desk

PDF S

tudio

Trial

yovelTviuri literaturul _

sazogadoebrivi Jurnali

2015 / 3

misamarTi: Tbilisi, xidis q.#1tel.: 2-98-36-43

ciskari1852@gmail.comhttps://www.facebook.com/ciskari1852

Jurnali gamodis

Tbilisis municipalitetis

finansuri mxardaWeriT

saredaqcio sabWo

andro bedukaZeTavmjdomare

vano amirxanaSvilinaira bepievilevan bregaZe

daviT TedoraZezviad kvaracxelia

esma kokoskeriagiorgi lobJaniZe

avTandil nikoleiSvilinino sadRobelaSvili

Tamaz tyemalaZerezo WeiSvili

Temur Wkuaselibesik xaranauli

mTavari redaqtori

amiran gomarTeli

mT. redaqtoris moadgileebibaRaTer arabuli

soso goliaZe

redaqtorTa jgufiandro buaCiZe

Tamar gelitaSvilielza metreveli

kompiuteruli uzrunvelyofaqeTevan merkvilaZe

grafikuli ilustraciebi mariam gogiliZisa

garekanis pirvel gverdze miSa gogriWianis ferwera

`wasvla nestanisa, tarielisa da avTandilisa fridonTan~,

gamofenidan `sinTezuri xelovneba mxatvris wigni

`vefxistyaosani~garekanis meoTxe gverdze

fotokolaJi amave gamofenidan

desk

PDF S

tudio

Trial

Semosuli masalebi avtorebs ar ubrundebaT.

sarCevi

3

1414181825252929

3333

4444

52525454

57576363

7070

8080

8686

9090

110110

122122

131131

137137

akaki baqraZe daviwyebuli idea

poeziapoezia

qeTevan naTelaZemariam wiklaurijuba xaindravagiorgi balaxaSvili

reportaJireportaJi

Temur Wkuaseli emo ciebze monadire kaci (Sexvedra samcxe-javaxeTis saxelmwifo universitetSi)

eseistikaeseistika

nugazar zazanaSvilididi mistifikatori

prozaproza

Tornike gogniaSvili`quCa tiroda maSin~Teloniusi xaSmSi

guram megreliSviliakuniniadamoRalate qmrebisa da alesili xmlebisa

dialogidialogi

andro buaCiZe zurab xasaia saubari saWirboroto Temaze

`ciskari 1852~ `ciskari 1852~ skolas skolas

Tamar gelitaSvilisikvdilaTan Serigebuli geniosi

interviuinterviu

nino sadRobelaSvilimogzauri martosuli(saubari guram megreliSvilTan)

axali Targmanebiaxali Targmanebi

revaz inaniSvili osur enaze (xuTi miniatura)Targmani raziaT qumaritovisa

elis manroan ho miTxari, an araTargmani rusudan maxaTaZisa

tatiana tolstaiapaemani frinvelTanTargmani Tamar kotrikaZisa

wignebiwignebirecenziarecenzialevan bregaZesakiTxav-saTvalierebeli pawia-didi wigni

artreviuartreviu

marika kaxaZemxatvris upirvelesiRirsebaa, gagaocos

desk

PDF S

tudio

Trial

3bkaki

caqraZe

roca `qarTlis cxovrebas~ kiTxu-lobT, ar SeiZleba maSinve TvalSi ar geceT erTi garemoeba: Zireulad gansxvavebulia Tamaris istoriko-sebisa da JamTaaRmwerlis Txrobis ganwyobileba, SeiZleba mkiTxvelma miTxras kidec ra aris sakvirveli? Tamaris istorikosebi gviamboben ga-marjvebuli saqarTvelos Tavgadasa-vals, JamTaaRmwereli ki Cveni qveynis damarcxebas iglovso. cxadia, es mar-Talia, magram isic unda mogaxsenoT, rom amgvari viTarebiT gamowveul sxvaobas ar vgulisxmob, vgulisxmob saqarTvelos istoriuli misiis gage-bis daviwyebas, Tu saerTod dakargvas.

vatyob, rac axla vTqvi, mTlad mkafio ar unda iyos. amitom ufro dawvrilebiT Camovayalibeb Cem azrs.

visac `istoriani da amzani Sara-vandedTani~ dakvirvebiT waukiTxavs, igi uTuod miaqcevda yuradRebas me-matianis Tundac or frazas.

pirveli: `aqa kula samebisa Tana ixilvebis oTxebad Tamar, miswore-buli da aRmatebuli~ (`qarTlis cxo-vreba~, t. II, 1959 w., gv. 25). rogorc xedavT, Tamari gamocxadebulia qri-stianuli samebis mama-RmerTi, Ze-RmerTi, suli wmida meoTxe wevrad.

meore: `miudga Tamari ganwmedi-liTa gonebiTa da taZrisa RmerTisa aRmsWualulisa sanTliTa sxeulisa-Ta, mxurvaliTa guliTa da ganuTle-buliTa suliTa tabaxmelisa beT-lemmyofelman mun Sva Ze, swori Zisa RmrTisa~ (iqve, gv. 56). aq ki Tamari gaTanabrebulia RmrTismSobelTan, laSa-giorgi ki ieso qristesTan.

orTodoqsuli qristianuli Sexe-dulebiT, mematianis rogorc pir-veli, ise meore gancxadeba usaSve-lo mkrexelobaa, magram ratomRac `istorianisa da azmanis~ avtors amisi ar eSinia. gabedulad da aSka-rad ambobs imas, rac, wesis Tanaxmad, marTlmorwmune qristianma fiqra-dac ar unda gaivlos. ra Tqma unda, JamTaaRmwerelTan amgvar mkrexe-lobas ver Sexvdebi. imas ki naxavT, Tamaris istorikosis mier ieso qri-stesTan misworebuli laSa-giorgi ra sityvebiT aris damcirebuli da dakninebuli Tavxedi, TviTbuneba, saxiobismoyvare, Rvinismoyvare, ge-moTmoyvare. amas mohyva is, rasac ` wi-naswarmetyuelica ityvis: Wama iakob, ganZRa, gansxva, gansuqna. da dauteva RmerTi Semoqmedi Tvisi, da ganudga RmerTsa macxovarsa Tvissa. egreTve

daviwyebuli idea*

*ibeWdeba SemoklebiT.

desk

PDF S

tudio

Trial

4iqna naTesavsaca amas Sina qarTvel-Tasa, rameTu ganZRes da iSuebdes da uwesoebad magrkes siZvaTa Sina da mTvralobaTa ugunurni kacni, mefis karsa zeda ara-yofnisa Rirsni da aw karsa zeda myofni~ (`qarTlis cxo-vreba~, t. II, 1959 w., gv. 156-157).

kargad rom gavigoT, saqarTvelos istoriuli misiisadmi damokidebu-lebis amgvari Secvla ras moaswa-vebs, jer vnaxoT, ras niSnavs Tamaris istorikosis sityvebi da mere imas mivaqcioT yuradReba, riTi cvlis, ra ideiT JamTaaRmwereli `istoria-nisa da azmanis~ avtoris azrs.

Tamaris samebis meoTxe wevrad gamocxadeba da Cvili laSa-giorgis ieso qristesTan misworeba nawilia qarTuli mesianisturi ideisa.

yodel erSi arsebobs mesiani-sturi idea. igi aqvT germanelebs, rusebs, somxebs, polonelebs da sxvebs. es idea eris TviTgamtkice-bas, TviTrwmenas, Zlierebas uwyobs xels. ama Tu im istoriul viTare-baSi erovnuli imedis safuZvelia da ebrZvis erovnul sasowarkveTilebas. bunebrivia, rom mesianisturi idea qarTvelma moazrovneebmac gamoimu-Saves da Camoayalibes.

SeiZleba aucilebeli ar iyos qar-Tuli mesianisturi ideis sxva xalxe-bis mesianistur ideasTan Sedareba, magram somxur mesianistur ideas ki uTuod unda Sevupirispiro: es naT-lad dagvanaxebs, rogor ibrZvian qarTvelebi da somxebi erovnuli Ta-visTavadobis SesanarCuneblad.

somxuri mesianisturi idea efuZ-neba warRvnis miTs, rogorc kargad cnobilia, dabadebis wignis Tanaxmad, warRvnis Semdeg noes kidobani ara-ratis mTaze gaCerda. aq gamovida gareT noe da misi saxloba. aqedan daiwyo kacobriobis xelmeore aRor-Zineba. Zvel somxur mwerlobas mia-Cnia, rom bibliis ararati somxeTis araratia. warRvnis Semdeg noem mTe-

li cxovreba (bibliis mixedviT ki man 350 weliwadi icocxla) somxeTSi gaa-tara, icoda somxuri enac da dasa-flavebulic naxWevanSia. maSasadame, somxuri mwerlobis azriT, somxeTi kacobriobis regeneraciis akvania. qristian xalxebSi bibliis avtorite-ti safuZvels aZlevda zogierT somex mematianes emtkicebina: yvela xalxi somxebisagan warmoiSva da yvela enis mSobeli somxuriao. nuravin miiCnevs amas ubralo miamitobad. es idea mZi-me istoriuli kataklizmebis epoqa-Si exmareboda somex xalxs, imediT asazrdovebda mis simtkices, mxne-obasa da vaJkacobas. sxvaTa Soris, somxuri mesianisturi ideis gavlena imdenad didi yofila, rom ruseT-Sic araratis mTebidan, e. i. somxeTi-dan, moelodnen mesias (mxsnels). ase fiqrobdnen manam, sanam 1701 wels so-mex moRvawes israel oris werili ar gaugzavnia petre pirvelisaTvis da ar ucnobebia moskovidan moevlinebao qveynierebas mesia (ix. al. abdalaZis `qarTlis cxovreba~ da saqarTvelo-somxeTis urTierToba~, 1982 w., gv., 101, 102, 107, 108, 144, 145).

upirvelesad mesianisturi idea somxeTs sWirdeboda bizantiis mesia-nisturi ideis winaaRmdeg, masTan sa-brZolvelad.

aseve sWirdeboda mesianisturi idea qarTvel ersac: erTi mxriv, bi-zantiis politikuri da religiuri agresiisagan Tavdasacavad da, meore mxriv, somxuri eklesiis ideologiu-ri pretenziis Sesakaveblad. sWirde-boda, agreTve kavkasiaSi saqarTve-los hegemonobis gasamtkiceblad.

ra niSnebi aqvs qarTul mesiani-stur ideas?

pirveli: cnobili himniT `qeba da dideba qarTulisa enisa~ qar-Tuli ena gamocxadebulia qristes enad. meored mosvlis Jams ufali am eniT daelaparakeba kacobriobas. es ar aris erTaderTi SemTxveva, roca

desk

PDF S

tudio

Trial

5Zvel qarTul mwerlobaSi qarTuli ena gansakuTrebulad aris warmodge-nili. `Siosa da evagres cxovrebaSi~ naTqvamia, rom, roca 13 asureli mama saqarTvelos sazRvars moadga, kaTa-likos evlavioss RamiT uflis ange-losi eCvena da uTxra: RvTis mona io-ane mowafeebiTurT modis, Seegebe da Seiwynareo. kaTalikosi asurel ma-mebs Seegeba. ioanes qedze moexvia da keTilad mobrZaneba usurva. stumari maspinZlis ferxTiT daeca da RmerTs madloba Seswira, kaTalikosis Tayva-niscemis Rirsi rom gaxda. ioanesa da evlavioss Soris saubari qarTulad mimdinareobda. amis gamo `cxovrebis~ avtori gakvirvebuli ambobs: `viTar moeca ioanes ena qarTulad metyve-li yovlad daubrkolebeli?~ pasuxs ase iZleva: `eha, sakvirvelebasa Sensa. qri ste RmerTo, viTar adideb madi-debelTa SenTa~.

rogorc xedavs, qristes STagone-biT, qarTulad ametyvelda kaci, ro-melsac qarTuli `arca odes asmioda, ar Tu eswava~.

aseve RvTis STagonebiT alaparakda qarTulad eqvTimec. marTalia, igi qarTveli iyo, magram gadaviwyebuli hqonda mSobliuri ena. uWirda qar-Tulad saubari (`ioanesa da eqvTimes cxovreba~). erTxel eqvTime mZimed iyo avad. avadmyofs RvTismSobeli eCvena da hkiTxa: ra gtkiva, eqvTime? sneulma upasuxa: vkvdebi, dedofalo. RvTismSobelma anugeSa igi: `arara ars, vneba Sen Tana, aRdeg. nu geSi-nin da qarTulad xsnilad ubnobdi~. am sityvebis mere eqvTime ara marto sruliad ganikurna, aramed didebuli qarTuliTac ametyvelda: `mieriTgan dauyeneblad, viTarca wyaro aRmo-din uwmindes yovelTa qarTvelTasa~.

ase mWidrod ukavSirdeba, Cveni mwerlobis azriT, qarTuli ena da ieso qriste erTmaneTs.

meore: qristes kvarTi saqarTve-loSi, mcxeTaSia dasaflavebuli.

dakrZalvis adgils agebulia sve-ticxoveli. matiane gviambobs, rom ori kaci, elioz mcxeTeli da longi-noz karsneli, saqarTvelodan ieru-salims gaemgzavra. isini maSin Cavid-nen ierusalimSi, roca iq ieso qriste jvars acves. uflis kvarTi, Turme, mcxeTel moqalaqeebs xvdaT wilad. `xolo kvarTi igi uflisa wiliT xuda mcxeTelTa: warmoiRo elioz da moi-Ro mcxeTas~ (`qarTlis cxocreba~, t. 1, 1955 w., gv. 98-99).

mesame: saqarTvelo RmrTismSob-lis wilxvedri qveyanaa.

meoTxe: bagrationTa samefo di-nastia aris iesian-daviTian-solomo-niani. mogexsenebaT, qarTvel mefeTa brZaneba-gankargulebanni, wesisamebr, iwyeba ase: ` Cven iesian-daviTian-solo-monian-pankrationman mefeT me feman~ amrigad, qarTveli bagrationebi ebra-el mefeTa STamomavlad Tvlidnen Tavs. ratom? imitom, rom iesec, Zec misi daviT, solomonic Ze daviTisi saxarebaSi moxseniebuli arian qristes winaparTa Soris. maSasadame, qarTve-li bagrationebi da qriste naTesavebi arian. es ki qarTuli samefo dinastiis gansakuTrebulobas mowmobda.

amasTan erTad, garkveul periodSi qarTveli mefeebi `mesiis maxvilad~ iwodebian. isini damcvelic arian da gamavrcelebelic qristes moZRvre-bisa.

qarTul mesianistur ideas ayali-bebs qarTuli saeklesio mwerloba. misi azri mkafioa: Tuki saqarTvelo RvTismSoblis wilxvdomi qveyanaa, qarTuli ena qristes enaa, romli-Tac unda elaparakos ufali kaco-briobas meored mosvlis Jams, bagra-tionebi ki qristes naTesavebi arian, cxadia, qarTveli xalxi sagangebo, gansakuTrebuli misiis matarebelia. igi movalea es misia aRasrulos. qar-Tuli eklesia, istoriis asparezze, am ideiT warmarTavs da amoqmedebs qarTvel xalxs

desk

PDF S

tudio

Trial

6ibrZodnen Tu ara qarTuli same-fo kari da qarTveli politikosebi am ideis praqtikuli ganxorcielebi-saTvis? Tu azri mxolod azrad dar-Ca da amiT damTavrda yvelaferi? ra Tqma unda, ibrZodnen. qarTuli ma-tiane, qarTuli mwerloba amas gvida-sturebs.

