1

Трансперентот има цел да ги испровоцира и да ги предизвика стереотипните хомофобични претстави, според кои сексуалноста е организирана бинарно и хиерархиски, при што хетеросексуалноста и придружната машкост/женственост се универзална, природна и нормална форма на сексуалноста и родот, наспроти кои стојат „девијантни“, „други“ и избришани сексуални и родово некомфорни позиции. Она на што повикува транспарентот конкретно е да се разбере и да се погледне борбата на сексуалните и родовите малцински групи како еманципаторска борба на сите, насочена против насилните, присилните и угнетувачките норми на родот и сексуалноста, а во кои партиципираат и чии жртви подеднакво се и „стрејт“ и геј луѓето, и мажите и жените, и трансродовите лица. Борбата на сексуалните и на родовите малцински групи удира, на пример, во темелите на насилната, токсична хомофобична машкост, чии императиви и насилни механизми мораат да ги следат подеднакво и стрејт мажите, како услов да бидат општествено признаени и вреднувани. Но, перформансот на оваа хомофобична машкост не се изразува само преку протерувањето, исклучувањето и насилството врз жените и оние што не го отелотворуваат тој идеал, туку негови жртви се подеднакво и мажите доведени до раб на истоштеност, анксиозност, страв, паника, како резултат на притисокот да се биде секој ден, секаде, во секој момент „вистински маж“. Конечно, наместо општествена поделеност и живот на два различни острови и светови, пораката од транспарентот повикува на солидарност и увидување на заедничкото – борба против насилните општествени (родови и сексуални) норми, кои ги гризат нашите животи, нè одделуваат едни од други и нè исполнуваат со страв и со паника од другиот.

*Транспарент од 17 мај 2016 година по повод одбележувањето на Меѓународниот ден против хомофобијата и трансфобијата за време на Шарената револуција

2

Содржина

Вовед

I Застапување1. Застапување за унапредување на правата на пациентите

2. Отстранување на дискриминаторските содржини во учебниците

3. Говор на омраза во медиуми

4. Застапување за унапредување на правата на маргинализираните заедници преку Комитетот за економски, социјални и културни права на Обединетите нации

5. Основање локални координативни тела за заштита од дискриминација

6. Меморандум за соработка со Народниот правобранител

7. Членство во Комисијата за унапредување на правата на пациентите на Град Скопје

8. Меморандум за соработка со Министерството за внатрешни работи, со цел подобрување на третманот на маргинализираните заедници од страна на полицијата

II Тренинг и едукација1. Обука со членови на комисиите за права на пациентите на локално ниво за

здравствените права на маргинализирани заедници

2. Обука на стручните служби од средните училишта во Град Скопје за справување со насилството и со дискриминацијата врз основа на сексуалната ориентација, родот и родовиот идентитет во училиштата

3. Обуки за социјални работници за работа со маргинализирани заедници

4. Студиска посета и обуки за човековите права и заштита од дискриминација на ЛГБТ-заедницата за локалните механизми за заштита од дискриминација и бесплатна правна помош

III Култура и активизам1. Викенд на гордоста 4

2. Филмски фсетивал – Сексуалноста и родот во алтернативниот филм и видео во поранешна Југославија

3. ЛГБТ-активизам на локално ниво

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

4

5

5

6

6

7

8

9

9

9

10

10

10

11

12

13

13

14

15

3

IV Истражувања и публикации

1. Колку се еднакви и безбедни младите во Македонија во нивниот сексуален развој и сексуални искуства? За сексуалноста и сексуалното здравје низ родовата припадност, улогите, однесувањата и детските права

2. Прекршувања на човековите права на луѓето што употребуваат дрога при контакт со полицијата во Република Македонија

3. Конопот за медицинска употреба во Македонија – здравје или бизнис?

4. Процена на потребите на локалните механизми за заштита од дискриминација и пристап до правдата во општините Битола, Куманово, Струмица, Тетово и Штип

5. Прирачник за користење на институционалните механизми за заштита на ЛГБТИ-заедницата

6. Прирачник за полициски службеници при заштита на правата на ЛГБТИ-лицата

7. Годишен извештај 2016: „Сексуални и здравствени права на маргинализираните заедници“

8. Списание: „Дроги – политики и практики“

V Сервиси 1. Психосоцијална поддршка на маргинализираните заедници

2. Правна помош на транслуѓе за правно признавање на родот

3. Правна помош во случаи на насилство и прекршување на човековите права на маргинализираните заедници

4. Документирање случаи на прекршување на правата на маргинализираните заедници

VI Организациско јакнење

VII Буџет

VIII За нас

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

18

18

19

20

21

22

23

23

24

25

25

25

25

26

27

28

29

4

Вовед Почитувани,

Ни претставува задоволство да ви го претставиме годишниот извештај на Коалицијата Сексуални и здравствени права на маргинализираните заедници за 2016 година. Во извештајот накратко ви ги претставуваме клучните активности, постигнатите резултати и заложби на организацијата во текот на 2016 година.

Целта на подготовката на извештајот е, пред сè, да бидеме транспарентни пред нашите заедници (луѓето што употребуваат дроги, сексуалните работници/работнички, луѓето што живеат со ХИВ и ЛГБТ-заедницата), нашите основачи и членки, но и кон нашите пријатели и поддржувачи.

2016 беше година на политичка криза, но пред сè, година на граѓански активизам и протести за промени кон демократско, транспарентно оп-штество, во кое човековите права и социјалната правда ќе бидат високо вреднувани. За нас борбата за општествени промени значи борба против шовинистичките и патријархалните вред-носни матрици, олицетворени во практиките и политиките на претходната власт, промовирани и зацврстувани преку партиските гласила, маски-рани во медиуми, и преку бројните кампањи финансирани од народот против народот. Во „окупираната држава“ на власта ѝ се потребни замислени непријатели на т.н. национален идентитет, кои ќе ги обвинува за своите неуспеси, за својата лакомост и за злоупотребата на нашите пари. Листата на замислени непријатели на националното ткиво е долга и во неа влегуваат сите што по својот изглед, практики и мисли не му одговараат на „окупаторот“, а тој ги употребува во кризни ситуации, секој пат кога во јавноста ќе се разголи макар и најмало делче од неговото вистинско лице. Колку повеќе се дави во вистината за сопствените злодела, толку повеќе ги употребува замислените непријатели, со надеж дека ќе се подигне барем 1 цм од живата кал во која пропаѓа. Па, така, низ годините, па и во 2016 година, зборовите „педери“ и „наркомани“ продолжија да се употребуваат за пресметка и делегитимирање на политичките неистомисленици, бидејќи власта одамна ги обележа како непожелни и помалку луѓе од конзервативните хетеросексуални татков-ци на три деца. Правдата и демократијата не се возможни додека луѓето што најмалку ѝ се допаѓаат на власта, како луѓето што употребуваат дроги, сексуалните работници/работнички, луѓето што живеат со ХИВ и ЛГБТ-луѓето не ги уживаат сите права подеднакво како и другите граѓани. Во дебатите за подобро и поправедно општество не смеат да се избегнуваат и да се премолчуваат неправдите врз маргинализираните заедници или да се оставаат за подоцна. Токму затоа една

од основните заложби на Коалицијата во текот на 2016 година беше овие заедници, нивните искуства и барања за промени да добијат видливост во процесите за подемократско општество.

