โดยโดยนายเอ็�นน ซื่� อ็สุ�วรรณนายเอ็�นน ซื่� อ็สุ�วรรณ

อ็ด�ตรอ็งผู้�จั�ดการธนาคารเพื่� อ็การเกษตรและสุหกรณ#การเกษตรอ็ด�ตรอ็งผู้�จั�ดการธนาคารเพื่� อ็การเกษตรและสุหกรณ#การเกษตรประธานสุถาบั�นเพื่� อ็พื่�ฒนาการเกษตรและชนบัทจั*าเน�ยร สุาระนาคประธานสุถาบั�นเพื่� อ็พื่�ฒนาการเกษตรและชนบัทจั*าเน�ยร สุาระนาค

25 25 เมษายน เมษายน 25525577 1

สถานการณ์�และแนวโน�มภาคการเกษตรสถานการณ์�และแนวโน�มภาคการเกษตร::การปร�บต�วของเกษตรกรไทยการปร�บต�วของเกษตรกรไทย

1

 

7

การเร�ยนร��การเร�ยนร��

นโยบายนโยบาย ส�งคมส�งคม

• เกษตรกรม�ส าน!กพอเพ�ยงเกษตรกรม�ส าน!กพอเพ�ยง• ม#$งม�%นแก�ป&ญหาด้�วยตนเองม#$งม�%นแก�ป&ญหาด้�วยตนเอง• ว*เคราะห�เข�าใจว*เคราะห�เข�าใจ//เท$าท�นท#นน*ยมเท$าท�นท#นน*ยม

• ” ”ค$าน*ยม เกษตรม�ก*น ม�เก�ยรต*” ”ค$าน*ยม เกษตรม�ก*น ม�เก�ยรต*• น�กว*ชาการน�กว*ชาการ//ส.%อมวลชนส.%อมวลชน

• กฎหมายกฎหมาย//แผนพ�ฒนาเกษตรแผนพ�ฒนาเกษตร• แผนพ�ฒนาจ�งหว�ด้แผนพ�ฒนาจ�งหว�ด้//ท�องถ*%นท�องถ*%น

ป&จจ�ยส าค�ญ ป&จจ�ยส าค�ญพ�ฒนาภาคเกษตรพ�ฒนาภาคเกษตร

เกษตรกเกษตรกรร

เกษตเกษตรร

กรรมกรรม

เกษตเกษตรร

ช#มชนช#มชน

การปฏิ*ร�ปการปฏิ*ร�ปเพ.%อค#ณ์ภาพช�ว*ตเพ.%อค#ณ์ภาพช�ว*ต

เกษตรกรเกษตรกร

ส าน!กพอเพ�ยงส าน!กพอเพ�ยง

การเร�ยนร��การเร�ยนร�� การจ�ด้การอาช�พการจ�ด้การอาช�พ

แผนช�ว*ตแผนช�ว*ตแผนครอบคร�วแผนครอบคร�ว

เกษตรทฤษฎ�ใหม$เกษตรทฤษฎ�ใหม$

เกษตรอ*นทร�ย�เกษตรอ*นทร�ย�

เกษตรธรรมชาต*เกษตรธรรมชาต*เกษตรปลอด้ภ�ยเกษตรปลอด้ภ�ย

วนเกษตรวนเกษตร แผนช#มชนแผนช#มชน

แผนจ�ด้สรรทร�พยากรแผนจ�ด้สรรทร�พยากร

ป5าช#มชนป5าช#มชนธนาคารต�นไม�ธนาคารต�นไม�

สว�สด้*การเกษตรสว�สด้*การเกษตรว*สาหก*จช#มชนว*สาหก*จช#มชนพล�งงานช#มชนพล�งงานช#มชน

การปร�บต�วเพ.%อสร�างโอกาสและลด้ข�อเส�ยเปร�ยบของเกษตรรายย$อย

เกษตรกเกษตรกร รายร รายย$อยย$อย

เกษตรกเกษตรกร รายร รายย$อยย$อย

ระบบระบบเกษตรกเกษตรก

รรมรรม

ระบบระบบเกษตรกเกษตรก

รรมรรม

ว*สาหก*จว*สาหก*จสหกรณ์�สหกรณ์�ว*สาหก*จว*สาหก*จสหกรณ์�สหกรณ์�

ภาคร�ฐภาคร�ฐภาคร�ฐภาคร�ฐ

ภาคภาคเอกชนเอกชน

ภาคภาคเอกชนเอกชน

ภาคภาคว*ชาการว*ชาการ

ภาคภาคว*ชาการว*ชาการ

นว�ตกรรมเพ*%มค#ณ์ค$า

เทคโนโลย�

ท�%เหมาะสม

นโยบายการพ�ฒนา

ข�อม�ล ข$าวสาร

การค�าท�%เป8นธรรม

งานว*จ�ยนว�ตกรรม

รวมกล#$มยกระด้�บ

พระปฐมบรมราชโองการพระปฐมบรมราชโองการ

““เราจะครองแผ$นด้*นโด้ยธรรมเพ.%อประโยชน�ส#ขเราจะครองแผ$นด้*นโด้ยธรรมเพ.%อประโยชน�ส#ขแห$งมหาชนชาวสยามแห$งมหาชนชาวสยาม””