jer erTi, roca dadga wuTi gane-sazRvraT, ras ewodeboda saqarTve-lo, igi qarTuli enis safuZvelze ganmartes. `qarTlad friadi queya-na aRiracxebis, romelsaca Sina qarTuliTa eniTa Jami Seiwirvis da locvai yoveli aResrulebis, xolo kuirielesoni brZulad iTqumis, ro-mel ars qarTulad: `ufalo wyaloba yav~, gina Tu `ufalo Seguiwyalen~ (giorgi merCule `grigol xanZTe-lis cxovreba~). am formulaSi isic mkafioa, ras ewodeba saqarTvelo da isic, rom qarTuli samyaro berZnul samyarosTan dakavSirebulia mtki-ced, raki `kuirieleson~ berZnulad iTqmis.

meorec, yalibdeba termini `sa qar-T velo~. Cvens samecniero literatu-raSi waawydebiT Civils, rom cneba `saqarTvelo~ SedarebiT gvian gaCnda, maSasadame, Cveni erTiani erovnuli cnobierebac gvian Camoyalibda. es Ci-vili usafuZvloa. cneba ` saqarTvelo~ ar gulisxmobs qarTvelTa erovnul saxelmwifos, igi moicavs imas, rac qarTvelebs ekuTvniT, rac qarTvel-Ta samflobeloa, miuxedavad imisa, cxovrobs Tu ara iq naTesaviT (anu dRevandeli terminiT rom vTqvaT, erovnulad) qarTveli. mwerali am-bobs: yvelgan qarTlia, sadac wir-va-locva qarTulad mimdinareobso. am periodSi qarTulad wirva-locva marto iq ar xdeba, sadac qarTvele-bi cxovroben. qarTul eklesias ukve garRveuli aqvs eTnikuri sazRvari. iqac saqmianobs, sadac araqarTvele-bi cxovroben (sulerTia, ra mimar-TulebiT iqneba es aRmosavleTiT,

CrdiloeTiT Tu samxreTiT). ai, am gafarToebul, eTnikursazRvrebga-dalaxul qveyanas, sadac qarTul-ma eklesiam qarTuli wirva-locva daamkvidra, ewodeba saqarTvelo. ami-tom `saqarTvelo~ marto qarTuli erovnuli saxelmwifos saxeli ki ar aris, aramed yvelaferi imisa, rasac ukve qarTvelebi floben, an momaval-Si daepatronebian.

am SemTxvevaSi `saqarTvelo~ re-ligiuri terminic aris, radgan am epoqaSi erovnuloba da sarwmunoe-ba gaigivebulia. `qarTveli~ mar-to erovnebiT qarTvels ar niSnavs, aramed qarTuli qristianobis (anu diofizitobis) aRmsarebelsac, ise-ve rogorc, `somexi~ ar gamoxatavs marto erovnebiT somexs, aramed grigorianuli qristianobis (anu mo-nofizitobis) mimdevarsac. amdenad, `saqarTvelo~ ewodeba teritorias, sadac cxovroben adamianebi, romel-Tac swamT diofizituri, anu qarTu-li, qristianoba.

termini `saqarTvelo~ maSin Cnde-ba, roca qarTvelebi iwyeben erovnu-li teritoriidan gasvlas da sxva miwa-wylis aTvisebas.

mesamec, arCeuli miznis ganxorcie-lebis gzaze saqarTvelo miva iqamde, rom qarTveli mefis tituli iqneba: mefe abxazTa da qarTvelTa, ranTa, kaxTa da somexTa, SarvanSa da SahanSa. am titulSi ukve gaerTianebulia mTe-li amierkavkasia. cota ufro metic: SarvanSa gulisxmobs TiTqmis dRevan-del azerbaijanis patronobas, xolo SahanSa im somxur teritorias, romel-sac mahmadianebi flobdnen samxreTSi (cota xans Txroba unda Sevwyvito da mkiTxvels gavaxseno, rom 1918-21 wlebSi saqarTvelos erovnul gerbze wm. giorgisTan erTad, gamoxatuli iyo mze, mTvare da xuTi varskvlavi. leonti mrovelis cnobis Sesabamisad: warmarTi qarTvelebi `iqneso msaxur mzisa da mTovarisa da varskulavTa

desk

PDF S

tudio

Trial

7xuTTa~ gerbze Svidi mnaTobi rom dainaxes, somex istorikosebs egonaT, saqarTvelos menSevikurma mTavro-bam qarTvel mefeTa tituli gaixse-na da mTel amierkavkasiaze acxadeb-so pretenzias. titulSiac xom Svidi samTavroa moxseniebuli. amis gamo maT protesti ganacxades. ar gaiTva-liswines, rom im gerbze gamoxatuli mnaTobni leonti mrovelis cnobas ixsenebdnen da ara qarTvel mefeTa ukve daviwyebul tituls). mere am ti-tuls daemata yovlisa aRmosavle-Tisa da dasavleTisa TviTmpyrobeli. es ki imis mauwyebelia, rom qarTuli saxelmwifo azri midis orTaviani ar-wivis ideamde. bizantiis imperiis ger-bi imitom iyo orTaviani arwivi, rom igi (bizantia) acxadebda pretenzias rogorc aRmosavleTis, ise dasavle-Tis mflobelobaze. amave ideiT da pretenziiT wamoiReben bizantiidan mogvianebiT rusebic orTavian arwivs sakuTar gerbad.

Teoriuli azri da praqtikuli saqmianoba gaerTianda. formulac Ca-moyalibda: erTiani kavkasia saqarTve-los meTaurobiT. am ideis Tavkace-bad da praqtikul ganmxorcieleblad qarTvel mematianeebs miaCniaT vaxtang gorgasali da daviT aRmaSenebli. amitom isini xdebian qarTuli poli-tikuri azris simboloebad: taxti vaxtangeTi, saydari daviTiani, dro-Sa gorgasliani da droSa daviTiani. Tumca, Cemi azriT, ukeTesi iqneboda am ideisaTvis gvewodebina daviTizmi, radgan daviT aRmaSeneblis mefoba da saqmianoba yvelaze ukeT gamoxatavs mis arss.

qarTuli politikuri idea rom sru lad ganxorcieldes, aucilebelia bizantiis gavlenisagan TavdaRweva, marTalia, vaxtang gorgasali ander-Zad tovebs, `siyvarulsa berZenTa-sa nu dautevebT~, magram qarTveli moRvaweebi naTlad da garkveviT xeda-ven, rom bizantia TandaTan sustdeba,

knindeba da uZlurdeba. Tu saqarTve-los sakuTari erovnuli energiis ga-movlena undoda, igi unda ganTavisu-flebuliyo bizantiis meurveobisagan. bizantiis uaryofa abezari meurvis mocilebasac niSnavda da umokavSirod darCenasac. arada, jer mokavSire mxo-lod kaTolikuri dasavleTi SeiZle-boda yofiliyo. es arCevani miT uke-Tesi iqneboda, Tu dadasturdeboda, rom iq marTlac qarTvelTa naTesavi saxlobda. da ioane mTawmideli daa-pirebs niadagis mosinjvas. ganzraxva ver ganxorcielda. ioane ar gauSves espaneTad. ganSorebis mwuxarebas ver gadavitanTo, Sewuxebulan imperato-rebi basili da konstantine (`ioanes da eqvTimes cxovreba~). politiki-saTvis ucxo da Seuferebeli miami-toba da gulCvilobaa gamovlenili. Tumca orive mxarem kargad icis, ras akeTebs da ratom. gasxipuli diplo-matiuri TavazianobiT malaven gulis fiqrs. saqarTvelo evropisaken ga-parvas cdilobda. bizantia uketavda kars.

Tu mama ioane moridebul nabijs dgams, giorgi mTawmideli aSkarad da daufaravad moqmedebs. igi imperator konstantine meaTe dukas eubneba berZnebi mravalgzis gandgomian qri-stianobas. xolo Cven, rakiRa erTxel virwmuneT igi, arasodes gviRalatiao (`giorgi mTawmidelis cxovreba~). giorgi qarTuli eklesiis upirateso-bis qadagebiT ar kmayofildeba. kaTo-licizmis ukeTesobasac iqve iRiarebs: `xolo hromTa, vinaTgan erTgzis ic nes RmerTi, arRara odes midre-kil arian da arca odes wvaleba Se mosrul arc maT Soris~. rogor, giorgi mTawmidelma ar icoda, rom kaTolikur eklesiasac iseve awamebda eresi, rogorc marTmadideblobas? ra Tqma unda, icoda, magram axla, politikur-religiuri Tvalsazri-siT, saqarTvelosaTvis asea saWiro. aucilebelia kaTolikuri eklesiis

desk

PDF S

tudio

Trial

8gulismogeba da arc giorgi iSurebs qebis sityvas. marTlac, kmayofilebiT savse romaelebi maSinve Sehpirdnen qarTvel bers `wargiyvanTo winaSe wmidisa papasa~.

bizantiis winaaRmdeg brZola, ro-melic didma mTawmidelebma daiwyes, Tamaris dros dasruldeba. amas mar-to qarTvelTa gavlenis qveS myo-fi trapizonis imperiis Seqmna ki ar mowmobs, aramed sxva faqtorebic.

Tu Tamaramde qarTuli samoxeleo terminebi qarTul-berZnuli warmo-mavlobis aris, Tamari axal maRal Tanamdebobas qmnis da mas Turqul saxels daarqmevs aTabagi. ratom? Tamari `dasavleTis da aRmosavleTis TviTmpyrobelia~ da es samyaro bune-brivad unda Semovides qarTul cno-bierebaSi.

Tu meTerTmete saukunemde arse-biTad mxolod berZnulenovani samya-rodan iTargmneba wignebi qarTulad, ucbaT (yovel SemTxvevaSi dRes arse-buli masalebis mixedviT) iwyeba gacxa-rebuli literaturuli saqmianoba sparsulenovani mwerlobis saTargmne-lad (sabuTad Tundac ` visramiani~ da-vasaxeloT). isic, `vefxistyaosanSi~ rom aRmosavluri samyaroa daxatu-li, Cemi fiqriT, imas gulisxmobs, ra-sac aRmosavleTis cnoba-gaSinaureba SeiZleba vuwodoT. qarTulma orTa-vianma arwivma Tanabrad unda moavlos Tvali dasavleTsa da aRmosavleTs. sxvanairad tituli ` dasavleTisa da aRmosavleTis TviTmpyrobeli~ carie-li sityva iqneba.

qarTuli politika marto da-savleTisa da aRmosavleTisaken ar iyureba. raki amierkavkasia gaer-Tianebulia, qarTulma saxelmwifom kavkasionis CrdiloeTiTac unda ga-daixedos. CrdiloeTi aris qveyana, romelsac iseTive pretenzia aqvs bizantiis memkvidreobisa, rogorc saqarTvelos. Tu bizantiis memkvi-dreobis ori maZiebeli SeerTdeba,

maSin uTuod da uTumcaod Seiqmneba uZleveli qristianuli saxelmwifo. qarTveli politikosebi gadaswyve-ten Tamaris qmrad rusi ufliswuli moiwvion. qorwineba moxda, magram iuri bogolubski, anu giorgi rusi, is kaci ar gamodga, visac qarTuli samefo kari eZebda. mas ufro meti survili da ndoma aRmoaCnda, vidre misTvis iyo gaTvaliswinebuli. gior-gi rusi gaaZeves, magram orientacia ar Secvlila. meore qmaric Crdiloe-Tidan moiyvanes. amjerad qarTvelTa naTesavi, osi ufliswuli daviT so-slani. qarTuli eklesia CrdiloeTSi ukve fexmodgmulia. Tamaris da davi-Tis qorwinebiT amier da imier kavka-siis politikur SeerTebasac eyreba safuZveli.

Tavis Zes Tamari Tikunad `laSas~ uwodebs. `istorianisa da azmanis~ avtori gveubneba laSa, afsarTa eni-Ta, ganmanaTeblad soflisa iTargmne-bao. esec politikur-religiuri aq tia: imierkavkasiis mosaxleobis gulismo-sagebad momaval xelmwifes ori saxeli hqvia qarTvelTa sadidebeli wmida-nisa da imierkavkasielTa warmarTuli RvTaebis: laSa-giorgi, anu naTeli giorgi, rac TeTri giorgis asocia-cias iwvevs.

ase rom, idea ukve arsebiTad saqmed aris qceuli. maSin gabedavs qarTveli mwerali da ityvis: ` aqa kua-la samebisa Tana ixilvebis oTxebad Tamar, misworebuli da aRmatebuli~.

qarTuli mwerlobis piriT iqna gacxadebuli qarTuli politikuri ideali iseve, rogroc Zalian gvian, me-19 saukuneSi, Tedore tiutCevis kalmiT iqneba gamoxatuli ruseTis politikuri miswrafeba.

.... ? , , ? !...

desk

PDF S

tudio

Trial

9 ... , , , , ... , .1

ra Tqma unda, danielis winaswar-metyvelebaSi araviTar ruseTze ar aris laparaki. iq saubaria RmerTis mier Seqmnil maradiul samefoze. `da maTi mefobis dReTa Sina cis Rmer-Ti aRadgens samefos, romelic ar daingreva arasodes, da samefo igi ar miecema sxva ers, da daamxobs da daaqcevs igi yvela sxva samefos, Ta-vad ki iarsebebs samaradisod~ (danie-li, 11, 44). rusuli mesianisturi idea ruseTs akavSirebda am maradiul sa-mefosTan, romelic RmerTis mier iyo Seqmnili. mesianistur ideas sabuTi ar sWirdeba. igi emyareba gansaxuTre-bulobis rwmenas.

istoriuli bedukuRmarTobis ga-mo saqarTvelom ver moaxerxa poli-ti kuri ocnebis ganxorcieleba. mo-nRolTa Semosevam iavarhyo ara marto qarTuli saxelmwifo, aramed mospo qarTuli mesianisturi ideac. amiT iyo yvelaze tragikuli monRolTa batonobis Sedegi CvenSi. roca Jam-TaaRmwereli ganaqiqebs laSa-giorgis, akninebs da amcirebs mas, es marto erTi xelisuflis, Tundac damna-Savis, kritika da mxileba ar aris. igi daviwyebaa im idealisa, romel-Tanac dakavSirebulia laSa-giorgi, safuZvlianad Tu usafuZvlod. Jam-TaaRmwereli uaryofs qarTul mesia-nistur ideas. Semoaqvs axali codvi-sa da gamosyidvis idea. misi azriT, qarTveloba imitom damarcxda, rom maT qristianuli saTnoeba uaryofs, gadidguldnen da gayoyoCdnen. erTia-

nad miecnen codvas, RmerTmac sasje-lad monRolTa batonoba mouvlina. codvil xelxs isRa darCenia, ifiqros da izrunos codvis gamosyidvaze. rad unda imas mtkiceba, rom codvili ve-Rar gabedavda ocnebas maRali misiis Sesrulebaze, veRar CaTvlida Tavs gansakuTrebulad da veRarc sxvis wi-namZRolobas ikisrebda.

marTalia, bagrationebi isev Tvli-an Tavs iesian-daviTian-solomonia-nad, magram veRaravin bedavs `mesiis maxvilad~ iwodebodes.

