แผนแม่บทพัฒนาระบบมาตรวิทยาแห่งชาติ...

แผนแมบท

คณะกรรมการมาตรวทยาแหงชาต สถาบนมาตรวทยาแหงชาต กระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย

การพฒนาระบบมาตรวทยาแหงชาต ฉบบท 2

(พ.ศ.2552-2559)

สถาบนมาตรวทยาแหงชาต กระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย

2

แผนแมบทการพฒนาระบบมาตรวทยาแหงชาตฉบบท2(พ.ศ.2552-2559) ไดรบความเหนชอบจากคณะรฐมนตร วนท 25 พฤศจกายน 2552 ISBN: 978-616-12-0042-8 พมพครงท 1 (มกราคม 2553) ยอดพมพ 1,240 เลม สงวนลขสทธ พ.ศ.2550 ตาม พ.ร.บ. ลขสทธ พ.ศ.2537 สถาบนมาตรวทยาแหงชาต กระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย ไมอนญาตใหคดลอก ทำซำ และดดแปลง สวนใดสวนหนงของหนงสอฉบบน นอกจากจะไดรบอนญาตเปนลายลกษณอกษรจากเจาของลขสทธเทานน Copyright © 2010 by National Institute of Metrology (Thailand) Ministry of Science and Technology 3 / 4 – 5 Moo 3, Klong 5, Klong Luang, Pathumthani 12120, Thailand Tel: +662577 5100 Fax: +662577 2859 http://www.nimt.or.th จดพมพและเผยแพรโดย สถาบนมาตรวทยาแหงชาต กระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย เลขท 3 / 4 – 5 หม 3 ตำบลคลองหา อำเภอคลองหลวง จงหวดปทมธาน 12120 โทรศพท 0 2577 5100 โทรสาร 0 2577 2859 http://www.nimt.or.th

2

แผนแมบทการพฒนาระบบมาตรวทยาแหงชาต ฉบบท 2 (พ.ศ.2552-2559)

3

คำนำ 7 บทสรปผบรหาร 9 บทท1 บทนำ 13 บทท2 การวเคราะหสภาวะแวดลอมในการดำเนนการพฒนาระบบมาตรวทยาแหงชาต 17 2.1 ผลการดำเนนงานตามแผนพฒนาระบบมาตรวทยาแหงชาต ฉบบท 1 17 (พ.ศ.2542-2551) 2.2 สถานภาพปจจบนของโครงสรางระบบมาตรวทยาแหงชาต 19 2.3 การวเคราะหสภาวะแวดลอม 26 2.3.1 การวเคราะหจดแขงและจดออนของระบบมาตรวทยาแหงชาต 26 2.3.2 การวเคราะหโอกาสและอปสรรคของระบบมาตรวทยาแหงชาต 29 บทท3 ประเดนยทธศาสตรจากการวเคราะหสภาวะแวดลอม 31 (Strategic Plan from SWOT Analysis) 3.1 SWOT Matrix 31 3.2 วสยทศนระบบมาตรวทยาแหงชาต 33 3.3 เปาประสงคการพฒนาระบบมาตรวทยาแหงชาต 33 3.4 ประเดนยทธศาสตรในแผนแมบทการพฒนาระบบมาตรวทยาแหงชาต 33 บทท4แผนยทธศาสตรการพฒนาระบบมาตรวทยาแหงชาต 35 แผนยทธศาสตรท 1 การพฒนาสถาบนมาตรวทยาแหงชาต 35 และเครอขายพนธมตร แผนยทธศาสตรท 2 การพฒนาหองปฏบตการวเคราะห ทดสอบ 46 และสอบเทยบในประเทศ แผนยทธศาสตรท 3 การพฒนากลมผใชบรการมาตรวทยา 50 แผนยทธศาสตรท 4 การสงเสรมใหมาตรวทยาเปนเครองมอของรฐ 56 ในกจการตางประเทศ บทท5การเชอมโยงระหวางแผนแมบทฯ นโยบาย งบประมาณ และปจจยแหงความสำเรจฯ 65 5.1 การเชอมโยงระหวางแผนแมบทการพฒนาระบบมาตรวทยาแหงชาตกบนโยบาย 65 แผนยทธศาสตรชาต แผนปฏบตราชการกระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย และแผนบรหารราชการอนๆ ทเกยวของ 5.2 ประมาณการงบประมาณเบองตนตามแผนแมบทฯ 67 5.3 การวเคราะหปจจยแหงความสำเรจทมผลตอการพฒนาระบบมาตรวทยาแหงชาต 70 5.4 กลไกการดำเนนงานตามแผนแมบทการพฒนาระบบมาตรวทยาแหงชาต 73

สารบญ

หนา


4

บทท6 การตดตามและประเมนผล 75 6.1 การประเมนโดยการประเมนตนเอง 75 6.2 การประเมนโดยหนวยงานภายนอก 75 6.3 ดชนชวดผลความสำเรจ/ตวชวดผลการดำเนนงาน 76 6.4 ผลทคาดวาจะไดรบจากการพฒนาระบบมาตรวทยาของชาต 80 ภาคผนวก ผนวก ก พระราชบญญตพฒนาระบบมาตรวทยาแหงชาต พ.ศ.2540 85 ผนวก ข ประกาศกระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย เรองการกำหนดมาตรฐาน 99 แหงชาต เกยวกบหนวยวดปรมาณ เครองมอ อปกรณ และวสดอางอง ทใชในการจดปรมาณ ผนวก ค ระบบมาตรวทยาแหงชาตและความเปนมาของสถาบนมาตรวทยาแหงชาต 107 ผนวก ง แผนยทธศาสตรชาตดานมาตรวทยาเคมและชวภาพ (พ.ศ.2552-2559) 115 ผนวก จ ผลการดำเนนงานตามแผนแมบทการพฒนาระบบมาตรวทยาแหงชาต 137 ฉบบท 1 (พ.ศ.2542-2551) ผนวก ฉ ผลการสำรวจจำนวนเครองมอวดของภาคอตสาหกรรม 165 ผนวก ช ผลการสำรวจจำนวนการใหบรการสอบเทยบเครองมอวด 169 และขดความสามารถของหองปฏบตการสอบเทยบระดบทตยภม ผนวก ซ การวเคราะหสภาวะแวดลอมดานนโยบายและกฎหมาย 173 ผนวก ฌ การวเคราะหสภาวะแวดลอมดานเศรษฐกจและสงคม 181 ผนวก ญ ผลกระทบจากการพฒนาระบบมาตรวทยาใหเขมแขง 185 ผนวก ฎ กระบวนการจดทำแผนแมบทการพฒนาระบบมาตรวทยาแหงชาต 189 ฉบบท 2 (พ.ศ.2552-2559) ผนวก ฏ หนงสออนมตแผนแมบทการพฒนาระบบมาตรวทยาแหงชาต 193 ฉบบท 2 (พ.ศ.2552-2559)

หนา


5

ตารางท1 ประมาณการจำนวนเครองมอวดของโรงงานอตสาหกรรมทวประเทศ 23 และประมาณการจำนวนเครองมอวดทไดรบการสอบเทยบของโรงงาน อตสาหกรรมทไดรบการรบรองระบบบรหารงานคณภาพ (ISO 9001) ทงประเทศ พ.ศ.2550 จำแนกตามประเภทอตสาหกรรม ตารางท2 การวเคราะหจดแขง (Strength) ของระบบมาตรวทยาแหงชาต 26 ตารางท3 การวเคราะหจดออน (Weakness) ของระบบมาตรวทยาแหงชาต 28 ตารางท4 การวเคราะหโอกาส (Opportunity) ของระบบมาตรวทยาแหงชาต 29 ตารางท5 การวเคราะหอปสรรค (Threat) ของระบบมาตรวทยาแหงชาต 30 ตารางท6 ประมาณการความตองการงบประมาณในการพฒนาระบบมาตรวทยาแหงชาต 68 ประจำปงบประมาณ พ.ศ.2552-2559 จำแนกตามแผนยทธศาสตรและกลยทธ ตารางท7 อตรากำลงคนของสถาบนฯ ป 2551 จำแนกตามวฒการศกษา 70 ตารางท8 ประมาณการความตองการอตรากำลงคนทเพมขนของสถาบนมาตรวทยาแหงชาต 71 พ.ศ.2552-2559 ตารางท9 ตวชวดผลการดำเนนงานการพฒนาระบบมาตรวทยาแหงชาต พ.ศ.2552-2559 76 จำแนกตามแผนยทธศาสตรและกลยทธ ตารางท10 แผนความตองการงบประมาณของยทธศาสตรดานมาตรวทยาเคมและชวภาพ 132 ตารางท11 ตวชวดผลการดำเนนงานการพฒนาระบบมาตรวทยาแหงชาต พ.ศ.2552-2559 133 ภายใตแผนยทธศาสตรท 1 ฯ ตารางท12 ผลการสำรวจความตองการสอบเทยบเครองมอวดของภาคอตสาหกรรม 141 จำแนกตามสาขาการวด ตารางท13 สถตการเขารบการอบรม ณ ตางประเทศ พ.ศ.2547-2550 147 ตารางท14 จำนวนโรงงานภาคอตสาหกรรมของประเทศ พ.ศ.2549-2550 จำแนกตาม 167 ประเภทอตสาหกรรม ตารางท15 ประมาณการจำนวนเครองมอวดของโรงงานอตสาหกรรมทวประเทศ และประมาณ 168 การจำนวนเครองมอวดทไดรบการสอบเทยบของโรงงานอตสาหกรรมทไดรบการ รบรองระบบบรหารงานคณภาพ (ISO 9001) ทงประเทศ พ.ศ.2549-2550 จำแนกตาม ประเภทอตสาหกรรม ตารางท16 ประมาณการจำนวนการใหบรการสอบเทยบเครองมอวดและขดความสามารถ 171 ทางการวดของหองปฏบตการสอบเทยบระดบทตยภม จำแนกตามสาขาการวด ตารางท17 แสดงจำนวนหองปฏบตการวเคราะห ทดสอบ และสอบเทยบระดบทตยภมทไดรบ 171 การรบรองความสามารถ ISO/IEC 17025 จำแนกตามภาค

สารบญตาราง

หนา


6

แผนภาพท1 ประมาณการจำนวนการใหบรการสอบเทยบเครองมอวดของหองปฏบตการ 22 สอบเทยบ พ.ศ.2550 จำแนกตามสาขาการวด แผนภาพท 2 จำนวนหองปฏบตการวเคราะห ทดสอบ และสอบเทยบทไดรบการรบรอง 22 ความสามารถ ISO/IEC 17025 ทงประเทศ พ.ศ.2550 จำแนกตามภาค แผนภาพท3 การกำหนดกลยทธจาก SWOT Matrix 31 แผนภาพท4 SWOT Matrix การพฒนาระบบมาตรวทยาแหงชาต 32 แผนภาพท 5 สรปแผนแมบทการพฒนาระบบมาตรวทยาแหงชาต ฉบบท 2 58 (พ.ศ.2552-2559) แผนภาพท6 การเชอมโยงระหวางยทธศาสตรของแผนแมบทการพฒนา 59 ระบบมาตรวทยาแหงชาตกบหนวยงานรวมดำเนนการ แผนภาพท 7การเชอมโยงระหวางยทธศาสตรกระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย 65 กบยทธศาสตรของแผนแมบทการพฒนาระบบมาตรวทยาแหงชาต แผนภาพท 8 การเชอมโยงระหวางแผนแมบทการพฒนาระบบมาตรวทยาแหงชาต 66 กบนโยบายภาครฐ แผนยทธศาสตรชาต แผนปฏบตราชการ กระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย และแผนบรหารราชการอนๆ ทเกยวของ แผนภาพท 9 สรปผลผลตทคาดวาจะไดรบจากการพฒนาระบบมาตรวทยาของชาต 83 แผนภาพท10 ประเภทของมาตรวทยาจำแนกตามระดบความแมนยำ 110 แผนภาพท11 โครงสรางระบบมาตรวทยาของชาตเชอมโยงถงการยอมรบจากนานาชาต 112

สารบญแผนภาพ

หนา


7

ประเทศไทยไดกาวเขาสจดเปลยนผานของสงคมองคความรทการพฒนาเศรษฐกจและสงคม

จำเปนตองตงอยบนฐานของความสามารถในการแขงขนทางเศรษฐกจโดยเชอมโยงกบระบบเศรษฐกจโลกอยางลกซง ขณะเดยวกนตองดแลใหคณภาพชวตของคนไทยไดรบการพฒนาอยางตอเนองทามกลางการเปลยนแปลงของสภาพภมอากาศ ทำใหปจจยดานองคความรและนวตกรรมจำเปนตองอาศยพนฐานทางวทยาศาสตรและเทคโนโลยทเขมแขงกลายเปนปจจยสำคญของการพฒนาเพอสรางความเจรญทางเศรษฐกจและการยกระดบคณภาพชวต และสงผลใหการวดและทดสอบมาตรฐานและคณภาพของสนคาและบรการ รวมทงสงแวดลอมเปนประเดนสากลทไดรบความสำคญ

สถาบนมาตรวทยาแหงชาต ซงเปนหนวยงานอสระภายใตการกำกบของกระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลยทรบผดชอบในการสรางหลกประกนในดานความเชอถอไดของผลการวดใหแกภาคการผลต การคมครองผบรโภค และการอนรกษสงแวดลอม จงไดจดทำแผนแมบท การพฒนาระบบมาตรวทยาแหงชาต ฉบบท 2 (พ.ศ.2552-2559) ตอเนองจากแผนแมบทฯ ฉบบท 1 (พ.ศ.2542-2551) เพอใชเปนกรอบในการพฒนาระบบมาตรวทยาของชาตใหสอดคลองและสนบสนน กบภาพรวมของการพฒนาประเทศ ภายใตแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 10 (พ.ศ.2550-2554) นโยบายของรฐบาล และยทธศาสตรของกระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย เพอใหระบบมาตรวทยาสามารถใหการสนบสนนและพฒนาขอไดเปรยบทางวทยาศาสตรและเทคโนโลย มสวนชวยใหเกดการผนกกำลงในการขบเคลอนการพฒนาอยางมประสทธภาพและประสทธผล

แผนแมบทการพฒนาระบบมาตรวทยาแหงชาต ฉบบท 2 (พ.ศ.2552-2559) ประกอบดวยแผนยทธศาสตรหลก 4 ประการ ไดแก 1) การพฒนาสถาบนมาตรวทยาแหงชาตและเครอขายพนธมตรใหเปนทยอมรบของนานาชาต สามารถใหบรการมาตรฐานดานการวดแหงชาตไดเพยงพอกบความตองการในประเทศ และมงพฒนาโครงสรางพนฐานดานมาตรวทยาเคมและชวภาพของประเทศใหเขมแขง 2) การพฒนาหองปฏบตการวเคราะห ทดสอบ และสอบเทยบในประเทศ ใหมคณภาพ และจำนวนทเพยงพอสำหรบรองรบความตองการของภาคอตสาหกรรม สามารถคมครองผบรโภคในประเทศและการอนรกษสงแวดลอม 3) การพฒนากลมผใชบรการมาตรวทยาใหมความรความเขาใจ และเกดความตระหนกถงความสำคญและประโยชนของระบบมาตรวทยา และ 4) การสงเสรมให มาตรวทยาเปนเครองมอของรฐในกจการตางประเทศ โดยการเสรมสรางเครอขายความรวมมอกบประเทศเพอนบานอนจะสงผลใหผประกอบการไทยสามารถขยายตลาดสตางประเทศ ซงในแตละประเดนยทธศาสตรดงกลาวไดมการกำหนด เปาหมาย ตวชวด และระบบตดตามและประเมนผลเพอนำไปสการปรบตวทางยทธศาสตรไดอยางทนกาล แผนแมบทการพฒนาระบบมาตรวทยาแหงชาต ฉบบท 2 (พ.ศ.2552-2559) น ในภาพรวมเปนการขยายการดำเนนงานตอจากแผนแมบทการพฒนาระบบมาตรวทยาแหงชาต ฉบบท 1 (พ.ศ.2542-2551) โดยเนนการพฒนามาตรวทยาเคมและชวภาพใหเขมแขงเพอเปนฐานในการพฒนาประเทศใหทนตอการเปลยนแปลงของสงคมโลกในปจจบนท

คำนำ


8

มาตรวทยาเคมและชวภาพมบทบาทเปนอยางมาก นอกจากนแผนแมบทการพฒนาระบบมาตรวทยาแหงชาต ฉบบท 2 (พ.ศ.2552-2559) ยงเนนใหใชประโยชนของมาตรวทยาในการเสรมสรางความสมพนธอนดกบประเทศเพอนบานดวย

สถาบนมาตรวทยาแหงชาต ใครขอขอบคณหนวยงานทเกยวของ ทงภาครฐและเอกชนในการมสวนรวมอยางสำคญ รวมทงความสนบสนนทไดรบจากคณะกรรมการฯ และผบรหารและบคลากรของสถาบนเอง ททำใหแผนแมบทฯ สำเรจเปนรปราง และเชอมนวาแผนแมบทฯ ฉบบนจะไดรบการขยายผลของการนำไปปฏบตใหบรรลผลสำเรจตามวตถประสงคและเปาหมายในการชวยใหระบบเศรษฐกจมความเขมแขงและสงคมมคณภาพชวตทดขนโดยความรวมมอรวมใจของภาคทกภาคสวน


9

บทสรปผบรหาร ระบบมาตรวทยาแหงชาต (National Metrology System) ประกอบดวย สถาบนมาตรวทยา

แหงชาต หองปฏบตการวเคราะห ทดสอบ และสอบเทยบระดบทตยภม และผใชบรการดานมาตรวทยาในประเทศ สถาบนมาตรวทยาแหงชาตเปนหองปฏบตการฯ ระดบปฐมภม ทำหนาทพฒนา จดหา ดแลรกษามาตรฐานดานการวดแหงชาต อนไดแก หนวยวดและวสดอางองดานการวดของชาต หองปฎบตการวเคราะหฯ ระดบทตยภม ทำหนาทถายทอดความถกตองจากมาตรฐานดานการวด แหงชาตสผใชบรการดานมาตรวทยา อนไดแก ภาคอตสาหกรรมการผลตและการบรการ เปนตน ระบบมาตรวทยาแหงชาตจะเปนหลกประกนความถกตองของการวด การวเคราะห และการทดสอบ เพอใหผลตภณฑมคณภาพไดมาตรฐานตรงตามขอกำหนดของประเทศคคา รวมทงเปนหลกประกน ในการคมครองผบรโภคและการอนรกษสงแวดลอม เพอใหสงคมไทยมคณภาพชวตทด

สถาบนมาตรวทยาแหงชาตไดดำเนนงานพฒนาระบบมาตรวทยาแหงชาตตามแผนแมบท การพฒนาระบบมาตรวทยาแหงชาต ฉบบท 1 (พ.ศ.2542-2551) โดยมผลการดำเนนงานเปนไปตามเปาหมายทกำหนด จากการสำรวจและวเคราะหสภาวะแวดลอมพบวาหนวยวดแหงชาตดานฟสกสสามารถพฒนาไดประมาณรอยละ 85 ตามความตองการของประเทศแลว สวนมาตรวทยาดานเคมและชวภาพตองการการพฒนาอกมาก เพอตอบสนองความตองการของผใชบรการในประเทศ สำหรบ หองปฏบตการวเคราะห ทดสอบ และสอบเทยบระดบทตยภมจำนวนประมาณรอยละ 60 ไดรบ การรบรองมาตรฐานตามสากลแลว แตสดสวนการกระจายไปสภมภาคยงนอย กลาวคอ รอยละ 85 ของหองปฏบตการฯ ระดบทตยภม ตงอยในภาคกลาง ในสวนผใชบรการระบบมาตรวทยา อนไดแก ภาคอตสาหกรรมตางๆ ยงมองขามความสำคญและไมเหนประโยชนของระบบมาตรวทยา มผลใหความสามารถการแขงขนในเวทการคาโลกของผลตภณฑจากภาคอตสาหกรรมไทยไมสงเทาทควร เนองจากผลตภณฑมคณภาพไมตรงตามความตองการของคคา อกทงตนทนการผลตสงเกนกวา ทควรจะเปน อนมสาเหตมาจากการวดทเกยวของกบการใชพลงงานและการควบคมคณภาพ ในกระบวนการการผลตไมถกตอง

เพอใหการดำเนนงานการพฒนาระบบมาตรวทยาแหงชาตมความตอเนอง มทศทางในการดำเนนงานทชดเจน สถาบนมาตรวทยาแหงชาตจงดำเนนการจดทำแผนแมบทการพฒนาระบบ มาตรวทยาแหงชาต ฉบบท 2 (พ.ศ.2552-2559) ขน โดยแผนแมบทฯ จะมความสอดคลองกบนโยบายของรฐบาล แผนยทธศาสตรชาต พระราชบญญตพฒนาระบบมาตรวทยาแหงชาต พ.ศ.2540 แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 10 (พ.ศ.2550-2554) แผนกลยทธดานวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต (พ.ศ.2547-2556) แผนยทธศาสตรกระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย (พ.ศ.2551-2554) แผนปฏบตราชการกระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย (พ.ศ.2552-2554) และแผนอนๆ ทเกยวของ โดยประสานความรวมมอในการดำเนนงานกบหนวยงานทเกยวของรวมเปน


10

เครอขายพนธมตร เพอใหระบบมาตรวทยาแหงชาต สามารถเปนโครงสรางพนฐานทเปนหลกประกนใหกบการพฒนาเศรษฐกจ และคณภาพชวตของสงคมไทยไดอยางยงยน

จากผลการวเคราะหสภาวะแวดลอมประกอบกบแนวนโยบายของรฐและแผนยทธศาสตรชาตตางๆ นำมาพฒนาแผนแมบทการพฒนาระบบมาตรวทยาแหงชาต ฉบบท 2 (พ.ศ.2552-2559) ซงประกอบดวยแผนยทธศาสตร 4 แผน โดยมสาระสรปไดดงน

ยทธศาสตรทหนง การพฒนาสถาบนมาตรวทยาแหงชาตและเครอขายพนธมตร ประกอบดวย กลยทธการสถาปนาและพฒนาหนวยวดแหงชาตใหเปนทยอมรบในระดบสากล และเพยงพอกบความตองการของประเทศ กลยทธการพฒนาโครงสรางพนฐานดานมาตรวทยาเคมและชวภาพของประเทศใหเขมแขง กลยทธการพฒนาและดำรงระบบคณภาพของสถาบนฯ กลยทธการพฒนาการใหบรการสอบเทยบและการใหคำปรกษา กลยทธการพฒนาขดความสามารถดานงานวจยและพฒนา กลยทธการพฒนาบคลากรของสถาบนมาตรวทยาแหงชาต กลยทธการบรณาการดานมาตรวทยากบตางประเทศ รวมทงกลยทธการพฒนาระบบสารสนเทศใหมประสทธภาพและทนสมย

ยทธศาสตรทสอง การพฒนาหองปฏบตการวเคราะห ทดสอบ และสอบเทยบในประเทศ ประกอบดวยกลยทธการเสรมสรางความเขมแขงหองปฏบตการวเคราะห ทดสอบ และสอบเทยบ พรอมทงกลยทธการสงเสรมใหมหองปฏบตการวเคราะห ทดสอบ และสอบเทยบในภมภาค

ยทธศาสตรทสาม การพฒนากลมผใชบรการมาตรวทยา ประกอบดวย กลยทธการสราง ความตระหนกและพฒนาการศกษาดานมาตรวทยา กลยทธการยกระดบความสามารถดานการวด ในภาคอตสาหกรรม และกลยทธการสงเสรมสนบสนนการวดทางการแพทยใหเปนไปตามมาตรฐานสากล

ยทธศาสตรทส การสงเสรมใหมาตรวทยาเปนเครองมอของรฐในกจการตางประเทศ ประกอบดวย กลยทธการใชมาตรวทยาเปนเครองมอในการเสรมสรางสมพนธไมตรระหวางประเทศเพอนบาน และกลยทธการสงเสรมผประกอบการไทยในการขยายตลาดสตางประเทศ

ผลทคาดวาจะไดรบเมอจบแผนแมบทการพฒนาระบบมาตรวทยาแหงชาต ฉบบท 2 (พ.ศ.2552-2559) ประกอบดวยผลผลต ผลลพธ และผลกระทบดงน

ผลผลต จะทำใหประเทศไทยมหนวยวดและวสดอางองมาตรฐานของชาตเพยงพอรองรบความตองการของผใชบรการในประเทศและประเทศเพอนบาน มหองปฏบตการวเคราะห ทดสอบ และสอบเทยบ ทมมาตรฐานสากลกระจายอยทวทกภาคของประเทศ อนจะสงผลใหมการสอบเทยบ เครองมอวดเพมขน ผลการวด การวเคราะห และทดสอบของผประกอบการในภาคตางๆ ของประเทศมความถกตองตามมาตรฐานสากล ยทธศาสตรการสรางความตระหนกจะทำใหผใชบรการมาตรวทยาเกดความรความเขาใจในเรองระบบมาตรวทยา มการฝกอบรมการเรยนการสอนดานมาตรวทยา เพอพฒนาบคลากรทอยในระบบงานปจจบน และเตรยมบคลากรปอนเขาสระบบงานในอนาคต ซงจะ เปนผลทำใหประเทศไทยสามารถยกระดบความสามารถดานการวดในภาคอตสาหกรรม ตลอดจน การวดในวงการแพทยใหเปนไปตามมาตรฐานสากล ยทธศาสตรการใชมาตรวทยาเปนเครองมอของรฐ ในกจการตางประเทศ จะทำใหเกดความสมพนธอนดระหวางไทยกบประเทศเพอนบาน ตลอดจน ผประกอบการไทยสามารถไปดำเนนธรกจเกยวกบเครองมอวดในตางประเทศไดสะดวกขน