Во текот на 2016 година процесите за застапување ги водевме најмногу во предизборието, со барања до политичките партии, но истовремено продолживме да ги потсетуваме и да ги тестираме институциите за нивните обврски да ги заштитуваат овие заедници. Исто така, во текот на 2016 годи на, преку Неделата на гордоста и фестивалот Сексуал-носта и родот во алтернативниот филм и видео во Југославија, продолживме да влијаеме на промената во културно-уметничките практики како медиум за промоција на искуствата и барањата на „поинаквите“ и за политичка еманципација на заедниците и на јавноста.

Со почит,

Тимот на Коалиција Сексуални и здравствени права на маргинализираните заедници

Извршна канцеларија:

Ирена Цветковиќ

Славчо Димитров

Наташа Бошкова

Драгана Дрндаревска

Борјана Мојсовска

Наталија Видинска

Управен одбор:

Воскре Наумова Илиева – ХОПС – Опции за здрав живот Скопје

Јована Ананиевска – ХЕРА – Асоцијација за здравствена едукација и истражување

Глигор Чанов – СТАР – Граѓанска иницијатива за промоција и унапредување на правата на сексуалните работници

Фроска Нанова – ИЗБОР – Здружение за советување, лекување, реинтеграција и ресоцијализација на лицата зависни од психоактивни супстанции

Алксандар Алексоски – ЕГАЛ – Еднаквост за геј и лезбејки

Огнен Јанески – новинар

Славица Гајдаѕис-Кнежевиќ – психијатар

5

I Застапување

1. Застапување за унапредување на правата на пациентите

Во текот на април 2016 година, на иницијатива на Коалицијата, заедно со граѓанските организации ХЕРА, ХОПС, ЕСЕ и левичарското движење Солидарност, во предизборниот период се направи листа на барања за унапредување на здравствените права и на третманот на маргинализираните заедници до политичките партии. Документот вклучува мапирани проблеми во здравството кои најмногу ги засегаат пациентите од маргинализираните заедници и предлози за нивно решавање. Помеѓу барањата беа обезбедувањето одржливост на сервисите за превенција од ХИВ, донесување ново законско решение за употреба на коноп за медицински цели, контрацептиви на позитивната листа на лекови, измени на Законот за прекинувањето на бременоста, обезбедување гинеколог во општина Шуто Оризари, непостоењето третман за децата што употребуваат дроги, како и серија барања за проблемите со кои се соочуваат пациентите што примаат хемотерапија и дијабетичарите.

Барањата беа испратени до сите политички партии кои учествуваа на изборите, по што беше организирана тркалезна маса на која учествуваа претставниците од политичките партии што ги прифатија барањата (СДСМ, ЛДП, ЛП, ДОМ, ГРОМ, Левица). На тркалезната маса политичките партии изразија политичка, но и професионална подготвеност за сериозен влог во засилување на трите клучни општествени столба (здравството, трудот и социјалата и образованието и науката), со цел воспоставување комплетен и интер-секторски пристап во решавањето на горливите проблеми во здравството.

6

2. Отстранување на дискриминаторските содржини во учебниците

Во текот на 2016 година Коалицијата продолжи со заложбите за отстранување на дискриминаторските содржини од учебниците и учебните помагала што се користат во основното, средното и во високото образование. Незадоволни од непрофесионалноста и несензитивноста на Комисијата за заштита од дискриминација во постапувањето по претставките за дискриминаторска содржина во учебниците, во 2016 година решивме активностите за застапување да ги насочиме кон Народниот правобранител. Во 2016 година беа испратени четири претставки до Народниот правобранител за дискриминаторска содржина во учебниците врз основа на сексуална ориентација, родов идентитет, здравствен и семеен статус. За да продолжиме да ја тестираме работата на Комисијата за заштита од дискриминација, испративме претставка за дискриминаторска содржина во учебникот „Социјална патологија“.

Во учебникот „Општество“ за четврто одделение, по дојава за дискриминаторска содржина од група мајки од еднородителски семејства, поднесовме претставки до Народниот правобранител и до Државниот просветен инспекторат, заедно со 43 мајки и со организациите од Мрежата за заштита од дискриминација.

3. Говор на омраза во медиуми

Во текот на 2016 година, особено во периодот на антивладините протести, се засили хомофобичниот говор на омраза, особено кон ЛГБТ-активистите што се вклучија активно во антивладините протести. За овие случаи на говор на омраза се обративме со четири жалби до Советот за етика во медиумите против порталите Инфомакс, Пулс 24 и Журнал, и со една претставка до Комисијата за заштита од дискриминација. Додека Советот за етика во медиумите го препозна говорот на омраза и ги усвои жалбите, Комисијата за заштита од дискриминација ненавремено испрати писмо со кое нè информираше дека порталот објавил извинување и, притоа, не утврди дискриминација.

Во текот на 2016 година продолжи постапката по кривичната пријава за хомофобичен говор на омраза на Миленко Неделковски по нападот на кафулето Дамар од октомври 2014 година. Во 2016 година испративме уште една жалба против решение на Основното јавно обвинителство со кое се отфрла кривичната пријава, по што бевме повикани на информативна средба во Основното јавно обвинителство. Сепак, ниту во 2016 година, две години од поднесувањето на кривичната пријава, не добивме конечен одговор дали обвинителството ќе отпочне кривична постапка против Миленко Неделковски.

Во март 2016 година Агенцијата за аудио и аудиовизуелни медиумски услуги објави писмен извештај за извршен програмски надзор за серија емисии на Миленко Неделковски, со кој агенцијата утврди хомофобичен говор на омраза. Агенцијата го испрати извештајот до Комисијата за заштита од дискриминација, а Комисијата, наместо да постапува по него и да утврди дискриминација, испрати писмо до Агенцијата, составено само од претседателот Александар Даштевски, со кое ја информира Агенцијата дека во случајот нема дискриминација, дека Комисијата не постапува во случаи на говор на омраза, и други правни небулози. Мрежата за заштита од дискриминација остро реагираше на ваквото мислење и посочи на прекршувањето на Законот за спречување и заштита од дискриминација при постапувањето на претседателот Александар Даштевски. Членот на комисијата проф. д-р Беким Кадриу јавно се дистанцираше од мислењето на претседателот Даштевски, исто така посочувајќи на прекршување на Законот. Бидејќи претседателот Даштевски одби да го третира извештајот на Агенцијата како претставка, Коалицијата и ХЕРА во јануари 2017 година го испратија извештајот до Комисијата во форма на претставка.