Tamari bolomde darCeba Saravan-dediT mosili, magram aravin gaixse-nebs, rom igi samebis meoTxe wevria. aseTi mkrexelobis gabedva ukve aRar ZaluZs.

religiur-politikuri cneba `sa-qarTvelo~ imdenad SeikumSeba da dapataravdeba, rom erTi provin-ciis saxels qarTls gauTanabr-da. vaxtang VI ruseTs wavida da `be-vri vinme waryvnen saqarTvelosi da kaxeTis darbaiselni...~ amis damwers ukve araviTari warmodgena ara aqvs ras niSnavs `saqarTvelo~. es ar aris calkeuli SemTxveva. ase we-ren wamdauwum. Tumca TiTo-orolas esmis cneba saqarTvelos azri da mniSvneloba, magaliTad, vaxuSti ba-toniSvils. amas mowmobs misi wignic da misi rukac.

himni `qeba da dideba qarTulisa enisa~ ise daikargeba. rom mas mxo-lod me-19 saukunis 80-ian wlebSi aR-moaCenen (xom viTom SemTxveviTobaa es, magram Tu davfiqrdebiT, Rrma ka-nonzomierebas davinaxavT, roca qar-Tulma erovnulma azrma aRorZineba daiwyo, is himnic ipoves, romelic swored erovnuli TviTSegnebis mqa-dagebeli iyo). misi Tema ki monRolTa

1 moskovi, petres qalaqi da konstantines qalaqi, ai, rusTa samefos aRTqmuli dedaqalaqebi. magram sad aris, misi samani, sad sazRvari CrdiloeTSi, aRmosavleTSi, samxreTSi Tu dasavleTSi? momavali droni Semosaven maT beds... Svidi Sina zRva, Svidi didi mdinare... nilosidan nevamde, elbidan CineTamde, volgidan evfratamde, gangidan dunaimde. ai, rusTa samefo. da arasodes warxdes igi, rogorc es ganWvrita sulma da danielma iwinaswarmetyvela~.

desk

PDF S

tudio

Trial

10

Semdegdroindel qarTul himnogra-fiaSi ar SegxvdebaT.

marTalia, ar daviwyebiaT, rom sa-qarTvelo RmrTismSoblis wilxvdo-mili qveyanaa, magram amas qarTvelTa upiratesobis dasamtkiceblad aRar iyeneben. dedaRvTisas oden Svelisa da daxmarebisaTvis mimarTaven.

Tu giorgi mTawmindeli amayad eubneba antioqiis patriarqs `wmi-dao meufeo. Suenis esreT, raTa wo-debuli igi mwodebelsa mas daemorCi-los, rameTu petresi jerars, raTa daemorCilos mwodebelsa Tuissa da Zmasa andreas da rata Tquen Cuen dagvemorCilneT~,1 me-18 saukunis qarTul eklesiaSi `gamtkicebuli iyo rusofiluri mimarTuleba da gata-ceba. CvenSi cdilobdnen ucvlelad gadmoenergaT rusuli saRvTismsaxu-ro wesebi da tradiciebi~ (k. kekeliZe qarTuli literaturis istoria, t. I. 1941 w., gv. 328).

ra Tqma unda, isev sjerodaT, rom qristes kvarTi qarTul miwaSi gani-svenebs, magram es aRar xdeba qarTu-li mwerlobis farTo gansjis sagani.

monRolTa Semosevis Semdegdroin-deli istoria qarTveli xalxisa swo-red erTiani, ganuwyveteli brZolaa qristianuli idealebis SesanarCune-blad da dasacavad. ibrZvian ara mar-to xmliT, aramed kalmiTac. qristia-nuli koncefciiT aris gaJRenTili ara marto regionaluri Txzulebani, aramed sparsulidan naTargmnic, anda mibaZviT dawerili. Tu arCili `Tei-murazisa da rusTavelis gabaasebaSi~ RmerTs mimarTavs `samgvamovano RvTaebav, erTmaneTs ar Semdgomiso, mamav mSobelo Zisao, gamomvlenelo suliso, erTxelmwifebav, erTnebav, samxato, erT-RvTaebiso...~ Teimuraz

pirveli uzenaess `leilmajnunianSi~ evedreba ` RmerTo... arsisa araarsisa sityviT dambade mqnelobiT...~ rogo-ri aRtacebulic unda iyvnen sparsuli eniTa da literaturiT (`sparsTa enisa sitkboman masurva musikobani~, ro-gorc aRiarebda Teimuraz pirveli), mainc erTgulad, rwmeniT da Tavda-debiT emsaxurebian sityva-RmerTs, sampirovan erTarsebas.

aRorZinebis xanis mwerloba did yuradRebas miaqcevs istorias. Seiqm-na galeqsili matianebi. arCil mefe iqneba Tu daviT guramiSvili, ioseb tfileli Tu iese tlaSaZe, feSangi Tu sxvani, gviamboben rogorc mTe-li qveynis, ise calkeul istoriul pirTa Tavgadasavals. maT naambobs axlavs erTi, saerTo damokidebuleba qarTvelTa istoriuli cxovrebisad-mi. es is damokidebulebaa, romelic JamTaaRmwerelma gamoavlina: Cadeni-lia codva da yvela Semoseva-darbeva sasjelia RvTis movlenili.

`maT RmerTsa scodes, RmerTman maTpasuxi uyo codvisa,ca risxviT Suva ganipis,qveyana SeiZrodisa...~

(d. guramiSvili)

mere daxatulia TiTqmis apokalip-suri suraTi Cveni yofisa (imdenad didia Cadenili codvis SiSi, rom me-20 saukunis poetsac ki warmoscdeba: `aseTi codva ra Caidine, Cemo samSo-blov, minda vicode, rom amodena cecxli dagWirda da mec am cecxliT unda viwode, rom ganTxevines amdeni sisxli, ar Segibrales, ar Segico-des?!~ k. nadiraZe).

am viTarebaSi visRa gaaxsende-ba saqarTvelos istoriuli misia?

1 gagaxsenebT, rom giorgi mTawmindels uTxra antioqiis patriarqma: raki 12 mociqulTagan saqarTveloSi qristianoba arcerTs uqadagia, arc avtokefaliis, anu damoukideblobis ufleba gaqvTo. amaze upasuxa giorgim saqarTveloSi qristianoba andria pirvelwodebulma iqadaga, TqvenTan ki misma Zmam petrem... qristes mowafed petre andriam gaxada. amitom petre andrias unda emorCilebodes, xolo Tqven, e.i. antioqiis sapatriarqo, Cveno.

desk

PDF S

tudio

Trial

11

jvarcmuli RmerTis xatis paralelu-rad Cven mwerlobaSi Cndeba jvarcmu-li pirovnebis, jvarcmuli qveynis suraTi. yvela mwerals iqneba Tei-muraz pirveli Tu arCili, sulxan-saba Tu daviT guramiSvili, vaxtang meeqvse Tu Teimuraz meore, besiki Tu aleqsandre amilaxvari tragikuli bedi aqvs. ra hqnas adamianma, Tuki RmerTkacic Civis: `nacvlad CemTa si-keTeTa aRmimarTes sakvdad jvari?~ (vaxtang VI). romc ar gindodes, mainc Semogepareba sasowarkveTileba. Ti-Toeuli adamianis bedSi aisaxeba qveynis bedic. qveyanac, xalxic umZi-mes mdgomareobaSia. qarTveli xalxic qarTuli mwerlobac `vefxistyaosni-saken~ mibrundeba.

`rodesac brZenma ritorman SoTam rgo igavT xeo da,fesv Rrma-hyo, Stoni uCina,zed xili moiweoda.orgziTve nayofs miscemda,visganac moirxeoda...~

(d. guramiSvili)

qarTuli mwerlobis ganaxlebis epoqa rusTavels sagangebo gulisyu-riT epyroba. sulerTia, `vefxistyao-snis~ gamgrZeleblebi iqnebian isini, Tu uaRresad TavisTavadi Semoqmedni. wamdauwum axseneben, imowmeben, aqe-ben (nodar ciciSvili: `misis leqse-bis mkiTxvelsa sxva radmca moewone-ba?~), ebaasebian, epaeqrebian, zogjer giobasac akadreben (`uyure briyvsa mesxsa da amaysa, Seupovarsa, raRas gelaybo javaxsa, Raribsa, Seupovar-sa~), magram rusTavelis gansaku-Trebuloba yvelasaTvis udavoa, ra Tqma unda, rusTavelisa mimarT in-teresi gamowveulia imiT, rom genia-luri poeti maT bunebrivad ajadoebs da izidavs. magram am TayvaniscemaSi aris raRac sxvac. kerZod is, rom ru-sTaveli imedia epoqaSi, roca mwer-loba savsea soflis samduraviT. ho,

marTalia, `vefxistyaosanSic~ aris soflis samduravi. Tundac eseni:

`igi miendos sofelsa, vinca Tavisa mteria~

`va sofelman sofels myofi yovli dasva cremlTa denad!~

`va, sofelo, raSigan xar, ras gvabruneb, ra zne gWirsa!yovli Seni mondobili niadagmca Cemebr tirsa?~

magram, amis gverdiT, `vefxistya-osanSi~ arsebobs mtkice rwmena: `ma-gram RmerTi ar gaswiravs kacsa, Sen-gan ganawirsa~. soflis usamarTlobas RmerTi Secvlis samarTlianobiT. soflis boroti Seicvleba RmerTis keTiliT. rusTavelisaTvis borotSi RmerTis xeli ar urevia (`rad daswa-meb simwaresa yovelTaTvis tkbilad mxedsa? borotimca rad Seeqmna keTi-lisa Semoqmedsa?~).

XVII-XVIII saukuneebSi `vefxistyao-sanma~ ganuzomeli da auwoneli roli Seasrula qarTuli sulis aRorZine-baSi. sruliad ar iyo SemTxveviTi am epoqis mwerlebis rusTavelis gar-Semo triali, mis irgvliv paeqroba, misi poemis gagrZelebis wera. roca dawvrilebiT, detal-detal iqneba Seswavlili `vefxistyaosani~ da XVII-XVIII saukuneebis saqarTvelos sulie-ri cxovreba, yvela, yovelive eWvis Tvinier, davinaxavT, rac gaakeTa ru-sTavelis poemam.

marTlac, nel-nela Tavs aRweven uimedobas. erovnuli energia axal Zalas ikrebs. brZola uSedegod ar rCeba. roca me-18 saukunis meore naxevars Tvals gadavavlebT, mkafiod vxedavT sam movlenas.

pirveli: saqarTvelom sakuTari Zal-RoniT daaRwia Tavi islamur Cixs. es aris erekle meorisa da solo-mon pirvelis upirvelesi da udidesi Rvawli Cvens istoriaSi. me-18 sauku-nis ukanasknel meoTxedSi sparsul-

desk

PDF S

tudio

Trial

12

Turquli agresia sabediswero ukve aRar iyo. maT kidev SeeZloT, cxadia, saqarTvelosaTvis zianis miyeneba, ma-gram sparseT-TurqeTi aRar iyo mou-reveli yismaTi. saqarTvelos ukve ve-Rar emuqreboda walekviT islamuri samyaro.

meore: Cvenma xalxma daicva da SeinarCuna qarTuli kulturis qri-stianuli xasiaTi. ar daiSala Cveni politikur-socialuri da kulturu-li istoriis mTlianoba-erTianoba. amis Semdeg isev aRorZinda erTobi-li erovnuli Segneba, rac gamoixata 1790 wlis dokumentiT `traxtati, iverielTa mefeTagan da mTavarTagan damtkicebuli~.

mesame: aRorZinda da farTo, saer-To xasiaTi SeiZina swavla-ganaTlebam, marto anton pirvelis saganmanaTle-blo moRvaweobac da misi skolac ki kmara sabuTad.

es saqarTvelom sakuTari Zal-Ro-niT gaakeTa, sxvebis dauxmareblad. maSin ratomRa damTavrda me-18 sau-kune qarTuli saxelmwifos marcxiT? marTalia, saqarTvelom islamur Cixs Tavi daaRwia, magram man ver moici-la Zveli, Sinagani seni, romelsac bizantinizmis erTguleba ewodeba. rogorc monRolTa Semosevis win ar iyo saqarTvelo gankurnebuli bizan-tizmisagan, aseve cocxali iyo igi Cvens erovnul sxeulSi me-18 sauku-neSic.

saqarTvelo ruseTisaken imitomac miiltvoda, rom qarTvelTa SegnebaSi ruseTi axal bizantias warmoadgenda. am Segnebis Sedegia qarTuli kultu-ruli centrebis Seqmna ruseTSi (ise, rogorc adre bizantiaSi iyo. vaxtang meeqvsec ruseTSi im rwmeniT midioda, ra rwmeniTac, Tornike erisTavi an sxvebi aTonze), rusulidan wignebis Targmna, qarTuli bibliis Sesworeba rusulis mixedviT, saerTod saekle-sio cxovrebis mowyoba rusuli ekle-siis wabaZviT da sxvani.

kargad cnobilia, rom saukuneebis manZilze ruseTi bizantiis memkvi-dreobas iCemebda. yvelafers ake-Tebda am miswrafebis faqtad qcevi-saTvis. moaxerxa kidec es: bizantiis dacemis mere marTlmadidebluri qri-stianuli samyaros centri ruseTi gaxda. es SeZlo ruseTma imiT, rom rusulma eklesiam da politikurma azrma bizantiis memkvidreoba saerTo saxalxo rusul Segnebad aqcia.

ruseTs `memkvidreobiT~ marto konstantinopoli ki ar `ekuTvnoda~, aramed saqarTveloc. am `memkvidre-obis~ TvaliT uyurebda amierkavka-sias ruseTi, amitomac moiltvoda daJinebiT samxreTSi. amitomac Cnde-ba ruseTis mefeTa titulaturaSi bevrad adre, ruseTis saqarTveloSi damkvidrebamde: ivane meoTxec, romelic jer Zalian Sors aris saqarTvelodan, Tavs iberielTa mefesac uwodebs.

saqarTvelo iswrafoda Zveli pa-tronis memkvidresTan dasabrune-blad, xolo memkvidre winapris naqonebis misaRebad. am Segnebis Sede-gi iyo is, rac me-18 saukunis bolos moxda saqarTveloSi.

is, rasac niko nikolaZe ambobda, sul tyuilad da umarTebulod davi-viwyeT. 1894 wels igi Jurnal ` moambe-Si~ (#6) werda:

