214 อานาปานาน ส รณ ตอนต น

แนวทางปฏ บ ต ว ป สสนา - ก มม ฏฐาน

เนกขมมฯ ๒๓ ก.ค. ๙๗

“วปสสนา” คออะไร? คอ ความเขาไปรสภาวธรรม แต

ความเปนไปตางๆ น น มนเนองจากสมมตบญญตทคนเขาไปจบ

ถาสงเหลานดบไป มนกมแตสภาวะ เชน แกวนำตงอยเฉยๆ มนก

ไมแตก ตองมคนไปหยบจบ มนจงจะแตก

ทกสงทกอยาง ยอมม “เหตผล” ทงนนนงอยนงๆ มนกม

เหตผล ใบไมรวง มนกมเหตผล คนไมรนนกเพราะไมมปญญา

ความรจงไมเขาไปถงเหตผล คอรผวเผน (พดกบบคคลผหนงทเขา

จะแสดงตนใหใครๆ เหนวา เขานแหละเปน “นกเหตผล” ทสมบรณท

เดยว)

215อานาปานาน ส รณ ตอนต น

พระอาจารย ล ธม มธ โร

เนกขมมฯ ๒๔ ก.ค. ๙๗

เมอพนจากความคดเรองอยางน นแลว เด ยวน มนมาคดถง

“โทษ” ของการเปน “ฆราวาส” กบ “คณ” ของ “การบวช”

วา การเปนฆราวาสนนถงแมเราจะมคณความดสกเพยงไร กไม

สามารถถายทอดใหผอนได แมแตกบคนทอยใกลชดกบเรา เชน

บตร ภรรยา แตถาเปน “พระ” แลว เราสามารถถายทอดคณ

ความดของเราใหคนอนไดมาก

“การสก” หรอ “การบวช” มนไมไดอยทความสวยไมสวย

ของคน มนอยท “กเลส” ของคนบางคนหนาดำเหมอนกบกนหมอ

กยงสกได (ไมใชเพราะรปสวยจงอยไมได อยางทมตวอยางมาแลว)

เดยวนมามองพจารณาเหนวา อาหารทอยในชามขาวของเรา

น มนกดขณะเวลาทอยในปากเทานน ประเดยวอกไมชามนก

กำลงจะกลายเปนของเสยของบดเนาอยแลว ดงนนจะมอะไรทนา

จะไปยงไปยนดกบมนนกหนา

216 อานาปานาน ส รณ ตอนต น

แนวทางปฏ บ ต ว ป สสนา - ก มม ฏฐาน

อยายนดในการอย อยาเสยใจในการตาย ไมเจบกด เจบก

ด เพราะทำใหเรารจกทกข

อาตมาไมรสกอะไรเลย เพราะแนใจอยเสมอวา เขาจะทำด

หรอไมทำดกบอาตมากตาม ทกๆ ชนมนจะตองยอนกลบไปทตว

เจาของเองทงหมด สงทเขาคดจะฆาเรานนแหละ แตมนกลบไปฆา

ตวของเขาเอง

ศาลาอรพงศ ๑๘ ก.ค. ๙๗

“สต” เปน พทธคณ “ลม” เปนฐานของจต

ลมภายนอกด ลมภายในด จตด ตองใหพรอมทง ๓ อยาง

จตด กายไมด กจดวาด เปน “กศล” จตดกายดดวยกดยง

เปน “มหากศล” กายดจตไมดกยงดบาง คอดกรยา จตไมดกายก

ไมด ไมสงบ ฟงซาน กระสบกระสาย จดเปน “บาปอกศล” ใชไม

ไดเลย

217อานาปานาน ส รณ ตอนต น

พระอาจารย ล ธม มธ โร

ใจดกายไมด ปวดเมอย ชางมน ขางนอกไมดกใหขางในมนดไว

มะพราวนนเปลอกนอกมนกนไมได แตเนอใน มนด และนำ มนกด

ธาตดน บรสทธ, ธาตนำ บรสทธ, ธาตไฟ บรสทธ, ธาต

ลม บรสทธ, อากาศบรสทธ, ใจกบรสทธ เมอธาตเหลานสามคคกน

เขา “ความบรสทธ” คอ “ความด” กจะแทรกซมเขาไปทวรางกาย

ทำใหเกดเปนบญเปนกศลทงกอนกาย เมอบคคลผใดสรางสมความ

บรสทธอนนไว บคคลผนนกจะเตมไปดวยความสขทงกายใจ

ขณะทเรานง (สมาธ) อยน ใหทำความรสกเหมอนกบเรากำลง

นงอยบนกอนเมฆ หรอศาลากลางนำหรอกลางทงนา ปลอยลมออก

ไปใหเยนโลง ใจไมเกาะเกยวกบสญญาอดต, อนาคต ทงดไมด

ทำใจใหเงยบเฉย

ปลอยลมไปใหแรงทวตว เหมอนกบเราพงนำออกไปดบไฟ

ลมกวาง สตใหญ จตใหญ กายกสงบ รางกายเรานเหมอน

ลก เมอเราเลยงเขาจนโตเปนผใหญแลว พอแมกสบายอกสบายใจ

ไมตองเปนหวงกงวลเพราะไวใจไดในการรบผดชอบของตวเอง เหมอน

218 อานาปานาน ส รณ ตอนต น

แนวทางปฏ บ ต ว ป สสนา - ก มม ฏฐาน

ผใหญกบผใหญอยดวยกน มนไมคอยมเรอง ถาเดกกบเดกอยดวยกน

มนยง ผใหญอยกบเดกกไมคอยจะดอก มนมกไมใครสงบ

เอาวนหลงมาไวขางหนา-ไมเอา เชนนงวนกอนดกวาวนน-ใช

ไมได ตองใหวนนดกวาวนกอนเสมอไป จงจะใชได

ศาลาอรพงศ ๑๘ ก.ค.๙๗

“การปฏบตธรรม” ใหประโยชน ๓ ประการ ๑. เปนการ

ชวยตวเองใหพนจากทกข ๒. ชวยผอนดวย ๓. ชวยพระศาสนา

เพราะศาสนาจะดำรงอยไดกเพราะบรษท ๔ ม ภกษ สามเณร

อบาสก อบาสกา

คนทรจก “ความด” แตไมทำ “ความด” กม คนทรจกดแลว

ทำดกม ฉะนน คนทรจกดจงอาจทำชวกได ถาไมรจกหลกของ

ธรรมะ คอ “การปฏบตจตใจ”

คนทม “การศกษา” แตไมม “การปฏบต” เปรยบเหมอน

คนทมขาขางเดยว หรอมมอขางเดยว มตาขางเดยว ยอมจะไม

219อานาปานาน ส รณ ตอนต น

พระอาจารย ล ธม มธ โร

สามารถประกอบกจการสงใดใหสำเรจลลวงไปไดโดยเรยบรอยบรบรณ

เพราะ “การศกษา” กบ “การปฏบต”ยอมตองอาศยซงกนและ

กน เมอคนเรามพรอมทง ๒ อยาง กเปรยบเหมอนคนทมแขนขาและ

มตาครบบรบรณทง ๒ ขาง จะเดนหนา ถอยหลง หรอไปขางซาย

ขางขวา กไปไดสะดวกไมตดขด

“โลก” เขาเอาสขทางกายเปนใหญ จตใจจะทกขอยางไรกชาง

มน แต “ธรรม” เอาสขทางใจเปนใหญ เพราะถอวาใจเปนสวน

สำคญยง รางกายภายนอกถอวาเปนสวนตำ มแตคอยนำความ

ทกข เดอดรอน และความเสอมความเลวมาให

“รางกาย” เปนเหมอน งเหา หรออสรพษ ทนำแตความเจบ

ปวดเมอยเหนบมาให หรอ มฉะนนกคลายกบ “เดก” เดยวกออน

เดยวกด กวนอยางนนอยางน ไมหยดหยอน บางคราวกด บางคราวกราย

คนททำแต “บญ” แตไมไดทำ “หลกของใจ” ไว กเปรยบ

เหมอนกบคนทม “ทดน” แตไมม “โฉนด” จะซอขายเปนเงนเปน

ทองกไดดอก แตมนอาจจะถกเขาฉอโกงได เพราะไมมเสาหลก

ปกเขตไว

220 อานาปานาน ส รณ ตอนต น

แนวทางปฏ บ ต ว ป สสนา - ก มม ฏฐาน

คนทม “ศล” ม “ทาน” แตไมม “ภาวนา” (คอหลก

ของใจ) กเทากบถอศาสนาเพยงครงเดยว เหมอนคนทอาบนำแคบน

เอง ไมไดรดลงมาแตศรษะ กยอมจะไมไดรบความเยนทวตว เพราะ

ไมเยนถงจตถงใจ

“คนทใจบญ” คอ ใจเบกบาน “คนใจบาป” คอใจเปนทกข

เดอดรอน

คนเราอยากได “ความสข” แตไมรจกทำ “ความด” ถาเรา

จะตงใจจรงๆ เพอทำความดแลว ไมตองเอามากมายอะไรดอก เพยง

วนหนงใหทำความดสก ๑ ชวโมง เปนความชว ๑๑ ชวโมงกยงด

เดอนหนง ๓๐ วน ทำดสก ๓ วนกพอ หรอเกดมา ๕๐ ป ได

ทำความดสก ๕ ปกยงด “ความด” นนถามนดจรงๆ แลวเพยง

๕ นาทเทานน กสามารถทำใหเยนใจไปไดตลอดชวต

เจบตรงไหน ใหเพงลมใหเลยไปจากทนนจงจะไดผล เหมอน

เราเจบตรงหวเขา ตองเพงใหเลยไปถงปลายเทา เจบทไหลตองเพงให

เลยลงไปถงแขน

221อานาปานาน ส รณ ตอนต น

พระอาจารย ล ธม มธ โร

ลมรอน สรางโลหตดำ ลมอน สรางโลหตแดง ลมเยน

สรางโลหตขาว

ลมรอน เปนลมสงหาร ทำเวทนาใหเกดกอคาวมทรดโทรมของ

รางกาย, ลมเยน เปนลมสราง, ลมอน เปนลมรกษา

ลมหยาบ มลกษณะยาวและชา ลมละเอยดมลกษณะสนและ

เบา สามารถแทรกซมเขาไปในตวไดทกตอมโลหต เปนลมทมคณภาพ

ดยง

การมอง ๒ ตา ยอมเหนจดหมายไมถนด ตองมองตาเดยว

จงจะเหนไดแจม เชนเขาเลงปนหรอยงธนน น เขาจะเลงดวยตา

ขางเดยว จงจะยงไดแมน ถกจดทหมาย ถาเราทำจตของเราใหเปน

“เอกคคตา” คอมอารมณเปนหนง เรากจะสามารถมองเหนอะไรๆ

(ในตวของเรา) ไดถนดชดเจนเชนเดยวกน

223อานาปานาน ส รณ ตอนต น

พระอาจารย ล ธม มธ โร

ศาลาอรพงศ ๑ ส.ค. ๙๗

“สตมยปญญา” เปรยบเหมอนคนทตนจากหลบแลว แตยงไม

ไดลมตา ยงมองไมเหนแสงสวาง ยงคลำผดคลำถก ควาผดควาถก

ผดบางถกบาง ไมแนไมนอน “จนตามยปญญา” เปรยบเหมอนคนท

ตนนอนแลว แตยงไมออกจากมง ขหขตากยงตดอย มองอะไรกมดๆ

มวๆ ไมชดเจน สวน “ภาวนามยปญญา” นน เปรยบดวยคนทตน

ออกจากม ง ลางหนาลางตาสวางแจมใสแลว สามารถมองเหน

อะไรๆ ไดถนดชดเจน นจดเปนปญญาอนเยยม ควรบำเพญ

“ใจ” ยงมาก กสกปรกมาก เหมอนกบคนทอยกบทเฉยๆ

ยอมจะไมคอยเปอนเปรอะอะไร ถาเดนไปโนนไปนมากๆ กตองเหยยบ

นนบางนบาง หยบโนนหยบน มอกเปอน เทากเปอน ตวกเหนอย

เปยกเป อนเหงอไคล ทำใหสกปรกเลอะเทอะ สงปฏกลเหลานก

เปรยบดวย “นวรณ” ททำใหจตใจเศราหมองไมสะอาดนนเอง

ลมใหญ (กวาง) กเปน “มหาภตรป” สตใหญ กเปน “มหา

สตปฏฐาน” คอฐานใหญมสตรทวตว จตใหญ กเปน “มหคคต

จตต” คอจตกวางขวางรรอบ เมอลมใหญ สตใหญ จตใหญ เปน

224 อานาปานาน ส รณ ตอนต น

แนวทางปฏ บ ต ว ป สสนา - ก มม ฏฐาน

ผใหญดวยกนทงหมด กยอมไมมการทะเลาะววาทกน กายกบจตไม

ทะเลาะกน สตกบจตกไมทะเลาะกน ผนนกจะมความสข

“ขนธ ๕” จดเปนตวมาร “รป” กเปนมาร “เวทนา” กเปน

มาร “สญญา” กเปนมาร “สงขาร” กเปนมาร “วญญาณ”

กเปนมาร มารพวกนคอยมาเสยมสอนเราอยเสมอ มนจะอวดดกวา

พระพทธเจารำไป แลวเรากมกจะคอยเชอมนดวย มารพวกนเรา

ตองหาอาวธสำคญประหารมน อาวธของเรากมแตสนมเขรอะขระ

มดกสนม จอบกสนม เสยมกสนม ใชไมไดสกอยาง สนมเหลานคอ

อะไร? คอความขเกยจ ขคราน ขปวด ขเมอย ขงวง ขหว ฯลฯ

แลวจะไปปราบอะไรมนได ตองใชอาวธของพระพทธเจา คอ ขนต

ปรม ตโป ตตกขาฯ ใชขนตความอดทนกระหนำมนลงไป ไล “ข”

ตางๆ ออกไปใหหมด ตองใช ฉนทะ วรยะ จตตะ วมงสา เปน

กำลงตอสกบมน เราจงชนะมนได

225อานาปานาน ส รณ ตอนต น

พระอาจารย ล ธม มธ โร

เนกขมมฯ ๒ ส.ค. ๙๗

“ลม” เปน “กายสงขาร” คอเปนผสรางกาย

“วจสงขาร” คอ ความคดทจะตองพด แตยงไมไดพดออกมา

เปนแตเพยงคดไววาจะพด

“จตตสงขาร” คอ เรองทคดนกขน แตไมจำเปนจะตอง

พด เพยงแตคดอยางเดยวกรเรอง

“จตตสงขาร” กบ “วจสงขาร” นมลกษณะใกลเคยงกนมาก

ทสด การปฏบตจตใจน สงสำคญกคอใหพยายามระงบ “วจสงขาร”

มใหบงเกดม จะเนองดวยสญญาอดต อนาคตกตาม ตองปดทง

ใหหมด

กายดบ ไมใชหมายความวา ไมมกาย ม, แตไมคดปรง เพยง

แตรสกวากายเทานน

226 อานาปานาน ส รณ ตอนต น

แนวทางปฏ บ ต ว ป สสนา - ก มม ฏฐาน

“กายสงขาร” คอตว ปจจบนของ “รป” ไดแกลมหายใจ

“จตตสงขาร” คอ ความรเปนทตงของความคด เปนปจจบน

ของ “นาม”

“ลม” เปรยบเหมอนคลน “สต” เปรยบเหมอนเรอ “จต”

กคอคนทนงอยในเรอ ถาคลนลมไมสงบ เรอกเอยงหรอลม คนในเรอ

กตองตาย หรอไดรบความลำบาก ใหทำจตของเราใหนงเหมอนกบ

เรอททอดสมออยกลางทะเล คลนกไมม ลมกไมพด เรอกไมเอยง

คนในเรอ คอใจของเรากสงบนงเปนสข “จต” อนนแหละเปน “อรย

มรรค” เปนจตทมอสระ มอำนาจเตมท พนจากอำนาจของนวรณ

เปน “จตตวมต”

การพด การทำ การคด เปนเรองเลนๆ เปนเรองของโลก

เปนเรองของเดก ถาใจเรายงเปนเดกอย กยอมจะไมไดสมบตของ

พระอรยเจา

กายสงบ กไดวชาจากกาย จตสงบ กไดวชาจากจต ลมสงบ

กไดวชาจากลม

227อานาปานาน ส รณ ตอนต น

พระอาจารย ล ธม มธ โร

เมอ “จต” ของเราไมเกาะเกยวกบสญญาอารมณใดๆ เพง

เฉพาะอยแตลมเขาลมออกอยางเดยว “จต” นน กยอมจะเกดแสง

สวางขน คอ “วชา” เหมอนลกปนทแลนไปในอากาศ ยอมจะ

เกดเปนไฟ คอ “แสงสวาง” ขนเชนเดยวกน

“เมตตา” เราทำใหกาย “กรณา” เราทำใหกบวาจา

“มทตา” ทำใหแกจต “อเบกขา” ทำใหแกอายตนะ คอวางเฉยเปน

สมาธฯ เรยกวา “ฉฬงคเปกขา”

สญญา อดต อนาคต เปน “โลภ” ปจจบน เปน “ธรรม”

สญญาอะไรนดเดยวกไมเอา ไมใหเกยว, เกยวนดเดยวกเปนภพ

แลวกตอง เกด แก เจบ ตาย อก

ทำอะไรตองทำใหจรง จงจะไดพบของจรงการทำจรงนนนด

เดยวกพอ เงนแทลานเดยวยอมดกวาเงนเก ๑๐ ลาน พดอะไรกอย

กบพด ทำอะไรกทำอยกบทำ กนกอยกบกน ยนกอยกบยน เดนกอย

กบเดน นงกอยกบนง นอนกอยกบนอน อยาใหใจมนคบหนาไปยง

กวาความจรง

228 อานาปานาน ส รณ ตอนต น

แนวทางปฏ บ ต ว ป สสนา - ก มม ฏฐาน

“สญญา” ในดนดหนงกไมม, ในชวนดหนงกไมม, ทำจตให

เปน “ฉฬงคเปกขา” พระพทธเจาตรสวา “น จ กญจ โลเก

อปาทยตฯ” “บคคลทำไมยดถอสงใดๆ ในโลก เปนผมความสข”

เนกขมมฯ ๓ ส.ค. ๙๗

“ความคด” ดบ แต “ความร” ไมดบอยางนเปน “นโรธ

สมาบต” อกอยางหนง “นโรธนพพาน” นน กำลงพดอยกเปน

“นพพาน” กำลงทำอยกเปน “นโรธ” เดนอยก “นโรธ” นงอยก

“นโรธ” คอทำแต ความยดถอในการทำไมม พด แตความยดถอ

ในการพดไมม ฯลฯ อยางนเปน “นโรธนพพาน”

การกนอาหารนอย ไดประโยชนในการทำลมดมาก เวลาท

ตองการจะสำรวมลม อาตมาฉนอาหารใหนอยทสด พอรางกายหวลม

มนเสยดแทงหรอกำเรบขนลงตรงไหนๆ เรารไดหมด ถารางกายม

อาหารอมเสยแลว เราไมใครจะสงเกตรได เพราะรางกายปกตมนก

ไมมเหตการณอะไรเกดข น เพราะฉะนน สำหรบอาตมาแลว

มนจะหวกด จะเจบกด ยงเจบหนกยงดทสด ปดประตไมตอง

พบปะกบใครเลย

229อานาปานาน ส รณ ตอนต น

พระอาจารย ล ธม มธ โร

เมอ “เวทนา” เกดขน แลวเอาความรไปจบอยทคนอนหรอ

ส งอ นเส ย เพ อให ล มเวทนาน น กใช ได เหมอนกน แตมนเปน

“สต” ไมใช “สมปชญญะ” ตองรอยทตวเราเอง จงจะเปน

“สตสมปชญญะ”