11

ผลลพธ ผลการวด การวเคราะห และการทดสอบของประเทศไทยไดรบการยอมรบจากนานาชาต เนองจากหองปฏบตการวเคราะห ทดสอบ และสอบเทยบของไทยไดรบการรบรอง ความสามารถตามมาตรฐานสากลเพมขน ภาคอตสาหกรรมมการพฒนาระบบการวด การควบคมคณภาพ และไดรบการรบรองระบบคณภาพตามมาตรฐานสากลเพมขน ทงนการวดทถกตองทำใหผลตภณฑมคณภาพ ลดการสญเสยวตถดบและพลงงานในกระบวนการผลต อนเปนการลดตนทน การผลต อกทงประเทศไทยสามารถลดการสญเสยเงนตราตางประเทศจากการสงเครองมอวดไป สอบเทยบยงตางประเทศ และการสงซอวสดอางองมาตรฐานจากตางประเทศ รวมทงยงสามารถหา รายไดจากการจำหนายวสดอางองมาตรฐานทผลตไดในประเทศใหแกประเทศเพอนบาน ยทธศาสตรการสรางความตระหนกจะพฒนาใหผใชบรการมาตรวทยาเหนความสำคญและประโยชนของระบบมาตรวทยา

ผลกระทบ ประกอบดวยผลกระทบตอภาคเศรษฐกจ กลาวคอ การดำเนนงานตามแผนทำใหภาคอตสาหกรรมสามารถเพมศกยภาพการแขงขนในเวทการคาระหวางประเทศ โดยการขจดการกดกนทางการคาดวยมาตรการดานเทคนค (Techical Barrier to Trade : TBT) ทอาศยความ ไดเปรยบทางวทยาศาสตรและเทคโนโลยมาเปนขอกำหนดคณภาพของสนคา อนมผลทำใหเศรษฐกจของประเทศเจรญกาวหนาอยางยงยน เกดการลงทนในธรกจสงออกเพมขนเปนการขยายฐานเศรษฐกจของชาต ผลกระทบตอสงคมประชาชนจะไดรบความรความเขาใจ เกดความตระหนกถงประโยชนและเหนความสำคญของมาตรวทยาในวถการงานและชวตประจำวนมากขน ระบบมาตรวทยาของชาตทเขมแขงจะมบทบาทสำคญในการคมครองผบรโภค ทำใหสนคาอปโภคบรโภคและ การบรการมมาตรฐานทด นอกจากนการมระบบมาตรวทยาของชาตทสมบรณทำใหเกดความตองการบคลากรผมความรความสามารถทางวชาชพดานมาตรวทยาระดบตางๆ เพมขน อนเปนการสรางงานสรางอาชพใหกบประชาชนในสงคม และผลกระทบตอสงแวดลอม เกดการสนบสนนและเหน ความสำคญของการวด การวเคราะห และทดสอบ ในกจกรรมการคมครองผบรโภคของประชาชน และการอนรกษสงแวดลอม สงคมเหนความสำคญของการควบคม และตรวจสอบการปลอยมลพษ ของภาคอตสาหกรรมสสงแวดลอม โดยจะตองอยในปรมาณทไมเปนภยตอสงแวดลอม อนสงผลใหสงคมไทยมคณภาพชวตทดขนอยางยงยน


12


13

ตามพระราชบญญตพฒนาระบบมาตรวทยาแหงชาต พ.ศ.2540 กำหนดใหสถาบนมาตรวทยา

แหงชาตเปนหนวยงานหลกรบผดชอบการพฒนาระบบมาตรวทยาของประเทศใหเปนทยอมรบของนานาชาต ซงครอบคลมถงการพฒนาหนวยวดแหงชาตทเปนมาตรฐานดานการวดระดบปฐมภม ซงเปน ทอางองใหกบกจกรรมการวดตางๆ ในประเทศ การสงเสรมใหหองปฏบตการวเคราะห ทดสอบ และสอบเทยบระดบทตยภมมความสามารถตามมาตรฐานสากล และสงเสรมสนบสนนใหกจกรรมการวดตางๆ ในประเทศมผลการวดเปนทยอมรบของนานาชาต เนองจากกจกรรมการวดโดยเฉพาะใน ภาคอตสาหกรรมมอยในกระบวนการผลต และกระบวนการตรวจสอบคณภาพผลตภณฑ ดงนน เพอเปนการสรางหลกประกนคณภาพใหกบผลตภณฑของภาคอตสาหกรรมไทย การวดตางๆ ของภาคอตสาหกรรมจะตองดำเนนการดวยเครองมอวดทไดรบการสอบเทยบจากหองปฏบตการสอบเทยบระดบทตยภมทมความสามารถตามมาตรฐานสากล กลาวคอ ผลการวดจะตองสามารถสอบกลบ ไดสหนวยวดแหงชาต เปนหวงโซการอางองกลบไดของผลการวดจากกจกรรมการวดตางๆ สหนวยวด ของชาตอยางตอเนอง ทำใหผลการวดมความถกตองแมนยำตามมาตรฐานการวดสากลมผลใหผลตภณฑของภาคอตสาหกรรมไทยมคณภาพตรงตามเกณฑมาตรฐานทกำหนด อกทงยงเปนการลดจำนวนผลตภณฑทไมผานมาตรฐาน ตลอดจนสามารถควบคมปรมาณวตถดบ และพลงงานทใชในการผลตทำใหการใชวตถดบและพลงงานในกระบวนการผลตเปนไปอยางมประสทธภาพและประหยด เมอภาคอตสาหกรรมสามารถผลตผลตภณฑทมคณภาพสงดวยตนทนการผลตตำภาคอตสาหกรรม ยอมสามารถแขงขนไดในเวทการคาโลก เปนการเพมการสงออกสนคาอตสาหกรรมของประเทศไทย อนเปนการชวยลดการขาดดลการคาของประเทศ ซงจะสงผลใหเศรษฐกจของประเทศดขนอยางยงยน

นอกเหนอจากทกลาวมาระบบมาตรวทยาทเขมแขงจะเปนหลกประกนความถกตองของ การวด การวเคราะห และการทดสอบ ในกจกรรมการอนรกษสงแวดลอม เพอใหมสงแวดลอมทด ไมมมลพษ และกจกรรมการคมครองผบรโภค สงผลใหประชาชนมสขภาพ และคณภาพชวตทดขน ตวอยางเชน การตรวจสอบปรมาณกาซคารบอนไดออกไซดในอากาศเพอการอนรกษสงแวดลอม การตรวจวดปรมาณแคดเมยมในขาวในกจกรรมการคมครองผบรโภค การกำหนดคามาตรฐานความปลอดภยของสนคาอปโภคบรโภคในการคมครองผบรโภค การวดการวเคราะหและการทดสอบเพอหาปรมาณสารตางๆ ในกระแสเลอดทถกตองแมนยำจะทำใหการวนจฉย และรกษาโรคมประสทธภาพตามมาตรฐานสากล ตวอยางของการพฒนาระบบมาตรวทยาใหสมบรณแลวชวยยกระดบการคมครอง ผบรโภค ไดแก ประเทศสหรฐอเมรกา กลาวคอ ในการตรวจวดปรมาณ Cholesterol ในเลอด เพอการวนจฉยและรกษาโรคหวใจ พบวาจากการสรางระบบเครอขายการทดสอบความชำนาญ หองปฏบตการฯ ทวสหรฐอเมรกา ทำใหหองปฏบตการฯ ดานการแพทยทวสหรฐอเมรกามการพฒนาการวด Cholesterol ในเลอดดขนตามลำดบ กลาวคอ ป 1969 หองปฏบตการฯ มผล การวดแตกตางกนรอยละ 18.5 ลดลงเหลอรอยละ 6.4 ในป 1983 ชวงตนของทศวรรษ 1990

บทท1 บทนำ


14

ความแตกตางกนของผลการวดระหวางหองปฏบตการฯ ลดลงเปนรอยละ 5.5-7.2 ทำใหสหรฐอเมรกามการวนจฉยและรกษาโรคหวใจทมประสทธภาพสง ตวอยางดงกลาวแสดงใหเหนถงความสำคญของระบบมาตรวทยาในการคมครองผบรโภค

นอกเหนอจากการทระบบมาตรวทยาของประเทศทเขมแขงจะมบทบาทในการเพมศกยภาพการแขงขนทางการคาของภาคอตสาหกรรมไทยในตลาดโลก การอนรกษคณภาพสงแวดลอม และการคมครองผบรโภค ซงทำใหประชาชนมคณภาพชวตทดขน การพฒนาระบบมาตรวทยาเคมและชวภาพของประเทศไทยใหเขมแขงสามารถวดคาปรมาณสารไดดวยความถกตองแมนยำ ทำใหสามารถผลตสารอางองมาตรฐานระดบตางๆ ไดเอง ทำใหภาคอตสาหกรรมไมจำเปนตองสงตวอยางไปทำการ ตรวจวดวเคราะห และทดสอบโดยหองปฏบตการฯ ในตางประเทศ ไมตองสงซอวสดอางองมาตรฐานจากตางประเทศ สงผลใหประเทศไทยสามารถพงตนเองไดมากขน เปนการประกาศอสรภาพทางการ วดของประเทศไทย อกทงเปนการประหยดเงนตราตางประเทศทภาคอตสาหกรรมและหองปฏบตการสอบเทยบระดบทตยภมใชในการสงเครองมอวดไปสอบเทยบตางประเทศ สงซอสารอางองมาตรฐานจากตางประเทศ รวมทงคาใชจายในการสมครเขารวมกจกรรมโปรแกรมทดสอบความชำนาญ (Proficiency Testing Program) กบหนวยงานตางประเทศ ถาไมสถาปนาพฒนาหนวยวดของชาต ใหเพยงพอ กจกรรมทกลาวมาทงหมดเปนสงททำใหเกดการสญเสยเงนตราตางประเทศเปนจำนวนมาก ในทางตรงกนขามการพฒนาระบบมาตรวทยาของประเทศใหมขดความสามารถสงขน ประเทศไทยยงสามารถหารายไดจากการจำหนายสารอางองมาตรฐานเหลานแกประเทศอนๆ เปนการประหยดทงเงนตราตางประเทศ และเปนการเพมรายไดเขาสประเทศอกทางหนง

การพฒนาระบบมาตรวทยาของชาตไดเรมดำเนนการตามพระราชบญญตพฒนาระบบ มาตรวทยาแหงชาต พ.ศ.2540 โดยมทศทางและกรอบการดำเนนงานตามแผนแมบทการพฒนา ระบบมาตรวทยาแหงชาต ฉบบท 1 (พ.ศ.2542-2551) ทไดรบการอนมตจากคณะรฐมนตร เมอวนท 18 พฤษภาคม 2542 ซงกรอบของแผนมความสอดคลองกบแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 8 (พ.ศ.2540-2544) และฉบบท 9 (พ.ศ.2545-2549) มผลสำเรจของการดำเนนงานทสำคญตามแผนแมบทฯ คอ ไดจดตงสถาบนมาตรวทยาแหงชาตและเรมดำเนนงานเมอวนท 1 มถนายน 2541 สถาบนฯ สามารถสถาปนาและพฒนาหนวยวด และใหบรการสอบเทยบไดจำนวน 424 รายการวด และสามารถผลตวสดอางองมาตรฐานได 4 ชนด การสถาปนาหนวยวดดานฟสกสสามารถตอบสนองความตองการของผใชบรการดานมาตรวทยาในประเทศไดรอยละ 83 หนวยวดดานเคมและชวภาพ ไดพฒนาแลวในระดบหนง โดยความตองการดานมาตรวทยาเคมและชวภาพของประเทศยงมอกเปนสวนมากทยงไมไดดำเนนการ ดงนนจงควรเรงดำเนนการสถาปนาและพฒนาหนวยวดดานเคมและชวภาพ เรงพฒนาวสดอางองมาตรฐาน ตลอดจนเรงจดทำโปรแกรมการทดสอบความชำนาญให เพยงพอ ในการประกาศความสามารถทางการสอบเทยบและการวดของชาต (Calibration and Measurement Capabilities : CMC) เพอใหไดรบการยอมรบจากนานาชาตนน สถาบนฯ ไดดำเนนการใหความสามารถดานการวดดงกลาวไดรบการเผยแพรในเวบไซตขององคการชงตวงวดระหวางประเทศ (Bureau International des Poids et Mesures : BIPM) (http://kcdb.bipm.org/Appendix C) ทงหมด 4 สาขาการวด (จำนวน 347 รายการวด) คอ สาขาไฟฟา, สาขามวล, สาขาความดน และสาขาอณหภม นอกจากน สถาบนฯ ไดรบการรบรองความสามารถหองปฏบตการฯ ตามมาตรฐาน ISO/IEC 17025 จากองคกรรบรองความสามารถหองปฏบตการ Deutscher Kalibrierdienst : DKD


15

ประเทศสหพนธสาธารณรฐเยอรมน และจาก International Accreditation Japan : IA Japan ประเทศญปน จำนวน 94 รายการวด รวมทงไดรบการรบรองระบบบรหารงานคณภาพมาตรฐาน ISO 9001:2000 จากสถาบนรบรองมาตรฐานไอเอสโอ (Management System Certification Institute (Thailand) : MASCI) ตงแต พ.ศ.2547 จนถงปจจบน จากการสำรวจสภาวะแวดลอมพบวาการใหบรการสอบเทยบเครองมอวดของหองปฏบตการฯ ระดบทตยภม มจำนวนประมาณ 4 แสนชน คดเปนรอยละ 5 ของจำนวนเครองมอวดทงหมดในประเทศ หองปฏบตการฯ ระดบทตยภมประมาณรอยละ 85 ตงอยในเขตกรงเทพและปรมณฑล ทำใหผใชบรการระบบมาตรวทยาโดยเฉพาะภาคอตสาหกรรมในภมภาคตางๆ ของประเทศไมสะดวกในการสอบเทยบเครองมอวดฯ การดำเนนงานตามแผนแมบทฯ ฉบบท 1 สงเสรมสนบสนนใหภาคอตสาหกรรมมการวดการวเคราะห และทดสอบทถกตอง อนสงผลใหผลตภณฑมคณภาพไดมาตรฐาน นอกจากนการวดฯ ทถกตองยงชวยประหยดวตถดบและเชอเพลงในกระบวนการผลต อนเปนการสนบสนนภาคอตสาหกรรมใหมศกยภาพการแขงขนในเวทการคาโลกสงขน ซงนบไดวาประสบผลสำเรจในระดบหนง แตกลมผใชบรการมาตรวทยาทตระหนกถงความสำคญและเหนประโยชนของระบบมาตรวทยายงมเปนสวนนอย

เพอใหการพฒนาระบบมาตรวทยาแหงชาต มความตอเนองทนตอการเปลยนแปลง ทงในประเทศและตางประเทศ รวมทงจากผลการดำเนนงานทผานมายงมบางเรองทยงตองพฒนา เพมเตม คณะกรรมการมาตรวทยาแหงชาตจงไดมมตใหสถาบนฯ ดำเนนการจดทำแผนแมบท การพฒนาระบบมาตรวทยาแหงชาต ฉบบท 2 (พ.ศ.2552-2559) โดยกำหนดใหกรอบของแผน มความสอดคลองกบนโยบายของรฐบาล พระราชบญญตการพฒนาระบบมาตรวทยาแหงชาต พ.ศ.2540 แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 10 (พ.ศ.2550-2554) แผนกลยทธ ดานวทยาศาสตรและเทคโนโลย (พ.ศ.2547-2556) และแผนปฏบตราชการกระทรวงวทยาศาสตร และเทคโนโลย (พ.ศ.2552-2554) และมวตถประสงคการจดทำแผนแมบทฯ ดงน 1) เพอใชเปน กรอบในการพฒนาระบบมาตรวทยาแหงชาตใหสอดคลองกบการพฒนาประเทศ 2) เพอใชเปนแนวทางในการกำหนดทศทางและการดำเนนงานของสถาบนมาตรวทยาแหงชาต และหนวยงานอนๆ ทเกยวของ และ 3) เพอใชเปนกรอบในการจดทำแผนกลยทธ และแผนปฏบตราชการในการพฒนาระบบมาตรวทยาแหงชาตทสอดคลองกบทศทางการพฒนาประเทศและความตองการของผใชบรการในประเทศ อนจะนำไปสการปฏบตอยางเปนรปธรรมตอไป โดยประสานความรวมมอในการดำเนนงานรวมกบเครอขายพนธมตร ซงแผนแมบทการพฒนาระบบมาตรวทยาแหงชาต ฉบบท 2 (พ.ศ.2552-2559) จะประกอบดวยแผนยทธศาสตรหลก 4 แผน ไดแก 1) การพฒนาสถาบนมาตรวทยาแหงชาตและเครอขายพนธมตรใหเปนทยอมรบของนานาชาต สามารถใหบรการมาตรฐานดานการวดแหงชาตไดเพยงพอกบความตองการในประเทศ และมงพฒนาโครงสรางพนฐานดานมาตรวทยาเคมและชวภาพของประเทศใหเขมแขง 2) การพฒนาหองปฏบตการวเคราะห ทดสอบ และสอบเทยบในประเทศ ใหมคณภาพและจำนวนทเพยงพอสำหรบรองรบความตองการของภาคอตสาหกรรม สามารถคมครองผบรโภคในประเทศและการอนรกษสงแวดลอม 3) การพฒนากลมผใชบรการมาตรวทยาใหมความร ความเขาใจ และเกดความตระหนกถงความสำคญและประโยชนของระบบมาตรวทยา และ 4) การสงเสรมใหมาตรวทยาเปนเครองมอของรฐในกจการตางประเทศ โดยการเสรมสรางและประสานความรวมมอกบประเทศเพอนบานเพอพฒนาใหระบบมาตรวทยาในภมภาคเขมแขง อนจะ สงผลใหประเทศไทยและประเทศเพอนบานมความสมพนธอนด ผประกอบการไทยสามารถขยาย


16

ตลาดสตางประเทศ ซงในแตละประเดนยทธศาสตรดงกลาวไดมการกำหนด เปาหมาย ตวชวด และระบบการตดตามและประเมนผล เพอใหการพฒนาระบบมาตรวทยาแหงชาต ซงเปนโครงสรางพนฐาน ดานวทยาศาสตรของชาตทเปนหลกประกนความถกตองของกจกรรมการวด การวเคราะห และ การทดสอบตางๆ ในประเทศ สามารถบรรลวตถประสงคทกำหนดไว ซงจะเปนการสงเสรม การพฒนาเศรษฐกจและคณภาพชวตของสงคมไทยใหสงขนอยางยงยนตอไป


17

ระบบมาตรวทยาแหงชาตไดรบการพฒนาอยางตอเนอง เรมตงแตการจดตงหองปฏบตการ

สอบเทยบเครองมอวดขนเปนแหงแรกในประเทศไทยเมอ พ.ศ.2504 โดยสถาบนวจยวทยาศาสตร ประยกตแหงประเทศไทย ตอมาในป พ.ศ.2508 กองทพอากาศไดดำเนนการสอบเทยบเครองมอวด ในกองทพ โดยกองชงปรบเทยบมาตรฐานเครองวด กรมสอสารทหารอากาศ และเมอ พ.ศ.2509 กรมวทยาศาสตรบรการ กระทรวงวทยาศาสตรเทคโนโลยและสงแวดลอมเรมใหการบรการสอบเทยบเครองมอวดภายใตโครงการมาตรวทยาและการรบรองหองปฏบตการฯ ในป พ.ศ.2540 ไดมการประกาศใชพระราชบญญตพฒนาระบบมาตรวทยาแหงชาต ตามพระราชบญญตกำหนดใหจดตงสถาบนมาตรวทยาแหงชาต เพอดำเนนการสถาปนา พฒนา และดแลรกษามาตรฐานการวดของชาต โดยเรมดำเนนงานตงแต พ.ศ.2541 ถงปจจบน

การพฒนาระบบมาตรวทยาแหงชาตไดดำเนนงานตามแผนแมบทการพฒนาระบบมาตรวทยาแหงชาต ฉบบท 1 (พ.ศ.2542-2551) โดยมผลการดำเนนงานและรายละเอยดสถานภาพปจจบนของระบบมาตรวทยาแหงชาตดงน

2.1ผลการดำเนนงานตามแผนพฒนาระบบมาตรวทยาแหงชาตฉบบท1 (พ.ศ.2542-2551)

แผนแมบทการพฒนาระบบมาตรวทยาแหงชาต ฉบบท 1 (พ.ศ.2542–2551) ประกอบดวยแผนงานหลก 5 แผนงาน ไดแก 1) แผนงานพฒนาดานนโยบาย 2) แผนงานพฒนาสถาบนมาตรวทยาแหงชาต 3) แผนงานพฒนาเครอขายหองปฏบตการสอบเทยบ 4) แผนงานพฒนาสภาพแวดลอม เพอเออตอการพฒนาระบบมาตรวทยาแหงชาต และ 5) แผนงานพฒนากลมผใชบรการ มผลการดำเนนงานตามแผนแมบทฯ ตามภาคผนวก จ ซงมสาระสำคญสรปไดดงน

2.1.1แผนงานพฒนาดานนโยบาย สถาบนมาตรวทยาแหงชาตไดดำเนนการตามพระราชบญญตพฒนาระบบมาตรวทยา

แหงชาต พ.ศ.2540 โดยไดจดทำประกาศกระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย เรองการกำหนดมาตรฐานแหงชาตเกยวกบการวดปรมาณ เครองมอ อปกรณ และวสดอางองทใชในการวดปรมาณ เพอใชเปนทอางองใหกบกจกรรมการวดตางๆ ในประเทศ นอกจากนสถาบนไดเขารวมชแจงและใหขอมลในการกำหนดนโยบายของภาครฐ รวมทงยงไดดำเนนการวจย “ผลกระทบทางเศรษฐกจของการพฒนาระบบมาตรวทยา” และทำการสำรวจ “ดชนบงชขดความสามารถดานการวดของหองปฏบตการสอบเทยบ และความตองการดานการวดของภาคอตสาหกรรม” ผลการวจยและการสำรวจไดนำมาใชเปนขอมลสวนหนงของการกำหนดนโยบายและการตดสนใจลงทนในการพฒนาระบบมาตรวทยา และเปนแนวทางการตดสนใจลงทนในการพฒนาหองปฏบตการสอบเทยบในระดบทตยภมของภาคเอกชน

บทท2 การวเคราะหสภาวะแวดลอม

ในการดำเนนการพฒนาระบบมาตรวทยาแหงชาต


18

2.1.2 แผนงานพฒนาสถาบนมาตรวทยาแหงชาต สถาบนมาตรวทยาแหงชาตเรมดำเนนการตงแตวนท 1 มถนายน 2541 โดยปจจบน

มอาคารหองปฏบตการฯ ทเปนไปตามมาตรฐานสากล ณ เทคโนธาน รงสต คลองหา และสามารถดำเนนการสถาปนาและพฒนาหนวยวดแหงชาต และสามารถใหบรการสอบเทยบได 424 รายการวด ไดแก สาขามต จำนวน 160 รายการวด, สาขาไฟฟา เวลาและความถ จำนวน 93 รายการวด, สาขาเชงกล จำนวน 107 รายการวด, สาขาอณหภม จำนวน 23 รายการวด, สาขาเสยงและการสนสะเทอน จำนวน 13 รายการวด, สาขาแสง จำนวน 3 รายการวด และสาขาเคม จำนวน 25 รายการวด สามารถผลตวสดและสารอางองรบรองได 4 ชนด ไดแก วสดอางองความแขงของโลหะ (Reference Block Rockwell Scale HRC) และวสดอางองรบรองดานเคม (pH solution, Potassium Dichromate, Potassium Iodine) ความสามารถทางการสอบเทยบและการวดของสถาบนฯ (Calibration and Measurement Capabilities : CMC) ไดรบการยอมรบในระดบสากล โดยความสามารถดานการวด ดงกลาวไดรบการเผยแพรในเวบไซตขององคการชงตวงวดระหวางประเทศ (Bureau International des Poids et Mesures : BIPM) (http://kcdb.bipm.org/Appendix C) รวมทงหมด 4 สาขาการวด (จำนวน 347 รายการวด) คอ สาขาไฟฟา จำนวน 313 รายการวด, สาขามวล จำนวน 19 รายการวด, สาขาความดน จำนวน 11 รายการวด และสาขาอณหภม จำนวน 4 รายการวด หองปฏบตการฯ ของสถาบนฯ ไดรบการรบรองความสามารถหองปฏบตการฯ ตามมาตรฐาน ISO/IEC 17025 รวม 94 รายการวด แบงเปนไดรบการรบรองจากองคกรรบรองความสามารถ Deutscher Kalibrierdienst : DKD ประเทศสหพนธสาธารณรฐเยอรมน จำนวน 46 รายการวด และจาก International Accreditation Japan : IA Japan ประเทศญปน จำนวน 48 รายการวด การบรการสอบเทยบและการอบรมของสถาบนฯ ไดรบการประเมนตามระบบบรหารงานคณภาพ ISO 9001:2000 และไดรบการรบรองมาตรฐานจากสถาบนรบรองมาตรฐานไอเอสโอ (Management System Certification Institute (Thailand) : MASCI) ตงแตป พ.ศ.2547 จนถงปจจบน ตลอดจนสถาบนฯ ไดเขารวมเปรยบเทยบ ผลการวดระดบนานาชาต (Interlaboratory Comparison) กบองคกรมาตรวทยาระดบภมภาคและนานาชาตอยางตอเนอง และมผลการวดอยในเกณฑทกำหนด อนเปนกลไกของระบบมาตรวทยาสากล เพอแสดงใหเหนถงการทดเทยมกนของการวดระหวางประเทศ

