόεεδδρροο ττηηςς ΕΕΑΑΣΣ ΛΛέέσσββοουυ όόττιι αασσχχοολλεείί--ττααιι µµεε ττηηνν πποολλιιττιικκήή.. ∆∆εενν ννοοµµίίζζεεττααιι όόττιι ηη κκααττηηγγοορρίίαα ααυυττήήεείίννααιι άάδδιικκηη.. ΓΓιιααττίί νναα δδιικκααιιοούύννττααιι όόλλοοιι οοιι άάννθθρρωωπποοιι ννααδδρραασσττηηρριιοοπποοιιοούύννττααιι πποολλιιττιικκάά εεκκττόόςς ααππόό ττοουυςς σσυυννεεττααιιρριι--σσττέέςς.. Αχιλλέας Κεχαγιάς: ∆εν πρόκειται για κάποια παράνοµηενέργεια. Έχει κάθε νόµιµο δικαίωµα ο κ. Γιαζιτζόγλουνα ασχολείται µε την πολιτική αλλά δεν νοµίζω ότι είναιηθικό. Το ίδιο ισχύει και για τον κ. Αρώνη (σ.σ. αναφέρε-ται στην θέση που κατείχε ο κ. Αρώνης µέχρι το τέλοςτου 2010 ως προϊστάµενος της ∆ιεύθυνσης Κτηνιατρι-κής της Νοµαρχίας Λέσβου). Θανάσης Κόµλος: Το λέµε αυτό διότι όποιος βρίσκεταισε αυτές τις θέσεις έχει την δυνατότητα, αν θέλει, να α-σκεί πιέσεις προς τους αγρότες για να µαζεύει ψήφους. Αχιλλέας Κεχαγιάς: Όταν ο Πρόεδρος της Ένωσης είναιταυτόχρονα και πολιτευτής οι σχέσεις µεταξύ των συνε-ταιριστών αλλάζουν χαρακτήρα. Γίνονται σχέσεις µεταξύπολιτευτή και ψηφοφόρων. Το ίδιο ισχύει και για τουςπροϊσταµένους ορισµένων υπηρεσιών. ΩΩσσττόόσσοο θθαα ααννααγγννωωρρίίζζεεττεε κκιι εεσσεείίςς όόττιι ηη δδιιααδδιικκαασσίίαα εεκκλλοο--γγήήςς εεννόόςς ααττόόµµοουυ σσττοο ∆∆..ΣΣ.. ττηηςς ΕΕΑΑΣΣ ΛΛέέσσββοουυ εείίννααιι µµιιαα πποο--λλιιττιικκήή δδιιααδδιικκαασσίίαα.. ∆∆ηηλλααδδήή µµέέχχρριι νναα εεκκλλεεγγεείί κκάάπποοιιοοςς σσττοο∆∆..ΣΣ.. ττηηςς ΈΈννωωσσηηςς ήή σσττηηνν θθέέσσηη ττοουυ ππρροοέέδδρροουυ δδρραασσττηηρριιοο--πποοιιεείίττααιι πποολλιιττιικκάά κκααιι ααµµέέσσωωςς µµεεττάά θθαα ππρρέέππεειι νναα σσττααµµααττήή--σσεειι νναα αασσχχοολλεείίττααιι µµεε ττηηνν πποολλιιττιικκήή.. ∆∆εενν εείίννααιι οοξξύύµµωωρροο ααυυ--ττόό ττοο σσχχήήµµαα;;Αχιλλέας Κεχαγιάς: Αυτά είναι τα στραβά στους συνεται-ρισµούς. Οι συνεταιρισµοί είναι επιχειρήσεις δεν µπορείνα δραστηριοποιούµαστε σε αυτούς µε πολιτική λογική.Είναι λάθος ότι για να εκλεγείς στο ∆.Σ. ενός συνεταιρι-σµού ή της Ένωσης πρέπει πρώτα να χρωµατιστείς πολι-τικά. ΚΚααττάά ττηηνν γγννώώµµηη σσααςς ππωωςς θθαα έέππρρεεππεε νναα λλεειιττοουυρργγοούύνν οοιισσυυννεεττααιιρριισσµµοοίί;;Αχιλλέας Κεχαγιάς: Με καθαρά επιχειρηµατικά κριτήριαγια να είναι υγιείς και ανταγωνιστικοί. Πιστεύω ότι πρέ-πει οι συνεταιρισµοί πρέπει να αλλάξουν δεν µπορεί νασυνεχίσουν να λειτουργούν µε το σηµερινό πλαίσιο.ΘΘεεωωρρεείίττεε όόττιι εείίννααιι ππρροοττιιµµόόττεερροο νναα ππλληησσιιάάσσοουυνν ττοο ππννεεύύ--µµαα ττωωνν ααννώώννυυµµωωνν εεττααιιρρεειιώώνν;; ΌΌππωωςς εειισσηηγγεείίττααιι ττοο ννοοµµοο--σσχχέέδδιιοο πποουυ εεττοοιιµµάάζζεειι ττοο ΥΥπποουυρργγεείίοο ΑΑγγρροοττιικκήήςς ΑΑννάάππττυυ--ξξηηςς;;Αχιλλέας Κεχαγιάς: Ναι είναι πολύ καλύτερο.Θανάσης Κόµλος: Και τις εταιρείες και τους συνεταιρι-σµούς τους διοικούν άνθρωποι. Όλα ξεκινούν από τουςανθρώπους. Υπάρχουν Ενώσεις συνεταιρισµών που λει-τουργούν µε το ίδιο πλαίσιο που ισχύει για την ΕΑΣ Λέ-σβου αλλά είναι πολύ πιο µπροστά από την δική µας. Γι’αυτό πιστεύω ότι όλα είναι ζήτηµα ανθρώπων.

tΥπάρχουν µαϊµού κτηνοτρόφοι

που παίρνουν µεγάλεςεπιδοτήσεις

s


ÚÂÔÚÙ¿˙

MMεεγγάάλληη υυσσττέέρρηησσηη ππααρροουυσσιιάάζζοουυνν ττααννηησσιιάά ττοουυ ΑΑιιγγααίίοουυ σσττιιςς εεξξααγγωωγγέέςς,,σσύύµµφφωωνναα µµεε τταα σσττοοιιχχεείίαα ττοουυ ΣΣυυννδδέέ--σσµµοουυ ΕΕξξααγγωωγγέέωωνν ΒΒοορρεείίοουυ ΕΕλλλλάάδδοοςς..ΤΤόόσσοο ττοο ΝΝόόττιιοο ΑΑιιγγααίίοο όόσσοο κκααιι ττοο ΒΒόό--

ρρεειιοο ττοο 22000088 κκάάλλυυψψαανν µµόόλλιιςς ττοο 11,,44%% ττωωνν σσυυννοολλιικκώώννεεξξααγγωωγγώώνν ττηηςς χχώώρρααςς ((00,,77%% ηη κκάάθθεε ΠΠεερριιφφέέρρεειιαα)).. ΜΜάά--λλιισστταα,, τταα ννηησσιιάά ττοουυ ΝΝοοττίίοουυ ΑΑιιγγααίίοουυ,, ππααρράά ττοο όόττιι εείίννααιιππρροοσσααννααττοολλιισσµµέένναα σσττηηνν ππααρροοχχήή ττοουυρριισσττιικκώώνν υυππηηρρεε--σσιιώώνν,, έέχχοουυνν ττααχχύύττεερροουυςς ρρυυθθµµοούύςς ααννάάππττυυξξηηςς ττωωνν εεξξαα--γγωωγγώώνν ττοουυςς,, σσεε σσχχέέσσηη µµεε τταα ννηησσιιάά ττοουυ ΒΒοορρεείίοουυ ΑΑιιγγααίί--οουυ,, κκααττάά ττηηνν ππεερρίίοοδδοο 22000055 -- 22000088..Συγκεκριµένα, το 2005 οι εξαγωγές των νησιών τουΝοτίου Αιγαίου ήταν µόλις 48,9 εκατ. ευρώ και τουΒορείου Αιγαίου 97,86 εκατοµµύρια. Το 2006 οι εξα-γωγές του Νοτίου Αιγαίου παρουσιάζουν µια µικρήκάµψη και πέφτουν στα 46,4 εκατ. ευρώ, ενώ στο Βό-ρειο έχουµε άνοδο στα 115,2 εκατ. ευρώ. Το 2007,όµως, οι εξαγωγές υπερδιπλασιάζονται για το ΝότιοΑιγαίο και φθάνουν στα 102,25 εκατ. ευρώ, µε το Βό-ρειο Αιγαίο να καταγράφει µικρή κάµψη των εξαγω-γών, στα 110,9 εκατοµµύρια. Το 2008, για πρώτη φο-ρά στην εξεταζόµενη περίοδο, οι εξαγωγές του ΝοτίουΑιγαίου είναι µεγαλύτερες από τις εξαγωγές του Βο-ρείου. Συγκεκριµένα, φθάνουν µέχρι τα 122,3 εκα-τοµµύρια, ξεπερνώντας τα 118,8 εκατ. ευρώ του Βο-ρείου Αιγαίου.Λίγο πιο πάνω στην κατάταξη από τα νησιά του Αιγαίουβρίσκεται η Ήπειρος, της οποίας οι εξαγωγές το 2005ήταν 126 εκατ. ευρώ, το 2006 129,1 εκατ. ευρώ, το2007 ανέβηκαν στα 139,6 εκατοµµύρια και το 2008στα 154,25 εκατ. ευρώ, καλύπτοντας το 0,9% των συ-νολικών εξαγωγών της χώρας.Η Κρήτη, µια άλλη νησιωτική περιφέρεια, καλύπτει το2,1% των εξαγωγών της χώρας και έχει σαφώς πολύυψηλότερα µεγέθη από τα νησιά του Αιγαίου. Το 2005οι εξαγωγές της ήταν 359,2 εκατ. ευρώ, το 2006 κα-τέγραψαν οριακή κάµψη στα 357,9 εκατ. ευρώ, το2007 έφθασαν στα 393, 6 εκατοµµύρια, για να υπο-χωρήσουν το 2008 στα 362,75.Η Αττική είναι η περιφέρεια της Ελλάδας µε το µεγαλύ-τερο όγκο εξαγωγών, καθώς καλύπτει το 51,1%, µε τοσυνολικό τζίρο να φθάνει το 2008 στα 8,88 δισ. ευ-ρώ. Στη δεύτερη θέση έρχεται η Περιφέρεια της Κε-ντρικής Μακεδονίας, µε ποσοστό 22,4% και τζίρο 3,9δισεκατοµµυρίων το 2008 από τις εξαγωγές.Από την παράθεση των παραπάνω στοιχείων είναι φα-νερό ότι οι περιοχές της χώρας που έχουν συγκεντρώ-σει τον κύριο όγκο του πληθυσµού, που διαθέτουν µε-γάλες παραγωγικές µονάδες και µεγάλα έργα υποδο-µής (αεροδρόµια, λιµάνια, σιδηροδροµικό δίκτυο, σύγ-

χρονο οδικό δίκτυο), έχουν συγκεντρώσει και τον κύ-ριο όγκο των εξαγωγών. Τα νησιά του Αιγαίου και η Ή-πειρος, λόγω και της γεωγραφικής τους ιδιαιτερότη-τας, έχουν µειωµένο πληθυσµό, µειωµένες παραγωγι-κές µονάδες και κατ’ επέκταση µειωµένες εξαγωγές.Με δύο λόγια, η «νησιωτικότητα» και η «ορεινότητα»καταδικάζουν τα νησιά και την Ήπειρο σε υπανάπτυξη.Με ένα διαφορετικό τρόπο τα στοιχεία των εξαγωγώνµάς δείχνουν το πρόβληµα της ανισόµετρης ανάπτυ-ξης των Περιφερειών της χώρας µας. Σε µεγάλο βαθ-µό αυτό το χαρακτηριστικό ευθύνεται για τη µόνιµη υ-στέρηση των εξαγωγών σε σχέση µε τις εισαγωγές.Σύµφωνα µε τα στοιχεία τού ΣΕΒΕ, το 2004 οι ελληνι-κές εξαγωγές κάλυπταν µόλις το 30,6% των εισαγω-γών, το 2005 οι εξαγωγές κάλυψαν το 33,2% των ει-σαγωγών και το 2006 ανήλθαν στο 34,2%.Η έτσι κι αλλιώς άσχηµη εικόνα, από το 2007 και µε-τά, επιδεινώνεται. Συγκεκριµένα, εκείνη τη χρονιά οιεξαγωγές κάλυψαν µόλις το 32,3% των εισαγωγών καιτο 2008 µόλις το 29,7%. Το 2007 και το 2008 ήτανδύο χρονιές που η οικονοµική κρίση βρισκόταν σεπλήρη εξέλιξη στην Αµερική και την Ευρώπη, αλλά αυ-τό δεν είχε γίνει αντιληπτό από τις ελληνικές επιχειρή-σεις, µε αποτέλεσµα τα ελληνικά προϊόντα να χάνουνµε ταχύτατους ρυθµούς την ανταγωνιστικότητά τους.

ŒÏÏÂÈÌÌ· ÂÍˆÛÙÚ¤ÊÂÈ·˜Η οικονοµική υπανάπτυξη έχει δηµιουργήσει κι έναµεγάλο έλλειµµα εξωστρέφειας στις τοπικές επιχειρή-σεις. Σχεδόν ποτέ οι τοπικές επιχειρήσεις στα νησιάτου Αιγαίου δεν προσανατολίζονται στην πραγµατοποί-ηση εξαγωγών. ∆ηµιουργούνται για να αξιοποιήσουνµια µικρή τοπική αγορά και σχεδόν ποτέ δε σκέφτο-νται ότι τα προϊόντα τους θα µπορούσαν να εξαχθούνσε άλλες αγορές της Ευρώπης, της Ασίας και της Αµε-ρικής.Ο πρώην πρόεδρος του Συνδέσµου Εξαγωγέων Βορεί-ου Ελλάδος ΒΒαασσίίλληηςς ΘΘωωµµααΐΐδδηηςς, σε µια οµιλία του στηΜυτιλήνη που οργανώθηκε από το Επιµελητήριο Λέ-σβου και το Πανεπιστήµιο Αιγαίου, προσπάθησε να εν-θαρρύνει τις νησιωτικές επιχειρήσεις στις εξαγωγικέςτους προσπάθειες. Έτσι, µεταξύ άλλων, σηµείωσε: «Ό-σο δύσκολο είναι να πουλήσετε τα προϊόντα σας στηνΑθήνα, άλλο τόσο δύσκολο είναι να κάνετε και εξαγω-γές. Αλλά όταν κάνετε εξαγωγές, έχετε µεγαλύτερηδιασφάλιση ότι θα εισπράξετε τα χρήµατά σας.»Την ίδια στιγµή, ωστόσο, έσπευσε να εξηγήσει ότι γιανα κάνει µια επιχείρηση εξαγωγές απαιτείται να έχειτην ανάλογη υποδοµή, οργάνωση, να έχει πιστοποιή-σει την παραγωγική της διαδικασία σύµφωνα µε τιςαπαιτήσεις των διεθνών αγορών.

√ ‰ÚfiÌÔ˜ ÁÈ· ÙÈ˜ ‰ÈÂıÓÂ›˜ ·ÁÔÚ¤˜πÛ¯Ó¤˜ ÔÈ ÂÍ·ÁˆÁ¤˜ ÙˆÓ ÓËÛÈÒÓ ÙÔ˘ ∞ÈÁ·›Ô˘


Συνήθως, όταν αναφερόµαστε σε επιχειρήσεις πουκάνουν εξαγωγές, έχουµε στο µυαλό µας µεγάλες ε-πιχειρήσεις, µε πολύ µεγάλες εγκαταστάσεις, µεγάλο

όγκο παραγωγής και εξίσου µεγάλους τζίρους. Ο κ.Θωµαΐδης προσπάθησε να διαλύσει το µύθο αυτό καιυποστήριξε ότι εξαγωγές µπορούν να κάνουν και οιµικρές και µικροµεσαίες επιχειρήσεις. Αρκεί να βά-λουν στο µυαλό τους αυτόν το στόχο.Εξαγωγικός προσανατολισµός δε σηµαίνει απαραίτη-τα ότι η εκάστοτε επιχείρηση θα αυξήσει τον όγκοτης παραγωγής και θα αρχίσει να ψάχνει πελάτες στοεξωτερικό. Ακόµη και µια επίσκεψη σε έκθεση του ε-ξωτερικού είναι στοιχείο εξωστρέφειας. Γιατί δίνειστον επιχειρηµατία ή το στέλεχος της επιχείρησηςµια πρώτη εικόνα για τα προϊόντα των επιχειρήσεωνπου κινούνται στο διεθνές περιβάλλον. Σε αυτές τιςεκθέσεις µπορεί κανείς να δει το επίπεδο του αντα-γωνισµού, τις τάσεις των αγορών και του καταναλωτι-κού κοινού. Από εκεί και ύστερα, πρέπει να γίνουνπολλά βήµατα που θα οδηγήσουν σε ένα επιτυχές α-ποτέλεσµα.

Ο πρώην πρόεδρος του Συνδέσµου Εξαγωγέων ΒορείουΕλλάδος Βασίλης Θωµαΐδης, στην οµιλία του στη Μυτιλήνη

tΣχεδόν ποτέ οι τοπικές

επιχειρήσεις στα νησιά τουΑιγαίου δεν προσανατολίζονται

στην πραγµατοποίηση εξαγωγών

s


™˘ÓÂÙ·ÈÚÈÛÌÔ›

µ‹Ì·Ù· ÛËÌÂÈˆÙfiÓÛÙË Û˘ÓÂÙ·ÈÚÈÛÙÈÎ‹ÔÏÈÙÈÎ‹

µ‹Ì·Ù· ÛËÌÂÈˆÙfiÓÛÙË Û˘ÓÂÙ·ÈÚÈÛÙÈÎ‹ÔÏÈÙÈÎ‹


·ÊÈ¤Ú Ì·

¶ÚÔ‚ÏËÌ·ÙÈÛÌfi˜ ÛÙÔ ˘Ô˘ÚÁÂ›Ô ÁÈ· ÙÈ˜ ·ÏÏ·Á¤˜ÛÙÔ˘˜ Û˘ÓÂÙ·ÈÚÈÛÌÔ‡˜

AAντέχει ή όχι άλλη µια σύγκρουση αυτή την επο-χή η κυβέρνηση; Αυτό είναι το πραγµατικό ερώ-τηµα που καλείται να απαντήσει όποιος αναρω-τιέται αν θα προχωρήσει µια ριζική µεταρρύθµι-ση στους αγροτικούς συνεταιρισµούς και µια

ρήξη µε το βαθύ γεωργικό κράτος. Στις 9 ∆εκεµβρίου, ο υ-πουργός Αγροτικής Ανάπτυξης, ΚΚώώσσττααςς ΣΣκκααννδδααλλίίδδηηςς, στη γε-νική συνέλευση της ΠΑΣΕΓΕΣ άνοιξε τα χαρτιά του και είπε ό-τι εκείνος θα κατεβάσει ένα νόµο που θα βάζει το πλαίσιο, αλ-λά δεν πρόκειται να πάρει αυστηρά µέτρα (τα οποία ήθελε ναλάβει η τέως υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης, ΚΚααττεερρίίνναα ΜΜππαα--ττζζεελλήή). Ο κ. Σκανδαλίδης, ούτε λίγο ούτε πολύ, χαρακτήρισεαντισυνταγµατικό να θεσπιστεί νόµος που θα ορίζει υποχρεω-τικά τη συνένωση των συνεταιρισµών. Η τοποθέτηση ήταν πο-λύ φιλελεύθερη, καθώς δήλωσε ότι ευθύνη του κράτους είναινα βάλει το πλαίσιο λειτουργίας των συνεταιρισµών, να δια-σφαλίσει τη δηµοκρατική λειτουργία τους και από εκεί και πέ-ρα είναι θέµα των συνεταιρισµένων παραγωγών να δουν ποι-ες είναι οι τάσεις της εποχής και να προχωρήσουν µπροστά.Στα παραπάνω πρέπει να προσθέσουµε τα σταθερά βήµαταπου γίνονται από την ηγεσία του Υπουργείου για να καταλήξειτο ΟΣ∆Ε και πάλι στα χέρια τής ΠΑΣΕΓΕΣ και των ενώσεων συ-νεταιρισµών.Όλα αυτά δείχνουν πως σε αυτήν τη φάση δεν πρόκειται ναδούµε κοσµογονικές αλλαγές στους συνεταιρισµούς. Σίγουρααρκετοί θα πουν ότι αυτό είναι µια αρνητική εξέλιξη, καθώς οισυνεταιρισµοί αν δεν ταρακουνηθούν δε θα µπορέσουν να α-νταποκριθούν στις νέες συνθήκες. Άλλοι θα σηµειώσουν πωςοι µεταρρυθµίσεις που σχεδιάζονταν από την προηγούµενη η-γεσία του Υπουργείου, οδηγούσαν στη µετατροπή των συνεται-ρισµών σε ανώνυµες εταιρείες, εννοώντας ότι έτσι θα έπαυαννα λειτουργούν ως επιχειρήσεις της κοινωνικής οικονοµίας.Πρόκειται για δύο θέσεις που έχουν πολλά στοιχεία αλήθειας.Γιατί, πράγµατι, αν οι συνεταιρισµοί συνεχίσουν να λειτουρ-γούν όπως σήµερα, το µέλλον τους θα είναι πολύ βραχύ. Γι’αυτό πρέπει να γίνουν συνενώσεις που θα οδηγήσουν σε µε-γαλύτερα σχήµατα, πιο αποτελεσµατικά και µε µεγαλύτερο έ-λεγχο της αγοράς.Μόνο που τα µεγαλύτερα σχήµατα πολύ εύκολα µπορούν ναχάσουν τον κοινωνικό τους χαρακτήρα, να σταµατήσουν ναπροστατεύουν τους µικρούς γεωργούς, κτηνοτρόφους και αλι-είς.Το αν µπορεί να συγκεραστεί η οικονοµική αποτελεσµατικότη-τα και ο κοινωνικός χαρακτήρας των συνεταιρισµών δεν είναιεύκολο να απαντηθεί. Το αντίθετο, θα λέγαµε ότι είναι µια πο-λύ δύσκολη πολιτική επιλογή, που απαιτεί ιδιαίτερη προσπά-θεια για να µην εξοκείλει προς τη µία ή την άλλη κατεύθυνση.