พระปฐมบรมราชโองการพระปฐมบรมราชโองการ

““เราจะครองแผ$นด้*นโด้ยธรรมเพ.%อประโยชน�ส#ขเราจะครองแผ$นด้*นโด้ยธรรมเพ.%อประโยชน�ส#ขแห$งมหาชนชาวสยามแห$งมหาชนชาวสยาม””

12

โครงการอ�นเน.%องมาจากพระราชด้ าร* สร�างสมด้#ลการพ�ฒนาคนและธรรมชาต*

13

การพ�ฒนาท�%สมด้#ลระหว$าง ด้*น น 9า ป5า ป,า

14

ศู�นย�ศู!กษาการพ�ฒนาอ�นเน.%องมาจากพระราชด้ าร*

15

1616

““........ เศูรษฐก*จพอเพ�ยง เป8น เศูรษฐก*จพอเพ�ยง เป8น เสม.อนรากฐานของช�ว*ต เสม.อนรากฐานของช�ว*ต

รากฐานความม�%นคงของ แผ$น รากฐานความม�%นคงของ แผ$นด้*นเปร�ยบเสม.อนเสาเข;มท�%ถ�กด้*นเปร�ยบเสม.อนเสาเข;มท�%ถ�ก

ตอกรองร�บบ�านเร.อน ต�ว ตอกรองร�บบ�านเร.อน ต�ว อาคารไว�น�%นเอง ส*%ง อาคารไว�น�%นเอง ส*%ง

ก$อสร�างจะม�%นคงได้�ก;อย�$ท�%เสาก$อสร�างจะม�%นคงได้�ก;อย�$ท�%เสา เข;ม แต$คนส$วนมากมองไม$เห;น เข;ม แต$คนส$วนมากมองไม$เห;น

เสาเข;มและล.มเสาเข;มเส�ยด้�วยเสาเข;มและล.มเสาเข;มเส�ยด้�วยซ้ำ 9าไปซ้ำ 9าไป......””

พระราชด้ าร�สพระบาทสมเด้;จพระเจ�าอย�$ห�วจากวารสารช�ยพ�ฒนาพระราชด้ าร�สพระบาทสมเด้;จพระเจ�าอย�$ห�วจากวารสารช�ยพ�ฒนา

17

““......กส*กรรมและเกษตรกรรมเป8นกส*กรรมและเกษตรกรรมเป8น เร.%องส าค�ญมาก ท$านท�9งหลายจะต�อง เร.%องส าค�ญมาก ท$านท�9งหลายจะต�อง

ช$วยก�นค�นคว�าหาความร��และความช$วยก�นค�นคว�าหาความร��และความ ช านาญให�กว�างขวางย*%งข!9นเสมอ และ ช านาญให�กว�างขวางย*%งข!9นเสมอ และ

พยายามส$งเสร*มเผยแพร$ความร��ท�%ได้�พยายามส$งเสร*มเผยแพร$ความร��ท�%ได้�ศู!กษามาแก$พ�%น�องกส*กรและศู!กษามาแก$พ�%น�องกส*กรและ

เกษตรกรให�ได้�ทราบถ!งว*ธ�ปฏิ*บ�ต*อ�นเกษตรกรให�ได้�ทราบถ!งว*ธ�ปฏิ*บ�ต*อ�น ถ�กต�องตามหล�กว*ชาอ�กด้�วย จ!งจะ ถ�กต�องตามหล�กว*ชาอ�กด้�วย จ!งจะ

เก*ด้ประโยชน�แก$ส�งคมในด้�านน�9 และ เก*ด้ประโยชน�แก$ส�งคมในด้�านน�9 และเป8นผลด้�แก$ประเทศูชาต*ส.บไปเป8นผลด้�แก$ประเทศูชาต*ส.บไป.....”.....”

พระบรมราโชวาทในพ*ธ�พระราชทานปร*ญญาของมหาว*ทยาล�ยเกษตรศูาสตร� ๑๙ กรกฎาคม ๒๕๐๕ พระบรมราโชวาทในพ*ธ�พระราชทานปร*ญญาของมหาว*ทยาล�ยเกษตรศูาสตร� ๑๙ กรกฎาคม ๒๕๐๕

1818

““......ขอให�ท#กคนม�ความปรารถนาท�%จะให�ขอให�ท#กคนม�ความปรารถนาท�%จะให� เม.องไทยพออย�$พอก*น ม�ความสงบและท างาน เม.องไทยพออย�$พอก*น ม�ความสงบและท างาน

ต�9งอธ*ษฐาน ต�9งปณ์*ธานในทางน�9ท�%จะให�เม.องไทย ต�9งอธ*ษฐาน ต�9งปณ์*ธานในทางน�9ท�%จะให�เม.องไทย อย�$แบบพออย�$พอก*นไม$ใช$ว$าจะร#$งเร.องอย$าง อย�$แบบพออย�$พอก*นไม$ใช$ว$าจะร#$งเร.องอย$าง

ยอด้ แต$ว$าม�ความพออย�$พอก*น ม�ความสงบ ยอด้ แต$ว$าม�ความพออย�$พอก*น ม�ความสงบ เปร�ยบเท�ยบก�บประเทศู อ.%น ๆ ถ�าเราร�กษา เปร�ยบเท�ยบก�บประเทศู อ.%น ๆ ถ�าเราร�กษา

ความพออย�$พอก*นน�9ได้� เราก;จะยอด้ย*%งยวด้ได้� ความพออย�$พอก*นน�9ได้� เราก;จะยอด้ย*%งยวด้ได้�......