2.1.3แผนงานพฒนาเครอขายหองปฏบตการสอบเทยบ ในระยะเรมแรกของแผนแมบทฯ ฉบบท 1 (พ.ศ.2542-2551) มหองปฏบตการ

สอบเทยบเครองมอวดจำนวน 13 แหง ปจจบนมหองปฏบตการสอบเทยบทงภาครฐและเอกชนรวม 138 แหง สถาบนมาตรวทยาแหงชาตมกจกรรมสงเสรมหองปฏบตการฯ ใหเขมแขงอยางตอเนอง และไดผลกดนใหจดตงสมาคมหองปฏบตการสอบเทยบแหงประเทศไทยขน มการจดตงเครอขายมาตรวทยาเคมและชวภาพ มหนวยงานจากภาคการศกษาและภาครฐตางๆ จำนวน 30 หนวยงาน เขารวมเปนสมาชกเครอขาย สถาบนฯ ไดเสรมสรางความเขมแขงของเครอขายหองปฏบตการฯ โดยไดดำเนนการเปรยบเทยบผลการวดระหวางหองปฏบตการสอบเทยบ และจดโปรแกรมการทดสอบความชำนาญของหองปฏบตการวเคราะหและทดสอบ จดอบรมสมมนาเพอใหความรแกบคลากร ของหองปฏบตการอยางตอเนอง ดำเนนโครงการใหคำปรกษาใหกบหองปฏบตการฯ เพอใหมขด ความสามารถขยายขอบขายการใหบรการได นอกจากนสถาบนฯ ไดมสวนรวมสนบสนนระบบรบรอง


19

ระบบงาน (Accreditation System) ของหองปฏบตการฯ โดยรวมกบสำนกงานคณะกรรมการแหงชาตวาดวยการรบรองระบบงาน (NAC) ในการประเมนความสามารถของหองปฏบตการฯ

2.1.4 แผนงานพฒนาสภาวะแวดลอมเพอเออตอการพฒนาระบบมาตรวทยาแหงชาต สถาบนมาตรวทยาแหงชาตไดดำเนนการสงเสรมใหมการเรยนการสอนดานมาตรวทยา

ในทกระดบการศกษาโดยรวมมอกบสำนกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐานในการบรรจ เนอหาวชาดานมาตรวทยาในระดบชนมธยมศกษา รวมมอกบสำนกงานคณะกรรมการอาชวศกษาในการอบรมครอาจารยระดบอาชวศกษา และรวมมอกบมหาวทยาลยจดทำโครงการพฒนารายวชา มาตรวทยาในหลกสตรการศกษา ผลการดำเนนงานในปงบประมาณ พ.ศ.2550 มมหาวทยาลย จำนวน 6 แหง ไดบรรจและเปดสอนวชามาตรวทยาในหลกสตร การดำเนนงานทคขนานไปกบการสนบสนนใหสถานศกษาเปดสอนวชามาตรวทยา คอ การจดอบรมหลกสตรมาตรวทยาขนพนฐาน ขนทฤษฏและภาคปฏบต เพอใหกลมคนในระบบงานทเกยวของกบการวด วเคราะห ทดสอบ และ สอบเทยบทงภาครฐ ภาคเอกชน ภาคอตสาหกรรมตางๆ ใหมการเรยนรและพฒนาขดความสามารถดานมาตรวทยา แผนงานของสถาบนมาตรวทยาแหงชาตในการสรางความเขาใจ และความตระหนกดานมาตรวทยาทดำเนนการอยางตอเนอง คอ การประชาสมพนธเผยแพรขาวสารดานมาตรวทยา ผานสอมวลชน สอสงพมพ สอมลตมเดย และการพฒนาขอมลขาวสารบนเวบไซตของสถาบนฯ

2.1.5 แผนงานพฒนากลมผใชบรการ สถาบนฯ มการจดประชมสมมนาเพอใหความรความเขาใจแกกลมผใชบรการเพอให

เขาใจถงความสำคญของมาตรวทยาในการพฒนาคณภาพผลตภณฑ และลดตนทนการผลตเปนประจำโดยตลอดอยางตอเนอง อาทเชน โครงการยกระดบคณภาพการวดของภาคอตสาหกรรม ดำเนนกจกรรมการใหคำปรกษาดานการวดแกกลมผใชบรการ มการจดทำเอกสาร Capability List และ Price List ทแสดงถงความสามารถดานการวดและการสอบเทยบในสาขาการวดตางๆ และอตรา คาบรการ เพอใหกลมผใชบรการสามารถตดสนใจใชบรการทสอดคลองกบความจำเปนของตน จากการสำรวจพบวากลมผใชบรการในภาคอตสาหกรรมสวนใหญยงไมเหนความสำคญของการสอบเทยบเครองมอวดวาสามารถชวยลดตนทนการผลตได ซงจะสงผลใหมความสามารถในการแขงขนในตลาดสงขน

2.2สถานภาพปจจบนของโครงสรางระบบมาตรวทยาแหงชาต

โครงสรางระบบมาตรวทยาของชาตไดแบงโครงสรางของระบบมาตรวทยาแหงชาตออกเปน 3 องคประกอบ คอ 1) สถาบนมาตรวทยาแหงชาต 2) หองปฏบตการวเคราะห ทดสอบ และสอบเทยบระดบทตยภม และ 3) ผใชบรการระบบมาตรวทยา ไดแก ผดำเนนกจกรรมการวดตางๆ ในประเทศหรอผประกอบการภาคอตสาหกรรม โดยมรายละเอยดดงน

2.2.1สถานภาพสถาบนมาตรวทยาแหงชาต ตงแตจดตงสถาบนฯ ในป 2541 สถาบนฯ สามารถสถาปนาและพฒนาหนวยวด

แหงชาต ใหไดรบการยอมรบจากนานาชาต และสามารถใหบรการสอบเทยบตามความตองการ


20

ในประเทศ (ภาคผนวก จ) โดยหนวยวดทางฟสกสไดรบการสถาปนาแลวสามารถตอบสนองความตองการในประเทศไดแลวเปนสวนมากประมาณรอยละ 83 และสามารถตอบสนองความตองการ ดานการวดทางเคมและชวภาพไดระดบหนง ซงยงไมสามารถตอบสนองความตองการสวนมากได

จากผลการสำรวจความตองการดานการวดของภาคอตสาหกรรม ผลการสำรวจ ความพงพอใจของผใชบรการสอบเทยบ และจากผลการประชมสมมนาภายใตชมรมมาตรวทยา พบวาผใชบรการยงมความตองการการสอบเทยบในสาขาการวดและชวงการวด ดงน

• สาขามต ไดแก Flatness Interferometer, Roughness Specimen (AFM/SPM), Frequency Comb, Laser tracker, Theodolite Electronic Distance Measurement และ Contour Instrument

• สาขาไฟฟา เวลาและความถ ไดแก AC/DC High Voltage 0–120 kV, Current Transformer 0–1,000 A, High Voltage Source 0–300 kV, Voltage Transformer 0–100 kV, LCR Component Up–13 MHz, Magnetic Standard Block 0.6–0.7 mT, Insulation Tester และ FM/AM Modulation

• สาขาอณหภม ไดแก COD Reactor 150 °C, Relative Humidity Sensor 2–100% RH, เทอรโมมเตอรในยานอณหภมตำ ระหวาง -1,200 ถง -100 °C, และ IPRT/IR Thermometer ทอณหภมสงกวา 600 °C

• สาขาแสง ไดแก Spectroradiometer, Color Correlated Temperature และ Opacity Meter

• สาขาแรงบด คอ Transducer 0.035–0.353 Nm • สาขาความแขง คอ Micro Vickers Hardness Test Block 200–800 HV • สาขามวลและความหนาแนน ไดแก Hydrometer, ตมนำหนก (Weight or Weight

set) Class E1 upto 50 kg รวมทงตมนำหนกขนาดใหญถง 1,000 kg และการวดปรมาณอน ทเกยวของโดยตรง ไดแก สภาพความเปนแมเหลกของตมนำหนก ความหนาแนน และปรมาตรของ ตมนำหนก เปนตน

• สาขาอตราการไหล ไดแก Anemometer 0–120 km/h และ 0–20 m/s, Air Flow Meter 0-100 m3/min, และเครองใหสารละลายทางหลอดเลอด 1-10 ml/h

• สาขาความดนและสญญากาศ คอ Digital Manometer -5 to 5 mbar • สาขาเคมและชวภาพ ในกลมงานดานความปลอดภยของอาหาร (Food Safety)

มความตองการวดโปรตนในอาหารสตว การวดปรมาณสารถนอมอาหารตางๆ ในผลตภณฑอาหาร อาทเชน BHA, BHT, Sodium Benzoate และ Sorbic Acid เปนตน กลมงานดานคมครองผบรโภค (Consumer Protection) มความตองการศกยภาพการวดดานเคมคลนก อาทเชน Glucose, Cholesterol, Triglycerides, Ethanol, สารตกคางในเครองสำอาง, การวดปรมาณแรธาตทระบไวบนบรรจภณฑอาหารและยา, การวดสารสกดจากสมนไพร, การวดตามขอกำหนด RoHS ของสหภาพยโรป และกลมงานดานอนรกษสงแวดลอม (Environment Protection) มความตองการเรงดวนในการวดคณภาพของนำ เชน คา Biochemical Oxygen Demand (BOD), คา Chemical Oxygen Demand (COD), การวดยาฆาแมลง, การวด Volatile Organic Compounds (VOC), การวดโลหะหนก (Fe, Cr, Cd, Hg, As) และการวดหาปรมาณ Nitrate และ Nitrite และในทกกลมงานมความตองการ


21

เหมอนกน ไดแก วสดอางองรบรอง (Certified Reference Material : CRM) โปรแกรมการทดสอบความชำนาญ (Proficiency Testing Program : PT) และหองปฏบตการวเคราะหและทดสอบอางองแหงชาต (National Reference Laboratory)

ในภาพรวมหนวยวดแหงชาตยงสถาปนาไดไมเพยงพอตามความตองการภายในประเทศ โดยเฉพาะอยางยงดานมาตรวทยาเคมและชวภาพ จงควรมการเรงดำเนนการสถาปนาและพฒนาความสามารถในการวดดานมาตรวทยาเคมและชวภาพ โดยเรงดำเนนการพฒนาวสดอางองรบรอง (Certified Reference Material : CRM) โปรแกรมการทดสอบความชำนาญ (Proficiency Testing Program : PT) และพฒนาหองปฏบตการวเคราะหและทดสอบอางองแหงชาต (National Reference Laboratory)

2.2.2 สถานภาพหองปฏบตการสอบเทยบระดบทตยภม จากผลการสำรวจ ณ ตลาคม 2551 ในประเทศมหองปฏบตการสอบเทยบอยทงหมด

จำนวน 138 แหง ในจำนวนนมหองปฏบตการสอบเทยบ จำนวน 80 แหง ไดผานการรบรอง ความสามารถหองปฏบตการฯ ตามมาตรฐาน ISO/IEC 17025 คดเปนรอยละ 58 สำหรบหอง ปฏบตการสอบเทยบทยงไมไดรบการรบรองความสามารถหองปฏบตการฯ ตามมาตรฐาน ISO/IEC 17025 นนจำเปนจะตองเขารวมโปรแกรมการวดเปรยบเทยบ เพอนำผลไปใชประกอบการขอรบการรบรองความสามารถหองปฏบตการฯ ตามมาตรฐาน ISO/IEC 17025 ตอไป

มหองปฏบตการฯ จำนวนมากทมความตองการเขารบการฝกอบรมดานการสอบเทยบและการพฒนาระบบคณภาพ เพอทจะขยายเพมขดความสามารถการใหบรการสอบเทยบเครองมอวด และพฒนาบคลากรของหองปฏบตการฯ ใหมความสามารถในการใหคำปรกษาดานมาตรวทยาแก ภาคอตสาหกรรมทมาขอใชบรการสอบเทยบ

สถาบนฯ ไดดำเนนการสำรวจการใหบรการสอบเทยบเครองมอวดและขดความสามารถทางการวดของหองปฏบตการสอบเทยบระดบทตยภม พบวาจำนวนการใหบรการสอบเทยบเครองมอวดของหองปฏบตการสอบเทยบระดบทตยภมทวประเทศ ในป 2550 มจำนวนประมาณ 2.6 แสนชน (รายละเอยดแสดงในแผนภาพท 1) เมอรวมจำนวนเครองมอวดทไดรบการสอบเทยบภายในโรงงานอตสาหกรรม (In-House Calibration) ซงมมากกวา 1 แสนชน ดงนนเครองมอวดทวประเทศทไดรบการสอบเทยบมประมาณ 4 แสนชน เมอประมาณการเครองมอวดทไดรบการสอบเทยบ จากการประมาณการเครองมอวดของโรงงานทไดรบการรบรองระบบบรหารงานคณภาพแลวพบวามจำนวนใกลเคยงกน คอประมาณ 4 แสนชน (รายละเอยดดงแสดงในตารางท 1)

นอกจากนยงพบวาจำนวนและการกระจายตวของหองปฏบตการสอบเทยบระดบ ทตยภมในสวนภมภาคยงมไมเพยงพอตอความตองการสอบเทยบเครองมอวดของภาคอตสาหกรรม รายละเอยดดงแสดงในแผนภาพท 2 (รายละเอยดเพมเตมในภาคผนวก ฉ และ ช)


22

แผนภาพท 1 ประมาณการจำนวนการใหบรการสอบเทยบเครองมอวดของหองปฏบตการสอบเทยบ พ.ศ.2550 จำแนกตามสาขาการวด

แผนภาพท 2 จำนวนหองปฏบตการวเคราะห ทดสอบ และสอบเทยบทไดรบการรบรองความสามารถ ISO/IEC 17025 ทงประเทศ พ.ศ.2550 จำแนกตามภาค

มวลแ

ละความหน

าแนน

10,000

20,000

80,000 73,373

61,781

41,171 38,139

24,067

9,416 3,509 3,411 2,468 2,358 2,180

70,000

60,000

50,000

40,000

30,000

อณหภ

ม

ไฟฟา เว

ลาแล

ะความถ

มต

ความดน

และสญญากาศ

เคมแ

ละเทคโนโลย

ชวภาพ

แรงบด

แสง

แรง

อตราการไหล

เสยงแล

ะการสน

สะเทอน

รวม 259,692 ชน

หองปฏบตการสอบเทยบ 3 แหง หองปฏบตการวเคราะหทดสอบ 9 แหง

ภาคเหนอ

ภาคกลาง

ภาคใต

ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ




รวมหองปฏบตการสอบเทยบ 80 แหง รวมหองปฏบตการวเคราะหทดสอบ 159 แหง


23

ตารางท 1 ประมาณการจำนวนเครองมอวดของโรงงานอตสาหกรรมทวประเทศ และประมาณการจำนวนเครองมอวด ทไดรบการสอบเทยบของโรงงานอตสาหกรรมทไดรบการรบรองระบบบรหารงานคณภาพ (ISO 9001) ทงประเทศ พ.ศ.2550 จำแนกตามประเภทอตสาหกรรม

ประเภทอตสาหกรรม

จำนวนเครองมอวดเฉลยตอโรงงาน

จำนวนโรงงานประมาณการ

จำนวนเครองมอวด(ชน)

ทงประเทศ ทไดรบISOของโรงงานทงประเทศ

ของโรงงานทไดรบISO

สงทอและเครองนงหม 17 4,908 263 83,436 4,471

รองเทาและเครองหนง 10 859 49 8,590 490

ยานยนตและชนสวนรถยนต 129 13,621 652 1,757,109 84,108

ไฟฟาและอเลกทรอนกส 121 3,539 758 428,219 91,718

เหลกและเหลกกลา 47 11,573 603 543,931 28,341

เซรามกและเครองแกว 61 1,424 80 86,864 4,880

อญมณและเครองประดบ 24 781 56 18,744 1,344

อาหารและเครองดม 71 48,907 369 3,472,397 26,199

ไมและเครองเรอน 37 8,259 98 305,583 3,626

ยางพาราและผลตภณฑ 46 2,161 194 99,406 8,924

ปโตรเลยมและกาซ 147 638 141 93,786 20,727

พลาสตก 57 5,152 375 293,664 21,375

ยาและเคมภณฑ 39 1,552 561 60,528 21,879

อนๆ 31 23,430 2,939 726,330 91,109

รวม 126,804 7,138 7,978,587 409,191

ทมา : 1. สถตสะสมจำนวนโรงงานทไดรบอนญาตใหประกอบกจการตาม พ.ร.บ. โรงงาน พ.ศ.2535 ณ สนป พ.ศ.2550, กรมโรงงานอตสาหกรรม

2. สถตจำนวนโรงงานทไดรบ ISO, มาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม 3. การสำรวจจำนวนเครองมอวดของภาคอตสาหกรรม พ.ศ.2549-2550, สถาบนมาตรวทยาแหงชาต


24

2.2.3 สถานภาพของผใชบรการระบบมาตรวทยา (ผดำเนนกจกรรมการวดตางๆ ในประเทศหรอผประกอบการภาคอตสาหกรรม)

สถาบนฯ ดำเนนการสำรวจความตองการสอบเทยบเครองมอวดของภาคอตสาหกรรม พบวาผประกอบการภาคอตสาหกรรมมความตองการในหลายประเดน ดงน

1) ความตองการความรและเทคนคดานมาตรวทยา ไดแก • การสอบเทยบเครองมอวดตางๆ ไดแก เครองชง, pH meter, เทอรโมมเตอร,

ตลบเมตร, ฟตเหลก, เครองมอวดทางเซรามกและเครองแกว, เครองวดความหนา Vernier, เครองมอวดดานความดน มต ไฟฟา และดานการไหล

• ความรทางดานวชาการเกยวกบการสอบเทยบ ไดแก ความสำคญของการ สอบเทยบเครองมอวด, การใชงานเครองมอวดประเภทตางๆ อยางถกตอง, ความไมแนนอนของการวด การแกปญหาทางเทคนคดานการวด, การอานใบรบรองผลการสอบเทยบ, การปรบตงเครองมอวด, วธการบำรงรกษาเครองมอวดชนดตางๆ และวธการลดตนทนในการสอบเทยบ

• การสมมนาเชงปฏบตการ (Work Shop) เกยวกบการสอบเทยบในสาขา การวดตางๆ เชน มต, แรง, อณหภมและความชน และแสงอนฟราเรด (IR) เปนตน

2) ตองการใหมการขยายขอบขายขดความสามารถสาขาการสอบเทยบของ หองปฏบตการสอบเทยบ และหองปฏบตการวเคราะหเคมและชวภาพ

3) ตองการใหมการเพมจำนวนหองปฏบตการสอบเทยบ และหองปฏบตการวเคราะหเคมและชวภาพ โดยใหมการกระจายใหทวทกภมภาค

4) ตองการใหมการควบคมและกำกบดแลหองปฏบตการสอบเทยบ และหองปฏบตการฯ วเคราะหเคมและชวภาพในดานคณภาพใหมมาตรฐาน การใหบรการสอบเทยบทรวดเรว การกำหนดอตราบรการสอบเทยบมาตรฐาน และควรมบรการสอบเทยบเคลอนท

5) ตองการความชวยเหลอจากภาครฐในดานนโยบาย และการสรางเครอขาย ความรวมมอระหวางภาครฐกบภาคอตสาหกรรม

จากผลการสำรวจขางตนสามารถประมาณการจำนวนเครองมอวดของโรงงาน ภาคอตสาหกรรมทวประเทศ ป 2550 มจำนวนประมาณ 7.9 ลานชน จำนวนเครองมอวดของอตสาหกรรมอาหารและเครองดมมจำนวนมากทสด ประมาณ 3.3 ลานชน และอตสาหกรรมยานยนตและชนสวนรถยนตมจำนวนมากเปนอนดบสอง ประมาณ 1.7 ลานชน ดงนำเสนอในตารางท 1


25

2.2.4 สรปสถานภาพโครงสรางระบบมาตรวทยาแหงชาต 1) หนวยวดดานฟสกสสามารถตอบสนองความตองการของผใชในประเทศได

รอยละ 83 ซงไมเพยงพอกบความตองการดานมาตรวทยาภายในประเทศ 2) หนวยวดดานมาตรวทยาเคมและชวภาพ ควรมการเรงดำเนนการสถาปนาและ

พฒนาศกยภาพการวดดานเคมและชวภาพ และเรงตอบสนองความตองการวสดอางองรบรอง (Certified Reference Material : CRM) จดทำโปรแกรมการทดสอบความชำนาญ (Proficiency Testing Program : PT) ใหพอเพยง และพฒนาหองปฏบตการวเคราะหและทดสอบอางองแหงชาต (National Reference Laboratory)

3) การใหบรการสอบเทยบเครองมอวดของหองปฏบตการวเคราะห ทดสอบ และ สอบเทยบระดบทตยภมยงไมสามารถตอบสนองความตองการดานมาตรวทยาของผประกอบการ ภาคอตสาหกรรมไดอยางเพยงพอ

4) จำนวนและการกระจายตวของหองปฏบตการวเคราะห ทดสอบ และสอบเทยบระดบทตยภมในสวนภมภาคยงมไม เพยงพอตอความตองการสอบเทยบเครองมอวดของ ภาคอตสาหกรรม

5) จำนวนเครองมอวดของโรงงานภาคอตสาหกรรมทวประเทศ ป 2550 มจำนวนประมาณ 7.9 ลานชน และมจำนวนเครองมอวดทไดรบการสอบเทยบอยางถกตองประมาณ 4 แสนชน คดเปนรอยละ 5

6) กลมผใชบรการมาตรวทยา ไดแก ผประกอบการภาคอตสาหกรรมและประชาชน ทตระหนกถงความสำคญและเหนประโยชนของระบบมาตรวทยามเปนสวนนอย


26

2.3การวเคราะหสภาวะแวดลอมกฎหมาย นโยบายรฐบาล สภาวะเศรษฐกจและสงคมทเกยวของสนบสนนการพฒนาระบบ

มาตรวทยามรายละเอยดระบไวในภาคผนวก ซ และ ฌ และการวเคราะหจดออน จดแขง โอกาส และอปสรรค (SWOT Analysis) ของระบบมาตรวทยาแหงชาต มรายละเอยดดงน

2.3.1การวเคราะหจดแขงและจดออนของระบบมาตรวทยาแหงชาต การวเคราะหจดแขงและจดออนของระบบมาตรวทยาแหงชาต จากการสมมนา

ระดมสมองระดมความคดเพอพฒนาระบบมาตรวทยา (วนท 9 กนยายน 2551 ณ ศนยประชมสถาบนวจยจฬาภรณ) สรปไดดงน

ตารางท 2 การวเคราะหจดแขง (Strength) ของระบบมาตรวทยาแหงชาต

ประเดน จดแขง(Strength)

1. มการพฒนาระบบมาตรวทยา แหงชาตอยางตอเนอง

1. มพระราชบญญตการพฒนาระบบมาตรวทยาแหงชาต พ.ศ.2540 กำหนดวตถประสงค ภารกจและหนาทของสถาบนฯ อยางชดเจน

2. มการประกาศใชพระราชบญญตการมาตรฐานแหงชาต พ.ศ.2551

3. เปนสถาบนฯ หลกในการดำเนนงานใหระบบมาตรวทยาของชาต และเปนทยอมรบของนานาชาต

4. มการพฒนาและสถาปนาหนวยวดของชาตอยางตอเนอง

5. ความสามารถทางการสอบเทยบและการวดของสถาบนฯ (Calibration and Measurement Capabilities : CMC) ไดรบการยอมรบในระดบสากล โดยความสามารถดานการวดดงกลาวไดรบการเผยแพรในเวบไซตขององคการชงตวงวดระหวางประเทศ (Bureau International des Poids et Mesures : BIPM)

6. สถาบนฯ ไดรบการรบรองระบบบรหารงานคณภาพมาตรฐาน ISO 9001:2000 ตงแตป 2547 ถงปจจบน และหองปฏบตการของสถาบนฯ ไดรบการรบรองความสามารถหองปฏบตการตามมาตรฐาน ISO/IEC 17025 จาก DKD และ IA Japan จงเปนทยอมรบของนานาชาต