7

Од искуството во случаите на говор на омраза во текот на 2016 година можеме да дојдеме до истиот заклучок – дека во Македонија не постојат ефикасни механизми за заштита од говор на омраза. Додека обвинителството и Комисијата за заштита од дискриминација постапуваат непрофесионално и неефикасно, одлуките на Советот за етика во медиумите не се почитуваат од страна на провладините медиуми, а Агенцијата за аудио и аудиовизуелни медиумски услуги нема можност да изрекува парични казни за медиумите што емитуваат содржини со говор на омраза.

4. Застапување за унапредување на правата на маргинализираните заедници преку Комитетот за економски, социјални и културни

права на Обединетите нации

Во 2016 година Коалицијата Сексуални и здравствени права на маргинализираните заедници учествуваше на 58-та седница на Комитетот за економски, социјални и културни права при ОН во Женева, каде што укажа на повеќе проблеми со кои се соочуваат маргинализираните заедници во Македонија. Комитетот во јуни 2016 година ги објави завршните согледувања, во кои посочи на многу прашања значајни за унапредување на правата на маргинализираните заедници, каква што е потребата од унапредување на пристапот до правда, изменувањето на Законот за спречување и заштита од дискриминација преку отстранување на хетеросексистичката дефиниција на бракот и проширување на основите за дискриминација, спроведување ефикасни истраги и казнување на сторителите на хомофобично и трансфобично насилство, отстранување на стигматизирачките содржини во учебниците кон ЛГБТ-луѓето, подобрување на содржините за сексуално и репродуктивно здравје во училиштата, како и обезбедување пристап до поволностите од брачната заедница за истополовите двојки.

Во однос на употребата на дрога, Комитетот изрази загриженост за зголемувањето на бројот на корисници на дрога, особено меѓу децата-Роми. Отстранувањето на програмите за намалување штети од Националната стратегија за дроги (2014–2020), криминализацијата на личната употреба на коноп со измените на Законот за контрола на наркотични дроги и психотропни супстанции, како и необезбедувањето финансиски средства за превенција на употребата на дроги и намалување штети по заминувањето на Глобалниот фонд за СИДА, туберкулоза и маларија беа забележани од страна на Комитетот и се препорача нивно надминување.

Коалицијата, заедно со ХЕРА, ЕСЕ и Хелсиншкиот Комитет за човекови права, одржа прес-конференција, на која ги претставија завршните согледувања на Комитетот за економски, социјални и културни права на ОН.

8

5. Основање локални координативни тела за заштита од дискриминација

И во 2016 година продолжи соработката меѓу ХЕРА – Асоцијација за здравствена едукација и истражување и Коалицијата СЗПМЗ во насока на зајакнување на механизмите за заштита од дискриминација на локално ниво. Имајќи ја предвид добрата практика од 2015 година, кога оваа соработка резултираше со изготвен и усвоен „Протокол за утврдување на постапката за постапување во случаи на заштита од дискриминација врз основа на сексуална ориентација и родов идентитет“, во 2016 година фокусот беше насочен кон локалните механизми за заштита од дискриминација. Оваа иницијатива вклучи три пилот-општини – Струмица, Штип и Куманово, и неколку клучни локални институции и тела: координаторите за еднакви можности, Комисиите за еднакви можности на жените и мажите, регионалните канцеларии на Народниот правобранител, подрачните одделенија на Министерството за правда и граѓанските организации што работат на прашањето на човековите права, заштитата од дискриминација на маргинализираните заедници и бесплатната правна помош. Како резултат на соработката меѓу овие институции, единиците на локалните самоуправи и граѓанските организации, се формираа локални координативни тела за заштита од дискриминација.

Локалните координативни тела за заштита од дискриминација се формирани со одлука на советите на трите општини и во нив членуваат претставници на Комисијата за еднакви можности на жените и мажите, замениците на Народниот правобранител, претставници од Министерството за правда, претставници од по четири граѓански организации и координаторот за еднакви можности. Локалните координативни тела ќе работат врз основа на Протоколот за унапредување на соработката на локалните механизми за заштита од дискриминација. Основаната цел на локалните координативни тела за заштита од дискриминација е унапредување на соработката меѓу актерите на локално ниво,

координиран одговор на случаи на дискриминација, следење на трендовите и преземање заеднички активности за превенција и заштита од дискриминација. Протоколот е базиран врз законската поставеност на институциите, нивните надлежности, интерните постапки и врските меѓу нив, и изречно вклучува заштита од дискриминација врз основа на сексуална ориентација и родов идентитет. Протоколот тргнува од идејата дека ефикасната заштита од дискриминација е единствено можна доколку се зборува за систем за заштита од дискриминација, а не само за одделни институции.

9

6. Меморандум за соработка со Народниот правобранител

Во текот на 2016 година Народниот правобранител се јави како партнерска институција во две иницијативи на граѓански организации за правата на ЛГБТИ-заедницата. Институцијата активно учествуваше во проектот на ХЕРА и Коалицијата СЗПМЗ – „Заштита од дискриминација на ЛГБТИ на локално ниво“, во чии рамки се формираа три локални координативни тела за заштита од дискриминација. Во декември 2016 година Народниот правобранител потпиша и меморандум за соработка за иницијативата за основање шелтер-центар за ЛГБТИ-лица, жртви на насилство со ЛГБТИ Центарот за поддршка, Хелсиншкиот комитет за човекови права на Република Македонија, Коалицијата СЗПМЗ и ЛГБТ Јунајтед – Тетово.

7. Членство во Комисијата за унапредување на правата на пациентите на Град Скопје

Во 2016 година Коалицијата преку својата претставничка Наташа Бошкова стана член на Комисијата за унапредување на правата на пациентите на Град Скопје. Мандатот на Комисијата е унапредување на правата на пациентите во Град Скопје преку застапување и соработка со надлежните здравствени институции, со цел решавање на проблемите со кои се соочуваат пациентите и постапување по поединечни случаи на повреда на правата на пациентите.

Во текот на 2016 година Комисијата за унапредување на правата на пациентите се застапуваше за усвојување на локалната стратегијата за превенција од ХИВ на Град Скопје од страна на Советот на Град Скопје. Комисијата, исто така, упати писмени барања до Министерството за здравство и до Министерството за труд и социјална политика за обезбедување одржливост на сервисите за превенција од ХИВ по заминувањето на Глобалниот фонд и отворање на програми за третман на децата што употребуваат дроги.