อาหาร ทเปนชนหยาบๆ เชน เปด ไก หม เนอ เหลาน เมอ

กอนนอาตมาไมยอมฉนเลย เสยดายกำลงไฟธาต เพราะอาหารหยาบ

เหลาน ตองใชกำลงมากในการยอย พอกนเขาไปรสกวารางกายมน

อดอดขนมาทนท และรางกายกออนเพลย เหมอนเวลาทเขาสบไฟตม

นำ พอสบไฟแรง นำกเดอดพลานฉนใด, รางกายเราเมอไฟธาต

ทำงานหนก ความรอน ความไมสงบในตวเรากตองมมากขน

230 อานาปานาน ส รณ ตอนต น

แนวทางปฏ บ ต ว ป สสนา - ก มม ฏฐาน

เนกขมมฯ ส.ค. ๙๗

“โลก” เหมอนกบมดแดง ทไตมาตามเถาวลย ถาเราตด

เถาวลยทพนตนไมทงเสยหมด แลวมดแดงมนกไมสามารถจะไต

มาถงตวเราได

“จต” ทหลดพนจากกระแสของโลก เหมอนเมลดมะขามทหลด

จากเนอจากฝกของมน ยอมกลงอยตามลำพง ไมมอะไรหอหม

“กเลส” นนถาเราพยายามจะปดทงจรงๆ แลว มนกจะหลด

ไดงาย คอตองปดใหถกท ถาปดไมถกทมนกหลดยาก เหมอนเงนหรอ

วตถสงของนน ถาเราจะทง มนกทำไดงาย แตการทจะหามานน

ทำไดยาก

“คนทไมเอา” (ไมตองการอะไร) นนแหละเขากลบจะได สวน

“คนทจะเอา” นนแหละกลบจะไมได เปรยบเหมอนของทเขาทำมา

ถวายพระ ถาพระทานรบไวแลว ทานสงใหแกคนอนตอไป เมอคนเขา

เหนวาทานไมมของสงนน เขากจะไปหามาถวายทานใหม ถาเขาเหนวา

มเสยแลว เขากไมหามาใหอกฉนใด, การสละละทงซง “ความชว”

231อานาปานาน ส รณ ตอนต น

พระอาจารย ล ธม มธ โร

ทงหลายนนแหละ จะเปนการไดซง “ความด” มาเปนเครอง

ตอบแทน

ตอง “ม” เสยกอน แลวเราจงจะ “ให” เขาได คนทไมมเงน

แลวไปยมเงนของคนอนมาเลนหวยหรอการพนน พอหวยผดกฉบหาย

เลย จะเอาอะไรไปใชเขาบญกศลนน เราตองทำใหมขนในตวเอง

เสยกอน แลวจงจะแจกเขาได

“ความยดถอ” เปรยบเหมอนสะพาน ถาสะพานไมมแลวใคร

เลาจะเปนคนเดน? มนกจะมแตฟากขางโนน กบฟากขางน ตากมอย

มนกมองเหนกนอยอยางน “จต” ทไมตดกบอารมณกเหมอนใบบวท

อยในนำ แตนำ มนกกล งไปกลงมา ไมตดซมซาบเขาไปในใบบว

ความรนมอย แตไมยด พดกรวาพดอย แตไมเขาไปยด ทำกรวาทำ

อย แตไมเขาไปยด ใหทำไปแตกรยาเทานน จตวางเฉยเปนปกต ไม

ตองปรง ระงบกายสงขาร วจสงขาร จตตสงขาร เปน “กาย

วเวก” “จตตวเวก” สงบสดอารมณภายนอกทงอดต อนาคต ดไมด

“จต” ทพนจากการปรงแตง กพนจาก เกด แก เจบ ตาย

“วมตตธรรม” “ธรรมะ” ไมมขางหนาขางหลง ปจจบน

232 อานาปานาน ส รณ ตอนต น

แนวทางปฏ บ ต ว ป สสนา - ก มม ฏฐาน

“ความร” ม เปน ๒ อยาง อยางหนงต องคด, น ก,

ตรกตรอง (วจาร) จงจะร นเปน “มรรค” อกอยางหนง นกกร

ไมนกกร, ไมมคด นเปน “นโรธ” (ม “วตก” ”เหมอนกนแตใจไม

ตองยน”

“ร” ทไมมยด เหมอนไฟฟาทไมมสาย มแตแสงสวาง แตไม

ตองมสายไฟ คนกไมเขาไปตดเปนอนตราย หรออกอยางหนง เหมอน

ไฟทไมตองมตะเกยงไสกไมตองเสย นำมนกไมเปลอง แตแสงสวาง

มอย

234 อานาปานาน ส รณ ตอนต น

แนวทางปฏ บ ต ว ป สสนา - ก มม ฏฐาน

เนกขมม ๗ ส.ค. ๙๗

ตอไปนขอใหพากนตงอกตงใจฟง “ธรรมะ” ทจะยกมาพดกน

สกเลกนอย ธรรมะทจะพดในวนน เก ยวกบความเหนและความ

เข าใจ อนเปนสวนสำคญอยางหนง ซงจะศกษาเรยนร สำหรบ

“ผปฏบตธรรม” เรองของ “ธรรมะ” นน ขอท ๑ คอเรยนรใน

สวนอนทวไป ขอท ๒ ทำความเขาใจในตวของเราเอง ทเรยกวา

“สมมาทฏฐ” คอ “ความเหนชอบ” นนหมายความวา เหนด

เหนถกตอง เชนเหนวา ทำอยางน น เปนความด ทำอยางน น

เปนความไมด, ทำอยางนนผด ทำอยางนนถก ฯลฯ ร วาสงใดด

สงใดชว, รวาศลด สมาธด ปญญาด แตไมรวาความดนนๆ ใหผล

เปนอยางไร อยางนเรยกวา มความเหนชอบเหนถกตอง แตไมม

“ความเขาใจ” ความเขาใจน หมายถง “สมมาสงกปโป” คอ

“ความดำรชอบ” เมอคนใดขาดความเขาใจอนเปนสวนสำคญเสย

แลว กเปนการยากแกการทจะปฏบต เลยเกดเปนความยอทอไมม

กำลงใจทจะปฏบตความดนนๆ ถามความเหนชอบและมความเขาใจ

ดวย กเปนการงายในการทจะปฏบตความดใหกบตน เพราะเหตนน

บคคลจงควรตองศกษาในเรองธรรมะใหรแจงชดและทำความ

เขาใจดวยใหมพรอมทง ๒ อยาง เรยกวา “สกขาคารวตา”

235อานาปานาน ส รณ ตอนต น

พระอาจารย ล ธม มธ โร

การศกษานมเปน ๒ ประเภท ประเภทท ๑ ศกษาอยางนกเรยน

คอ ตองอาศยทองจำแบบตำรา และฟงคำสงสอนจากปากครบา

อาจารยหรอพระเจา พระสงฆ แลวกจดจำมาประพฤตปฏบตตาม

อกประเภทหนง ศกษาแบบผใหญ คออาศยฟงแลวกทำความเขาใจ

นำมาคดพจารณาไตรตรองดวยตนเอง แลวทดลองทำดจนเหนผล

การปฏบตจตใจทจะใหสำเรจมรรคผลนน บางพวกกทำงายบรรลผล

เรว บางพวกกทำยากบรรลผลชา เพราะบคคลเหลานมหลายประเภท

ดงนน พระพทธเจาจงทรงเทศนาเปน ๓ อยาง อยางท ๑ เรยกวา

“ปฐมเทศนา” คอเพยงแตอธบายใหผฟงเหนดเหนชอบเทานน เขาก

สามารถเขาใจไดเอง อยางท ๒ “ทตยเทศนา” ตองชแจงใหเขาเหน

ชอบและแนะนำใหเขาเขาใจดวย อยางท ๓ “ตตยเทศนา” ตอง

ชแจงใหเขาเหนชอบ แลวยงตองสอบถามความเขาใจทบทวนอกหลาย

ครง จงจะเขาใจด สวนบคคลอกประเภทหนง ทงมองไมเหนและ

ไมเขาใจ แมจะอธบายอยางไรกไมบงเกดผล บคคลชนดนพระองคก

ทรงทอดทงเสยเลยเพราะเปน “ปทปรมะ” ยอมเสยเวลาแกการสอน

เรองทเราจะตองศกษาน กคอ อะไรเปน “โลก” ? อะไร

เปน “ธรรม” ? ตวของเรานนบแตขวหวใจออกไปจนถงกระดก เนอ

หนง ผม ขน ฯลฯ ลวนแตเปนตว “โลก” ทงนน มแตความแตกดบ

236 อานาปานาน ส รณ ตอนต น

แนวทางปฏ บ ต ว ป สสนา - ก มม ฏฐาน

ไมจรง เสอมสลาย เราตองเรยนใหรตลอดในตวของเรานเสยกอนวา

อะไรมนเปนมาอยางไร ไปอยางไร “โลก” นนบางสวนเปนของด

แตไมจรง บางสวนเปนของจรง แตไมด, การพด การทำ การคด

ฯลฯ เหลานมนเปนเรองของความไมจรง เปนเรองของโลก สวน

“ธรรม” นนเปนเรองของจรง ของด ทำจรง ดจรง ไดจรง เปน

เรองของจตของใจ ซงเปนสวนลกซงมาก ทวา “โลก” เปนของ

“ดแตไมจรง” นน กเปรยบเชน “ธนบตร” เปนสงทมราคานำมาซอ

ขายไดจรง แตกเปนกระดาษ ไมใช “เงน” อกอยางหนง “จรงแต

ไมด” กเชนอยางเงนเหรยญบาท เมอกอนนเรานำไปซอของไดราคา

ตง ๑๐๐ สตางค แตเดยวนจะนำไปซออะไรเขาสกแดงเดยวกไมได

นเรองของโลกมนเปรยบไดดงน จงแสดงใหเหนวา เรองของวตถ

ภายนอก เรองของโลกมนเปนของไมจรง, ดไมจรง, จรงไมด,

ถาใครไปยดถอเปนจรงเปนจงกบเรองของโลกแลว ผนนกจะไมมวนได

พบของจรง ของด ของแท จะตองพบแตของไมด ของไมจรงอยเรอย

ไป จะไมมทางประสบกบความสขอนแทจรงไดเลย และผนนกจะตอง

พบแตความหมนเวยนอยตลอดชาตตลอดภพ ความหมนเวยนอนนเปน

ความหมนแบบ “กงหน” คอ หมนจๆ อยกบทไมไปไหน ตรงขาม

กบในดาน “ธรรมะ” เมอผ ใดไดปฏบตธรรมแลว แมจะมการ

หมนเวยนเปลยนแปร กเปนการหมนอยางแบบ “ใบพดเครองบน”

237อานาปานาน ส รณ ตอนต น

พระอาจารย ล ธม มธ โร

คอ หมนไปสทสงทาเดยว เหมอนอยางใบพดทพาตวเครองบนใหขน

ไปสบนอากาศไดฉะนน หรอมฉะนนกเปนการหมนอยางลอรถ ซงจะ

พารถหรอผโดยสารใหไปสสถานหรอทมงหมายไดในทสด “ใบพด”

หรอ “ลอรถไฟ” น เปรยบเหมอน “ธรรมจกร” ซงหมนไปดวย

ศล สมาธ ปญญา ศ ล-เม อหมนไปเพอความบรสทธ กตด

“กามตณหา” ใหหมดไป เปน “เนกขมมสงกปโป” สมาธ-เมอหมน

ไปเพอความบรสทธ กตด “ภวตณหา” ใหสนไป เปน “อพยาปาท

สงกปโป” ปญญา- เมอหมนไปเพอความบรสทธ “ตณหา” กหมด

ไป เปน “อวหงสาสงกปโป” ศล สมาธ ปญญา มสวนเกยวเนองกน

เปนอญญมญญปจจโย อนนตรปจจโย สหชาตปจจโย และ

นสสยปจจโย เราจะตองเอาชวตของเราฝงแนนลงไปใน “ธรรม”

อยางเตมทจนถงแกนจงจะไดผล ไมเวยนกลบมาเกดอก

อะไรเปนเหตแหงความเวยนเกด? ความยดถอ เปนเราเปน

เขาเปนตวเปนตน ยดในดไมด อดต อนาคต ปจจบน นเปนเหตให

เราตองเวยนวายตายเกดอยในวฏฏสงสาร เมอเรารวาเรองของโลก

เปนของไมดจรง, จรงไมด ดงน เรากตองไมไปยดถอมน ตองปดทง

ใหหมด เขาจะวาเราดหรอไม มนกไมใชของจรง เพราะ “ด” มนก

จรงอยทปากคนเลา “ไมด” กจรงอยทปากเขาพด ฉะนน เราจงไม

238 อานาปานาน ส รณ ตอนต น

แนวทางปฏ บ ต ว ป สสนา - ก มม ฏฐาน

ถอเอาทงหมดทคนเขาวา ใหถอเอา “ด” หรอ “ไมด” ทตวเรา

เอง การทำดไมดนน ใครกไมรดไปกวาตวของเราเอง แมแตเทวดาก

ไมรดไปกวาเราไดเพราะมนเปนการรเฉพาะตว ถาเรายงจะมวเอาด

ไมดภายนอกจากคนอนอยแลว กจะตองประสบกบความทกข

เดอดรอนอยรำไป เพราะเปนเรองของโลกเปนเรองของความมเขาม

เรา มตวมตน “เขา” นน มนเปนเขาของสตวปาของววของควาย

ฯลฯ “เรา” มนกเปนงาของสตว งานนถงจะเปนของสงอยบนหวของ

ชาง แตมนกตองตำลงดน ถาเราเอา “เขา” หรอ “งา” มาสวมใส

หวของเราไว เรากจะกลายเปนสตวปาเชนเดยวกน และถาเราเปนวว

หรอควาย เรากจะไมพนถกเขาจบไปฆาหรอถกควายมนขวด ถาเรา

เอา “งา” มาใส กเปรยบเหมอนเราขนไปนงบนคอชาง อาจจะถกชาง

มนแทงเขาสกวนหนง ชางคอตว “อวชชา” ถามชางมนกจะตองม

สตวอนดวย ถาเราม “ชาง” เรากยงเปนผมด มองไมเหนของจรง

ไมเหนแสงสวาง “ความจรง” อนนบางทตวเราเองเปนผปดบงตว

เราเอง คอ รป เสยง กลน รส สมผส หรอ เวทนา สญญา

สงขาร วญญาณเหลาน ลวนเปน “สงขาร” ปรงแตง ไมใชของจรง

ของแท มแตความแปรปรวนไมแนนอน ถาเราเขาไปตดไปยดวาเปน

จรงจงแลว กยอมเปนเหตนำความทกขเดอดรอนมาใหแกตวเรา

เอง ความด ความชว กเชนเดยวกน เขาจะวาเราดไมดกอยาไปยนด

239อานาปานาน ส รณ ตอนต น

พระอาจารย ล ธม มธ โร

ยนราย ใหถอเอาความจรงทตวของเราทำเอง ผทไดปฏบตดปฏบต

ชอบ มจตใจสง เจรญขนสธรรมเตมท ความดของเขากยอมขยายตว

ออกเอง เหมอนกบดอกบวทบานเตมทอยในสระ ดอกกใหญ กลบก

ขยายบาน สงกลนหอม คอ “ความเยน” กระจายไปทว ความเยนน

กคอ “ความสข” ตา-เราจะเหนรปทดกเปนสข รปไมดกเปนสข, ห,

จะไดยนเสยงดกเปนสข เสยงไมดกเปนสข ลนจะรบรสดกอรอย รส

ไมดกกลนอรอยฯลฯ อารมณตางๆ ทผานมากระทบทงดทงชวตอง

ทำใจใหเปนกลางวางเฉยเปน ฉฬงคเปกขา จดเขาอยใน “มรรค”

เปนองคโพชฌงค พระพทธเจาทานไมตดดตดชว ไมของอยใน

อารมณ อดตอนาคตและปจจบนทานจงไดพระนามวา “โลกวท”

เปนผรแจงโลก จตนไมตดของอยในอารมณภายนอกทงด ชว อดต

อนาคต ปจจบน กจะเปนจตทหลดพนจากอาสวะ เปนจตทตกอยใน

กระแสของธรรม มความสขเยนเปน “วหารธรรม” เปน “วชา

วมต” ผใดปฏบตไดขณะใด กยอมไดรบผลเยนในขณะนนไมจำกด

กาลเวลา เปน “อกาลโก” เพราะฉะนน ขอใหพวกเราพากนศกษา

ใหรแจงชดในเรองของ “โลก” และของ “ธรรม” ใหเขาใจสวน

ใดเปน “โลก” กปดทงเสย สวนใดเปน “ธรรม” กนอมนำเขา

มาประพฤตปฏบต, ผนนกจกไดรบผลคอ “ความสงบ” เปน

240 อานาปานาน ส รณ ตอนต น

แนวทางปฏ บ ต ว ป สสนา - ก มม ฏฐาน

ความสขเยน จะอยทใดกเปนสข จะไปไหนกเปนสข ปราศจาก

ความเดอดรอนทงปวง ไดแสดงมาโดยยอพอเปนเครองประดบสต

ปญญาความร กพอสมควรแกกาลเวลา ยตลงเพยงเทาน

(เทศนากณฑน ทานอาจารยไดแสดงโปรดสานศษย ๒๔ คน

ทมาจากจนทบร มเนอความและโวหารแจมแจงนาฟงมาก แตผบนทก

ไมมสตปญญาพอทจะจดจำไวไดทงหมด จงเขยนมาเพยงยอๆ พอเปน

เคาตามสำนวนของทาน-อ.)

ศาลาอรพงศ ๘ ส.ค.๙๗

“ความมสต” รลมหายใจเขาออกนอยางหนงกบ “สมปชญญะ”

ความสำรวจรในกองลมทเดนขยบขยายไปทวรางกาย รวากวางหรอ

แคบ ลกหรอต น หนกหรอเบา เรวหรอชา ฯลฯ น อยางหนง

๒ อยางนเปน “องคภาวนา” ไมใชการบรกรรม “พทโธ พทโธ”

ขณะทเรานงสมาธอยนกใหนกวา เรากำลงนงเฝาพระพทธเจา

อย แตไมใชเฝาโดย “รป” เฝาโดย “พระคณ”

241อานาปานาน ส รณ ตอนต น

พระอาจารย ล ธม มธ โร

“ความด ความชว” เปนเรองของ โลก “ความด” เปรยบ

เหมอนฝนหรอกอนเมฆ ซงลอยอยบนอากาศ เหนอยอดเขาหรอยอด

ไม “ความชว” เปรยบเหมอนปาหรอทลม ซงมแตตนไมใบหญาและ

นำทขงอยชนแฉะและสกปรก คนชวจงเปรยบเหมอนกบปาหรอทลม

สวนคนดนน คดกคดแตสงทด ทำกทำแตสงทด ทเปนฝายสงของสง

ดงนจงเปรยบ “คนด” เหมอนภเขาหรอตนไมสง ซงยอมจะตอง

ไดรบแตละอองฝนชนเยนและปกคลมไปดวยกอนเมฆ พนจาก

ความทกขเดอดรอน มแตความเยนกายเยนใจอยเปนนจ

คนเรายงไมประสบทกขเตมท กยงไมเบอหนาย ผใดเหนทกข

แลวทำจตใหหลดเสยไดจากเครองเศราหมอง กจะเปนจตบรสทธเปน

วราคธรรมเหมอนคนทกนอมแลวจงตาย

242 อานาปานาน ส รณ ตอนต น

แนวทางปฏ บ ต ว ป สสนา - ก มม ฏฐาน

เนกขมม คำ ๙ ส.ค. ๙๗

ทานอาจารยแสดงโอวาทโปรดสานศษย ๒๔ คน ทมาจาก

จนทบรในตอนกลางคนวนทจะกลบวา “การทเราพากนเสยคารถคารา

เดนทางมาครงน อยาไดคดวาเปนความเหนดเหนอย ใหคดวาเปนการ

บญการกศลอยางหนง “โลกยทรพย” นนเปนเพยงเครอง ถายทอง

“อรยทรพย” นนเปนเครอง ถายเวรถายกรรม เราแสวงหาอรย

ทรพยไว กเพอจะไดเปนเครองสำหรบถายทกขถายโทษของตวเราเอง

ถาเราไมมอะไรชำระลางมลทนโทษเหลาน เรากจะตองไดแตความทกข

ทบทวมากขน เชนเดยวกบคนทกนๆเขาไปทาเดยวแลวไมไดถายออก

มา มนจะเปนความทกขเพยงไร มลทนโทษของเรากเชนเดยวกน เหต

ฉะนน เราทงหลายจงพากนสรรสรางบญกศลไว เพอเปนอรยทรพย

สำหรบถายโทษของเราใหหมดสนไป “อรยทรพย” เหลานคออะไร?