7. เปนสถาบนฯ ทมบทบาทหนาทครบวงจรนบแตการสถาปนา พฒนา บรการ ใหคำปรกษา ถายทอด เผยแพร สรางความตระหนกดานมาตรวทยา เนองจากมบคลากรทมความรความสามารถ และสามารถเชญบคลากรทมความรความสามารถของหนวยงานภายนอกทงในประเทศและตางประเทศมารวมงาน

8. มความคลองตวในการดำเนนงาน มความคลองตวในการรเรมโครงการใหม และมความเหมาะสมกบภารกจ เนองจากโครงสรางขององคกรมลกษณะเฉพาะ ซงเปนหนวยงานในกำกบและไมไดเปนสวนราชการ รวมทงมกองทนพฒนาระบบ มาตรวทยา รายไดจากการดำเนนงานสามารถนำมาใชในกจกรรมขององคกรไดโดยตรง และมบคลากรทมศกยภาพสามารถรองรบการเปลยนแปลงในวทยาการใหมๆ


27

ประเดน จดแขง(Strength)

2. บคลากรของสถาบนฯ มความรดานมาตรวทยา และมการพฒนาสงขน

9. มการสรางองคความรใหม และสะสมความรอยางตอเนอง ทำใหมความเขมแขง ทางวชาการดานมาตรวทยา เพราะมกลมบคลากรทมความร ความสามารถ และประสบการณทางดานมาตรวทยาเปนทยอมรบทงในประเทศและตางประเทศ

10. บคลากรของสถาบนฯ มความร ความสามารถ และประสบการณในการวจย พฒนา การบรการ การถายทอด การเผยแพร และสรางความตระหนกดานมาตรวทยาสง

11. บคลากรของสถาบนฯ มประสทธภาพและศกยภาพสงในดานมาตรวทยา มความเชยวชาญในสาขาเฉพาะทาง

3. มแผนยทธศาสตรชาตดาน มาตรวทยาเคมและชวภาพ

12. มแผนยทธศาสตรชาตดานมาตรวทยาเคมและชวภาพในการพฒนามาตรวทยาเคมและชวภาพ

4. มความเขมแขงของเครอขายพนธมตรมาตรวทยาทงในและตางประเทศ

13. มเครอขายพนธมตรมาตรวทยา ทงเครอขายดานฟสกสและเครอขายดานเคมและชวภาพ โดยสถาบนฯ รวมมอกบหนวยงานอน เชน สำนกงานปรมาณเพอสนต สมาคมมาตรวทยาแหงประเทศไทย สมาคมหองปฏบตการสอบเทยบแหงประเทศไทย และเครอขายมาตรวทยาเคมและชวภาพ เปนตน

14. มความเขมแขงในเครอขายหรอพนธมตร และการยอมรบในระดบสากล เนองจากการเปนสมาชกในระดบนานาชาต และการลงนาม MRA ทำใหสามารถระดมความรวมมอและชวยเหลอจากตางประเทศ

15. บคลากรของสถาบนฯ มการทำงานรวมกนเปนเครอขายกบนกมาตรวทยา นกวจย และนกวชาการทงในและตางประเทศ

5. ภาคสงคมมความตองการ การรบรองคณภาพผลตภณฑ

16. ภาคอตสาหกรรมมความตองการการรบรองคณภาพของผลตภณฑและบรการ

17. หองปฏบตการสอบเทยบระดบทตยภมมความตระหนกถงความสำคญของระบบ การรบรองคณภาพผลตภณฑ

6. มความตองการดานการวด ในประเทศทชดเจน

18. หองปฏบตการสอบเทยบระดบทตยภมมความตระหนกถงความสำคญของระบบ การรบรองคณภาพผลตภณฑ

ตารางท 2 (ตอ)


28

ตารางท 3 การวเคราะหจดออน (Weakness) ของระบบมาตรวทยาแหงชาต

ประเดน จดออน(Weakness)

1. ความไมเพยงพอของหนวยวด แหงชาต

1. การสถาปนาและพฒนาหนวยวดทตอบสนองตอภาคเศรษฐกจ และความตองการอยางมากของภาคอตสาหกรรมยงไมเพยงพอ ไดแก 1. หนวยวดและศกยภาพการวดดานเคมและชวภาพ ซงเปนหนวยวดท เปนไปตามความตองการของอตสาหกรรมอาหาร อตสาหกรรมสขภาพ อนเปนอตสาหกรรมเปาหมายของประเทศ โปรแกรมการทดสอบความชำนาญ (Proficiency Testing Program : PT Scheme) และวสดอางอง 2. หนวยวดและศกยภาพการวดทางฟสกส เชน การพฒนาการสอบเทยบสาขาอณหภม (ระหวาง -1,200 ถง -100 °C) เปนตน

2. ขอจำกดดานงบประมาณ พฒนาระบบมาตรวทยา

2. การจดสรรงบประมาณสำหรบการพฒนาระบบมาตรวทยาแหงชาตยงอยในระดบตำเมอเทยบกบประเทศอน ทำใหไมเพยงพอสำหรบจดหาเครองมอวด เพอใชในการสถาปนาเปนมาตรฐานอางอง จงยงไมสามารถตอบสนองความตองการดานการวดในประเทศไดอยางเพยงพอ โดยเฉพาะอยางยงดานมาตรวทยาเคมและชวภาพ

3. ขอจำกดดานคณภาพและ การกระจายตวของหองปฏบตการวเคราะห ทดสอบ และสอบเทยบระดบทตยภม

3. ขาดแคลนหองปฏบตการสอบเทยบ หองปฏบตการวเคราะหและทดสอบ ทางเคมและชวภาพในประเทศบางสาขา และจำนวนหองปฏบตการฯ ทมมาตรฐานเปนทยอมรบของนานาชาตมไมเพยงพอ รวมทงการกระจายตวของหองปฏบตการสอบเทยบยงไมทวถงทกภมภาค

4. จำนวนผเชยวชาญของหองปฏบตการวเคราะห ทดสอบ และสอบเทยบ ไมเพยงพอในการทำงานใหคำปรกษา ใหความรแกภาคอตสาหกรรม

5. ปญหาการบรการของหองปฏบตการสอบเทยบ เชน ความลาชา ความ ไมสะดวก อตราคาบรการสง ระยะเวลาการชำระคาบรการสนเกนไป และ ยงไมมการรบประกนเครองมอวดทภาคอตสาหกรรมสงสอบเทยบ

6. หองปฏบตการวเคราะห ทดสอบ และสอบเทยบตองการความรและเทคนคการวเคราะหใหมๆ เพอพฒนาขดความสามารถใหทนตอความตองการของ ผใชบรการในภาคอตสาหกรรม

4. ภาคสงคมตระหนกถงความสำคญ และประโยชนดานมาตรวทยา คอนขางนอย

7. ความรความเขาใจดานการใชเครองมอวดของภาคอตสาหกรรมยงไม ถกตอง และขาดผใหคำปรกษาการนำผลการสอบเทยบทไดไปใช

8. ภาคอตสาหกรรมสวนมากทำการสอบเทยบ เนองจากเปนขอกำหนดของ

ระบบรบรองคณภาพผลตภณฑและบรการ โดยมไดเขาใจถงประโยชนและความสำคญ


29

2.3.2 การวเคราะหโอกาสและอปสรรคของระบบมาตรวทยาแหงชาต การวเคราะหโอกาสและอปสรรคของระบบมาตรวทยา จากการสมมนาระดมสมอง

ระดมความคดเพอพฒนาระบบมาตรวทยา (วนท 9 กนยายน 2551 ณ ศนยประชมสถาบนวจยจฬาภรณ) สรปไดดงน ตารางท 4 การวเคราะหโอกาส (Opportunity) ของระบบมาตรวทยาแหงชาต

ประเดน โอกาส(Opportunity)

1. กระแสโลกมความตองการสนคาและบรการทไดมาตรฐานเพมขน

1. กระแสโลกตระหนกถงความสำคญและมความตองการระบบรบรองคณภาพผลตภณฑและบรการสง เพอการมคณภาพชวตทด จงมการตงเงอนไขทางการคาตางๆ เพมขน เชน การตงเขตการคาเสร เปนตน สงผลใหมความจำเปนในการพฒนาระบบการวดแหงชาตไปสระดบสากล

2. การแขงขนและการพฒนาเศรษฐกจภายใตเงอนไขทางการคาใหมๆ ทำให ภาคอตสาหกรรมตองอาศยระบบมาตรวทยาในการแขงขนมากขน

3. ในการกดกนผลตภณฑดอยคณภาพจากตางประเทศ จงจำเปนตองกำหนดมาตรฐานผลตภณฑเพอใชในประเทศกอน สงผลใหภาคอตสาหกรรมตองอาศยระบบมาตรวทยาเพอใชในการตรวจสอบคณภาพผลตภณฑ

4. ภาคอตสาหกรรมของไทยและภาคเศรษฐกจอนๆ ใหการยอมรบความสำคญของระบบมาตรวทยามากขน โดยมการนำระบบมาตรวทยามาใชในการควบคมคณภาพผลตภณฑและบรการเพอการพฒนาเศรษฐกจและสงคมมากขน โดยเฉพาะอตสาหกรรมอาหาร อตสาหกรรมสขภาพ อนเปนอตสาหกรรมเปาหมายของประเทศ มความตองการการรบรองคณภาพผลตภณฑและบรการ ซงเปนโอกาสใหองคกร ไดดำเนนการพฒนาหนวยวดและเพมศกยภาพการวดดานเคมและชวภาพ

5. ผบรโภคในประเทศและตางประเทศมความตองการสนคาและบรการทไดมาตรฐาน และตระหนกถงคณภาพชวตมากขน

6. ผใชบรการภาคอตสาหกรรมมความตองการใชบรการจากหองปฏบตการทมมาตรฐานมคณภาพเปนทยอมรบของนานาชาต

2. ภาคอตสาหกรรมมความตองการการวดดานเคมและชวภาพสง

7. มความตองการการวดดานเคมและชวภาพในประเทศสง เชน อตสาหกรรมอาหาร อตสาหกรรมสขภาพและสงแวดลอม เปนตน

3. โอกาสไดรบการถายทอด องคความรจากกจกรรม ความรวมมอกบตางประเทศ

8. หนวยงานดานมาตรวทยาและเครอขายความรวมมอในตางประเทศใหความรวมมอและการสนบสนนการพฒนาระบบมาตรวทยาของประเทศไทย

4. ภาครฐใหการสนบสนนสงเสรมการดำเนนงานพฒนาระบบ มาตรวทยา

9. มพระราชบญญต นโยบาย ยทธศาสตรของรฐบาล และกระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลยทใหการสนบสนนสงเสรมการดำเนนงานพฒนาระบบมาตรวทยา ของชาต

10. มโอกาสในการสรางความรวมมอกจกรรมดานมาตรวทยากบหองปฏบตการ สอบเทยบและภาคอตสาหกรรมสงผลใหเกดการพฒนาระบบมาตรวทยา เผยแพรความรความเขาใจ และสรางความตระหนกดานมาตรวทยา เนองจากพระราชบญญตระบบทบาทและหนาทของสถาบนฯ ไวอยางชดเจน

5. การดำเนนงานของ มว. เปนทยอมรบจากนานาชาต

11. หนวยงานดานมาตรวทยาในตางประเทศใหการยอมรบวาสถาบนมาตรวทยาแหงชาตเปนหนวยงานหลกของประเทศในการบรหารจดการดานมาตรวทยา


30

ตารางท 5 การวเคราะหอปสรรค (Threat) ของระบบมาตรวทยาแหงชาต

ประเดน อปสรรค(Threat)

1. เกดสภาวะวกฤตเศรษฐกจ 1. การชะลอตวของเศรษฐกจโลก มผลใหความตองการผลตภณฑอตสาหกรรมในตลาดโลกลดลง แตความตองการทลดลงจะยงทำใหการแขงขนทวความรนแรงมากขน

2. สงคมไทยขาดความตระหนกในความสำคญของระบบมาตรวทยา

2. สงคมไทยตระหนกถงความสำคญของระบบมาตรวทยา และการสอบเทยบ เครองมอวดคอนขางนอย

3. ไมมการเรยนการสอนดานมาตรวทยาในระบบการศกษาทกระดบอยางเปนทางการ

3. ขาดการพฒนาหลกสตรการศกษาดานมาตรวทยา เพอปพนฐานความรความเขาใจหลกการของมาตรวทยาในสถานศกษา

4. ผประกอบการขาดความ เช อม น ในผลการสอบเทยบ เครองมอวดในประเทศ

4. ผประกอบการภาคอตสาหกรรมบางแหงยงขาดความเชอมนในผลการสอบเทยบเครองมอวดในประเทศ

5. ใบรบรองคณภาพของไทยยงไมเปนทยอมรบของนานาชาตทงหมด เนองจาก หองปฏบตการสอบเทยบและหองปฏบตการวเคราะหทดสอบทมมาตรฐานเปนทยอมรบของนานาชาตมไมเพยงพอ

5. หองปฏบตการฯ ระดบทตยภมขาดแคลนผเชยวชาญ ดานมาตรวทยา

6. บคลากรของหองปฏบตการสอบเทยบทมความรและประสบการณในงานมาตรวทยาโดยตรงมนอย


31

เพอใหแผนแมบทฯ สอดคลองกบสถานภาพเศรษฐกจและสงคมทเปลยนแปลงไปอยางรวดเรว เปนแผนทสามารถนำไปประยกตใชไดอยางเปนรปธรรม จงนำผลการวเคราะหจดออน (Weakness) จดแขง (Strength) ของระบบมาตรวทยาแหงชาตอนเปนปจจยภายใน และผลการวเคราะหโอกาส (Opportunity) และอปสรรค (Threat) ของระบบมาตรวทยาแหงชาตอนเปนปจจยภายนอก นำมาประมวลเขยนในรปของตาราง SWOT Matrix เพอใชกำหนดยทธศาสตรและกลยทธตอไป

3.1SWOTMatrix

จากผลการวเคราะหสภาวะแวดลอมภายใน อนไดแก การวเคราะหจดออน (Weakness) จดแขง (Strength) ของระบบมาตรวทยาแหงชาต การวเคราะหสภาวะแวดลอมภายนอก อนไดแก การวเคราะหโอกาส (Opportunity) และอปสรรค (Threat) ของระบบมาตรวทยาแหงชาตในบทท 2 ผลการวเคราะหดงกลาวนำมาประมวลเปน SWOT Matrix ดงแสดงในแผนภาพท 3 และ 4

จดแขง(Strength) จดออน(Weakness)

โอกาส(Opportunities)กลยทธเชงรก (Aggressive)

(S+O)

กลยทธเชงฟนฟ (Turn Around)

(W+O)

อปสรรค(Threats)กลยทธเพมทางเลอก

(Diversification) (S+T)

กลยทธเชงรบ (Defensive)

(W+T)

ปจจยภายใน

แผนภาพท 3 การกำหนดกลยทธจาก SWOT Matrix

ปจจยภายนอก

บทท3 ประเดนยทธศาสตรจากการวเคราะหสภาวะแวดลอม

(StrategicPlanfromSWOTAnalysis)


32

แผน

ภาพ

ท 4

SW

OT Matrix การพฒ

นาระบบ

มาตรวท

ยาแห

งชาต


33

จากตาราง SWOT Matrix ขางตน ประกอบกบแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 10 (พ.ศ.2550-2554) และแผนกลยทธดานวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต (พ.ศ.2547-2556) นำมากำหนดวสยทศน เปาประสงค ประเดนยทธศาสตร และกลยทธ ของแผนแมบทพฒนาระบบมาตรวทยาแหงชาต ฉบบท 2 (พ.ศ.2552-2559) มรายละเอยดดงน

3.2วสยทศนระบบมาตรวทยาแหงชาต

ระบบมาตรวทยาแหงชาตเปนทยอมรบของนานาชาต สามารถเปนหลกประกนความถกตองของผลการวดเพอการเสรมสรางขดความสามารถการแขงขนในตลาดโลก การคมครองผบรโภค ในประเทศ และการอนรกษสงแวดลอม อนจะสงผลใหสงคมไทยมคณภาพชวตทด

3.3เปาประสงคการพฒนาระบบมาตรวทยาแหงชาต

เปาประสงคในการพฒนาระบบมาตรวทยาแหงชาตโดยรวม สรปไดดงน 3.3.1 พฒนาสถาบนมาตรวทยาแหงชาตและเครอขายพนธมตรใหเปนทยอมรบจากนานาชาต

สามารถใหบรการมาตรฐานดานการวดแหงชาตใหเพยงพอกบความตองการในประเทศ 3.3.2 สงเสรมสนบสนนใหมหองปฏบตการวเคราะห ทดสอบ และสอบเทยบทมคณภาพ และ

มจำนวนทเพยงพอ เพอเปนหลกประกนความถกตองของผลการวด การวเคราะห และทดสอบตางๆ ของภาคอตสาหกรรม ตลอดจนการวดฯ เพอการคมครองผบรโภคในประเทศ และการอนรกษ สงแวดลอม

3.3.3 ขจดอปสรรคทางการคาอนเนองจากการกดกนดวยมาตรการดานเทคนค (Technical Barrier to Trade : TBT) อนเปนการยกระดบคณภาพและมาตรฐานของภาคอตสาหกรรมใหมศกยภาพการแขงขนในตลาดการคาโลกสงขน

3.3.4 สรางความตระหนกใหกบกลมผใชบรการมาตรวทยา อนไดแก กลมบคคลผอยในระบบงานปจจบน กลมบคคลผจะเขาสระบบงานในอนาคต และกลมบคคลทวไป ใหมความรความเขาใจ เหนความสำคญและประโยชนของระบบมาตรวทยาของชาต เพอใหสงคมไทยมคณภาพชวตทดขน

3.3.5 พฒนาระบบการศกษาและฝกอบรมเพอพฒนาทรพยากรมนษยดานมาตรวทยา 3.3.6 ใชมาตรวทยาเปนเครองมอในการสรางความสมพนธอนดระหวางประเทศ

3.4ประเดนยทธศาสตรในแผนแมบทการพฒนาระบบมาตรวทยาแหงชาตจากวสยทศน เปาหมายในการพฒนาระบบมาตรวทยาแหงชาต และ SWOT Matrix กำหนด

เปนประเดนยทธศาสตร แผนยทธศาสตร และกลยทธ ไดดงน 3.4.1 ประเดนยทธศาสตรท 1 มาตรฐานดานการวดแหงชาตตองเปนทยอมรบของนานาชาต

และเพยงพอกบความตองการในประเทศ แผนยทธศาสตรท 1 การพฒนาสถาบนมาตรวทยาแหงชาตและเครอขายพนธมตร กลยทธท 1.1 สถาปนาและพฒนาหนวยวดแหงชาตใหเปนทยอมรบในระดบ

สากล และเพยงพอกบความตองการของประเทศ (W1+W2+O1+O2+O5) กลยทธท 1.2 พฒนาโครงสรางพนฐานดานมาตรวทยาเคมและชวภาพของ

ประเทศใหเขมแขง (S3+O2)


34

กลยทธท 1.3 พฒนาและดำรงระบบคณภาพของสถาบน (W1+W2+O1+O2+O5) กลยทธท 1.4 พฒนาการใหบรการสอบเทยบและการใหคำปรกษา (S1+S2+S4+S5+S6+O1+O3+O4), (W1+W2+O1+O2+O5) กลยทธท 1.5 พฒนาขดความสามารถดานงานวจยและพฒนา (S2+S4+O3) กลยทธท 1.6 พฒนาบคลากรของสถาบนมาตรวทยาแหงชาต (S4+O3+O4) กลยทธท 1.7 บรณาการดานมาตรวทยากบตางประเทศ (S2+S4+O3+O5) กลยทธท 1.8 พฒนาระบบสารสนเทศใหมประสทธภาพและทนสมย (S2+O4) 3.4.2 ประเดนยทธศาสตรท 2 การบรการดานการวด การวเคราะห การทดสอบ และ

การสอบเทยบใหไดมาตรฐานสากล และเพยงพอกบความ ตองการในประเทศ

แผนยทธศาสตรท 2 การพฒนาหองปฏบตการวเคราะห ทดสอบ และสอบเทยบ ในประเทศ

กลยทธท 2.1 เสรมสรางความเขมแขงหองปฏบตการวเคราะห ทดสอบ และ สอบเทยบ (W3+O1+O2+O4), (S4+T2+T4)

กลยทธท 2.2 สงเสรมใหมหองปฏบตการวเคราะห ทดสอบ และสอบเทยบ ในภมภาค (S1+S2+S4+S5+S6+O1+O3+O4)

3.4.3 ประเดนยทธศาสตรท 3 สงคมไทยตระหนกถงความสำคญ และเหนประโยชนของ มาตรวทยา

แผนยทธศาสตรท 3 การพฒนากลมผใชบรการมาตรวทยา กลยทธท 3.1 สรางความตระหนกและพฒนาการศกษาดานมาตรวทยา (S1+S2+T3+T5), (W4+T2+T4) กลยทธท 3.2 ยกระดบความสามารถดานการวดในภาคอตสาหกรรม (W4+T2+T4) กลยทธท 3.3 สงเสรมสนบสนนการวดทางการแพทยให เปนไปตาม

มาตรฐานสากล (S4+T2+T4), (W4+T2+T4) 3.4.4 ประเดนยทธศาสตรท 4 ระบบมาตรวทยาแหงชาตทเขมแขงสนบสนนกจกรรม ตางประเทศของรฐบาล แผนยทธศาสตรท 4 การสงเสรมใหมาตรวทยาเปนเครองมอของรฐในกจการ

ตางประเทศ กลยทธท 4.1 ใชมาตรวทยาเปนเครองมอในการเสรมสรางสมพนธไมตร

ระหวางประเทศเพอนบาน (S2+S4+O5) กลยทธท 4.2 สงเสรมผประกอบการไทยในการขยายตลาดสตางประเทศ

(S2+S4+O5)


35

จากประเดนยทธศาสตรสามารถนำมากำหนดเปนแผนยทธศาสตรและกลยทธ มรายละเอยด

ดงตอไปน

มาตรฐานดานการวดแหงชาตตองเปนทยอมรบ ของนานาชาตและเพยงพอกบความตองการในประเทศ แผนยทธศาสตรท1 การพฒนาสถาบนมาตรวทยาแหงชาตและเครอขาย พนธมตร

เปาประสงคยทธศาสตรท1

พฒนาสถาบนมาตรวทยาแหงชาตและเครอขายพนธมตรใหเปนทยอมรบจากนานาชาต สามารถใหบรการมาตรฐานดานการวดแหงชาตไดเพยงพอกบความตองการในประเทศ

แผนยทธศาสตรท 1 ประกอบดวย 8 กลยทธ ไดแก 1) สถาปนาและพฒนาหนวยวดแหงชาตใหเปนทยอมรบในระดบสากล และเพยงพอกบความตองการของประเทศ 2) พฒนาโครงสรางพนฐานดานมาตรวทยาเคมและชวภาพของประเทศใหเขมแขง 3) พฒนาและดำรงระบบคณภาพของสถาบน 4) พฒนาการใหบรการสอบเทยบและการใหคำปรกษา 5) พฒนาขดความสามารถดานงานวจยและพฒนา 6) พฒนาบคลากรของสถาบนมาตรวทยาแหงชาต 7) บรณาการดานมาตรวทยา กบตางประเทศ และ 8) พฒนาระบบสารสนเทศใหมประสทธภาพและทนสมย โดยมรายละเอยดดงน

บทท4 แผนยทธศาสตรการพฒนาระบบมาตรวทยาแหงชาต

ประเดนยทธศาสตรท1

กลยทธท 1.1 สถาปนาและพฒนาหนวยวดแหงชาตใหเปนทยอมรบใน ระดบสากล และเพยงพอกบความตองการของประเทศ

1) หลกการและเหตผล หนวยวดแหงชาตทสถาบนฯ สถาปนาและพฒนายงไมเพยงพอ กบความตองการในประเทศ และบางหนวยวดมชวงพสยทจำกด 2) เปาหมายกลยทธ • สถาปนาและพฒนาหนวยวดแหงชาตใหเปนทยอมรบในระดบ สากล ในสาขาการวดและพสยทครอบคลมกบความตองการ ในประเทศ • มโครงการความรวมมอดานมาตรวทยากบองคกรดาน มาตรวทยาของนานาชาต


36

3) ตวชวดผลการพฒนาระบบมาตรวทยาแหงชาต • จำนวนหนวยวด/ความสามารถใหมดานการวดทไดรบการ สถาปนาและพฒนาสามารถใหบรการแกลกคาได 4) แนวทางการดำเนนงาน • สำรวจและว เคราะหผลการสำรวจความตองการด าน มาตรวทยาในประเทศ • สถาปนาและพฒนาหนวยวดแหงชาตตามมาตรฐานสากล และเพยงพอกบความตองการในประเทศ • กจกรรมความรวมมอดานมาตรวทยากบนานาชาต 5) หนวยงานรวมดำเนนการ • สถาบนมาตรวทยาแหงชาต กระทรวงวทยาศาสตรและ เทคโนโลย • สำนกงบประมาณ กระทรวงการคลง • สถาบนวจยวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงประเทศไทย กระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย • กรมวทยาศาสตรบรการ กระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย • สำนกงานปรมาณเพอสนต กระทรวงวทยาศาสตรและ เทคโนโลย • องคกรดานมาตรวทยานานาชาต • เครอขายมาตรวทยาเคมและชวภาพ 6) ผลทคาดวาจะไดรบ • หนวยวดแหงชาตทสถาบนฯ สถาปนาและพฒนาเปนทยอมรบ ในระดบสากล และครอบคลมสาขาการวด และพสยได เพยงพอกบความตองการของประเทศ • บคลากรมศกยภาพดานเทคนคและการวดสงขน • จำนวนบทความวชาการและผลงานวจยททำรวมกบองคกร ดานมาตรวทยากบนานาชาตเพมขน