Во Комисијата за унапредување на правата на пациентите на Град Скопје членуваат претставници од здруженија на пациенти, здруженија за човекови права, доктори и советници. Членувањето во Комисијата овозможува вмрежување со здруженија на пациенти и спроведување заеднички иницијативи за застапување и унапредување на состојбите во здравството.

8. Меморандум за соработка со Министерството за внатрешни работи, со цел подобрување на третманот на маргинализираните

заедници од страна на полицијата

Еден од главните предизвици во работата на Коалицијата е воспоставување соработка со Министерството за внатрешни работи, со цел обезбедување соодветна заштита на маргинализираните заедници од дела од омраза. ЛГБТ-луѓето, сексуалните работници и луѓето што употребуваат дроги многу често се жртви на вознемирување, прекршување на правата во полициската постапка, дури и насилство и рекет од страна на полициските службеници. Полициските службеници многу често, наместо да ги заштитуваат, одбиваат да постапуваат и дополнително ги прекршуваат правата на маргинализираните заедници и ја злоупотребуваат својата службена положба. Со цел сензибизација на полициските службеници за заштита на правата на маргинализираните заедници преку организирање обуки и развивање водич, Коалицијата потпиша меморандум за соработка со Министерството за внатрешни работи.

10

1. Обука со членови на комисиите за права на пациентите на локално ниво за здравствените права на маргинализирани

заедници

Во ноември 2016 година Коалицијата СЗПМЗ, во соработка со Комисијата за унапредување на правата на пациентите на Град Скопје, организираше обука за зајакнување на капацитетите на претставниците од комисиите за права на пациентите за работа со маргинализираните заедници. На обуката присуствуваа 20 членови на комисиите за унапредување на правата на пациентите од Делчево, Скопје, Охрид, Штип, Битола и претставници од општина Струмица, која сè уште нема формирано комисија за права на пациентите.

2. Обука на стручните служби од средните училишта во Град Скопје за справување со насилството и со дискриминацијата врз

основа на сексуалната ориентација, родот и родовиот идентитет во училиштата

Во 2016 година воспоставивме соработка со активот на стручните служби од средните училишта на Град Скопје со цел преземање заеднички активности за поуспешно справување со проблемот на насилство и дискриминација во училишните средини врз

II Тренинг и едукација

Освен сесиите на кои се разговараше за здравствените права и потреби на луѓето што живеат со ХИВ, сексуалните работници, луѓето што употребуваат дроги и транслуѓето, на обуката се разговараше и за проблемите со нефункционалноста на комисиите за унапредување на права на пациентите и предлог-решенија за нивно надминување.

11

основа на сексуалната ориентација, родот и родовиот идентитет. Со цел зајакнување на капацитетите на училишните психолози, педагози и професори, во декември 2016 година ја спроведовме првата обука.

3. Обуки за социјални работници за работа со маргинализирани заедници

Во април 2016 година Коалицијата, во соработка со Заводот за социјални дејности, организира две обуки за социјални работници по тренинг модулот 19, кој го развивме заедно со Заводот за социјални дејности во 2015 година. Тренинг модулот 19 е тренинг програма за континуиран развој на стручните лица во системот на социјална заштита за работа со маргинализирани заедници (сексуални работници, луѓе што употребуваат дроги и луѓе што живеат со ХИВ).

На обуката 27 училишни психолози, педагози и специјални едукатори се стекнаа со вештини за поуспешно да работат со учениците и со родителите во случаите на вознемирување врз основа на сексуална ориентација и родов идентитет. Воедно, на обуката се разговараше и за следните чекори, како организирање дополнителни обуки и кампања за зголемување на свеста за овој проблем.

На тренинзите беа обучени 50 социјални работници и други стручни лица вработени во центрите за социјална работа од цела Македонија.

12

4. Студиска посета и обуки за човековите права и заштита од дискриминација на ЛГБТ-заедницата за локалните механизми за заштита од дискриминација и бесплатна правна помош

Во рамките на иницијативата „Заштита од дискриминација на ЛГБТ на локално ниво“, ХЕРА, во партнерство со Коалицијата, организира две обуки за човекови права и заштита од дискриминација на ЛГБТ-луѓето. На обуката присуствуваа претставници од подрачните одделенија на Министерството за правда, замениците на Народниот правобранител, координаторите за еднакви можности, претставници од локалните комисии за еднакви можности и локални граѓански организации од општините Струмица, Штип и Куманово. Во октомври 2016 година се спроведе и студиската посета во Утрехт, Холандија, на која учествуваа претставници од Народниот правобранител, Комисијата за заштита од дискриминација и координаторите за еднакви можности од трите општини.

Студиската посета се состоеше од презен тации и посети на институциите и на организациите што работат на заштита од дискриминација и кре-ирање политики за уна-предување на пра вата на ЛГБТ-луѓето во Холандија.

13

III Култура и активизам

1. Викенд на гордоста 4

Коалицијата СЗПМЗ и ЛГБТИ Центарот за поддршка во 2016 година по четврти пат одржаа Викенд на гордоста во Скопје. Целта на серијата настани во рамките на Викендот на гордоста беше да креираат простор и да промовираат ненормативни форми на светоградење, идентитетски позиции и телесни стилови, кои во рамките на хетеронормативното, националистичко и неолиберално капиталистичко опкружување се означени како настрани, изопачени, изродни, ненормални, неуспешни, патолошки, чудни итн. Намерата на овој настан беше да понуди радикална и интерсекциска критика на бинарниот родов систем, хетеронормативноста и националистичката хомофобија, како и испреплетување на овие режими на контрола и опресија со класата, етницитетот, расата и здравствениот статус.

Носечка идеја на Викенд на гордоста во 2016 година беше солидарноста како политичка, социјална и етичка позиција, која овозможува да се градат сојузи и колективи на отпор отаде ограничувачките идентитетски позиции и исклучувачки групни интереси, без притоа да се нивелираат спецификите на различните проживеани искуства на опресија и исклучување.

Викендот на гордоста во 2016 година помина без инциденти и со големо медиумско внимание.

Во рамките на Викендот на гордоста се одржа дебата – Аргументирано изразување, на тема: Правата на ЛГБТИ-заедницата треба да добијат поголема видливост во сегашнава општествено-политичка криза? На оваа тема дебатираа пет говорници: Софија Куновска (пратеничка), Славчо Димитров (активист), Билјана Секуловска (новинарка), Јордан Шишовски (истражувач) и Стојанче Ангелов (политичар), кои дадоа свој придонес за заедничко преиспитување на стратегиите за борба на ЛГБТИ-заедницата. Викендот на гордоста понуди и едно исклучително важно предавање на Ана Мишковска-Кајевска на тема: „14 години подоцна: историскиот развој на ЛГБТ-активизмот во Македонија“.