พดโดยสวนรวมแลวกคอ กาย วาจา ใจ ของเรานแหละ ทำใหมน

เปนบญเปนกศลขน กายของเรากตองหลอหลอมใหเปนเงางาม ขดถ

ดวยศลใหสะอาดสดใส วาจาของเรากทำใหเปนวาจาทด สงใดทควร

พดกพด สงใดทไมควรพดกอยาพด เรองราวบางอยางเปนเรองท

ผฟงชอบ แตเปนเรองไมควรพดเราอยาพด เรองบางอยางผฟง

ไมชอบ แตควรพดเรากตองพด

243อานาปานาน ส รณ ตอนต น

พระอาจารย ล ธม มธ โร

คนเรามทงสวนดและสวนชว คนทมชวกมดอยบาง มไดชวไป

เสยทงหมด ตองมองดเขาในแงดบางเหมอนลกไมบนตนยอมมผลไม

เสมอกน คนกไมเสมอกนแตตองทำใจของเราใหเสมอไว ใจเราบาง

ครงกดบางครงกไมด ฉะนน จงทำใจของเราอยาใหมโกรธ โลภ หลง

ใครทำไดกจะบรรลผลตามสมควรแกการปฏบต ตองขดใจของเราให

แจมใส อยาใหมราคะ โทสะ โมหะ อยาโกรธเกลยด พยาบาทปอง

รายเขา ปรารถนาดใหแกเขาบาง แผเมตตาอารใหเขาบาง เมอ กาย

วาจา ใจ ของเราเปนไปเพอความบรสทธหมดจดแลว นกจะเกดเปน

“อรยทรพย” ขนในตวของเรา บญทงหลายกจะไหลมา ทำความเยน

กายเยนใจใหแกตวเรา เปนการถายโทษทกขออกไปจากตวได

“อรยทรพย” น กคอทเรยกวา “มนษยสมบต” คนทไมมอรยทรพย

กเรยกวา “มนษยวบต” คอมนษยทไมเตมบาท ไมเตม ๔ สลง

การสละทรพยน แบงออกเปน ๒ กอน คอวตถภายนอกกอนหนง

วตถภายในกอนหนง การสละวตถภายนอกทมอย เทากบผน นได

ทรพยสลงหนง การสละวตถภายในทเราควรไดควรถง นนจดเปน

ทรพยอกสลงหนง รวมเปน ๒ สลง และผลทไดรบอนเกดจากการ

สละวตถทง ๒ กอนนอก ๒ อยาง กเทากบไดทรพยอก ๒ สลง

รวมทงหมดเปน ๔ สลง อยางนเรยกวาเปน “คนเตมบาท”

244 อานาปานาน ส รณ ตอนต น

แนวทางปฏ บ ต ว ป สสนา - ก มม ฏฐาน

สวนคนนอกจากทกลาวน มกจะเกนบาทบาง ไมถงบาทบาง

ท “เกนบาท” นนกคอพวกทสละมากเกนไป เชนคนทสรยสรายไมร

จกมธยสถจบจาย บางสงทควรจะเกบรกษาไวไดถง ๓ วน กใชเสย

หมดภายใน ๓ ชวโมง ในดานจตใจกเปนผเสยสละมากเกนไปอก

“คนไมเตมบาท” กคอคนทกนแลวนอน ทานวตถสงของอะไรกไม

อยากบรจาค เวลาทควรจะทำความดกไมทำปลอยใหลวงไปเปลาเชนน

เปนบคคลไมเตม ๔ สลง เพราะบญกศลทควรจะไดเตมทกไดไมเตม

บคคล ๒ จำพวกนไมจดเปนบคคลทสมบรณ รวมความแลว “อรย

ทรพย” กคอ “การเสยสละ” ทรพยทเรายงไมไดเสยสละนนนบวา

ไมใชทรพยของเรา เพราะเงนทมอยกบตวนน บางทคนรายอาจมา

ปลนมาฆาแยงชงเอาไปกม อยในมอตวเองยงตกหายไปจากมอกม

หรออยในกระเปาเสอกางเกงแตเสอมนขาดกระเปามนรว กตกหายไป

เสยกม นจงเรยกวา มนยงไมใชเปนทรพยของเราแทจรง เพราะเปน

ทรพยทไมแนนอน เปนทรพยทวบตได

“ศาสนา” เปนของๆ โลก ไมใชของโดยเฉพาะสำหรบ

ประเทศใด เมองใด หรอบคคลใด พระพทธเจาทรงบญญตศาสนาไว

ครอบโลกทวถงกนหมด ฉะนน เราอยานกประมาทวา ตวของเราคน

เดยวนจะชวยพระศาสนาไดอยางไร ตองเขาใจวาตวเราคนเดยวน

245อานาปานาน ส รณ ตอนต น

พระอาจารย ล ธม มธ โร

แหละ เมอทำความดแลว ยอมเปนการชวยคนไดทงหม ฉะนน

ใหพากนตงหนาทำความดไวใหมากๆ เพอจะไดเปนการชวย

ตนเองและพระศาสนา ทกคนจงพากนเปนผเสยสละ เราสละเวลา

มาอยวด ๓ เดอนน เราอาจจะหาเงนไดหลายรอย เรากยอมสละเสย

ไมเอา ตงหนามาเกบบญกศลทางจตใจ อยางนเรากจะเปนผมอรย

ทรพยแลว อนง การอยรวมกนตองมการใหอภยกน ทกคนมทงดทง

ชว ถาเรามองไปพบความชวของเขา กจงพลกตากลบไปมองทาง

ดของเขาเสยบาง ผลไมทงตนยงมสวนดไมเทากน กาย วาจา ใจ

ของคนเรากมสวนดชวไมเสมอกน แตเราอยาไปยดถอเสยงภายนอก

ใครจะวาดหรอไมด หรอเขาจะดาใหกไมรบเอา สงคนใหเขาไป

“หมาทเหากลางทาง” เตะมนทงเลย

ความเจบไขนนเปนของด เปนเครองคำจนพระศาสนา ถาคน

เราไมเจบไมปวย กคงไมมใครนกถงพระพทธเจา ไมนกถงวดถงวากน

ปจจบน ของรป คอ “ลม” ปจจบนของนาม คอ “สต”

247อานาปานาน ส รณ ตอนต น

พระอาจารย ล ธม มธ โร

ศาลาอรพงศ ๑๐ ส.ค.๙๗

“ลม” เปนนำ, “สต” เปนสบ “จต” เปนผา, ถาเราไม

หมนซกฟอก มนกสกปรก ผากไมขาว, สวมใสกไมสบาย

เนกขมมฯ ๑๑ ส.ค. ๙๗

เราชอบ กนคนเดยว, นอนคนเดยว อยคนเดยว, มนไมตอง

ยงกบใคร (ปรารภองคของทานเอง)

“พระ” ม ๓ ชนด พระด พระดยง พระดเลศ “ดเลศ”

กคอ “พระอรยะ” แตกมใครเหนบางละ? ทานเปน “อนตตา”

การทจะบวชใหม (ของพระ) นน มเหต ๒ ประการ ประการท

๑ สงสยในอกขรวบต, สมาวบต หรออายวบต ประการท ๒ เพราะ

เลอมใสในอปชฌายองคนๆ อยากจะใหทานเปนผประสาธน “นสย” ให

248 อานาปานาน ส รณ ตอนต น

แนวทางปฏ บ ต ว ป สสนา - ก มม ฏฐาน

“พระไมด กยงดกวา “ฆราวาส” เพราะยงมสวนดมากกวา

สวนเสย ฆราวาสนนถามอมกมอมไปตลอดทงวน เมอกอนนอาตมา

เกลยดทสด พระไมดนงใกลกไมอยากใหนง พดดวยกไมอยากพด แต

เดยวนชอบทสด และสงสารเขามาก สงสารในความโงของเขา อยาก

เขาใกลเพอฉดใหเขามาเปนคนด

เนกขมม ๑๐ ส.ค. ๙๗

ทางโลกเขานยมกนทคำพด แตเราไมเอาเลย ชอบเอาความ

จรงทมอยกบใจ เพราะถอวาคำพดนนเปนของทเราบวนทงๆ ไมใช

ของเกบของจรง ของจรงนนมนอยทใจ จะพดดหรอไมดกตาม

เพราะหรอไมเพราะกตาม แตให “ใจ” มนดอยกแลวกน

อาตมาคดของตวเองวา ถาเราอยบานใคร เมอลงเรอนไป

แลว จะตองใหเขากวกมออยางนๆ เราจะไมทำสงใดใหเขา

เกลยดเลย เมอเราพนไปแลว “นนทา” คำเดยวไมตองใหเขาม

ตามหลงเรา (ทานเลาถงเรองความคดฝนทจะออกไปเปนฆราวาส

เมอตอนบวชในพรรษาแรกๆ)

249อานาปานาน ส รณ ตอนต น

พระอาจารย ล ธม มธ โร

ศาลาอรพงศ ๑๑ ส.ค. ๙๗

“ความอสระ” คอความเปนใหญ รปใหญ สตใหญ จตใหญ

ลมเสมอหรอไมเสมอกตาม แตตองทำสตใหเสมอไว

ทำความคดใหนอยลง ทำสตใหมากขน

“ความคด” (ปรงแตง) เกดจาก อวชชา เมอดบความคด

อวชชากดบ มแตวชา คอ “ร”

ทเขาวา “ฌานตาบอด” นน กยงด เพราะดกวาไมมฌาน

เลย และทเขาวาเปน “ลกไกในไข” นนมนกดอก เพราะ “ลกไก

ในไข” นน “อเหยยวมนโฉบไปกนไมได” ออกจากไขนนแหละ

จะตองเปน “เหยอ” เขา

ลม เปนผสรางธาตไฟ, ไฟ สรางธาตนำ นำ สรางธาต ดน

250 อานาปานาน ส รณ ตอนต น

แนวทางปฏ บ ต ว ป สสนา - ก มม ฏฐาน

วดปาคลองกง จนทบร สงหาคม ๙๗

“ผปฏบตธรรม” ตองรจกใชธรรมใหถกตอง ถาใชไมถกก

กลายเปนโทษ (ชกตวอยางใหฟงหลายเรอง แตมไดนำมาบนทก)

ตดสญญา อดต อนาคต ทงหลายแลว เรองนวรณไมตอง

พดถง

คดด ปรารถนาดทจต แตทำดเพยงแคกายวาจา, เทาน

ไมถงดวงจต กใชไมได เหมอนคนไมมศล ๕ แตไปใหศล ๕ คนอน

อยางน กยอมไมมอำนาจ, ไมศกดสทธ แนะนำใหคนอนทำดแตตว

เองไมทำด อยางนคนถกสอนกออนใจ หมดกำลง เราตองบำเพญ

จตใจของเราใหสงบระงบตามสวนของขอปฏบต ในศล สมาธ

ปญญา นายทหารสอนลกนองแตตวเองไมทำตาม เรยกวาไมใช

“นกรบ”

ถาเราทำ “บญ” แค กาย วาจา วตถ แตไมทำถงจตใจ

กยอมจะเกดทอถอยศรทธา, เหนอยใจเพราะไมเหนผลของบญททำไป

251อานาปานาน ส รณ ตอนต น

พระอาจารย ล ธม มธ โร

เมอใครแสวงหาบอเกดของ “อวชชา” เทากบผนนออกจาก

ทมดทปดบง ยอมเหนเงาของตนเองสนหรอยาวไดถนด ตลอดจน

พระอาทตย (ตะวน) ตกดน คนฉลาดจะเหนเงาของตวเองตลอด

เวลา ๒๔ ชวโมง จนแสงไฟขนกยงเหน

“คนฉลาด” คอผทมจตประกอบดวยศล สมาธ ปญญา และ

จะตองอาศยเหตเหลาน ๑. อาศยอยในทแจง ๒.อาศยตนไมทม

รมเงา ๓. ตองไปอยในสถานทมไฟ แมเปนกลางคนกสามารถ

มองเหนเงาของตนได

ขอ ๑. อาศยอยในทแจง นน ไดแก “วด” อนเปนสถานท

อบรมเราใหเหนความดชว อนเปนบอเกดแหงความดสวนหนง ขอ ๒.

ตนไมทไมมรมเงา นน ไดแกตนไมกลางทงทมแตแกน เปลอกกหลด

กงกานกหกหมดนเปรยบกบพระภกษผททานตดความกงวลตางๆ ทาง

ฆราวาส ความรกรงรงตางๆ กไมม มแต ธรรม เปนแกนสาร ถา

เราอยใกลคนทหนาแนนไปดวยกเลสตณหา (คอตนไมทมกงกานรม

เงา) กจะทำใหเราโงไปทกเวลา โงเพราะมลกใหเรากน มดอก มยอด

ใหเรากน มรมเงาใหเราอาศยสบาย รมเงานทำใหเราโง เพราะตายใจ

วาด (เหมอนอยใกลครบาอาจารยทำใหเราประมาทตายใจวาเปนทพง

252 อานาปานาน ส รณ ตอนต น

แนวทางปฏ บ ต ว ป สสนา - ก มม ฏฐาน

คมภยไดแลว) เราตองอยใตตนไมแกน ตากแดด ตากลม ไมมทกำบง

จะไดเหนทกขเหนโทษไดถนด ทานจะชใหเราเหนอนตรายของความ

ทกขตางๆ เรากจะไมประมาท สรางความดใหตวเอง ใหรบาปบญ

คณโทษ อนเปนบอเกดแหง “อวชชา” ลกษณะของบคคลนนมหลาย

อยางบางคนเหมอนหญาเหมอนหนาม บางคนกมแกน คนทงหลายท

เราจะคบคาสมาคมกเชนเดยวกน พระนนเปรยบเหมอนตนไมแกน

ทานจะแนะนำเราใหตดอยางนนอยางน ความรกรงรงของเรากจะหมดไป

ลกษณะคนทจมดวยลาภยศสขสรรเสรญนน ถาสงเหลานวบต

ไปเมอใด เขากจะพนาศไปเมอนน “คนเขาถำ” คอไมรจกตวเอง ไมร

จกบาป ไมรจกบญ คนเขาถำตองบำเพญสมาธ (เหมอนเขาถำมไฟก

อาจมองเหนเงาตวเองได) พระพทธเจาจงทรงสอนใหรจกสถานทและ

บคคลทจะแนะนำเราใหรจกดชว ขอ ๓. ตองอยในสถานทมไฟ คอ

เราตองสงบจต จงจะไดรบแสงสวาง ถาจตของเราทองเทยวไปใน

สญญาอารมณ กจะเกดความเหนอยใจ ถาสงบเมอใด ใจของเรากอม

ถาเราตองการใหภพชาตของเราสน เรากทำกจของเราใหสน

ถาอยากใหยาวกทำใหยาว เวลาเจรญสมาธ คอตดสญญา เลก

ทงหมด มรรคทเจอดวยสมทยกดบ (ตดกเลสตณหาไมได ตองอรย

253อานาปานาน ส รณ ตอนต น

พระอาจารย ล ธม มธ โร

มรรคจงจะตดได) สญญาอารมณใดทจตของเราคบคลานไปถงได นน

เปนชองทางของสมทย ธรรม ๕ ประการ สนนบาตขนเมอใด กถง

ไตรสกขาเมอนน ศล ตดกามตณหา สมาธ ตดภวตณหา ปญญา

ตดวภวตณหา เมอศล สมาธ, ปญญา, เกดข นในดวงจตเมอใด

สญญา อดต อนาคต ปจจบนกดบ ทำใหถง วมต ปลอยวางความ

ยดถอในตวตนเราเขาทงหมด ความมดทเราอยในถำในเงากแตกหมด

ดนกแตก นำกแตก ไฟกแตก ลมกแตก เรากจะเหนแกวคอ แสง

สวาง

เราตองสรางความดในตวของเรา อาศยกระแสของคนอนดวย

เหมอนไฟฟา เราไดกระแสทมนแลนไมใชตวจรงในหมอไฟทปน

หรอแบตเตอร อาตมาเองกเหมอนกน นกเอาใจชวยเขา แตเขาจะ

รบหรอไมนนเปนเรองของเขา

ตดในสลพพต เปนวฏฏคามนกศล แตดกวาในนรก ธรรมด

ธรรมชว ไมตองการ ตองการเฉยๆ เปนอพยากฤตกรรม

รกายลมจต มนกผด, รจตลมกาย มนกผด ลมทงจตทงกาย

ยงตายเลย กายกใหร จตกใหร จงจะเปนสตสมปชญญะ

254 อานาปานาน ส รณ ตอนต น

แนวทางปฏ บ ต ว ป สสนา - ก มม ฏฐาน

คนทมทงตากายและตาใจ เรยกวาม ๒ ตา “ตากาย” ไดแก

“สต” ฟงใหด “จนตา” ตรองใหด “ตาใจ” ไดแก “ญาณ” หรอ

“ธรรมจกข” ทจะใหเกดขนไดนน กตองทำจตใหสงบรตามลม ปด

นวรณปดสญญา การทเรามานงนกไดทำทงคนถธระและวปสสนาธระ

การฟง, การศกษา, คดตาม นเปน คนถธระ ร, สงบ, เกด

ปญญา เปน วปสสนาธระ

จงพากนทำความดอยาถอยหลง “ถอยหลง” คอกลบไปบาน

ทงหมด “เดนหนา””ถอหมนเพยรทำความด มาวดเสมอๆ

“สจจปารม” คอ กายจรง “สจจอปปารม” คอ วาจาจรง

ดวย “สจจปรมตถปารม” คอ จรงพรอมทงกาย วาจา จต

เผลอกาย เสยศล เผลอจต เสยธรรม, ศลเสยไมใชไปฆาเขา

ตาย เสยทมวหมอง มมลทน ไมบรสทธ

“คนหลงทาง” ดกวา “คนนอนหลบ” รตวอย ถงมกเลสก

ยงดกวาคนเผลอ รวามยงดบได คนเผลอ นนตายเลย เนกขมมฯ

วดบรมนวาส, สงหาคม ๙๘

255อานาปานาน ส รณ ตอนต น

พระอาจารย ล ธม มธ โร

ไมรจกทกข สมทย นโรธ มรรค เปน “อวชชา” ตองรทง

๔ ดานจงจะเปน “วชชา”

จตทเจอดวยสมทย เปน “รป” จตทตดสมทยออก เปน

“นามธรรม” เปนจตทเบา ความสงบอยในรปเปน “สมถะ” รเรอง

ของรปและของนามเปน “วปสสนา” รสญญา อดต อนาคต เปน

“ญาณ” ความรในตอนน ยอมไมตดในสญญาอารมณใดๆ ทงหมด

ทเรยกวา “วชชาวมต” ยอมไมตดอยในนามรปทงหมดทเรยกวา

“วชชาวมต” ยอมไมตดอยในรปทงหมดเหมอนการเขยนหนงสอใน

อากาศ ยอมไมเปลองอากาศไมเปลองมอ ไมเมอย อานกไมออก เขยนวา

ดวาชวกอานไมออก อากาศมอย แตสงตางๆ ทเปนกอนอยในอากาศไมม

ความจรงรปมนละเราไปทกวน กเลสมากร ไปกร อาสวะ,

อนสย, เปนนามธรรม เราอยากหมด ทำมนกหมด เราอยากหมดแต

ไมทำ มนกม

“ราคธรรม” เหมอนกบกนแลวกลน “วราคธรรม” เหมอน

กนแลวคาย แลวไมกนอก ตวเองคายกไมกน คนอนคายกไมกน

มนสบายอยางน

256 อานาปานาน ส รณ ตอนต น

แนวทางปฏ บ ต ว ป สสนา - ก มม ฏฐาน

“มรรค” ม ๒ อยาง คอ “อรยมรรค” กบ “สมทยมรรค”

ทกข สมทย นโรธ นน มนมอยในโลกทกคนทกเวลา (คอ ธมมฐตภต)