กลยทธท 1.2 พฒนาโครงสรางพนฐานดานมาตรวทยาเคมและชวภาพของ ประเทศใหเขมแขง

1) หลกการและเหตผล โครงสรางพนฐานดานมาตรวทยาเคมและชวภาพในปจจบนยง ไมเพยงพอกบความตองการในการผลตของภาคอตสาหกรรม การคมครองผบรโภค และการอนรกษสงแวดลอมของประเทศ โดยเฉพาะวสดอางองรบรอง (Certified Reference Material : CRM) ซงจำเปนในการวเคราะหและทดสอบดานเคมและชวภาพ ตองจดหาจากตางประเทศดวยราคาสง และวสดอางองรบรอง


37

บางตวเปนความตองการเฉพาะในประเทศไทยเทานนไมม จำหนายในทองตลาด จงมความจำเปนอยางยงทจะตองพฒนา โครงสรางพนฐานดานมาตรวทยาเคมและชวภาพของประเทศให เขมแขง มงพฒนาเครอขายมาตรวทยาเคมและชวภาพของชาต ใหมศกยภาพใหเปนทยอมรบของนานาชาต และขยายขอบเขต การผลตวสดอางอง และการจดโปรแกรมการทดสอบความ ชำนาญ 2) เปาหมายกลยทธ • มการบรณาการพฒนาโครงสรางพนฐานดานมาตรวทยาเคม และชวภาพโดยเครอขายมาตรวทยา • จดตงศนยพฒนาวสดอางองรบรองดานเคมและชวภาพ • เรงขบเคลอนใหเครอขายมาตรวทยาเคมและชวภาพดำเนน กจกรรมการวดทางดานอาหาร สขภาพ และสงแวดลอม ซงม ความสำคญและจำเปนเรงดวนสอดคลองกบนโยบายของรฐใน การพฒนาประเทศ • ขยายขอบเขตการพฒนาวสดอางองรบรอง และการจด โปรแกรมการทดสอบความชำนาญทางดานอาหาร สขภาพ และสงแวดลอม ใหมคณภาพตามมาตรฐานสากล สนองความ ตองการของหนวยงานในประเทศ และเปนทยอมรบของ นานาชาต • หองปฏบตการว เคราะหทดสอบดานเคมและชวภาพม ศกยภาพสงขน สามารถตอบสนองความตองการในประเทศ 3) ตวชวดผลการพฒนาระบบมาตรวทยาแหงชาต • ตวชวดตามแผนยทธศาสตรชาตดานมาตรวทยาเคมและ ชวภาพ (รายละเอยดตามตารางท 10 ในภาคผนวก ง) 4) แนวทางการดำเนนงาน กลยทธนมแนวทางการดำเนนงานดงรายละเอยดทแสดง ไวในแผนยทธศาสตรชาตดานมาตรวทยาเคมและชวภาพ (ภาคผนวก ง) สรปไดดงน • การบรหารกจการของเครอขายเคม และสงเสรมใหไดรบการ ยอมรบจากนานาชาต • เรงดำเนนงานมาตรวทยาเคมและชวภาพทสนองความ ตองการของประเทศ และขอกำหนดการคาสากล • ประสานใหสมาชกเครอข ายรวมมอกบหองปฏบตการ สอบเทยบทางเคมทวประเทศในเรองการผลต/ใชวสดอางอง รบรองและการเขารวมโปรแกรมการทดสอบความชำนาญ • ใชระบบการบรหารกจการทดในการพฒนาระบบมาตรวทยา เคมและชวภาพของประเทศ


38

5) หนวยงานรวมดำเนนการ • สถาบนมาตรวทยาแหงชาต กระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย • สำนกงบประมาณ กระทรวงการคลง • สำนกงานมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม กระทรวง อตสาหกรรม • สำนกงานมาตรฐานสนคาเกษตรและอาหารแหงชาต กระทรวง เกษตรและสหกรณ • ศนยวจยและฝกอบรมสงแวดลอม กรมสงเสรมคณภาพ สงแวดลอม กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม • กรมปศสตว กระทรวงเกษตรและสหกรณ • กรมประมง กระทรวงเกษตรและสหกรณ • กรมวชาการเกษตร กระทรวงเกษตรและสหกรณ • สถาบนวจยวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงประเทศไทย กระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย • กรมวทยาศาสตรบรการ กระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย • สถาบนวจยโภชนาการ มหาวทยาลยมหดล • สถาบนอาหาร กระทรวงอตสาหกรรม • กรมวทยาศาสตรการแพทย กระทรวงสาธารณสข • สภาเทคนคการแพทย กระทรวงสาธารณสข • คณะเทคนคการแพทย มหาวทยาลยมหดล • หองปฏบตการวเคราะหทดสอบระดบทตยภม • บรษทหองปฏบตการกลาง (ประเทศไทย) จำกด • เครอขายมาตรวทยาเคมและชวภาพ 6) ผลทคาดวาจะไดรบ • ประเทศไทยสามารถพงตนเองได จากความสามารถวดคา ปรมาณสารซงสามารถสอบกลบได (Traceable) ไปยง หนวยวดแหงชาต (SI Unites) ไดเอง จะทำใหสามารถผลต สารมาตรฐานและวดสอางองรบรองระดบตางๆ ไดเองดวย โดยไมตองนำเขาวสดอางองจากตางประเทศหรอสงผลตภณฑ ไปตรวจว เคราะหโดยหองปฏบตการว เคราะหทดสอบ ตางประเทศ ซงอาจไมไดรบความรวมมอเสมอไป • ลดงบประมาณทแตละหองปฏบตการวเคราะหทดสอบตอง สงซอสารมาตรฐานและวสดอางองรบรองจากตางประเทศ ตลอดจนเปนการเพมรายไดจากการจำหนายสารเหลาน แกประเทศอน • ใหบรการโปรแกรมการทดสอบความชำนาญ (Proficiency Testing Program) ทางดานอาหาร สขภาพ และสงแวดลอม ซ ง เปนขอกำหนดสำคญในการพฒนาะบบคณภาพหอง


39

ปฏบตการฯ ตามขอกำหนดสากลแกหองปฏบตการฯ รฐและ เอกชนทวไปไดเองในประเทศ ลดคาใชจายการสมครเขารวม กจกรรมทใหบรการโดยหนวยงานตางประเทศ • เครอขายมาตรวทยาเขมแขงสามารถตอบสนองการวเคราะห และทดสอบในประเทศ • มอาคารหองปฏบตการวเคราะหทดสอบกลางสำหรบผลต วสดอางองรบรองดานเคมและชวภาพ ซงหนวยงานตางๆ สามารถมาใชบรการได • หองปฏบตการวเคราะหทดสอบในประเทศมศกยภาพตาม มาตรฐานสากลและเพยงพอกบความตองการในประเทศ

กลยทธท 1.3 พฒนาและดำรงระบบคณภาพของสถาบนฯ

1) หลกการและเหตผล คณะกรรมการมาตรวทยาสากล (International Committee of Weights and Measures : CIPM) กำหนดใหหองปฏบตการฯ ของสถาบนมาตรวทยาแหงชาตตองมระบบการรบรองคณภาพ ตามมาตรฐานสากล เพอใหการวดเปนไปตามขอกำหนดเดยวกน ทวโลก 2) เปาหมายกลยทธ • บำรงรกษาและควบคมสภาวะแวดลอมของหองปฏบตการฯ ของสถาบนฯ อยางตอเนอง เพอใหสามารถรกษาระดบ มาตรฐานตามเงอนไขทกำหนด • หองปฏบตการฯ ของสถาบนฯ ไดรบการรบรองความสามารถ หองปฏบตการฯ ตามมาตรฐาน ISO/IEC 17025 เพมขน เพอใหเปนไปตามขอกำหนดสากล • สถาบนฯ ไดรบการรบรองระบบบรหารงานคณภาพ ISO 9001:2000 สำหรบงานการบรการของสถาบนฯ 3) ตวชวดผลการพฒนาระบบมาตรวทยาแหงชาต • จำนวนรายการวดของหองปฏบตการฯ ทสามารถรกษา มาตรฐานตาม ISO/IEC 17025 ได • จำนวนรายการวดของหองปฏบตการฯ ทขอรบการรบรอง ISO/IEC 17025 เพมขน 4) แนวทางการดำเนนงาน • พฒนาบคลากรของสถาบนฯ ดานระบบคณภาพ • ดำเนนการพฒนาและปรบปรงระบบคณภาพของหองปฏบตการฯ ของสถาบนฯ ใหเปนไปตามขอกำหนดสากล • การเขารวมกจกรรมการวดเปรยบเทยบความสามารถระดบ นานาชาต


40

5) หนวยงานรวมดำเนนการ • สถาบนมาตรวทยาแหงชาต กระทรวงวทยาศาสตรและ เทคโนโลย • สำนกงบประมาณ กระทรวงการคลง • หนวยงานรบรองระบบบรหารงานคณภาพ ISO 9001 • หนวยงานรบรองความสามารถหองปฏบตการฯ ISO/IEC 17025 • องคกรมาตรวทยาระดบภมภาค เชน Asia-Pacif ic Metrology Programme : APMP, Asia-Pacific Laboratory Accreditation Cooperation : APLAC และ Asia-Pacific Legal Metrology Forum : APLMF เปนตน • องคกรมาตรวทยาระดบนานาชาต เชน Bureau International des Poids et Mesures : BIPM, Comite Internationale des Poids et Mesures : CIPM และ International Measurement Confederation : IMEKO เปนตน 6) ผลทคาดวาจะไดรบ • หองปฏบตการฯ ของสถาบนฯ สามารถควบคมและรกษา มาตรฐานในการจดเกบและรกษามาตรฐานดานการวดตาม ขอกำหนดสากล และสามารถถายทอดความถกตองดาน การวดสกจกรรมการวดในประเทศได • สถาบนฯ ยงคงไดรบการรบรองระบบบรหารงานคณภาพ ISO 9001:2000 • หองปฏบตการฯ ของสถาบนฯ ไดรบการรบรองความสามารถ ตามมาตรฐาน ISO/IEC 17025 ครบทกหองปฏบตการฯ • ความสามารถทางการสอบเทยบและการวดของสถาบนฯ (Calibration and Measurement Capabilities : CMC) ได รบการยอมรบในระดบสากลเพมขน กลยทธท 1.4 พฒนาการใหบรการสอบเทยบและการใหคำปรกษา

1) หลกการและเหตผล สถาบนฯ มภาระหนาทในการจดหา รกษา และสถาปนามาตรฐาน แหงชาต โดยมเปาหมายเพอถายทอดคาจากมาตรฐานแหงชาต เหลาน สมาตรฐานอางองของหองปฏบตการสอบเทยบภาครฐ และเอกชน รวมทงหองปฏบตการสอบเทยบทมอยในโรงงาน อตสาหกรรมตางๆ โดยสถาบนฯ จะใหบรการในระดบทตยภม (Secondary Standards) แกหองปฏบตการฯ เหลาน โดย กลมเปาหมายสำคญ ไดแก ภาคอตสาหกรรม โดยเฉพาะ


41

อตสาหกรรมสงออกทตองขอการรบรองระบบบรหารงานคณภาพ ISO 9001 2) เปาหมายกลยทธ • สามารถใหบรการดานการสอบเทยบตามความตองการของ หองปฏบตการสอบเทยบในระดบทตยภมไดอยางมคณภาพ • สามารถใหบรการการใหคำปรกษาอยางมประสทธภาพแก หองปฏบตการวเคราะห ทดสอบ และสอบเทยบดานเทคนค การวด การจดตงหองปฏบตการ และระบบรบรองคณภาพของ หองปฏบตการ 3) ตวชวดผลการพฒนาระบบมาตรวทยาแหงชาต • จำนวนเครองมอ/ใบ Certificate ทใหบรการวเคราะห ทดสอบ และสอบเทยบ • จำนวนการใหคำปรกษา/ใหความรวมมอทางวชาการดาน มาตรวทยา 4) แนวทางการดำเนนงาน • ใหบรการการสอบเทยบแกหองปฏบตการสอบเทยบระดบ ทตยภม ครอบคลมตามความตองการ • ใหคำปรกษาแกหองปฏบตการวเคราะห ทดสอบ และสอบเทยบ • พฒนาความสามารถของบคลากรของสถาบนฯ เพอใหมขด ความสามารถในการใหคำปรกษา 5) หนวยงานรวมดำเนนการ • สถาบนมาตรวทยาแหงชาต กระทรวงวทยาศาสตรและ เทคโนโลย • สถาบนวจยวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงประเทศไทย กระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย • กรมวทยาศาสตรบรการ กระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย • สำนกงานปรมาณเพอสนต กระทรวงวทยาศาสตรและ เทคโนโลย • สมาคมหองปฏบตการสอบเทยบแหงประเทศไทย • สมาคมมาตรวทยาแหงประเทศไทย • หนวยงานดานมาตรวทยาตางๆ • เครอขายพนธมตรดานมาตรวทยา/ชมรมมาตรวทยา • เครอขายมาตรวทยาเคมและชวภาพ • หองปฏบตการวเคราะห ทดสอบ และสอบเทยบระดบทตยภม 6) ผลทคาดวาจะไดรบ • ขดความสามารถการใหบรการสอบเทยบเพมขน • จำนวนผเขารวมกจกรรมรบคำปรกษาเพมขน


42

• มกจกรรมการใหคำปรกษาทตอเนอง • บคลากรของสถาบนฯ สามารถขยายขดความสามารถในการ ใหคำปรกษาแกหองปฏบตการวเคราะห ทดสอบ และสอบเทยบ

กลยทธท 1.5 พฒนาขดความสามารถดานงานวจยและพฒนา

1) หลกการและเหตผล การวจยและพฒนาเปนกลไกสำคญทจะชวยพฒนาศกยภาพของ บคลากร สถาบนฯ จงไดสงเสรมสนบสนนใหมการทำวจยและ พฒนาภายในสถาบนฯ และรวมกบองคกรดานมาตรวทยา ตางประเทศ 2) เปาหมายกลยทธ • มโครงการวจยดานมาตรวทยาเพมขน • มบทความวชาการและผลงานวจยและพฒนาของสถาบนฯ นำเสนอในเวทการประชม/สมมนาวชาการในระดบชาต และ นานาชาต • มบทความวชาการและผลงานวจยของบคลากรของสถาบนฯ ตพมพในวารสารระดบชาต และนานาชาต • สำรวจปญหาเพอกำหนดหวของานวจย 3) ตวชวดผลการพฒนาระบบมาตรวทยาแหงชาต • จำนวนผลงานวจยและพฒนาสามารถดำเนนการไดตามแผน รอยละ 100 • จำนวนบทความทตพมพในประเทศ • จำนวนบทความทตพมพตางประเทศ 4) แนวทางการดำเนนงาน • ดำเนนการวจยและพฒนาดานมาตรวทยาตามความตองการใน ประเทศ • ประสานความรวมมอการวจยและพฒนากบองคกรดานมาตรวทยา นานาชาต 5) หนวยงานรวมดำเนนการ • สถาบนมาตรวทยาแหงชาต กระทรวงวทยาศาสตรและ เทคโนโลย • สถาบนวจยวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงประเทศไทย กระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย • สำนกงานปรมาณเพอสนต กระทรวงวทยาศาสตรและ เทคโนโลย • สมาคมมาตรวทยาแหงประเทศไทย • สมาคมหองปฏบตการสอบเทยบแหงประเทศไทย


43

• เครอขายมาตรวทยาเคมและชวภาพ • สถาบนการศกษาในประเทศ • องคกรตางประเทศ • หนวยงานรบตพมพเผยแพรบทความวชาการและผลงานวจย 6) ผลทคาดวาจะไดรบ • ปญหาดานการวดในประเทศไดรบการแกไขใหดขน และองค ความรจากผลงานวจยสามารถนำมาพฒนาระบบมาตรวทยา ของชาต • บคลากรของสถาบนฯ มการพฒนาศกยภาพดานวจยและ พฒนาสงขน • จำนวนผลงานวจยทไดรบการเผยแพรและตพมพเพมขน กลยทธท 1.6 พฒนาบคลากรของสถาบนมาตรวทยาแหงชาต

1) หลกการและเหตผล ทรพยากรมนษยเปนปจจยสำคญทสด ในการกำหนดความสำเรจ ของการพฒนาสถาบนมาตรวทยาแหงชาต แผนกำลงคนของ สถาบนฯ จะครอบคลมความตองการกำลงคนในระดบตางๆ เพอ รองรบกจกรรมของสถาบนฯ ขณะเดยวกนกจะมแผนในการ พฒนาบคลากรเหลานใหสามารถปฏบตภาระหนาทไดอยางม ประสทธภาพ 2) เปาหมายกลยทธ • มแผนความตองการบคลากรเพอรองรบกจกรรมของสถาบนฯ • แผนพฒนาบคลากร เพอใหบคลากรสามารถปฏบตภาระหนาท ไดอยางมประสทธภาพและประสทธผล 3) ตวชวดผลการพฒนาระบบมาตรวทยาแหงชาต • จำนวนพนกงานทไดรบการฝกอบรมดานมาตรวทยาและอนๆ ในตางประเทศ • จำนวนพนกงานทไดรบการฝกอบรมในประเทศ 4) แนวทางการดำเนนงาน • จดทำแผนความตองการบคลากรตามภาระงานทจะเกดขนจาก การดำเนนการตามแผนแมบท • จดทำแผนพฒนาบคลากร จำแนกตามลกษณะงานตามแผน แมบท 5) หนวยงานรวมดำเนนการ • สถาบนมาตรวทยาแหงชาต กระทรวงวทยาศาสตรและ เทคโนโลย • สำนกงบประมาณ กระทรวงการคลง • องคกรตางประเทศ


44

6) ผลทคาดวาจะไดรบ • แผนความตองการบคลากรของสถาบนฯ • แผนพฒนาบคลากร

กลยทธท 1.7 บรณาการดานมาตรวทยากบตางประเทศ

1) หลกการและเหตผล • การเรยนรจากประเทศทมประสบการณเปนปจจยสำคญ ประการหนงในการพฒนาระบบมาตรวทยาของชาตใหสมบรณ ไดในระยะเวลาอนสน เพอทจะสามารถใหบรการตามความ ตองการในประเทศได 2) เปาหมายกลยทธ • มโครงการรวมมอกบสถาบนมาตรวทยาแหงชาตของประเทศ ทไดพฒนาระบบมาตรวทยาไดเกอบสมบรณแลว • เปนเจาภาพในการประชมดานมาตรวทยาระหวางประเทศตาม ความเหมาะสม • เปนเจาภาพจด Interlaboratory Comparison ตามความ เหมาะสม 3) ตวชวดผลการพฒนาระบบมาตรวทยาแหงชาต • จำนวนโครงการความรวมมอดานมาตรวทยา 4) แนวทางการดำเนนงาน • เขารวมประชมขององคกรมาตรวทยาในระดบภมภาค และ ระดบนานาชาตเพอทราบขอกำหนดทศทางการพฒนาของ มาตรวทยาสากล • จดประชมดานมาตรวทยาระหวางประเทศ • จดประชม Interlabaratory Comparison • ใชโอกาสในการประชม สรางความสมพนธอนด กบสถาบน มาตรวทยาในประเทศตางๆ 5) หนวยงานรวมดำเนนการ • สถาบนมาตรวทยาแหงชาต กระทรวงวทยาศาสตรและ เทคโนโลย • สำนกงบประมาณ กระทรวงการคลง • สำนกงานปรมาณเพอสนต กระทรวงวทยาศาสตรและ เทคโนโลย • องคกรตางประเทศ 6) ผลทคาดวาจะไดรบ • สถาบนฯ เปนทยอมรบของนานาชาต • สถาบนฯ มความรวมมอดานมาตรวทยาทเปนประโยชนตอ การพฒนาสถาบนฯ และการพฒนาระบบมาตรวทยาของชาต


45

กลยทธท 1.8 พฒนาระบบสารสนเทศใหมประสทธภาพและทนสมย

1) หลกการและเหตผล สถาบนฯ ควรมระบบสารสนเทศทครอบคลมการดำเนนงานของ สถาบนฯ เพอสนบสนนการดำเนนงานของสถาบนฯ ใหม ประสทธภาพ และเปนชองทางในการเผยแพรขอมลขาวสารและ เทคโนโลยดานมาตรวทยา 2) เปาหมายกลยทธ • สถาบนฯ มระบบสารสนเทศทสมบรณ ชวยสนบสนนการ ดำเนนงานของสถาบนฯ ใหดำเนนงานอยางมประสทธภาพ อาทเชน มระบบ EIS ทสมบรณสำหรบผบรหาร ระบบ งบประมาณ จดซอจดจางและบญช ระบบบรการลกคา เปนตน • พฒนาเวบไซด (Web Site) ของสถาบนฯ ใหมประสทธภาพ ตรงตามความตองการของผใชบรการ • พฒนาฐานขอมลผใหบรการดานการสอบเทยบในประเทศใหม ประสทธภาพตามความตองการของผใชบรการ • พฒนาหองสมดของสถาบนฯ ใหมขอมลดานมาตรวทยาทม ประสทธภาพตามความตองการของผใชบรการ 3) ตวชวดผลการพฒนาระบบมาตรวทยาแหงชาต • จำนวนฐานขอมลทพฒนาขนใชงาน • จำนวนรายการเชอมโยงขอมลมาตรวทยาทนำเขาสการให บรการ STKC ของกระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย • จำนวนผเขาเยยมชมเวบไซดของสถาบนฯ • จำนวนรายการใหบรการวสดสารนเทศในงานหองสมด 4) แนวทางการดำเนนงาน • ดำเนนการปรบปรงเวบไซด (Web Site) ของสถาบนฯ ใหม ประสทธภาพตามความตองการของผใชบรการ • ดำเนนการปรบปรงฐานขอมลผใหบรการดานการสอบเทยบใน ประเทศใหมประสทธภาพตามความตองการของผใชบรการ • ดำเนนการปรบปรงหองสมดของสถาบนฯ ใหมขอมลดาน มาตรวทยาทมประสทธภาพตามความตองการของผใชบรการ 5) หนวยงานรวมดำเนนการ • สถาบนมาตรวทยาแหงชาต กระทรวงวทยาศาสตรและ เทคโนโลย • สภาอตสาหกรรมแหงประเทศไทย 6) ผลทคาดวาจะไดรบ • มศนยกลางในการเผยแพรขอมลขาวสารดานมาตรวทยา ใหแกสมาชกและผสนใจ


46

เปาประสงคยทธศาสตรท2 สงเสรมสนบสนนใหมหองปฏบตการวเคราะห ทดสอบ และสอบเทยบทมคณภาพ และม

จำนวนทเพยงพอ เพอเปนหลกประกนความถกตองของผลการวด การวเคราะห และการทดสอบตางๆ ของภาคอตสาหกรรม ตลอดจนการวดฯ เพอการคมครองผบรโภคในประเทศ และการอนรกษ สงแวดลอม

แผนยทธศาสตรท 2 ประกอบดวย 2 กลยทธ ไดแก 1) เสรมสรางความเขมแขงหอง ปฏบตการวเคราะห ทดสอบ และสอบเทยบ และ 2) สงเสรมใหมหองปฏบตการวเคราะห ทดสอบ และสอบเทยบในภมภาค มรายละเอยดดงน

กลยทธท 2.1 เสรมสรางความเขมแขงหองปฏบตการวเคราะห ทดสอบ และ สอบเทยบ

1) หลกการและเหตผล หองปฏบตการวเคราะห ทดสอบ และสอบเทยบทำหนาท ถายทอดความถกตองของการวดจากหนวยวดแหงชาตสผใชงาน ในภาคอตสาหกรรมและภาคเศรษฐกจท เกยวของเพอเปน หลกประกนความถกตองของการตรวจ วด และทดสอบ เพอให สนคาเปนไปตามมาตรฐานและขอกำหนดของประเทศคคา สามารถแขงขนในตลาดโลกได ตลอดจนสนบสนนการวเคราะห ทดสอบ และสอบเทยบในกจกรรมการคมครองผบรโภคของ ประชาชน และการอนรกษสงแวดลอม 2) เปาหมายกลยทธ • หองปฏบตการวเคราะห ทดสอบ และสอบเทยบไดรบการ รบรองคณภาพตามสากลเพมขน • หองปฏบตการวเคราะห ทดสอบ และสอบเทยบมขดความ สามารถการใหบรการเพมขนตามความตองการในประเทศ 3) ตวชวดผลการพฒนาระบบมาตรวทยาแหงชาต • จำนวนหนวยวดทจดเปรยบเทยบผลการวดภายในประเทศ • จำนวนหนวยงานทเขารวมเปรยบเทยบผลการวดภายในประเทศ • จำนวนกจกรรมของชมรมมาตรวทยา • จำนวนผเขารวมอบรมหลกสตรดานมาตรวทยา • จำนวนกจกรรมบรณาการดานมาตรวทยากบหนวยงานตางๆ