ฉะน�9น ถ�าท#กท$านซ้ำ!%งถ.อว$าเป8นผ��ท�%ม�ความค*ด้ ฉะน�9น ถ�าท#กท$านซ้ำ!%งถ.อว$าเป8นผ��ท�%ม�ความค*ด้ และม�อ*ทธ*พล ม�พล�งท�%จะท าให�ผ��อ.%นซ้ำ!%งม�ความค*ด้ และม�อ*ทธ*พล ม�พล�งท�%จะท าให�ผ��อ.%นซ้ำ!%งม�ความค*ด้

เหม.อนก�น ช$วยก�นร�กษาส$วนรวมให�อย�$ด้�ก*นด้� เหม.อนก�น ช$วยก�นร�กษาส$วนรวมให�อย�$ด้�ก*นด้� พอสมควร ขอย 9าพอควร พออย�$ พอก*น ม�ความ พอสมควร ขอย 9าพอควร พออย�$ พอก*น ม�ความ

สงบไม$ให�คนอ.%นมาแย$งค#ณ์สมบ�ต*น�9จากเราไปได้� สงบไม$ให�คนอ.%นมาแย$งค#ณ์สมบ�ต*น�9จากเราไปได้� ก;จะเป8นของขว�ญว�นเก*ด้ท�%ถาวร ท�%จะม�ค#ณ์ค$าอย�$ ก;จะเป8นของขว�ญว�นเก*ด้ท�%ถาวร ท�%จะม�ค#ณ์ค$าอย�$

ตลอด้กาลตลอด้กาล””

พระราชด้ าร�สเน.%องในโอกาสว�นเฉล*มพระชนมพรรษา ๒๓ ธ�นวาคม ๒๕๔๒ พระราชด้ าร�สเน.%องในโอกาสว�นเฉล*มพระชนมพรรษา ๒๓ ธ�นวาคม ๒๕๔๒

1919

““...... ในการพ�ฒนาประเทศูน�9น จ าเป8น ในการพ�ฒนาประเทศูน�9น จ าเป8น ต�องท าตามล าด้�บข�9น เร*%มด้�วยการ ต�องท าตามล าด้�บข�9น เร*%มด้�วยการ

สร�างพ.9นฐาน ค.อความม�ก*นม�ใช�ของ สร�างพ.9นฐาน ค.อความม�ก*นม�ใช�ของ ประชาชนก$อน ด้�วยว*ธ�การท�%ประหย�ด้ ประชาชนก$อน ด้�วยว*ธ�การท�%ประหย�ด้

ระม�ด้ระว�ง แต$ถ�กต�องตามหล�กว*ชา ระม�ด้ระว�ง แต$ถ�กต�องตามหล�กว*ชา เม.%อ พ.9นฐานเก*ด้ข!9นม�%นคงพอควรแล�ว เม.%อ พ.9นฐานเก*ด้ข!9นม�%นคงพอควรแล�ว

จ!งค$อยสร�างเสร*มความเจร*ญข�9นท�%ส�งข!9นจ!งค$อยสร�างเสร*มความเจร*ญข�9นท�%ส�งข!9นตามล าด้�บต$อไปตามล าด้�บต$อไป......””

““...... การถ.อหล�กท�%จะส$งเสร*มความเจร*ญ ให� การถ.อหล�กท�%จะส$งเสร*มความเจร*ญ ให� ค$อยเป8นค$อยไปตามล าด้�บ ด้�วยความ ค$อยเป8นค$อยไปตามล าด้�บ ด้�วยความ

รอบคอบระม�ด้ระว�งและประหย�ด้น�9นก;เพ.%อรอบคอบระม�ด้ระว�งและประหย�ด้น�9นก;เพ.%อ ปFองก�นความผ*ด้พลาด้ล�มเหลว และเพ.%อ ปFองก�นความผ*ด้พลาด้ล�มเหลว และเพ.%อ

ให�บรรล#ผลส าเร;จได้� แน$นอน ให�บรรล#ผลส าเร;จได้� แน$นอนบร*บ�รณ์�บร*บ�รณ์�......””