เพราะไมไดประกอบขนดวยองคอรยมรรค มนมมาตงแตกอนพทธกาล

อวชชายงมอยตราบใด ถงพระพทธเจาจะตรสบอกกไมร ไมบอกกไมร

ถาอวชชาไมมเมอใด ถงพระพทธเจาจะไมตรสกร กเลสนนเหมอนข

ไคล ถกออก ไมถกออก ละกดบ ไมละกดบ เวนไวแตเราจะถหรอไม

ถเทาน น และถาถไมถกทมนกไมออกอก ทำทใดกตองไดทน น

“มรรค” เกดเมอใด “ผล” กเกดเมอนน มะมวงนนชอมนกมกง ลก

มนกมกง “ทกข” มนกจรง “สมทย” มนกจรง จรง, แตมนไมจรง

“มรรค””นนแหละจรง ไมแปรเปนสมทย เปน สปญญา เหนตาม

ความจรงเปน “วมต” เวทนานนเกดจากกายหรอจต? เหนของไม

เทยงวาเปนของเทยงนะมนผด เกดความอยาก มนละเราๆ ไมละ มน

เลอะ เราละมนๆ เลก ธรรมะไมใชของยาก แตความจรงมนยาก

เหมอนธนบตรปลอม พมพกยาก ใชกยาก ถาจรงแลวพมพวนละ

๓ ลานกได

“พระอรยะ” ตองยนดในการบรจาค “นสสยปรจาค” คอ

สละจตสละกายทเปนโทษ

257อานาปานาน ส รณ ตอนต น

พระอาจารย ล ธม มธ โร

“บารม” เหมอนกบปยทชวยตนไมใหงอกงามแตถาใครคอยเฝา

บารมอยตองตายเปลา “บารม” นนมอยทมวธการ แขน ๒ ขา

๒ ปาก มอ ตา นแหละ เปนตวบารมทงนน ทำลงไปส

ศล สมาธ ปญญา ทำเมอใดกเมอนน นงอยนกมได ปากพด

เกดเสยง-เปนศล, หฟง-สมาธเกด,ร-เปนปญญา

“สงวร” คอความสำรวมระวง เหมอนถวยแกวอยในมอ กตอง

ระวงมอไวใหด ถาปลอยมอ ถวยกตกแตก จตทเขาไปสงบอยใน

อารมณตองระวงไมใหเกดโทษ ตากเหนรป แตอยาไปสำคญวาดชว

หกไดยนเสยง แตอยาไปสำคญวาดหรอชว ฯลฯ

เปรยบเทยบ ทกข สมทย นโรธ มรรค ใหเหนงายๆ เชน

เจบทขา เปน “ทกข” ไมร จกหายามาใสใหถกตองกบโรคเปน

“สมทย” เขาใจ รจกรกษาอาการเจบอนนนไดโดยถกตอง เรยกวา

“มรรค” ความทกขหายไปเรยกวา “นโรธ”

ขนธ ๕ เปนกเลสหรอไมเปนนนมนอยทคนบางอยางเรารวามน

ผด แตพดใหถก มนกถก

258 อานาปานาน ส รณ ตอนต น

แนวทางปฏ บ ต ว ป สสนา - ก มม ฏฐาน

ศล สมาธ ปญญา ตองอาศยอารมณ

“บญ” อยทจต กรยาจะมหรอไมกตาม จตกบรสทธ

ศาลาอรพงศ, สงหาคม ๙๗

“อทธฤทธ” ตองเกยวแกการสะสมอำนาจจตใจ, คดนก

“ปญญฤทธ” มเองดวยอำนาจบญทเขานอมจตเคารพเชอถอ อำนาจ

บญนนแหละมาชวยเขาไมใชพระพทธเจามาชวย

ยนดในรป รส กลน เสยง เปน “กามตณหา” จตทสายหา

เทยวเลอกอารมณ แตยงไมเจอะในอารมณทชอบ เปนแตสายหาอย

นนเปน “ภวตณหา” จตทหวนไหวหรอเอยงอยในอารมณปจจบนเปน

“วภวตณหา” ไมรลกษณะของจตเหลาน เรยกวา “อวชชา”

ใครจะทำหรอไมทำ (สมาธ) สำหรบอาตมาเฉยๆ รสกวา

เขาไมสนใจ มนกด เราไมตองมหวงกงวล ถาเขาสนใจเสยอก เรายง

จะตองหนกใจ ตองมหวงกงวลกบเขา

260 อานาปานาน ส รณ ตอนต น

แนวทางปฏ บ ต ว ป สสนา - ก มม ฏฐาน

เนกขมมฯ สงหาคม ๙๗

“ธรรมะ” คออะไร? ธรรมะคอ จตใจ ธรรมะทเกยวดวยโลก

เปน “ธรรมะภายนอก” ธรรมะทเกยวดวยใจ เปน “ธรรมะภายใน”

การศกษาธรรมะนน พระเจาแผนดนกตองทรงศกษา แตไมใช

แบบเดกนกเรยน ผใหญศกษาดวยการสดบฟง แลวนำมาประพฤตปฏบต

ถาทำความเบา ผลกไดเบา ถาทำความหนก ผลกไดหนก

“วบาก” นนเกดแตเหต “เหต” ตองทำ, “วบาก” ไมตองทำ

อาตมาไมคำนงทงหมดวามนจะละหรอไมละรหรอไมร กเลส

หรอไมกเลส นพพานหรอไมนพพาน คดแตวาอะไรมนเปนความด

แลวเปนกระหนำเลย

ทาน ศล ภาวนา ไมเลอกบคคล, สถานทขนบธรรมเนยม,

หรอกาลเวลา ใครทำยอมไดรบผลเสมอ “ภาวนา” ยอมละไดซง

อปาทาน เปนเครองทำลายอปาทานได

261อานาปานาน ส รณ ตอนต น

พระอาจารย ล ธม มธ โร

ตนมะมวงหรออะไรกตาม เม อเถาวลยพน, มดแดง

(คอกเลส) มนกไตเขามาหา (ตว)

“กเลส” ถาเราขดถก เอามอลบไปทเดยวมนกออกหมด

ถาขดไมถก ๑๐ ป มนกไมหมด เพราะขดไมถกทมนจงไมออก

ถาขดถกทำไมมนจะไมหมด

“นกบญ” คอ “ผแสวงหา” “บญ” เนองดวยโลก ตองไปขอ

จากคนอน “บญ” เนองดวยธรรมไมตองไปขอจากใคร มอยในตว

เราเอง

“ลน” คอ “การขดเกลา” ศล, สมาธ, เหมอนเหลก เขาจะ

ตดกตองลนไฟใหรอนแดงจนออนเสยกอน แลวจงใช “ปญญา” ตด

เขาวา “สมาธหวตอ” นน กชางเขาเถด เพราะตอบางอยาง

มนกด ตดแลวยงแตกยอดขนมาใหจ มนำพรกกนได แตตอทถก

ไฟไหมนนส เปนไมดแน เนกขมมฯ สงหาคม ๙๗

262 อานาปานาน ส รณ ตอนต น

แนวทางปฏ บ ต ว ป สสนา - ก มม ฏฐาน

“ฝน” กคอ “คด” คดกคอฝนนนแหละมนดกวาคนไมฝน

คนละเมอเอะๆ อะๆ ยงทำใหขโมยตกใจวงหนไปได อาตมาเองเคยฝน

เมออยวดสระปทมฝนเรองอยากจะสก กเลยปลอยใหมน “ฝน” เสย

๒ วน เอาเสยหายเลย ใหมนฝนเสยกอนแหละดกวาปลอยใหมน

ทำไปโดยไมฝน

“ความด” ทบคคลทำไปแลวนน ยอมลอยตวอยในโลก สวน

กรยาททำนนเปนของบคคล เมอบคคลนน ถงความคบแคน หรอ

ประสบทกขภย อนตรายเขาเมอใด ความดททำไวนนแหละจะวง

เขามาสเขาทนท “ความด” เปนของๆ โลก อยางพระพทธเจา

หรอพระอรหนตทงหลายททานนพพานและดบสญไปแลว ยอมไมมตว

ตนอยในโลก แต “ความด” ของทานนนกยงคงมอยในโลกจนทก

วนน “ความด” สวนนแหละเรยกวา “คณ”

263อานาปานาน ส รณ ตอนต น

พระอาจารย ล ธม มธ โร

เนกขมมฯ ก.ย. ๙๗

“กายกมม” วจกมม มโนกมม’ ณ บดน จะไดแสดงในธรรมะ

ซงเปนเรองสนบสนนบญกศลทงหลาย อนเปรยบเหมอนเราปลกตนไม

ถาไมรกษา กไมเจรญ ๑. ลำตนเอน เฉา ๒. ออกผลไมสมบรณ

ฉนใด พทธบรษทซงตางพากนสรางกศลทกอยางถาไมหมนดแลใน

กจการของตน กศลกจะไมเจรญงอกงาม ฉะนน ใหเราปรารถนาบญ

อนบรสทธ “บญ” เปนของบรสทธ แตผทำบญอาจบรสทธกม

ไมบรสทธกม เรองมากเปนเหตใหบญของเราไมคอยบรสทธเหมอน

ตนไมมากนกกยอมดไมทวถง บางตนกเจรญด บางตนกตาย ความด

ของพทธบรษทกเชนเดยวกน เราจะตองมเครองสนบสนนใหสมบรณ

บางคนเกดมามทรพยบรสทธสะอาด บางคนกไมสะอาด เหตนน เรา

จะทำบญกศลกตองใหเปนไปดวยความบรสทธ ถาเรายงเวยนวายตาย

เกดอยในโลก เรากจะไดอฏฐารมณเปนกศลอนหนง บางคนไดสงไม

เปนทพอใจไมสมปรารถนา เมอเปนเชนนจะลงโทษใครเลา? ตอง

ลงโทษวา “กรรมเกา” ใหผลเรองตางๆ กสงบ “ผลกรรม” เปน

ของๆ ตวเราเปนผทำขน จงทำใหเราเกดมาในโลก เมอเราตองการ

ความบรสทธ เราตองทำความบรสทธใหพรอมในกาย วาจา ใจ

ทาน ศล ภาวนากทำใหบรสทธ เมตตากายกรรม ชวยเหลอบญกศล

264 อานาปานาน ส รณ ตอนต น

แนวทางปฏ บ ต ว ป สสนา - ก มม ฏฐาน

ใหเปนของสะอาด เราจะบรจาคของเปนทาน กตองแผเมตตาจตเสย

กอน ทำวตถตางๆ ใหเปนวตถสมบตเสยกอน ดวยเมตตาจตอน

รอบคอบ ๑. “วตถ” ตางๆ เปรยบเหมอนผก ๒. “เจตนาสมบต”

ถาขาดความตงใจกเรยกวามนหงกงอไมงาม ความไมงามยอมไมเปนท

ปรารถนาของนกปราชญบณฑต ดวงใจของเราจงรกษาไว อยาใหลม

ละลายหายสญ ๓. “คณสมบต” เทากบเราสรางความดใหเกดในตว

ของเรา คอรกษาศล ๕, ๘, ๑๐ และ ๒๒๗ เหลานเปนตน ให

เปนปหานกจภาวนากจ ทงกรยา วาจา ใจ ตนไมนนตองหมนตดยอด

จงจะงาม เชน ผกบง เราหมนเดดมนกแตกใหมอก การตดยอด

ไดแกการตดสญญาอารมณ อดต, อนาคต ออกจากใจ

“การทำจรง” คอทำโดยไมหยด ไมหยอน ไมเลก ไมถอน

ถงผลจะแตกชา แตกมาก เพราะมนแบงสวนกยอมแลเหนชา เหมอน

ตนประดทแตกยอดออกมาคลมตนของมนเอง เราไปอาศยกไดรบ

ความรมเยนปกคลมถงลกหลานๆ กเยน ลกหลานกจะกลายเปนคนม

นสยอยางพอแม ตนกลวยนนกด แตมยอดเดยวแตไปดตอนผล อยาง

นกเหมอนคนทมสขเรว มเรวดเรว แตอนตรายมาก อยางชานนด

ประโยชนสขม ๒ ประการนบางคนกปฏบตไดผลชา แตคนชากอยาไป

แขงคนเรว คนเรวกอยาไปแขงคนชา อยาไปเหนยวเขาความดททำอย

265อานาปานาน ส รณ ตอนต น

พระอาจารย ล ธม มธ โร

นใหผล ๒ อยาง ความชว ถามมากนกมนกคอยๆ หมดไปทละนด

ละหนอย เหมอนเราขดกระจกกระดาน ตองนานหนอย ขดกระดาน

จนเปนเงามองเหนหนาได นนแหละจะเกงมาก ขดกระจกเปนเงาไดนน

ไมคอยเกงเพราะธรรมชาตมนกเปนเงาอยแลว เราคนเดยวนบางทนง

พกเดยวกสบาย บางทนงอยต งนานกไมสบาย เหตนนตองบากบน

พยายาม ตองสรางความจรง มงจดไหน ตองทำจดนนใหเรอยไป

เหมอนรถไฟทวงไปตามรางฉะนน ทาน ศล ภาวนา เปรยบดวยคน

แตงตวดวยเครอง เงน ทอง และเพชร บางคนกแตงแตวนพระ พอ

วนธรรมดาลอนจอนไมมอะไรเหลอเลย จะแตงอะไรกควรใหแตงไดสก

อยาง จะเปนเงนหรอทองหรอเพชรกได ยงสามารถแตงไดทกอยาง

ยงด เราเปนลกพระพทธเจาจะมาแตงเครองทองเหลอง นาขายหนา

เราเปนลกคนมสกลตองแตงตวใหเหมาะสม จงจะเปนการควร

ถาคนทวนพระกไมเอา วนธรรมดากไมเอา กเหมอนเอา “โซ”

มาแตงตวเปน “นกโทษ” นนเอง

266 อานาปานาน ส รณ ตอนต น

แนวทางปฏ บ ต ว ป สสนา - ก มม ฏฐาน

เนกขมม ๑๕ ก.ย. ๙๗

อาตมานจะวาดกด จะวาไมดกไมด เวลามนไปเหนคนตายหรอ

คนทกำลงจะตายกด ใจมนไมมความร สกอะไรเลย เพราะคดวา

นนมนเปนเรองของเขา ไมใชเรองของเรา ความรสกขณะทแลเหน

คนจะตาย กเหมอนกบแลเหน ไฟทมนกำลงไหมทอนไม

คนทมใครไดแลเหนใจเวลาจะตายนะ มนด (อยางทานพระคร

ปลดสมบรณ) แตอาตมานนตรงกนขามคดวาถาเวลาจะตายจรงๆ

แลว จะหนไปอยคนเดยวไมใหใครแลเหนเลย พดถงมารยาท ถาเปน

ไปตามทคดนกนจรงๆ แลว ทานพระคร ฯ กดกวาอาตมาแตถาพด

กนทางธรรมแลว เราดกวาทานพระครฯ และดทสดของเราดวย

ครงหนง เมออาตมาไปเยยมโยมทบานตอนจะกลบ โยมกเปน

หวงอยางนนอยางน อาตมาเลยบอกวา ถาโยมเปนหวงฉนอยางน

ฉนไปแลวจะไมกลบมาใหเหนหนาอกเลย ถาหายเปนหวงเมอไร

นนแหละฉนจงจะกลบมาใหเหนหนาอก เรารสกวา ถาเราทำให

ใครเขาตองมความทกขเพราะตวเราแลว เรากจะไมทำใหเขาเปนทกข

เพราะตวเราเปนอนขาด

267อานาปานาน ส รณ ตอนต น

พระอาจารย ล ธม มธ โร

ศาลาอรพงศ, ๑๖ ก.ย. ๙๗

การทำสมาธภาวนาน กคอ พระพทธเจาทรงสอนใหเราเดน

ทางสายเดยว (เอกายนมรรค) ปกตนน พวกเราพากนเดนทางทง

๖ สาย คอ ทาง ตา ห จมก ลน กาย ใจ ของเราน เมอไปรบ

อารมณภายนอกเขามา ใจกไปตดกบรปบาง ไปตดกบเสยงบาง

ไปตดกบกลนบาง ไปตดกบรสบาง ไปตดกบสมผสบาง เมอจตของ

เราไมตงอยในอารมณอนเดยว ความสงบทเกดจากดวงจตของ

เรากไมม เพราะธรรมดาทางทมมากหลายๆ สายนน เราจะเดน

พรอมๆ กนทเดยวทกๆ ทางยอมไมได เราจะตองเดนสายนนบาง

สายนบาง ผลดเปลยนกนอยเรอยๆ ดงนนหนทางเหลานกยอมจะราบ

เรยบไปไมได เพราะทางสายหนงๆ เราไมไดเดนอยเสมอเปนนจ ทาง

สายนนกยอมจะตองรก และเตมไปดวยอนตรายตางๆ เชน ๑. เรา

อาจจะตองเหยยบเอาหนาม หรออฐหนทขรขระกได ๒. อาจจะถกกง

ไมขางทางเกยว ห ตา ขา แขนเอาบางกได ๓. ธรรมดาทรกกมกจะ

มมดงาม ง ตะขาบ แมลงปอง ฯลฯ ซกซอนอย เมอเรามองไมเหน

ไปเหยยบเขา มนกอาจจะขบกดหรอตอยเอาใหเปนพษ หรอถงตายได

๔. ถาเรามกจธระจะเดนตรงหรอรบลดตดทางไป กยอมลำบากไปไม

สะดวก เพราะตดโนนบางนบาง ทเปนสงกดขวางทางเดน ทำใหเรา

268 อานาปานาน ส รณ ตอนต น

แนวทางปฏ บ ต ว ป สสนา - ก มม ฏฐาน

ตองไปถงเนนชา หรอมฉะนน กไมทนการ ถาเปนกลางวน เรากพอ

จะแลเหนทาง ถาเปนกลางคนมดๆ กยงลำบากมากพระพทธเจาทรง

เหนวา การเดนทางหลายสายน ยอมเปนภยอนตรายแกบคคล

พระองคจงทรงวางหลกแนะนำใหเราเดนทางแตสายเดยว ซงเปน

หนทางทบรสทธบรบรณ และปลอดภยอนตรายทกสงทกประการ คอ

ใหเราทำจตใหอยนงในอารมณอนเดยว เรยกวา “สมาธภาวนา”

ทางสายเดยวนแหละเปนทางทเราจะเดนไปถงกอนทรพย ๔ กอน คอ

ทกข สมทย นโรธ มรรค ซงเปนสมบตอนประเสรฐเปนของจรงท

ไมเปลยนแปลงเลย เรยกวา “อรยสจจ” คอ “อรยทรพย”

เนกขมมฯ ๑๗ ก.ย. ๙๗

อาตมาเองตงแตเกดมา ไมเคยมพระแขวนคอสกองคเดว

“พทโธ ธมโม สงโฆ” นน เปนเพยงวตถหรอเครองหมาย

ของพระ ไมใชองคพระจรงๆ สวนองคพระจรงๆ นนคอ “สต”

ถาเรามสตอยเสมอกเทากบเราไดสราง “พระ” ไวในตวของเรา พระ

ทานกจะชวยใหเรามความสขกายสขใจตลอดเวลา

269อานาปานาน ส รณ ตอนต น

พระอาจารย ล ธม มธ โร

“ธรรมฐต” คอ สงทตงอยโดยสภาพของธรรมดา มอาการ

คงทไมเปลยนแปลงข นลง หรอหวนไหว ไปตามอารมณทเขามา

กระทบ เปนจตทพนจากทกข จากโทษ นเรยกวา “ธรรมฐต” หรอ

จะเรยกวา “สภาพธรรม” กได คอจตทตงอยตามสภาพของมนแทๆ

ถงจะคดจะนกจะพดจะทำอะไรๆ กเปนเพยงรบร อยางเดยว ไมม

อาการแปรเปลยนไปจากสภาพเดมของมน ตวอยางเชน เราวางถวย

แกวไวกบทเฉยๆ โดยไมมใครไปแตะตองเคลอนไหว มนกคงตงอยในท

เดมของมนไดตง ๑๐ ป ๑๐๐ ป โดยไมแตก นฉนใด จตทเปน

“ธรรมฐต” กเชนเดยวกน เหมอนเราเขยนเลข ๑ ไว จะอยางไรๆ

กตามเราอยาใหมนเปลยนไปเปนเลขอน ตองใหมนคงทเปนเลข ๑ อย

อยางเดม นเรยกวา “ธรรมฐต”

เรองธรรมะ อาตมาไมใครอยากพด ทไมอยากพดเพราะอะไร?