`...sul bizantiis gavlenis bralia im xalxebis da samefoebis Camoqvei-Teba, Tu aTasi wliT ukan CamorCe-na, romelTac bizantiis mibaZvam an Seswavlam neba aRar misca evropuli mecniereba da wyobileba SemoeRoT. bizantiis saxelmwifo wes-wyobilebas saZirkvelad aRmosavluri TviTmne-beloba edo da ara eris an wodebis ufleba, simarTle, kanoni. samefos aseTi kanonieri wyobileba da Seurye-veli wesi arasodes ar hqonia, rom mTels xalxs an warCinebul mis wo-debas niadag SesZlebodes gzis da sa-Svelis povna. TviT im garemoebaSic,

desk

PDF S

tudio

Trial

13

roca bizantiis taxtze uRirsi mefe adioda. saqme ise midioda xolme, ro-gorc brma beds surda. roca uca-bedad taxtze mxne da gonieri mefe adioda, mefobac damSvenebuli iyo da xalxic gamarjvebuli. saubedurod, es metad iSviaTad moxdeboda xolme, ufro xSirad bizantiis taxtze sru-liad Zabunsa da umniSvnelo adamia-nebs hxedavs istoria. ueWvoa, evro-puli saxelmwifoebis taxtebzedac geniosebze ufro xSirad uniWoebi adiodnen. am mxriT evropasa da azias Sua gansxvaveba rodia. gansxvaveba am or wess Sua imaSi mdgomareobs, rom aziaSi mTeli saxelmwifos cxovreba da triali marto mefis an despotis survilze, nebaze da Sexedulebaze iyo damyarebuli maSin, roca evro-paSi daarsda sxvadasxva gvari si-marTle, kanoni, tradicia, sistema da bolos mecnierebac. maTi SemweobiT susti mefec rom mjdariyo evropaSi taxtze, es garemoeba TiTqmis arc ki daetyoboda qveynis saqmeebs. isto-ria, istoriuli progresi, mainc Ta-viseburad, auCqareblad, magram dau-xevladac win midioda~. (gv. 181-2).

n. nikolaZis sityvebis gaxseneba dRes imitom gvWirdeba, rom daueWve-blad mivxvdeT da SevignoT: evropisa-ken mimavali gza saqarTvelos islam-ma ki ar gadauketa, aramed bizantiam. islamma ubralod is gaagrZela, rac ukve karga xnis win Caidina bizantiam. mesianisturi idea saqarTvelos bi-zantiisagan TavdasaRwevad sWirde-boda. TavisdaRweva rom Tavis droze momxdariyo, arc monRolTa da arc momdevno Semosevebi iqneboda esoden mZime Sedegiani saqarTvelosaTvis. magram kargad dawyebuli saqme ase-ve kargad ver dagvirgvinda, ver mo-eswro. mere ki mesianisturi ideis da-

kargva niSnavda imas, rom saqarTvelo isev bizantizmis ideis gavlenis qveS eqceoda. Tavs isev CamorCenilobi-saTvis swiravda. amas gumaniT xvde-bian aRorZinebis xanis mwerlebi. es rusTavelisadmi maT did midrekile-baSic Cans. rusTaveli bizantinizmi-sagan Tavisufali azrovnebaa. roca avTandilis simReras usmen `indo-arab-saberZneTiT, maSriyiT da maRri-belni, rusni, sparsni, mofrangeni da misreTiT megviptelni~ (gviandeli Ca-narTia Tu ara es striqonebi, amas ar-sebiTi mniSvneloba ara aqvs), es Cveni ocnebaa saqarTvelos xma gaegona ka-cobriobas, bizantiis gavlenis Tvi-nier. miznis misaRwevad saWiroa sa-kuTari mesianisturi idea da brZola mis gansaxorcieleblad. marTalia, monRolTa batonobis Semdegdroin-delma mwerlobam igi daiviwya, magram imis rwmena ki uryevad dagvitova, rom qarTul erovnul energias yovelgvar pirobebSi ZaluZs aRorZineba da sa-kuTari ZalRoniT Tavdaxsna. amas da-vumatoT `vefxistyaosnis~ mrwamsi: calkeuli pirovnebisa Tu mTeli eris cvalebad bed-iRbalSi, bedniereba-ubedurebis monacvleobaSi naTlad Cans borotebis damarcxebisa da ke-Tilis gamarjvebis erTiani, mTliani, mtkice kanonzomiereba. orive azro-brivi xazis gamTlianeba da erTad warmodgena saSualebas mogvcems ga-vigoT ra memkvidreobas, winaparTa ra anderZs unda movuaroT, ganvavi-TaroT axali droisa da pirobebis Se-sabamisad, rom erTxel da samudamod CamorCenilobas Tavi davaRwioT da sakacobrio asparezze yavarjnis mou-Sveleblad viaroT.

1987 w.

desk

PDF S

tudio

Trial

14

reTevan

oaTelaZe

poezia

gagcdi...

dro daraxtuli cxenebiviT quCebs miarRvevs,dro kadrebiviT erTmaneTze dReebs miawyobs,am siyvarulis ganvicadeT yvela simaRle _sruli zeniti da bolos ki sruli fiasko! dRes Cems fiqrebSi mogonebam Tvali milula,magram ver Caqra aRtaceba Seni xsenebis,ver gadaiRo monatrebam kokispirulma,suli datbora da iwvima Seusveneblad... veRar vaerTebT gzebs, aTasgzis gadaxveulebs,kvlav gangicado xelmeored, bedi ar izams,zurgi vaqcieT erTmaneTs da Cvens sust sxeulebsahyvaT sevda da ganSorebis mwveli qarizma. erTi imediT vuRimodiT cas da mzianeTs,am grZnobis meti araferi gvqonda saerTo,erTmaneTisTvis bevri marcxi gadavitaneT,gadavitaneT usityvod da uerTmaneTod. getyvi, gpirdebi, Zveleburad kvlav Tu iwvimebs,Seni Tvalebi Tu Cem Tvalebs isev Sexvdeba,axsovT Cem TiTebs, damijere, yvela sicive,Seni TiTebis axsovT yvela Tbili Sexeba. gagcdi da axla uSenobiT miTrTis sxeuli,aRar arsebobs araferi is, rac Cvenia,da gazafxuli, ucnaurad mzemileuli,xelSi uTqmeli bodiSiviT SemomrCenia!

desk

PDF S

tudio

Trial

15qeTevan naTelaZe

qalebi, romlebic TavdaxriT midian

vuyurebT, roca wvims da gareT bindia,mkvdari peplebiviT usulo naTurebs,qalebi, romlebic TavdaxriT midian,hgvanan mitovebul, SuqCamqral sadgurebs... dasasruls Semindo, cduneba didia,Sens dReebs mziTa da xalisiT ver vrTavde,qalebi, romlebic TavdaxriT midian,midian arsad da midian RmerTamde. ireklavs laJvardi mTebs, TeTrad Severcxlils,da qaris uRono gaismis xveleba,miyure TvalebSi, mixvdebi, ver Semcvliscxovreba Tavisi binZuri xelebiT! miyure, mixvdebi, verafriT dalagdadardi da tkivili, gulma rom gagando,miyure, mixvdebi, rom Sen ki ara damaisis wvimebsac verasdros vRalatob. rom xSirad sityvebi Camtydari xidiada xdeba, arafers iwyeben Tavidanqalebi, romlebic TavdaxriT midianda qalebs mohgvanan franguli dramidan. arasdros ar hgvanan miraJs da ideals,Tavisi xvedri da Tavisi gzebi aqvT,qalebi, romlebic TavdaxriT midianda mxolod saocar sizmrebad rCebian. arian, cxovroben, zRapari rodia,aqvT uxmo tkiviliT Camqrali Tvalebida TiTqmis arasdros ukan ar modian,rodesac TavdaxriT midian qalebi.de

skPD

F Stud

io Tr

ial

16

ra icis Tovlma...

gaToSil TiTebs, dekembris lodinsSemosCenia nacnobi sevda,ra enaRvleba Tovls, Tovli modis,Tovli brmaa da verafers xedavs.ver xedavs, guli fuWad rom daSvra,ver xedavs, rogor acivda gulSi,Tovlma ra icis, jer kidev bavSvma,Sen sxva grZnobiT rom Tbebodi guSin...rom davrCi Cemi tkivilis miRma,Tovlma ra icis, maSinac Tovda,gulma rom dagTmo da mTeli is dReSeciebuli CitiviT TrToda.dgas karTan Tova da TiTqos melis,rom amedevnos martosuls gzebze,da, rogorc Seni daRlili xeli,gaubedavad mexeba mxrebze.mexeba da suls tkiviliT mivsebs,gayinul cremlebs ver itevs Tvali,iTovos, netav, iTovos ise,rom suyvelafris waSalos kvali!axlac xom TiTqos igive dardadmovida Tovli da xvalac mova,aRar ekuTvnis sakuTar Tavs darame sigiJes Caidens Tova.da yvela fifqi feTqavs guliviT,da faravs quCebs momcveli yovlis,Cemi Sendami siyvaruliviTsabediswerod SeSlili Tovli!..

poezia

desk

PDF S

tudio

Trial

17qeTevan naTelaZe

werili megobars (alas)

leqsiT vagiJebT aminds wvimians,Cven _ didebi da mainc bavSvebi,qariSxlebiviT ar gveSinia,cecxlTan Tamamad gaTamaSebis.amovecaniT, surdaT, kartiviT,sulelma wlebma bevri iwvales,sxva qalebiviT ver gavmartivdiT,suli verafriT gamovicvaleT!ver davemsgavseT fifqis civ wyebas,arc iluziebs ar gavetireT,bedad varguneT gadaviwyebagulSi darCenil mravalwertilebs.da izrdebian Tumca xeebadfiqrebi _ suli maT ver moCrdiles,gza-gza napovnma siyalbeebmaCven verafriT ver dagvimorCiles.am varskvlavebiT zeca gvicinis,Cven _ poeziis cisfer dobilebs,aforiaqebT Cveni siciliabsurdebs, Cvengan uaryofilebs!ala, maisebs kabad vizomavTisev bavSvebi, Tumca didebi,yels Camoswydeba Cavlil sizmrebadwvimebi _ TeTri margalitebi.suls, yvaviliT da wvimiT Seferils,camde da ufro maRla avitanTda pirvelive matarebeliTmivdivarT, sadac viwyebT Tavidan.sadac leqsebSi ver CaveteviTda leqsebiviT gadavireviT,Cvengan mogonil siuJetebiTCven _ sakuTari filmis gmirebi.sadac varsebobT suliT yvavilis,gvarTobs aprilis wamiT xseneba,xval rusTavelze isev CavivliTda gazafxuli agvedevneba.amovecaniT, surdaT, kartiviTda Cvengan mxolod darCaT sityvebi,sxva qalebiviT ver gavmartivdiTam saukunis serafitebi.

desk

PDF S

tudio

Trial

18

nariam

xiklauri

Cven da kiTxvebi

dinozavrebis jogebi romgadaSenda dedamiwidan,gana yvela giganturi arseba iyo?iyvnen didebic, patarebic,magram yvela gaqra uecrad.balaxsRa axsovs maTi landi dadrunCis dorbli,wvimasRa axsovs maTi tyavis xorklianoba,qvas nakvalevi.dRes xom aTasi wignisa da filmis gmiriagadaSenebul dinozavrTa is ambebi,rom aravis unaxavs TvaliT,rom aravis gadaxdenia.ai, aseTi matyuaraa kacobrioba.ginda endeT, ginda yursac nu aTxovebTimaT naubars...dinozavri aRar Segxvdeba.moiare Tundac mTeli dedamiwa,mRvimeebi, qvabulebi, savanebi, tye da udabno,qalaqebi moiare,ofli Seidgi lajebSi da qari atare,ofli idine tvinidanac,gadaajeqi cocxs da xaliCas,gind velosipeds, gind matarebels,gind avtomobils, moiare oTxive mxare,qalamani Caicvi rkinis,qars uzangebze moeWide,wyals ubeSi moeqeci,taZrebs WerqveS,mTebs mwvervalebze,versad naxav, versad miakvlevdinozavrebs da... pasuxebs. versad...mxolod Cven davrCiT dedamiwaze Cven da kiTxvebi...

poezia

desk

PDF S

tudio

Trial

19

dar-avdris mijna

frTebiT axvetes mercxlebma nisli.mzes raRa darCes naTebis meti?!erTi Savmura Rrubeli ibrZvis gamZle gamodga magisi etli.gaSuadRdes lamis. ar Tmobs martokabrZolis vels. dahquxs xeobas yinCadda yovel wuTSi icvleba mTispirsdar-avdris gadanisluli mijna.

dRev, xvalindelo

sada xar, netav, xvalindelo dReo, vicode,sadaa Seni saxli, mdgari Svid burjze erTad?nuTu Senc ise emzadebi mosabrZaneblad,rogorc samyaro uxilavi CemSi rom feTqavs dasabadeblad! da ar dgeba dRe misi Sobis,isev ar dgeba, kvlav aklia srulyofa nayofs.sada xar, netav, xvalindelo dReo, vicode,mogaqvs siaxle Tu darCebi maradad namyo?iqneb, SeiZlo, is rac sxva dRem verafriT SeZlo,ver SeZlo sxva drom, verc sxva sityvam, verc sxva RmerTebma.ise gaTende, rom am erTxel mainc viwamoT,qveynad sikeTe yvela drois SenSi erTdeba!iqneb, Sen mainc gvagrZnobino Tavisufleba,Svebac, Rirsebac, siyvarulad gvaqcio, egeb.iqneb, Sen mainc Tundac erTxel ise inaTo,lazaresaviT gardacvlilic viZra da SevkrTe?me geli, geli, mainc geli, rogorc ganaCens,de, iyo mkacri, de, marTali, oRond inaTo!da Seni saxlis, sibrZnis saxlis SevaRo kari,mogeyrdno gulze, vizluquno, Tavi vimarTlo...an ki movaRwev?! am saSinel dRes gadvurCebi?am dros gvalvians, namiwisZvrals, Camskdars zRvaTaSin,ise vRamdebiT, gaTenebebs veRar vpoulobTrogorc rusTvelis nafexurebs tbeTSi, sxalTaSi...da vZrwi SiSisgan, Seni wili mzis nawili TuaRarasodes ar daemCnes Cems miwas mxrebze.vaiTu, ijdes devT qorwilSi isev kai ymada devis dedis mowodebul kacis wvens xvrepdes?!vaiTu, ase TavwakveTil simarTlis Tvalebsajdes yorani da ZiZgnides laJvardis murklebsda uTenebel kunapeti Ramis xaroSi

mariam wiklauri

desk

PDF S

tudio

Trial

20

sibnelis cecxli gvixrukavdes dayvlefil muxlebs?!sada xar, netav, xvalindelo dReo, vicode,Tu dRevandeli aris mxolod axali xvale?icis ki vinmem mzis amosvlis Zveli Selocva,icis ki, saiT, saiTaa sinaTlis mxare?..sada xar, netav? sad geZeboT xvalis xvaleo,romel sicocxlis xes asxia Seni CirTebi,rom Svebisferi iyos erTi dRe mainc qveynad,sanamde wavalT da arc erTi dRis ar viqnebiT...