พระบรมราโชวาทในพ*ธ�พระราชทานปร*ญญาบ�ตรของมหาว*ทยาล�ยเกษตรศูาสตร� ๑๙ กรกฎาคม ๒๕๑๗ พระบรมราโชวาทในพ*ธ�พระราชทานปร*ญญาบ�ตรของมหาว*ทยาล�ยเกษตรศูาสตร� ๑๙ กรกฎาคม ๒๕๑๗

การพ�ฒนาชนบทแบบเศูรษฐก*จท#นน*ยมการพ�ฒนาชนบทแบบเศูรษฐก*จท#นน*ยม• เปFาหมายเปFาหมาย เง*นและการเต*บโตด้�านว�ตถ#เง*นและการเต*บโตด้�านว�ตถ#

• ว*ธ�การว*ธ�การ เกษตรกรรมเช*งเด้�%ยว เน�นเพ*%มรายได้�เกษตรกรรมเช*งเด้�%ยว เน�นเพ*%มรายได้�อ#ตสาหกรรมท�%ใช�ทร�พยากรธรรมชาต*มากอ#ตสาหกรรมท�%ใช�ทร�พยากรธรรมชาต*มากบร*การท�%เน�นแรงงานราคาถ�กบร*การท�%เน�นแรงงานราคาถ�ก

ว�ฒนธรรมว�ฒนธรรม เศูรษฐก*จเศูรษฐก*จ ส*%งแวด้ล�อมส*%งแวด้ล�อม

• บร*โภคน*ยมบร*โภคน*ยม• พ!%งพาเง*นพ!%งพาเง*น• พ!%งพาตลาด้พ!%งพาตลาด้• พ!%งพาผ��อ.%นพ!%งพาผ��อ.%น

• รายจ$ายส�งรายจ$ายส�ง• รายได้�ต %ารายได้�ต %า• หน�9ส*นมากหน�9ส*นมาก• เง*นออมไม$ม�เง*นออมไม$ม�

• ป5าไม�ลด้ลงป5าไม�ลด้ลง• น 9าท$วมน 9าท$วม//ฝนแล�งฝนแล�ง• ด้*นเส.%อมด้*นเส.%อม• มลภาวะมากมลภาวะมาก

ส�งคมอ$อนแอส�งคมอ$อนแอ ครอบคร�วแตกแยกครอบคร�วแตกแยก ช#มชนล$มสลายช#มชนล$มสลาย

• ส#ขภาพอ$อนแอส#ขภาพอ$อนแอ• ค#ณ์ภาพช�ว*ตตกต %าค#ณ์ภาพช�ว*ตตกต %า• ส*%งแวด้ล�อมเส.%อมโทรมส*%งแวด้ล�อมเส.%อมโทรม

การพ�ฒนาชนบทแบบเศูรษฐก*จพอเพ�ยงการพ�ฒนาชนบทแบบเศูรษฐก*จพอเพ�ยง• เปFาหมายเปFาหมาย ความส#ขมวลรวมประชาชาต*ความส#ขมวลรวมประชาชาต*((ประโยชน�ส#ขมหาชนประโยชน�ส#ขมหาชน))

• ว*ธ�การว*ธ�การ เกษตรผสมผสานเน�นพออย�$พอก*นเกษตรผสมผสานเน�นพออย�$พอก*นอ#ตสาหกรรมเกษตรท�%ด้�แลทร�พยากรธรรมชาต*อ#ตสาหกรรมเกษตรท�%ด้�แลทร�พยากรธรรมชาต*บร*การท�%เน�นแรงงานค#ณ์ภาพบร*การท�%เน�นแรงงานค#ณ์ภาพ//ความพ!งพอใจความพ!งพอใจ

ว�ฒนธรรมว�ฒนธรรม เศูรษฐก*จเศูรษฐก*จ ส*%งแวด้ล�อมส*%งแวด้ล�อม

• พ!%งตนเองได้�พ!%งตนเองได้�• พ!%งพาก�นเองพ!%งพาก�นเอง• ม�ค#ณ์ธรรมม�ค#ณ์ธรรม• ร�กมน#ษย�ร�กมน#ษย�//ส*%งแวด้ล�อมส*%งแวด้ล�อม

• รายจ$ายลด้รายจ$ายลด้• รายร�บเพ*%มรายร�บเพ*%ม• หน�9ส*นลด้หน�9ส*นลด้• เง*นออมเพ*%มเง*นออมเพ*%ม

• ป5าไม�เพ*%มข!9นป5าไม�เพ*%มข!9น• น 9าอ#ด้มสมบ�รณ์�น 9าอ#ด้มสมบ�รณ์�• ด้*นด้�ด้*นด้�• มลภาวะลด้ลงมลภาวะลด้ลง

ส�งคมค#ณ์ธรรมส�งคมค#ณ์ธรรม ครอบคร�วอบอ# $นครอบคร�วอบอ# $น ช#มชนเข�มแข;งช#มชนเข�มแข;ง

• ส#ขภาพเข�มแข;งส#ขภาพเข�มแข;ง• ค#ณ์ภาพช�ว*ตด้�ค#ณ์ภาพช�ว*ตด้�• ส*%งแวด้ล�อมย�%งย.นส*%งแวด้ล�อมย�%งย.น