เพราะคนทฟงเขายงปฏบตจตใจไมถงพดกนไปกไมไดประโยชนอะไร

เหมอนกบเราพดคนเดยวมนเมอย แตถาคนฟงปฏบตจตใจถงขนทพด

แลว จะพดเทาไรๆ กพดได ไมเหนดเหนอย ธรรมะนนพดงายไมยาก

และกไมใชจะไมชอบพด

270 อานาปานาน ส รณ ตอนต น

แนวทางปฏ บ ต ว ป สสนา - ก มม ฏฐาน

“จต” น จะวาตายกตาย จะวาไมตายกไมตาย จตทตายกคอ

จตทมอาการแปรเปลยนไปดวยบาปอกศล ถาจตคงทอยในสภาพ

เดม หรอเปนจตทเจอดวยบญกศล กเปนจตทไมตาย

รางกายของเราน เรยกเปน ๔ อยาง อยางท ๑ กเรยกวา

“รป” ๒. เรยกวา “กาย” ๓. เรยกวา “สรระ” หรอ ๔. เรยกวา

“ธาต”

กายนกไมไดตายไปไหน เปนแตมนแปรเปลยนไปเขาสภาพ

เดมของมน ธาตดน กไปอยกบธาตดน ธาตนำกไปอยกบธาตนำ

ธาตไฟกไปอยกบธาตไฟ ธาตลมกไปอยกบธาตลม ฯลฯ

ใหเราคดดใหด กอนทเราจะเกดมาจรงๆ นน กคอธาตทง ๕

ไปประชมสามคคกนข น และถาเจาตวจตวญญาณซงลอยอยน น

เขาไปแทรกผสมเขาเมอใดกจะเกดสงทมชวตขน แลวกคอยๆ ขยายตว

เตบโตอออกไปทกทๆ เปนเลวบาง ประณตบาง เปนคนบางเปนสตว

เดรจฉานบาง แลวแตกรรมของจตทเปน “บญ” หรอ “บาป”

(จตทลอยวนเวยนอยยงไมมทเกาะ เรยกวา “สมภเวส”)

272 อานาปานาน ส รณ ตอนต น

แนวทางปฏ บ ต ว ป สสนา - ก มม ฏฐาน

“จต” เปนผรบผดชอบในบญและบาปทงหลายคอกรรมดและ

กรรมชว “รางกาย” นน ไมใชเปนผรบผดชอบ

“ปรสทมม” คอจตของบคคลท เตมทอ มไปดวยบญกศล

“สารถ” คอตวสตทควบคมจตใหอยนงสงบวางเฉยๆ “สตถา” คอ

จตทถกตอนเขาสกระแสของความด, ไมมนวรณใดๆ ไมหวนไหวไป

ตามสญญาอารมณตางๆ “เทวมนสสาน” คอจตของบคคลนนกเลอน

ขนสทสง คอความเปนเทพยดาและมนษย “พทโธ” บคคลนน กยอม

รสงตางๆ ในโลกไดทงหมด

สมบต ทเปนของกาย เรยกวา “โลกยทรพย” สมบตทเปน

ของใจ เรยกวา “อรยทรพย” สมบตของกายอาศยใชไดเฉพาะ

แตในโลกน แตสมบตของใจใชไดสำหรบในโลกหนา

“ศล” เทากบเราแตงตวถกวฒนธรรม “ทาน” เทากบเราฝาก

เงนไวในธนาคาร “ภาวนา” เทากบเราพดภาษาตางประเทศได

(คอวชชา ๓)

273อานาปานาน ส รณ ตอนต น

พระอาจารย ล ธม มธ โร

“วตถสมบต” ถาเราไมแปรเปลยนใหเปนของคนอนเสยกอน

มนกไมเกดประโยชนสำหรบเรา เชน วตถตางๆ ถาเราไมสละใหเปน

ทาน มนกยงไมเปนประโยชนแกเรา “ทาน” ทเราไดบำเพญแลวนน

แหละยอมเปนทรพยของเรา เหมอนขาวสาร ถาอยในหมอเฉยๆ

เราไมนำไปหงตมใหเปนขาวสก เรากกนไมไดขาวสารน นกคงเปน

ขาวสารอยตามเดม

“โลกยทรพย” เปนของทเราจะนำตดตวไปโลกหนาไมได จง

ตองแปรโลกยทรพยใหเปน “อรยทรพย” เสยกอน แลวเราจงจะนำ

ตดตวไปไดในโลกหนาเหมอนกบเราแปรเงนหรอธนบตรของเรา ใหเปน

ของตางประเทศ แลวเราจงจะใชไดเมอไปตางประเทศ

คนทกคนไมมใครชอบตาย หรออยากตาย และกพยายามหา

วธทจะหลกเลยงหนความตายดวยประการตางๆ แตกไมมใครอดพน

จากความตายไปไดสกคน เหตนน พระพทธเจาจงทรงหาวทจะชวยให

คนพนจากความตายและไมต องตาย โดยการทำจตใหบรสทธ

เรองตายหรอไมตายอยาไปยงกบมนไมตองไปคด ทำแตจตให

บรสทธอยางเดยวเทานน

274 อานาปานาน ส รณ ตอนต น

แนวทางปฏ บ ต ว ป สสนา - ก มม ฏฐาน

“ธรรมะ” คอเรองของจตใจ การพดกเปน “ธรรม” เจตนาท

พดกเปน “ธรรม” คนทจะฟงกตองตงใจใหเปนธรรมะดวย จงจะเปน

“ธรรม” เมอองคทงสามนไดสนนบาตกนขน กยอมเกดประโยชน

แกการฟงธรรม เปนอเนกประการ

ศาลาอรพงศฯ ๑๘ ก.ย. ๙๗

“วตก” เทากบปลกตนไม (ปลกความด) คอ กำหนดอยกบ

ลมหายใจเขาออก ไมใหเผลอ จดเปนมหากศลอนหนง “วจาร”

เทากบพรวนดนใสปยรดนำตงแตยอดลงมาถงโคนถงราก รางกายของ

เราทเปรยบเหมอนดนกจะโปรงฟขน ทำใหปยและนำแทรกซมลงไปถง

รากตนไม นกเปนมหากศลอนหนง “ปต” เปรยบเหมอนตนไมท

สดชน แตกดอกออกอผลงดงาม (ปต ม ๕ อยาง คอ ๑. ตวเบา

บางหนกบาง ๒. กายลอย ๓. เยนบางรอนบาง ๔. ซๆ ซาๆ ตาม

ผวกาย ๕. กระเทอนไหวบาง) “สข” คอกายสงบใจสงบหมดนวรณ

อดต, อนาคต “เอกคคตา” จตกวางเฉยอยนงเปนอารมณเดยว เปน

มหากศล หรอ มหาวบาก ซงพระพทธเจาทรงตรสวา “สลปรภาว

โต สมาธมหปผโล โหต มหานสโส”

275อานาปานาน ส รณ ตอนต น

พระอาจารย ล ธม มธ โร

วตก วจาร เหมอนกบเรากนขาว, ปต เหมอนกบเราดมนำ

ความสบายกายสบายจต คอความหมดหนเวรหนกรรม

นวรณ ๕ เกดจาก สญญา อดต, อนาคต นเปรยบเหมอน

กบสายโทรเลข ๕ สาย ถาเราตดเสยไมรบสกสายเดยว นวรณ

ตางๆ กไมมหนทางเดนเขามาถงจตเราได

ศาลาอรพงศฯ ๒๑ ก.ย. ๙๗

ลกษณะของ “ตณหาราคะ” เทากบกน, กลน หรอเกบเอา

เขามา “วราคะ” เทากบคายทงหรอโยนออกไป สงทหลดไปแลวเรา

เหนยวเอาเขามาอกหรอสงทยงไมมกเหนยวเอาเขามา อยางนเปน

“ราคะ ตณหา” “วราคะ” เหมอนอาหาร พอตกถงลน เรารสกตว

คายทงทนท ไมทนใหกลนลงไป

“อดต” กเปนกรยา “อนาคต” กเปนกรยา “ปจจบน”

กเปนกรยา แตไมมกรรมเปนวชชาวมต วชชาจรณสมปนโน อดตก

คดนก แตไมเสวยผลของการคดนก อนาคตกคดนก แตไมเสวยผล

276 อานาปานาน ส รณ ตอนต น

แนวทางปฏ บ ต ว ป สสนา - ก มม ฏฐาน

จากการคดนก จตทจะเปน “วราคะ” ได ตองอาศยวชชากำหนดร

ปจจบนวา สงนนเปนโทษ สงนเปนโทษ จงจะคาย “ราคะ””ออกได

ทนท “อดต” มนกไมจรง “อนาคต” กไมจรง ถาจรงมนกตองอยคง

ท คนฉลาดคนดเขายอมไมเกบสงทคายออกแลวกนเขาไปใหม

“ราคะ” กบ “ปฏฆะ” นยอมตดคกนไปเสมอ (พอรบเขามา

แลวกมชอบไมชอบ) นเปนตว “ปฏสนธ” พระอรหนตทานกพดได

ทำได แตทานไมไดพดอยางเรา ทานรจกแบง เหมอนกบคนทเขาพด

วทยถงจะมอะไรมากระทบกไมถกตว นเรยก “ภควา” สวนพวกเรา

พดกนนน, พอเขาตอยฉาดกถงปากทนท

“ร” เปนตว “วชชา” คดนกเปน “อวชชา” คดไมดกเกด

จากอวชชา คดดกเกดจากอวชชาเชนตรองถกเปนผด, ผดเปนถก,

ถกเปนถก

ลกษณะของ “ตทงควมตต” เหมอนกบพอเราหายใจออก

ชวคราว

277อานาปานาน ส รณ ตอนต น

พระอาจารย ล ธม มธ โร

ศาลาอรพงศฯ ๒๓ ก.ย. ๙๗

วธของจตใจนน มนไมมเรองอะไรหรอกแตมนชอบออกไปหาเรอง

กายกำเรบ คอปวดเมอย ใจกำเรบ คอฟงซาน

“อวชชาวสมโลภะ” คอใจทแสสายออกไปหาอารมณ อดต,

อนาคต ยกจตออกไปไวในอารมณอน “พยาปาทะ” ใจกไมชอบ,

หงดหงด, ฟงซาน “มจฉาทฏฐ” ไปกไมรมากไมร, มาวาไป, ไปวา

มา, ลมออกวาเขา, ลมเขาวาออก, จตเผลอเปนคนไมรเรองรราว

๓ อยางนเปน “มโนทจรต” ทงสน

“จต” ของเราเหมอนอาหารทอยในชาม “สต” เหมอนฝาชาม

ถาเราขาดสตกเทากบเปดฝาชามไว แมลงวน (กเลส) ยอมจะบนมา

เกาะ เมอเกาะแลวมนกกนอาหาร แลวกขใสบาง นำเชอโรคมาใสให

บางทำใหอาหารนนเปนโทษเปนพษ เมอเราบรโภคอาหารทเปนพษ

เรากยอมไดรบทกขประสพอนตราย ฉะนนเราจะตองคอยระวงปดฝา

ชามไวเสมอ อยาใหแมลงวนมาเกาะได จตของเรากจะบรสทธสะอาด

เกดปญญาเปนวชชา ความร

278 อานาปานาน ส รณ ตอนต น

แนวทางปฏ บ ต ว ป สสนา - ก มม ฏฐาน

จตใจของเรา เหมอนขนหรอตมนำ ขนนน ถาปากมนหนาขาง

บางขาง กยอมตงตรงไมได นำกจะตองหก หรอตมมนเอยง มนแตก

ราว นำกขงอยไมไดเชนเดยวกน ฉนใดกด บญกศลทจะไหลมาขง

อยในจตใจของเราไดเตมเปยม กดวยการทำจตใหเทยง ไมตกไป

ในสญญา อดต, อนาคตทงดและชว บญกศลซงเปรยบเหมอนนำ

บาดาล หรอนำตก กจะไหลซมซาบมาหลอเลยงกายใจของเราอย

เสมอไมขาดสาย ไมมเวลาหยด เปน “อกาลโก” ใหผลไมมกาล

การปรบปรงจตใจนน เราตองคอยตรวจตราดวาสวนใดควร

แกไข สวนใดควรเพมเตม สวนใดควรปลอยวาง จะแกไปอยางเดยวก

ไมได จะปลอยไปอยางเดยวกไมได ตองดวาสงใดควรแกขอปฏบตของ

เราๆ กทำ

279อานาปานาน ส รณ ตอนต น

พระอาจารย ล ธม มธ โร

ศาลาอรพงศฯ ๑๙ ก.ย. ๙๗

“ธรรมะ” เมอเกดขนแลวไมตาย ตายแลวไมเกด “ตายไม

เกด” หมายถงกเลส อวชชา ตณหา อปาทานดบ “เกดไมตาย”

หมายถง พทโธ ธมโม สงโฆ ซงอยในโลกไมมวนสญไปไหน

สญญาของเราม ๖ สาย พระพทธเจาใหตดออกใหเหลอ

สายเดยว เรยกวา “เอกายนมรรค”

ต.บางบว อ.บางเขน ๒๐ ก.ย. ๙๗

ลมพดปา มนตดตนไม ไมโปรงโลงเหมอนลมพดทง ฉะนนจง

ทำใจใหวางเหมอนทงนา

คดภายนอก ตองเลอกคด คดดจงคดหามคดเปนโทษ อยา

คดถงมน ภายในคดไดทกอยางดชวเกาใหมกใชไดท งน น (คอม

สตสมปชญญะ) เหมอนกบแกงทอยในหมอมฝาปด ไมมแมลงวน

มาตอม จดเคมกนไดทงนน

280 อานาปานาน ส รณ ตอนต น

แนวทางปฏ บ ต ว ป สสนา - ก มม ฏฐาน

เราจะมองเหนอะไรๆ ไดตองอาศยลกตาและเปลอกตา ถามแต

เปลอกไมมลกตา เรากมองไมเหนมแตลกตาไมมเปลอก กมองไมเหน

ตาคนเรากม ๒ ตา คอ “ตาเนอ” กบ “ตาใจ”

คนเรากมอย ๒ อยาง คอ “เกด” กบ “ตาย” “เกด”

เปนของโลกน “ตาย” เปนของโลกหนา โลกนเราไมตองเรยนอะไร

มากกมองเหน แตโลกหนาเราตองมวชาพเศษ ทพระพทธเจาทรงสอน

เราจงจะคนพบวา มนตงอยไดโดยอาการอยางไรและอยทไหน

“ความคด” เหมอนกบมด ถารจกใชกใหคณ ถาไมรจกใชกให

โทษ บางทมนกฆาตวเราเอง

“การฟงเทศน” เหมอนกบพระทานใหมดแกเรา แลวแตใคร

จะเอาไปหรอไมเอาไป เมอเรากลบไปบาน ไดประสบเหนวตถเรอง

ราว, ลกหลานและบคคลตางๆ หรอมเหตขดของเกดขน กจะไดใชมด

นนคอยตดรอน ถาเราทงไวตรงทๆ เรานงหรอสงคนใหพระทานไปเสย

เรากไมมอาวธอะไรจะนำไปใชเมอไปประสบกบเหตการณตางๆ ทางบาน

281อานาปานาน ส รณ ตอนต น

พระอาจารย ล ธม มธ โร

“ทาน” เปรยบเหมอนเราไปขอบวช “ศล” เทากบเขาจง

เขาไปในโบสถ “ภาวนา” เทากบสงฆสวดญตตใหเราไดบวชเปน

พระแลว

“สต” เทากบปฐมศกษา, “จนตา” ทตยศกษา, “ภาวนา”

ตตยศกษา เปนปญญาขนสงสดเหลานเปน “มหากศล” กศลใหญ

อาตมาจำไดวา เวลานงสมาธนดเหมอนไมเคยเผลอตวเลย

เวลาไมนง, ลมตาอย บางทยงมเผลอบาง เมอเราไมพดคยหวเราะกบ

ใครๆ เขา ยงนงหลบตายงไมเผลอเลย

ทางโลก เขาวา “เงน” คอ “พระ” (พระเจา) ทางธรรม

นน “พระ” คอ “บญ”

ขณะทนงเจรญสมาธภาวนาอยน เทากบเราไดกำลงสราง

พระ “พทธะ” อย ถาเผลอสตไปกเทากบพระของเราแขนขาดบาง

คอขาดบาง ไมสมบรณเรานงอยนกมกายสงบอยางพระ วาจาเราก

282 อานาปานาน ส รณ ตอนต น

แนวทางปฏ บ ต ว ป สสนา - ก มม ฏฐาน

สงบ นเปนลกษณะ “พระภายนอก” “ธรรมะ” กไดแกเราทำใจ

สงบขาดจากนวรณ อดต, อนาคต “สงฆะ” กคอเราทำความเพยร

บากบนใหดยงๆ ขนไปไมทอถอย “พระพทธรป” เปนพทธนมต

ภายนอกสำหรบเปนทกราบไหวสกการะ “ธรรมะภายนอก” สำหรบ

ใหคนไดสดบฟงศกษาเลาเรยน “สงฆะภายนอก” สำหรบเปนพเลยง

คอยตกเตอนวากลาวสงสอน สวน “รตนะภายใน” นนคอ กระทำ

พทธะ ธรรมะ สงฆะ ใหมขนในจตใจ

“สมาธ” เหมอน “กระจกเงา” หรอ “แวน” ทสำหรบสองด

ตวของเราใหชดเจน เปน “เอกภตมปนตถโต” คอใหแลเหนสวนความ

ด, ความงาม, ความสข, ความทกข, ทเกดขนในตวเองของเราเอง

สวน “ปญญา” เหมอน “กลองขยาย” ทสองดของเลกใหเปนของ

โต,สงทอยไกลใหเหนใกล (อยางกลองทเขาสองดดาว) หมายถงบญ

กศลทเราทำเลกๆ นอย นน เมอเกดปญญาขนเราจะรสกวาบญกศล

เลกๆ นอยๆ นน มคณคามากมายใหญโตเหลอเกน (เปนมหากศล

หรอมหาวบาก) สามารถลบลางความชวไดในขณะจตอนเดยว

เหมอนผมปญญาฉลาดในทางโลกซงไดแรปรมาณอยในกำมอ

ของตน

283อานาปานาน ส รณ ตอนต น

พระอาจารย ล ธม มธ โร

ศาลาอรพงศ, ๒๕ ก.ย. ๙๗

“ยตธรรม” คอ “ความสงบ” เหมอนกบเรอทไมเอนเอยงไป

ทางซายทางขวา มหวทายตงตรง ไมมรรว นำเขาดวย เอยงซายขวา

หมายถง “กามสขลลกานโยค” และ “อตตากลมถานโยค” รรว

ไดแกใจทถกคลมดวยนวรณ ๕ เพราะความลมหลงขาดสต

“ความลม” ม ๒ อยาง ๑. ลมเผลอตวหลบไป ๒. ไมหลบ

แตลมตวคดไปเรองอน (คำวา “รอยกบร” นนตวอยางเชน เราจบ

กระโถนอยกตองคดรแตในเรองของกระโถน ถาจบกระโถน แต

ใจไปคดถงสงอน อยางนใชไมได)