14

Четвртиот Викенд на гордоста вклучи и настапи на исклучително популарните изведувачи од Бугарија и од САД – Борјана Роса и Ваџајнал Дејвис, како и серија други помали настани. Овој настан беше посетен од повеќе од 500 посетители, што уште еднаш покажува дека македонското општество има интерес за настани од овој тип. Сепак, Викендот на гордоста беше игнориран од државните институции и од провладините медиуми.

2. Филмски фестивал – Сексуалноста и родот во алтернативниот филм и видео во поранешна Југославија

Отсуството на културни и уметнички содржини посветени на ЛГБТИ-теми во Република Македонија е клучната причина за организирање на овој тип иницијативи и настани од страна на Коалицијата СЗПМЗ. Во октомври 2016 година Коалицијата организираше филмски фестивал посветен на сексуалноста и родот во алтернативниот филм и видео во поранешна Југославија.

Во рамките на филмскиот фестивал целта на Коалицијата беше да ѝ пријде на историјата на сексуалноста во Југославија преку посуптилен, внимателен и историски сензитивен пристап. Ваквиот пристап ги зема предвид и нагласено либералните пристапи кон сексуалноста во Југославија, вклучително со јавно достапните еротски списанија, но и истрајноста на патријархалната, хетеронормативна и родово бинарна имагинација за сексуалноста. Уште поважно, со ваквиот пристап Коалицијата се обиде да ги земе предвид критичките гласови од културните и од интелектуалните кругови и маргини, кои во сексуалноста гледаат извор за еден нов, социјалистички хуманизам, како и супкултурните практики на трансгресија и игра со комплексните испреплетувања на политиката, моќта, социјалната динамика и желбата.

15

3. ЛГБТ активизам на локално ниво

ЛГБТ-активизмот во Македонија главно е централизиран во Скопје, како главен град. Со исклучок на една организација (ЛГБТ Јунајтед), која дел од своите работи ги врши од Тетово, другите граѓански организации што се занимаваат со заштита на правата на ЛГБТИ-луѓето дејствуваат во Скопје. Овој централизиран пристап во работењето претставува огромна пречка во ефикасната заштита на правата на ЛГБТИ-луѓето. Видливоста на ЛГБТИ-заедницата во локалните средини е многу мала, а толеранцијата кон нив е речиси непостојна. Ова во голема мера влијае и врз самите жртви на прекршување на човековите права во решителноста да го пријават случајот, со што се зголемува ризикот од трајни последици и трауми по жртвата и од исчезнување на ваквите злосторства во темната бројка на криминалитетот. За таа цел Коалицијата СЗПМЗ и ЛГБТИ Центарот за поддршка во 2016 година активно работеа на децентрализација на ЛГБТИ-активизмот и на градење на капацитети на локалната ЛГБТ-заедница за застапување и активизам. Овој процес на децентрализација Коалицијата го започна во 2013 година, а во 2016 година продолжи засилено да работи на формирање активистички јадра во три градови (Тетово, Куманово и Битола), и на нивно зајакнување и едукација во областа на

Целта на фестивалот беше да го донесе во преден план значењето за колективната меморија што го имаат различните форми на сексуална и родова имагинација и отпор во културната продукција во рамките на алтернативниот филм, на видеото и на супкултурните практики во Југославија.

На фестивалот беа прикажани повеќе од 20 филма и видеа од Југославија, а се одржа и една панел-дискусија и едно предавање.

16

човековите права, документирање случаи на прекршување човекови права, застапување и креативен активизам.

Резултатот од овие напори за децентрализација беше особено видлив во 2016 година. Вкупно девет јавни настани, по три во секој град, беа организирани во Тетово, Битола и во Куманово. Овие јавни/културни настани вклучуваа проекција на филмови и дебати, одбележување на 17 мај – меѓународниот ден за борба против хомофобија и ЛГБТИ-вечери на слем-поезија.

Во текот на мај и на јуни локалните активистички јадра спроведоа кампањи на локално ниво за подигнување на свеста за борба против насилството врз ЛГБТИ-луѓето и за промоција на нивните права.

Спроведувањето на кампањата во Битола беше двапати попречено од организирана група. Имено, кампањата во Битола вклучуваше два билборди на прометни локации (Широк сокак и Јавор) со пораки што се однесуваат на ЛГБТ-лица. Активистичкото јадро во Битола укажа на можноста кампањата да биде уништувана и спречувана, но сепак, остана на идејата за креирање гласови и наративи во јавен простор што ќе ја зајакнат локалната ЛГБТ-заедница и ќе ги отворат овие теми во средина што континуирано ги игнорира. Билбордите беа уништени со боја (бела боја) фрлена врз текстот (за да наликува на чин од Шарената револуција) неколку дена по нивното поставување. Тие беа препечатени со нова содржина што беше уништена по неколку часа од поставувањето.

Активистичкото јадро од Куманово сними промотивен видеоклип, во кој се вклучија претставници од локалната самоуправа, познати личности од културно-уметничкиот живот во Куманово, како и активисти за човекови и ЛГБТИ-права. Промотивниот видеоклип беше плод на соработка меѓу активистичкото јадро во Куманово и телевизија „ПЛУС“, која го емитуваше видеоклипот.

Активистичкото јадро во Тетово беше предводено и организирано од локалната НВО ЛГБТИ Јунајтед. Тие снимија промотивен видеоспот, кој говори за различностите и содржи пораки за прифаќање на сексуалните малцинства. Промотивниот видеоспот беше емитуван на локалната телевизија „КИСС“.

17

Свесни дека билбордите со својата оригинална читлива содржина стоеја само неколку дена, членовите на јадрото, сепак, ја проширија пораката на социјалните мрежи, каде што предизвикаа лавина реакции. Реакциите беа драстично поделени. Голем дел беа реакции на поддршка, но огромен дел и говор на омраза и повици за насилство.

Покрај овие многубројни јавни настани и видливи кампањи, локалните активистички јадра добија поддршка од регионалните канцеларии на Народниот правобранител. Еден од јавните настани во Тетово се одржа во просториите на локалната власт, а активистичкото јадро во Куманово доби дозвола од локалната власт за користење простор на општината за работни средби на групата.

18

IV Истражувања и публикации

1. Колку се еднакви и безбедни младите во Mакедонија во нивниот сексуален развој и сексуални искуства? За сексуалноста и сексуалното здравје низ родовата припадност, улогите, однесувањата и детските права

Оваа публикација во најголем дел се потпира на истражувачки резултати за сексуалните однесувања, интереси и заштита кај младите (15 год.) од Македонија, добиени со нивно директно учество во меѓународна лонгитудинална (HBSC) студија.