การพ�ฒนาท�%สมด้#ลและย�%งย.นการพ�ฒนาท�%สมด้#ลและย�%งย.น

เศูรษฐก*จพอเพ�ยงเศูรษฐก*จพอเพ�ยง

ความความพอพอประประมาณ์มาณ์

ความความม�ม�

เหต#เหต#ผลผล

ระบบระบบภ�ม*ภ�ม*ค#�มค#�มก�นก�น

เร�ยนร��รอบร��เร�ยนร��รอบร�� รอบคอบรอบคอบ ระม�ด้ระว�งระม�ด้ระว�ง

ซ้ำ.%อส�ตย�ซ้ำ.%อส�ตย� ประหย�ด้อด้ทนประหย�ด้อด้ทน ความเพ�ยรความเพ�ยร สต*ป&ญญาสต*ป&ญญาค#ณ์ธรรมค#ณ์ธรรมความร��ความร��

23

ทฤษฎ�ใหม$ : บ�นได้ 3 ข�9นแห$งการพ�ฒนาท�%ย�%งย.น

อย�$ยาก(SUFFER)

อย�$รอด้อย�$รอด้((SURVIVE)SURVIVE)

อย�$ด้� อย�$ด้� ((SUSTAIN)SUSTAIN)

อย�$ได้�อย�$ได้�((SURPLUS) SURPLUS)

ขยายโอกาสขยายโอกาส((Opportunity)Opportunity)

เพ*%มรายได้�เพ*%มรายได้�((Income)Income)

ลด้รายจ$ายลด้รายจ$าย((Cost)Cost)

“อย�$เย;นเป8นส#ข”

“อย�$ร�อน นอนท#กข�”

เกษตรผสมผสานเกษตรผสมผสาน(INTEGRATED)(INTEGRATED)

เกษตรแปรร�ปเกษตรแปรร�ป(PROCESSING)(PROCESSING)

เกษตรธ#รก*จเกษตรธ#รก*จ(BUSINESS)(BUSINESS)

เกษตรเช*งเด้�%ยวเกษตรเช*งเด้�%ยว (MONOCULTURE)(MONOCULTURE)

ม�%นคงม�%นคง

ย�%งย.นย�%งย.น

แลกแลกเปล�%ยนเปล�%ยนแบ$งป&นแบ$งป&น

พออย�$พออย�$

พอพอก*นก*น

พ�ฒนพ�ฒนาา

พ!%งพาพ!%งพาก�นก�น

พ!%งตนเองพ!%งตนเอง

((แผนธ#รก*จแผนธ#รก*จ))

((แผนช#มชนแผนช#มชน))

((แผนช�ว*ตแผนช�ว*ต))

ร$วมม.อก�บแหล$งท#นร$วมม.อก�บแหล$งท#นภายนอกภายนอก

- - สหกรณ์�สหกรณ์�- - ว*สาหก*จช#มชนว*สาหก*จช#มชนก�าวหน�าก�าวหน�า- - ธ#รก*จช#มชนธ#รก*จช#มชน

พ!%งพาก�นและก�นพ!%งพาก�นและก�น- - ขยายความร$วมม.อขยายความร$วมม.อระด้�บช#มชนระด้�บช#มชน- - ภ�ม*ป&ญญาช#มชนภ�ม*ป&ญญาช#มชน- - แผนพ�ฒนาช#มชนแผนพ�ฒนาช#มชน- - ว*สาหก*จช#มชนพ.9นว*สาหก*จช#มชนพ.9นฐานฐานพ!%งพาพ!%งพา

ตนเองตนเอง

- - ลด้รายจ$าย เพ*%มรายได้�ลด้รายจ$าย เพ*%มรายได้�-เง*นออมจากบ�ญช�คร�วเง*นออมจากบ�ญช�คร�วเร.อนเร.อน- - ลด้ใช�จ$ายท�%ไม$จ าเป8นลด้ใช�จ$ายท�%ไม$จ าเป8น//เล*กเล*กอบายม#ขอบายม#ข- - ความร$วมม.อในคร�วเร.อนความร$วมม.อในคร�วเร.อน

บ�นได้ บ�นได้ 3 3 ข�9นของทฤษฏิ�ใหม$ข�9นของทฤษฏิ�ใหม$

ข�9นท�% 1 พ!%งตนเอง - * ลดค-าใช�จั-าย - * เพื่/ มรายได� -* ม�เง/นอ็อ็ม

ข�9นท�% 2 พ!%งพาซ้ำ!%งก�นและก�น - * รวมกล�-มก/จักรรม - * ท าแผนช#มชน

ข�9นท�% 3 สร�างเคร.อข$ายช#มชน - * ธ#รก*จช#มชน -* ว/สุาหก/จัช�มชน -* ระบบสหกรณ์�

1 หล�กส�ตรบร*หารจ�ด้การองค�กรช#มชน 2. หล�กส�ตรบร*หารจ�ด้การว*สาหก*จช#มชน 3.หล�กส�ตรอ.%น ๆ ตามสภาพช#มชน

1. หล�กส�ตรสร�างช�ว*ต 2. หล�กส�ตรสร�างผ��น า 3. หล�กส�ตรอ.%น ๆ ตามสภาพช#มชน

1. หล�กส�ตรส�จธรรมช�ว*ต 2. หล�กส�ตรสร�างกล#$มและช#มชนเข�มแข;ง 3. หล�กส�ตรอ.%น ๆ ตามสภาพช#มชน