·ÊÈ¤Ú Ì·

«∂ÁÒ Î·ıÔÚ›˙ˆ ÙÔ Ï·›ÛÈÔ, ÂÛÂ›˜ ı· ·ÔÊ·Û›ÛÂÙÂ ·Ó ı· Â›ÛÙÂÌ¤Û· ‹ ¤Íˆ ·’ ·˘Ùfi»

∫ÒÛÙ·˜ ™Î·Ó‰·Ï›‰Ë˜

TTοονν ππεερραασσµµέέννοο ΜΜάάιιοο άάννοοιιξξεε ηη κκυυββέέρρννηη--σσηη ττοο δδιιάάλλοογγοο γγιιαα νναα ααλλλλάάξξεειι ττοο µµοοννττέέλλοοοορργγάάννωωσσηηςς ττωωνν σσυυννεεττααιιρριισσµµώώνν.. ΑΑππόό ττόό--ττεε κκύύλληησσεε πποολλύύ ννεερρόό σσττ’’ ααυυλλάάκκιι.. ΗΗ σσυυ--ζζήήττηησσηη γγιιαα ττιιςς ααλλλλααγγέέςς πποουυ ππρρέέππεειι νναα γγίί--

ννοουυνν,, έέχχεειι ππεερριιοορριισσττεείί σσεε έένναα πποολλύύ σσττεεννόό ππυυρρήήνναα αανν--θθρρώώππωωνν,, πποουυ κκιιννοούύννττααιι εεννττόόςς κκααιι ππέέρριιξξ ττοουυ ΥΥπποουυρρ--γγεείίοουυ ΑΑγγρροοττιικκήήςς ΑΑννάάππττυυξξηηςς.. ΜΜοοιιάάζζεειι εεννττεελλώώςς αασσττεείίοονναα ππιισσττεεύύεειι κκααννεείίςς ππωωςς θθαα µµπποορροούύσσεε νναα γγίίννεειι οουυσσιιαα--σσττιικκήή σσυυζζήήττηησσηη µµεε ττοουυςς ααγγρρόόττεεςς γγιιαα ααυυττόό ττοο ζζήήττηηµµααααππόό ττοο δδιιααδδίίκκττυυοο,, όότταανν ηη σσυυννττρριιππττιικκήή ππλλεειιοοψψηηφφίίααττωωνν ααγγρροοττώώνν δδεενν έέχχεειι κκαανν ππρρόόσσββαασσηη σσ’’ ααυυττόό.. ΗΗ εεππιι--λλοογγήή ττοουυ σσυυγγκκεεκκρριιµµέέννοουυ ττύύπποουυ δδιιααλλόόγγοουυ δδεείίχχννεειι κκααιιµµεε πποοιιοουυςς ππρρααγγµµααττιικκάά θθέέλλεειι νναα σσυυζζηηττήήσσεειι ττοο ζζήήττηηµµααηη κκυυββέέρρννηησσηη.. ΠΠρροοφφααννώώςς δδεενν ττηηνν ααππαασσχχοολλοούύνν ιιδδιιααίί--ττεερραα οοιι ααγγωωννίίεεςς,, οοιι σσκκέέψψεειιςς,, οοιι ππρροοττάάσσεειιςς κκιι οοιι αανναα--σσττοολλέέςς πποουυ µµπποορρεείί νναα έέχχοουυνν οοιι ααγγρρόόττεεςς κκααιι οοιι ααγγρρόό--ττιισσσσεεςς όόλληηςς ττηηςς χχώώρρααςς..Στη γενική συνέλευση της ΠΑΣΕΓΕΣ, που πραγµατο-ποιήθηκε στις 9 ∆εκεµβρίου, ο υπουργός ΑγροτικήςΑνάπτυξης, ΚΚώώσσττααςς ΣΣκκααννδδααλλίίδδηηςς, έδειξε ότι είναι α-ποφασισµένος να αποφύγει τοµές µεγάλης κλίµα-κας. Γι’ αυτό, όταν αναφέρθηκε στα θέµατα του συ-νεταιριστικού κινήµατος, σηµείωσε: «Βράζουµε σε έ-να καζάνι. Αυτή είναι η διαπίστωσή µου. Και πρέπεινα ξεκαθαρίσουµε τους κανόνες. Η συνεταιριστική ι-δέα, ανεξάρτητα από την κακοποίηση που έχει υπο-στεί, σύµφωνα και µε τις δικές σας εκτιµήσεις, πα-ραµένει µια ισχυρή και διαχρονική αξία. Κατά τηγνώµη µου, εκφράζει, πέρα από τη συλλογική δρά-ση, την αλληλεγγύη των παραγωγών και ως συνταγ-µατικά κατοχυρωµένο δικαίωµα είναι πρωτίστως δι-καίωµα δηµοκρατίας.Από την άλλη µεριά, δεν είναι συνδικαλισµός, είναιπρωτίστως και οικονοµική λειτουργία. ∆ηλαδή είναιµια λειτουργία, γιατί έχει παραγωγούς που βάζουντις περιουσίες τους, έχουν τα µερίδιά τους, είναι µιαλειτουργία προφανώς παραγωγική, που έχει άµεσησχέση µε τους κανόνες της αγοράς, την επιχειρηµα-τικότητα, την ανταγωνιστικότητα.»Όταν µπήκε στην ουσία του θέµατος, µεταξύ άλλων,ανέφερε: «Υπάρχουν µερικά κρίσιµα ερωτήµατα πουπρέπει να απαντηθούν. Θα γίνει κατ’ αρχήν µια βελ-τίωση της υπάρχουσας κατάστασης ή µια ριζική αλ-

λαγή, µια ανατροπή; Τι σηµαίνει αποσύνδεση από τοκράτος και από το κόµµα; Η αποσύνδεση από τοκράτος και από το κόµµα κατά τη γνώµη µου σηµαί-νει κατ’ αρχήν µια βασική θέση αρχής. Ότι αποσυν-δεόµενοι από το κράτος και το κόµµα, έχουν απόλυ-τη αυτενέργεια.Η υλοποίηση της συνταγµατικής επιταγής για το δι-καίωµα του συνεταιρίζεσθαι δεν επιτρέπει σε καµµιάκυβέρνηση να παρέµβει από τα πάνω και να καθορί-σει το τι συνεταιρισµό θέλει να κάνει ο καθένας απόεσάς.»Λίγο αργότερα, κάνοντας ακόµη πιο συγκεκριµένεςτις θέσεις του, σηµείωσε: «Εγώ έχω αποφασίσει νακάνω ένα συνεταιρισµό µε 20 άτοµα, µου επιτρέπειτο Σύνταγµα να συνεταιρισθώ, έχω το καταστατικόµου, έχω τη µορφή µε τα µερίδια αυτά που λέτε τηςεπιχείρησης, είναι φανερό. Εγώ λέω, δεν µπορώ ναέρθω µε ένα νόµο και να καταργήσω τους συνεταιρι-σµούς, δεν υπάρχει τέτοια διαδικασία, θα είναι αντι-συνταγµατική. Όπως δεν πιστεύω ότι έπρεπε να γίνειπαρέµβαση και να πούµε ένα σωµατείο στο συνδικα-λισµό. Πώς θα γίνει αυτό; Αφού µπορώ να βρω άλ-λους 10 και να συνδικαλιστώ. Πώς θα βγω µε ένανόµο και θα τους απαγορέψω να συνδικαλίζονται;Εκεί δε θέλω να παρέµβει το κράτος. Το κράτος, ό-µως, µπορεί να παρέµβει στη σχέση του ως ξεχωρι-στής οντότητας µε τους συνεταιρισµούς. Εκεί θα βά-λει κριτήρια, τα οποία δεν µπορεί να τα αρνηθεί κα-νείς. Με ενδιαφέρει, ας πούµε, σήµερα, στην κρίσι-µη στιγµή, ο παραγωγικός συνεταιρισµός. Αυτός µεενδιαφέρει. Οι άλλοι ας τα βολέψουν. Με ενδιαφέρεινα είναι αυθεντική η εκπροσώπηση, για να έχω δη-µοκρατία, γιατί εγώ είµαι κυβέρνηση και θέλω τη δη-µοκρατία σε όλη την έκτασή της. Να υπάρχει άµεσηδηµοκρατία στην εκλογή των οργάνων.Με ενδιαφέρει, για παράδειγµα, ένας συνεταιρισµόςνα µην είναι µονάχα ένα σωµατείο, αλλά να είναι καιµια επιχείρηση. Άρα να έχει και διευθυντή, να έχει έ-να διευθυντικό κέντρο που θα έχει τη γνώση και τακριτήρια ότι µπορεί να παρακολουθήσει τις εξελί-ξεις, να κάνει την επόµενη επένδυσηα µε ενδιαφέ-ρει. ∆εν µπορώ να συνεργαστώ µε τον ίδιο τρόπο µε6.500 συνεταιρισµούς, δε γίνεται.Θα προσδιορίσω το πλαίσιο, το θεσµικό των συνεται-



ρισµών µε βάση αυτές τις αρχές - µε τις οποίες συµ-φωνείτε εσείς, δε διαφωνείτε - και θα προσδιορίσωκαι µεταβατικά στάδια και ό,τι άλλο θέλετε, που θαπροσαρµοστούν οι συνεταιρισµοί και θα µπουν σεαυτήν τη διαδικασία. Νοµίζω ότι είναι απλή η θέσηµου.»

¶Ô‡ ÙÔ ¿ÂÈ Ô ™Î·Ó‰·Ï›‰Ë˜Στα παραπάνω αποσπάσµατα από την οµιλία του υ-πουργού συµπυκνώνεται όλη η ουσία των προθέσε-ών του. Επί της ουσίας, αυτό που είπε ο κ. Σκανδα-λίδης είναι πως θα πάρει µέτρα που θα ενισχύσουντην οικονοµική λειτουργία των συνεταιρισµών. Ωστό-σο, δε θα τους υποχρεώσει να προχωρήσουν σεσυγχωνεύσεις. Αφήνει τους συνεταιριστές να χειρι-στούν το ζήτηµα αυτό όπως εκείνοι το αντιλαµβάνο-νται.Ταυτόχρονα, όµως, κλείνει το µάτι στους συνεταιρι-

σµούς που έχουν παραγωγική δραστηριότητα. Έκα-νε σαφές ότι αυτοί οι συνεταιρισµοί θα είναι προνο-µιακοί συνοµιλητές του Υπουργείου και µε βάση τιςδικές τους ανάγκες θα σχεδιάζεται η πολιτική του Υ-πουργείου. Για να µη µείνει καµµία αµφιβολία πώςεννοεί ότι θα προχωρήσει, σηµείωσε: «Εγώ θα κα-θορίσω το πλαίσιο της συνεργασίας του κράτους µετους συνεταιρισµούς και εσείς θα αποφασίσετε ανθα είστε σε αυτό το πλαίσιο ή θα είστε έξω από αυ-τό το πλαίσιο. Αυτή νοµίζω ότι είναι µια θέση αρχής,να λες για ακηδεµόνευτο συνεταιριστικό κίνηµα καιγια ανεξάρτητους συνεταιρισµούς από το κράτος καιτα κόµµατα. Το οποίο πλαίσιο θα προσδιορίζει µιαθέση αρχής και από εκεί και µετά ο καθένας τη δου-λειά του, για να µην µπερδεύοµαι εγώ στις δικέςσας και εσείς στις δικές µας.»

∆Ô ÓÔÌÔÛ¯¤‰ÈÔ Ô˘ ¤Ú¯ÂÙ·ÈΗ χρονική περίοδος που θα προχωρήσουν οι αλλα-γές στους συνεταιρισµούς, ο καθορισµός των ρό-λων για τις οµάδες παραγωγών και για τις διεπαγ-γελµατικές οργανώσεις, είναι το πρώτο τρίµηνο του2011. Το πιθανότερο είναι µέχρι τα µέσα του Ιανου-αρίου να έχει δοθεί στη δηµοσιότητα το σχετικό νο-µοσχέδιο.Εκεί θα δούµε πώς γίνονται πράξη τα όσα είπε ο υ-πουργός.

tEγώ δεν µπορώ να έρθω µε νόµο

και να καταργήσω τουςσυνεταιρισµούς

s

O υπουργόςKώσταςΣκανδαλίδηςδεν είναιδιατεθειµένοςναπροχωρήσειστη «µεγάλη»ρήξη.


·ÊÈ¤Ú Ì·

∂ÓÒÛÂÈ˜ Û˘ÓÂÙ·ÈÚÈÛÌÒÓ ÛÂ ÎÚ›ÛË∂∞™ §¤Û‚Ô˘ - ∂∞™ §‹ÌÓÔ˘

TTηηνν ώώρραα πποουυ ττοο ΥΥπποουυρργγεείίοο ΑΑγγρροοττιικκήήςς ΑΑννάά--ππττυυξξηηςς κκααιι ηη ΠΠΑΑΣΣΕΕΓΓΕΕΣΣ αασσχχοολλοούύννττααιι µµεε ττοοδδηηµµόόσσιιοο δδιιάάλλοογγοο γγιιαα ττιιςς ααλλλλααγγέέςς σσττοο σσυυννεε--ττααιιρριισσττιικκόό κκίίννηηµµαα,, σσττηη ββάάσσηη ττοουυ κκιιννήήµµααττοοςςεεππιικκρρααττεείί µµιιαα εεννττεελλώώςς δδιιααφφοορρεεττιικκήή ππρρααγγ--

µµααττιικκόόττηητταα.. ΟΟιι ππρρωωττοοββάάθθµµιιοοιι σσυυννεεττααιιρριισσµµοοίί κκααιι οοιι εεννώώ--σσεειιςς σσυυννεεττααιιρριισσµµώώνν δδεειιννοοππααθθοούύνν σσττηηνν ππρροοσσππάάθθεειιάά ττοουυςςνναα ααννττιιµµεεττωωππίίσσοουυνν τταα οοιικκοοννοοµµιικκάά ττοουυςς ππρροοββλλήήµµαατταα,, κκαα--ττααφφέέρρννοοννττααςς µµεε ττοο ζζόόρριι νναα σσυυγγκκεεννττρρώώσσοουυνν ττηηνν ππααρρααγγωω--γγήή ττωωνν µµεελλώώνν ττοουυςς,, σσεε όόπποοιιεεςς ππεερριιοοχχέέςς ττηηςς χχώώρρααςς εεππιι--ττυυγγχχάάννοουυνν νναα ππααίίξξοουυνν ττοονν ππααρρεεµµββααττιικκόό ττοουυςς ρρόόλλοο.. ΣΣεεππάάρραα πποολλλλέέςς ππεερριιππττώώσσεειιςς εείίννααιι κκααττααφφααννέέςς ττοο όόττιι ααππααιι--ττοούύννττααιι νναα γγίίννοουυνν εεππεεννδδύύσσεειιςς γγιιαα ττηη µµεεττααπποοίίηησσηη ττωωννππρροοϊϊόόννττωωνν,, εεππεεννδδύύσσεειιςς πποουυ δδεενν ππρρααγγµµααττοοπποοιιοούύννττααιι εε--ππεειιδδήή οοιι σσυυννεεττααιιρριισσµµοοίί δδεενν έέχχοουυνν τταα ααννααγγκκααίίαα κκεεφφάά--λλααιιαα..Χαρακτηριστικές περιπτώσεις συνεταιρισµών που βρί-σκονται σε οριακή κατάσταση είναι οι ΕΑΣ Λέσβου καιΛήµνου. Πρόκειται για δύο ενώσεις οι οποίες παίζουνπολύ σηµαντικό ρόλο στην αγροτική παραγωγή των νη-σιών αυτών. Χωρίς την ύπαρξή τους, η παραγωγή ελαιο-λάδου στη Λέσβο και η παραγωγή οινοστάφυλων στη Λή-µνο θα είχε συρρικνωθεί δραµατικά.Οι δύο παραπάνω Ενώσεις βρίσκονται µε την πλάτη στοντοίχο. Αν και δεν είναι ίδια η αφετηρία των προβληµάτωντους, η βάση τους είναι οµοειδής. Τόσο η ΕΑΣ Λήµνου ό-σο και η ΕΑΣ Λέσβου δεν έχουν κεφάλαια για να συγκε-ντρώσουν την παραγωγή ή, όταν τη συγκεντρώνουν, πλη-ρώνουν µε πολύ µεγάλη καθυστέρηση τους παραγω-γούς. Αντιµετωπίζουν τεράστια προβλήµατα χρηµατοδό-τησης από τις τράπεζες και είναι πιθανό να εξακολουθή-σουν να βρίσκονται σ’ αυτήν τη θέση. Μεγάλο πλεονέ-κτηµα και για τις δύο, η σηµαντική ακίνητη περιουσίαπου διαθέτουν, και η οποία είναι αναξιοποίητη.Για πάρα πολλά χρόνια οι διοικήσεις που πέρασαν απότις δύο Ενώσεις είτε δεν κατανόησαν την πορεία των ε-ξελίξεων είτε βολεύτηκαν πιστεύοντας ότι η εξέλιξη τηςπρωτογενούς παραγωγής θα συνεχίσει να ακολουθεί ευ-θύγραµµη πορεία. Έγιναν κι άλλα λάθη, όπως ήταν οιλανθασµένες εµπορικές επιλογές, η κακή διαχείρισητης πρώτης ύλης που είχαν στα χέρια τους, η εγκατάλει-ψη - σε αρκετές περιπτώσεις - των βασικών συνεταιριστι-κών αρχών. Όλα αυτά, αν και συνέβαλαν στη δηµιουργίαή και στη διόγκωση του προβλήµατος, δεν είναι η βασι-κή αιτία που οι δύο Ενώσεις αντιµετωπίζουν τα σηµερινάµεγάλα προβλήµατα.Τα θεµέλια του προβλήµατος βρίσκονται στην αδυναµίατων συγκεκριµένων Ενώσεων, και συνολικά του συνεται-ριστικού κινήµατος στη χώρα µας, να απαντήσουν επα-

ναστατικά στα προβλήµατα της εποχής. Έτσι, την ώραπου ξεκινάει η συζήτηση για συγχώνευση συνεταιρισµώνστην Ελλάδα, στην Ισπανία οι συγχωνεύσεις προχωρούνµε ταχύτατους ρυθµούς. Στη δυτική Ευρώπη τα δηµο-πρατήρια αγροτικών προϊόντων είναι καθεστώς από τηδεκαετία τού 1950, κι εδώ στην Ελλάδα µόλις τώρα αρ-χίσαµε να τα συζητάµε. Τέλος, θεωρείται εξωπραγµατι-κό να πιστεύει κανείς ότι τα µέλη των συνεταιρισµών έ-χουν συγκεκριµένα δικαιώµατα και συγκεκριµένες υπο-χρεώσεις.Η οικονοµική κρίση που βιώνει η χώρα µας, το µόνοπου έκανε ήταν να οξύνει τα προβλήµατα που είχαν οι ε-νώσεις, όλες οι ενώσεις της χώρας. Πρέπει να είναι σα-φές ότι η ΕΑΣ Λέσβου και η ΕΑΣ Λήµνου δεν είναι οι µό-νες που αντιµετωπίζουν µεγάλα οικονοµικά προβλήµα-τα. Υπάρχουν πολλές άλλες ελληνικές ενώσεις συνεται-ρισµών που αντιµετωπίζουν παρόµοια ή πολύ µεγαλύτε-ρα οικονοµικά προβλήµατα. Εµείς αναφερόµαστε στιςδύο συγκεκριµένες, βέβαια, λόγω του ιδιαίτερου ρόλουπου παίζουν στην αγροτική παραγωγή των νησιών.