การบรการดานการวดการวเคราะหการทดสอบ และการสอบเทยบใหไดมาตรฐานสากลและเพยงพอ กบความตองการในประเทศ แผนยทธศาสตรท 2 การพฒนาหองปฏบตการวเคราะหทดสอบและสอบเทยบ ในประเทศ



47

4) แนวทางการดำเนนงาน • ดำเนนการโปรแกรมการวดเปรยบเทยบความสามารถใน ประเทศสำหรบสอบเทยบ • ดำเนนการโปรแกรมการทดสอบความชำนาญสำหรบ หองปฏบตการวเคราะห และ ทดสอบ • ใหการฝกอบรมดานมาตรวทยาใหแกหองปฏบตการวเคราะห ทดสอบและสอบเทยบเพอทหองปฏบตการดงกลาวสามารถ ขยายการบรการวเคราะห ทดสอบ และสอบเทยบเครองมอวด ใหเพยงพอกบความตองการของประเทศ • ขยายเครอขายพนธมตรความรวมมอดานมาตรวทยา 5) หนวยงานรวมดำเนนการ • สถาบนมาตรวทยาแหงชาต กระทรวงวทยาศาสตรและ เทคโนโลย • หนวยงานรบรองความสามารถหองปฏบตการ ISO/IEC 17025 • หองปฏบตการวเคราะห ทดสอบ และสอบเทยบระดบทตยภม • หองปฏบตการวเคราะห ทดสอบ และสอบเทยบของภาค อตสาหกรรม • เครอขายมาตรวทยาเคมและชวภาพ • เครอขายพนธมตรดานมาตรวทยา/ชมรมมาตรวทยา • สมาคมมาตรวทยาแหงประเทศไทย • สมาคมหองปฏบตการสอบเทยบแหงประเทศไทย • สถาบนวจยวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงประเทศไทย กระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย • กรมวทยาศาสตรบรการ กระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย 6) ผลทคาดวาจะไดรบ • มโปรแกรมการวดเปรยบเทยบความสามารถในประเทศ สำหรบหองปฏบตการสอบเทยบ • มโปรแกรมการทดสอบความชำนาญสำหรบหองปฏบตการ วเคราะห และทดสอบ • หองปฏบตการวเคราะห ทดสอบ และสอบเทยบระดบทตยภม สามารถขยายขอบขายการใหบรการวเคราะห ทดสอบ และ สอบเทยบเพมขน • บคลากรของหองปฏบตการวเคราะห ทดสอบ และสอบเทยบ ระดบทตยภมม ศ กยภาพในการถ ายทอดความร ด าน มาตรวทยาใหแกภาคอตสาหกรรม • ผลการวดของหองปฏบตการวเคราะห ทดสอบ และสอบเทยบ ระดบทตยภมไดรบการยอมรบความถกตองจากตางประเทศ


48

เนองจากไดรบการถายทอดคาวดผานหองปฏบตการปฐมภม (สถาบนมาตรวทยาแหงชาต) • มกจกรรมความรวมมอดานมาตรวทยาในเครอขายพนธมตร มาตรวทยา กลยทธท 2.2 สงเสรมใหมหองปฏบตการวเคราะห ทดสอบ และสอบเทยบใน ภมภาค

1) หลกการและเหตผล จากการสำรวจพบวาหองปฏบตการวเคราะห ทดสอบ และ สอบเทยบทใหบรการวเคราะห ทดสอบ และสอบเทยบในปจจบน ประมาณรอยละ 85 จะตงอยในเขตกรงเทพ และปรมณฑล และ เครองมอวดมากกวารอยละ 50 อยในภมภาค ทำใหความตองการ การวเคราะห ทดสอบ และสอบเทยบทอยในภมภาคไมไดรบ ความสะดวกในการรบบรการ 2) เปาหมายกลยทธ • มหองปฏบตการวเคราะห ทดสอบ และสอบเทยบในภมภาค เพยงพอกบความตองการของภาคอตสาหกรรม 3) ตวชวดผลการพฒนาระบบมาตรวทยาแหงชาต • จำนวนกจกรรมสงเสรมใหมหองปฏบตการวเคราะห ทดสอบ และสอบเทยบในภมภาค • จำนวนสาขาการวดใหมทหองปฏบตการวเคราะห ทดสอบ และสอบเทยบ ขยายการใหบรการ 4) แนวทางการดำเนนงาน • สำรวจความตองการวเคราะห ทดสอบ และสอบเทยบใน ภมภาค • รวมมอกบพนธมตรดานมาตรวทยา ไดแก สถาบนอดมศกษา ในภมภาค กรมพฒนาฝมอแรงงาน และสมาคมหองปฏบตการ สอบเทยบแหงประเทศไทย เปนตน จดตงหองปฏบตการ วเคราะห ทดสอบ และสอบเทยบในภมภาค 5) หนวยงานรวมดำเนนการ • สถาบนมาตรวทยาแหงชาต กระทรวงวทยาศาสตรและ เทคโนโลย • หนวยงานรบรองความสามารถหองปฏบตการ ISO/IEC 17025 • สถาบนการศกษาในประเทศ • สถาบนการศกษาในสวนภมภาค • กรมพฒนาฝมอแรงงาน • สมาคมมาตรวทยาแหงประเทศไทย


49

• สมาคมหองปฏบตการสอบเทยบแหงประเทศไทย • สภาอตสาหกรรมแหงประเทศไทย • สถาบนวจยวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงประเทศไทย กระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย • กรมวทยาศาสตรบรการ กระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย 6) ผลทคาดวาจะไดรบ • ความตองการวเคราะห ทดสอบ และสอบเทยบในภมภาค ไดรบการตอบสนองอยางเพยงพอ สงผลใหผลตภณฑและ การบรการในภมภาคมคณภาพเปนทยอมรบในระดบสากล


50

เปาประสงคแผนยทธศาสตรท3 • สรางความตระหนกใหกบกลมผใชบรการมาตรวทยา อนไดแก กลมบคคลผอยในระบบงาน

ปจจบน กลมบคคลผจะเขาสระบบงานในอนาคต และกลมบคคลทวไป ใหมความรความเขาใจ เหนความสำคญและประโยชนของระบบมาตรวทยาของชาต เพอใหสงคมไทยมคณภาพชวตทดขน

• พฒนาระบบการศกษาและฝกอบรมเพอพฒนาทรพยากรมนษยดานมาตรวทยา • ขจดอปสรรคทางการคาอนเนองมาจากการกดกนดวยมาตรการดานเทคนค (Technical

Barrier to Trade : TBT) อนเปนการยกระดบคณภาพและมาตรฐานของภาคอตสาหกรรมใหมศกยภาพการแขงขนในตลาดการคาโลกสงขน

• สงเสรมใหกจกรรมการวดทางการแพทยใหมความถกตองตามมาตรฐานสากล แผนยทธศาสตรท 3 ม 3 กลยทธ ไดแก กลยทธท 1) สรางความตระหนกและพฒนา

การศกษาดานมาตรวทยา กลยทธท 2) ยกระดบความสามารถดานการวดในภาคอตสาหกรรม และกลยทธท 3) สงเสรมสนบสนนการวดทางการแพทยใหเปนไปตามมาตรฐานสากล โดยมรายละเอยดดงน

กลยทธท 3.1 สรางความตระหนกและพฒนาการศกษาดานมาตรวทยา

1) หลกการและเหตผล เพอใหสงคมไทยมความรความเขาใจดานมาตรวทยา ตระหนก ถงความสำคญของระบบมาตรวทยาและพฒนาการศกษาดาน มาตรวทยา มงเนนการดำเนนการดงกลาว ใน 3 ระดบ ไดแก การพฒนากลมบคคลผอยในระบบงานปจจบน การพฒนากลม บคคลผจะเขาสระบบงานในอนาคต และการพฒนากลม บคคลทวไป 2) เปาหมายกลยทธ 2.1) การพฒนากลมบคคลผอยในระบบงานปจจบน • มหลกสตรและกจกรรมการฝกอบรม • มการพฒนาวทยากรรนใหมของสถาบนฯ เพอเพม การฝกอบรมใหเพยงพอกบความตองการของสงคมไทย ภาคอตสาหกรรม ภาคการศกษา เปนตน • มกจกรรมการประชมสมมนาเพอเสรมสรางความ เขมแขงดานการวดของภาคอตสาหกรรม 2.2) การพฒนากลมบคคลผจะเขาสระบบงานในอนาคต • มความรวมมอกบสถาบนการศกษาทกระดบในการบรรจ เนอหาวชาดานมาตรวทยาในหลกสตรการเรยนการสอน

สงคมไทยตระหนกถงความสำคญและเหนประโยชนของ ของมาตรวทยา แผนยทธศาสตรท 3 การพฒนากลมผใชบรการมาตรวทยา



51

2.3) การพฒนากลมบคคลทวไป • ประชาชน/ผรบบรการทวไปเกดความร มความเขาใจ ถงความสำคญและประโยชนของมาตรวทยาในชวต ประจำวน 3) ตวชวดผลการพฒนาระบบมาตรวทยาแหงชาต • จำนวนกจกรรมสงเสรมใหมการเรยนการสอนดานมาตรวทยา ในสถานศกษา และจำนวน คร อาจารย ทผานการอบรม • จำนวนผเขารวมกจกรรมเผยแพรความรดานมาตรวทยา 4) แนวทางการดำเนนงาน 4.1) การพฒนากลมบคคลผอยในระบบงานปจจบน • จดทำหลกสตรการฝกอบรมดานมาตรวทยาของสถาบนฯ • จดประชมสมมนาเสรมสรางความเขมแขงดานการวด ของภาคอตสาหกรรม 4.2) การพฒนากลมบคคลผจะเขาสระบบงานในอนาคต • พฒนาแหลงการเรยนรดานมาตรวทยา • พฒนาครใหมความรดานมาตรวทยาจนสามารถถายทอด ความรแกนกเรยนนกศกษา 4.3) การพฒนากลมบคคลทวไป • ประชาสมพนธเผยแพรความรและความสำคญของระบบ มาตรวทยาผานสอมวลชน • จดทำเอกสารประชาสมพนธ • เผยแพรขอมลขาวสารผานเวบไซตของสถาบนฯ • จดสมมนาเผยแพรองคความร ความเขาใจ สรางความ ตระหนกทถกตอง เพอใหเหนถงความสำคญและ ประโยชนของมาตรวทยา 5) หนวยงานรวมดำเนนการ 5.1) การพฒนากลมบคคลผอยในระบบงานปจจบน • บคลากรของสถาบนมาตรวทยาแหงชาต กระทรวง วทยาศาสตรและเทคโนโลย • ครอาจารยในสถานศกษา • วทยากรจากหนวยงานภายนอก • หองปฏบตการวเคราะห ทดสอบ และสอบเทยบระดบ ทตยภม • หองปฏบตการวเคราะห ทดสอบ และสอบเทยบของภาค อตสาหกรรม • สภาอตสาหกรรมแหงประเทศไทย


52

5.2) การพฒนากลมบคคลผจะเขาสระบบงานในอนาคต • สถาบนมาตรวทยาแหงชาต กระทรวงวทยาศาสตรและ เทคโนโลย • สถาบนการศกษาทกระดบในสวนภมภาค • สถานศกษาในประเทศ 5.3) การพฒนากลมบคคลทวไป • สถาบนมาตรวทยาแหงชาต กระทรวงวทยาศาสตรและ เทคโนโลย • สมาคมมาตรวทยาแหงประเทศไทย • สมาคมหองปฏบตการสอบเทยบแหงประเทศไทย • สภาอตสาหกรรมแหงประเทศไทย • สำนกงานคณะกรรมการคมครองผบรโภค 6) ผลทคาดวาจะไดรบ 6.1) การพฒนากลมบคคลผอยในระบบงานปจจบน • หลกสตรฝกอบรมดานมาตรวทยา • เอกสารประกอบการฝกอบรม • การพฒนาวทยากรรนใหม • ความรและเทคนคใหมทผ เขารบการฝกอบรมและ สมมนาจะไดรบไปใชปฏบตในงานของตน 6.2) การพฒนากลมบคคลผจะเขาสระบบงานในอนาคต • มสถาบนการศกษาสนใจเขารวมโครงการพฒนาแหลง เรยนรดานมาตรวทยา • มความรวมมอในการจดการเรยนการสอนรวมกน ระหวางสถาบนมาตรวทยาแหงชาตกบสถาบนการศกษา เพมขน • เนอหาวชาทมการเรยนการสอนดานมาตรวทยาใน ทกระดบการศกษา • ครอาจารยในสถาบนการศกษามความสามารถถายทอด ความรดานมาตรวทยาแกนกเรยนนกศกษาของตน • มความเขาใจถงความสำคญของการศกษาดานมาตรวทยา ในภาคการศกษาระดบอนนอกจากระดบอดมศกษา 6.3) การพฒนากลมบคคลทวไป • ความร ความเขาใจทถกตองถงความสำคญและประโยชน ของระบบมาตรวทยาในชวตประจำวน


53

กลยทธท 3.2 ยกระดบความสามารถดานการวดในภาคอตสาหกรรม

1) หลกการและเหตผล จากการสำรวจเครองมอวดภาคอตสาหกรรม พบวาเครองมอวด ในภาคอตสาหกรรมไดรบการดแลสอบเทยบนอย สงผลให ผลตภณฑมคณภาพตำกวามาตรฐานทางเทคนค เมอมการ สงสนคาออกสตลาดตางประเทศ ภาคอตสาหกรรมของไทยจง จำเปนตองเพมประสทธภาพในการผลตเพอใหผลตภณฑ มคณภาพเปนไปตามมาตรฐานและขอกำหนดของผนำเขาและ ผบรโภคภายในประเทศ การวดทถกตองเปนกจกรรมหลก ทสำคญในการทำใหผลตภณฑมคณภาพตามมาตรฐาน ตลอดจน การวดทถกตองจะชวยประหยดวตถดบและพลงงานท ใช ในการผลต ทำใหศกยภาพในการแขงขนในตลาดโลกของ ผลตภณฑไทยเพมขน 2) เปาหมายกลยทธ • เพอใหภาคอตสาหกรรมตระหนกถงความสำคญของการ สอบเทยบเครองมอวดและทดสอบทมตอการเพมประสทธภาพ ในการผลตเพอใหผลตภณฑมคณภาพไดมาตรฐาน • เพอสงเสรมใหภาคอตสาหกรรมสอบเทยบเครองมอวดและ ทดสอบเพมมากขน • เพอจดทำฐานขอมลโรงงานอตสาหกรรมทมการสอบเทยบ เครองมอวดและทดสอบอยางถกตอง เพอเปนการเผยแพร สถานภาพขดความสามารถดานการวดของภาคอตสาหกรรม 3) ตวชวดผลการพฒนาระบบมาตรวทยาแหงชาต • จำนวนกจกรรม จำนวนโรงงานและบคลากรทเขารวมกจกรรม ยกระดบความสามารถดานการวด 4) แนวทางการดำเนนงาน • จดสมมนาทางวชาการและประชมเชงปฏบตการเพอเผยแพร ความสำคญของมาตรวทยา • สำรวจและวเคราะหขอมลการสอบเทยบเครองมอวดและ ทดสอบของโรงงานอตสาหกรรม • ใหคำปรกษาดานการวดแกอตสาหกรรม • จดทำฐานขอมลโรงงานทมการสอบเทยบเครองมอวดและ ทดสอบทถกตองผานทางเวบไซตของสถาบนฯ และการนคม อตสาหกรรมแหงประเทศไทย


54

5) หนวยงานรวมดำเนนการ • สถาบนมาตรวทยาแหงชาต กระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย • สมาคมมาตรวทยาแหงประเทศไทย • สมาคมหองปฏบตการสอบเทยบแหงประเทศไทย • สภาอตสาหกรรมแหงประเทศไทย • หองปฏบตการวเคราะห ทดสอบ และสอบเทยบระดบทตยภม • หองปฏบตการวเคราะห ทดสอบ และสอบเทยบของภาคอตสาหกรรม • สถาบนการศกษาในสวนภมภาค • กรมพฒนาฝมอแรงงาน กระทรวงแรงงาน • ผประกอบการดานมาตรวทยาไทย 6) ผลทคาดวาจะไดรบ • ภาคอตสาหกรรมตระหนกถงความสำคญของการสอบเทยบ เครองมอวดและทดสอบตอการเพมประสทธภาพในการผลตเพอ ใหผลตภณฑมคณภาพ • โรงงานอตสาหกรรมมการสอบเทยบเครองมอวดและทดสอบ เพมมากขน • มฐานขอมลโรงงานทมการสอบเทยบเครองมอวดและทดสอบ อยางถกตอง • เตรยมความพรอมใหกบโรงงานอตสาหกรรม เพอขอการรบรอง ระบบคณภาพตางๆ ตอไป เชน ISO 9001, ISO 14000 และ HACCP เปนตน • ผลตภณฑของโรงงานอตสาหกรรมไทยมคณภาพ สามารถ แขงขนไดในเวทการคาโลก


55

กลยทธท 3.3 สงเสรมสนบสนนการวดทางการแพทยใหเปนไปตามมาตรฐานสากล

1) หลกการและเหตผล การวดทางการแพทยในปจจบนในหลายแหงมผลการวดทแตกตางกน ซงอาจทำใหการวนจฉยโรคของแพทยคลาดเคลอนได 2) เปาหมายกลยทธ • เพอใหการวดทางการแพทยมความถกตองตามมาตรฐานสากล 3) ตวชวดผลการพฒนาระบบมาตรวทยาแหงชาต • จำนวนกจกรรมการสงเสรมสนบสนนการวดทางการแพทยให เปนไปตามมาตรฐานสากล • จำนวนรายการวสดอางอง (Matrix Reference Materials) ทผลต (กจกรรมการผลตวสดอางองรบรองทง Pure Substance และ Matrix Reference Material ใชเวลาในกระบวนการผลต ประมาณ 3 - 4 ป เมอไดรบจดสรรงบประมาณและมการ ดำเนนงาน จะเกดผลงานตามตวชวดในปทสามหรอปทส) • จำนวนโปรแกรมการทดสอบความชำนาญการวดดานเคมและ ชวภาพใหไดมาตรฐานตามระบบคณภาพ ISO/IEC 17043 4) แนวทางการดำเนนงาน • จดสมมนาและประชมเชงปฏบตการทางวชาการ • จดใหมโปรแกรมการทดสอบความชำนาญทเกยวของกบการวด ทางการแพทย • สงเสรมใหมการดแลรกษาเครองมอวดทางการแพทยใหถกตอง 5) หนวยงานรวมดำเนนการ • สถาบนมาตรวทยาแหงชาต กระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย • สภาเทคนคการแพทย กระทรวงสาธารณสข • คณะเทคนคการแพทย มหาวทยาลยมหดล • กรมวทยาศาสตรการแพทย กระทรวงสาธารณสข • กรมอนามย กระทรวงสาธารณสข • กองควบคมโรค กระทรวงสาธารณสข • กองรงสและเครองมอแพทย กระทรวงสาธารณสข • สำนกงานปรมาณเพอสนต กระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย • สภาอตสาหกรรมแหงประเทศไทย • สมาคมหองปฏบตการสอบเทยบแหงประเทศไทย • เครอขายพนธมตรดานมาตรวทยา/ชมรมมาตรวทยา • เครอขายมาตรวทยาเคมและชวภาพ 6) ผลทคาดวาจะไดรบ • เครองมอวดทางการแพทยไดรบการดแลรกษาถกตองตาม มาตรฐานสากลเพมขน • ผลการวดทางการแพทยมความถกตองอางองไดสมาตรฐานสากล


56

เปาประสงคแผนยทธศาสตรท4ใชมาตรวทยาเปนเครองมอในการสรางความสมพนธอนดระหวางประเทศ แผนยทธศาสตรท 4 ม 2 กลยทธ ไดแก กลยทธท 1) ใชมาตรวทยาเปนเครองมอในการ

เสรมสรางสมพนธไมตรระหวางประเทศเพอนบาน และกลยทธท 2) สงเสรมผประกอบการไทยในการขยายตลาดสตางประเทศ มรายละเอยดดงน

กลยทธท 4.1 ใชมาตรวทยาเปนเครองมอในการเสรมสรางสมพนธไมตร ระหวางประเทศเพอนบาน

1) หลกการและเหตผล ระบบมาตรวทยาเปนโครงสรางพนฐานดานคณภาพของประเทศ ม บทบาทสำคญในการพฒนาประเทศทงดานอตสาหกรรมและการยก ระดบคณภาพชวตของประชาชน สถาบนฯ เปนองคกรหลกในการ พฒนาระบบมาตรวทยามาอยางตอเนองและเปนทยอมรบในระดบ สากล สถาบนฯ จงมศกยภาพระดบหนงทจะใหความชวยเหลอ ประเทศเพอนบาน โดยเฉพาะกลม ASEAN ทกำลงพฒนาระบบ มาตรวทยา 2) เปาหมายกลยทธ • ประเทศไทยเปนศนยกลางเรยนรดานมาตรวทยาของเอเชย ตะวนออกเฉยงใต • ใชมาตรวทยาเปนเครองมอในการสรางความรวมมอระหวาง ประเทศเพอนบาน • มกจกรรมความรวมมอดานมาตรวทยากบประเทศเพอนบาน • เสรมสรางสมพนธไมตรอนดระหวางประเทศ 3) ตวชวดผลการพฒนาระบบมาตรวทยาแหงชาต • จำนวนกจกรรมการอบรมทมบคลากรตางชาตเขารวมและ จำนวนบคลากรตางชาตทผานการอบรม 4) แนวทางการดำเนนงาน • จดกจกรรมถายทอดเทคโนโลยดานมาตรวทยาระหวางประเทศ • เปนศนยการใหบรการสอบเทยบระหวางประเทศ • เปดการฝกอบรมสมมนาดานมาตรวทยาระหวางประเทศ 5) หนวยงานรวมดำเนนการ • สถาบนมาตรวทยาแหงชาต กระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย

ระบบมาตรวทยาแหงชาตทเขมแขงสนบสนนกจกรรม ตางประเทศของรฐบาล แผนยทธศาสตรท 4 การสงเสรมใหมาตรวทยาเปนเครองมอของรฐในกจการ ตางประเทศ



57

• องคกรตางประเทศ • ผประกอบการดานมาตรวทยาไทย • สมาคมหองปฏบตการสอบเทยบแหงประเทศไทย • กระทรวงการตางประเทศ 6) ผลทคาดวาจะไดรบ • เปนศนยการบรการดานมาตรวทยาของภมภาคเอเชย ตะวนออกเฉยงใต • สถาบนฯ ไดใหความรวมมอและความชวยเหลอท เปน ประโยชนตอการพฒนาสถาบนมาตรวทยาตางประเทศ และ การพฒนาระบบมาตรวทยา กลยทธท 4.2 สงเสรมผประกอบการไทยในการขยายตลาดสตางประเทศ

1) หลกการและเหตผล ผประกอบการดานมาตรวทยาของไทย ไดแก หองปฏบตการ วเคราะห ทดสอบ และสอบเทยบ ตลอดจนผผลตและจำหนาย เคร องมอวดในประเทศไดพฒนาเร องคณภาพตามสากล การขยายตลาดในตางประเทศ จะเปนการพฒนาเศรษฐกจ ของชาตใหดขน 2) เปาหมายกลยทธ • ผประกอบการดานมาตรวทยาไทยขยายตลาดดานการบรการ มาตรวทยา และการคาเครองมอวดในกลมประเทศเพอนบาน 3) ตวชวดผลการพฒนาระบบมาตรวทยาแหงชาต • จำนวนกจกรรมสงเสรมและจำนวนผประกอบการทเขารวม กจกรรม 4) แนวทางการดำเนนงาน • รวมมอกบหนวยงานภาครฐท เกยวของ และเอกชนจด การขยายตลาด 5) หนวยงานรวมดำเนนการ • สถาบนมาตรวทยาแหงชาต กระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย • องคกรตางประเทศ • ผประกอบการดานมาตรวทยาไทย • สมาคมหองปฏบตการสอบเทยบแหงประเทศไทย • กรมสงเสรมการสงออก กระทรวงพาณชย • กระทรวงการตางประเทศ 6) ผลทคาดวาจะไดรบ • สามารถขยายตลาดดานการบรการมาตรวทยาและการคา เครองมอวด • เพมรายไดเขาสประเทศ


58

แผนแ

มบทกา

รพฒนา

ระบบมา

ตรวท

ยาแห

งชาต

ฉบบท2(พ

.ศ.255

2-25

59)

ระบบมา

ตรวท

ยาแห

งชาต

เปนท

ยอมร

บขอ

งนาน

าชาต

สาม

ารถเปนห

ลกประกน

ดานค

วามถ

กตอง

ของผ

ลการวด

เพอเสร

มสรางข

ดความสา

มารถก

ารแข

งขนใ

นตลา

ดโลก

กา

รคมค

รองผ

บรโภคใ

นประเทศแล

ะการอน

รกษสง

แวดล

อมอนจ

ะสงผ

ลใหสง

คมไท

ยมคณ

ภาพ

ชวตท

ด

1.การพฒนา

สถาบ

นมาต

รวทยา

แหงช

าตแล

ะเคร

อขาย

พนธ

มตร

2.การ

พฒ

นาห

องป

ฏบตการ

วเคร

าะห

ทดสอ

บแล

ะสอบ

เทยบ

ในประเทศ

3.การพฒนา

กลมผ

ใชบรก

ารมา

ตรวท

ยา

4.การสง

เสรม

ใหมาต

รวทยา

เปนเค

รองม

อของร

ฐใน

กจกา

รตางประเทศ

เปาป

ระสง

คท1

พฒ

นาสถ

าบนม

าตรว

ทยาแ

หงชา

ตและ

เครอ

ขายพ

นธมต

รใหเ

ปนทย

อมรบ

จากน

านาช

าต ส

ามาร

ถใหบ

รการ

มาตร

ฐานด

านกา

รวดแ

หงชา

ตใหเ

พยง

พอก

บควา

มตอง

การ

ในปร

ะเทศ

1.1

สถาป

นาแล

ะพฒ

นาหน

วยวด

แหงช

าตให

เปนท

ยอมร

บในร

ะดบส

ากล

และเ

พยง

พอ

กบ

ความ

ตองก

ารขอ

งประ

เทศ

1.