gvalva

gvalvaa. xmeba yvelaferi. ra ar viRoneT.saflavebidan amovxapeT winapris Zvlebi,davsereT wyali, simSraliT rom loyas ixokda,vCexeT tyeebi da merqnidan vadineT wveni.qva qvaze davdeT, vqoleT yvela, qvebis anZebiThaeri vfatreT, aRar esxa misxali cvaric.betonis devebs davaWeriT Zveli klanWebi,borblian kerpebs movaxvieT qalaqis rvali.qalTa amqrebi gavaSiSvleT, oTxive mxaresnacris frTebiT da gadawnulni qaris qamrebiTenis margilebs asoben mtverSi, Tesen da xnaven.bavSvebs vamRereT Tuki rame iyo samReri.gvalvaa mainc. ar gviSvelis Cven araferi,unda Caiwvas Tesli CvenSi, Caxmes naRvivi.myvaric moispos, lafic gaxmes, gaxmes nabelic,imedmac unda amoidos laSze aRviri.radgan garSemo yvelaferi aris sulerTi -cruc marTalia! marTalia radgan simarTlec!da sisulele da sibriyvec ase ulevi,rogorc es gvalva dilis cvarze, ise imarjvebs,gvalvaa... sulis bolo wveTebs kvlav wrets wvaleba.lazarec mokvda da aravin etyvis, gamodi!gadaiqanca cac saCveno, didi wyalobiTda wvimac, msgavsad mSvidobisa ar Cans, ar modis!mSral kalapotsac aRar uCans ori napiri, arc suls ori frTa, yvelaferi aris sulerTiZvlebs vaCxrialebT, qvebs varisxebT, vmReriT sapires,gvnTqavs nela gvalva gvnTqavs sinedlis didi suleTi.

poezia

desk

PDF S

tudio

Trial

21

TanagrZnobis xma

ai, samyaro, mdumarec rom RmerTze saubrobs,xan grgvinviT, zaTqiT da zvirTebiT adidebs ufals,neta, ra bgeriT gamoxatavs gulis xvaSiads,adamianTa TanamgrZnob xmas romel xmas ubams? iqneb, Citisas, Jruni dilis violinoebsrom aaTasebs, Tu mwuxris mziT rom kawravs samans,iqneb, xmel foTlis Camofenis nanas sevdians,iqneb, balaxis namiani Tvalebis salams?da vayuradeb, minda zustad gavigo, ra Tqva,rogor mamxneva, rogor momca gaZlebis Zala,RrubelTa zarebs sabelebze hkidia qarida qalaqebSic miliardi sadeni, Zrava,yvela xmianobs, yvela wuis, zuis da zrinavs,me nislebs vusmen, vayuradeb Cem saxels isev...amozrdilia xnarcvebidan lurji narebida caze mwkrivi frinvelebis Tbil qarebs misdevs.

helioss

ise maRvivebs mze da maxelebs,mwams, Sen xar mefe Cemi, helios!rogor iqneba, Seni jiSi romam SeSlil sisxlSi me ar merios.rogor iqneba, ar mRirsebodaSeni Svilobis cxoveli Zala.gadaivlian etliT droebi,Seni erTguli davrCebi kvlavac.Tumc momivlia gzebi wveulis,gzebi meomris, vndobivar kirbebs.yvela RmerTidan SenTan movsulvar,amovyolivar mag cecxlis kibes.amogizrdivar xan balaxiviT,xan avyolivar mzis varjebs bwkalad.yoveli dila xelaxla mbadebs,yvela daisi sikvdiliT mfaravs.xan naTlis frinvels mivgavar caze,xan mTiswvers, Tovlis mziur simwifes,Tvals ver gisworeb, viT Svili mamas,Sens venaxebSi mtevans vimZimeb.hei, helios, ar damiviwyo,mec Camawani mag sivrcis maRlars,

mariam wiklauri

desk

PDF S

tudio

Trial

22

Sens yanebSiac wili davide,kvali vamCnie sxivebis naxnavs.Tu momikiTxo odesme maincda bnelis zRvaSi mnaxo, helios,Camomawode sinaTlis mklavi,rom vera zvirTi ver momerios.rom davrCe Seni jiSis erTguli,idinos CemSic sul naTlis sisxlma,ar damiviwyo, ara, helios,sanam mec sulze ganTiads visxam.

hujabi

zogjer drosac ezrdeba korZi.medin zroze Caikireba Tea-nuJrebad.gaqvavebuli dineba ukan,Tavis TavSive iwyebs wretas damzis daSretili TvalebiT rom mogaSterdeba,gana gxedavs? dasasruliT ggrZnobs.verc erT enaze ver ipovi saWiro sityvas,am ukusvlis arsis gamomTqmels,qednebiviT Semoisvams mxrebze ZeZvs dabalaxis Tikvis konka-ZvelebSigaxveuli Tavisi Sobis dRisaken midis,ukan midis, saidanac daiwyo erTxel,miwispiri rom gadauxsnes saZirkvlis xnarcvad,is ube axsovs akvaniviT,iqiTken wveTavs misi sxeuli haeris didi taZris bWesTan RamenaTev bavSviviT tkbilad CaZinebuli...sizmriT midis, cxadiTac midis dasawyisisken,qvobisaken, miwisaken, arafrobisken,qaris Ronier nebs efareba, qariRaa misi patroni,yvela locvis, Txovnis, vedrebis mimomfantveli,yvela sanTlis Camqrobi da yvelaferze mtvris sudaris damfarebeli...midis hujabi, Taflisferi, Rvinisferi,Tlili, daRlili, davsili da dadumebuli...xes SerCenili ukanaskneli foTlis feri...miwisaken mieSureba...aRarc dedaa ramis damSleli,aRarc Svilia cecxlis yvavilTa Semgrovebeli... darCa hujabi, miwa miwad saqcevi da RvTis anabara,xeobis xmebi Tu akiTxaven,

poezia

desk

PDF S

tudio

Trial

23mariam wiklauri

Camosxdebian misi sibrmavis da siyruvis zRurblze viSviSiTda buvebis dakivlebaze kidec toveben.zogjer drosac ezrdeba korZi.da sul erTi xdeba TandaTan, miwis romel mxareze dgaxar.Taflisferi da Rvinisferi bairaRi orTave soflis Zveli gzis kirbi, im droisa,romelic ukve aRarc arsebobs.dro gikvdeba Tu dros ukvdebi, Cemo hujabo,vin icis, iqneb, Sen samareze amosulma balaxma maincufro didxans gaZlos uCvenod...

gaaReT kari nuTu ar swuxan, vera xvdebian, aq ra dReSi varT,ratom dgas da akakunebsamdeni bavSvi cis karibWeze,nuTu ar uwevs cecxlis alxian mtvris buRi nangrevebidan?nuTu ar aRwevs arc dedebis xmebi Tqvenamde?gamoxedeT, gamoaReT Tqveni sarkmlebi,Tu Tqvenc ise daemsgavseT adamianebs,aRar gindaT SegawuxoT sxvisma tanjvam,sxvisma tkivilma?nuTu Tqvenc ukve xmagaumtari CadgiT fanjrebida ufrTxildebiT Tqven wmindanobas?gamoaReT, gamoxseniT yvela kari,uars nu etyviT aTasobiT bavSvsnurc lukmaze, nurc nugeSze, nurc simSvideze,daapureT, gauSaleT TeTri logini,CamoubaneT sisxliani Wrilobebi,gadmouferTxeT jibeebidan omis xmebi,gadmoubertyeT sizmrebidanac tyviebis finCxa,gana aseT sastik TamaSs gauZlebdnen patarebi?axla isini Tavad iqcnen omad RvTisaTvis.axla maT unda gamoitanon ganaCeni Cveni sicocxlis.Sansi sul ufro mcirdeba da izrdeba riski,rom ukve dadga is saSineli, ukanaskneli mosaxvevi,rom, Tu gadavrCiT,mxolod ynosviT, geSiT, gumaniTvicnobT erTmaneTs,Torem TvalebSi veRarasdros CavxedavT imaT,visi imedic odesRac gvqonda...

desk

PDF S

tudio

Trial

24 poezia

veRar vendobiT verc RmerTs da verc adamianebs,veRarc sityvebs veRar vendobiT,veRarc mSvidobas!SiSi iqneba Cveni kerpida male, albaT, oqros fursac CamovasxamT,da RriancelSi, yvelaze bevri, ha,erTi kaci Tu gaigonebs gasagonebels...nuTu ar aRwevs bavSvebis xmebi,maTi patara mokumuli bageebis zanzalakebinuTu TqvenTvis ar xmianoben?nuTu maTi SeSinebuli Tvalebis CiniveRarc gxedaven, rom agetaton,rom Segefaron, angelozebo...gamoaReT, gaxseniT kari,ca yvelasia, yvelasia,nu gadarazavT,nu aiRebT kibes samarTals.

desk

PDF S

tudio

Trial

25

kuba

yaindrava

bolo leqsi

aravin ara Cans. wisqvilebs atirebs sibere.wvimas gamayole, rom wminda miwebi menaxa(sadme aq movkvdebi). maxsovxar enkenisTvisferi.da is, vinc ver vpove, muxlamdec ver Sevwvdi, Sena xar!

aq, sadac mTebia Tovlian xidebis amara,xsovnaa Tmebis da siTboa Tvalebis, giSeris.gTxov, Cemze nu etyvi, nuravis nu etyvi, damale.Sen Cemi miwa xar, Sen siyvaruli xar, miSveli.

da mainc sizmramde, iqamde macxovre. qariansimReras gavyvebi Sor zRvebSi Cacvenil navebTan(sadme aq movkvdebi). Sens iqiT aRarsad arian,Sens iqiT tye aris da zamTris pirveli wameba.

gzebia ufoTlo. mindorTa, niavTa RaRadi.xilvaTa boloa, wlebis win naweri sityvebi(ieso, Sen mainc... Sen mainc... aqa var maradis).vinc mudam meloda, vinc xels miwodebda, mivyvebi

bolomde, da Seni daRlili xelebis landiabaRebTan da Seni mziskara Tvalebis novela(sadme aq movkvdebi). CemTanac modian, dadian,vwvebi da maT gverdiT RvTaebriv aRsasruls moveli.

mere ki dardebi Cems mxrebze ewyoba. Tqoria,Tbilia balaxi, nacadi bedia, mivdivar.Sorsa xar, Sorsa xar! totiviT maqanebs borioda Seni cxovrebis patara moTxrobis gmiri var...

desk

PDF S

tudio

Trial

26

werili dis*

Seunde im kacs, vinc datova Tavisi saxli.Seminde me, rom araferi damamaxsovrdaSeni xelebis surnelidan.me vkvdebi.naxirsSereuli xaris Tvalebi maqvs. ici, am drosacrogor ganvicdi dasrulebas moxuci zamTris,rogor Soria siberisTve, rogor viRlebi.me ver wavedi, me naTovlar sizmarSi davrCida Sens karamde moviyvane TeTri Citebi,rom dagenaxa Cemi siTbo, Cemi cxovreba.aseTi mZime, aseTi cru, ase ulevida, sanam fesvebs xis totebi emaxsovrebaT,sanam bavSviviT amtkivdeba xelisgulebi,jer gaixede, gaixede Cveni mindvrisken.me iq ramdenjer davcemulvar. di, Sen xom ukvekargad gaige, ra Cvilia Cemi sindisi,romelic dRe da Tveniadag codva-brals ukmevs.romelic sadRac marto aris da bolo dRemdeSeni Tvalebi aZlebinebs, wyaliviT mdore.di, me xavsian saflavebze locvebis Semdegvdgebi da Cems suls Savi mTebis amara vtoveb.da mec vicvlebi wlidan wlamde. Zveli TovliviTuRimRamoa es zamTari. wvimebis meremxolodRa Seni TiTebia erTi movlena,rodesac raRac mixaria, meZaxis `were,gavigo bolo sinanuli, gavigo SenimwvaneTvaleba siyvaruli~. da amis msgavsad minda davwero, am yvelafers Tu rogor vSveniam naadrevi foTlebiT da codvebiT savse.Tu rogor vxvdebi, es tkivili aqamdec iyo,muxlebzec bevrjer gamivlia da axla vxedav,modixar CemTan. maviwydeba yoveli sityvada sveli bagiT gaviZaxi `dideba Senda.ufalo Cemo~. rom me isev damtova iqiT,sadac me ukve davibade, sadac me ZvelisiyvaruliviT davicale. axla ki viqnevxelebs da mjera, aseT tkivils yovelTvis Svelis

poezia

* di _ deda (svan.)

desk

PDF S

tudio

Trial

27juba xaindrava

ubralod Cumi gaRimeba. TiTebis nacvladmiWiravs TeTri margaliti, Seni sayure.di, modi CemTan, damajere sizmridan wasvlada Seni siTbo civ sxeulze Semomaxure.

Seni leqsi

Zalian martivia, adge da am xeivnebs,am foTlebs, am fanjaras gahyve da usamZimro.uTxari, asi wlis win Tu rogor arxeinadvideqiT. gvixaroda. gviyvarda. dananebiTvixseneb, sanam Rames sizmrebi daarxeven,Sen modi dalalebiT,

Sen modi qaritebis, wvimebis anabara.sezonze iSviaTi, Citebis nakianiwlebia. xom gaige, mec erTi avara var.agvistos xilvebia da xeTa simartove(uTuo siZnelea), Sen sxvebsac daubare,_ wavedi, migatoveT.

es iyo yvelaferi. ananke, gaToveba.SeSlili faTeraki da Zveli folianti,urjulo amindebi modian, matovebensiSaves, qars mamtvreven da TeTri dReebiaaqeTac, aRara Rirs ubralod gaTeneba.naavdral tyeebiviT

svelia Cemi guli, urva da saSineli(rafaze dakonili yvavilTa wyvilebia).iyo da ara iyo. sul cotac gamiZeli! iyo da ara iyo. gelodi am miwamde! me aq var. siyvarulis uqudo maspinZeli,netavi, damicavde, netavi, damicavde!

dasrulebis

Tovli am baRSi novelaa mxolod da mxolod.Sen dgaxar, rogorc armosuli dReebis mZime,daundobeli ganaCeni. es TeTri moliubralod Zveli simReraa, rom miklavs imeds,

miklavs sizmrebsac, miklavs ufals da ufro vxvdebi,ratom miyureb (ratom Zerwav foTlebiT im gzas,

desk

PDF S

tudio

Trial

28

sadac SemorCa xmeli Tiva da Cemi Zvlebi),aseT dros rogor emsgavsebi iesos igavs,

rogor modixar, rogor nela da vimtvrev dardebs,rogorc dasjili mdumareba Soreul xedis.me vxedav Tovas. me vxedav da es Tovli dadebsuwindeburad Cems win mdgari xeebis gverdiT.