∏ ∂∞™ §¤Û‚Ô˘Το φετινό χειµώνα, µετά από πολλά χρόνια, η ΕΑΣ Λέ-σβου αντιµετώπισε προβλήµατα στην προσπάθεια να συ-γκεντρώσει τις ποσότητες ελαιολάδου που χρειάζεται γιατην τυποποίησή της, την ίδια στιγµή που ιδιώτες έµποροιαγοράζουν από ιδιωτικά και συνεταιριστικά ελαιοτριβείατης Λέσβου µεγάλες ποσότητες ελαιολάδου και πληρώ-νουν τους παραγωγούς µέσα σε λίγες µέρες. Σύµφωναµε τα όσα συζητιούνται στη Μυτιλήνη, ένας τουλάχιστονέµπορος έχει εξασφαλίσει µεγάλη πίστωση από µεγάλητυποποιητική επιχείρηση της χώρας και αγοράζει συνε-χώς λάδια τα οποία στέλνει στην Αθήνα.Η ΕΑΣ Λέσβου, για τους λόγους που αναφέραµε πιο πά-νω, αδυνατεί να µπει δυναµικά στην αγορά του λαδιούκαι να δεσµεύσει τους πρωτοβάθµιους συνεταιρισµούς,είτε µε τη χορήγηση προκαταβολών είτε µε άµεση πλη-ρωµή των ελαιολάδων που αγοράζει. Ο διευθυντής τήςΕΑΣ Λέσβου, ΣΣττρρααττήήςς ΧΧααττζζηηδδηηµµηηττρρίίοουυ, που έχει κάθελόγο να αποφεύγει τη δηµοσιοποίηση των οικονοµικώνστοιχείων της Ένωσης, µας είπε ότι η οικονοµική στενό-τητα είναι δεδοµένη, όµως η Ένωση συνεχίζει να αγορά-ζει λάδια από τους συνεταιρισµούς ακολουθώντας τις ί-διες διαδικασίες που ακολουθούσε και στο παρελθόν. Ω-στόσο, είναι πιο προσεκτική στη χορήγηση προκαταβο-λών στους συνεταιρισµούς.Παρ’ όλα αυτά, άλλες πηγές αναφέρουν ότι το πρόβλη-µα είναι πολύ µεγάλο. Κι όσο δεν παίρνονται δραστικάµέτρα για την αντιµετώπιση, τόσο το πρόβληµα οξύνεται.



Είναι δε ορατός ο κίνδυνος η Ένωση να χάσει θέσεις α-πό τα ράφια των σούπερ µάρκετ, που κατέβαλε πολύ µε-γάλες προσπάθειες για να τις κατακτήσει. Αυτό, σύµφω-να µε τις πληροφορίες µας, επίκειται γιατί οι ποσότητεςτων βρώσιµων ελαιολάδων που έχει συγκεντρώσει στιςδεξαµενές της έως σήµερα, είναι πολύ µικρότερες απότους 1.800 τόνους που τυποποιεί κατ’ έτος.Ως λύση στο πρόβληµα αυτό έχει προταθεί η πώληση α-κινήτων της Ένωσης, προκειµένου να αποκτήσει κεφά-λαια κίνησης. Αυτά θα της επιτρέψουν να αγοράζει λάδιακαι να κατακτήσει και πάλι κυρίαρχη θέση στο χονδρε-µπόριο του ελαιολάδου στο νησί. Η πρόταση αυτή έχεικατατεθεί εδώ και µήνες, ωστόσο µέχρι τώρα φαίνεταιότι δεν έχει υιοθετηθεί από το ∆.Σ. τής ΕΑΣ Λέσβου.Μια άλλη λύση είναι το σύστηµα πώλησης και υπογρα-φής σύµβασης επαναγοράς ακινήτων. Με τον τρόπο αυ-τό, η ΕΑΣ Λέσβου θα πάρει στα χέρια της ζεστό χρήµαγια να κινηθεί στην αγορά. Τα ακίνητα που θα πουλήσειδε θα τα χάσει, µια και οι συµβάσεις αυτού του τύπουπροβλέπουν την αυτόµατη επαναγορά τους. Η αποπλη-ρωµή γίνεται σταδιακά, συνήθως µε ετήσιες δόσεις. Επίτης ουσίας, είναι µια διαφορετική µορφή δανεισµού, ηοποία έχει κόστος, αλλά στη σηµερινή χρονική συγκυρίααποτελεί µια πολύ καλή λύση για την ΕΑΣ Λέσβου.Aπότοκο της κρίσης τής EAΣ Λέσβου είναι η παραίτησητου ∆∆ηηµµήήττρρηη ΠΠααννααγγιιωωττέέλλλληη από το ∆.Σ.. Oι όποιες άλλεςαφορµές ή αιτίες δεν αναιρούν τη βασική αιτία της πα-ραίτησης.

∏ ∂∞™ §‹ÌÓÔ˘Την Τρίτη 14 ∆εκεµβρίου πραγµατοποιήθηκε γενική συ-νέλευση της ΕΑΣ Λήµνου, στην οποία συζητήθηκαν τα οι-κονοµικά προβλήµατα που αντιµετωπίζει η Ένωση. Οπρόεδρός της, ΣΣάάββββααςς ΒΒααρρεελλττζζήήςς, πρότεινε την εκποίη-ση των περιουσιακών ακινήτων για να καλύψει η Ένωσητις οφειλές της προς τις τράπεζες.Συγκεκριµένα, πρότεινε την εκποίηση του συγκροτήµα-

τος του εκκοκκιστηρίου, και όχι µόνο των δύο κτηρίων,την τριγωνική αποθήκη και το κτήριο της Πυροσβεστι-κής, της προϋπάρχουσας απόφασης. Το αποτέλεσµα τηςψηφοφορίας ήρθε ισόπαλο, µε 12 ψήφους υπέρ και 12κατά, και σύµφωνα µε το καταστατικό για την περίπτωσηισοψηφίας απορρίφθηκε η πρόταση.Αµέσως µετά, έγινε έκτακτο ∆.Σ. όπου ο κ. Βαρελτζήςκατέθεσε την παραίτησή του από τη θέση του προέ-δρου, ενώ αργότερα παραιτήθηκαν και τα άλλη µέλη τού∆.Σ.. Η Ένωση οδηγήθηκε σε εκλογές για την ανάδειξηνέου συµβουλίου, οι οποίες πραγµατοποιήθηκαν στις 27∆εκεµβρίου. Η νέα σύνθεση του ∆.Σ. τής ΕΑΣ Λήµνου εί-ναι η εξής: ∆∆ηηµµήήττρρηηςς ΜΜααρριιννάάκκηηςς - πρόεδρος, ΆΆγγγγεελλοοςςΠΠααττρρώώννιιααςς - αντιπρόεδρος, ΝΝίίκκοοςς ΚΚααλλααθθάάςς - γραµµατέ-ας, ΑΑννδδρρέέααςς ΚΚοουυττσσααππλλήήςς - ταµίας και ΓΓιιώώρργγοοςς ΒΒοούύρργγοοςς,ΘΘωωµµάάςς ΖΖααγγοούύδδηηςς και ΑΑρργγύύρρηηςς ΧΧααρρκκόόττσσιικκααςς - µέλη.Σήµερα η ΕΑΣ Λήµνου χρωστάει µέρος της αξίας τωνσταφυλιών τού 2009 και το σύνολο της αξίας των στα-φυλιών τού 2010. Ο κ. Βαρελτζής πιστεύει πως, αν δενπληρωθούν οι παραγωγοί, θα εγκαταλείψουν τα αµπέλιατους και η ΕΑΣ Λήµνου δε θα έχει κρασί να οινοποιήσει.Κατάσταση που αναπόφευκτα θα την οδηγήσει σε κλείσι-µο και τα περιουσιακά στοιχεία που έχει θα περάσουνστην ΑΤΕ για πενταροδεκάρες. Ενώ, αν προχωρήσειστην πώλησή τους, θα εξοφλήσει τους παραγωγούς, ο-πότε θα συνεχίσουν να παράγουν σταφύλια και η ΕΑΣΛήµνου θα συνεχίσει να έχει παραγωγική δραστηριότη-τα. Επιπλέον σηµειώνει ότι τα ακίνητα είναι υποθηκευµέ-να στην ΑΤΕ σε πολύ χαµηλότερη αξία από την πραγµατι-κή τους.Ο νέος πρόεδρος της ΕΑΣ Λήµνου, απ’ την άλλη, πιστεύ-ει ότι υπάρχει διαφορετική λύση στο πρόβληµα.Να σηµειώσουµε, κλείνοντας, πως οι τρέχουσες ανά-γκες της ΕΑΣ Λήµνου ανέρχονται στα δύο εκατοµµύριαευρώ περίπου. Το µεγαλύτερο µέρος από το ποσό αυτόαφορά πληρωµή των οφειλών προς τους αµπελοκαλ-λιεργητές µέλη της.


¿ÚıÚÔ

ªÈ· ·ÎfiÌË Â˘Î·ÈÚ›· ÁÈ· Ù· ÂÏ·ÈÔ˘ÚÁÂ›· ÙË˜ §¤Û‚Ô˘;

∆Ô Úfi‚ÏËÌ· ÙË˜ ÂÚÈ‚·ÏÏÔÓÙÈÎ‹˜ ·‰ÂÈÔ‰fiÙËÛË˜ Î·È ÈÛÙÔÔ›ËÛË˜ ÙˆÓ ÌÔÓ¿‰ˆÓ

HHκκύύρριιαα ππεερριιββααλλλλοοννττιικκήή εεππιιββάάρρυυννσσηη,, πποουυππρροοκκύύππττεειι ααππόό ττηη λλεειιττοουυρργγίίαα ττωωνν εελλααιι--οουυρργγεείίωωνν κκααττάά ττηη δδιιάάρρκκεειιαα ττηηςς εελλααιιοοππαα--ρρααγγωωγγιικκήήςς ππεερριιόόδδοουυ ((ΟΟκκττώώββρριιοο έέωωςςΜΜάάρρττιιοο)),, σσχχεεττίίζζεεττααιι µµεε ττηη δδιιααχχεείίρριισσηη ((εε--

ππεεξξεερργγαασσίίαα,, ττεελλιικκήή δδιιάάθθεεσσηη)) ττοουυ ππααρρααγγόόµµεεννοουυ κκααττσσίίγγαα--ρροουυ.. ΣΣήήµµεερραα,, ηη κκύύρριιαα ππρραακκττιικκήή πποουυ αακκοολλοουυθθεείίττααιι ααππόόττηηνν ππλλεειιοοννόόττηητταα ττωωνν εελλααιιοουυρργγεείίωωνν γγιιαα ττηη δδιιααχχεείίρριισσηη ττοουυκκααττσσίίγγααρροουυ εείίννααιι ηη δδιιοοχχέέττεευυσσηη κκααιι ααπποοθθήήκκεευυσσήή ττοουυ σσεελλεεκκάάννεεςς εεξξααττµµιισσοοδδιιααππννοοήήςς.. ΗΗ µµέέθθοοδδοοςς ααυυττήή ππρροοββλλέέππεειιππρροοεεππεεξξεερργγαασσίίαα ττωωνν ααπποοββλλήήττωωνν σσεε ττρρεειιςς δδεεξξααµµεεννέέςς ((λλιι--πποοσσυυλλλλέέκκττοουυ,, εεξξοουυδδεεττέέρρωωσσηηςς κκααιι κκααθθίίζζηησσηηςς)) κκααιι ττοο λλυυ--µµααττοοσσττάάσσιιοο πποουυ λλεειιττοουυρργγεείί ωωςς εεξξααττµµιισσιιοοδδεεξξααµµεεννήή.. ΗΗππρραακκττιικκήή,, όόµµωωςς,, ααυυττήή δδεενν έέχχεειι σσυυσσττηηµµααττοοπποοιιηηθθεείί κκααιιττυυπποοπποοιιηηθθεείί µµεε ττρρόόπποο πποουυ νναα οοδδηηγγεείί σσττοονν έέλλεεγγχχοο λλεειι--ττοουυρργγίίααςς κκααιι σσττηηνν ππεερριιββααλλλλοοννττιικκήή ααδδεειιοοδδόόττηησσηη ττωωνν εε--λλααιιοουυρργγεείίωωνν,, µµεε ααπποοττέέλλεεσσµµαα οοιι ππεερριισσσσόόττεερρεεςς εεγγκκαατταα--σσττάάσσεειιςς νναα λλεειιττοουυρργγοούύνν ππλληηµµµµεελλώώςς,, νναα ππρροοκκααλλεείίττααιι µµιι--κκρρόόττεερρηη ήή µµεεγγααλλύύττεερρηη µµόόλλυυννσσηη ττοουυ ππεερριιββάάλλλλοοννττοοςς κκααιιοοιι µµοοννάάδδεεςς νναα ππααρρααµµέέννοουυνν εεκκττόόςς ννόόµµιιµµοουυ κκααθθεεσσττώώττοοςςλλεειιττοουυρργγίίααςς..Στο χρόνιο πρόβληµα των περισσότερων µικρών µονά-δων της χώρας και της Λέσβου ειδικότερα, που λειτουρ-γούν χωρίς άδειες ή µε προσωρινές άδειες που ανανεώ-νονται κάθε περίοδο, έρχεται να προστεθεί και η υπο-χρέωση να προβούν σε πιστοποίηση ότι τηρούν διαδικα-σίες HACCP (σύστηµα διαχείρισης της ασφάλειας τωντροφίµων), προκειµένου οι συνεργαζόµενοι παραγωγοίνα εισπράξουν το ποιοτικό πριµ. Συγκεκριµένα, σύµφω-να µε την υπ’ αρ. 253343/4-6-2010 απόφαση υπουρ-γού Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίµων, σχετικά µε τιςλεπτοµέρειες εφαρµογής του Μέτρου 1 «Βελτίωση τηςποιότητας ελαιουργικών προϊόντων» του άρθρου 4 τηςυπ’ αρ. 262345/22-3-2010 απόφασης, σε εκτέλεσητου άρθρου 68 του Κανονισµού (ΕΚ) 73/2009, οι ελαι-οπαραγωγοί για να λάβουν το ποιοτικό παρακράτηµα γιατο ελαιόλαδο και τις βρώσιµες ελιές είναι υποχρεωµένοινα παραδίδουν τις ελιές τους σε επιχειρήσεις (ελαιουρ-γεία, µονάδες µεταποίησης επιτραπέζιας ελιάς) που τη-ρούν τις αρχές HACCP και είναι πιστοποιηµένες κατά τοπρότυπο ΕΛΟΤ ΙSO 22000:2005.Πρακτικά αυτό σηµαίνει ότι µε την έναρξη της νέας ελαι-ουργικής περιόδου 2010 - 2011 οι ελαιουργικές µονά-δες που συνεργάζονται µε τους ελαιοκαλλιεργητές, πουεπιθυµούν να εισπράξουν το ποιοτικό πριµ, θα έπρεπενα διαθέτουν το πιστοποιητικό ΕΛΟΤ ΙSO 22000:2005.

∂˘Î·ÈÚ›Â˜ ·fi ÙÔ «ª·ÏÙ·Ù˙‹˜»Για τις ελαιουργικές µονάδες που λειτουργούν κάθε έτοςµε προσωρινή άδεια λειτουργίας γιατί δεν έχουν καταφέ-ρει να βρουν λύση στη διαχείριση των αποβλήτων τηςµονάδας τους (κατσίγαρος κ.λπ.), ο τρόπος για να βγουναπό το αδιέξοδο είναι µέσω ενός επενδυτικού σχεδίουπου θα συνδυάζει επενδύσεις διαχείρισης αποβλήτωνµε άλλες επενδύσεις εκσυγχρονισµού, µε στόχο την ορι-στική και τελική αδειοδότηση των µονάδων, καθώς καιεφαρµογή συστήµατος διαχείρισης ποιότητας ΗACCP,µέσω πιστοποίησης κατά ISO 22000.Ενδεικτικά, για επενδύσεις εκσυγχρονισµού σε ελαιουρ-γικές µονάδες αναφέρεται το Μέτρο 1.2.3-Α: «Επενδύ-σεις στη µεταποίηση και εµπορία γεωργικών προϊόντων»του Προγράµµατος Αγροτικής Ανάπτυξης (ΠAA) 2007 -2013, του οποίου επίκειται η προκήρυξη, καθώς καιτου αντίστοιχου µέτρου τού Leader (άξονας 4 του ΠΑΑ,που ήδη υλοποιείται στη Λέσβο.∆ικαιούχοι αιτήσεων ενίσχυσης είναι οι ατοµικές επιχει-ρήσεις και τα νοµικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου(Ν.Π.Ι.∆.), δηλαδή πολύ µικρές, µικρές και µεσαίες επι-χειρήσεις (Α.Ε., ΕΠΕ, Ο.Ε., Ε.Ε., προσωπικές εταιρείεςτου εµπορικού νόµου, αγροτικές συνεταιριστικές οργα-νώσεις κάθε βαθµίδας, συνεταιριστικές επιχειρήσεις,δηµοτικές επιχειρήσεις), επιχειρήσεις ανεξαρτήτως µε-γέθους της περιοχής των νήσων Αιγαίου Πελάγους και ε-πιχειρήσεις που απασχολούν λιγότερους από 750 υπαλ-λήλους ή έχουν κύκλο εργασιών µέχρι 200 εκατ. ευρώ.Στην περίπτωση της Λέσβου επιδοτείται µε 65% το κε-φάλαιο δηµιουργίας, µετεγκατάστασης, συγχώνευσης ήεκσυγχρονισµού ελαιουργικών µονάδων, καθώς και ί-δρυσης ή επέκτασης τυποποιητηρίων ελαιολάδου, µεπροτεραιότητα σε αυτά που επεξεργάζονται βιολογικήπρώτη ύλη.Μεταξύ των επιδοτούµενων δαπανών κατά πάσα πιθανό-τητα θα περιλαµβάνονται:

Κατασκευή ή βελτίωση ακινήτων.Προµήθεια και εγκατάσταση νέου µηχανολογικού ε-ξοπλισµού.Εγκαταστάσεις βιολογικών καθαρισµών, όχι ως µεµο-νωµένη δράση.Γενικά έξοδα (δαπάνες µελετών, αδειών, ερευνώνπροϊόντος και αγοράς κ.λπ.), µέχρις ενός ποσοστούτου συνολικού προϋπολογισµού.Απόκτηση πιστοποιητικών ποιότητας από αρµόδιουςοργανισµούς (ISO, HACCP κ.λπ.).