2 พ

ฒนา

โครง

สราง

พนฐ

านดา

นมาต

รวทย

าเคม

และช

วภาพ

ของป

ระเท

ศใหเ

ขมแข

ง 1.

3 พ

ฒนา

และด

ำรงร

ะบบค

ณภา

พขอ

งสถา

บนฯ

1.4

พฒ

นากา

รใหบ

รการ

สอบเ

ทยบแ

ละกา

รใหค

ำปรก

ษา

1.5

พฒ

นาขด

ความ

สามา

รถดา

นงาน

วจยแ

ละพ

ฒนา

1.

6 พ

ฒนา

บคลา

กรขอ

งสถา

บนมา

ตรวท

ยาแห

งชาต

1.

7 บร

ณาก

ารดา

นมาต

รวทย

ากบต

างปร

ะเทศ

1.

8 พ

ฒนา

ระบบ

สารส

นเทศ

ใหมป

ระสท

ธภาพ

และท

นสมย

1.

จำ

นวนห

นวยว

ด/คว

ามสา

มารถ

ใหมด

านกา

รวดท

ไดรบ

การส

ถาปน

าและ

พฒ

นาสา

มารถ

ใหบร

การแ

กลกค

าได

2.

ตวชว

ดตาม

แผนย

ทธศา

สตรช

าตดา

นเคม

และช

วภาพ

(ราย

ละเอ

ยดตา

มตาร

างท

11)

3.

จำนว

นราย

การว

ดของ

หองป

ฏบตก

ารทส

ามาร

ถรกษ

ามาต

รฐาน

ตาม

ISO

/IEC

1702

5 ได

4.

จำ

นวนร

ายกา

รวดข

องหอ

งปฏบ

ตการ

ทขอร

บการ

รบรอ

ง IS

O/IE

C 17

025

เพมข

น 5.

จำ

นวนเ

ครอง

มอ/ใบ

Certi

ficat

e ทใ

หบรก

ารวเ

คราะ

ห ทด

สอบ

และส

อบเท

ยบ

6.

จำนว

นการ

ใหคำ

ปรกษ

า/ให

ความ

รวมม

อทาง

วชาก

ารดา

นมาต

รวทย

า

7.

จำนว

นผลง

านวจ

ย แล

ะพฒ

นาสา

มารถ

ดำเน

นการ

ไดตา

มแผน

รอยล

ะ 10

0

8.

จำนว

นบทค

วามท

ตพมพ

ในปร

ะเทศ

9.

จำ

นวนบ

ทควา

มทตพ

มพตา

งประ

เทศ

10

. จำน

วนพ

นกงา

นทได

รบกา

รฝกอ

บรมด

านมา

ตรวท

ยาแล

ะอนๆ

ตาง

ประเ

ทศ

11. จ

ำนวน

พนก

งานท

ไดรบ

การฝ

กอบร

มในป

ระเท

ศ

12. จ

ำนวน

โครง

การค

วามร

วมมอ

ดานม

าตรว

ทยา

13

. จำน

วนฐา

นขอม

ลทพ

ฒนา

ขนใช

งาน

14

. จำน

วนรา

ยการ

เชอม

โยงข

อมลม

าตรว

ทยาท

นำเข

าสกา

รใหบ

รการ

STK

C ขอ

ง วท

. 15

. จำน

วนผเ

ขาเย

ยมชม

เวบไ

ซดขอ

งสถา

บนฯ

16

. จำน

วนรา

ยการ

ใหบร

การว

สดสา

รนเท

ศในง

านหอ

งสมด

เปาป

ระสงค

ท2

สงเ

สรม

สนบ

สนน

ใหม

หองป

ฏบตก

ารวเ

คราะ

ห ทด

สอบ

และส

อบเท

ยบ

ทมคณ

ภาพ

และม

จำน

วนท

เพยงพ

อ เ

พอ

เปน

หลกป

ระกน

ความ

ถกตอ

งของ

ผลกา

รวด

การว

เครา

ะหแ

ละกา

รทดส

อบ

ตาง

ๆขอ

ง

ภาคอ

ตสาห

กรรม

ตลอ

ดจนก

ารวด

ฯ เพ

อการ

คมคร

องผบ

รโภค

ในปร

ะเทศ

และ

การอ

นรกษ

สงแว

ดลอม

เปาป

ระสง

คท3

ขจดอ

ปสรร

คทาง

การค

าอนเ

นองม

าจาก

การก

ดกน

ดวยม

าตรก

ารดา

นเทค

นค (

Tech

nica

l Ba

rrier

to

trade

: T

BT)

อนเป

นกา

รยกร

ะดบ

คณภา

พแล

ะมาต

รฐาน

ของภ

าคอต

สาหก

รรม

ใหม

ศกยภ

าพกา

รแขง

ขนใน

ตลาด

การค

าโลก

สงขน

เปาป

ระสง

คท4

สราง

ความ

ตระห

นกให

กบกล

มผใช

บรกา

รมาต

รวทย

า อน

ไดแก

กลม

บคคล

ผอยใ

นระบ

บงาน

ปจจบ

น กล

มบคค

ลผจะ

เขาส

ระ

บบงา

นใน

อนาค

ต แล

ะกลม

บคค

ลทวไ

ป ให

มคว

ามรค

วามเ

ขาใจ

เห

นควา

มสำค

ญแล

ะประ

โยชน

ของร

ะบบม

าตรว

ทยาข

องชา

ต เพ

อให

สงคม

ไทยม

คณภา

พชว

ตทดข

น เปาป

ระสง

คท5

พฒ

นาร

ะบบ

การศ

กษาแ

ละฝก

อบรม

เพอ

พฒ

นา

ทรพ

ยากร

มนษย

ดานม

าตรว

ทยา

เปาป

ระสง

คท6

ใชม

าตรว

ทยาเ

ปนเค

รองม

อใน

การส

รางค

วามส

มพ

นธ

อนดร

ะหวา

งประ

เทศ

2.1

เสรม

สราง

ความ

เขม

แขงห

องป

ฏบตก

าร

วเ

คราะ

ห ทด

สอบ

และส

อบเท

ยบ

2.2

สงเส

รมให

มห

องป

ฏบ

ตการ

วเคร

าะห

ทด

สอบ

และส

อบเท

ยบใน

ภมภา

ค

3.1

สราง

ความ

ตระห

นกแล

ะพฒ

นากา

รศกษ

าดาน

มาตร

วทยา

3.

2 ยก

ระดบ

ความ

สามา

รถดา

นการ

วดใน

ภาคอ

ตสาห

กรรม

3.

3 สง

เสรม

สนบส

นนกา

รวดท

างกา

รแพ

ทยให

เปนไ

ปตาม

มาตร

ฐาน

สา

กล

4.1

ใชม

าตรว

ทยา

เปน

เครอ

งมอ

ใน

ก

ารเส

รมส

รางส

มพ

นธไ

มต

ร

กบปร

ะเทศ

เพอน

บาน

4.2

สงเส

รมผป

ระกอ

บการ

ไทยใ

น

การข

ยายต

ลาดส

ตางป

ระเท

ศ

17. จ

ำนวน

หน

วยวด

ทจด

เปรย

บเท

ยบ

ผล

การว

ดภาย

ในปร

ะเทศ

18

. จำน

วนหน

วยงา

นทเข

ารวม

เปรย

บเทย

บ

ผลกา

รวดภ

ายใน

ประเ

ทศ

19. จ

ำนวน

กจกร

รมขอ

งชมร

มมาต

รวทย

า

20. จ

ำนวน

ผเขา

รวม

อบ

รมห

ลกสต

รดาน

มาตร

วทยา

21

. จำน

วนกจ

กรรม

บรณ

าการ

ดานม

าตรว

ทยา

กบ

หนวย

งานต

างๆ

22

. จำน

วนกจ

กรรม

สงเส

รมให

มหอง

ปฏบต

การ

วเ

คราะ

ห ทด

สอบ

และส

อบเท

ยบใน

ภมภา

ค 23

. จำน

วนสา

ขากา

รวดใ

หมทห

องปฏ

บตกา

ร

วเคร

าะห

ทดสอ

บ แล

ะสอบ

เทยบ

ขยาย

การใ

หบรก

าร

24. จ

ำนวน

กจกร

รมสง

เสรม

ใหมก

ารเร

ยนกา

รสอน

ดานม

าตรว

ทยา

ใน

สถ

านศก

ษา แ

ละจำ

นวนค

รอาจ

ารยท

ผานก

ารอบ

รม

25. จ

ำนวน

ผเขา

รวมก

จกรร

มเผย

แพรค

วามร

ดานม

าตรว

ทยา

26. จ

ำนวน

กจกร

รม จ

ำนวน

โรงง

านแล

ะบคล

ากรท

เขาร

วมกจ

กรรม

ยก

ระ

ดบคว

ามสา

มารถ

ดานก

ารวด

27

. จำน

วนกจ

กรรม

การส

งเสร

มสน

บสน

นกา

รวดท

างกา

รแพ

ทยใ

ห

เปนไ

ปตาม

มาตร

ฐานส

ากล

28

. จำน

วนรา

ยการ

วสดอ

างอง

(Mat

rix re

fere

nce

mat

erial

s) ท

ผลต

29. จ

ำนวน

โปรแ

กรมก

ารทดส

อบคว

ามชำ

นาญ

การว

ดดาน

เคมแ

ละ

ชว

ภาพ

ใหได

มาตร

ฐานต

ามระ

บบคณ

ภาพ

ISO

/IEC

1704

3

30. จ

ำนวน

กจกร

รมกา

รอบ

รมท

ม

บคลา

กรตาง

ชาตเข

ารวม

และ

จำ

นวน

บคล

ากรต

างชา

ตทผาน

การอ

บรม

31

. จำน

วนกจก

รรม

สงเ

สรม

และ

จำ

นวน

ผประ

กอบ

การท

เขาร

วม

กจ

กรรม

แผน

ภาพ

ท 5

สรปแผ

นแมบ

ทการพฒ

นาระบบ

มาตรวท

ยาแห

งชาต ฉบบ

ท 2

(พ.ศ.2552-2559)

วสยทศน ยทธศาสตร เปาประสงค กลยทธ ตวชวด


59

สถาบ

นมาต

รวทย

าแหง

ชาต

หนวยงานรวมดำเนนการ

สำนก

งบปร

ะมาณ

องคก

รดาน

มาตร

วทยา

ระดบ

ภมภา

ค

องคก

รดาน

มาตร

วทยา

นานา

ชาต

หนวย

งานร

บรอง

ระบบ

บร

หารง

านคณ

ภาพ

ISO

900

1

สมาค

มมาต

รวทย

าแหง

ประเ

ทศไท

ย

สมาค

มหอง

ปฏบต

การ

สอบเ

ทยบแ

หงปร

ะเทศ

ไทย

เครอ

ขายพ

นธมต

รดาน

มา

ตรวท

ยา/ช

มรมม

าตรว

ทยา

หนวย

งานร

บรอง

ความ

สามา

รถหอ

งปฏบ

ตการ

IS

O/IE

C 17

025

องคก

รตาง

ประเ

ทศ

1.

การ

พฒ

นาสถ

าบนม

าตรว

ทยาแ

หงชา

ตและ

เครอ

ขายพ

นธมต

ร 2.

การ

พฒ

นาหอ

งปฏบ

ต

กา

รวเค

ราะห

ทดส

อบ

แล

ะสอบ

เทยบ

ในปร

ะเทศ

3. ก

ารพ

ฒนา

กลมผ

ใชบร

การ

มา

ตรวท

ยา

4. ก

ารสง

เสรม

ใหมา

ตรวท

ยา

เป

นเคร

องมอ

ของร

ฐใน

กจ

การต

างปร

ะเทศ

1.8 พ ฒ น า ร ะ บ บ ส า ร ส น เ ท ศ ใ ห ม ประสทธภาพและทนสมย

1.7 บรณาการดานมาตรวทยากบ ตางประเทศ

1.6 พฒนาบคลากรของสถาบน มาตรวทยาแหงชาต

1.5 พฒนาขดความสามารถดานงานวจย และพฒนา

1.4 พฒนาการใหบรการสอบเทยบและ การใหคำปรกษา

1.2 พฒนาโครงสรางพนฐาน ดานมาตรวทยาเคมและชวภาพ ของประเทศใหเขมแขง

1.3 พฒนาและดำรงระบบคณภาพของ สถาบน

1.1 สถาปนาและพฒนาหนวยวดแหงชาต ใหเปนทยอมรบในระดบสากล และ เพยงพอกบความตองการของประเทศ

4.1 ใชมาตรวทยาเปนเครองมอในการ เสรมสรางสมพนธไมตรระหวาง ประเทศเพอนบาน

3.3 สงเสรมสนบสนนการวดทางการ แพทยใหเปนไปตามมาตรฐานสากล

3.2 ยกระดบความสามารถดานการวด ในภาคอตสาหกรรม

3.1 สรางความตระหนกและพฒนาการ ศกษาดานมาตรวทยา

2.2 สงเสรมใหมหองปฏบตการวเคราะห ทดสอบ และสอบเทยบในภมภาค

2.1 เสรมสรางความเขมแขง หองปฏบตการวเคราะห ทดสอบ และสอบเทยบ

กลยทธยทธศาสตร

4.2 สงเสรมผประกอบการไทยในการ ขยายตลาดสตางประเทศ

แผน

ภาพ

ท 6

การเชอม

โยงระหวางยทธ

ศาสต

รของแผ

นแมบ

ทการพฒ

นาระบบ

มาตรวท

ยาแห

งชาตกบ

หนวยงานร

วมดำเนนก

าร


60


เครอ

ขายม

าตรว

ทยาเ

คม

และช

วภาพ

ศนยว

จยแล

ะฝกอ

บรม

สงแว

ดลอม

กร

มสงเ

สรมค

ณภา

พ

สงแว

ดลอม

กร

ะทรว

งทรพ

ยากร

ธร

รมชา

ตและ

สงแว

ดลอม

กรมป

ศสตว

กระ

ทรวง

เกษต

รแล

ะสหก

รณ

กรมป

ระมง

กระ

ทรวง

เกษต

รแล

ะสหก

รณ

กรมว

ชากา

รเกษ

ตร ก

ระทร

วงเก

ษตรแ

ละสห

กรณ

สำนก

งานม

าตรฐ

านผล

ตภณ

ฑอต

สาหก

รรม

กระท

รวงอ

ตสาห

กรรม

สำนก

งานม

าตรฐ

านสน

คาเก

ษตรแ

ละอา

หารแ

หงชา

ต กร

ะทรว

งเกษ

ตรแล

ะสหก

รณ

แผน

ภาพ

ท 6

(ตอ

)

1.

การ

พฒ

นาสถ

าบนม

าตรว

ทยาแ

หงชา

ตและ

เครอ

ขายพ

นธมต

ร 2.

การ

พฒ

นาหอ

งปฏบ

ต

กา

รวเค

ราะห

ทดส

อบ

แล

ะสอบ

เทยบ

ในปร

ะเทศ

3. ก

ารพ

ฒนา

กลมผ

ใชบร

การ

มา

ตรวท

ยา

4. ก

ารสง

เสรม

ใหมา

ตรวท

ยา

เป

นเคร

องมอ

ของร

ฐใน

กจ

การต

างปร

ะเทศ


















61


สถาบ

นวจย

โภชน

าการ

มห

าวทย

าลยม

หดล

สถ

าบนอ

าหาร

กระ

ทรวง

อตสา

หกรร

ม

สถ

าบนว

จยวท

ยาศา

สตรแ

ละเท

คโนโ

ลยแห

งประ

เทศไ

ทย

กร

มวทย

าศาส

ตรบร

การ

กร

มวทย

าศาส

ตรกา

รแพ

ทย

กระท

รวงส

าธาร

ณสข

กรมอ

นามย

กร

ะทรว

งสาธ

ารณ

สข

กองค

วบคม

โรค

กร

ะทรว

งสาธ

ารณ

สข

สภาเ

ทคนค

การแ

พทย

คณะเ

ทคนค

การแ

พทย

มห

าวทย

าลยม

หดล

กองร

งสแล

ะเคร

องมอ

แพทย

กร

ะทรว

งสาธ

ารณ

สข

แผน

ภาพ

ท 6

(ตอ

)

1.

การ

พฒ

นาสถ

าบนม

าตรว

ทยาแ

หงชา

ตและ

เครอ

ขายพ

นธมต

ร 2.

การ

พฒ

นาหอ

งปฏบ

ต

กา

รวเค

ราะห

ทดส

อบ

แล

ะสอบ

เทยบ

ในปร

ะเทศ

3. ก

ารพ

ฒนา

กลมผ

ใชบร

การ

มา

ตรวท

ยา

4. ก

ารสง

เสรม

ใหมา

ตรวท

ยา

เป

นเคร

องมอ

ของร

ฐใน

กจ

การต

างปร

ะเทศ


















62


สำนก

งานป

รมาณ

เพอส

นต

หองป

ฏบตก

ารวเ

คราะ

ห ทด

สอบ

และส

อบเท

ยบ

ระดบ

ทตยภ

ม

หองป

ฏบตก

ารวเ

คราะ

ห ทด

สอบ

และส

อบเท

ยบขอ

งภา

คอตส

าหกร

รม

บรษท

หองป

ฏบตก

ารกล

าง

(ประ

เทศไ

ทย) จ

ำกด

บร

ษทหอ

งปฏบ

ตการ

กลาง

ตรวจ

สอบผ

ลตภณ

ฑเก

ษตร

และอ

าหาร

จำก

ด

สถาน

ศกษา

ในสว

นภมภ

าค

สถ

านศก

ษาใน

ประเ

ทศ

หนวย

งานร

บตพ

มพเผ

ยแพ

รบท

ความ

วชาก

ารแล

ะ ผล

งานว

จย

แผน

ภาพ

ท 6

(ตอ

)

1.

การ

พฒ

นาสถ

าบนม

าตรว

ทยาแ

หงชา

ตและ

เครอ

ขายพ

นธมต

ร 2.

การ

พฒ

นาหอ

งปฏบ

ต

กา

รวเค

ราะห

ทดส

อบ

แล

ะสอบ

เทยบ

ในปร

ะเทศ

3. ก

ารพ

ฒนา

กลมผ

ใชบร

การ

มา

ตรวท

ยา

4. ก

ารสง

เสรม

ใหมา

ตรวท

ยา

เป

นเคร

องมอ

ของร

ฐใน

กจ

การต

างปร

ะเทศ


















63


สำนก

งานค

ณะก

รรมก

ารคม

ครอง

ผบรโ

ภค

กรมพ

ฒนา

ฝมอแ

รงงา

น

สภ

าอตส

าหกร

รม

แหงป

ระเท

ศไทย

กรมส

งเสร

มการ

สงออ

ก กร

ะทรว

งพาณ

ชย

กระท

รวงก

ารตา

งประ

เทศ

ผประ

กอบก

ารดา

น มา

ตรวท

ยาไท

ย

แผน

ภาพ

ท 6

(ตอ

)

1.

การ

พฒ

นาสถ

าบนม

าตรว

ทยาแ

หงชา

ตและ

เครอ

ขายพ

นธมต

ร 2.

การ

พฒ

นาหอ

งปฏบ

ต

กา

รวเค

ราะห

ทดส

อบ

แล

ะสอบ

เทยบ

ในปร

ะเทศ

3. ก

ารพ

ฒนา

กลมผ

ใชบร

การ

มา

ตรวท

ยา

4. ก

ารสง

เสรม

ใหมา

ตรวท

ยา

เป

นเคร

องมอ

ของร

ฐใน

กจ

การต

างปร

ะเทศ


















64


65

5.1 การเชอมโยงระหวางแผนแมบทการพฒนาระบบมาตรวทยาแหงชาตกบ นโยบาย แผนยทธศาสตรชาต แผนปฏบตราชการกระทรวงวทยาศาสตรและ เทคโนโลยและแผนบรหารราชการอนๆทเกยวของ แผนแมบทการพฒนาระบบมาตรวทยาแหงชาต ฉบบท 2 (พ.ศ.2552-2559) มความเชอมโยงกบนโยบายของรฐ แผนยทธศาสตรชาต แผนปฏบตราชการกระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย และแผนบรหารราชการอนๆ ทเกยวของ ดงแสดงไวในแผนภาพท 7 และ 8

ประเดนยทธศาสตรกระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย

5. การพฒนาโครงสรางพนฐานและระบบสนบสนน การวจยพฒนา และนวตกรรมใหเพยงพอ รวมทง พฒนาการบรหารจดการดานวทยาศาสตรและ เทคโนโลยใหมประสทธภาพและทนสมย

1. การสงเสรมและเรงรดการพฒนากำลงคนดาน วทยาศาสตรและเทคโนโลยใหเปนพลงของประเทศ

2. การสรางความตระหนกและพฒนาการเรยนรดาน วทยาศาสตรและเทคโนโลยใหเปนสงคมฐานความร

3. การวจยพฒนา และนวตกรรม สรางฐานความรและ เพมผลตภาพของประเทศ

4. การถายทอดเทคโนโลยและมการนำผลงานวจย และ นวตกรรมไปใชในการเพมผลผลตเชงพาณชยทกระดบ

6. การพฒนานโยบายวทยาศาสตร เทคโนโลยและ นวตกรรม มประสทธภาพและทนตอการเปลยนแปลง ของโลก

แผนภาพท 7 การเชอมโยงระหวางยทธศาสตรกระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลยกบยทธศาสตรของแผนแมบท การพฒนาระบบมาตรวทยาแหงชาต

ยทธศาสตรแผนแมบทการพฒนาระบบมาตรวทยาแหงชาต

1. การพฒนาสถาบนมาตรวทยาแหงชาตและ เครอขายพนธมตร

2. การพฒนาหองปฏบตการวเคราะห ทดสอบ และสอบเทยบในประเทศ

3. การพฒนากลมผใชบรการมาตรวทยา

4. การสงเสรมใหมาตรวทยาเปนเครองมอในการ สรางเสรมสมพนธไมตรระหวางประเทศ

บทท5 การเชอมโยงระหวางแผนแมบทฯ

นโยบายงบประมาณและปจจยแหงความสำเรจในการพฒนาระบบมาตรวทยาแหงชาต


66

แผน

ภาพ

ท 8 การเชอม

โยงระหวางแผน

แมบท

การพ

ฒนาระบบ

มาตรวท

ยาแห

งชาตกบ

นโยบ

ายภาครฐ แผ

นยทธ

ศาสต

รชาต แผน

ปฏบต

ราชก

ารกระท

รวงวทย

าศาสตรแล

ะเทค

โนโลย

แล

ะแผน

บรหารราชการอนๆ

ทเกยวขอ

ง


67

5.2ประมาณการงบประมาณเบองตนตามแผนแมบทฯสถาบนมาตรวทยาแหงชาตเปนโครงสรางพนฐานทสำคญของชาต ซงตองไดรบการสนบสนน