คำวา “ธรรม” มทงดทงชว คำวา “บญ” นนดกวาหนอย

เพราะมแตสวนดสวนสง ใจทมนวรณ เปรยบเหมอนลกโปงทเขาผกไว

กบเสาหรอตอไม เมอเราสลดอารมณภายนอกออกเสยหมดกเทากบ

เราตดเชอกทผกลกโปงออก ใจของเรากจะลอยขนสเบองสง มความ

เยนอกเยนใจ เมอจตใจสบายธาตทง ๔ ในรางกายของเรากดไปดวย

รางกายกไมเจบปวดเมอยมน มความสมบรณ เหมอนกบลกของเรา

284 อานาปานาน ส รณ ตอนต น

แนวทางปฏ บ ต ว ป สสนา - ก มม ฏฐาน

สบายดทกคน “จต” คอ พอแมกสบายไปดวย เมอคนในบานของ

เราสบายดกนทกคน เราจะคดอานประกอบกจการงานอะไรๆ ก

สำเรจสมประสงคไดทกสงทกอยาง ไมตองวตกกงวล ฉะนน เราจง

ควรพากนสบสรางบญกศล ใหเปนธรรมเกดขนในจตใจของเรา เราก

จะถงซงความสข

ศาลาอรพงศ, ๓๐ ก.ย. ๙๗

การขยายลมเปนประโยชนทง ๒ ทาง คอเปนทงประโยชนตน

และประโยชนผอน ประโยชนผอน คอชวยรางกายใหสบาย ประโยชน

ตนคอชวยจตใหไดรบความกวางขวาง

การทำลมยาวเกนไปกไมด มกมนวรณ สนมากเกนไปกไมด

ควรทำใหพอเหมาะพอดกบตว เปนมชฌมาปฏปทาจงจะด

การขยายลมกวาง เปรยบเหมอนสายไฟเสนโต ไฟกมแสงสวาง

มาก ถาลมแคบกเหมอนสายไฟเสนเลก ไฟกหรมแสงนอย

286 อานาปานาน ส รณ ตอนต น

แนวทางปฏ บ ต ว ป สสนา - ก มม ฏฐาน

เนกขมมฯ ๓๐ ก.ย. ๙๗

โรคของอาตมา นน มเกณฑทจะรกษาเองอยไดกำหนดเพยง

๓ วน ๕ วน ๗ วนถง ๙ วน ถาพนจากนแลวไมคอยทเลา กแปล

วา หมดกำลงความสามารถทจะรกษาดวยตวเจาของเอง นนแหละจง

จะหาหมอได ความเจบปวย คนอนจะมารดกวาอาตมาอยางไร

สงเกตวาเปนอยางนตงแตเดกมาแลว

ลกศษยทกคน เรารกสงสารเขาเหมอนกบลกกบเตาของเราเอง

เราจะอาศยอยในโลกนกนไมนานเทาไรแลวกจะตองจากกนไป

ใหรบๆ ทำความดกนไวเสยอยาเอาแตกนแตนอน

คนทบวชแลวไมเคยออกปาเลย กเทากบไดรจกแตรสขาวสก

อยางเดยว ไมมกบ คนทบวชแลวเดนธดงคแสวงหาทวเวก ยอมไดรบ

รสของธรรม เปรยบเหมอนบคคลทกนขาวสกมกบ ยอมไดรบรสตาง

กนมากตวอยางงายๆ นกถงหลกธรรมชาต เชน “ไกปา” มลกษณะ

ตางกนกบ “ไกบาน” คอ ตาไว หางกระดก ขนสน ปกแขง ลกษณะ

การเหลาน เกดข นจากความระวงจงเปนเชนน น สวน “ไกบาน”

287อานาปานาน ส รณ ตอนต น

พระอาจารย ล ธม มธ โร

ม หางตก ตาตก ปกออน ขนยาว ลกษณะเหลาน ยอมเปนเหยอ

ของเสอดาว ฉะนน รสของการอยปาและอยบานยอมตางกน

บางคราวในเรองเหลาน ไดเคยผานความตำหนโทษกมแตนกขยมอยใน

ใจ เขาวา “พระตาขาว, ขขลาด, ขกลว, ไมใชนกรบ, หลบ

หลกปลกตว, เกงไมจรง” กนกนงหวเราะยงไมตอบ ในทสดกตอง

ตอบใหเขารความจรงวา “การอยบานเมองดจรงแตไมเกง เพราะ

เหตใด? เพราะในปานนผมไมเคยเหนคนบานเขาไปอยได สวนใน

บานในเมอง อยาวาแตนกบวชของเราเลย ผมเหนวาคนบานกม

แยะ จนแมไก, สนข ฯลฯ มนกอยกนเตมดนดาษ จะวาอะไรแต

พวกเราซงเปนนกบวช สวนปานน ลองใหทานไปอยในปาชาผดบคน

เดยวสกคนหนงจะไดไหม?” กไดรบตอบวา “ไมไหว” พรอมทงสาธ

การ เหตนนการณเหลาน จะใหมรสลกซงในใจ ตองทดลองใหร

ความจรงกจะทราบในตน ไมควรถอตามคำของคนและความคด

ของตนอยางเดยว ควรถอการกระทำเปนหลกเกณฑ จงจะถก

หลกของ “พระพทธศาสนา” ทเรยกวา “กรรมเปนของๆ ตน”

288 อานาปานาน ส รณ ตอนต น

แนวทางปฏ บ ต ว ป สสนา - ก มม ฏฐาน

เนกขมมฯ ๑ ต.ค. ๙๗

ตอไปนจะแสดงถงเรอง “ธรรมะ” กอนทจะฟง “ธรรมะ” ตอง

ทำความเหนใหถกตองเสยกอนวาธรรมะคออะไร? “ธรรมะ” เปนชอ

ของจตใจ เรยกวา “ธรรม” อยาไปถอวาคำพดเปนตว “ธรรม”

หรอ อกขระตางๆ เปนตว “ธรรม” ถาเราไมไดพดอยางนนๆ

ไมเปน “ธรรม” อยางน เปนการเขาใจผด ดงนน ถาเราจะฟง

“ธรรม” ตองทำใจของเราใหเปน “ธรรม” ดวย สมมตวาคนท

ไมรจกหนงสอจะมาเขยนกไมได เพราะไมร การแสดงธรรมเทากบ

อานหนงสอใหฟง การฟงธรรมกจะไหลเขาหซายขวา คนทไมรจกฟงก

ม บางคนฟงกนไปตามเรองโดยไมสนใจอะไรเลย พระแสดงอะไรกไมร

แตกยงดกวาคนทไมฟง ขอสำคญเราจะเขาใจหรอไมกตาม จตใจ

ของเราตองสงบตงมน จตใจของเราจงจะเปนธรรม การฟงธรรม

ม ๓ ชน ชนตำไมรเรองวาทานแสดงอะไร อาศยความตงอกตงใจ

จรงๆ กไดความดนชนหนง ความตงใจเปนตว “ธรรม” บางคน

ต งใจฟงกำหนดคำพด และนำไปประพฤตปฏบตดวย กไดรบผล

๒ สวน คอ ตงใจแลวกไดวชาความรไปประดบ บางคนไดผล ๓ ชน

คอ ๑. ไดจากความตงใจ ๒. เขาใจในขอธรรมะ ๓. ดำเนนตาม

ธรรมจนบรรลในจตใจเหมอนอยางในสมยพทธกาลนน คนทฟงธรรม

289อานาปานาน ส รณ ตอนต น

พระอาจารย ล ธม มธ โร

จนไดสำเรจมรรคผลกม ฉะนน, ขอใหพวกเราตงใจฟง อยาใหใจ

เอยงไปทางอน ไมใหไหลวอกแวกไปในสญญาอารมณตางๆ ทง

อดต, อนาคต ธระโลกกตาม ธระธรรมกตาม ไมเกยวของในขณะน

แปลวาเราตดหมด เรองของตวเองหรอครอบครวกด โลกกตาม

ธรรมกตาม เราไมเอาใจไปจดจอทงหมด น, จตของเรากจะตงอยใน

ยตธรรม จงตงใจนงสรางความอสระในตวใหมขน ลกษณะในฝายชว

ทงหมดเราเลก นเรยกวาเตรยมตวตงตวใหเปน “ธรรม” ธรรมะทง

หลายไมสำคญในการแสดง สำคญอยทจตใจของเราตางหาก

ผฟงเปนผสำคญมาก ผเทศกกสำคญแตไมมาก จะไปจบเอาคำพด

ของผเทศกเปนดหรอชวไมไดถาจตเราด, พดด กเปนด ถาจตเราไมด,

เขาพดดกเปนไมด ขณะทใจดนนใครเขาดาใหกไมโกรธ

“ความสามคค” เปนเหตใหสำเรจในธรรม ณ บดนจกได

แสดงในธรรมกถา ซงสมเดจพระสมมาสมพทธเจาไดยกมาแสดงแก

พทธบรษท ธรรมะขอนสำเรจประโยชนทงในทางโลกและทางธรรม

เพราะมนษยในโลกเปนผใครในสขดวยกนทกคน และไมวาแตมนษย

เทาน นแมแตสตวด รจฉานกยอมตองการความสข ความสำเรจ

ประโยชนน บางคนกสำเรจด บางคนกไมสำเรจด เพราะเขาเหลานน

ไมเหนประโยชนของธรรมะ ธรรมะเหมอนกบดน ความสำเรจอยท

290 อานาปานาน ส รณ ตอนต น

แนวทางปฏ บ ต ว ป สสนา - ก มม ฏฐาน

คนทำ ถาเราไมบำเพญสขทสำเรจจากดนกไมเกดขน เพราะเรา

ไมประกอบกจตางๆ ในแผนดนนน ถาเราปรารถนาสงใดกปลกสง

ตางๆ นนลง ทนนกยอมสำเรจผลแกผตองการความสขในทางธรรม

บางคนแสวงหาสข แตไมสำเรจ นไมใชเรองของคำสอน เปนเรองของ

ผทำ ถาคนไมทำ จะดไปไดอยางไร? ดชวสำเรจทตวบคคลตางหาก

ถาเราตองการสขเรากตองตงอยในธรรม ความสขทควรจะไดรบม

๒ อยางคอ ๑. โลกยสข ๒. สขเก ดจากธรรม ในบญกศล

๒ ประการน เราตองประกอบเหตขนตามสวน เหตทจะสมบรณคอ

“สามคคธรรม” ความพรอมเพรยงทงปวงมเดชอำนาจสามารถปราบ

ปรามเหตทเปนศตรแกหมคณะได เราเกดมา ม บดา มารดา ป ยา

ตา ทวด เราจะไปอวดดวาเรามคนเดยวไมได จำเปนตองอาศยซงกน

และกน จงจำเปนตองนกถงคณธรรมขอน สามคคในระหวางหม

บคคลอยางหนง สามคคในระหวางหมคณะอยางหนงสามคคใน

ธรรมอยางหนง ทสำคญกคอ กายสามคค วาจาสามคค และใจ

สามคค ถงแมวาใจจะไมสามคคกควรรกษากายและวาจาใหเปน

สามคคไว (ตอนนยงมคำอธบายตออกมาก แตจำไมได)

291อานาปานาน ส รณ ตอนต น

พระอาจารย ล ธม มธ โร

ศาลาอรพงศ, ๑๐ ต.ค. ๙๗

“ความชว” ตงใจจะ “ละ” ไปจนตาย “ความด” ตงใจจะ

“ทำ” ไปจนตาย เรา-ตองตงใจอยางนจงจะใชได

“ความคด” นนยาว “ความนก” นนสนตองรวมลงเปนอน

เดยวกนขณะทำความสงบ นก, กคอมงไปในอารมณอนใดอนหนง

คด, คอตรองวาถาทำเหตอยางนนๆ แลวจะไดผลอยางไร? ดหรอไมด

เมอม “อรยทรพย” แลวกเปน “อรยชน” ใจของเรากจก

ไดหลอเลยงดวยอรยทรพย และกายของเรากจกไดความสข

สมบรณ

ลมทวตวเปน “มหาภตรป” สตทวตวเปน “มหาสตปฏฐาน”

จตใหญเปน “มหคคต จตต” “มหากสล กมม” ถากายของเราก

เปนใหญ ใจของเรากเปนใหญเรยกวา “อธปตปจจโย” เรากจะม

“อรยทรพย” เตมท (จตทเปน “อธปต” เปรยบเหมอนกบแทงหน

ใหญทตงอยบนยอดเขาสง ถงลมจะพดมาทางทศใดกไมหวนไหว)

292 อานาปานาน ส รณ ตอนต น

แนวทางปฏ บ ต ว ป สสนา - ก มม ฏฐาน

การทำความสงบมประโยชน ๒ อยาง คอ ๑. ขม ๒. ตด

ถาเราตดไมไดเพยงขมไวกยงด “ขม” แปลวามอย แตไมใหมนกำเรบ

พยายามกดไว “ตด” หมายความวาไมใหมนเกดเลย

วดปาคลองกง, จนทบร, ๒๖ ต.ค. ๙๗

ภยทเกดจากความด ถาเราไมดกไมมใครเพงเลง ขอสำคญ

ตองรจกใชความดใหเปนประโยชนแกตนเอง ถามความดแลวไมร

จกใช คอใชไมถกกาละเทศะ ไมถกกบบคคลและอธยาศยของเขา

กไมไดรบผลกลบกลายเปนภย ความดกกลายเปนเลวเปนชว ตอง

รจกสงวรในการใชความด ถาเปนพระกตองระวงในการใชความด

กบญาตโยมใหมาก ความดและความชวมในตวบคคลทกคน แต

ตางกนทวาสนาบารม เหมอนคนทอานหนงสอไดเขยนได แตไมดไป

ทงหมด บางคนอานเรวและถก, บาคนอานชาถก, บางคนเขยนตว

สวย, ตวกลม, ตวเอน, บางคนเขยนชาสวย บางคนเขยนเรวสวย,

ฯลฯ ถาคนใดรจกใชความดใหถกกาลเทศะ กเปนการอำนวยผล

ดใหแกตน ถาไมรจกใชกใหโทษ (ชกตวอยางใหฟงหลายเรอง

แตไมไดนำมาบนทก)

293อานาปานาน ส รณ ตอนต น

พระอาจารย ล ธม มธ โร

วดปาคลองกง, จนทบร ๒๘ ต.ค. ๙๗

“ธรรมะ” ทแทจรงอยทไหน คำพด, หนงสอ, หรอคมภร

เหลานเปนเพยง “เงา” ของธรรมะสวนตวจรงของธรรมะนนอยท

จตใจ

ใจทเปนธรรมะ คอ ใจทเปนปกต, เยอกเยน, ใจสบาย สวน

ใจทไมเปนธรรมะ กคอใจทหงดหงด, ฟงซาน, ใจไมสบาย ถาใจ

สบาย รศมของความสบายกจะเปลงออกมาทกายเปนกายสบาย

จะอยทไหนกสบายจะกน, นอน, เดน, นงกสบาย เงนจะมใชกสบาย

จะไมมใชกสบาย จะใชหมดกสบาย ใครจะวาดกสบายวาไมดกสบาย

ฯลฯ สวนใจทไมมธรรมะนน รศมของความไมสบายกจะเปลงออกมาท

กาย เปนกายทไมสบาย ใจกผสง กายกผสง สวนใจทสบายนนก

คอใจทเทวดาสง

“ทาน” ทพรอมดวยองค ๔ คอ ๑. “วตถสมบต” ไดมา

ดวยความสจรต ๒. “เจตนาสมบต” ประกอบดวยใจทไมโลภ โกรธ

หลง ๓. “คณสมบต” ผใหตองมกายสจรต ๓ วจสจรต ๔ และ

มโนสจรต ๓ และผ รบกตองมคณธรรม คอ ศล ๕, ศล ๘,

294 อานาปานาน ส รณ ตอนต น

แนวทางปฏ บ ต ว ป สสนา - ก มม ฏฐาน

ศล ๑๐, และ ศล ๒๒๗ เปนตน ตวผใหมองค ๓ กเหมอนกบ

กอนเสา ๓ กอน ผรบมอกองคหนง กเปนภาชนะทวางบนกอนเสา

เมอทานน นประกอบดวยองค ๔ ดงน เมอใด พระพทธเจาทรง

สรรเสรญวาเปนทานอนเลศ ของดนนทำนดเดยวกเปนมาก ของไม

ดทำมากกเปนนอย ของดดวย ทำมากดวยยงดเลศ

วดมณชลขนธ, ลพบร, ๑๒ พ.ย. ๙๗

การกำหนดร ลม เปน “วตถสมบต” ตดอยกบลมตามเขา

ออก ไมเผลอ เปน “เจตนาสมบต” ความไมสะกดลม, กลนลมไว,

ปลอยไปตามสบายใหใจเปนอสระ, หายใจโปรงโลง เบกบาน เปน

“คณสมบต” กรยาทนงขดสมาธเทาขวาทบเทาซาย มอขวาทบ

ม อซ ายต งตวตรง ตาหลบเปน “กร ยา” ท งหมดน เร ยกวา

“ปญญกรยาวตถ”

“การนงสมาธ” เปนประโยชน ๓ ประการ คอ ๑. เปนการ

เผยแผพระศาสนาในตว เพอเปนการแสดงมารยาทชวยเหลอให

บคคลผอนทมาเหน ไดเกดความเชอหรอความเลอมใสขนโดยไมตอง

เจตนา (เลาตวอยางถงพระพทธเจาพาพระสาวกไปเจรญสมาธในปา

295อานาปานาน ส รณ ตอนต น

พระอาจารย ล ธม มธ โร

ปรพาชกมาเหนมารยาทกรยาทสมาธอยดวยความสงบ กไดเกดความ

เลอมใสขนโดยไมตองพดธรรมะใดๆ ทงหมดกบอกเรองหนง ลกศษย

ขเมาคนหนงทปกษใต เวลาเขามาในวดแลวชอบทำเสยงเอะอะ เมอมา

เหนพระภกษสามเณรกำลงนงสมาธกนอย กมความเกรงไมกลาพด

เอะอะตอไป เกดศรทธาความเชอความเลอมใสขนโดยกรยามารยาท

นนๆ จงเปนเหตใหบรรเทาความฟงซานของบคคลผดมสราไดอยาง

หนง) ๒. เปนการสรางสมบญกศลทเปนแกนสารใหเกดมในตน

๓. เพอเกดแสงสวางเปน “วปสสนาญาณ” อนอาจถงมรรคผล

นพพานได

“ดนอก” เปรยบเหมอนกบ “เงนนอกถง” “ดใน” เหมอน

กบ “เงนในถง” ยอมสะดวกในการทจะหยบฉวยตดตวไปไดทกเวลา

296 อานาปานาน ส รณ ตอนต น

แนวทางปฏ บ ต ว ป สสนา - ก มม ฏฐาน

วดพระศรมหาธาต, บางเขน ๒๔ พ.ย. ๙๗

“ธรรมะ” ม ทกคนจะรหรอไมรกม จะเรยนหรอไมเรยนกม

นอกจากเราจะเรยนภาษาของธรรมะหรอไมเทานน เมอเราเรยนร

สมมต บญญตของธรรมะกเทากบเราอานออก เหมอนอานหนงสอ

เดกทารกไมรเดยงสาเลย พอเกดออกมารอง “แว” นนกเปน

“เวทนา” แลว กนอะไรไมอรอยจบโยนทงเปลยนอนใหม นนกเปน

“สงขาร” พอโตหนอยจำอะไรๆ ได นนกเปน “สญญา” “ธรรมะ”

ยอมมอยอยางนทกรปทกนาม

เรยนรอะไร? เรยนรสมมตบญญตแลวขวางทงสญญาเกาใหม,

อดต, อนาคต นนแหละจงจะถงนพพาน ตำรวจทไมถอดเครอง

แบบเสยกอนยอมสบความลบของโจรไดยาก เหตนนจงควรบำเพญ

ศล, สมาธ, ปญญา ใหสนทสนมกบขนธ ๕ ของตนเสยกอน จงจะร

ความลบของมน นนแหละ เปนตว “วปสสนา”

“ว ปสสนา” เปนตว “ละ” “สมาธ” เปนตว “ทำ”

“วปสสนา” เราจะไปทำขนไมได เพราะฉะนนจงเปนตวผล “ศล”

297อานาปานาน ส รณ ตอนต น

พระอาจารย ล ธม มธ โร

เปนเหต “สมาธ” เปนผล “สมาธ” เปนเหต “ปญญา” เปนผล

“ปญญา” เปนเหต “วมต” เปนผล

เมอทำเหตแก ผลกยอมแกตาม เหมอนผลไมเมอสกแกมนก

หลนเอง ไมตองเอาไมไปสอย คนแกมากๆ เขากตายเอง จะไปหาม

ไมใหตายกหามไมไดจะบอกใหอยกอยไมได

“ศล” บรสทธ กเปรยบเหมอนกบผาขาวธรรมดาราคาเมตร

ละ ๑๐ บาท ถาเราทำสมาธดวย กเหมอนเราเขยนลวดลายลงในผา

ขาว มนจะมราคาสงขนถงเมตรละ ๔๐ บาท จตเรากเชนเดยวกน

จตทเปนสมาธปญญากเกด กยอมเปนผลราคาสง

ตอง “ทำ” แลวจงจะ “ร” รแลวมนจงจะละ ตองทำ “เหต”