Sen ufro asear damtoveb,Sen ufro maclicxovrebas daRlil mevenaxes, manaxeb xelebsda maTi Tbili CaWidebis, dakocnis nacvlad,me Camovjdebi, viloceb da yvelafris mere

SemrCebi, rogorc silamaze, sikeTe, daRla.waxval da zamTris daberebis survilSi gavZleb.araferia. me davrCebi mindvrebis maRla da balaxis suns davitoveb qvebisfer kanze.

poezia

desk

PDF S

tudio

Trial

29

hiorgi

calaxaSvili

nanasi

me ki mgonia, Cemo kargo, rom mzeze metadCemi leqsebi gagaTboben ianvris susxSi...mimiSvi sulTan, uCumrad rom sxeulSi ketav,gaToSil sulTan, yvelafers rom jiutad uSli.mimiSvi, raTa Sevamoklo yvela manZilida davgmo yvela simartove, rasac Seicav,da rom arafrad momeCvenos vrceli gamziri,sanamde moval, damyurebdes mxolod Seni ca.mimiSvi, raTa gavamTelo yvela ocneba,raTa mravali Sesafari hqondeT imedebs,mimiSvi, radgan SemiZlia imis mocema,rasac veravin verasZaliT gamoimetebs.mimiSvi, Tu gsurs, movarCino Seni nevrozi,sulSi beRurebs uangarod xom iyuJeben?!dedamiwaze CarCenili xar angelozi,rom dagmo yvela siZulvili _ namaryuJevi.mimiSvi, radgan mxolod SenTan damedgomeba,ver mogvagneben, rom gveZion Tundac gizamde...mimiSvi, mere erTad vTvaloT Semodgomebian davelodoT dinjad, rodis gamoizamTrebs,radgan mgonia, Cemo kargo, rom mzeze metad,Cemi leqsebi gagaTboben ianvris susxSi...mimiSvi sulTan, uCumrad rom sxeulSi ketav,gaToSil sulTan, yvelafers rom jiutad uSli.

desk

PDF S

tudio

Trial

30

hiCkoki

alfred jozef hiCkoki daibada 13-Si,roca Sua londonSi mZvinvarebda agvisto...mama yidda bostneuls, deda ijda maneJTan,ojaxs mama arCenda umciresi avistiT.dadioda hiCkoki iezuitur skolaSi,umZafresi SexebiT kaTolikur niSnebTan,mTeli misi bavSvobis uferuli kolaJiiyo martosuloba, usafuZvlo SiSebi.ToTxmetisam datova skola ara eqscesiT,gaxunebul fexsacmliT, nacrisfer makintoSiT,eswreboda mkvlelobis sasamarTlo procesebs,xSirad waawydebodiT Teatrsa da kinoSi.aqveynebda moTxrobebs, fsevdonimi hqonda: Hitch,rukebs ukirkitebda: lutecia, elada...tragedia ar mohyva mamis sikvdils ojaxSi,faqtma daaaxlova SemorCenil dedasTan.mokle droSi moirgo reJisoris saxeli,iyo : `mdgmuri,~ `SantaJi~ genialur `fsiqomde,~magram ar asvenebda yrmobis gamoZaxilida yovelTvis ucnaur fobiaze fiqrobda.dekemberSi hiCkoki daqorwinda revilze,almam kaTolicizmi hiCkokiviT miiRo...`39~ safexurs _ komediur Trilers, mzesuyurebda simkacriT, dinjad da umimikod.ucabedad gaxada `fsiqom~ milioneri,roca scenas Sxapisas gulmodgined Seeba...verasZaliT uaryo mavne wyvili manera:alkoholi, Tambaqo, banqo, RamisTevebi.`ojaxur SeTqmulebas~ ver gauZlo, SeeSva.reJisori gadahyva sasmels, narkomanias,igi gardaicvala saxlSi, los-anJelesSi,sxeuli ki dawves da ferfli mimoabnies..

varsami

inaTa mTvarem, gadidgulda Rame oRraSi,meZavTa fusfuss ayuradebs mTeli qalaqi...me vzivar marto. Wiqa Cai, qila RoRnoSo,vuyureb sarkes da vemduri moxuc dalaqebs,visi xelebic yovel kviras saxes parsavenan, Sua kviras Tu mcalia, xuTSabaTobiT...davsxdebiT xolme me da Cemi Zveli varsami,

poezia

desk

PDF S

tudio

Trial

31giorgi balaxaSvili

vsaubrobT RmerTze, eifelze da albaTobaise mcirea, rom odesme viubnebT dinjadpolitikaze. cru anarqebs moaqvT qaosi...`me Cemi wili unda giTxra,~ gulidan xinji,Senic gamande, ar gvWirdeba radgan lao Zi,Cemo moxuco, ar gvWirdeba froidi, nicSe,vidre samyaros dauyenes pirze mayuCi;gadamaviwyda samarTeblis bavSvuri SiSida SeviZule uadgilod Tvalis daxuWva.mag samarTebliT daviserav odesme xelebs.guSin saRamos davitire Cemi varsami...me vzivar marto, naciebi, mawuxebs xvela,me vzivar marto, moRuSuli, gauparsavi.

desk

PDF S

tudio

Trial

32

indonezia

xanZars mieciT mTeli Cemi cru poezia,poetTa kursi Cems mimarT rom odnav gamyardes...gavcdi igoeTs, rom mexila indonezia,rom xelisgulze gadamSloda mTeli jakartisamoucnobi Tbili hava, zRva _ bungaloTi,sadac naklebi egzema da muclis tifia;me _ midrekili sasmelisken, nebiT gavloTdida vgavar axla uarafro kacs da tipiurmosawyen frazebs yvela ylupis ziarad vtoveb,radgan ufroa dandoba da Svebac ufaso...aq beladebi ganageben ugunur tomebsda me ki yvela mwuxris pirze SevTxov ufals, rom:ar movkvde ZilSi, ar mCvevia uTqmelad wasvla,ar msurs, kedelze mtveri medos, rogorc gobelens...uZRebi Svilis erTaderTi SemovrCi asli,magram arsaiT melodeba Cemi mSobeli.xanZars mieciT yvela sveli iasamani,enZelis kursi iebTan rom ufro gamyardes...msurs, rom galoTdes yvela tomis JRali Samani,rom yvela murwa emegobros mSier yaryatebs,rom es absurdic SeafasoT geniis bodvadda xanZars misceT mTeli misi cru poezia,Tu moCvenebac mosvenebas ar aZlevs odnavgaleSil poets anda sulac im donezea,rom sul erTia praRa, minski da igoeTi,rom xsovnis miRma isev miyvars da amnezia ver momeZala, Tumc ar maxsovs brodski, goeTe,gavcdi igoeTs, rom mexila indonezia!..

poezia

desk

PDF S

tudio

Trial

33

Temur Wkuaseli _ emociebze monadire kaci

`mwer lo ba... emo ci eb ze na di ro baa. na di ro bis dros ki, xan ga gi mar Tlebs kacs da xan _ ara, oRond, naR di na di-ro bis gan gan sxva ve biT, mkiT xvel Si emo cia ki ar un da mok la, pi ri qiT, ga-mo a coc xlo...

mwer lo ba mud mi vi Ta nag rZno baa, vi sac amar cxeb, isic un da geb ra le-bo des.

mwer lo ba fra zis si la ma zea, zus-tad isea, ro gorc sim Re ra Si.

mwer lo ba az ris emo ci u ri sa mo-sia...

mwer lo ba mTa va ris iga vu-rad gac xa de baa...

mwer lo ba ilu zi e bis gan ga-riy va da mud mi vi tki vi li a ni fiq ria...

mwer lo ba mis ti kaa, ro me-lic re a lo bas am Zaf rebs...

mwer lo ba dam Sra li Wi dan wylis amo Re baa...~

Te mur Wku a se lis es sit yve-bi, wig ni dan `zRva iyo uf ro mSvi di, vid re xme le Ti~, ma Sin amo mi tiv tiv da mex si e re ba Si, ro ca wi nam de ba re re por ta-Ji uk ve das ru le bu li mqon da da mTli a no ba Si ki dev er Txel ga vix se ne Sex ved ra mwe ral Tan, rom lis Se moq me de ba ze la mis oT xsa-a Ti an ma msje lo bam sam cxe-ja va xe Tis sa xel mwi fo uni ver si tet Si xal xmra-va li au di to ria da ar wmu na, rom am sit yve bis av to ri uda vod amar Tlebs im moT xov nebs, ra sac is mwe ral sa da mwer lo bas uye nebs.

Sex ved ra, ro me lic mim di na re wlis 17 marts ga i mar Ta, gax sna hu ma ni ta-

rul da so ci a lur mec ni e re ba Ta fa-kul te tis de kan ma, pro fe sor ma gu-li ko be qa ur ma.

qal ba ton ma gu li kom mok led isa-ub ra Te mur Wku a se lis mra val mxriv da uaR re sad sa in te re so moR va we o-ba ze: mwe ral ze, sce na ris tze, mom-Re ral ze, po li ti kos sa da, ro gorc aR niS na, yve la ze me tad da sa fa se be li pro fe si is mqo ne pi rov ne ba ze did pat ri ot ze.

`mar Ta lia, Te mur Wku a se li qar-

Tul ma sa zo ga do e bam da zo ga dad qve-ya nam sim Re riT ga ic no, mag ram es sa-Ra mo ar imar Te ba sa qar Tve lo Si yve-la ze po pu la ru li fol klo ru li an-sam blis `qar Tu li xme bis~ so lis-ti sa da mi si erT-erT dam fuZ neb lis pa tiv sa ce mad. dRe van de li dRe aris mi si mwer lu ri Se moq me de bis gan xil-va-da fa se ba~.

reportaJi

(Sexvedra samcxe-javaxeTis saxelmwifo universitetSi)

desk

PDF S

tudio

Trial

34

`er Txel so fel Si er Ti wig ni vi-po ve, ro mel sac arc Ta vi hqon da da arc bo lo. mo me wo na...~ Te mur Wku-a se lis es sit yve bi ga ix se na qal ba-ton ma gu li kom da Sem deg xa tov nad isa ub ra Te mur Wku a se lis im bav Svur STa beW di le beb ze, rom le bic ge zi sa da to nis mim ce mi aR moC nda pro za i ko-si saT vis; isa ub ra im ra in dul sul ze, im sim Re riT gam Tba ri mi wis siy va rul-ze, ro me lic Rrmad am Cne via mwer lis mTel Se moq me de bas.

eq spre si u lo biT iyo aR beW di li pro fe sor gu li ko be qa u ris Se sa va li sit yva. man mad lo ba ga da u xa da ba ton Te murs im gan vli li gzis Tvis, ro-mel sac mar Ta li ka cis, ala li ka cis sa xe li hqvia; im siy va ru lis Tvis, ro-me lic mwe ral ma Ti To e ul mkiT xvels Ca u ner ga gul Si da Se ax se na, rom yo-ve li ada mi a ni sam Sob los siy va ru liT un da iyos mo cu li, yo ve li mo zar di pat ri o tu li gan cdi Ta da su lis kve-Te biT un da aRi zar dos: `Cem Tvis, ro-gorc pi rov ne bi sa Tu fsi qo lo gi saT-vis, Za li an bev ri ram aris mniS vne lo-va ni Te mur Wku a se lis Se moq me de ba Si. mom wons, ro de sac mi si gmi re bi cxov-re bis sir Tu le ebs na xev rad iu mo ris Tva liT uyu re ben. iq neb, es aris, ba-to no Te mur, Cve ni rTu li cxov re bis-Tvis ise Ti Tva liT Se xed va, rom mzad vi yoT, xva lin del dRes ime diT Sev-xe doT. si mar Tle da mxo lod si mar-Tlea, rac ase kve bavs Tqvens Se moq me-de bas. Za li an rTu lia, ada mi a ni sxvis pi rov ne bas Cas wvde, Za li an Zne lia mis sir Tu le ebs Se e xo, Tqven es ga mo gi-vi daT~!

sit yvis das ru le bis Sem deg qal ba-ton ma gu li kom ka Ted ras Tan mi iw via sam cxe-ja va xe Tis sa xel mwi fo uni ver-si te tis req to ri, pro fe so ri me rab be ri Ze, ro mel mac, axal ci xis uni ver-si te tis da ar se biT, am re gi on Si sa-fuZ ve li Ca u ya ra sa xel mwi fo eb riv az rov ne bas.

ba ton ma me rab ma mok led isa ub ra im pe ri o dis Se sa xeb, ro de sac jer mxo-lod ide is do ne ze ga ni xi le bo da, mxo-lod Ca na fiq rSi ar se bob da sa mo mav lo

geg ma sam xreT sa qar Tve lo Si uni ver-ste tis da ar se bi sa. `dRes axal ci xis uni ver si tets am ide is Ta na zi a ri ori ada mi a ni hyavs stum rad: Te mur Wku a-se li da pro fe so ri ami ran go mar Te-li~, ga nac xa da req tor ma da Sem deg Te mur Wku a sels mi ub run da:

`gves tum ra dRes pro za i ko si, mag-ram, ro gorc Cans, pro za i ko se bi leq-sis ga re Se ver Zle ben. ama ves Tqma Se iZ le ba Te mur Wku a sel ze, ami tom min da, ba to ni Te mu ris ori leq si wa-gi kiT xoT~, Tqva ba ton ma me rab ma da ga sa o ca ri mgzne ba re biT wa i kiT xa Te-mur Wku a se lis leq se bi.

Sem deg sce na ze pro fe so ri na Te la be ri Ze mi iw vi es.

na Te la be ri Zem dar bazs sa ku Ta-ri STa beW di le be bi ga u zi a ra Te mur Wku a se lis Se moq me de bis Se sa xeb, da a-xa si a Ta mi si sa li te ra tu ro enis sti-lu ri Ta vi se bu re ba da aR niS na, rom ba to ni Te mu ris we ris ma ne ra me tad STam beW da via, dax ve wi li, eq spre si u-li, xSi rad gu ru li iu mo riT ga je-re bu li; mwe ra li Se sa niS na vad flobs mom xib vle lad da emo ci u rad az ris qa Ral dze ga da ta nis xe lov ne bas; mis-Tvis ena mu si kaa, sit yva ki coc xa li ar se ba.

sit yvis fe no me nis mi marT Te mur Wku a se lis da mo ki de bu le bis war mo sa-Ce nad qal ba ton ma na Te lam mwer li sa ve sit yve bi mo iS ve lia: `miy vars sit yveb-Tan la ci ci, fe re ba da Cxre ka qar-Tu li sit yve bi sa. Ca mo vuj de bi, Cem Tval win coc xlde bi an da meJ Rur tu-le bi an. ada mi a nebs hgva nan. zo gi ke-Ti li da la ma zia, zo gic Se u xe da vi da Se ma Si ne be li; zo gi gib Rvers, zo gi Se mog ci ci nebs. er Tma neT Tan SuR lic ici an da me gob ro bac. Tu da me gob rde-bi an, ga nuy re lad er Tad ari an. maT me gob ro bac uke Te si ici an, mtro bac uf ro lmo bi e ri aqvT da sam Sob lo sac Cven ze me tad uf rTxil de bi an~.

mom xse ne bel ma gan sa kuT re bu li aR-niS vnis Rir sad mi iC na wig ni `kvam lis sin dro mi~ da das kvnis sa xiT ga nac xa-da, rom kre bu lis yu rad Re biT gac-no bam ki dev uf ro ga num tki ca az ri,

reportaJi

desk

PDF S

tudio

Trial

35

ma mu lis siy va ru li, mas ze fiq ri da zrun va, mkiT xvel ze mo ra lu ri ze moq-me de ba, TviT CaR ma ve ba da TviT Seg ne-bis amaR le ba aris is niS nu le bi, rom-le bic er Ti sa Ta u ris qveS aer Ti a nebs Te mur Wku a se lis am kre bul Si Se sul moT xro bebs.

na Te la be ri Zem ase ve isa ub ra moT-xro ba ze `ro gor aR mo a Ci na sam tre di-am ko lum bi~ da aR niS na, rom es aris re a lo bis mxat vru li war mo sax va, iu-mo ris tu li el fe riT ga je re bu li mxat vrul-me ta fo ru li si nam dvi le, ro mel sac am bo lo dros iS vi a Tad Ra xvde ba Cve ni mkiT xve li.

qal ba ton ma na Te lam sak ma od vrclad mi mo i xi la Te mur Wku a se lis mxat vru li na war mo e be bis az rob ri-vi Si na ar si, isa ub ra maT siR rme sa da sti lur xa to va ne ba ze, ima ze, Tu ram-de nad sa in te re so da mra val fe ro va-nia moT xro be bi, rom le bic uam rav Ta-na med ro ve Tu is to ri ul am bavs gvi-am bo ben qvey ni e re ba sa da sam Sob lo ze, ka cur ka co ba sa da ra in do ba ze. `aq aris xan grZli vi fiq ris Se de gad Ca mo-ya li be bu li gan sja si ke Te sa da si ke-Tis qmna do ba ze~. _ es az ri la it mo ti-vad gas dev da na Te la be ri Zis sit yvas.

ro gorc iT qva, pro fe sor ma na Te-la be ri Zem sak ma od skru pu lo zu rad ga a a na li za Te mur Wku a se lis pro za, gan sa kuT re bu li aq cen ti ki ga a ke Ta im moT xro beb ze, sa dac an sambl `qar-Tu li xme bis~ sa gas tro lo Tav ga da-sav le bia mxat vru lad gar daT qmu li; uR rme si gan cdi Ta da emo ci iT aris aR we ri li qar Tu li ji Sis, qar Tu li ge nis ze i mi sa qar Tve los far glebs ga reT da rac ga nu me o re be li os ta-to biT gad mog vca ba ton ma Te mur ma.