Дел од главните наоди од истражувањето се:

- висока преваленција (36%) на сексуално активни момчињата на 15-годишна возраст во Македонија со висока меѓуродова диспропорција (12:1), како и ниска стапка на (само)заштита, особено меѓу девојчињата;

- младите со изразена хомо- и бисексуална привлечност (вљубеност) се многу почести жртви на малтретирање во училиште, но и жртви на психичко и физичко насилство во домот, во споредба со нивните хетеросексуални врсници. Тие се речиси петпати почести жртви на сексуално вознемирување и полов напад, за што е многу веројатно дека најчесто немаат кому да му се обратат. Голем дел од нив имаат намалена поддршка и разбирање од своето семејство и од родителите, а уште помала од врсниците. На голем број индикатори на менталното и емоционалното здравје, младите со хомо- и бисексуални склоности (вљубеност) се изложени на два и повеќе пати поголеми ризици во споредба со хетеросексуалните врсници. Депресивните чувства на тага и безнадежност, со сериозни самоубиствени идеи, се меѓу највисоките ризици по живот со кои се соочува оваа „невидлива“ група млади.

Истражувањето е достапно на: http://coalition.org.mk/publikacii/kolku-se-ednakvi-i-bezbedni-mladite-vo-makedonija-vo-nivniot-seksualen-razvoj-i-seksualni-iskustva-za-seksualnosta-i-seksualnoto-zdravje-niz-rodovata-pripadnost-ulogi-odnesuvana-i-detskite-prava-podat/

Истражувањето беше промо-вирано на прес-кон ференција одржана во јануари 2017 година. Авторка на публикацијата е Лина Ќостарова-Унковска од Центарот за психо со цијална и кризна акција (ЦПКА) од Скопје.

19

2. Прекршувања на човековите права на луѓето што употребуваат дрога при контакт со полицијата во Република Македонија

Истражувањето се спроведуваше во периодот меѓу 2014 и 2015 година преку 11 фокус-групи, во кои учествуваа повеќе од 80 луѓе што употребуваат дроги од повеќе општини низ Република Македонија. Главната цел на истражувањето беше да се соберат податоци, перцепции и впечатоци на луѓето што употребуваат дроги кои укажуваат на кршење на човековите права од страна на полицијата и да се идентификуваат најчестите облици на прекршување на правата.

Истражувањето е достапно на: http://coalition.org.mk/publikacii/prekrshuvane-na-chovekovite-prava-na-luge-koi-upotrebuvaat-droga-pri-kontakt-so-politsija/

Повреда на правото на лично достоинство, дискриминација, повреда на здравствените права, повреда на правата при приведување и лишување од слобода, понижувачки и незаконски лични претреси, незаконска употреба на присила и загрозување на животот и безбедноста на луѓето што употребуваат дроги, индиции за нечовечки или деградирачки третман и казнување се само дел од главните наоди на ова истражување, кои сведочат за третманот на полицијата кон луѓето што употребуваат дроги.

Истражувањето беше промо вирано во јануари 2016 година на конференција на која при суствуваа претставници од Народниот правобранител и од Министерството за внатрешни работи. Автор на истражувањето е Жарко Трајаноски, а асистенти-истражувачи се Драгана Дрндаревска и Томислав Кежаровски.

20

3. Конопот за медицинска употреба во Македонија – здравје или бизнис?

Со измените на Законот за контрола на опојни дроги и психотропни супстанции од февруари 2016 година, Македонија стана 14-та земја во Европа и 3-та во регионот што го легализира конопот за медицинска употреба. Но, долгоочекуваниот закон не ја исполни целта за која е наменет, бидејќи легално достапните форми на коноп не ги отсликуваат потребите за лекување различни болести, продажните цени се премногу високи, лекарите-специјалисти само спорадично и со скептицизам пропишуваат препарати од коноп, а пациентите продолжуваат да ги набавуваат лековите од црниот пазар. Овој документ има цел да ги утврди пропустите во актуелното законско решение, кои резултираат со негова несоодветна примена.

Издавач на публикацијата е Фондација за демократија на Вестминстер. Публикацијата е производ од партнерска иницијатива на ХОПС – Опции за здрав живот Скопје и Коалицијата, а автори се Наташа Бошкова и Ивица Цековски. Публикацијата е достапна на: http://coalition.org.mk/publikacii/konopot-za-meditsinska-upotreba-vo-makedonija-zdravje-ili-biznis/

Освен тоа, документот ги сумира искуствата и ставовите на клучните засегнати страни и прави преглед на моделите за регулација на медицински коноп во Израел, Канада и во Шпанија, врз чија основа предлага алтернативни решенија за унапредување на пристапот до овие лекови за пациентите во Македонија. Во таа насока, неопходно е изготвување ново законско решение, кое ќе овозможи легален пристап до лекови од коноп во различни форми и со концентрации соодветни за третман на многу повеќе здравствени состојби од оние што се дозволени сега, но и со цени што ќе бидат во рамките на финансиските можности на граѓаните. Ова подразбира и укинување на строгите услови за одгледување коноп, додавање дел од лековите на позитивната листа, како и креирање простор за да можат пациентите самите да ги подготвуваат препаратите од коноп за сопствена употреба.

21

4. Процена на потребите на локалните механизми за заштита од дискриминација и пристап до правдата во општините Битола,

Куманово, Струмица, Тетово и Штип

Процената е изготвена во рамките на проектот „Заштита од дискриминацијата на ЛГБТ на локално ниво“, кој го спроведуваат ХЕРА и Коалицијата Сексуални и здравствени права на маргинализираните заедници. Таа има цел да ги утврди организираноста на механизмите за заштита од дискриминација на локално ниво, нивните капацитети за спроведување на законските надлежности и ефикасноста во заштитата од дискриминација, особено на дискриминацијата врз основа на родот, сексуалната ориентација и родовиот идентитет.

Публикацијата е достапна на: http://coalition.org.mk/wp-content/uploads/2016/11/Procenka-na-potrebite-na-lokalnite-mehanizmi_mkd.pdf

Резултатите од процената ќе помогнат за понатамошно формулирање на активностите, во насока на подобрување на постапувањето на институциите на локално ниво, градење на нивните капацитети и овозможување поквалитетна заштита од дискриминација врз основа на полот, родот, сексуалната ориентација и родовиот идентитет.

Публикацијата беше презентирана на дискусија меѓу претставници од Народниот правобранител, Комисијата за заштита од дискриминација, Министерството за правда и координаторите за еднакви можности од општините. Автори на процената се Славчо Димитров и Наташа Бошкова, а уредници – Драгана Дрндаревска и Драшко Костовски.