ช#มชนเข�มแข;งช#มชนเข�มแข;ง

เศูรษฐก*จพอเพ�ยงด้�านล�กค�าเร*%มต�นท�%บ�นได้ 3 ข�9น

ข�9นตอนการพ�ฒนาครอบคร�วและช#มชนข�9นตอนการพ�ฒนาครอบคร�วและช#มชน

ช#มชน ช#มชน

ผ��ประกอบผ��ประกอบการการ

((พ�ฒนาพ�ฒนาอาช�พอาช�พ))กล#$มอาช�พกล#$มอาช�พ

((แลกเปล�%ยนแลกเปล�%ยนเร�ยนร��เร�ยนร��))

บ�ญช�คร�วบ�ญช�คร�วเร.อนเร.อน

((ลด้ ละ เล*ก ลด้ ละ เล*ก อบายม#ขอบายม#ข)) รายคน รายคน

แผนช

�ว*ตคร

อบคร

�ว

แผนช

�ว*ตคร

อบคร

�ว แผนช�ว*ตช#มชน

แผนช�ว*ตช#มชน

ป&จจ�ยพ.9นฐานป&จจ�ยพ.9นฐาน((กองท#นกองท#น

สว�สด้*การสว�สด้*การ))

เคร.อข$ายเคร.อข$ายช#มชนช#มชน((เช.%อมเช.%อมโยงธ#รก*จโยงธ#รก*จ))

ว*สาหก*จว*สาหก*จช#มชนช#มชน

((พ�ฒนาพ�ฒนาผล*ตภ�ณ์ฑ์�ผล*ตภ�ณ์ฑ์�))

ขยายขยายโอกาสโอกาส

เพ*%มรายเพ*%มรายได้�ได้�

ลด้รายลด้รายจ$ายจ$าย

ร�บสมาช*กร�บสมาช*ก

- - สร�างความเข�าใจร$วมก�น สร�างความเข�าใจร$วมก�น ((เน�นศู�กยภาพ เน�นศู�กยภาพ >>ป&ญหาป&ญหา))- - พ�ด้ค#ยหาร.อ พ�ด้ค#ยหาร.อ ((ม�ข�อม�ลครอบคร�วม�ข�อม�ลครอบคร�ว//ช#มชนช#มชน))- - สร�างความเข�าใจร$วมก�น สร�างความเข�าใจร$วมก�น ((เน�นศู�กยภาพ เน�นศู�กยภาพ >>ป&ญหาป&ญหา))- - พ�ด้ค#ยหาร.อ พ�ด้ค#ยหาร.อ ((ม�ข�อม�ลครอบคร�วม�ข�อม�ลครอบคร�ว//ช#มชนช#มชน))

--ร$วมค*ด้ร$วมค*ด้//ร$วมท าร$วมท า//ร$วมต�ด้ส*นใจร$วมต�ด้ส*นใจ//ร$วมร�บผลประโยชน�ร$วมร�บผลประโยชน� ((ความเป8นเจ�าของความเป8นเจ�าของ//ม�สว�สด้*การม�สว�สด้*การ))--ร$วมค*ด้ร$วมค*ด้//ร$วมท าร$วมท า//ร$วมต�ด้ส*นใจร$วมต�ด้ส*นใจ//ร$วมร�บผลประโยชน�ร$วมร�บผลประโยชน� ((ความเป8นเจ�าของความเป8นเจ�าของ//ม�สว�สด้*การม�สว�สด้*การ))

--เช.%อมโยงภาคร�ฐเช.%อมโยงภาคร�ฐ//ท�องถ*%นท�องถ*%น//เอกชนเอกชน ((แหล$งท#นแหล$งท#น//ความร��ความร��//ตลาด้ตลาด้))--เช.%อมโยงภาคร�ฐเช.%อมโยงภาคร�ฐ//ท�องถ*%นท�องถ*%น//เอกชนเอกชน ((แหล$งท#นแหล$งท#น//ความร��ความร��//ตลาด้ตลาด้))

--พ�ฒนาผ��น าและสมาช*กอย$างต$อเน.%องพ�ฒนาผ��น าและสมาช*กอย$างต$อเน.%อง ((เพ*%มการม�ส$วนร$วมเพ*%มการม�ส$วนร$วม//ร��ร�กสาม�คค�ร��ร�กสาม�คค�))

ข�9นตอนการพ�ฒนาความเข�มแข;งของช#มชนในชนบทข�9นตอนการพ�ฒนาความเข�มแข;งของช#มชนในชนบท