Sem de gi ga mom svle li iyo sam cxe-ja va xe Tis sa xel mwi fo uni ver si te tis pro fe so ri vax tang ina u ri.

`ba to ni Te mu ri qar Tul mwer lo-ba Si so li dur ad gil sac ika vebs da so li dur po zi ci a sac. es aris pro za-i ko si, ro me lic qar Tul mwer lo ba Si Se mo dis Ta vi si mkveT rad Ca mo ya li be-bu li sti liT, we ris ma ne riT da Ta-vis Ta va do biT. es aris ori gi na lu ri

mxat va ri re a lu ri si nam dvi li sa, ro-mel mac mxat vrul qmni le bas sa ku Ta ri el fe ri Ses Zi na da ar ga i me o ra arc er Ti mwe ra li. mi si pro za u li Txzu-le be bi, mi si po li Jan ru li Te ma ti ka ux vad aris dat vir Tu li me ta fo ru li az rov ne biT, mxat vru li sa xe e bi Ta da gu ru li ko lo ri tu li iu mo riT~.

gu rul iu mor ze sa ub ri sas vax tang ina ur ma er Tma ne Tis gan ga mij na ori gu ru lis Cve ni li te ra tu ris kla-si ko sis, no dar dum ba Zi sa da Te mur Wku a se lis iu mo ris tu li we ris ma ne ra da sa gan ge bod aR niS na, rom ara na ir dam Txve vas ad gi li ara aqvs. es az ri Sem de gi ar gu men tiT ga am ya ra: no dar dum ba Zis la Ri da zog jer sev di a ni iu mo ri Zi ri Ta dad di a lo geb Si vlin-de ba, Te mur Wku a sel Tan ki, um Tav-re sad si u Je tu ri xat vis pro ces Si. mas Tan, upi ra te sad, epi zo di, faq ti, am ba via iu mo ris tu li. naT qva mis sa i-lus tra ci od ga mom svlel ma dar bazs wa u kiT xa frag men ti moT xro bi dan `Cam qra li ci ci na Te le bi~, sa dac mwe-rals xa la si iu mo riT aqvs gad mo ce-mu li am ba vi mec ni er-mu Sa ki sa, ro-me lic ob ser va to ri a Si te les ko piT ak vir de ba var skvla vebs. am dak vir ve-bi sas man ram de ni me ze var skvla vi `aR-mo a Ci na~, mag ram mox da ise, rom var-skvlav ma ga a na Ta... Caq ra... ga a na Ta... Caq ra... Sem dgom Si ga ir kva, rom Tur me ci ci na Te la Sef re ni la te les kop Si (ga mos vlis am epi zod ma sak ma od ga a xa-li sa dar ba zi).

ro gorc ba ton ma vax tan gma ga nac-xa da, Te mur Wku a se lis Se sa niS nav iu-mors ema te ba mi si mxat vru li az rov-ne ba da me ta fo rul-leq si ku ri sim-did re. Tu mwe rals, Tun dac pro za-i koss, la ma zi po e tu ri sa xe e bi da Se-da re be bi ara aqvs, Tu igi mxat vrul-ga mom sax ve lo biT mra val fe rov ne bas ar mi mar Tavs, ase Ti pro za uk ve ga Ra-ri be bul iers iZens. am sa SiS ro e bis gan Sor sa dgas Te mur Wku a se lis pro za.

mom xse ne bel ma mok led mi mo i xi la Te mur Wku a se lis wig ni `zRva iyo uf-ro mSvi di, vid re xme le Ti~, mas Si Jan-rob ri vi si ax le da i na xa da er Tdro-

Sexvedra mweralTan

desk

PDF S

tudio

Trial

36

u lad ori sa xe li uwo da: no ve la da ese. ase ve isa ub ra wig nze `sim Re riT gam Tba ri mi wa~, sa dac kar gad Cans, rom mwer lis Sig niT, mis sul Si, zis mom Re ra li, ro me lic, mu si kis ena ze rom vTqvaT, kar gad iye nebs Ta vis po-li fo no ur niW sa da unars. aq yvel gan ig rZno ba es po li fo nia, ro gorc sin-taq sur kon struq ci eb Si, ase ve sit yva-Ta myar Se Tan xme ba sa da, gne bavT, sit-yva Ta bger we ra Si. aq mom Rer lis ni Wi mwer lis al Ro sa da unars er wymis.

Sem deg ma ga mom svlel ma, fi lo lo-gi is doq tor ma, pro fe sor ma qe Te van grZe liS vil ma sa gan ge bod ga a max vi la yu rad Re ba mxat vru li na war mo e bis aR qmis mra val gan zo mi le bi an pro ces-ze, emo ci u ri gan cdis uSu a lo ba ze, Se moq me dis az ris gan vi Ta re bis lo-gi kur wvdo ma ze, mxat vru li aso ci a-ce bis sim did re sa Tu gan tot va-gan-zo ga de ba ze. ro gorc mom xse ne bel ma aR niS na, es is ele men te bia, rom le bic aR qmis pro ces Si iT revs kul tu ris mTel sfe ros. mxat vrul-Se moq me de-bi Ti pro ce sis mi za nic xom mis saz-Rvrebs miR ma ima le ba. es mi za ni uSu-a lod ukav Sir de ba mkiT xvels. Tu mxat vrul ma na war mo eb ma ze gav le na mo ax di na mkiT xvel ze, Se moq me dis mi-za ni uk ve miR we u lia. Te mur Wku a se-lis Se moq me de ba, am Tva laz ri siT, mniS vne lo van si maR le ebs aR wevs. mi si pro za u li qmni le be bis gac no bis Ta na-ve av tor sa da re ci pi ents So ris myar-de ba in te leq tu a lur-Se moq me de bi Ti ur Ti er Tkav Si ri. am gva ri ko mu ni ka ci-is sa Su a le biT re ci pi en ti mxat vru li pro ce sis uSu a lo mo na wi le xde ba.

Ti To e ul ma mom xse ne bel ma sru li-ad sxva das xvag va ri, me tad sa in te re so da mZaf ri emo ci u ri im pul siT ga je-re bu li in ter pre ta cia war mo ad gi na Te mur Wku a se lis mxat vru li Txzu le-be bi sa. am gva ri ve emo ci u ri pa To siT iyo aR beW di li qe Te van grZe liS vi lis sit yvac, ro mel mac pro za i ko sis we ris ma ne ra, mi si po li Jan ru li Se moq me de-bis mra val fe ro va ni Te ma ti ka ase Se-a fa sa: `di di Si na ga ni gan cdiT, mag ram la Rad, Se sa Su ri qar Tu liT mih yve ba

stri qo ni stri qons. iZer we ba, ik ve-Te ba sa o ca ri mxat vru li sa xe e bi, er-Tma neT Si ire va siz ma ri da cxa di, aw-myo da war su li, su lis ur Tu le si da uSo re si xve u le bi amo dis ze da pir ze. TviT Se mec ne bis, cod va Ta Seg rZne bis, ada mi a nad yof nis Te me bi, mxat vru li gan sa xov ne bis ipo dig mur-pa ra dig mu-li sa xe e bi ga sa o car el fers ani Webs Txro bas. amas ema te ba ma mu lis mZaf ri gan cda _ wam yva ni mo ti vi Te mur Wku-a se lis Se moq me de bi sa; sa o ca ri iu mo-riT, ro gorc li te ra tu ru li qar Tu-liT, ase ve gu ru li di a leq tiT amet-yve le bul per so naJ Ta mxat vru li sa-xe e bi; crem li da Ri mi li, ti ri li da si ci li, mwu xa re ba da si xa ru li, az ris siR rme da si naT le da, rac mTa va ria, az rov ne bis siR rme da es Te ti za cia ita cebs mkiT xvels~.

qal ba ton ma qe Te van ma sak ma od sa-fuZ vli a nad ga a a na li za Te mur Wku a-se lis wig ni, ro mel Si ac Zne lia ga ar-kvio, sad mTav rde ba re a lu ri da sad iw ye ba ga mo na go ni. es wig nia `kvam lis sin dro mi~. sa li te ra tu ro wre eb Si ar-se bul mo saz re bas, rom am wig nSi Tav-moy ri li moT xro be bi erT Ca na fiqrs, erT sa er To az rob riv ide as em sa xu-re ba, kre bu lis sa Ta u ric am ya rebs _ xSi rad xom sa Ta ur Sia moq ce u li ama Tu im na war mo e bis az rob ri vi Si na ar-sis mTa va ri ga sa Re bi. es Tval saz ri si rom moT xro bis mTa va ri gmi ris, sam so-nis, Tval Ta xed va sac em ya re ba, mom xse-ne bel ma av to ri se u li ci ta tiT ga am ya-ra: ` Sens mi wa ze rom cec xli da in Te ba, im cec xli dan amo su li kvam li bav Svis Tva lebs ir Cevs yo vel Tvis, imi tom rom me re, mo wi fu lo ba Si, kvam lis sin-dro mi da e mar Tos. kvam lis sin dro mi an xalxs uy vars qve ya na da kvam lis sin-dro mi a ni xal xi iZi nebs Ram Ra mo biT sam Sob lo ze Tav mi de bu li. kvam lis-sin dro mi a ni xal xi rom ga da Se ne bas iw yebs, maT ad gils cal fex sin dro mi-a ni xal xi ika vebs ma Sin ve, anu qve ya na rom cal fex ze hki di aT da es cxov re-ba rom yur ZniT sav se saw na xe li hgo ni-aT, Cam dga ran Sig niT bin Zu ri fe xe biT, wu ra ven da wu ra ven qve ya nas~.

reportaJi

desk

PDF S

tudio

Trial

37

ga mom svle lis az riT, na war mo e bi cod va Ta Seg rZne bis gziT, TviT Se-mec ne biT, pi rov ne bis gan wmen das da amaR le bas isa xavs miz nad. TviT Se mec-ne ba TviT CaR rma ve bis Se de gia, TviT-CaR rma ve ba ki war sul Tan mib ru ne biT xde ba. Tu ar Se i ca ni sa ku Ta ri Ta vi, ver Se ic nob ka cob ri o bas, rad gan Sen ka cob ri o bis na wi li xar. ro ma nis mTa-va ri per so na Ji, sam so ni, av tor ma war-sul Si amog za u ra, ra Ta mas bav Svo-bas Tan Sex ved riT Se e mec ne bi na Ta vi. swo red Se mec ne bis pro ce sia gad mo-ce mu li na war mo eb Si `kvam lis sin dro-mi~. av to ri mxat vru li os ta to biT Zer wavs pro ta go nis tis gan cdeb sa da emo ci ebs. sam son ma SeZ lo sa ku Ta ri Ta vis Sec no ba-gan Cxre ka. mi u xe da vad imi sa, rom es gza ar iyo io li, sam-son ma Zne lad, mag ram ma inc SeZ lo mi-si gav la.

amo na ri di qe Te van grZe liS vi lis ga mos vli dan:

`Zi ri Ta di dat vir Tva ro man Si az-rov ne bis es Te ti za ci as eT mo ba. az ria aq mSve ni e ri da amaR le bu li. TviT-Se mec ne bis, TviT gan wmen di sa da mo-na ni e bis mra val sa u ku no va ni mo ti ve-bi es is ma ra di u li Te me bia, ri Tic sa ma rad Ja mod un da dar Ces aR niS nu li kre bu li. na war mo eb Si er Tma neTs or-ga nu lad er wymis idea da per so naJ Ta plas ti ku ri sa xe e bi, rom le bic sa o-car mxat vrul re a lo bas qmni an. mxat-vru li ena da teq sti Ta nab rad war-mo a Cenen, ro gorc war mo sa xul sam ya-ros, ise kon kre tul obi eqts. wig ni mxat vrul sa xe Ta er Ti a ni sis te maa, ra ci o na lu ri sa da qvec no bi e ris, in-di vi du a lu ri sa da zo ga dis Ser wmaa, ro me lic, pir vel yov li sa, mo ra lur saw yiss eq vem de ba re ba~.