Πιθανότατα δε θα είναι επιλέξιµες, στο πλαίσιο του Μέ-

του Ορέστη ΧρηστίδηΓεωπόνος, στέλεχος της εται-

ρείας AGROPOLE και µέλος διε-πιστηµονικού δικτύου συνεργα-σίας µεταξύ ειδικών του Α.Π.Θ.,

του ΕΘΙΑΓΕ και του Γ.Π.Α.


τρου, επενδύσεις µελών αναγνωρισµένης Οργάνωσης Ε-λαιουργικών Φορέων (ΟΕΦ) που αφορούν:

Βελτίωση των συνθηκών αποθήκευσης και αξιοποίη-σης των καταλοίπων της παραγωγής ελαιολάδου καιεπιτραπέζιων ελιών.∆ηµιουργία και διαχείριση συστηµάτων πιστοποίησηςτης ποιότητας, µε βάση σύστηµα ανάλυσης κινδύνουκαι κρίσιµων σηµείων ελέγχου (HACCP), για τα οποίαη συγγραφή υποχρεώσεων είναι σύµφωνη µε τα τε-χνικά κριτήρια που καθορίζονται από την αρµόδια ε-θνική αρχή.

Οι ανωτέρω κατηγορίες επενδύσεων είναι επιλέξιµεςγια χρηµατοδότηση από τα τριετή προγράµµατα δράσηςτων ΟΕΦ (δυνάµει του άρθρου 8 παρ. 1 του Καν. (ΕΚ) α-ριθ. 865/2004 του Συµβουλίου και του Καν.2080/2005 της Επιτροπής).

¶ÔÈ· Ï‡ÛË ÌÔÚÂ› Ó· ‰È·Ï¤ÍÂÈ Ô ÂÏ·ÈÔ˘ÚÁfi˜;Για την επεξεργασία και διάθεση του κατσίγαρου έχουνδοκιµαστεί διάφορες µέθοδοι σε εργαστηριακή και πιλο-

τική κλίµακα. Παρ’ όλα αυτά, µέχρι σήµερα δεν έχει επι-λεγεί µία ολοκληρωµένη λύση, αλλά έχουν εφαρµοστείδιάφορες τεχνικές κατά περίπτωση, που παρουσιάζουνορισµένα µειονεκτήµατα τεχνικής ή οικονοµικής φύσηςκαι δεν έχουν επιλύσει ικανοποιητικά το πρόβληµα. Π.χ.στην Κρήτη έχουν εφαρµοστεί η χηµική οξείδωση και ηαναερόβια χώνευση του κατσίγαρου, τεχνικές µε υψηλόλειτουργικό και κατασκευαστικό κόστος, αντίστοιχα.Προσωρινή αντιµετώπιση του προβλήµατος αποτελεί ηπροτεινόµενη από τη νοµαρχιακή αυτοδιοίκηση Λέσβουανάµειξη του κατσίγαρου µε ασβέστη πριν τη διάθεσήτου στους φυσικούς αποδέκτες, ώστε να µειωθεί το ρυ-παντικό του φορτίο. Η διαχείριση, όµως, αυτή των απο-βλήτων δεν τηρείται από τους ελαιουργούς, δε λύνει τοπρόβληµα αλλά το µετατοπίζει και σε κάθε περίπτωσηδε δίνει εφικτή τεχνικά και περιβαλλοντικά λύση.Για να συµβάλουµε στην επενδυτική επιλογή κάθε ενδια-φερόµενου ελαιουργού παρουσιάζουµε συνοπτικά τιςκυριότερες µεθόδους και συστήµατα διαχείρισης των α-ποβλήτων των ελαιουργικών µονάδων, που συζητήθη-καν τα τελευταία χρόνια και ήδη εφαρµόστηκαν ή εφαρ-µόζονται σε διάφορες περιοχές.

ΚΚόόσσττηη ααννάάλλοογγαα µµεε ττοο σσυυννδδυυαασσµµόό µµεεθθόόδδωωνν γγιιαα ττρριιφφαασσιικκόό εελλααιιοουυρργγεείίοο πποουυ ππααρράάγγεειι 55..000000 mm33 ααππόόββλληηττααττοο χχρρόόννοο,, µµεε 1100 χχρρόόννιιαα ωωφφέέλλιιµµοο χχρρόόννοο ζζωωήήςς γγιιαα ττιιςς µµοοννάάδδεεςς εεππεεξξεερργγαασσίίααςς,, υυπποοθθέέττοοννττααςς ααννααλλοογγίίαα

ππααρρααγγωωγγήήςς εελλααιιοολλάάδδοουυ // ααπποοββλλήήττοουυ 11::55..

Συνδυασµός µεθόδων* Κόστος Κόστος Συνολικό Υπολογιζόµενο επένδυσης (€) λειτουργίας ανά m3 κόστος ανά m3 κόστος ανά τόνο

αποβλήτου (€/m-3) αποβλήτου (€/m-3) ελαιολάδου (€/ton-1)1. Μεµβράνες 1.150.000 36 59 295(για ανάκτηση πολυφαινολών) και κοµπόστ (MINOS)2. Φυσικοχηµική + 72.600 - 138.000 0,6 - 0,8 2 - 3,6 10 - 18Εξάτµιση (ΝΑΙS)3. Φυσικοχηµική + 250.000 7 12 60Υπερδιήθηση + αντίστροφη ώσµωση (ΕΗΟ)4. Εξάτµιση κενού 96.400 3,69 5,62 28,15. Εξαναγκασµένη φυσική εξάτµιση 42.200 0,47 1,31 1,56. Βελτιωµένη φυσική εξάτµιση 30.100 0,05 0,65 3,27. Μηχανική βιολογική 500.000 - 850.000 3,5 - 5,5 13,5 - 22,5 67,5 - 112,5προεπεξεργασία (παραγωγή βιοαερίου) + διαχείριση ιλύος (αερόβια σταθεροποίηση + ηλιακή ξήρανση) (Aquatec Olivia)8. Εµπορικός εξατµιστήρας 850.000 1 3,95 19,7

*Το σενάριο 8 είναι ένας εµπορικός εξατµιστήρας δυναµικότητας 288 m3 d-1. Με αυτήν τη µέθοδο υποβάλλονται σε επεξεργα-σία 28,800 m3 ανά έτος και όχι 5.000 m3 αποβλήτου ανά έτος (Azbar et al., 2004).

Σχολιάζοντας ο κ. Κορνάρος τον Πίνακα καταλήγει ότι οι τεχνολογίες 2, 4, 5, 6 και 8 έχουν χαµηλό κόστος αλλά σηµαντικέςπεριβαλλοντικές επιπτώσεις (οσµές, κίνδυνος για µόλυνση υδροφόρου ορίζοντα) και εποµένως αποκλείονται. Η ακριβότερητεχνολογία (1) έχει υψηλό κόστος, χωρίς όµως να υπολογίζονται τα οφέλη από την πώληση των ανακτηµένων προϊόντων. Οιτεχνολογίες 3 και 7 έχουν παρεµφερές κόστος (γύρω στα 50 - 100 ευρώ/τόνο ελαιολάδου) και θα µπορούσαν ναχρησιµοποιηθούν. Αξίζει να σηµειωθεί ότι το κόστος αυτό είναι ελάχιστο σε σχέση µε την αξία του ελαιολάδου (περίπου 3.000ευρώ/τόνο). Το ακριβές κόστος θα εξαρτάται ασφαλώς από τις συγκεκριµένες συνθήκες, ιδίως από την κλίµακα εφαρµογής.

1

2 4

3


¿ÚıÚÔΠρόγραµµα NAIAS. Το Πανεπιστήµιο Αιγαίου και συ-γκεκριµένα το Εργαστήριο ∆ιαχείρισης Αποβλήτων, µέ-σα από το ερευνητικό πρόγραµµα NAIAS, έδωσε τηνευκαιρία να τοποθετηθούν συστήµατα διαχείρισης απο-βλήτων ελαιουργείων σε τρία ελαιουργεία της Λέσβου,ως πιλοτικές µονάδες, που παρακολουθούνταν για ορι-σµένο χρονικό διάστηµα (µία ή δύο ελαιουργικές περίο-δοι).Το σύστηµα διαχείρισης ελαιουργικών αποβλήτων πουεφαρµόστηκε, αποτελείται από µία δεξαµενή διαχωρι-σµού φάσεων, όπου τα απόβλητα παραµένουν για διά-στηµα πέντε ηµερών και διαχωρίζονται σε τρία κλάσµα-τα (ελαφρύ, µεσαίο, βαρύ). Το ελαφρύ κλάσµα (ελαιώ-δες) επιστρέφει στο ελαιουργείο για την παραγωγή λα-διού χαµηλής ποιότητας, το µεσαίο κλάσµα διατίθεται υ-πεδάφεια ή επιφανειακά, ενώ το βαρύ κλάσµα διατίθε-ται σε αναερόβιους λάκκους. Οι τελικές λάσπες που α-ποµένουν, διατίθενται στους αγρούς.Το συνολικό επενδυτικό κόστος εκτιµήθηκε στα72.600 - 138.300 €, ενώ το λειτουργικό κόστος εκτι-µήθηκε στα 3.000 - 4.100 €/έτος.Το συγκεκριµένο σύστηµα διαχείρισης έλαβε την έγκρι-ση της ∆ιεύθυνσης Περιβάλλοντος της Νοµαρχίας Λέ-σβου, ανοίγοντας το δρόµο για τη χορήγηση αδειών σταελαιουργεία που θα το εφαρµόσουν.

Πρόγραµµα MINOS. (Ανάπτυξη διαδικασίας για την ο-λοκληρωµένη διαχείριση των αποβλήτων ελαιουργείωνµε ανάκτηση φυσικών αντιοξειδωτικών και παραγωγήοργανικού λιπάσµατος). Ολοκληρώθηκε το 2004, ωςέργο που χρηµατοδοτήθηκε από το LIFE και παρουσιά-στηκε σε µια πιλοτική εφαρµογή στην Κρήτη.Τα κύρια στάδια της διαδικασίας που εφαρµόστηκε, εί-ναι τα ακόλουθα:

∆ιαδοχικά φιλτραρίσµατα του κατσίγαρου.∆έσµευση των περιεχόµενων πολυφαινολών από ε-ξειδικευµένη προσροφητική ρητίνη.Επεξεργασία της εκροής της ρητίνης σε σύστηµα να-νοδιήθησης/αντίστροφης ώσµωσης.Ανάκτηση των πολυφαινολών από τη ρητίνη µε χρή-ση οργανικού διαλύτη.Παραλαβή του µείγµατος πολυφαινολών µέσω θερ-µικής ανάκτησης του οργανικού διαλύτη.Χρωµατογραφικός διαχωρισµός των πολυφαινολών.Λιπασµατοποίηση της λάσπης που παράγεται κατά ταστάδια φιλτραρίσµατος και των φύλλων ελιάς, πουαπορρίπτονται ως στερεά απόβλητα από τα ελαιουρ-γεία.

Η εφαρµογή τής εν λόγω τεχνολογίας απαιτεί αφενόςτην προµήθεια και εγκατάσταση εξειδικευµένου και υ-ψηλού κόστους εξοπλισµού (το κόστος του εκτιµάταιστα 1.150.000 € - χωρίς το κόστος κατασκευής τουκτηρίου -, ενώ το µηνιαίο λειτουργικό κόστος υπολογί-ζεται στα 54.000 €) και αφετέρου την απασχόληση

προσωπικού µε εξειδικευµένο επιστηµονικό υπόβαθρο.Οι λόγοι αυτοί καθιστούν ασύµφορη την εγκατάστασητης αναπτυχθείσας τεχνολογίας σε κάθε ένα από τα ε-λαιουργεία, τα οποία στην πλειονότητά τους είναι επιχει-ρήσεις µικρής κλίµακας, αλλά επιβάλλει τη χωροθέτησηκαι κατασκευή µιας µονάδας, έτσι ώστε να εξυπηρετού-νται περισσότερα ελαιουργεία. Η βιωσιµότητα της µονά-δας βασίζεται στην εµπορική αξιοποίηση των πολυφαι-νολών που παράγει.

Σύστηµα AquaTecOLIVIA. Η εταιρεία AquaTec 3wGmbH (στην Ελλάδα αντιπροσωπεύεται απότην ECOKERNEL ENERGY Ε.Π.Ε.) προσφέρει µία λύση,της οποίας ο τεχνολογικός πυρήνας είναι µια πολυβάθ-µιδη αναερόβια βιολογική διαδικασία. Από τα οργανικάστοιχεία που εµπεριέχονται στα απόβλητα εξάγεται βιο-αέριο, το οποίο µε τη σειρά του µετατρέπεται σε ηλε-κτρική και θερµική ενέργεια (ανακυκλώσιµη ενέργεια).Εκτός αυτού, από τα υπολείµµατα εξάγεται λίπασµα καιάλλα στοιχεία, που µπορούν να αξιοποιηθούν. Το νερόαπό τα βιολογικά καθαρισµένα απόβλητα µπορεί ναχρησιµοποιηθεί για την ύδρευση αγροτικών εκτάσεων.Η πρώτη εγκατάσταση µε το σύστηµα της AquaTecOLIVIA στην Ελλάδα λειτουργεί στην Κρήτη από τηνπερίοδο 1999/2000.Τα έξοδα επένδυσης και λειτουργίας (χωρίς έξοδα µε-ταφοράς) για εγκαταστάσεις ολικής επεξεργασίας και ε-γκαταστάσεις εκµετάλλευσης κυµαίνονται περίπου σε:

Έξοδα επένδυσης: 100 - 170 €/m3 αποβλήτων απότην παραγωγή ελαιόλαδου.Έξοδα λειτουργίας (χωρίς έξοδα κεφαλαίου): 2,50 -4,50 €/m3 αποβλήτων από την παραγωγή ελαιόλα-δου.

Η βιωσιµότητα της επένδυσης λαµβάνει υπόψη την εκ-µετάλλευση του βιοαερίου.

Η ολοκληρωµένη µέθοδος Ε.Η.Ο. (Evaporation -Hydrolysis - Oxidation) βρήκε εφαρµογή σε πιλοτικέςµονάδες που έχουν εγκατασταθεί σε ελαιουργεία τηςΚέρκυρας και της Κρήτης.Για την οικολογική επεξεργασία και οικονοµική εκµετάλ-λευση του κατσίγαρου, η συσκευή Ε.Η.Ο. πλαισιώνεταιαπό άλλες επιµέρους συσκευές, για την ανάκτηση τωνουσιών που παρουσιάζουν οικονοµικό ενδιαφέρον (Φυ-σικοχηµική + Υπερδιήθηση + Αντίστροφη Ώσµωση).Η µέθοδος E.H.O. βελτιώθηκε και µετεξελίχτηκε σήµε-ρα στο σχεδιασµό της µονάδας DOMINA. Με βάση τηντεχνολογία τής DOMΙNA, που ήδη εφαρµόζεται σε µο-νάδα που καλύπτει 13 ελαιουργεία του ∆ήµου Καζανζά-κη, η επεξεργασία του κατσίγαρου δεν παρουσιάζει τε-χνολογικά προβλήµατα και η λύση που δίνεται είναι οι-κολογικά και οικονοµικά βιώσιµη, τόσο για µεµονωµέ-νες εγκαταστάσεις, όσο και για συλλογικές. Τη µέθοδουποστηρίζει στην Ελλάδα η εταιρεία ENVITEC A.E..

5

6νησιωτικό ΑΓΡΟΚΤΗΜΑ 25

µÔÔÙÚÔÊ›·

Ολοκληρωµένη διαχείριση οργανικών αποβλήτων καιβιοµάζας τής BIOTEV. Η τεχνολογία βασίζεται σε διαδοχι-

κές διηθήσεις του υγρού αποβλήτου και στην εξάτµιση,

και αποτελεί κατοχυρωµένη ευρεσιτεχνία του κ. ΤΤ.. ΒΒεεννεε--

ττσσάάννοουυ. Εφαρµόζεται ήδη σε πρότυπη µονάδα που λει-

τουργεί στην Πάρο. Η δυναµικότητα της µονάδος είναι

9.500 τόνοι υγρών αποβλήτων ετησίως και διαχειρίζεται

απόβλητα τυροκοµείου - ελαιουργείου - οινοποιείου. Είναι

αδειοδοτηµένη για τη διαχείριση των αποβλήτων και έχει

τη δυνατότητα να παράγει διάφορα προϊόντα από αυτά.Τα στάδια επεξεργασίας της µεθόδου αφορούν:

Παραλαβή υγρού αποβλήτου και προσωρινή αποθήκευ-σή του στην καραντίνα. Προετοιµασία του υγρού απο-βλήτου και διάχυσή του στους κλωβούς.Συνεχές επαναληπτικό φιλτράρισµα του αποβλήτου µέ-σω των κλωβών.Αποβολή υπερχείλισης των κλωβών στην τεχνητή λίµνη.Μετά την εξάτµιση του υγρού αποβλήτου, αποµάκρυν-ση του περιεχοµένου των κλωβών.Με κατάλληλη επεξεργασία, το περιεχόµενο των κλω-βών µετατρέπεται σε φυτικό λίπασµα.

Η µέθοδος είναι κατάλληλη τόσο για µεµονωµένα ελαι-ουργεία, όσο και για συλλογική διαχείριση των αποβλή-των. Υπέρ της δεύτερης κατεύθυνσης δραστηριοποιείταιστη Λέσβο φορέας µε την επωνυµία «Ελαιοζωµός», µεπρόθεση να δηµιουργήσει µία µονάδα στην περιοχή τηςΓέρας, αλλά και µε αρκετά τεχνικά και οικονοµικά προβλή-µατα. Το κόστος υλοποίησης έχει εκτιµηθεί ότι θα ξεπερά-σει τα 2.000.000 €. Η διαχείριση των αποβλήτων µε τηµέθοδο αυτή θα επιβαρύνει το κόστος του ελαιολάδου κα-τά 0,40 έως 0,50 ευρώ ανά κιλό.

Η µέθοδος Europolat της εταιρείας ΤεχνοαγροµηχανικήΕ.Π.Ε., η οποία συνίσταται στην κατασκευή ενός εξελιγµέ-νου εξατµιστήρα, µε βάση τεχνογνωσία που εφαρµόζεταιστην Τουρκία και ο οποίος περιλαµβάνει ελαιόφιλο προσ-ροφητικό σύστηµα και ελεγχόµενο κλειστό κύκλωµα λει-τουργίας. Η καινοτοµία του βασίζεται στη χρήση του ελαι-οπυρήνα ως πηγής ενέργειας για τον καυστήρα του εξα-τµιστήρα.Το σύστηµα είναι προσαρµόσιµο σε κάθε ελαιουργείο, α-νάλογα µε το δυναµικό του και για µία µέσου µεγέθουςµονάδα κοστίζει περί τις 400.000€. Παρουσιάστηκε τοΝοέµβριο του 2009 και τον Ιούλιο του 2010 έγινε επίδει-ξη λειτουργίας του συστήµατος στη Λέσβο. H βελτιωµένηέκδοση, κατά δήλωση του κ. Γόµου, κοστίζει 100.000€.Ενδεικτικά παρατίθεται ένας συγκριτικός πίνακας κόστουςµεταξύ των διαφόρων µεθόδων, που επιµελήθηκε ο κ. ΜΜιι--χχάάλληηςς ΚΚοορρννάάρροοςς, επίκουρος καθηγητής Τµήµατος Χηµι-κών Μηχανικών Πανεπιστηµίου Πατρών, στο πλαίσιο τουέργου POPULAR (Ελαιουργεία: ∆ράσεις για εκλαΐκευσηκαι διάδοση καινοτόµων και ήδη υπαρχόντων επιστηµονι-κών και τεχνικών γνώσεων για περιβαλλοντικά φιλικές µε-θόδους διαχείρισης των αποβλήτων τους), που χρηµατο-δοτήθηκε από το INTERREG IIIA.