ศู�นย�เร�ยนร��ฯบ�านถ$อนนาล�บ อ.บ�านด้#ง จ.อ#ด้รธาน�

ศู�นย�เร�ยนร��ฯบ�านหน$วยประคอง อ.หนองม$วง จ.ลพบ#ร�

ศู�นย�เร�ยนร��ฯ บ�านหนองกองเหน.อ อ.เม.อง จ.ก าแพงเพชร

ศู�นย�เร�ยนร��ฯบ�านป5ายาง อ.แม$จ�น จ.เช�ยงราย

ศู�นย�เร�ยนร��ฯบ�านด้อนศูาลเจ�า อ.สองพ�%น�อง จ.ส#พรรณ์บ#ร�

ศู�นย�เร�ยนร��ฯบ�านด้อนหม� อ.ตระการพ.ชผล จ.อ#บลราชธาน�

ศู�นย�เร�ยนร��ฯบ�านล าส*นธ#� อ.ศูร�นคร*นทร� จ.พ�ทล#ง

ศู�นย�เร�ยนร��ฯ บ�านต�นเป8ด้ อ.ท�ายเหม.อง จ.พ�งงา

ศู�นย�เร�ยนร��ฯบ�านหนองน 9าข#$น อ.แกลง จ.ระยอง

ว*น�ยของน�กพ�ฒนา

“.......การพ�ฒนาชนบทเป8นงานท�%ส าค�ญ เป8นงานท�%ยาก เป8นงานท�%จะต�องท าให�ได้�ด้�วยความสามารถ ด้�วยความเฉล�ยวฉลาด้ ค.อ ท�9งเฉล�ยว ท�9งฉลาด้ ต�องท าด้�วยความบร*ส#ทธ*Lใจ ม*ใช$ม#$งท�%จะหาก*นด้�วยว*ธ�ใด้ๆ ใครอยากหาก*น ขอให�ลาออกจากต าแหน$งไปท าการค�าด้�กว$า เพราะว$าถ�าท าผ*ด้พลาด้ไปแล�ว บ�านเม.องเราล$มจม...”

พื่ระบัรมราโชวาท 13 ม/ถ�นายน 2512

หล�กการทรงงาน1 .เร*%มต�นจาก ... พื่1 งตนเอ็ง.....ระเบั/ดจัาก

ข้�างใน.......ท*าให�ง-ายและ

ประหย�ด......ศึ1กษาข้�อ็มล เป4นระบับั......แก�ป5ญหาจัาก จั�ดเล�ก....

ท*าตามล*าด�บัข้�7น2. ย!ด้หล�กการ...... ความเพื่�ยร....ซื่� อ็สุ�ตย#

สุ�จัร/ต....ท*างานแบับัอ็งค#รวม......ข้าดท�นค�อ็ก*าไร....ค*าน1งถ1งภูม/สุ�งคม.......ย1ดประโยชน#สุ-วนรวม.....ไม-ต/ดต*ารา

• ก$อให�เก*ด้..... ท*างานอ็ย-างม�ความ

สุ�ข้.....การม�สุ-วนร-วม....ร �ร �กสุาม�คค�

41

ผลประโยชน�ของ AEC ท�%ประเทศูไทยจะได้�ร�บ

AECAECAECAEC

ประชาชนประชาชน((ผ��บร*โภค ผ��บร*โภค

ส*นค�าส*นค�า//บร*การบร*การ))

ประชาชนประชาชน((ผ��บร*โภค ผ��บร*โภค

ส*นค�าส*นค�า//บร*การบร*การ))

เกษตรกรเกษตรกร((ผ��ผล*ตผ��ผล*ต//ผ��ส$งออกส*นค�าผ��ส$งออกส*นค�า

เกษตรเกษตร))

เกษตรกรเกษตรกร((ผ��ผล*ตผ��ผล*ต//ผ��ส$งออกส*นค�าผ��ส$งออกส*นค�า

เกษตรเกษตร))

ปร�บโครงสร�างการผล*ตประโยชน�จาก supply chain

ประโยชน�จาก Logisticsลงท#นธ#รก*จในประเทศูอ.%นขยายการค�าและบร*การ

เล.อกซ้ำ.9อ/ใช�ส*นค�าและบร*การท�%ม�ค#ณ์ภาพหลากหลายในราคาท�%เป8นธรรมได้�ร�บความค#�มครองจากการบร*โภค

ส$งออกส*นค�าเกษตรได้�มากข!9นสร�างเคร.อข$ายการผล*ตได้�ร�บถ$ายทอด้เทคโนโลย�

น�กธ#รก*จน�กธ#รก*จ((ผ��ผล*ต ผ��ส$งผ��ผล*ต ผ��ส$งออกออก//น าเข�าน าเข�า

ผ��ลงท#น บ#คลากรผ��ลงท#น บ#คลากรว*ชาช�พว*ชาช�พ))

น�กธ#รก*จน�กธ#รก*จ((ผ��ผล*ต ผ��ส$งผ��ผล*ต ผ��ส$งออกออก//น าเข�าน าเข�า

ผ��ลงท#น บ#คลากรผ��ลงท#น บ#คลากรว*ชาช�พว*ชาช�พ))