22

5. Прирачник за користење на институционалните механизми за заштита на ЛГБТИ-заедницата

Целта на овој прирачник е да ги собере на едно место сите информации што им се потребни на ЛГБТИ-лицата за препознавање и за пријавување насилства и говор на омраза врз основа на сексуална ориентација и родов идентитет.

Првиот дел од прирачникот е посветен на препознавањето на дискриминацијата, насилствата од омраза и говорот на омраза врз основа на сексуалната ориентација и на родовиот идентитет.

Прирачникот беше дистрибуиран помеѓу ЛГБТИ-заедницата на албански и на македонски јазик. Авторка на прирачникот е Драгана Дрндаревска, а е достапен на: http://coalition.org.mk/publikacii/prirachnik-za-koristene-na-institutsionalnite-mehanizmi-za-zashtita-na-lgbti-zaednitsata/

Вториот дел од прирачникот е насочен кон детално објаснување на постојните институционални механизми за заштита на ЛГБТИ-заедницата во Република Македонија.

Прирачникот ги објаснува и видовите постапки што би можеле да се иницираат пред одредени национални институции за заштита од насилства и говор на омраза, како и дискриминација на ЛГБТИ-заедницата. Преку објаснување на начинот на функционирање на овие национални механизми кои можат да се искористат за заштита на ЛГБТИ-заедницата, се навлегува и во законската рамка што ја третира дискриминацијата, насилствата и говорот на омраза во Република Македонија.

23

6. Прирачник за полициски службеници при заштита на правата на ЛГБТИ-лицата

7. Годишен извештај 2016 „Сексуали и здравствени права на маргинализираните заедници“

Годишниот извештај за состојбите со сексуалните и здравствените права на маргинализираните заедници (сексуални работници, луѓе што живеат со ХИВ, ЛГБТИ и луѓе што употребуваат дроги) е документ кој има цел да даде сеопфатен опис на состојбите, да ги документира промените во политиките, законите, прекршувањето на правата на маргинализираните заедници и третманот од страна на надлежните институции.

Целта на овој прирачник е да им помогне на полициските службеници при справување со кривичните дела чии жртви се ЛГБТИ-луѓето и со тоа да придонесе за зголемување на бројот на разрешени кривични дела сторени од омраза кон нив и за градење доверба помеѓу ЛГБТИ-заедницата и полицијата.

Автори на при-рачникот се Павле Богоевски и Драгана Дрндаревска и тој е достапен на македонски и албански на јазик на: http://coalition.org.mk/publikacii/p r i ra c h n i k- za - p o l i t s i s k i -sluzhbenitsi-pri-zashtita-na-pravata-na-lgbti-litsata/

24

8. Списание „Дроги – политики и практики“ ХОПС и Коалицијата во 2016 година издадоа два броја од списанието „Дроги – политики и практики“. Ова списание, чиј прв број се појави во 2013 година, е единственото од таков вид во Југоисточна Европа и едно од неколкуте што се издаваат во светот. „Дроги – политики и практики“ се стреми да понуди поинакви гледишта на политиките и практиките за дрогите и употребата на дрогите, да образува поширока публика, да обезбеди поголема видливост на луѓето што употребуваат дроги и да поттикне дијалог за изнаоѓање соодветни и хумани решенија за наведените општествени прашања. Темите на петтиот и на шестиот број се – „Зошто е битна едукацијата?“ и „Млади и дроги“.

Исто така, извештајот ја опишува и ја документира борбата на активистите за правата на маргинализираните заедници, нивните заложби и одговорот на институциите и пошироката јавност кон нив.

Годишниот извештај на Коалицијата е важна алатка за застапување, која се користи од страна на Коалицијата и партнерските мрежи и организации во процесите за унапредување на заштитата и уживањето на правата на маргинализираните заедници.

Автори на извештајот се: Влатко Деков од ХОПС, Елизабета Божиноска од ХЕРА, Ирена Цветковиќ и Драгана Дрндаревска од Коалицијата. Извештајот беше презентиран на прес-конференција на почетокот на 2017 година. Тој е достапен на: http://coalition.org.mk/publikacii/godishen-izveshtaj-2016/

25

V Сервиси

1. Психосоцијална поддршка на маргинализираните заедници

И во 2016 година продолживме со обезбедување бесплатна психосоцијална поддршка и советување за луѓето од маргинализираните заедници на кои им е потребна. Овој сервис го овозможува Коалицијата во соработка со психологот Лина Ќостарова-Унковска и е достапен за ЛГБТ, луѓе што употребуваат дроги, сексуални работници и луѓе што живеат со ХИВ, особено доколку се жртви на насилство, дискриминација и вознемирување. Во 2016 година овој сервис го искористиле 18 клиенти, од 1 до 6 сеанси.

2. Правна помош на трансродови луѓе за правно признавање на родот

Во текот на 2016 година Коалицијата обезбеди правна помош на пет транслица. Во еден од случаите на транслицето му е овозможено усогласување на податоците во документите од средно образование. Во друг случај на транслице му е овозможена промена на името и презимето врз основа на родовиот идентитет на клиентот. Во четири случаи застапувани се транслуѓе пред Управен суд, заради судска заштита на правото на правно признавање на родот. Во 2016 година поднесовме една жалба до Европскиот суд за човекови права поради утврдување на повреда на правата на транслице на кое не му е дозволена промена на податоците во матичната евиденција.

3. Правна помош во случаи на насилство и прекршување на човековите права на маргинализираните заедници

Покрај на транслуѓето, Коалицијата обезбедува правна помош и за другите маргинализирани заедници. Двајца сексуални работници поведоа постапка против медиум и уредник на емисија во која им беа повредени правото на заштита на личните податоци. Продолжи постапката против насилникот за време на Маршот на толеранцијата во 2012 година, и по пет одржани/одложени рочишта во декември заврши првостепената постапка по вторпат. Поради развлекување на постапката во декември беше поднесено Барање за судење во разумен рок до Врховниот суд на РМ.

Поднесени се две тужби за граѓанска одговорност на медиуми поради изречена навреда и клевета на ЛГБТ-активист.

Обезбедена е правна помош за лице против кое се води кривична постапка поради поседување канабис за лична употреба.

Поведена е постапка против напаѓач врз транслице. Во прв степен напаѓачот е осуден, во тек е жалбена постапка по жалба поднесена од осудениот.

Европскиот суд за човекови права ја прифати жалбата на две лица што употребуваат дроги, а кои во 2014 година бараа заштита од Судот за повреда на приватноста поради земени ДНК-примероци спротивно на законот. Жалбата беше доставена на одговорот до Владата, а потоа правната советничка на Коалицијата, која ги застапува, даде писмен одговор на наодите на Владата.