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ στο Νίκο Μανάβη

OOοοιιννοοχχόόοοςς ∆∆ηηµµήήττρρηηςς ∆∆ιιρρχχααλλίίδδηηςς µµιιλλάάεειι σσττοο««ννηησσιιωωττιικκόό ΑΑγγρρόόκκττηηµµαα»» γγιιαα ττοο κκρραασσίί.. ΓΓιιααττιιςς δδιιεεθθννεείίςς ττάάσσεειιςς πποουυ δδιιααµµοορρφφώώννοοννττααιισσττηηνν οοιιννιικκήή ααγγοορράά,, ττιιςς δδυυννααττόόττηηττεεςς πποουυ έέ--χχοουυνν τταα κκρραασσιιάά ττοουυ ΑΑιιγγααίίοουυ,, ααλλλλάά κκααιι γγιιαα

ττιιςς ππρροοττεερρααιιόόττηηττεεςς πποουυ θθαα ππρρέέππεειι νναα θθέέσσοουυνν οοιι οοιιννοο--πποοιιίίεεςς ττωωνν ννηησσιιώώνν ττοουυ ΑΑιιγγααίίοουυ ππρροοκκεειιµµέέννοουυ τταα ππρροοϊϊόόννττααττοουυςς νναα έέχχοουυνν µµεεγγααλλύύττεερρηη εεµµπποορριικκήή εεππιιττυυχχίίαα..ΠΠέέρραα,, όόµµωωςς,, ααππόό ττηηνν εεµµπποορριικκήή ππττυυχχήή ττοουυ,, µµιιαα σσυυζζήήττηησσηηµµεε ττοονν κκ.. ∆∆ιιρρχχααλλίίδδηη έέχχεειι ππάάνντταα έένναα ιιδδιιααίίττεερροο εεννδδιιααφφέέρροοννκκααθθώώςς εείίννααιι ααππόό ττοουυςς ααννθθρρώώπποουυςς πποουυ σσυυσσττηηµµααττιικκάά εερρ--γγάάζζεεττααιι γγιιαα ττηηνν ααννάάδδεειιξξηη ττοουυ πποοιιοοττιικκοούύ κκρραασσιιοούύ κκααιι ττηηδδηηµµιιοουυρργγίίαα οοιιννιικκήήςς κκοουυλλττοούύρρααςς σσττηη χχώώρραα µµααςς..

ΚΚύύρριιεε ∆∆ιιρρχχααλλίίδδηη,, µµεε ττηηνν εευυκκααιιρρίίαα ττηηςς σσυυζζήήττηησσήήςς µµααςς ααυυ--ττήήςς θθαα θθέέλλααµµεε νναα µµααςς ππεείίττεε ττηηνν άάπποοψψήή σσααςς γγιιαα ττηηνν πποοιικκιι--λλίίαα ττοουυ ΜΜοοσσχχάάττοουυ ττηηςς ΣΣάάµµοουυ..«Πρόκειται για ένα µικρόρωγο σταφύλι, από το οποίοφτιάχνονται γλυκά κρασιά που είναι παγκόσµια αναγνω-ρισµένα. Συνήθως τα γλυκά κρασιά της Σάµου εξάγονταιστη Γαλλία και γι’ αυτό στις ετικέτες τους χρησιµοποιού-

νται γαλλικές ορολογίες. Μά-λιστα, τους επιλεγµένους

αµπελώνες τους στηΣάµο τούς ονοµάζουν

gran grou, grouκ.λπ..Ο γεωγραφικόςτόπος που βρί-σκονται η Λή-µνος, η Λέσβοςκαι η Σάµος είναισχεδόν ίδιος, οι α-ποκλίσεις είναι πο-

λύ µικρές. Κι οι κλι-µατικές διαφορές εί-

ναι µικρές µετα-ξύ των

νησιών που προανέφερα.Επιπλέον, στη Σάµο υπάρχει µια ισχυρή ένωση, που πα-ράγει κρασιά µε ονοµασία προέλευσης ανώτερης ποιό-τητας, τα οποία είναι φηµισµένα σε όλο τον κόσµο.Το Μοσχάτο της Σάµου έχει αυτές τις ιδιαιτερότητες πουέχει το µικροκλίµα όλου του βορειοανατολικού Αιγαίου,κι οι αµπελουργοί της Σάµου θα πρέπει να δίνουν στασταφύλια που παράγουν, τον εθνικισµό της περιοχήςτους. ∆ιότι µόνο έτσι θα έχουν καλά αποτελέσµατα. Γιατίτο καλύτερο κρασί το δίνουν τα καλύτερα σταφύλια.»ΜΜπποορρεείί έέννααςς κκααλλόόςς οοιιννοοπποοιιόόςς νναα ππααρράάγγεειι κκααλλόό κκρραασσίί αα--ππόό κκαακκήήςς ήή µµέέττρριιααςς πποοιιόόττηηττααςς σσττααφφύύλλιιαα;;«Ένας καλός οινοποιός µπορεί να παράγει καλό κρασί ό-ταν έχει στη διάθεσή του καλά σταφύλια. Συνεπώς, έναςκαλός αµπελουργός είναι η βάση για να παραχθεί ένακαλό κρασί.»ΠΠώώςς κκρρίίννεεττεε ττοο ΜΜοοσσχχάάττοο ΑΑλλεεξξααννδδρρεείίααςς,, µµιιαα πποοιικκιιλλίίαα σστταα--φφυυλλιιοούύ πποουυ έέχχεειι δδέέσσεειι ααρρµµοοννιικκάά µµεε ττηη γγηη ττηηςς ΛΛήήµµννοουυ;;«Είναι ένα πολυµορφικό σταφύλι. Επειδή η ρώγα του εί-ναι τραγανή. ∆εν είναι τόσο χοντρή όπως είναι άλλα κρα-σοστάφυλα και θα µπορούσε κάλλιστα το σταφύλι αυτόνα χρησιµοποιηθεί και ως επιτραπέζιο. Επίσης θα µπο-ρούσε να γίνει και σταφίδα, αν και το κουκούτσι που έχειδηµιουργεί ένα πρόβληµα. Υποστηρίζει ξηρά, ηµίγλυκακαι γλυκά κρασιά, τα οποία επίσης είναι διάσηµα καιβραβευµένα σε όλο τον κόσµο. Τα κρασιά που δίνει είναιπλούσια σε αρώµατα. Οι οξύτητες και τα σάκχαρά τους ι-σορροπούν στη ζύµωση και θα έλεγα ότι γενικά τα κρα-σιά που µας δίνει είναι πολύ ισορροπηµένα.∆ηλαδή η ισορροπία του ξινού, του πικρού, του γλυκούκαι του αλµυρού είναι πλήρης. ∆ιότι αν υπερτερούσε ήµειονεκτούσε κάποια από τις παραπάνω γεύσεις, θα λέ-γαµε ότι το κρασί τείνει προς τη µία ή την άλλη κατεύ-θυνση. Το Μοσχάτο Αλεξανδρείας µάς δίνει κρασιά µε ε-ξαιρετική ισορροπία στη γεύση.»ΕΕδδώώ κκααιι λλίίγγαα χχρρόόννιιαα σσττηη ΧΧίίοο γγίίννεεττααιι µµιιαα σσυυσσττηηµµααττιικκήή ππρροο--σσππάάθθεειιαα γγιιαα νναα ααννααββιιώώσσεειι ηη ππααρρααγγωωγγήή ττοουυ ΑΑρριιοούύσσιιοουυ ΟΟίί--ννοουυ.. ΓΓννωωρρίίζζεεττεε ααυυττήή ττηηνν ππρροοσσππάάθθεειιαα;;«Έχω διαβάσει γι? αυτή την προσπάθεια. Στην αρχαιότη-τα λέγεται ότι τα κρασιά της Λέσβου, της Λήµνου και τηςΧίου θεωρούνταν από τα καλύτερα και τροφοδοτούσαντην ελίτ της Αθήνας. Άλλωστε, τα είχε µνηµονεύσει και οΌΌµµηηρροοςς. Βλέπετε, το ύψος της βροχής και η ηλιοφάνειαστα νησιά µας δηµιουργούν τις προϋποθέσεις για τηνπαραγωγή εξαιρετικής ποιότητας κρασιών.∆εν έχω δοκιµάσει τα κρασιά της Χίου, ωστόσο θεω-ρώ πολύ σωστή την πρωτοβουλία να αναβιώσει ο Α-ριούσιος Οίνος.»ΣΣτταα ννηησσιιάά ττοουυ ΑΑιιγγααίίοουυ ππααρράάγγοοννττααιι πποολλλλάά γγλλυυκκάάκκρραασσιιάά.. ΓΓιι’’ ααυυττόό κκααιι υυππάάρρχχεειι ιιδδιιααίίττεερροο εεννδδιιααφφέέ--


«¡· ÛÙËÚ›ÍÔ˘ÌÂ ÙÈ˜ ÁËÁÂÓÂ›˜ ÔÈÎÈÏ›Â˜ ÎÚ·ÛÈÒÓ»

¢ËÌ‹ÙÚË˜ ¢ÈÚ¯·Ï›‰Ë˜

Û Ó¤ÓÙÂ ÍË

ρροονν αανν γγιιαα τταα σσυυγγκκεεκκρριιµµέένναα κκρραασσιιάά υυππάάρρχχεειι ααυυξξηηµµέέννηηζζήήττηησσηη σσττιιςς δδιιεεθθννεείίςς ααγγοορρέέςς..«Τα γλυκά κρασιά είναι φηµισµένα σε όλο τον κόσµο. Καιµπορώ να σας πω ότι τα γλυκά κρασιά της Λήµνου, πουέχουν ως βάση το Μοσχάτο Αλεξανδρείας, είναι γνωστάκαι αναγνωρίσιµα διεθνώς.»ΑΑννααφφεερρθθήήκκααµµεε ππρροοηηγγοουυµµέέννωωςς σσττηη ΛΛέέσσββοο.. ΕΕίίννααιι ααλλήή--θθεειιαα ππωωςς ααυυττόό ττοο ννηησσίί εείίχχεε µµιιαα πποολλύύ µµεεγγάάλληη οοιιννιικκήή ππααρράά--δδοοσσηη,, ηη οοπποοίίαα δδυυσσττυυχχώώςς έέχχεειι χχααθθεείί,, αανν κκααιι έέχχοουυνν δδιιαασσωω--θθεείί κκάάπποοιιεεςς πποοιικκιιλλίίεεςς.. ΤΤηηνν ττεελλεευυττααίίαα δδεεκκααεεττίίαα,, ίίσσωωςς κκααιιλλίίγγοο ππεερριισσσσόόττεερροο,, δδιιααππιισσττώώννοουυµµεε όόττιι γγίίννοοννττααιι κκάάπποοιιεεςςππρροοσσππάάθθεειιεεςς νναα ααννααββιιώώσσοουυνν οοιι ττοοππιικκέέςς πποοιικκιιλλίίεεςς κκααιι ννααππααρρααχχθθοούύνν κκρραασσιιάά υυψψηηλλήήςς πποοιιόόττηηττααςς.. ΜΜιιλλήήσσττεε µµααςς γγιιααττηηνν ππεερρίίππττωωσσηη ττηηςς ΛΛέέσσββοουυ..«Είναι αλήθεια ότι µετά τη φυλλοξήρα, σταµάτησε η πα-ραγωγή κρασιού στη Λέσβο. ∆ιασώθηκαν κάποιες ποικι-λίες σταφυλιών, όπως είναι το καλλονιάτικο που καλλιερ-γούνταν σε ηφαιστιογενή εδάφη. Πιστεύω ότι αυτό έγινεδιότι στα εδάφη αυτά υπάρχει περισσότερο θειάφι. Τοθείο είναι εχθρός στους µύκητες και έτσι κατάφερανστις περιοχές αυτές να επιβιώσουν ορισµένες ποικιλίες.Κι είναι αλήθεια ότι έχουν αρχίσει να παράγονται στη Λέ-σβο ορισµένα πολύ καλά κρασιά.»ΠΠοοιιαα εείίννααιι ηη πποορρεείίαα πποουυ έέχχοουυνν τταα εελλλληηννιικκάά κκρραασσιιάά σσττιιςςδδιιεεθθννεείίςς ααγγοορρέέςς;;«Η αλήθεια είναι πως τα τελευταία χρόνια η χώρα µας δί-νει ποιοτικότερα και πιο ανταγωνιστικά κρασιά σε σχέσηµε τα κρασιά που παράγουν οι µεγάλες οινοπαραγωγι-κές χώρες, όπως είναι η Γαλλία, η Ιταλία, η Ισπανία και ηΠορτογαλία, ή σε σχέση µε τα κρασιά που παράγουν άλ-λες χώρες, όπως είναι η Αυστρία και η Γερµανία. Για ναγίνω πιο συγκεκριµένος, τα τελευταία χρόνια παράγουµεκαλύτερης ποιότητας κρασιά όταν τα συγκρίνουµε µε τακρασιά που παράγονται από τον 32ο παράλληλο της Γηςως τον 50ο παράλληλο.Φαίνεται ότι έχουµε ξεφύγει από την εικόνα που είχαν οιδιεθνείς αγορές για τα ελληνικά κρασιά. Ίσως δεν είναιευρύτερα γνωστό, αλλά επί δεκαετίες η χώρα µας ήτανσυνδεδεµένη µε τη φθηνή ρετσίνα της δεκαετίας τού1960. Σήµερα, βέβαια, υπάρχει καλός έλεγχος της ρε-τσίνης που µπαίνει στη ζύµωση, οπότε και η ρετσίνα πουπαράγεται στη χώρα µας είναι πολύ καλύτερης ποιότη-τας.»ΠΠοοιιαα εείίννααιι γγεεννιικκόόττεερραα ηη άάπποοψψήή σσααςς γγιιαα ττηη ρρεεττσσίίνναα;;«Πρόκειται για ένα θαυµάσιο πιλοτήριο κρασί. Είναι, δη-λαδή, το κρασί εκείνο που θα οδηγήσει τους αισθητήρεςτου στόµατός µας να γευτούν τις γεύσεις των εδεσµά-των. Από αυτήν τη σκοπιά τη χαρακτηρίζω πιλοτήριο κρα-σί τη ρετσίνα. Θέλω εδώ να σηµειώσω ότι τώρα οι παρα-γωγοί φτιάχνουν πολύ προσεγµένες ρετσίνες. Θα έλεγαότι η ρετσίνα είναι το καλύτερο πιλοτήριο κρασί.»ΚΚύύρριιεε ∆∆ιιρρχχααλλίίδδηη,, µµιιλλήήσσααµµεε µµέέχχρριι ττώώρραα γγιιαα ττιιςς πποοιικκιιλλίίεεςςκκααιι τταα κκρραασσιιάά ττοουυ ββοορρεείίοουυ ΑΑιιγγααίίοουυ.. ΩΩσσττόόσσοο,, όόππωωςς ήήδδηηααννααφφέέρρααττεε,, ττοο κκααλλόό σσττααφφύύλλιι εείίννααιι ηη ββάάσσηη γγιιαα νναα ππααρραα--χχθθεείί κκααλλόό κκρραασσίί.. ΤΤιι θθαα ππρρέέππεειι νναα ππρροοσσέέχχοουυνν οοιι ααµµππεε--λλοουυρργγοοίί γγιιαα νναα ββγγάάζζοουυνν κκααλλάά σσττααφφύύλλιιαα,, εείίττεε εείίννααιι εεππααγγ--γγεελλµµααττίίεεςς εείίττεε εερραασσιιττέέχχννεεςς;;«Πιστεύω πως το πρώτο ζήτηµα είναι να µην πιέζουν τα

αµπέλια να παράγουν µεγάλες ποσότητες σταφυλιών.Με µια σχετικά µικρή στρεµµατική απόδοση µπορούµενα πάρουµε περισσότερα από τα θετικά χαρακτηριστικάπου έχει κάθε ποικιλία. Όταν ενισχυθούν πολύ τα αµπέ-λια και γίνουν πληθωρικά, τότε µειώνονται οι αλδεΰδεςκαι τα φαινολικά στοιχεία που περιέχουν τα σταφύλια.Νοµίζω ότι µια στρεµµατική απόδοση 500 ως 600 κι-λών ανά στρέµµα µπορεί να δώσει πολύ ποιοτικά κρα-σιά.Για να γίνουν τα ελληνικά κρασιά ανταγωνιστικά στις διε-θνείς αγορές, θα πρέπει να δώσουν έµφαση στα ιδιαίτε-ρα ποιοτικά χαρακτηριστικά που έχουν. Είµαι βέβαιοςπως όταν οι Έλληνες αµπελουργοί και οινοποιοί δουλέ-ψουν µε µεράκι, θα κάνουν θαύµατα. ∆ιότι η χώρα µας,και ιδιαίτερα τα νησιά του Αιγαίου, έχουν όλες τις προϋ-ποθέσεις για να παράγουν καλό κρασί.»ΗΗ µµεεγγάάλληη γγεεωωλλοογγιικκήή κκααιι κκλλιιµµααττιικκήή πποοιικκιιλλίίαα ττηηςς χχώώρρααςςµµααςς,, σσεε σσυυννδδυυαασσµµόό µµεε ττιιςς ττοοππιικκέέςς πποοιικκιιλλίίεεςς πποουυ υυππάάρρ--χχοουυνν σσεε κκάάθθεε ππεερριιοοχχήή,, δδίίννοουυνν ττηη δδυυννααττόόττηητταα ππααρρααγγωωγγήήςςπποολλλλώώνν κκααιι δδιιααφφοορρεεττιικκώώνν κκρραασσιιώώνν.. ΑΑυυττόό ττοο σσττοοιιχχεείίοοµµπποορρεείί νναα ββοοηηθθήήσσεειι ττιιςς εεξξααγγωωγγιικκέέςς ππρροοσσππάάθθεειιεεςς πποουυκκααττααββάάλλλλοοννττααιι ααππόό ττοουυςς οοιιννοοπποοιιοούύςς ήή δδηηµµιιοουυρργγεείί σσύύγγχχυυ--σσηη σσττιιςς δδιιεεθθννεείίςς ααγγοορρέέςς;;«Κοιτάξτε, δεν µπορεί να βγαίνει η χώρα µας στο εξωτε-ρικό µε πολλές οινικές περιοχές. Πρέπει να περιορίσου-µε τις οινικές περιοχές, ή αν θέλετε να τις οµαδοποιή-σουµε. Μια οινική περιοχή είναι το Βόρειο Αιγαίο, µιαάλλη το Νότιο Αιγαίο. Μια τρίτη η Στερεά Ελλάδα, µια ηΠελοπόννησος και άλλη µια η Θράκη. Να έχουµε µια εµ-φιάλωση και πάνω στην ετικέτα να ξεχωρίζει ο παραγω-γός. Έτσι ώστε, όταν µπει στο ράφι, να γνωρίζει ο κατα-ναλωτής ότι το κρασί που πιάνει στα χέρια του είναι απότην Ελλάδα και συγκεκριµένα της οινικής περιοχής τηςΜακεδονίας.Είναι προβληµατικό να έχουν 600 και 1.000 οινοποιεία,από τα οποία το καθένα θα βγάζει 8 µε 10 ετικέτες. Αυ-τό σηµαίνει ότι θα βγαίνουµε στο εξωτερικό µε 10.000ετικέτες. Ποιο είναι το σούπερ µάρκετ που θα µπορεί ναυποδεχθεί όλες αυτές τις ετικέτες; Και ποιος θα είναι οκαταναλωτής που θα καθίσει να διαβάσει όλες αυτές τιςετικέτες για να διαλέξει το κρασί που θα πάρει για τοτραπέζι του;»ΠΠώώςς λλεειιττοουυρργγοούύνν οοιι κκααττααννααλλωωττέέςς σσεε ααυυττόό ττοο ζζήήττηηµµαα;;«Απλά επιλέγουν να αγοράσουν ένα κρασί της Βουργουν-δίας ή ένα κρασί από τη Ριόχα της Ισπανίας ή ένα τηςΚαταλονίας. Η επιλέγουν ένα κρασί Μπονζολέ ή ένα τουΜπορντώ.»