พ.ชเศูรษฐก*จท�%จะได้�ร�บผลกระทบจาก AEC

1 . พ.ชท�%ย�งคงม�ศู�กยภาพการแข$งข�น อ�อยและยางพารา

2. พ.ชท�%ได้�เปร�ยบในป&จจ#บ�นแต$ขาด้ศู�กยภาพ ข�าวและม�นส าปะหล�ง

3. พ.ชท�%เส�ยเปร�ยบในการแข$งข�น ข�าวโพด้เล�9ยงส�ตว�และปาล�มน 9าม�น

ท�%มา : ศู�นย�ว*จ�ย ธนาคารเพ.%อการเกษตรและสหกรณ์�การเกษตร

ผลกระทบของ AEC ต$อภาคธ#รก*จเกษตร

กลากลางน 9างน 9ากลากลางน 9างน 9า

ต�นต�นน 9าน 9าต�นต�นน 9าน 9า ปลายปลาย

น 9าน 9าปลายปลาย

น 9าน 9า

ขายผลผล*ตได้�น�อยลงราคาผลผล*ตลด้ต %าลง

ม�ว�ตถ#ด้*บท�%ต�นท#นต %าม�เทคโนโลย�ท�%ด้�ข!9น

ม�ตลาด้ขยายต�วมากข!9นม�ระบบ Logistics ท�%ด้�ข!9น

เกษตรกรเกษตรกรรายย$อยรายย$อย

เกษตรกรเกษตรกรรายย$อยรายย$อย

โรงงานโรงงานแปรร�ปแปรร�ปโรงงานโรงงานแปรร�ปแปรร�ป ผ��ส$งออกผ��ส$งออกผ��ส$งออกผ��ส$งออก

ป&ญหาของเกษตรกรรายย$อย1 .ภาคเกษตรในประเทศูขาด้การพ�ฒนาและนว�ตกรรม

ประส*ทธ*ภาพการผล*ตต %ากว$าประเทศูอ.%น ขาด้การยกระด้�บองค�ความร��อย$างต$อเน.%อง เกษตรกรส�งว�ยและขาด้ผ��ส.บทอด้

2. นโยบายภาคร�ฐขาด้ความแน$นอนและต$อเน.%อง ต�นท#นการผล*ตส�ง แรงงาน ขนส$งแพง นโยบายแทรกแซ้ำงระบบตลาด้ ขาด้การปFองก�นความเส�%ยงภ�ยธรรมชาต*

3. น�กลงท#นภายนอกเข�ามาแสวงประโยชน� กว�านซ้ำ.9อท�%ด้*นและจ�างท าการเกษตร ท าส�ญญาจ�างผล*ตส*นค�าเกษตร ท าธ#รก*จแบบ Joint Venture และ Nominee

ผลกระทบของภาคเกษตรจาก AEC

•เกษตรอ#ตสาหกรรม•เกษตรพ�นธะส�ญญา

ระบบผล*ตใหม$

ระบบผล*ตเด้*ม•ไม$หลากหลาย•พ!%งป&จจ�ยภายนอก•พ!%งตลาด้

•หลากหลาย•พ!%งตนเองด้�านป&จจ�ยผล*ต•พ!%งตลาด้ท�องถ*%น

•เกษตรประณ์�ต•ม�นว�ตกรรม•หลากหลาย•ค#ณ์ค$าเพ*%ม

ระบบผล*ตท�%ด้�

ระบบผล*ตใหม$

• ต�นท#นการผล*ตส�ง แต$ผลผล*ตต$อไร$ต %า• ระบบชลประทานในพ.9นท�%ปล�กข�าวม�จ าก�ด้• การว*จ�ยและพ�ฒนาเร.%องข�าวน�อยเก*นไป• ชาวนาและแรงงานผล*ตข�าวลด้ลง• ระบบและต�นท#นขนส$งส�ง• ขาด้นโยบายและย#ทธศูาสตร�ท�%ช�ด้เจนภาย

ใต� AEC

ป&ญหาของข�าวไทยในตลาด้ ASEAN

1. ต�9งศู�นย�ว*เคราะห�และเต.อนภ�ยข�าวส าหร�บ AEC

2. ต�9งองค�กรอ*สระเพ.%อด้�แลข�าวไทยท�9งระบบ3. สร�างรายได้�ของชาวนาอย$างย�%งย.น

ข�อเสนอและทางรอด้ของข�าวไทยใน ASEAN

ลด้ต�นท#น/เพ*%มประส*ทธ*ภาพและค#ณ์ภาพ ปฏิ*ร�ปนโยบายราคาข�าวในประเทศู (ลด้การแทรกแซ้ำงของภาคร�ฐ)4. เสร*มศู�กยภาพในการแข$งข�น เพ*%มผลผล*ตต$อไร$ (ว*จ�ยพ�ฒนาและชลประทาน) ลด้ต�นท#น (ใช�ป#Mยช�วภาพ) ส$งเสร*มปล�กข�าวในพ.9นท�%เหมาะสม ส$งเสร*มตลาด้ส$งออก โด้ยเน�นค#ณ์ภาพข�าวท�%แตกต$างท�%มา : ศู�นย�ศู!กษาการค�าระหว$างประเทศู มหาว*ทยล�ยหอการค�าไทย

การเป9ดเสุร�สุ/นค�า

โครงการ 3 ลด้ 3 เพ*%ม เพ.%อชาวนาของประเทศูเว�ยตนาม

3 ลด้ ค.อ1 .ลด้การใช�เมล;ด้พ�นธ#�2. ลด้การใช�ป#Mยเคม�

3. ลด้การใช�สารเคม�ก าจ�ด้ศู�ตร�ข�าว

3 เพ*%ม ค.อ1 .เพ*%มผลผล*ต2 .เพ*%มค#ณ์ภาพ

3 .เพ*%มก าไร