`kvam lis sin dro mis~ gan xil va-ga a-na li ze bis Sem deg mom xse ne bel ma ama ve kre bul Si Sesul mxat vrul-do ku men-tur no ve la zec isa ub ra. `siy va ru lis kar di og ra mas~ epig ra fad Sem de gi sit yve bi aqvs wam ZRva re bu li: `fiq re-bi iu ri ros tis sta ti is wa kiT xvis Sem-deg~. moT xro ba Si av to ri msje lobs qar Tvel Ta xa si aT ze, ka cur ka co ba ze,

siy va ru lis niW ze. ix se nebs sa in te re-so epi zo debs re vaz dva liS vi li sa da Ten giz abu la Zis cxov re bi dan. moT-xro ba me gob ro bis, siy va ru lis, ur-Ti er Tda fa se ba-pa ti vis ce mis him nia. av tors mi aC nia, rom nam dvi li, ma Ral-zne ob ri vi ada mi a ne bi yve la qve ya na Si iba de bi an. mwe ra li di di os ta to biT Zer wavs ru si msa xi o bis, ev ge ni le-o no vis mxat vrul sa xes. axa lin far-qtga da ta ni li ev ge ni le o no vi sa a vad-myo fo dan imi tom ga mo i pa ra, rom sa-ku Ta ri kar di og ra mis ser pan ti ne biT Sek ru li ia sam ne bis Ta i gu li mi er Tmia Ten giz abu la Zis Tvis da amiT udi de si siy va ru li da pa ti vis ce ma ga mo e xa ta mis da mi. me tad ama Rel ve be lia le o-no vis sit yvac, mi mar Tu li qar Tve li ki no re Ji so ri sad mi: am sa kar di og ra mo ser pan ti ne bis ga re Se ia sam ne bi uf ro ad re Tu ara, erT kvi ra Si xom ma inc daW kne bo da da ga da iy re bo da, gu lis-ce mam ki ma ra di u lo ba ar gu na wi lad da Zmo bis, pa ti vis ce mis, siy va ru liT gam Tba ri ur Ti er To bis sim bo lod aq-ci ao.

ga mom svlel ma ase ve isa ub ra `kvam-lis sin drom Si~ Se sul sxva moT xro-ba ze `eve li na~, rom lis Zi ri Ta di az-rob ri vi Si na ar si di di su li e ri tki-vi li sa da Su ris Zi e bis grZno bis daZ-le va-da mar cxe baa da ro me lic mxo-lod ` mi te ve bis bu me ran giT~ mi iR we va.

pro fe sor ma ma ka kaW ka WiS vil ma ga-mos vla Zi ri Ta dad Te mur Wku a se lis pro zis mxat vru li sti li sa da we ris ma ne ris Ta vi se bu re bas da uT mo. kre-bul `sim Re riT gam Tba ri mi wis~ ma ga-liT ze day rdno biT isa ub ra mwer lis in di vi du a liz miT ga je re bul enob riv nor meb ze, mag ram, vid re uSu a lod Se-e xe bo da pro za i ko sis Se moq me de bis enob riv ma xa si a Teb lebs, ma nam de yu-rad Re ba ga a max vi la qar Tu li sa li te-ra tu ro enis ga mo ye ne bis far To sfe-ro ze da Ta na med ro ve pro za Si, enob-riv-ga mom sax ve lo bi Ti Tval saz ri siT, ram de ni me ten den cia ga mok ve Ta. pir-ve li is, rom glo ba lu ri pro ce se bis fe xis ayo lis sur vi li Tu mcde lo ba xSi rad vlin de ba, ro gorc si u Je tu-

Sexvedra mweralTan

desk

PDF S

tudio

Trial

38

rad, ise enob ri vad, anu e.w. mo du ri si u Je te bi gad mo ce mu lia ise Ti mo du-ri leq si ki Ta da for me biT, ro mel Tac dah kravs na Za la de vo bi sa da ga dap ran-Wu lo bis el fe ri da me o re: pro zis enis da ax lo e ba yo vel dRi ur sa sa ub ro enas Tan da, rac uf ro sam wu xa roa, mi si kal ki re ba av to ri se ul met yve le ba Si li te ra tu ru li na war mo e bis mxat vru-li efeq tis ga Ra ri be bas iw vevs. sa bed-ni e rod, ar se bobs me sa me ten den ci ac, ro me lic ag rZe lebs qar Tu li kla si-ku ri mwer lo bis enob ri v tra di ci ebs. swo red es me sa me ten den cia mi iC nia man Te mur Wku a se lis pro za u li enis um-Tav res ma xa si a Teb lad, rad ga nac mwe-ra li sit yvaq mna do bas, sit yi er Se moq-me de bas TviT miz nad aras dros isa xavs. mi si in di vi du a lu ro bis sa fuZ ve li is aris, rom sit yvas, Cve u leb riv fra zas ise zus tad da mi zan mi mar Tu lad iye-nebs, Txro bi sa Tu di a lo ge bis im de-nad la Ri da bu ne bi vi sti li aqvs, rom mis teq stSi qar Tul sit yvas sak ma od efeq tu ri ga mom sax ve lo bi Ti fun qcia eni We ba.

qal ba ton ma ma kam vrclad isa ub ra kre bulis ` sim Re riT gam Tba ri mi wis~ Se sa xeb, ro mel Sic Se dis ama ve sa Ta-u ris ki nos ce na ri, no ve le bi, di a lo-ge bi gu ri a ze da am wig nis ma ga liT ze skru pu lo zu rad ga a a na li za mwer lis mxat vru li enis zo gi er Ti Ta vi se bu-re ba: `leq si ka zus tad aris saT qmel-Tan Se xa me bu li, Se sa ba mi sad, emo ci ac gul wrfe li da da ma je re be lia. rTu-li sin taq su ri wyo bis wi na da de be bic ki mok lea da la ko nu ri. teq sti Zi ri-Ta dad ige ba Tan wyo bi li wi na da de be-biT. Se da re biT iS vi a Tia Ser wymu li wi na da de be bi. qvew yo bac ki mok le da moq ni lia. amis ga mo saT qme li bo lom-de mi dis mkiT xve lam de, Za lis xme vis ga re Se aRiq me ba da ar ikar ge ba emo-cia. amas ema te ba gu ru li iu mo ric~.

mom xse ne bel ma Te mur Wku a se lis la Ri da xa la si iu mo ri Se ax se na msme-nels moT xro bi dan `ma mi da~:

...moT xro bis per so na Ji, do ber ma na, Ra mis sam sa aT ze nas va mi brun de ba ma-xin ja u ri dan. qo bu le Tis sas tum ros

fo i e Si Se suls ax sen de ba Tar si ka-cis, mel sis, gaf rTxi le ba: lifts ar en do, Su qi xSi rad iTi Se ba da ico de, ga i We de bio. mi u xe da vad sim Tvra li sa, ma inc fiq robs, rom sa Si Si ara fe ria, me lif te xom dRe da Ram mo ri ge obs da sam wuT Si ga moh yavs ga reT lif tSi ga We di li dam sve neb le bi. `am fiq riT Se a bi ja lif tSi do ber ma nam. vi Rac ka ci mis Ses vlas uk ve elo de bo da da bo lo sar Tul zeo, _ ga da u la pa ra ka do ber ma nam. lif ti da iZ ra Tu ara, ga daR li li Tva le bi mo xu Wa, au, ra si a mov ne biT da me Zi ne bao. swo red am dros ga Cer da lif ti. Tval da xu Wul-mac ig rZno, rom si naT le Caq ra. ma inc ime diT ga a xi la Tva li. ir gvliv ve ra-fe ri ga ar Cia, mxo lod is es mo da, ra myra lad igi ne bo da mi si Sem Txve vi Ti Ta nam gzav ri uku neT sib ne le Si.

_ daw ynar di, me go ba ro, _ qSe na-qSe-niT uT xra ma Sin do ber ma nam, _ mo ri ge lif ti o ri gvix snis sam wuT Si...

_ di di mad lo ba sa si xa ru lo in-for ma ci is Tvis, mag ram ra da maw yna-rebs, ro ca me Tvi Ton var mo ri ge lif ti o ri, Ce mi Sem cvle li ki di lis 8 sa a Tam de ar mo va... _ uT xra im kac-ma~.

qal ba ton ma ma ka kaW ka WiS vil ma xa-tov nad Se a fa sa Te mur Wku a se lis ki-nos ce na ris mxat vru li enis si dar ba-is le da aR niS na, rom gu ria da gu ru-le bi Te mur Wku a se lis pro zis erT-er Ti um Tav re si Te maa. di a leq tis, maT So ris gu ru li met yve le bis, ga-mo ye ne ba qar Tu li pro zi saT vis uc xo ar aris, Tumc av to ri am Sem Txve va Sic axer xebs, iyos ori gi na lu ri. igi di-a leq tur met yve le bas mo ix mobs, ro-gorc Ta vis Ta vad da mo u ki de bel fe-no mens da mkiT xve lis yu rad Re bas sa gan ge bod mi ap yrobs am fe no men ze. amis Se de gad ki Tvi Ton met yve le bas eni We ba da mo u ki de be li fun qcia _ igi av lens gu ru li ka cis bu ne bas.

pro fe so reb Tan er Tad sce na sam-cxe-ja va xe Tis sa xel mwi fo uni ver si-te tis stu den teb sac _ na zi teq so si-an sa da in di ra Sa i ni Zes da eT moT.

me tad emo ci u ri da ama Rel ve be li

reportaJi

desk

PDF S

tudio

Trial

39

iyo na zi teq so si a nis ga mos vla. erov-ne biT so me xi go go na gu li Ta dad mi-e sal ma Te mur Wku a sels da udi de si siT bo ga mo xa ta mi si mwer lu ri al Ro-sa da ni Wis mi marT. go go nam, ga mos-vlis Ta na ve, dar bazs qar Tu li enis cu dad cod nis ga mo mo u bo di Sa, Tumc, mSve ni e ri, ga mar Tu li met yve le biT, ga sa o ca ri eq spre si u lo biT Se ud ga Te mur Wku a se lis moT xro ba `ma mi das~ ga a na li ze bas.

mok le iyo na zi teq so si a nis ga mos-vla, mag ram emo ci u ri mux tiT aR beW-di li. am ga mos vlis ar si da mom xib-vle lo ba ara im de nad teq stis Rrma-az ro va ni in ter pre ta ci iT ga ni zo me-ba, ram de na dac mi si Si na ga ni Ri re bu-le biT. go go nam, ro mel mac ga nac xa da, rom qar Tu li ena sam cxe-ja va xe Tis sa xel mwi fo uni ver si tet Si Se is wav la, udi de si in te re si ga mo av li na qar Tu-li mwer lo bis, kon kre tul Sem Txve va-Si ki Te mur Wku a se lis Se moq me de bis mi marT.

sa in te re so iyo in di ra Sa i ni Zis ga-mos vlac. man Te mur Wku a se lis na war-mo e bi `se i ko~ mi mo i xi la da isa ub ra li te ra tu ra ze, ro gorc Se moq me de-biT pro ces ze, sit yvis xe lov ne ba sa da si nam dvi lis mxat vrul ga mo sax va-ze: `si nam dvi le Se iZ le ba iyos mtkiv-ne u li, mag ram li te ra tu ra mas im de-nad Se fu Tavs, Se a la ma zebs mxat vru li xer xe biT, rom mkiT xvel Si ga Ri zi a ne-bas ar ga mo iw vevs, pi ri qiT, ener gi iT aRav sebs. msgav si da de bi Ti ener gi iT aR viv se, ro de sac ba to ni Te mu ris moT xro ba `se i kos~ ga ve ca ni. aq qar-Tve li ka cis dak ni ne bu li bu ne baa da-xa tu li da yve la ze uf ro imiT aris sa in te re so, rom mxo lod prob le ma an ada mi an Ta man ki e ri mxa re e bi ki ar aris wi na plan ze wa mo we u li, ara med da sa-xu lia am prob le me bis aR mof xvris, anu zne ob ri vi amaR le bis gzac~.

in di ra Sa i ni Zem `se i kos~ ga a na li-ze bi sas pa ra le li ilia Wav Wa va Zis pub li cis tur moT xro ba `mgzav ris we ri leb Tan~ ga av lo da `se i kos~ ale-go ri ul-me ta fo ru li sa xis met yve le-ba Ter gis sa xes Se a da ra (`se i ko~ sa a-

Te bis mwar mo e be li cno bi li ia po nu ri fir maa da ami tom uwo de ben moT xro-bis per so na Je bi ia po nur ma mals se i-kos). ma ma li moT xro ba Si sif xiz lis, ga moR vi Ze bis, aq ti u ro bi sa ken mo wo-de bis ma uw ye be lia. man un da SeZ los sa a qa o sa da sa i qi os mij na ze myo fi su-li e rad mkvda ri ada mi a nis ga mo coc-xle ba. mam lis da niS nu le ba am na war-mo eb Si is aris, rom xalxs ga moR vi-Ze bis, ga mof xiz le bis, moZ ra o bi sa da moq me de bis Za la Se ma tos, anu Te mur Wku a sel Tan igi ve fun qcia aqvs ma mals da kis re bu li, ra fun qci ac aqvs ili as Tergs. es mi sia ki `se i ko Si~, xal xis ga mo coc xle bi sa da ga mof xiz le bis, gza ze da ye ne bis mi sia, na war mo e bis mTa var ma gmir ma, mam lis pat ron ma, ka-pi tan ma it vir Ta.

stu den tma go go nam teq stis az-rob riv Si na ar sTan er Tad per so naJ Ta mxat vru li sa xe e bis Se sa xe bac isa ub-ra. skru pu lo zu rad ga a a na li za ma Ti Si na ga ni sam ya ros zne ob ri vi ma xa si a-Teb le bi da ga mos vla Te mur Wku a se-lis sit yve biT da as ru la: `ro de sac qve ya nas uWirs, swo red ma Sin un da ga-mo i Ci no pat ri o tiz mi, To rem, ro ca yve la fe ri wes rig Sia, ma Sin Se giZ lia, Se ni qvey nis nak re bis gul Se mat kiv-ro biT dat kbe~.

stu den te bis Sem deg sce na da eT mo Jur nal `cis kris~ mTa var re daq tors, pro fe sor ami ran go mar Tels, ro mel-mac, pir vel rig Si, sa si a mov no emo ci-u ri im pul siT aR Zru li STa beW di le ba ga mo xa ta sam cxe-ja va xe Tis sa xel mwi-fo uni ver si te ti sa da im dRe van de li li te ra tu ru li sa Ra mos mi marT. ga-mom svlel ma kma yo fi le biT ga i xe na is pe ri o di, ro de sac ya lib de bo da idea mes xeT Si uni ver si te tis da ar se bi sa, am ide is av to rad ki XX sa u ku nis di di eris ka ci aka ki baq ra Ze da a sa xe la, ro-mel mac mwva ve pub li cis tu ri we ri li da we ra imis Ta o ba ze, rom ar Se iZ le ba yve la fe ri Tbi lis Si iyos Tav moy ri li da au ci le be lia, sa gan ma naT leb lo da-we se bu le be bi pe ri fe ri eb Sic ar se bob-de so. am we rils ma Sin ve ga mo ex ma u ra Sem dgom Si am ide is su lis Cam dgme li

Sexvedra mweralTan

desk

PDF S

tudio

Trial

40

da praq ti ku lad gan ma xor ci e le be li me rab be ri Ze. ba ton ma ami ran ma gul-wrfe lad mi u lo ca ba ton me rabs, rom man jer sit yviT, Sem deg ki saq miT Ca-u ya ra sa fuZ ve li sam cxe-ja va xeT Si sa xel mwi fo uni ver si te tis gax snas. es saq me me tad war ma te bu li aR moC nda, ram de na dac dRes es uni ver si te ti ara pe ri fe ri u li, ara med war ma te bu li sa gan ma naT leb lo ke raa sa qar Tve los erT-er Ti Zir Zve li re gi o ni sa.

`Tqven ma uni ver si tet ma me ga max se-na 60-70-ia ni Tu 80-ia ni wle bis Tbi-li sis uni ver si te ti, is erov nu li fa-se u lo be bi, rac ase Zvir fa si iyo ma-Sin, ga max se na Rrma Si na ar si a ni li te-ra tu ru li gan xil ve bi da dis ku si e bi, rac ase iS vi a Ti gax da dRes.

sa si a mov noa, rom mo xer xda, Tbi-li sis sa xel mwi fo uni ver si te tis uke Te si pe ri o dis su lis kve Te ba aq gad mo su li yo da es Za li an ma xa rebs. Cve ni mi za nic is iyo, rom aq yo fi li-yo ga naT le bis ke ra; aq yo fi li yo sa-Su a le ba imi sa, rom mes xe Tis Ti To e-ul mkvidrs, qar Tve li iq ne ba Tu ara-qar Tve li, sa ku Ta ri Ta vis ga mo xat va SeZ le bo da; is, rom qvey nis cxov re-ba