t«Οι αµπελουργοί θα πρέπει να

δίνουν στα σταφύλια πουπαράγουν, τον εθνικισµό της

περιοχής τους»

s

Û Ó¤ÓÙÂ ÍË

¿ÚıÚÔ


√‰ËÁ›Â˜ ÁÈ· ÙËÓ ·ÓÙÈÌÂÙÒÈÛË ÙË˜ Tuta absoluta

™ÙÈ˜ ˘·›ıÚÈÂ˜ Î·È ıÂÚÌÔÎËÈ·Î¤˜ ÙÔÌ¿ÙÂ˜

ΕΕννννοοεείίττεε όόττιι τταα εελλλληηννιικκάά κκρραα--σσιιάά ππρρέέππεειι νναα ααπποοκκττήήσσοουυνν έέ--νναα γγεεωωγγρρααφφιικκόό σσττίίγγµµαα,, πποουυνναα ππρροοϊϊδδεεάάζζεειι ττοονν κκααττααννααλλωω--ττήή γγιιαα ττηη γγεευυσσττιικκήή ιιδδιιααιιττεερρόό--ττηητταα ττοουυ κκρραασσιιοούύ..«Ναι, χρειαζόµαστε ένα γεω-γραφικό στίγµα πιο µεγάλο.»ΣΣττοο ννηησσιιωωττιικκόό χχώώρροο,, όόµµωωςς,,εείίννααιι κκάάππωωςς δδύύσσκκοολλοο νναα δδηηµµιιοουυρργγήήσσοουυµµεε εευυρρύύττεερρεεςς εε--ννόόττηηττεεςς.. ΓΓιιαα ππααρράάδδεειιγγµµαα,, εείίννααιι δδύύσσκκοολλοο νναα πποούύµµεε όόττιι οοιιΛΛηηµµννιιοοίί κκααιι οοιι ΣΣααµµιιώώττεεςς θθαα κκααλλλλιιεερργγοούύνν ττιιςς ίίδδιιεεςς πποοιικκιι--λλίίεεςς..«Μα έτσι κι αλλιώς, αν δοκιµάσει τα κρασιά της Λήµνουκαι της Σάµου ένας πρωτόµπαρκος οινόφιλος, χωρίς ναγνωρίζει τις ετικέτες των κρασιών, µου φαίνεται ότι δεθα µπορεί να τα ξεχωρίσει.Ο γεωγραφικός τόπος που βρίσκονται τα νησιά µας, όλατα νησιά του Βορείου Αιγαίου, είναι ένας ενιαίος χώρος.Το γεωγραφικό στίγµα της Λήµνου µε το γεωγραφικόστίγµα της Σάµου έχουν πολύ µικρή διαφοροποίηση σεό,τι αφορά την παραγωγή του κρασιού. Κι ακόµη µικρό-τερη διαφοροποίηση υπάρχει µεταξύ της Λέσβου και της

Σάµου.»ΥΥππάάρρχχοουυνν οορριισσµµέέννεεςς δδιιοοιικκηη--ττιικκέέςς ρρυυθθµµίίσσεειιςς οοιι οοπποοίίεεςς θθέέ--ττοουυνν ππεερριιοορριισσµµοούύςς σσττιιςς πποοιικκιι--λλίίεεςς ττωωνν σσττααφφυυλλιιώώνν πποουυ µµπποο--ρροούύνν νναα κκααλλλλιιεερργγηηθθοούύνν σσττααννηησσιιάά.. ΣΣυυµµφφωωννεείίττεε µµεε ααυυττήήττηηνν ππρραακκττιικκήή;;«Άποψή µου είναι ότι πρέπει

η παραγωγή κρασιού στα νησιά του Αιγαίου να στηριχθείστις γηγενείς ποικιλίες. Κι όχι σε ξενόφερτες. Για παρά-δειγµα, ένας παθιασµένος οινόφιλος από τη Γαλλία ίσωςθα θελήσει να δοκιµάσει το Merlot, το Chardonnay ήSauvignon Blanc της Ελλάδας. Αλλά ένας Γερµανός δεθα έρθει στην Ελλάδα για να πιεί ένα Chardonnay ή έναCabernet Sauvignon, θα προτιµήσει να πάει στο Μπορ-ντώ. Εδώ θα έρθει για να πιει ένα κρασί από Μοσχάτο Α-λεξανδρείας, ένα κρασί από Ξινόµαυρο της Μακεδονίαςή ένα Αγιωργιτικό της Νεµέας.Επαναλαµβάνω, πρέπει να στηρίξουµε τις γηγενείς ποικι-λίες σταφυλιών. Τα κρασιά που δίνουν αυτές, ταιριάζουνστην περιοχή µας και αυτά είναι που θέλουν να γευτούνόσοι επισκέπτονται τα νησιά µας.»

t«Το καλό κρασί το δίνουν

τα καλά σταφύλια»

s

ŒŒννααςς ννέέοοςς κκααιι ιιδδιιααίίττεερραα εεππιικκίίννδδυυννοοςς εεχχθθρρόόςς έέχχεειι εεµµ--φφααννιισσττεείί σσττιιςς κκααλλλλιιέέρργγεειιεεςς ττοοµµάάττααςς κκααιι ππρρόόκκεειιττααιιγγιιαα ττοο έέννττοοµµοο TTuuttaa aabbssoolluuttaa.. ΗΗ ιιδδιιααίίττεερραα κκαατταασσττρρεε--ππττιικκήή ττηηςς δδρράάσσηη ττηηνν έέκκααννεε πποολλύύ σσύύννττοοµµαα γγννωωσσττήήππααγγκκοοσσµµίίωωςς..

Η γεωπόνος ΕΕύύηη ΠΠίίττιικκαα από το Τµήµα Φυτοπροστασίας της ∆ιεύ-θυνσης Αγροτικής Ανάπτυξης Λέσβου αναλύει τα µέτρα που θαπρέπει να ληφθούν προκειµένου να προστατευθούν οι καλλιέρ-γειες, ενώ αναφέρεται και στην πρακτική που θα πρέπει να ακο-λουθείται στην περίπτωση που προσβληθεί µια καλλιέργεια.

£ÂÚÌÔÎ‹È·Για να αποτραπεί η προσβολή µιας καλλιέργειας θερµοκηπιακήςτοµάτας θα πρέπει να ληφθούν τα ακόλουθα µέτρα:1 Καλό κλείσιµο των ανοιγµάτων του θερµοκηπίου (παράθυρα

και αερισµός οροφής) µε ειδικό εντοµοστεγές δίχτυ 10 Χ 16mm.

2 Εγκατάσταση προθαλάµου µε διπλές πόρτες στα θερµοκήπια.3 Καταστροφή των αυτοφυών ξενιστών (ζιζάνια) στον περιβάλ-

λοντα χώρο:Αγριοτοµατιά ή Στύφνος ή Στρύχνος (Solanum nigrum), Τάτου-λα ή Ζουρνάς (Datura stramonium), Γιατράκος (Nicotiana

glauca), Γερµανός ή Σολάνο (Solanum elaeagnifolium).4 Χρήση υγιών σποροφύτων (φυτωριακό υλικό µε φυτοϋγειονο-

µικό διαβατήριο).5 Αποφυγή της φύτευσης δεύτερης ευπαθούς καλλιέργειας σε

θερµοκήπιο που προϋπήρχε προσβεβληµένη καλλιέργεια (µε-λιτζάνα, πιπεριά, πατάτα).

6 Εγκατάσταση δικτύου φεροµονικών παγίδων (νερό και λάδι).2 - 5 παγίδες ανά στρέµµα σε απόσταση 15 - 20 µέτρων µε-ταξύ τους1 - 2 παγίδες και έξω από το θερµοκήπιο1 δελτοειδής παγίδα για να ελέγχεται µεταξύ αρσενικών καιθηλυκώνόχι παγίδες φωτός, γιατί ελκύει το έντοµο από χιλιόµετραµακριά

Οι φεροµόνες ελκύουν µόνο τα αρσενικά και δε θα αυξήσουντην προσβολή.Η παρουσία αρσενικών στις παγίδες µάς προειδοποιεί για πι-θανή επικείµενη προσβολή και µπορεί να παρατηρηθεί πριν α-πό οποιαδήποτε εµφάνιση συµπτωµάτων προσβολής στηνκαλλιέργεια.Τα θηλυκά και τα αρσενικά έντοµα που τελικά επισκέπτονταιτην καλλιέργεια, προσελκύονται από πτητικές ελκυστικές ου-σίες που παράγονται αποκλειστικά από τα φυτά της τοµάτας

(ονοµάζονται καϊροµόνες). Εποµένως, αν παρατηρηθεί αύξη-ση στα επίπεδα προσβολής, δε θα σχετίζεται µε τη χρήση φε-ροµονικών παγίδων στην καλλιέργεια.

7 Μείωση της προσβολής µε µηχανική καταστροφή συνίσταταιµόνο σε αρχικά στάδια προσβολής. Με αποµάκρυνση και επι-µελή καταστροφή προσβεβληµένων καρπών, φύλλων και βλα-στών.

8 Χρήση φυσικών εχθρών:Nesidiocoris tenuis (Νεζιντιόκορις) και Macrolophuspygmaeus (Μακρόλοφους) 500 άτοµα ανά στρέµµα ή µισόάτοµο ανά φυτό (3 - 4 φορές).ΠΠρροοσσοοχχήή:: Tο Νεζιντιόκορις µπορεί να προκαλέσει προβλή-µατα στην τοµάτα σε υψηλούς πληθυσµούς και όταν απου-σιάζουν θηράµατα για να τραφεί.Τrichogramma (Tριχόγκραµµα), τα παρασιτοειδή των αυ-γών.Steinernema (Στεϊνερνέµα), σκευάσµατα εντοµοπαθογό-νων νηµατωδών.Οι φυσικοί εχθροί µπορούν να ελέγξουν το έντοµο, κρατώ-ντας την προσβολή σε χαµηλά επίπεδα για µεγάλο χρονικόδιάστηµα, χωρίς επανειληµµένες επεµβάσεις µε χηµικάσκευάσµατα. Εφόσον επεµβάσεις µε εντοµοκτόνα κριθούναπαραίτητες, να επιλεχθούν δραστικές ουσίες µε τη µικρό-τερη δυνατή επίδραση στους ωφέλιµους οργανισµούς, ό-πως αναφέρονται στον Πίνακα.

9 Προτεινόµενη χρήση φυτοπροστατευτικών προϊόντων (3 - 4φορές ανά 10 ηµέρες) µε εναλλαγή προϊόντων.Για την αποφυγή ανάπτυξης ανθεκτικότητας, να γίνεται εναλλα-γή σκευασµάτων µε διαφορετικό τρόπο δράσης και να τηρεί-ται ο µέγιστος αριθµός εφαρµογών ανά καλλιεργητική περίο-δο. Σκευάσµατα που ανήκουν στην ίδια οµάδα δράσης (στηνπρώτη στήλη του Πίνακα αναφέρονται 6 διαφορετικές οµά-δες), δε θα πρέπει να εναλλάσσονται µεταξύ τους, αφού επι-

δρούν µε τον ίδιο τρόπο στον εχθρό.

¶ÚÔÛÔ¯‹ ÛÙÔ˘˜ µÔ‚Ì›ÓÔ˘˜ΟΟιι εεννέέρργγεειιεεςς πποουυ ππρρέέππεειι νναα γγίίννοουυνν σσεε ππρροοσσββεεββλληη--

µµέέννεεςς κκααλλλλιιέέρργγεειιεεςς,, εείίννααιι οοιι αακκόόλλοουυθθεεςς::α) Αποµακρύνουµε και καταστρέφουµε µε κά-

ψιµο ή µε θάψιµο τα υπολείµµατα της προσβεβλη-

µένης καλλιέρ-γειας, ώστε ναπεριορίσουµετην εξάπλωσητου εχθρού σεγειτονικές καλ-λιέργειες. Αναυτό δεν είναιεφικτό, τότεµπορούµε ναστοιβάξουµε τα υ-πολείµµατα σεσωρούς και να τα καλύψουµε ερµητικά µε πλαστικά θερµοκη-πίου για δύο µήνες. Οι ελεύθερες άκρες του πλαστικού να πα-ραχωθούν επιµελώς.

β) Απολυµαίνουµε το χώρο του θερµοκηπίου πριν τη νέα φύ-τευση. Η εφαρµογή ηλιοαπολύµανσης του εδάφους για τέσσε-ρις έως οκτώ εβδοµάδες (ανάλογα µε την εποχή εφαρµογήςτης) µπορεί να συντελέσει στη µείωση των πληθυσµών του ε-ντόµου στο έδαφος του θερµοκηπίου, πριν την έναρξη της νέ-ας καλλιέργειας τοµάτας.

À·›ıÚÈ· Î·ÏÏÈ¤ÚÁÂÈ·ΣΣττιιςς υυππααίίθθρριιεεςς κκααλλλλιιέέρργγεειιεεςς σσυυννιισσττώώννττααιι οοιι ππααρραακκάάττωω εεννέέρργγεειιεεςς::1 Χρήση υγειών σποροφύτων (φυτωριακό υλικό µε φυτοϋγειο-

νοµικό διαβατήριο). Εξαπόλυση στο σπορείο Nesidiocoristenuis (Νεζιντιόκορις) 500 άτοµα ανά 1.000 φυτά κάθε 3 - 5ηµέρες.

2 Καταστροφή ζιζανίων.3 Καλή επίβλεψη της καλλιέργειας (στο εσωτερικό και χαµηλά)

και καταστροφή όλων των προσβεβληµένων φύλλων, βλαστώνή καρπών.

4 Εγκατάσταση δικτύου παγίδων (2 - 5 παγίδες/στρέµµα).5 ∆ιατήρηση µε κάθε δυνατό τρόπο το ιθαγενές είδος, αρπακτι-

κό Nesidiocoris tenuis.6 Προτεινόµενη χρήση φυτοφαρµάκων όπως και στα θερµοκή-

πια.Για περισσότερες πληροφορίες οι καλλιεργητές µπορούν να α-πευθύνονται στη ∆ιεύθυνση Αγροτικής Ανάπτυξης Λέσβου καισυγκεκριµένα στη γεωπόνο Εύη Πίτικα (τηλ.: 22510 25644).


Oµάδα Σκευάσµατα(*) ∆ραστική ουσία Tοµάτα Hµέρες Tοξικότητα τρόπου Y: υπαίθρου προ της στα αρπακτικά δράσης Θ: Θερµ/πίου συγκοµιδής Miridae

1 AFFIRM 095 SG emamectin bezonate Y/Θ 3 (**)

BACTOSPEINE 6,4 WG Y/Θ 0 Aσφαλές2 BATHURIN 16000 WP Y/Θ 0 Aσφαλές

XENTARI WG Bacillus thuringiensis ssp. aizawai Y/Θ 0 Aσφαλές3 ALVERDE 24 SC metaflumizone Y 3 Tοξικό

ALTACOR 35 WG clorantraniliprole Y/Θ 1 Aσφαλές4 BELT 24 WG flubendiamide Θ 3 Aσφαλές

VOLIAM TARGO 63 SC clorantraniliprole + abamectin Θ 3 Tοξικό5 LASER 480 SC spinosad Y/Θ 3 Σχετικά ασφαλές έως τοξικό6 STEWARD 30 WG indoxacarb Y/Θ 1 Aσφαλές

Bacillus thuringiensis ssp. kurstaki

(*): Τα σκευάσµατα έχουν προσωρινή έγκριση 120 ηµερών από το ΥΠΑΑΤ (τελευταία ενηµέρωση 26-08-10)(**): Έλλειψη στοιχείων.

Tο αρπακτικό Nesidiocortis tenuis(Nεζιντιόκορις) σε νυφικό στάδιο

Tο ενήλικο αρπακτικό Nesidiocortis tenuis (Nεζιντιόκορις)


¿ÚıÚÔ

Γράφει ο ΙΩΑΝΝΗΣ ΝΤΙΝΟΣ*

HHοικονοµική σηµασία που έχουν οι µύ-κητες για τον άνθρωπο µπορεί να α-ποτιµηθεί σε δισεκατοµµύρια δολλά-ρια, αφού σήµερα χρησιµοποιούνταιεµπορικά για την παραγωγή ενζύµων,

αµινοξέων, αντιβιοτικών, ποτών, τροφίµων (τυριά,ψωµί), συντηρητικών, εντοµοκτόνων, στη βιοαποδό-µηση υπολειµµάτων και παραπροϊόντων της γεωρ-γίας.Η καλλιέργεια των µανιταριών αποτελεί µία µορφήγεωργικής εκµετάλλευσης για τη µετατροπή γεωργι-κών υπολειµµάτων (άχυρο, κοπριά, υπολείµµαταβαµβακοκαλλιέργειας κ.ά.) σε ωφέλιµη βιοµάζα(κοµπόστ) και τροφή. Από τα είδη των εδώδιµωνµανιταριών καλλιεργούνται περίπου 30 και από αυτάµόνο πέντε σε συστηµατική εµπορική κλίµακα. Ταδυο γνωστότερα καλλιεργούµενα µανιτάρια, το«λευκό µανιτάρι» (Αγαρικό το δίσπορο) και το«Πλευρότους», αποτελούν τροφή ιδιαίτερης διαιτητι-κής σηµασίας, αφού οι πρωτεϊνες τους (µεγάλη ανα-λογία σε γλουταµινικό και ασπαρτικό οξύ, προλίνη,αργινίνη) βρίσκονται µεταξύ των πρωτεϊνών τωνφυτών και των ζώων. Ακόµα, αποτελούνται κυρίωςαπό νερό (90% - 92%), 2% - 8% λιπαρά (υψηλήπεριεκτικότητα σε πολυακόρεστα οξέα), υδατάνθρα-κες και ίνες. Είναι πλούσια σε βιταµίνες του σύµπλο-κου Β και C, ριβοφλαβίνη και βιταµίνη Κ. Ειδικότερα,στα «Πλευρότους» αφθονεί η εριταδενίνη, η οποίααποτελεί ανασταλτικό παράγοντα καρδιοπαθειών καιρυθµιστή της χοληστερόλης στο αίµα. Οι ιδιότητεςαυτές δικαιολογούν τη συνεχώς αυξανόµενη τάσηκατανάλωσης και το έντονο ενδιαφέρον για παραγω-γή νέων ειδών.Σήµερα εκτιµάται ότι η παγκόσµια παραγωγή µανιτα-ριών φτάνει τα έξι εκατοµµύρια τόνους για έξι δισε-κατοµµύρια πληθυσµό, γεγονός που σηµαίνει µιαετήσια κατανάλωση περίπου 1Kg µανιταριών ανάκεφαλή (CCoouurrvvooiissiieerr, 1999). Εάν αναλογιστούµε τηνπενία και τον υποσιτισµό, η ποσότητα αυτή είναι ανε-παρκής να καλύψει τις πραγµατικές ανάγκες. Στηνπραγµατικότητα, τα ετησίως διαθέσιµα παγκόσµιαυπολείµµατα στη γεωργία (500 εκατοµµύρια τόνοι)και δασοκοµία (100 εκατοµµύρια τόνοι) µπορούνεύκολα να παραγάγουν 360 εκατοµµύρια τόνουςφρέσκων µανιταριών! Αυτό θα µπορούσε να αποφέ-ρει παγκοσµίως 60Kg µανιταριών ανά κεφαλή ετη-

σίως, περιέχοντας 4% πρωτεΐνη. Είναι ευρέως γνω-στό ότι το 30% του πληθυσµού παγκοσµίως υποφέ-ρει από έλλειψη πρωτεϊνών. Την ίδια στιγµή, όµως,δισεκατοµµύρια κιλά γεωργικών-δασικών υπολειµµά-των αφήνονται να σαπίσουν ή καίγονται χωρίς λόγο,µολύνοντας το περιβάλλον, αφού ο τρόπος ζωής µαςκαι η σύγχρονη τεχνολογία έχουν µετατρέψει τιςκυκλικές διαδικασίες της φύσης σε ευθύγραµµες,στο τέλος των οποίων συσσωρεύονται τοξικά από-βλητα, λύµατα και απορρίµµατα κάθε είδους.Η καλλιέργεια των µανιταριών γίνεται πάνω σε ειδικάπροετοιµασµένο υπόστρωµα από άχυρο σιτηρών, τοοποίο παστεριώνεται µε ατµό µέσα σε ανοξείδωτοτούνελ. Οι θάλαµοι καλλιέργειας είναι καλά µονωµέ-νοι χώροι, όπου όλες οι περιβαλλοντικές συνθήκεςελέγχονται µε ηλεκτρονικά συστήµατα, έτσι ώστε ναδηµιουργούνται συνεχώς σταθερές συνθήκες παρό-µοιες µε αυτές του φθινοπώρου στη φύση. Ιδιαίτερηπροσοχή δίδεται στην πρόληψη των ασθενειών τουµανιταριού µέσω σχολαστικών συνθηκών υγιεινής,έτσι ώστε να µη χρησιµοποιούνται ποτέ φυτοφάρµα-κα στην καλλιέργεια.