เสยกอนแลว “ผล” ก ยอมเกดเอง

299อานาปานาน ส รณ ตอนต น

พระอาจารย ล ธม มธ โร

วดสรจนทรนมต (เขาพระงาม) ลพบร, ๒๓ พ.ย. ๙๗

อาตมาตงใจวา “ถาเราอยใกลครอาจารยแลว ทำดอยาง

ครบาอาจารยไมได เราจะไมอย” (เลาถงตอนททานอยปฏบตทาน

อาจารยมน แลวไดคอยสงเกตและจดจำในจรยาวตรอนละเอยด

ประณตสขมของทานไวเปนแบบอยาง)

เรองงานของผหญงแลว อาตมาจะตองทำใหไดทกอยาง ตง

แตทอผา ปนฝาย หงขาว ตมแกงฯลฯ แตจะดหรอไมดไมรนะ ถาเรา

ทำไมได เราจะไปสอนคนอน บงคบคนอนไมได อำนาจทงหมดมน

อยทความรของเรา, ความจรงของเรา

วดปาคลองกง, จนทบร (มาฆบชา-กณฑเชา) ๗ ก.พ. ๙๘

แสดงธรรมในบทพระคาถา “สเลน สคต ยนต สเลน

โภคสมปทา สเลน นพพต ยนตฯ” มใจความโดยยอวา ทำ

“ทาน” เทากบม “เงน” หนก ๔ บาท ม “ศล” เทากบม

“ทอง” หนก ๕ บาท ๘ บาท, ๑๐ บาท, และ ๒๒๗ บาท ทำ

300 อานาปานาน ส รณ ตอนต น

แนวทางปฏ บ ต ว ป สสนา - ก มม ฏฐาน

“ภาวนา” เทากบม “เพชร” หนก ๔๐ บาท เพราะเปนผตงอยใน

องคของสมถกรรมฐาน ๔๐ หอง รวมความแลว ทาน, ศล,

ภาวนา กเปนความดเหมอนกน แตคณภาพตางกน

“คนทไมม ทาน ศล ภาวนา พระพทธเจาตรสวา เปน

“คนยากจน” และถาทานทรงเหนวา “ลก” ของทานเปนคนยากจน

ทานกจะทรงละอายมาก ถาลกของทาน เปนคนมงมศรสข กจะ

ทำใหพอแมมหนามตา มชอเสยงไปดวย

“อามสบชา” มนำหนกเพยง ๕ กโลกรม แต “ปฏบตบชา”

มนำหนกถง ๑๐๐ กโลกรม เหตนน, พระพทธเจาจงทรงยกยองวา

“ปฏบตบชา” เปนบชาอนเลศ

“อามสบชา” นนเราจะทำซำๆ ซากๆ ไมได ถาทำแลวอาจ

จะกลายเปนโทษหรอเปนบาปไปดวยตวอยางเชนดอกไมทเราจดใสพาน

หรอแจกนสวยๆ งามๆ นน เราจะนงเปลยน ๓ ชวโมงทำใหมๆ

อยางนกยอมทำไปไมได หรอถาเหนพระเดนมา เรานกวาทานคงหว

กนำเงนไปใสในบาตรหรอในยามใหทานไปซอขาวซอแกงซอของกนใน

เวลาวกาล อยางน กยอมเปนโทษแกทาน และเปนบาปแกเราดวย

301อานาปานาน ส รณ ตอนต น

พระอาจารย ล ธม มธ โร

“อามสบชา” จงเปนสงททำไดเฉพาะกาลเวลาเทานน ไมใชทำได

เสมอไป สวน “ปฏบตบชา” นน ทำไดไมจำกด กาลเวลา,

สถานท, หรอบคคล

คนท “ทำทาน” มาก กจะใหผลใหเขาเปนคนมทรพยสนอดม

สมบรณ คนม “ศล” จะทำใหไดอตภาพทด มรปรางผวพรรณดงาม

ไมเปนใบ บอดหนวก หรอหนาตาวปรตนาชง ถาม “ภาวนา”

ดวยกจะทำใหผนนเปนคนมสตปญญาเฉลยวฉลาด ไมเปนบาวกลจรต

เหตนน, พระพทธเจาจงทรงสอนใหเราทำทงทานศลภาวนาใหครบ

บรบรณทง ๓ ประการ ใหลองคดดเถด สมมตวามคนๆ หนงเปน

เศรษฐ มเงนทองมากมาย เพราะเขาไดทำทานไวในชาตกอนมาก

แตไมเคยไดรกษาศลหาเลย เขาจงเกดมามรางกายนาเกลยดนาชงมาก

คอมองอย, ตนหงก, ตากลวงโบ, จมกโหว, ปากแหวง ดงน, มใคร

บางทจะพากนนยมคบหากบเศรษฐคนนน? นแหละ, ถงเขาจะมทรพย

สนเงนทองมากมายเทาใด กไมอาจชวยตวเขาใหมความสขได หรออก

อยางหนง สมมตวา มคนๆ หนงเปนลกเศรษฐและตวเองกเปนคน

สวยงามมาก แตเปนคนวกลจรต คดดสวาพอแมเขาจะยอมยก

ทรพยมรดกใหลกคนนปกครองหรอไม? เหตนน, “ภาวนาจงเปนสง

สำคญมาก”

302 อานาปานาน ส รณ ตอนต น

แนวทางปฏ บ ต ว ป สสนา - ก มม ฏฐาน

“การภาวนา” นนถงแมจะไมทำใหเราสำเรจมรรคผลไดในชาต

น กยอมเปนปจจยใหเราเปนผมสตปญญาเฉลยวฉลาดในชาตหนา

“ศล” กเปนเครองขดเกลาหลอหลอมใหเราเปนคนสวยคนงาม

เราตองขดกายวาจาใจของเราใหบรสทธสะอาด ใหเหมอนกบดอกไม

หอมทจะถวายบชาพระพทธเจาในวนน ตาของเรากขดใหมนด รปใด

ไมดทผานไป เราเหนแลวกอยาไปเกลยด, รงเกยจ ไมชอบ ถาเราร

วาไมดอยาไปด ห, กขดใหเปนหด เสยงอะไรไมดมากระทบกอยาไป

เกบเอามาโกรธ, เกลยดเสยอกเสยใจ จมก, ไดกลนไมดมากระทบก

อยาไปรงเกยจ รำคาญทำใจเฉยใหเปนปกต ไมรบรอะไรเขามาให

จตใจของเราเศราหมอง ตองใหเปนจตทบรสทธ บญกศลภายนอกคอ

ความดทเกดแตกายวาจาของเราน กจะกลายเปนเหมอนกลบดอกบวท

หมหอเกษรคอดวงใจของเราไวใหบรสทธ มกลนหอม คอ “มรรค

จต” เมอ “มรรคจต” เกดขนเมอใด “ผลจต” กยอมตามมา

บคคลผนนกจะถงซงความสขสมบรณดวยโภคทรพยและอรยทรพย,

เปนคนไมยากไมจน, มสตปญญาเฉลยวฉลาด, รปรางกงดงาม, จะ

ไปไหนกมคนยนดตอนรบ, รกใคร, นยมนบถอสมกบเปนลกของ

พระพทธเจา จะมความสขทงโลกนและโลกหนา

303อานาปานาน ส รณ ตอนต น

พระอาจารย ล ธม มธ โร

วดปาคลองกง (มาฆบชา-กณฑบาย) ๗ ก.พ. ๙๘

แสดงใน “อนปวาโท อนปฆาโต ปาฏโมกเข จ สวโร

มตตญญตา จ ภตตสมม ปนตญจ สยนาสนนตฯ มความโดยยอ

วา “อนปวาโทฯ” ใหรกษาวาจาของเราไวใหด อยาไปพดใสรายคน

อนใหเขาไดรบความเจบใจ อยาไปกลาวคำใดทไมจรง เชนเขาไมม

ความชวราย แตเราไปใสโทษใหเขา นเรยกวาเบยดเบยนเขาดวยวาจา

ในเรองทไมเปนจรง

“อนปฆาโตฯ” ไมเบยดเบยนเขาดวยกายคอไมฆาสตวตดชวต

เขาไมวาสตวใดๆ ไมทรมานใหเขาไดรบความทกขลำบาก

“ปาฏโมกเข จ สวโรฯ” ใหมความสำรวมในศลพระปาฏโมกข

ไมลวงละเมดสกขาบทวนยอยางหนง กบใหสำรวมในอนทรย คอ

ตา ห จมก ลน กาย ใจ เรยกวา “อนทรยสงวร” คอไมใหความ

ชวเกดข นทางอายตนะ ๖ ซงเปนบอเกดแหงกองกเลสอยางหนง

ถาพระเณรองคใดประพฤตไมถกตองตามศลพระปาฏโมกขหรอสกขา

บทวนยของตน กจดวาผนนไมใช “ผบวช” เปนคนนงผาเหลองเปลา

304 อานาปานาน ส รณ ตอนต น

แนวทางปฏ บ ต ว ป สสนา - ก มม ฏฐาน

จตใจของตนกไมมความสข อยางนเรยกวาเปนผทำลายความดของตว

เองและผทฆาตวเองไดนน กทำไมเลาจะฆาผอนไมได

“มตตญญตา จ ภตตสมฯ” ใหเปนผรจกประมาณในอาหาร

การบรโภค ทงอาหารกายและอาหารใจ อาหารกายไดแกอาหารคำๆ

ทบรโภคเขาไปเปนเลอดเนอ คอใหรจกกนอาหารทเปนประโยชนแก

รางกาย ไมเปนพษเปนโทษและไมมากเกนประมาณ อาหารจตก

ตองหาอาหารทดมาบำรง อาหารทเปนพษของดวงจต คอ ความโลภ

ความโกรธ ความหลง อยาใหมนมขนในจตในใจ พอรวามนจะเกดขน

กใหรบดบเสย ใหเกบไวในตว อยาใหมนออกมาเกะกะลกลามไปถงคน

อน และความชวความไมดของคนอน เรากไมเกบเขามาไวในตวของ

เรากเลสขางในเรากอยาใหไหลออก ขางนอกกกนอยาใหมนเขา ขอน

ทานสอนใหมความสนโดษมกนอยนนเอง คอใหรจกหากนโดยสมมา

สจรตภายในขอบเขตของตน เชนพระเณรกใหบรโภคปจจย ๔ เทาท

ตนจะพงมพงได เชนเขาให ๑ กอยาใหไปเรยกเอา ๒ เขาให

๒ อยาไปเรยกเอา ๓ ตองเขาให ๒ เราเอาเพยง ๑ หรอเขาให

เทาไรยนดเทานนอยางนจงจะด ถาเปนฆราวาสกใหเลยงชวตในทาง

ชอบธรรม เชนเรามนาอย ๕ ไร เรากอยาไปโกงเอาของคนอนเขามา

ทำเขาอกเปน ๖ ไร อยางนกตองไดรบความเดอดรอน เพราะเขาจะ

305อานาปานาน ส รณ ตอนต น

พระอาจารย ล ธม มธ โร

ตองฟองรองเอาตวไปเขาคกเขาตะรางแนนอน เงนทองนนถงจะไดมา

สกเทาภเขาสระบาปกตาม ถาทจรตแลวไมเอามนเลย ความโลภ,

โกรธ, หลง ทจะไหลเขามาเกาะกนจตใจของเราแลว ตองเขยมนออก

ไปใหไกลทเดยว อยาใหมนเขาใกลไดเลยเปนอนขาด

“ปนตญจ สยนาสน” ใหรจกพอใจในความสงดวเวกในทนอนท

อาศย คอ ใหหลบหลกปลกตนออกจากหมทระคนดวยความวนวาย

เดอดรอน ไปอยตามปา, ตามเขา, ตามโคนไม, ปาชา, หรอเรอน

รางวางเปลาสญญาคารทไกลสงบสงดจากอารมณภายนอก อนจะมา

ทำลายความดของเรา ใหตดหวงกงวลทจะมาพนพวกบตวเราออกเสย

ทใดเขามความเดอดรอนวนวายกน เราอยาเขาไปรวมหมดวยรวม

ความวาเราจะตองตดทกๆ อยางใหนอยลง มนยาวอยกตองตดใหสน

เขา ถาสนอยกตองทำใหมนกลมเขาไป ถากลมอยแลวกทำใหมน

เกลยงถาเกลยงอยแลวกทำใหมนใสขนอกมนจะไดกลงไปมาไดไมตดไม

ขด เพอความหลดพนจากกองทกขทงหลาย

306 อานาปานาน ส รณ ตอนต น

แนวทางปฏ บ ต ว ป สสนา - ก มม ฏฐาน

วดปาคลองกง (มาฆบชา-กณฑคำ) ๗ ก.พ. ๙๘

แสดงพระธรรมเทศนาใน พระโอวาทปาฏโมกขคาถา มใจความ

โดยยอวา วน ๑๕ คำ กลางเดอน ๓ เปนวนพระ ทพระสงฆซง

เปนเอหภกข ๑,๒๕๐ องค มาประชมพรอมกนโดยมไดนดหมาย

ทพระปาวาลเจดย พระพทธเจาทรงแสดงพระโอวาทปาฏโมกขแกภกษ

๑,๒๕๐ องค และเปนวนทพระองคทรงกำหนดวนปลงอายสงขารของ

พระองคดวย นบแตวนนไปจนถงวน ๑๕ คำ กลางเดอน ๖ เปนวน

ทพระองคจะตองทรงทอดท งอตภาพรางกายไปสความไมกลบมา

เกดอก จงไดประทานโอวาทคำสอนจนหมดจนสนแกภกษทงหลาย

ผซงจะตองเปนพเลยงปกปกรกษาพระธรรมคำสงสอนไว เพอดำรงอย

จนกวาจะสนอายแหงพระพทธศาสนา ทงนกดวยพระเมตตาบารมของ

พระองคทยงทรงปรารถนาดตอสตวโลกผยงโงเขลา และจกตองเวยน

วายตายเกดน น เมอพระองคทรงลวงลบไปแลว ผ ทจะดำรงพระ

ศาสนาไวกคอพทธบรษท ๔ ดงนนจงทรงแสดงพระโอวาทเปนคาถาม

ใจความดงน

307อานาปานาน ส รณ ตอนต น

พระอาจารย ล ธม มธ โร

“ขนต” นกคอ พระองคไดประทาน “นอต” ใหพวกเราไวตว

หนง สำหรบขนตรงไมใหตดกบเสา เพอไมใหเรอนของเราโยกคลอน

(หมายถงจตใจของเรา) ขนตอนนเปนเหลกกลาทไมมสนม เปนตปะ

ความเพยรทเผากเลสใหแหงไปไดดยงกวาสงอน พวกเรานนมแตตะป

ขสนม เชน ขเกยจ ขคราน ขโลภ ขโกรธ ขหลง ขปวด ขเมอย

อะไรตางๆ เหลาน ซงพอจะทำความดใหตวเองกทำไมได เพราะขาด

ขนต

“สพพปาปสส อกรณ” ขนชอวาบาปทงหลายจงอยาไดทำเปน

อนขาด “กสลสสปสมปทา” ใหทำกศล (ความด) ใหมากทสดทจะ

ทำได และใหยงๆ ข นไป คอใหถงพรอมดวยทาน ศล ทางกาย

วาจา “สจตตปรโยทปน” ใหทำจตใหขาวรอบบรสทธหมายถงใหม

สมาธภาวนา เปนอารมณอยเสมอ (บนทกไวเพยงน ตอจากนจำไม

ได-อ.)

308 อานาปานาน ส รณ ตอนต น

แนวทางปฏ บ ต ว ป สสนา - ก มม ฏฐาน

วดปาคลองกง (มาฆบชา-กณฑคำ) ๗ ก.พ. ๙๗

แสดงในบทพระพทธคณ, พระธรรมคณ, และพระสงฆคณ

โดยยอวาดงน

๑. อตป โส ภควา พระองคมความดเทาใด ไมเคยหวงไว

ทรงแจกทรงชแจงแนะนำใหคนอนรตามปฏบตตามดวย

๒. อรห พระองคเปนผไกลจากกเลส ทางกาย ของพระองค

กบรสทธ เพราะธาต ขนธ อายตนะ ของพระองคทไดทรงเพงเลงมา

แลวอยางยง กไดสะอาดบรสทธหมดสน คอเมอพระองคไดทรงเพง

กายคตาสต ม ผม ขน เลบ ฟน หนง ฯลฯ อาการ ๓๒ เหลาน

อนใด เมอนนสงน น กเปนสงบรสทธหมดจด และพระหฤทยของ

พระองคกไมใหมโลภ โกรธ หลง ไมมความเศราหมอง

๓. สมมาสมพทโธ พระองคตรสรเองโดยไมมใครมาสอนใหทำ

หรอบงคบใหทำ ๔. วชชา พระองคทรงประปรขาฉลาดยงกวาใครๆ

คอมวชชา ๓ วชชา ๘ ไดแก ๑. “ปพเพนวาสนานสสตญาณ”

309อานาปานาน ส รณ ตอนต น

พระอาจารย ล ธม มธ โร

ระลกชาตอดตได ๒. “จตปปาตญาณ” รความตายของมนษยและ

สตวทงหลาย ททำกรรมอนใดไวจงมาเกดเปนอยางนนอยางน และ

ตายแลวจะไปไหนอก ๓. “อาสวกขยญาณ” พระองคทรงรจกวธ

กำจดกเลสใหส นไปจากพระสนดานของพระองค ๔. “ทพพจกข”

ไมวาใกลหรอไกล แมเปลอกตาหนาตง ๘ ฟต พระองคกทรงสามารถ

มองเหนอะไรๆ ได ในเมอพระองคตองการจะเหน ๕. “ทพพโสต”

ใครจะพดกนท ไหนวาอะไรพระองคกสามารถจะได ย นท งหมด

ถาพระองคทรงตองการจะฟงเมอใดกไดฟง ถาไมตองการฟงกไมฟง

เหม อนว ทยท เราอยากจะฟงเม อใดก เป ดเคร องรบได เม อน น

๖. “อทธวธ” พระองคทรงสามารถแสดงฤทธดำดน เหาะเหนเดน

อากาศได บกปากไมถกหนาม บกนำกไมเปยกกาย ๗. “เจโตปรย

ญาณ” กำหนดร วาระนำจตของบคคลผอนได ๘. “มโนมยทธ”

พระองคทรงใชอำนาจจต บงคบคนใหเปนไปไดตามความประสงค

เชนพระองคนกถงใครกทรงอธษฐานจตใหคนนน แลเหนพระรปกาย

ของพระองคไปปรากฏอยเฉพาะหนา ทำใหคนๆ นนเหนอำนาจของ

พระองคจนเกรงกลว หรอทำใหเขาเชอมนในพระองคจนคลายจากการ

กระทำชวกได เหลานเรยกวา “วปสสนาญาณ”

310 อานาปานาน ส รณ ตอนต น

แนวทางปฏ บ ต ว ป สสนา - ก มม ฏฐาน

๕. จรณสมปนโน พระองคทรงดำเนนอยดวยการประพฤต

ปฏบต ในศล สมาธ ปญญา มไดทรงละแมจะสำเรจเปนพระสมมา

สมพทธเจาแลว พระองคกยงทรงดำเนนดวยกาย วาจา ใจ ดอย,

ศลกยงทรงทำ สมาธกยงทรงเจรญ ปญญากยงทรงใชพจารณาใน

กองสงขารอยเสมอ

๖. สคโต พระองคเสดจไปไหนกมคนรก ถวายความตอนรบ

เปนอนด จะมากด อยกด ไมมคนเกลยดชงพระองค

๗. โลกวท พระองคทรงรแจงตลอดทงโลก มนษย เทวดา

และพรอม

๘. อนตตโร ปรสทมมสารถ พระองคทรงเปนบรษผฝกหด

ทรมานบคคลเลศยงไมมผใดส คอทรงเปนนายสารถทขบคนใหเดนตรง

ทางไมคดเคยว ใหเขาสในศล สมาธ ปญญา

๙. สตถา เทวมนสสาน พระองคทรงเปนครสงสอนเทวดา

และมนษยทงหลาย คอ สอนมนษยใหเปน “เทวดา” สอนเทวดาให

เปน “พรหม” สอนพรหมใหเปน “อรยะ” สอนอรยะใหเปน “อรหนต”