Застапувани се двајца активисти за заштита на нивното право на приватност поради противправно снимање. Поднесено е барање за заштита на личните податоци до Дирекцијата за заштита на личните податоци и тужба до Управниот суд.

26

4. Документирање случаи на прекршување на правата на маргинализираните заедници

Документирањето случаи е програма на Коалицијата од самите почетоци на постоењето. Програмата има цел, преку развивање на капацитети на самите заедници за препознавање на случаи на прекршување на правата, да создаде база на податоци за случаи на прекршување на правата на маргинализираните заедници, која ќе ја користи за застапување засновано на докази. Коалицијата ги користи документираните случаи за застапување пред надлежни институции и организации на национално и на меѓународно ниво.

Во 2016 година беа документирани 18 случаи на прекршување на правата на луѓето што употребуваат дроги, сексуалните работници, луѓето што живеат со ХИВ и ЛГБТИ.

27

VI Организациско јакнење Со цел зајакнување на капацитетите на Коалицијата, зголемување на транспарентноста и на отчетноста во работењето и поголемо вклучување на целните заедници и организациите-членки во планирањето и во спроведувањето на годишната програма во текот на 2016 година, спроведовме повеќе активности:

- Изработка на план за децентрализација на активностите на Коалиција. Целта на планот е да придонесе кон спроведување повеќе активности на локално ниво, во партнерство со локални организации, поттикнување на активизмот за правата на маргинализираните заедници на локално ниво и градење партнерства со локални институции за застапување. Планот се изработи во септември 2016 година. На работилницата учествуваа организациите-членки, партнерски организации и организации за намалување штети и превенција од ХИВ од седум града надвор од Скопје;

- Ритрит. Ритритот на Коалицијата се одржа во октомври 2016 година. Целта на ритритот беше заедно со организациите-членки на Коалицијата да се ревидираат стратегиските цели и да се направи годишна програма за работа;

- Работилница за организациска одржливост. Со цел унапредување на вештините за собирање фондови во 2016 година, организиравме обука за тимот на Коалицијата за собирање фондови, со фокус на фондовите од Европската Унија.

- Тримесечник. Од 2016 година Коалицијата редовно подготвува тримесечник, чија цел е да ги извести целните заедници, организациите-членки и парт-нерските организации за теков-ните активности и резултати од работењето. На интернет-страницата на Коалицијата може-те да се пријавите за редовно да го добивате тримесечникот на е-пошта.

28

VII Буџет

Коалицијата има финансиска менаџерка и надворешна сметководителка, кои се одговорни за менаџирање на финансиите на организацијата и за известувања кон надлежните органи и донатори.

Завршната сметка и годишниот извештај од надворешна ревизија се објавуваат на интернет-страницата на Коалицијата. Тие се достапни на: http://coalition.org.mk/izveshtai/

Годишниот буџет на Коалицијата за 2016 година изнесуваше 10 406 000 денари.

Во табелата во прилог се прикажани донаторите и проектите во 2016 година.

Приходи по проекти за 2016 година Промоција и заштита на сексуалните и на здравствените права на маргинализираните заедници (Фондација Отворено општество Македонија)

6 724 000 ден.

Програма за промоција на регионалните истражувања во Западен Балкан (РРПП) – Факултет за медиуми Белград

262 000 ден.

Програма за промоција на регионалните истражувања во Западен Балкан (ФИООМ –РРПП)

190 000 ден

Правна заштита на жените – УСАИД (ЕСЕ) 497 000 денГраѓанско општество – УСАИД (ФООМ) 630 000 денПодобрување на статусот на ЛГБТ заедницата – УСАИД (Хелсиншки комитет)

182 000 ден.

Недела на гордоста – Амбасада на САД 272 000 ден. Институционален и организационен развој на организацијата ЦИВИКА – МЦМС

1 536 000 ден.

Филмски Фестивал – фондација Heinrich Böll 113 000 ден. Вкупно приходи 10 406 000 ден

29

VIII За нас Коалицијата СЗПМЗ е формирана во 2007 година како неформална заедничка платформа и резултат на здружените напори и заложби на неколку организации: ХОПС – Опции здрав живот Скопје, Х.Е.Р.А, ИЗБОР – Струмица и ЕГАЛ. Од 2011 година Коалицијата е регистрирана како засебен ентитет, односно како граѓанска организација чии основачи се: ХОПС – Опции здрав живот Скопје, Х.Е.Р.А, ИЗБОР – Струмица, ЕГАЛ и СТАР-СТАР.

ВИЗИЈА

Коалицијата „Сексуални и здравствени права на маргинализирани заедници“ (СЗПМЗ) се залага за свет во кој сите луѓе подеднакво и без дискриминација ги уживаат универзалните човековите права и каде што почитувањето на различностите, правото на избор и социјалната правда се основни принципи за демократско и слободно општество.

МИСИЈА

Коалицијата „Сексуални и здравствени права на маргинализираните заедници“ се залага за заштита и почитување на основните човекови права на маргинализираните заедници, со фокус на ЛГБТИ-луѓето, луѓето што употребуваат дроги, сексуалните работници/работнички, луѓето што живеат со ХИВ и маргинализираните жени. Коалицијата дејствува преку застапување, истражувања и анализи, суштинско вклучување на МЗ во креирањето и имплементацијата на политиките, едукација на сите засегнати страни, промоција на културните практики на МЗ, како и вмрежување и градење алијанси со граѓанското општество.

СТРАТЕГИСКИ ЦЕЛИ

Унапредување на здравјето и добросостојбата на МЗ преку овозможување достапност и подобрување на пристапот до квалитетни здравствени, социјални и правни услуги.

Унапредување на човековите права и заштита од дискриминација на МЗ преку застапување и промовирање закони, политики и добри практики.

Воспоставување на поддржувачка околина за МЗ, во која еднаквоста, слободата и почитувањето на сексуалните различности се темелни вредности.

Зајакнување на учеството и активизмот на маргинализираните заедници во борбата за остварување на сопствените права и слободи.

Зајакнување на организациската ефективност и транспарентност на КСЗПМЗ.

КОНТАКТ

Коалиција Сексуални и здравствени права на маргинализирани заедници Бул. Климент Охридски бр. 66-1/3, 1000 Скопје +389 2 3214 269koalicijaszpmz@gmail.com http://coalition.org.mk/

Коалиција Сексуални и здравствени права на маргинализираните заедници

Уредничка: Драгана Дрндаревска

Лектура: Бобан Карапејовски

Дизајн: Јордан Јакимовски

Содржината на оваа публикација е единствена одговорност на Коалиција Сексуални и здравствени права на маргинализираните заедници и на ниту еден начин не може да се смета дека ги одразува гледиштата на Цивика Мобилитас, Швајцарската агенција за развој и соработка (SDC) или организациите што ја спроведуваат.