Η διαδικασία της καλλιέργειας των µανιταριών µπο-ρεί να παρουσιαστεί σχηµατικά µε τα εξής στάδια:

11.. Παρασκευή θρεπτικού υλικού άγαρ (π.χ. PDA) και γέµισµα µε αυτό τρυβλίων.

22.. Βλάστηση σπορίων και αποµόνωση καθαρού µυκηλίου.

33.. Πολλαπλασιασµός του µυκηλίου πάνω σε άγαρ.44.. Προετοιµασία (αποστείρωση) του υλικού, που

ªÈ· ÊÙËÓ‹ ‰È·ÙÚÔÊÈÎ‹ ÂÈÏÔÁ‹∫·ÏÏÈÂÚÁÔ‡ÌÂÓ· Ì·ÓÈÙ¿ÚÈ·

tΣήµερα εκτιµάται ότι η

παγκόσµια παραγωγή µανιταριώνφτάνει τα έξι εκατοµµύρια τόνους

για έξι δισεκατοµµύριαπληθυσµό, γεγονός που σηµαίνειµια ετήσια κατανάλωση περίπου

1Kg µανιταριών ανά κεφαλή

s


θα χρησιµοποιηθεί ως «σπόρος», συνήθως σπόροι κάποιου σιτηρού.

55.. Εµβολιασµός του σιτηρού µε καθαρό µυκήλιο πουέχει αναπτυχθεί στο άγαρ.

66.. Επώαση του «σπόρου».77.. Προετοιµασία (παστερίωση) του υλικού που θα

χρησιµοποιηθεί ως υπόστρωµα καλλιέργειας, συνήθως άχυρο κάποιου σιτηρού.

88.. Εµβολιασµός του υποστρώµατος µε «σπόρο».99.. Επώαση του υποστρώµατος.

1100.. Ρύθµιση των συνθηκών περιβάλλοντος (θερµοκρα-σία, υγρασία, φως, αερισµός) για την επαγωγήτης καρποφορίας.

1111.. Αφού εµφανιστούν οι καρποφορίες, ρύθµιση εκνέου των συνθηκών για την ανάπτυξή τους.

1122.. Συγκοµιδή των µανιταριών και διάθεσή τους στηναγορά, όπως και διάθεση στους αγρότες του εξα-ντληµένου υποστρώµατος.

Με τον όρο Εξαντληµένο Υπόστρωµα Μανιταριών εννο-ούµε το διστρωµατικό αυτό υλικό στο οποίο έχει πλή-ρως αποικιστεί ο µύκητας, έχουν παραχθεί οι καρποφο-

ρίες και έχει υποστεί έναν τέτοιο βαθµό ενζυµικής αποι-κοδόµησης ώστε δεν µπορεί να συνεχιστεί περαιτέρω ηανάπτυξη του µυκηλίου. Το υλικό αυτό είναι πλούσιο σεάζωτο, άνθρακα, Ρ-Κ-Ca-Mg-Na και αποτελεί κατάλληλουπόστρωµα για κοµποστοποίηση και παραγωγή νέου«κοµπόστ» για χρήση στη βιολογική γεωργία ως εδαφο-βελτιωτικού, καθώς και αντικατάσταση της τύρφηςόπου αυτή χρησιµοποιείται.

Οι µονάδες καλλιέργειας µανιταριών στην Ελλάδαεφαρµόζουν τα στάδια 7 έως 12 ή 9 έως 12, ενώτα στάδια 1 έως 6 εκτελούνται σε εξειδικευµέναεργαστήρια της Ευρώπης. Στη χώρα µας η µανιταρο-παραγωγή έχει κάνει άλµατα τα τελευταία τρία χρό-νια, αφού από 1.100 τόνους ετησίως, ξεπερνάειτώρα τους 2.000 τόνους. Στην αύξηση αυτή συνέβα-λε η δηµιουργία εξελιγµένου τύπου µονάδων παρα-γωγής, που προστέθηκαν στις υπάρχουσες µικρότε-ρης κλίµακας.

* Ο ΙΙωωάάννννηηςς ΝΝττίίννοοςς είναι γεωπόνος Γ.Π.Α. - παραγωγόςµανιταριών.

Μανιτάρια πλευρώτους


ÚÂÔÚÙ¿˙

της ΒΑΓΓΕΛΙΩΣ ΧΡΗΣΤΙ∆ΟΥ

HHεεκκµµεεττάάλλλλεευυσσηη ττωωνν δδαασσιικκώώνν εεκκττάάσσεεωωννγγιιαα ττηη ρρηηττίίννηη ττωωνν ππεεύύκκωωνν ήήτταανν,, κκααττάά ττοοννππρροοηηγγοούύµµεεννοο ααιιώώνναα,, πποολλύύ δδιιααδδεεδδοοµµέέννηησσττηη ΛΛέέσσββοο.. ΗΗ ρρηηττιιννοοσσυυλλλλοογγήή γγννώώρριισσεε µµεε--γγάάλληη άάννθθιισσηη ααππόό ττοο 11993300 έέωωςς τταα µµέέσσαα

ττηηςς δδεεκκααεεττίίααςς ττοουυ ‘‘6600 ππεερρίίπποουυ,, όότταανν ηη ρρηηττίίννηη εείίχχεε ππάά--ρρεειι ιιδδιιααίίττεερρηη ααξξίίαα.. ΧΧααρραακκττηηρριισσττιικκόό ππααρράάδδεειιγγµµαα ήήτταανν ττοοχχωωρριιόό ΑΑµµππεελλιικκόό ττοουυ δδήήµµοουυ ΠΠλλωωµµααρρίίοουυ,, όόπποουυ ηη µµννήήµµηηττηηςς ρρηηττιιννοοσσυυλλλλοογγήήςς δδιιααττηηρρεείίττααιι αακκόόµµηη κκααιι σσήήµµεερραα ζζωω--ννττααννήή..Στο Αµπελικό του δήµου Πλωµαρίου, η ρητινοσυλλογήήκµασε ιδιαίτερα κατά τα µέσα του προηγούµενου αιώ-να, µε κυριότερες χρονιές αυτές του ‘52 - ‘55. Παρ’ ό-λο που µέχρι τις αρχές του αιώνα το χωριό χαρακτήριζεη οινοπαραγωγή (απ’ όπου είχε πάρει και το παλιότεροόνοµά του: «Βάκχιον»), από το 1914 που τα αµπέλια έ-πληξε η φυλλοξήρα οι κάτοικοι στράφηκαν περισσότε-

ρο στη συλλογή της ρητίνης, που συνδεόταν στενά µετην οινοπαραγωγή και ειδικά µε την παραγωγή ρετσί-νας. Σύµφωνα µε µαρτυρίες παλιών ρητινοσυλλεκτών,από τους 560 κατοίκους που το χωριό αριθµούσε κατάτο 1955, οι 400 ασχολούνταν µε τη ρητίνη. Η ρητινο-συλλογή στο Αµπελικό ήταν ουσιαστικά η αποκλειστικήεργασία των κατοίκων κατά τη θερινή περίοδο, ενώ τοχειµώνα ασχολούνταν µε την καλλιέργεια της ελιάς ήδούλευαν στα µεταλλεία.Το 1929 ιδρύθηκε ο ∆ασικός Συνεταιρισµός Ρητίνηςτου Αµπελικού. Σύµφωνα µε τα επίσηµα αρχεία του,που φυλάσσονται στο Μουσείο Ρητινοσυλλογής το ο-ποίο λειτουργεί στο χωριό από το 1996, ο Συνεταιρι-σµός αριθµούσε ως µέλη περίπου 70 οικογένειες. Νοί-κιαζε χιλιάδες στρέµµατα δάσους σε όλη σχεδόν τη Λέ-σβο, σε περιοχές όπως η Αγιάσος, η Αγία Παρασκευή,η Γέρα, η Κράτηγος (Μυτιλήνη) και η Καλλονή, ενώ είχεαναπτύξει πολύ συντονισµένη και επαγγελµατική δρά-ση, στέλνοντας εκπροσώπους του ακόµη και σε συνέ-

∏ ÚËÙÈÓÔÛ˘ÏÏÔÁ‹ ÛÙÔ ∞ÌÂÏÈÎfi

ªÈ· ÎÂÚ‰ÔÊfiÚ· ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙ·, Ô˘ ‹ÎÌ·ÛÂ Ì¤¯ÚÈ ÙË ‰ÂÎ·ÂÙ›· ÙÔ˘ ‘60 ÎÈ ¤¯ÂÈ Ï¤ÔÓ ÂÁÎ·Ù·ÏÂÈÊıÂ›

Πέτρινη καλύβαστο Πάρκο

Ρητίνης, όπωςαυτές που

έχτιζαν κάθεκαλοκαίρι στο

δάσος οιρητινοσυλλέκτες


δρια στην Αθήνα. Στη δράση του αυτή περιλαµβανότανκαι η δηµιουργία δεξαµενών και ταρσανάδων, καθώςκαι η πρόσληψη δικών του αγωγιατών.Παράλληλα µε το Συνεταιρισµό Ρητινοσυλλογής του Α-µπελικού, τα πευκοδάση της Λέσβου εκµεταλλεύοντανκαι δύο ιδιωτικές εταιρείες: αυτή του ΤΤάάσσοουυ ΠΠάάλλλληη &&ΣΣττααµµααττίίοουυ, καθώς και η εταιρεία του ΣΣεεββαασσττοούύ ΚΚλλααδδοο--γγέέννηη. Οι εταιρείες αυτές «χτυπούσαν» το Συνεταιρισµό,εκµεταλλευόµενες µεγάλες δασικές εκτάσεις και απα-σχολώντας επίσης έναν πολύ µεγάλο αριθµό των κατοί-κων.Η ρητίνη που συλλεγόταν πήγαινε στην Αθήνα όπου γι-

νόταν το «κολοφώνιο» (η πρώτη επεξεργασία) και στησυνέχεια χρησιµοποιούταν για την παρασκευή ρετσίνας,πίσσας, κόλλας, διαλυτικού χρωµάτων και φαρµακευτι-κών σκευασµάτων. Στο ίδιο το Αµπελικό τη χρησιµοποι-ούσαν για παρασκευή µαστίχας και ρετσινόλαδου γιατην επούλωση τραυµάτων.

∏ ‰È·‰ÈÎ·Û›· Î·È ÔÈ Û˘Óı‹ÎÂ˜ ÂÚÁ·Û›·˜Η περίοδος της ρητινοσυλλογής ξεκινούσε τον Απρίλιοκαι έληγε τον Οκτώβριο, την περίοδο που κυκλοφορού-

Φωτογραφίεςαναπαράστασηςτης διαδικασίαςτηςρητινοσυλλογής,πουφυλάσσονταιστο ΜουσείοΡητινοσυλλογήςτου Αµπελικού

Εργαλεία τωνρετσινάδων:πέλεκυς,κουτάλι,καρόκι(κουβάς),παγούρια


ÚÂÔÚÙ¿˙

σε ο χυµός µέσα στον κορµό των πεύκων και γινότανπιο ρευστός µε τη ζέστη, λόγω της πληγής που προκα-λούσε η πελέκηση των εργατών. Την πληγή αυτή οι ντό-πιοι αποκαλούσαν «πρόσωπο», λόγω των σχηµατισµώνδιαφορετικού χρώµατος που άφηνε στον κορµό ο πέλε-κυς.Οι παλιοί ρητινοσυλλέκτες ΝΝιικκόόλλααοοςς ΣΣωωττήήρρχχοοςς και ΓΓιιάάνν--ννηηςς ΚΚααρρλλααγγάάννηηςς και ο πρώην αγωγιάτης σε µια από τιςδύο ιδιωτικές εταιρείες ΝΝιικκόόλλααοοςς ΒΒεερρββέέρρηηςς περιέγρα-ψαν στο «νησιωτικό Αγρόκτηµα» τις συνθήκες δουλειάςµέσα στα δάση και τη διαδικασία συλλογής της ρητίνης.Την περίοδο αυτή, η κάθε οικογένεια ζούσε σε πέτρινεςκαλύβες που κατασκεύαζε µέσα στα δάση, ενώ είχε δι-κή της δεξαµενή σκαµµένη µέσα στο χώµα και επιχρι-σµένη µε ένα ειδικό είδος σοβά, το κουρασάνι, για νακρατάει τη ρητίνη σε υγρή µορφή. Οι αγωγιάτες µετέ-φεραν τη ρητίνη στα Βατερά ή την Καλλονή, ενώ το1930 κατασκευάστηκαν στην περιοχή «Μεγάλη Λίµνη»µεγάλες δεξαµενές, που σώζονται ακόµη και σήµερα.Οι εργάτες της ρητίνης επέστρεφαν στο χωριό τους µιαφορά την εβδοµάδα, κάθε Κυριακή, ενώ όσοι δούλευ-αν σε πευκοδάση µακριά από το Αµπελικό συχνά συ-µπλήρωναν ακόµη και δύο µήνες µακριά από τα σπίτιατους. Για το λόγο αυτό, στη Μεγάλη Λίµνη υπήρχε καιπαντοπωλείο.

Κάθε έξι µέρες πελεκούσαν τα δέντρα, στα οποία τοπο-θετούσαν από έναν κουβά για να συγκεντρώνει την υ-γρή ρητίνη. Ένα πολύ καλό πεύκο έδινε περίπου µισόκιλό ρητίνης την ηµέρα, ενώ ο µέσος όρος ήταν περί-που 300 γραµµάρια. Ανάλογα µε την εµπειρία και την ι-κανότητά του, κάθε εργάτης πελεκούσε καθηµερινά α-πό 100 έως 300 δέντρα, κάνοντας µια τοµή που είχε10 πόντους πλάτος, µισό µέτρο ύψος και 2 πόντους βά-θος. Ο νόµος δεν επέτρεπε τη δηµιουργία πάνω απόµιας τοµής σε κάθε πεύκο, ωστόσο υπήρχαν και περι-πτώσεις που εάν το δέντρο ήταν καλό και έδινε µεγάλεςποσότητες ρητίνης, οι εργάτες έκαναν παραπάνω το-µές, κινδυνεύοντας µε µήνυση από το δασοφύλακα πουέλεγχε τη διαδικασία.

ªÈ· ÎÂÚ‰ÔÊfiÚ· ··Û¯fiÏËÛËΗ συλλογή του προϊόντος γινόταν κάθε 25 µέρες, µε τηχρήση ειδικού «κουταλιού». Κάθε εργάτης ξαναπερνού-σε από τα δέντρα που είχε πελεκήσει και µάζευε τη ρη-τίνη στο δοχείο. Όταν αυτό γέµιζε, πήγαινε µέχρι το κα-σόνι του για να το αδειάσει, συχνά περπατώντας έωςκαι 200 µέτρα µέσα στο δάσος. Και πάλι ανάλογα µετην εµπειρία και την ταχύτητα, κάθε ένας συγκέντρωνεαπό 100 έως 200 κιλά ρητίνη την ηµέρα, ενώ κάθε κα-σόνι χωρούσε 70 οκάδες (100 κιλά). Μέχρι και το

∆EΞIA:Φωτογραφίες

πουφυλάσσονταιστο Μουσείο

Ρητινοσυλλογήςτου Αµπελικού

KATΩAPIΣTEPA:

Ο παλιόςρητινοσυλλέκτης

ΝικόλαοςΣωτήρχος και ο

πρώηναγωγιάτης σε

µια από τις δύοιδιωτικέςεταιρείεςΝικόλαοςΒερβέρης

περιέγραψαν στο«νησιωτικό

Αγρόκτηµα» τιςσυνθήκες

δουλειάς µέσαστα δάση και τη

διαδικασίασυλλογής της

ρητίνης

KATΩ ∆EΞIA: Ο Γιάννης

Καρλαγάνης, οµεγαλύτερος εν

ζωή από τουςπαλιούς

ρητινοσυλλέκτεςτου Αµπελικού,σήµερα µετράει

90 χρόνια ζωής.Γεννηµένος το

1921, έζησε τασηµαντικότερα

χρόνια τηςρητινοσυλλογής

στο χωριό του

1945, πριν βγουν τα ειδικά βαρέλια, όταν αυτό γέµιζετο φόρτωναν στα µουλάρια και το πήγαιναν στα «σπιθά-ρια» (δεξαµενές), ενώ οι αγωγιάτες κατέγραφαν τις πο-σότητες που συγκέντρωνε ο κάθε ρητινοσυλλέκτης καιτις µετέφεραν στις αποθήκες.Σύµφωνα µε τα στοιχεία, µόνο το δάσος του Αµπελικούέδινε 100 - 120 τόνους ρητίνης το χρόνο. Στα αρχείατου Συνεταιρισµού είναι καταγεγραµµένες περίπου2.800 οκάδες (3,5 τόνοι) ανά ηµέρα. Αν σε αυτά προ-στεθούν και οι ποσότητες που συγκέντρωναν οι ιδιωτι-κές εταιρείες, που δε διασώζονται στα αρχεία του χωρι-ού σήµερα, το νούµερο αυτό είναι σηµαντικά µεγαλύτε-ρο.Οι ποσότητες αυτές πωλούνταν µε το κιλό, σε τιµή πουκυµαινόταν ανάλογα µε τη χρονιά από 0,10 δρχ. έως1,5 δρχ. τις «καλές» χρονιές.Όπως προαναφέρθηκε, η παραγωγική δραστηριότητατης ρητινοσυλλογής απέφερε πολύ καλές αποδοχέςστους ρητινοσυλλέκτες. Από Ιούλιο µέχρι Οκτώβριο, ό-ταν ήταν και η πιο παραγωγική περίοδος, ένας καλόςεργάτης έπαιρνε 120 - 160 δρχ. τη µέρα (3.000 -4.000 δρχ./µήνα), ενώ κάποιος λιγότερο αποδοτικόςέπαιρνε ηµεροµίσθιο 20 δρχ. (500 δρχ./µήνα).Χάρη στη µεγάλη άνθιση που γνώρισε η ρητινοσυλλογή,το Αµπελικό αναπτύχθηκε ραγδαία κατά τις δεκαετίες‘30 - ‘60. Τα µεγάλα κέρδη που απέφερε ως δραστη-ριότητα, επέτρεψαν σε πολλούς κατοίκους να χτίσουνκαινούργια σπίτια, ενώ µε χρηµατικά ποσά που δόθη-καν στην Κοινότητα το διάστηµα αυτό στρώθηκαν στοχωριό νέα καλντερίµια µε άσπρη µαρµαρόπετρα. Οι πο-λύ καλές απολαβές είναι εµφανείς από τη φράση «δυοχρονιές καλές από τη ρητίνη σού δίνουν ένα σπίτι», πουσυνήθιζαν να λένε οι ρητινοσυλλέκτες.