311อานาปานาน ส รณ ตอนต น

พระอาจารย ล ธม มธ โร

๑๐. พทโธ ภควาต นแหละพระองคจงทรงเปนผตน ผเบก

บาน ดงน รวมความแลวกม พระปญญาคณ พระบรสทธคณ

และพระมหากรณาธคณ ถาเรานอมความดของพระองคเหลาน

เขามาใหตวเราเมอใด เรากจะถงพระพทธคณ เมอนน

พระธรรมโดยยอกม พระปรยต, พระปฏบต และพระ

ปฏเวธ:-

๑. สวากขาโต ภควตา ธมโม พระธรรมทพระพทธเจาทรง

ตรสไวหรอไมตรสกด มท งกศลและอกศลมท งดท งชว ดกเปน

“สกกธรรม” คอธรรมขาว ชวกเปน “กณหธรรม” คอธรรมดำ

อยางททานวา กสลา ธมมา อกสลา ธมมา และ อพยากตา ธมมา

คอ ธรรมเฉยๆ ทไมไดปรงแตงใหเปนบาปเปนบญ ไดแก ธาต ๔

ขนธ ๕ ซงปกตมนกมอยตงอยของมนเฉยๆ ตอเมอเราไปทำกรรมด

หรอชว จงจะเปนกสลา ธมมา, อกสลา ธมมา

๒. สนทฏฐโก เปนสงทใหเราเหนไดวา อยางนนทำดไดด

อยางนทำชวไดชว เปนสงทพสจนไดจรงมเหตมผล ใครทำชวแลวตอง

ไดรบทกขจรงอยางนนๆ ใครทำดแลวกไดรบผลดจรงอยางนนๆ

312 อานาปานาน ส รณ ตอนต น

แนวทางปฏ บ ต ว ป สสนา - ก มม ฏฐาน

๓. อกาลโก ใหผลไมเลอกกาลเวลาใด ทำเมอใด กไดเมอนน

๔. เอหปสสโก ควรทจะเรยกใหมาดได

๕. โอปนยโก ถาเหนใครเขาทำด กใหนอมเขามาทำบาง

ถาเหนไมดกอยาทำ

๖. ปจจตต เปนสงทเราจะรเอง เหนเอง เฉพาะตว ไมใชคน

อนจะรดวย เชน ศล สมาธ ปญญา ถาทำด กรวาดอยางไร เวลา

ทำชวเรากรเองในผลทไดรบ

๗. เวทตพโพ วญญหต วญญชนพงรไดดงน เราจะตอง

ศกษา สดบตรบฟงคอ “ปรยต” เมอรแลวปฏบตตามดวยเปน

“ปฏบต” และเมอปฏบตแลวกจะใหผลแหงความรแจง แทง

ตลอดแกเราเปน “ปฏเวธ”

313อานาปานาน ส รณ ตอนต น

พระอาจารย ล ธม มธ โร

พระสงฆคณโดยยอมดงน

๑. สปฏปนโน คอไดแกผ ประพฤตดตามโอวาทของสมเดจ

พระสมมาสมพทธเจา พระภกษสามเณรกอยในศลพระปาฏโมกข

ไมลวงสกขาบทวนย

๒. อชปฏปนโน คอตงอยในศล สมาธ ปญญา ไมโอน

เอยง ใครจะฉดไปทางไหนกไมไปใหผดทาง

๓. ญายปฏปนโน ทำใหรแจงตามความจรงดวยตนเอง ไมใช

เชอตามเขาบอก เชนเขาวาเราเปนหมาเราตองดตวเราวามหางหรอ

เปลา ถาไมมเรากไมใช

๔. สามจปฏปนโน ปฏบตใหดยงๆ ขนไปเสมอ ไมใหถอยตำ

ลงมา เชนมศล ๕ แลว กทำใหมศล ๘ ศล ๑๐ หรอศล ๒๒๗,

สมาธเคยทำวนละ ๑ ชวโมง เราเพมทำใหเปนวนละ ๒ ชวโมง,

ปญญากเหมอนกน ตองหมนกำหนดพจารณาในตวของเราอยเสมอ

จนถงทสดจะทำความหลดพนจากกเลสได

314 อานาปานาน ส รณ ตอนต น

แนวทางปฏ บ ต ว ป สสนา - ก มม ฏฐาน

๕. ยทท จตตาร ปรสยคาน บคคล ๔ คไดแกโสดาปตต

มรรค-โสดาปตตผล, สกทาคามมรรค-สกทาคามผล อนาคาม

มรรค-อนาคามผล, และอรหตตมรรคอรหตตผล

๖. อฏฐ ปรสปคคลา บคคล ๘ คนแหละเปน “ลกแกว”

ของพระพทธเจา

๗. เอส ภควโต สาวกสงโฆ อาหเนยโย ปาหเนยโย

ทกขเณยโย อญชลกรณโย บคคล ๔ ค เหลานเมอไปไหนกเปน

คควรแกการตอนรบ, ควรแกการทำความเคารพ, ควรแกทกษณา

ทาน, และเปนผควรทเราจะกราบไหว

๘. อนตตร ปญญกเขตต โลกสสาต นเปนนาบญ ๔ ไร

ทเราควรหวานขาวลงไว (ตงแต “สปฏปนโน” ถง “สามจปฏปนโน”)

เพอประโยชนสขแหงตวเรา และเมอเรามขาวแลวกตองเตรยมทำยงไว

เกบดวย มฉะนนขาวกจะตกหลนเกลอนกลาด ไมไดกนถงลกถงหลาน

ลกหลานกไมรจกวาขาวเปลอกนนเปนอยางไร เราตองฝดตองสใหเปน

ขาวสารแลวนำมาหงตมกน จงจะเปนประโยชนแกรางกาย อยาเกบไวใน

ยงเฉยๆ มนจะถกหนกนหรอรวไหลไปหมด ตองทำยงใหด คอ “ภาวนา”

316 อานาปานาน ส รณ ตอนต น

แนวทางปฏ บ ต ว ป สสนา - ก มม ฏฐาน

วดปาคลองกง, จนทบร ๘ ก.พ. ๙๘

มดสบดน นนมนไมทำใหลกเปนไฟดอกตองสบกบหน มนจง

จะลกเปนไฟได

ความเพยร คอ “สมาธ” น อาตมาทำเสยจนรสกวากระดก

ในรางกายน มนแขงเปนเหลกไปหมดทงกอน เสอสางอะไรมนจะกลา

ดเขามา ไมกลวมนทงนนจะสมนทกอยางไมวาผหาผโหงอะไรทงหมด

(เลาถงตอนททานไปธดงคอยในปา)

ครงหนงมคนเขาบอกวา “ทานอยาไปทางนนนะ จะตองหลง

ทาง” อาตมาบอกวา “หลงทางนะฉนไมกลวดอก ฉนกลวแตหลงโลก

เทานน”

“ขกเลส” นน คอ กดไว, ถงมนจะ โลภ กอยาใหมนออกมา

ขางนอกใหเขาเหน คนข ขอน นไปข นบานใครๆ เขากเกลยดหนา

เพราะเขากลวจะไปขอเขาถามนจะ โกรธ กอยาใหมนออกมาขางนอก

รบเกบอาวธปนมดไมเสย (คอ ปาก มอ เทา ของเรา) มแตมอนะ

มนไมเทาไรดอก โกรธแตเราอยาพด ถาเราไมพดเขากไมเกลยดเรา

317อานาปานาน ส รณ ตอนต น

พระอาจารย ล ธม มธ โร

ถงทาทางกรยา จะทำโกรธ แตอยาใหใจมนโกรธ ถาเราพดขนเขาก

เกลยดเรา หลง มนจะหลงกรบมสตไว อยาใหมนเหลง นแหละเรยก

วา “ขกเลส” คอไมใหกเลสมนมอำนาจยงกวาเรา

ไปอยไหนกตองขยายกลนหอมใหเขา อยาไปขยายกลนเหมนไว

ไปไหนกตองใหเขารก อยไหนกตองใหเขาชอบ

“คนโง” นนตอใหนงเฝาหลมทองอย กไมมปญญาทำใหเปน

อะไรได “คนฉลาด” อยกบดนกบหญา เขากทำใหเปนเงนเปนทองได

เราตองพยายามใหม เครองประดบทองฝงเพชร จงจะวเศษ

คอ ศล สมาธ และ ปญญา

อยาเหนแกกน อยาเหนแกนอน กลางคนสวางดวยพระจนทร

กลางวนสวางดวยพระอาทตยนนเปนเรองของโลก แตเรานนลมตาก

ตองใหมนเหนหลบตากตองใหมนรทงกลางวนและกลางคน

318 อานาปานาน ส รณ ตอนต น

แนวทางปฏ บ ต ว ป สสนา - ก มม ฏฐาน

เนกขมม, วดบรมนวาส ๒๕ ธ.ค. ๙๘

อาตมาร ตวเจาของเองวา ท งเน อท งตวไมมอะไรดสกอยาง

รปรางหนาตากไมสวยไมงาม วาจาทพดกบเขามนกไมเพราะ ไมนาฟง

แตมนม “ด” อยขางใน “นด” เดยวเทานน คอ เมตตาสงสาร

เขานแหละ

อาตมาตงใจไววา จะใหเลอดทกๆ หยดในรางกายตงแต

ศรษะจดปลายเทา เปนไปเพอกจพระศาสนาไมวาจะเปนบนฟา

หรอใตดนกจะตองขอเอาจนสดชวต

ผปฏบตธรรม จะตองมการเสยสละไมเหนแกตว บคคลใดม

ธรรมอนพอจะชวยใหเปนประโยชนแกผอนได แตไมชวย พระพทธเจา

ยอมไมทรงสรรเสรญบคคลชนดนน และตวเราเองกตเตยน ถาหาก

เราจะทำอยางนนบาง เรากสบายไปนานแลว ไมตองมาลำบากอยางน

ทกสงทกอยางททำไปนกเพราะเหนแกศาสนาเปนสวนใหญ

319อานาปานาน ส รณ ตอนต น

พระอาจารย ล ธม มธ โร

อนทรวเชยร ฉนท ๑๑

ขาฯ ขอประณมอญ ชลกรศโรราบ

นอบนอมมโนกราบ พระสคตมนศร

อกธรรมพระองคตรส สจรสวเศษม-

ของจรงประเสรฐส ประลแจงประจกษใจ

อกสงฆพระสาวก ปฏบตเจรญไตร-

สกขาวนยให บรบรณและงดงาม

ไกลโทสกเลสราย บมตองมตดตาม

หลกองคประสงคขาม ภพหวงพญามาร

ขมจตขจดตด ทรวฏฏสงสาร

พนทาสปวงมาร ชนะดวยวสทธธรรม

ขอเดชพระไตรรตน กลฉตรตระการกำ-

บงกนภยนคำ ดนใหสฤษดผล

เทดถอยถวายองค วรวงศฯ ธราชน

สมเดจฯ ธ เปยมลน คณธรรมสถานใด

องคทานสเมตตา กรณามเลอกใคร

ถงหากจะจากไป กมลมมเลอนคณ

พรำสอนและวอนสง จตหวงเพราะการญ

ใหศษยสำนกบญ มละบาปบำเพญเพยร

320 อานาปานาน ส รณ ตอนต น

แนวทางปฏ บ ต ว ป สสนา - ก มม ฏฐาน

แมวาชะราราง บมหางมพาเหยร

องคทานสเพงเพยร ธรกจพนจตรอง

เรงรบเจรญธรรม สจรตบเศราหมอง

ทกกาลมขาดครอง- สตแนนเสมอมา

อตสาหพยงราง ขณะขน ณ ศาลา

เทศนโปรดเพราะศรทธา จะสนองนกลชน

ใหเขาประกอบกรรม ตะปะธรรมทวผล

สมรรคนพพานพน สขเลศนรนดร

ดวยเหต ธ หวงด มทตาประชากร

ผลจงสะทอนยอน วนสสนองตรง

ยามไขกำเรบกลา เพราะพยาธเบยนองค

สงขารจะแหลกลง กมไดจะหวงใย

ถงคราวจะมวยมรณ ชวทอนละโลกไป

วางจตมอาลย สรรางกปลอยตาม

ยอมตายกะความด คตชว ธ กลวขาม

สมชาตบรษงาม พรหมจรรยพบลพล

สมเกยรตสาวก พระสคตสมบรณ

“อสาน” มเสยสญ ปตพงศกภมใจ

321อานาปานาน ส รณ ตอนต น

พระอาจารย ล ธม มธ โร

แดนดาว “อบลฯ” เดน สรชาตเชอไข

ชเชด “อบลฯ” ไกล ดจกลนอบลบาน

ชเกยรตพระพทธศา สนเทดทวนาน

เพราะธรรมแกนสาร ผลแพรผลตหลาย

ขาฯ ขออทศสวน กสลาวจกาย

อกพรอมมโนหมาย กตเวทตาคณ

แดองคสมเดจฯ วรวงศฯ อเนกบญ

จงไดประสบสน ทรทพยนพพาน เทอญฯ

อ.อภวณณา

นอมถวายบชานามแหงคณะอบาสกา

“เนกขมมาภรมยสถาน” วดบรมนวาส

รายนามผรวมศรทธาพมพหนงสอแนวทางปฏบต (ทานพอล)ลำดบ ชอ-สกล จำนวนเงน

1 คณสมพงษ เปาจน 10,0002 คณปญจะ จมลมเลศ 10,0003 คณเกรยงไกร โสมนล 8,1504 คณนกล-คณนำทพย ควงษ 6,0005 พ.ญ.นฤน เดยววฒนววฒน 5,0006 คณอรณ ชมเกษยน 5,0007 คณฉวพรรณ-คณชนเธยร-คณนฐพงษ-คณอารสา ภทอง 4,0008 คณวไล ทนกรศรสภาพ 3,0009 คณครวญศร ประยงค 3,00010 รานนนจามนมารท 2,800

11คณธารทพย ดานวฒนชย,คณวรโชต-คณชากญ-คณดรณ สรชยงกร

2,000

12 คณทองหยด รวมทรพย 2,00013 คณจราภรณ สธาสทธและครอบครว 2,00014 คณเอมอร วฒโนดม 2,00015 รหสสมาชก 5114850 2,00016 คณครรชต โคตรชย 1,75017 คณภรภทร สจราธรณ 1,60018 คณศรนนท เผอกโสภา 1,50019 คณเชษฐ ตรรกวาณช 1,50020 รานวาจาวกตอเรย 1,50021 คณณฐสน เฉลมมขนนท 1,20022 คณฟน เหมทานนท 1,13023 คณวภานนท เตยวประดษฐ 1,00024 คณชลเสก เกดอนนตและคณวรรณฤด ศรคปต 1,00025 คณวรณภสร วงศวรวชร 1,00026 นพ.วทย สมบตวรพฒน 1,00027 คณวรภทร ไมตรวงษ 1,00028 คณศภธรช ใจนนด 1,00029 คณอณณญาดา พมทอง 1,000

30 คณประกอบ สารชาต 1,00031 คณพมลศลป ทพนนตกล 1,00032 คณโชคพพฒ เสงพานช 1,00033 คณรนดา ดาเดนและครอบครว 1,00034 คณโชคชย-คณวลาวลย องคชยกลรชต 1,00035 คณลกศกา เลศเดชะ 1,00036 คณเสนห ชอบสอาด 80037 คณสชาวด นนโท 80038 คณศวไล ลาภบรรจบ 80039 คณอนนทตา สวะรา 64040 คณชนสข สพฒโสภณ 60041 คณมณพรรณ อมพะเศวต 50042 คณอไรพร ประชาบตร 50043 คณปภสสร สกลพงศ 50044 คณเกศแกว ศรพนธ 50045 อ.มนตร-อ.พรรณการ จตรภทร 50046 คณชยยทธ บญปนยศ 50047 คณพฒนณฐ สขเสงยม 50048 คณกตตพงษ ปนคง 50049 คณญาณภค อาวรณ 50050 คณวนดา สวรรณชาต 50051 คณชยภทร-คณธนท วรงคพรกล 50052 คณองฮน แซจง 50053 คณอรวรรณ บราบพพาจารย 50054 คณนนทกร-คณวาสน สกกะพลางกร 48055 คณดอกรก วยะบญ 44056 คณสพรต เลศฤทธพนธ 41057 คณสารศา ประสงคด 40058 คณสมศกด ชนวงศ 40059 คณยพน เทยนอดม 36060 คณเกษร ภนำใส 35061 คณอาภรณ ยอดธรรม 34062 คณอาภรณ อนรกษธนากร 340

63 คณพนดา วงศสง 33064 นต.ทศพล ฉายานนท 32065 คณณชมน ขนชนะ 30066 คณผกามาศ ตนประเสรฐ 30067 กญจนณฏฐ เทอญชชพ 30068 คณพชย-คณมาล-คณพสทธ-คณฐานตา จนทรวฒรงกล 30069 คณพชรา องอรวจตร 30070 คณนงลกษณ โตบนลอภพ 30071 คณวไลวรรณ จตรภทรพงศและครอบครว 30072 คณอำนาจ เนยมแกว 28073 คณสมชาย วราศ 22074 คณพนดา แสงปญญาและคณะ 21075 คณภมพนธ โชคอดมทรพย 20076 คณสปนนา วรงคพรกล,คณแมเสยม แซเตยว 20077 คณวลยพร จนทรสงวน 20078 คณณฐชานนท อชรากรววฒน 20079 คณพชย แสงแลบ 20080 คณแพรว โรงเรยนทอรก 20081 คณสทธนชา วงศวลาศ 20082 คณภมพนธ โชคอดมทรพย 20083 คณวศาร ศรทรง 20084 คณศรรตน สรระเทวน,คณระเบยบ มนกระจาง 20085 คณณฐยา โกสหเดช 20086 คณจฑามาศ สนำเงน 20087 คณอารสา ภทอง 17088 คณอรณ จเลต 16089 คณคมสนต ตนวงษ 15090 คณนงนารถ มวงนอยเจรญ 15091 คณวรศรา บวบานตร 14092 คณดษฎ วงษศร 13093 คณศรประภา วราวทย 12094 คณพจน ไตรโสภณสรกล 12095 คณณชาดา กลธนากตมา 100

96 คณทอ แหลมไพศาล 10097 คณสนนทา แหลมไพศาล 10098 คณคงวทย ภทรโชคชวย 10099 คณลลล ภทรโชคชวย 100100 คณกลธดา ภทรโชคชวย 100101 พ.ต.อ.บญเสรม ศรชมภ 100102 คณเชาวรน ภทรโชคชวย 100103 คณเชาวรน ภทรโชคชวย 100104 นต.ชชชย-คณรญชดา ทองชน 100105 คณเบญจมาศ ปญตะยง 100106 นต.ทศพล ฉายานนท 100107 คณอรา พทยานนทกจ 100108 คณเจนดา วชรากร,คณลำพาย ตลบเงน 100109 คณธดารตน ชงชะนา 100110 คณศรรตน ดำรงพงษ 100111 คณทอ แหลมไพศาล 100112 คณสมถวล จนทรโถ 100113 คณพรทพย ชยณรงค 100114 คณศรวรรณ สขแสนไกรศร 100115 คณจว รพ.สมทรปราการ 100116 คณหอมทรพย วงษา 90117 คณศรนนท ผองโสภา 90118 คณประมวล สมณะ 90119 คณเพชร ดฐสถาพระเจรญ 80120 คณศรนทพย ประเสรฐเลศ 70121 คณรศมจนทร พฒใต 70122 คณศรสมวงศ ธรรมศร 60123 คณศรนนท เผอกโสภา 50124 คณประภาพรรณ อนเรอน 40125 คณสชาพฒน ธนคมชย 20126 คณเยาวลกษณ พลรส 20

รวม 108,270