∆È ‰È·ÛÒ˙ÂÙ·È Û‹ÌÂÚ·Με την επικράτηση των χηµικών ρητινών γύρω στα µέ-σα της δεκαετίας του ‘60, η ρητινοσυλλογή άρχισε να

φθίνει. Σταδιακά η δραστηριότητα εγκαταλειπόταν απότους κατοίκους του Αµπελικού, ενώ σήµερα έχει πάψειτελείως να ασκείται. Χάρη στο Μουσείο Ρητινοσυλλο-γής, στις µαρτυρίες όσων ρητινοσυλλεκτών και αγωγια-τών είναι ακόµη εν ζωή, αλλά και στο ντοκυµαντέρ «Ό-ταν τα πεύκα είχαν πρόσωπο», που το 2008 γύρισε στοΑµπελικό το Πανεπιστήµιο Αιγαίου µε πρωτοβουλία τωνκαθηγητών ∆∆ηηµµήήττρρηη ΠΠααππααγγεεωωρργγίίοουυ και ΕΕιιρρήήννηηςς ΣΣττάάθθηη,διατηρείται ακόµη ζωντανή η µνήµη αυτής της δραστη-ριότητας.Επιπλέον, στο δρόµο Αµπελικού - Μυτιλήνης, σε από-σταση ενός χιλιοµέτρου από το χωριό, στην τοποθεσία«Πεθαµένοι», έγινε το 2007 το Πάρκο Ρητίνης, πουσυνδέεται µε το Μουσείο Ρητινοσυλλογής µέσω του«Μονοπατιού Ρητίνης» που έχει δηµιουργηθεί. Είναι έ-νας χώρος αναψυχής, όπου µπορεί κανείς να θαυµάσειτην καλύβα όπου έµεναν οι ρετσινάδες, την παλιά υπό-γεια δεξαµενή ρητίνης και το δασικό καταφύγιο, ενώ ηδιαδροµή περνά µέσα από τη «Γούρνα Σταυρέλη», όπουαποθηκευόταν η ρητίνη. Στο Πάρκο Ρητίνης, τέλος, κά-θε Αύγουστο πραγµατοποιείται η «Γιορτή της Ρητίνης»,σε ανάµνηση της εργασίας των ρετσινάδων.


tΑνάλογα µε την εµπειρία

και την ικανότητά του, κάθεεργάτης πελεκούσε καθηµερινά

από 100 έως 300 δέντρα,κάνοντας µια τοµή που είχε 10

πόντους πλάτος, µισό µέτρο ύψοςκαι 2 πόντους βάθος

s

Τιµολόγια καιβιβλία εσόδωναπό το αρχείοτουΣυνεταιρισµούΡητινοσυλλογήςτου Αµπελικού,πουφυλάσσονταιστο Μουσείο


ÙÈÌ¤

ÂÏ·

ÈÔÏ¿‰

Ô

Τιµέ

ς έξ

τρα

παρθ

ένου

ελα

ιολά

δου

ΕΑΣ

Λέσβ

ουΠο

ιότη

τες

10-0

7-08

10-1

0-08

10-1

2-08

29-0

1-09

29-0

4-09

01-0

7-09

07-0

9-09

03-1

1-09

17-1

1-09

22-1

2-09

25-0

6-10

Τρία

δέκ

ατα

2,58

2,42

2,30

2,10

1,90

2,10

2,40

2,25

2,20

2,10

2,20

Τέσσ

ερα

δέκα

τα2,

532,

372,

252,

061,

862,

062,

362,

212,

162,

062,

16Πέ

ντε

δέκα

τα2,

482,

332,

202,

021,

822,

022,

322,

172,

122,

022,

12Έ

ξι δέ

κατα

2,44

2,29

2,16

1,99

1,79

1,99

2,29

2,14

2,09

1,99

2,09

Επτά

δέκ

ατα

2,41

2,28

2,14

1,96

1,76

1,96

2,26

2,11

2,06

1,96

2,06

Οκτώ

δέκ

ατα

2,39

2,27

2,13

1,94

1,74

1,94

2,24

2,09

2,04

1,94

2,04

Τιµέ

ς σε

ευρ

ώ

Τιµέ

ςπα

ρθέν

ων

και β

ιοµη

χανικ

ών

ελαι

ολάδ

ων

ΕΑΣ

Λέσβ

ου

Ποιό

τητε

ς10

-07-

0810

-10-

0810

-12-

0829

-01-

0929

-04-

0901

-07-

0907

-09-

0903

-11-

0917

-11-

0922

-12-

0925

-06-

10

Εννέ

α δέ

κατα

2,37

2,25

2,11

1,92

1,72

1,92

2,22

2,07

2,02

1,92

2,02

Άσσο

ς2,

352,

232,

101,

901,

701,

902,

202,

052,

001,

902,

00∆υ

άρι

2,08

2,08

2,00

1,70

1,58

1,70

2,05

1,90

1,80

1,70

1,80

Τριά

ρι1,

981,

981,

921,

661,

531,

662,

011,

861,

661,

631,

48Τε

σσάρ

ι1,

951,

951,

891,

631,

501,

631,

981,

831,

631,

601,

45Πε

ντάρ

ι1,

921,

921,

861,

601,

471,

601,

951,

801,

601,

571,

42Εξ

άρι

1,88

1,88

1,82

1,56

1,43

1,56

1,91

1,76

1,56

1,53

1,38

Επτά

ρι1,

831,

831,

771,

511,

381,

511,

861,

711,

511,

481,

33Οκ

τάρι

1,78

1,78

1,72

1,46

1,33

1,46

1,81

1,66

1,46

1,43

1,28

Εννιά

ρι1,

731,

731,

671,

411,

281,

411,

761,

611,

411,

381,

23∆ε

κάρι

1,68

1,68

1,62

1,36

1,23

1,36

1,71

1,56

1,36

1,33

1,16

Τιµέ

ς σε

ευρ

ώ


ÙÈÌ¤

Á¿Ï·

ÎÙÔ

- ÎÚ¤

·ÙÔ

Τιµέ

ς χο

νδρι

κής

πρόβ

ειου

και

κατ

σικί

σιου

κρέ

ατος

Τιµέ

ς σε

ευρ

ώΗµ

εροµ

ηνία

23-0

8-10

01-0

9-10

15-0

9-10

01-1

0-10

15-1

0-10

01-1

1-10

15-1

1-10

01-1

2-10

15-1

2-10

31-1

2-10

07-0

1-11

Είδο

ς Κα

τ.Αν

.Κα

τ.Αν

.Κα

τ.Αν

.Κα

τ.Αν

.Κα

τ.Αν

.Κα

τ.Αν

.Κα

τ.Αν

.Κα

τ.Αν

.Κα

τ.Αν

.Κα

τ.Αν

.Κα

τ.Αν

.Αρ

νιά

γάλα

κτος

7,40

8,40

7,80

8,60

7,20

8,20

7,00

7,50

7,00

7,50

6,00

6,60

5,80

6,20

5,30

5,80

5,80

6,30

5,50

6,30

5,00

6,00

Αρνι

ά 12

- 14

εγχ

ώρι

α5,

506,

805,

807,

505,

507,

005,

506,

505,

506,

505,

505,

805,

005,

504,

505,

005,

005,

504,

505,

004,

504,

80Αρ

νιά

Βουλ

γαρί

ας5,

606,

405,

606,

505,

606,

205,

505,

805,

606,

205,

005,

60-

--

--

--

--

-Αρ

νιά

Ρουµ

ανία

ς5,

606,

405,

606,

505,

606,

205,

505,

805,

506,

005,

005,

604,

505,

705,

005,

30-

--

--

-Κα

τσίκ

ια-

--

-6,

507,

206,

507,

507,

007,

807,

007,

607,

007,

606,

507,

306,

807,

306,

508,

006,

507,

50Γι

δοπρ

όβατ

α1,

803,

301,

803,

301,

803,

301,

803,

501,

803,

701,

803,

701,

803,

702,

003,

702,

003,

502,

003,

502,

003,

50

Τιµέ

ς βό

ειου

κρέ

ατος

Τιµέ

ς σε

ευρ

ώΗµ

εροµ

ηνία

23-0

8-10

01-0

9-10

15-0

9-10

01-1

0-10

15-1

0-10

01-1

1-10

15-1

1-10

01-1

2-10

15-1

2-10

31-1

2-10

31-0

1-11

Είδο

ς Κα

τ.Αν

.Κα

τ.Αν

.Κα

τ.Αν

.Κα

τ.Αν

.Κα

τ.Αν

.Κα

τ.Αν

.Κα

τ.Αν

.Κα

τ.Αν

.Κα

τ.Αν

.Κα

τ.Αν

.Κα

τ.Αν

.Μ

οσχά

ρια

εγχώ

ρια

4,80

5,60

4,80

5,60

4,80

5,60

4,80

5,60

4,80

5,60

4,80

5,60

4,80

5,60

4,80

5,60

4,80

5,60

4,80

5,60

4,80

5,60

4/µό

ρια

Μοσ

χάρι

α εξ

ωτε

ρικο

ύ4,

605,

404,

605,

404,

605,

404,

505,

404,

305,

404,

305,

404,

305,

404,

305,

404,

305,

404,

305,

404,

505,

504/

µόρι

α

Τιµέ

ς χο

ιριν

ού κ

ρέατ

οςΤι

µές

σε ε

υρώ

Ηµερ

οµην

ία01

-09-

1015

-09-

1001

-10-

1015

-10-

1001

-11-

1015

-11-

1001

-12-

1015

-12-

1031

-12-

1007

-01-

11

Είδο

ς Κα

τ.Αν

.Κα

τ.Αν

.Κα

τ.Αν

.Κα

τ.Αν

.Κα

τ.Αν

.Κα

τ.Αν

.Κα

τ.Αν

.Κα

τ.Αν

.Κα

τ.Αν

.Κα

τ.Αν

.Χο

ιριν

ά εγ

χώρι

α µα

δητά

µισ

άδια

2,40

2,50

2,40

2,50

2,30

2,50

2,30

2,60

2,30

2,50

2,30

2,50

2,30

2,60

2,30

2,60

2,40

2,60

2,40

2,60

Χοιρ

ινά

εγχώ

ρια

τ, κ

αρέ

µισά

δια

2,70

2,90

2,70

2,90

2,70

2,90

2,70

3,00

2,60

2,80

2,60

2,80

2,60

2,90

2,60

2,90

2,80

3,00

2,80

3,00

Χοιρ

ινά

εξω

τερι

κού

µαδη

τά µ

ισάδ

ια2,

102,

402,

102,

402,

002,

202,

002,

201,

902,

201,

902,

201,

952,

201,

952,

201,

952,

201,

952,

20Χο

ιριν

ά εξ

ωτε

ρικο

ύ τ,

καρ

έ µι

σάδι

α 2,

402,

702,

402,

702,

302,

602,

302,

602,

302,

502,

302,

502,

302,

502,

302,

502,

302,

502,

302,

50

Μέσ

ες τ

ιµές

αγε

λαδι

νού

γάλα

κτος

*Πη

γή: Ε

ΛΟΓΑ

Κ20

08Ια

νουά

ριος

Φ

εβρο

υάρι

οςM

άρτιο

ςAπ

ρίλιο

ςM

άιος

Iούν

ιος

Iούλ

ιος

Aύγο

υστο

ςΣε

πτεµ

βριο

ςOκ

τώβρ

ιος

Nοέµ

βριο

ς∆ε

κέµβ

ριος

0,46

350,

4530

0,44

400,

4315

0,43

120,

4299

0,42

170,

4159

0,41

930,

4073

0,40

100,

3901

2009

0,46

350,

4530

0,44

400,

4315

0,43

120,

4299

0,42

170,

4159

0,41

930,

4073

0,40

100,

3901

2010

0,46

350,

4530

0,44

400,

4315

0,43

120,

4299

0,42

170,

4159

0,41

930,

4073

0,40

100,

3901


Ë ·Ù ¤ÓÙ· ÙÔ ·Ú·Á ÁÔ‡

ΕΓΙΝ

ΑΝ -

ΘΑ Γ

ΙΝΟΥ

Ν Έγιναν30 Νοεµβρίου έως 2 ∆εκεµβρίου 2010, πραγµατοποιή-θηκε στην Μπορντώ της Γαλλίας η ∆∆ιιεεθθννήήςς ΈΈκκθθεεσσηη ΕΕ--ξξοοππλλιισσµµοούύ κκααιι ΥΥππηηρρεεσσιιώώνν γγιιαα ΑΑµµππέέλλιιαα,, ΚΚρραασσιιάά κκααιιΑΑλλκκοοοολλοούύχχαα ΠΠοοττάά VViinniitteecchh.

2 και 3 ∆εκεµβρίου 2010, πραγµατοποιήθηκε το 66οο ΠΠααννεελλλλήήννιιοο ΣΣυυννέέδδρριιοοHHeellllaass GGIISS, στην αίθουσα τελετών του κτηρίου διοί-κησης, στην Πολυτεχνειούπολη στου Ζωγράφου,στην Αθήνα. ∆ιοργανωτής ήταν η Ελληνική ΕταιρείαΓεωγραφικών Συστηµάτων Πληροφοριών(HellasGls). Πληροφορίες: wwwwww..hheellllaassggii..ggrr

2 έως 5 ∆εκεµβρίου 2010, πραγµατοποιήθηκε στο Εκθεσιακό Κέντρο Expo

Athens, στην Ανθούσα Αττικής, το 11οο ∆∆ιιεεθθννέέςς ΦΦεεσσττιι--ββάάλλ ΠΠααρρααδδοοσσιιαακκώώνν ΠΠρροοϊϊόόννττωωνν. Πληροφορίες υπάρ-χουν στην ηλεκτρονική σελίδαwwwwww..ttrraaddiittiioonnaallpprroodduuccttss..ggrr

Θα γίνουν25 έως 27 Ιανουαρίου2011, θα πραγµατοποιηθεί η έκθεση VVeerrttiiccaallCCoommmmuunniiccaattiioonn στην Αθήνα, στο σταθµό του µετρόστο Σύνταγµα. Πληροφορίες στο 210 9245577.

3 έως 6 Φεβρουαρίου 2011, θα πραγµατοποιηθεί η ZZOOOOTTEECCHHNNIIAA. Πρόκειται γιατη µοναδική εξειδικευµένη έκθεση στον τοµέα τωνπαραγωγικών ζώων στην Eλλάδα και τα Bαλκάνια.Πραγµατοποιείται στο ∆ιεθνές Εκθεσιακό ΚέντροHELEXPO στη Θεσσαλονίκη. Πληροφορίες δίνονταιστο τηλέφωνο 2310 291101, το φαξ 2310 291551και στο e-mail zzooootteecchhnniiaa@@hheelleexxppoo..ggrr

9 έως 11 Φεβρουαρίου2011, θα πραγµατοποιηθεί η έκθεση FFrruuiittLLooggiissttiiccaa 22001111 στο Εκθεσιακό Κέντρο τουΒερολίνου. Η έκθεση είναι ένα µεγάλο γεγονός γιατους παραγωγούς, τους εµπόρους και τους εισαγω-γείς φρούτων και λαχανικών στην Ευρώπη.Πληροφορίες δίνονται από το ΕλληνογερµανικόΕπιµελητήριο στο τηλέφωνο 210 6419037 και στηνηλεκτρονική διεύθυνση wwwwww..ffrruuiittllooggiissttiiccaa..ccoomm

11 έως 14 Φεβρουαρίου2011, θα πραγµατοποιηθεί η 24η ΈκθεσηΤροφίµων - Ποτών - Τεχνολογίας IF. D.T.EX., στοΕκθεσιακό Κέντρο Metropolitan Expo, δίπλα στοαεροδρόµιο της Αθήνας. Κατά τη διάρκειά της θαδιοργανωθούν εκδηλώσεις για το ελαιόλαδο, τοναγροτοτουρισµό, το ούζο και το τσίπουρο.Πληροφορίες δίνονται στο τηλέφωνο 210 6564411,το φαξ 210 6564410 και στην ηλεκτρονική διεύθυν-ση wwwwww..mmaacckkbbrrooookksshheellllaass..ggrr

25 έως 28 Φεβρουαρίου2011, θα πραγµατοποιηθεί η 2η Athens FruitExpo. Στην έκθεση αυτή θα παρουσιαστούν φρούτακαι λαχανικά αλλά και οι σύγχρονες µέθοδοι παρα-γωγής τους. ∆ιοργανωτής είναι το εκθεσιακό κέντροΕΚΕΠ. Πληροφορίες δίνονται στο τηλέφωνο 2102846006, το φαξ 210 2829089, στην ηλεκτρονικήδιεύθυνση wwwwww..eekkeeppeexxppoo..ggrr και τοe-mailiinnffoo@@eekkeeppeexxppoo..ggrr

11 έως 14 Μαρτίου 2011, θα πραγµατοποιηθεί έκθεση DDeettrroopp 22001111 στο Εκθε-σιακό Κέντρο της Helexpo, στη Θεσσαλονίκη. Πρόκει-ται για την 21η κατά σειρά διοργάνωση της Έκθεσης,που είναι ένα από τα σηµαντικότερα γεγονότα τουκλάδου τροφίµων. Πληροφορίες δίνονται στο τηλέ-φωνο 2310 291201, το φαξ 2310 291658 και στοe-mail [email protected]

11 έως 14 Μαρτίου 2011, θαπραγµατοποιηθεί έκθεση BBiioollooggiiccaa στο ΕκθεσιακόΚέντρο της Helexpo, στη Θεσσαλονίκη. Πρόκειται γιατην τέταρτη κατά σειρά διοργάνωση της Έκθεσης καικατά τη διάρκειά της θα παρουσιαστούν οι τελευταί-ες εξελίξεις στον τοµέα των βιολογικών προϊόντων.Πληροφορίες δύνονται στα: τηλέφωνο 2310291201, φαξ 2310 291658, e-mail:[email protected]

2011, θα πραγµατοποιηθεί στην Αθήνα διήµε-ρο συνέδριο µε θέµα ««ΟΟ εελλααιιοοκκοοµµιικκόόςς ττοοµµέέααςς σσττοοππλλααίίσσιιοο ττηηςς ννέέααςς ΚΚοοιιννήήςς ΑΑγγρροοττιικκήήςς ΠΠοολλιιττιικκήήςς:: ΟΟιι εεννιι--σσχχύύσσεειιςς,, ηη δδιιεεθθννήήςς ααγγοορράά,, ηη πποοιιόόττηητταα,, ττοο ππεερριιββάάλλ--λλοονν»».. ∆ιοργανωτής είναι η «Άξιον Εκδοτική» και τοπεριοδικό «Ελιά και Ελαιόλαδο».

1η Μαΐου 2011, θα ππρρααγγµµααττοοπποοιιηηθθεείί ∆∆ιιεεθθννέέςς ΕΕππιισσττηηµµοοννιικκόό ΣΣυυννέέδδρριιοοµµεε θθέέµµαα ««ΠΠααγγκκοοσσµµιιοοπποοίίηησσηη -- ππρροοκκλλήήσσεειιςς γγιιαα ττηη ΖΖωωιι--κκήή ππααρρααγγωωγγήή»», στη Χαλκιδική. ∆ιοργανωτής είναι ηΕλληνική Ζωοτεχνική Εταιρεία και η British Societyof Animal Science. Πληροφορίες: 221100 55229944441111,wwwwww..eezzee..ggrr και στο e-mail ggzzeerrvvaass@@aauuaa..ggrr

16 έως 18 Μαΐου 2011, θα πραγµατοποιηθεί ∆∆ιιεεθθννέέςς ΣΣυυµµππόόσσιιοο γγιιαα ττοο ππρρόό--ββεειιοο κκααιι γγίίδδιιννοο γγάάλλαα κκααιι τταα ππρροοϊϊόόνντταα ττοουυςς. Στην Αθή-να διοργανωτής είναι η Εθνική Επιτροπή Γάλακτος Ελ-λάδος. Πληροφορίες: 221100 55229944665511,,hhttttpp::////iiddffsshheeeeppggooaattmmiillkk22001111..aauuaa..ggrr και στο e-mailnnddccgg@@aauuaa..ggrr

Προθεσµίες20 ∆εκεµβρίου έληξε η προθεσµία γιατην υποβολή αιτήσεων στο πρόγραµµα «Μεταποίησηστις νέες συνθήκες».

31 ∆εκεµβρίου έληξε η προθεσµία πουείχαν οι αµπελουργοί να υποβάλουν, σύµφωνα µετον κανονισµό 436/2009, τις φετινές τους δηλώ-σεις συγκοµιδής οινοστάφυλων.

Νησιωτικό Αγρόκτημα 13

Documents