จากภาครฐอยางตอเนองและเพยงพอ ลกษณะงานของสถาบนฯ ทตองจดหา รกษา และพฒนามาตรฐานแหงชาตรวมถงตองมการวจยและพฒนา เพอใหสามารถตดตามพฒนาการของเทคโนโลย ไดทนเวลา ทงนสดสวนการสนบสนนจากภาครฐอาจจะมความแตกตางไปในแตละปขนอยกบภาวะ การเงนการคลงและภาวะเศรษฐกจของประเทศในขณะนน โดยจะไดรบการสนบสนนงบประมาณในสดสวนรอยละ 50-60 ของแผนเสนอของบประมาณประจำป ทำใหการพฒนาระบบมาตรวทยาของชาตตองลาชาออกไป โดยปกตงบประมาณการดำเนนงานของสถาบนมาตรวทยาแหงชาตของทกประเทศจะเหมอนกน กลาวคอ รายไดโดยตรงจากการใหบรการจะประมาณรอยละ 10 ของงบประมาณรายจายทใชในการดำเนนงานทงหมด โดยเฉพาะประเทศทพฒนาแลวและมความกาวหนาดานวทยาศาสตรและเทคโนโลย รายไดจากการใหบรการของสถาบนมาตรวทยาแหงชาตจะนอยกวารอยละ 5 ของ งบประมาณทใชในการดำเนนการแตละป และงบประมาณรายจายอกประมาณรอยละ 90 ตอง ขอสนบสนนจากรฐบาล ผลลพธจากการพฒนาระบบมาตรวทยาของชาตใหเขมแขงจะมผลใหเศรษฐกจดขน เชน การลดการใชเงนตราตางประเทศในการตองสงอปกรณ เครองมอไปทำการ สอบเทยบในตางประเทศ การยกระดบขดความสามารถทางการวดของภาคอตสาหกรรม ซงนำไปสการพฒนาดานคณภาพผลตภณฑ และการลดตนทนการผลต อนเปนการเสรมสรางศกยภาพการ แขงขนในตลาดโลกของอตสาหกรรมไทย ซงผลกระทบดงกลาวนมมลคาสงกวางบประมาณในการดำเนนงานของสถาบนมาตรวทยาแหงชาต โดยสามารถประมาณการขนตำไดไมนอยกวาสบเทา (รายละเอยดระบไวในภาคผนวก ญ) รวมทงผลกระทบทมอาจจะคำนวณเปนตวเงนได เชน การทสงคมไทยมคณภาพชวตทดขน การประมาณความตองการงบประมาณตามแผนแมบทการพฒนาระบบ มาตรวทยาแหงชาต ฉบบท 2 ไดพจารณาถงปญหาภาวะวกฤตเศรษฐกจโลก และขอจำกดดานการเงนของภาครฐ มาประกอบในการประมาณการดวย เพอใหแผนแมบทการพฒนาระบบมาตรวทยาแหงชาต ฉบบท 2 (พ.ศ.2552-2559) สามารถนำไปสการปฏบตไดอยางเปนรปธรรม โดยมรายละเอยด ความตองการงบประมาณปรากฏตามตารางท 6


68

แผนยทธศาสตร/กลยทธประมาณการงบประมาณ(ลานบาท)

ป 2552

ป 2553

ป 2554

ป 2555

ป 2556

ป 2557

ป 2558

ป 2559

ป 52-59

แผนยทธศาสตรท1การพฒนาสถาบนมาตรวทยาแหงชาตและเครอขายพนธมตร

กลยทธท 1.1 สถาปนาและพฒนาหนวยวดแหงชาตใหเปนทยอมรบในระดบสากล และเพยงพอกบความตองการของประเทศ

1.3 51.6 106.3 94.7 35.3 85.0 60.3 96.2 530.7

กลยทธท 1.2 พฒนาโครงสราง พนฐานดานมาตรวทยาเคมและชวภาพของประเทศใหเขมแขง

17.4 119.8 210.6 73.6 98.1 8.5 8.6 8.6 545.2

กลยทธท 1.3 พฒนาและดำรงระบบคณภาพของสถาบน

19.4 23.9 58.5 65.0 71.5 78.5 86.5 95.0 498.3

กลยทธท 1.4 พฒนาการใหบรการสอบเทยบและการใหคำปรกษา

1.2 1.2 3.0 3.5 4.0 4.5 5.0 5.5 27.9

กลยทธท 1.5 พฒนาขดความสามารถดานงานวจยและพฒนา - ดานมาตรวทยาฟสกส - ดานมาตรวทยาเคม

28.7 5.0 44.5 87.3 64.3 63.9 46.0 24.0 363.7

28.7 4.6 26.5 64.3 44.3 44.9 30.0 11.0 254.3

- 0.4 18.0 23.0 20.0 19.0 16.0 13.0 109.4

กลยทธท 1.6 พฒนาบคลากรของสถาบนมาตรวทยาแหงชาต

4.9 5.0 5.7 6.0 6.3 6.7 7.0 7.3 48.9

กลยทธท 1.7 บรณาการดาน มาตรวทยากบตางประเทศ

6.4 17.2 23.0 25.0 27.0 29.0 31.0 33.0 191.6

กลยทธท 1.8 พฒนาระบบสารสนเทศใหมประสทธภาพและทนสมย

1.6 1.7 4.0 5.0 10.0 8.0 8.0 10.0 48.3

รวมงบประมาณยทธศาสตรท 1 80.9 225.4 455.6 360.1 316.5 284.1 252.4 279.6 2,254.6

แผนยทธศาสตรท2 การพฒนาหองปฏบตการวเคราะหทดสอบและสอบเทยบในประเทศ

กลยทธท 2.1 เสรมสรางความ เขมแขงหองปฏบตการวเคราะห ทดสอบ และสอบเทยบ

1.9 2.6 10.0 11.0 12.0 13.0 14.0 15.0 79.5

กลยทธท 2.2 สงเสรมใหม หองปฏบตการวเคราะห ทดสอบ และสอบเทยบในภมภาค

0.6 0.6 5.0 5.5 6.0 6.5 7.0 7.5 38.7

รวมงบประมาณยทธศาสตรท 2 2.5 3.2 15.0 16.5 18.0 19.5 21.0 22.5 118.2

ตารางท 6 ประมาณการความตองการงบประมาณในการพฒนาระบบมาตรวทยาแหงชาต ประจำปงบประมาณ พ.ศ.2552-2559 จำแนกตามแผนยทธศาสตรและกลยทธ


69

แผนยทธศาสตร/กลยทธประมาณการงบประมาณ(ลานบาท)

ป 2552

ป 2553

ป 2554

ป 2555

ป 2556

ป 2557

ป 2558

ป 2559

ป 52-59

แผนยทธศาสตรท3การสรางความตระหนกใหแกกลมผใชบรการมาตรวทยา


2.5 5.6 10.5 11.0 11.5 12.0 12.5 13.0 78.6

กลยทธท 3.2 ยกระดบความสามารถ ดานการวดในภาคอตสาหกรรม

1.0 1.0 1.5 2.0 2.5 3.0 3.5 4.0 18.5

กลยทธท 3.3 สงเสรมสนบสนนการวด ทางการแพทยใหเปนไปตาม มาตรฐานสากล - ดานมาตรวทยาฟสกส - ดานมาตรวทยาเคม

0.6 0.6 13.0 5.0 6.2 15.0 12.0 12.0 64.4

0.6 0.6 12.0 3.0 3.2 12.0 10.0 10.0 51.4

- - 1.0 2.0 3.0 3.0 2.0 2.0 13.0


แผนยทธศาสตรท4การสงเสรมใหมาตรวทยาเปนเครองมอในการสรางเสรมสมพนธไมตรระหวางประเทศ

กลยทธท 4.1 ใชมาตรวทยาเปนเครองมอในการเสรมสรางสมพนธไมตร ระหวางประเทศเพอนบาน

0.5 0.5 1.5 1.5 2.5 3.5 4.5 5.5 20.0

กลยทธท 4.2 สงเสรมผประกอบการไทยในการขยายตลาดสตางประเทศ

0.5 0.5 1.0 1.0 1.0 1.0 1.0 1.0 7.0



1 ประกอบดวย เงนเดอน สวสดการ สาธารณปโภค และบรหารทวไป 2 ป 2552-2553 คอ งบประมาณทสถาบนมาตรวทยาแหงชาตไดรบจรง ป 2554-2559 คอ ประมาณการความตองการงบประมาณของสถาบนฯ 3 ประมาณการความตองการงบประมาณป 2554-2559 รวมงบประมาณขอสรางอาคารศนยพฒนาวสดอางองและการลงทนเครองมอวดแหงชาต

รวมงบประมาณ 4 ยทธศาสตร 88.5 236.8 498.1 397.1 358.2 338.1 306.9 337.6 2561.3

งบประจำขนตำและบรหารทวไป1 111.5 125.3 163.5 181.5 201.8 220.4 239.7 261.0 1,504.7

รวมงบประมาณทงสน 200.02 362.12 661.63 578.63 560.03 558.53 546.63 598.63 4,066.0


70

5.3การวเคราะหปจจยแหงความสำเรจทมผลตอการพฒนาระบบมาตรวทยาแหงชาตปจจยหลกแหงความสำเรจ (Critical Success Factor : CSF) ของการพฒนาระบบ

มาตรวทยาของชาตทสำคญและจำเปนในการพฒนาระบบมาตรวทยาแหงชาตสามารถบรรลเปาหมาย ทกำหนด มรายละเอยดดงน

5.3.1ดานบคลากร การขาดแคลนผเชยวชาญดานมาตรวทยาเปนอปสรรคทสำคญตอการพฒนาระบบ

มาตรวทยา ในการเตรยมการบคลากรใหพรอมตอการพฒนาระบบมาตรวทยาจะตองดำเนนการใน 3 สวน ดงน 1) บคลากรของสถาบนมาตรวทยาแหงชาต 2) บคลากรของหองปฏบตการวเคราะห ทดสอบ และสอบเทยบระดบทตยภม และ 3) บคลากรทวไปในภาคอตสาหกรรม ภาคการศกษา และภาคประชาชน

1) การพฒนาบคลากรของสถาบนมาตรวทยาแหงชาต สถาบนฯ ไดบรรจบคลากรตามความตองการในระดบตางๆ และภาระงาน

อยางตอเนอง และจากเปาหมายตามแผนแมบทการพฒนาระบบมาตรวทยาแหงชาต ฉบบท 1 (พ.ศ.2542-2551) ระบพนกงานในป พ.ศ.2551 จะตองม 160 อตรา และสดสวนของผจบการศกษาระดบปรญญาโทหรอสงกวาจะตองเปนรอยละ 50 ของพนกงานทงหมด ซงผลการดำเนนงานในป พ.ศ.2551 สถาบนฯ มบคลากรจำนวน 164 อตรา และจำนวนพนกงานทจบการศกษาระดบปรญญาโทหรอสงกวา มจำนวน 82 อตรา คดเปนรอยละ 50 เปนไปตามเปาหมายทกำหนดไว

ตารางท 7 อตรากำลงคนของสถาบนฯ ป 2551 จำแนกตามวฒการศกษา

วฒการศกษา จำนวน รอยละ

ปรญญาเอก 12 7.32

ปรญญาโท 70 42.68

ปรญญาตร 61 37.20

ตำกวาปรญญาตร 21 12.80

รวม 164 100.00

สถาบนฯ ไดจดทำประมาณการความตองการอตรากำลงคนของสถาบนฯ พ.ศ.2552-2559 (รายละเอยดตารางท 8) อตรากำลงคนตามแผนดงกลาวจะสงเสรมสนบสนนใหการพฒนาระบบมาตรวทยาแหงชาตบรรลตามวตถประสงคทกำหนดไว นอกจากนการสถาปนาพฒนาหนวยวดแหงชาตใหเปนทยอมรบในระดบสากล มความจำเปนอยางยงทจะตองมบคลากรทมศกยภาพสง และจะตองมการพฒนาประสทธภาพของบคลากรอยางตอเนอง


71

ตารางท 8 ประมาณการความตองการอตรากำลงคนทเพมขนของสถาบนมาตรวทยาแหงชาต พ.ศ.2552-2559

ฝายอตราณ สนป2551

ความตองการอตรากำลงคนทเพมขน(คน)

ป 2552

ป 2553

ป 2554

ป 2555

ป 2556

ป 2557

ป 2558

ป 2559

ป 52-59

ฝายมาตรวทยาเชงกล 27 27

- นกเรยนทนทจะกลบมา 1 - - 3 - - 1 - 5

- ขอเพมใหม 1 - - - 1 - 1 - 3

หองปฏบตการความดนและสญญากาศ

- นกเรยนทนทจะกลบมา - - 1 1 - - - - 2

- ขอเพมใหม 1 - - - - - - - 1

รวมเชงกล 27 3 - 1 4 1 - 2 - 38

ฝายมาตรวทยาไฟฟา 24 24

- นกเรยนทนทจะกลบมา 2 - - 4 1 - - - 7

- ขอเพมใหม - - - - - - - - -

รวมไฟฟา 24 2 - - 4 1 - - - 31

ฝายมาตรวทยามต 16 16

- นกเรยนทนทจะกลบมา - - - 1 - - - - 1

- ขอเพมใหม - 3 1 1 1 - - - 6

รวมมต 16 - 3 1 2 1 - - - 23

ฝายมาตรวทยาอณหภม 10 10

- นกเรยนทนทจะกลบมา 2 - 1 1 - - - - 4

- ขอเพมใหม - - - - - - - - -

รวมอณหภม 10 2 - 1 1 - - - - 14

ฝายมาตรวทยาเสยงและการสนสะเทอน 7 7

- นกเรยนทนทจะกลบมา - 2 - - - - - - 2

- ขอเพมใหม - - - - - - - - -

รวมเสยงฯ 7 - 2 - - - - - - 9

ฝายมาตรวทยาแสง 5 5

- นกเรยนทนทจะกลบมา - - - - 1 - - - 1

- ขอเพมใหม - 2 - - - - - - 2

รวมแสง 5 - 2 - - 1 - - - 8

ฝายมาตรวทยาเคมและชวภาพ 13 13

- นกเรยนทนทจะกลบมา - - 2 1 3 - - - 6

- ขอเพมใหม 1 4 4 8 3 7 7 8 42

รวมเคมฯ 13 1 4 6 9 6 7 7 8 61

รวมสายวชาการทเพม

- นกเรยนทนทจะกลบมา - 5 2 4 11 5 - 1 - 28

- ขอเพมใหม - 3 9 5 9 5 7 8 8 54

รวมสายวชาการทเพม - 8 11 9 20 10 7 9 8 82

รวมสายวชาการ 102 8 11 9 20 10 7 9 8 184

รวมสายสนบสนน 59 3 3 3 2 2 - - - 72

พนกงานระดบบรหาร 3 3

รวมทงหมด 164 11 14 12 22 12 7 9 8 259


72

2) การพฒนาบคลากรของหองปฏบตการวเคราะห ทดสอบ และสอบเทยบระดบทตยภม ควรเนนการพฒนาบคลากรของหองปฏบตการวเคราะห ทดสอบ และสอบเทยบระดบ

ทตยภมใหเปนผเชยวชาญทางดานมาตรวทยา เพอบรรเทาความขาดแคลนบคลากรดานมาตรวทยา และเพอตอบสนองความตองการการรบรองคณภาพผลตภณฑของภาคอตสาหกรรม และความตองการการบรการทไดมาตรฐานของภาคประชาชน ดงนนการเรงพฒนาบคลากรของหองปฏบตการฯ ระดบทตยภมถอวาเปนปจจยแหงความสำเรจทสำคญประการหนงในการชวยพฒนาระบบมาตรวทยา

3) การพฒนาบคลากรทวไปในภาคอตสาหกรรมและภาคประชาชน ควรดำเนนการเรงเสรมสรางความตระหนก เผยแพรความร ความสำคญ และประโยชน

ของมาตรวทยาแกบคลากรทอยในระบบงาน กลมบคคลทจะเขาสระบบงานในอนาคต และประชาชน ผใชบรการระบบมาตรวทยา การพฒนาบคลากรเปนกจกรรมหลกทสำคญยงในการพฒนาระบบ มาตรวทยา

5.3.2 ดานงบประมาณ ระบบมาตรวทยาแหงชาตเปนโครงสรางพนฐานทสำคญของประเทศ ซงตองไดรบ

การสนบสนนจากภาครฐอยางตอเนองและเพยงพอ โดยเฉพาะสถาบนมาตรวทยาแหงชาตทมลกษณะงานทตองจดหา รกษา และพฒนามาตรฐานแหงชาตรวมถงตองมการวจยและพฒนา เพอใหสามารถตดตามพฒนาการของเทคโนโลยไดทนเวลา ทำใหสถาบนฯ เปนหนวยงานทไมสามารถพงตนเองทางการเงนได ทงนสดสวนการสนบสนนจากภาครฐอาจจะมความแตกตางไปในแตละปขนอยกบภาวะการเงนการคลงและภาวะเศรษฐกจของประเทศในขณะนน แตสวนใหญจะไดรบการสนบสนนจาก ภาครฐในสดสวนรอยละ 50-60 ของแผนทเสนอของบประมาณประจำป ทำใหการพฒนาระบบ มาตรวทยาของชาตตองลาชาออกไป เปนขอเทจจรงของทกประเทศวารายไดโดยตรงของสถาบน มาตรวทยาแหงชาต จะไมสามารถครอบคลมคาใชจายทใชดำเนนงาน แตผลการพฒนาระบบ มาตรวทยาของชาตมผลกระทบใหเศรษฐกจดขน เชน การลดเงนตราตางประเทศในการ ตองสงอปกรณ เครองมอไปทำการสอบเทยบในตางประเทศ การยกระดบขดความสามารถทางการวด ของภาคอตสาหกรรม ซงนำไปสการพฒนาดานคณภาพผลตภณฑ และการลดตนทนการผลต อนเปนการเสรมสรางศกยภาพการแขงขนในตลาดโลกของอตสาหกรรมไทย ซงผลกระทบดงกลาวน มมลคาสงกวางบประมาณในการดำเนนงานของสถาบนมาตรวทยาแหงชาต โดยสามารถประมาณการขนตำไดไมนอยกวาสบเทา (รายละเอยดในภาคผนวก ญ) รวมทงผลกระทบทมอาจจะคำนวณ เปนตวเงนได เชน การทสงคมไทยมคณภาพชวตทดขน


73

5.3.3ดานเครอขายพนธมตรมาตรวทยา ในการดำเนนการพฒนาระบบมาตรวทยาของชาตใหเขมแขง สถาบนมาตรวทยา

แหงชาตไมสามารถทำไดเองตามลำพง หากจะตองรวมมอประสานงานกบหนวยงาน องคกร บคลากรในหนวยงานตางๆ ทงในและตางประเทศ เชน องคกรมาตรวทยาระดบภมภาคและระดบนานาชาต หนวยงานรบรองมาตรฐานการบรหารงานและความสามารถหองปฏบตการ สำนกงบประมาณ สถาบนการศกษา สภาอตสาหกรรมแหงประเทศไทย เครอขายมาตรวทยาเคมและชวภาพ สมาคม หองปฏบตการสอบเทยบแหงประเทศไทย เปนตน เพอระดมความรวมมอในการดำเนนงาน เพอพฒนางานดานมาตรวทยาของชาตใหกาวหนา ดงนนการเหนความสำคญและการยนดรวมมอของ เครอขายในการบรณาการ เพอพฒนาระบบมาตรวทยาของชาต จงเปนปจจยทสำคญอกประการหนง

5.4กลไกการดำเนนงานตามแผนแมบทการพฒนาระบบมาตรวทยาแหงชาต

ขนตอนการดำเนนงานเพอใหบรรลวตถประสงคตามแผนแมบทการพฒนาระบบมาตรวทยาแหงชาตอยางมประสทธภาพ มดงน

5.4.1 จดทำแผนกลยทธการพฒนาระบบมาตรวทยาแหงชาต โดยมรายละเอยดการ ดำเนนงานโครงการตางๆ ตามแผนยทธศาสตรทกำหนด

5.4.2 ดำเนนการโครงการตามแผนกลยทธ ไดแก การวางแผนการดำเนนการ การปฏบตงานตามแผน การประเมนผล และการปรบปรงการดำเนนการเพอใหไดผลสงสด


74


75

การตดตามและประเมนผลตามแผนแมบทการพฒนาระบบมาตรวทยาแหงชาต ฉบบท 2 พ.ศ.2552-2559 ไดกำหนดแนวทางการตดตามและประเมนผลไว 2 ระดบ คอ 1) การประเมนตนเอง และ 2) การประเมนโดยหนวยงานภายนอก มขนตอนการดำเนนการ ดงน

6.1การประเมนโดยการประเมนตนเอง

ประกอบดวยการประเมน 2 ประเภท คอ 6.1.1 ประเมนดานประสทธภาพ เปนการประเมนกระบวนการ (Process Evaluation) ใน

การดำเนนการ เพอใหเกดผลผลตตามแผน ไดแก 1) ประเมนจากความสำเรจของการปฏบตงานตามแผน 2) ประเมนจากทรพยากรทใชในการดำเนนงาน 6.1.2 ประเมนดานประสทธผล เปนการประเมนผลผลต (Output Evaluation) เพอดวาได

ผลผลตตามวตถประสงคหรอไม ไดแก 1) ประเมนจากตวชวด 2) ประเมนผลดวยเครองมอวดวเคราะหระดบความสำเรจของการดำเนนงานจากการ

ใชจายงบประมาณประจำป (Performance Assessment Rating Tools : PART) 6.2การประเมนโดยหนวยงานภายนอก

เปนการประเมนความคมคาระดบผลผลต ไดแก การประเมนผลการดำเนนงานกองทนเพอการพฒนาระบบมาตรวทยา โดยหนวยงานภาครฐ/เอกชน/สถาบนการศกษาทมความเชยวชาญและไดรบการยอมรบในสงคมใหประเมนความกาวหนาและความสำเรจ

ทงนภายหลงการประเมนความกาวหนาและความสำเรจจากหนวยงานภายนอกแลว นำรายงานเสนอคณะกรรมการมาตรวทยาแหงชาตรบทราบเพอใหขอคดเหนหรอเสนอแนะแนวทางการแกไข ใหผรบผดชอบทเกยวของรบทราบและแกไข และดำเนนการตามขอคดเหนและ ขอเสนอแนะของผประเมนภายนอกและคณะกรรมการมาตรวทยาแหงชาตตอไป

บทท6 การตดตามและประเมนผล


76

ตารางท 9 ตวชวดผลการดำเนนงานการพฒนาระบบมาตรวทยาแหงชาต พ.ศ.2552-2559 จำแนกตามแผน ยทธศาสตรและกลยทธ

แผนยทธศาสตร/

กลยทธ ตวชวดป

2552ป

2553ป

2554ป

2555ป

2556ป

2557ป

2558ป

2559


กลยทธท 1.1 สถาปนาและพฒนาหนวยวดแหงชาตใหเปนทยอมรบในระดบสากล และเพยงพอกบความตองการของประเทศ

- จำนวนหนวยวด/ ความสามารถใหมดาน การวดทไดรบการสถาปนาและพฒนาสามารถใหบรการแกลกคาได (หนวยวด)

12 9 23 20 14 11 10 13

กลยทธท 1.2 พฒนาโครงสรางพนฐานดาน มาตรวทยาเคมและชวภาพของประเทศใหเขมแขง

- รายละเอยดตามแผนยทธศาสตรชาตดาน มาตรวทยาเคมและชวภาพ ในตารางท 10 ภาคผนวก ง

กลยทธท 1.3 พฒนาและดำรงระบบคณภาพของสถาบน

- จำนวนรายการวดของหองปฏบตการฯ ทสามารถรกษามาตรฐานตาม ISO/IEC 17025 ได (รายการวด)

94 97 101 106 114 121 125 128

- จำนวนรายการวดของหองปฏบตการฯ ทขอรบการรบรอง ISO/IEC 17025 เพมขน (รายการวด)

3 4 5 8 7 4 3 3

กลยทธท 1.4 พฒนาการใหบรการสอบเทยบและ การใหคำปรกษา

- จำนวนเครองมอ/ ใบ Certificate ทใหบรการวเคราะห ทดสอบ และ สอบเทยบ (รายการ)

3,250 3,300 3,400 3,500 3,600 3,700 3,750 3,800

- จำนวนการใหคำปรกษา/ ใหความรวมมอทาง วชาการดานมาตรวทยา (ครง )

100 120 150 170 190 210 230 250

6.3ดชนชวดผลความสำเรจ/ตวชวดผลการดำเนนงานเพอใหการดำเนนงานพฒนาระบบมาตรวทยาของชาตบรรลเปาหมายทตงไว ไดกำหนดดชน

วดผลความสำเรจหรอตวชวดผลการดำเนนงาน (Key Performance Index : KPI) โดยมรายละเอยดในตารางท 9


77


แผนยทธศาสตร/กลยทธ ตวชวด

ป2552

ป2553

ป2554

ป2555

ป2556

ป2557

ป2558

ป2559


กลยทธท 1.5 พฒนา ขดความสามารถดานงานวจยและพฒนา

- จำนวนผลงานวจยและพฒนาสามารถดำเนนการไดตามแผนรอยละ 100 (รอยละ)

13 20 11 10 11 10 5 6

- จำนวนบทความท ตพมพในประเทศ (เรอง)

10 16 22 22 20 16 14 10

- จำนวนบทความท ตพมพตางประเทศ (เรอง)

2 8 11 11 10 8 7 5

กลยทธท 1.6 พฒนาบคลากรของสถาบน มาตรวทยาแหงชาต

- จำนวนพนกงานทไดรบการฝกอบรมดานมาตรวทยาและอนๆ ในตางประเทศ (คน-วน)

670 712 760 817 865 916 967 1021

- จำนวนพนกงานทไดรบการฝกอบรมในประเทศ (คน-วน)

850 878 910 948 980 1,014 1,048 1,084

กลยทธท 1.7 บรณาการดานมาตรวทยากบ ตางประเทศ

- จำนวนโครงการความรวมมอดานมาตรวทยา (โครงการ)

4 6 8 8 10 10 10 10

กลยทธท 1.8 พฒนาระบบสารสนเทศใหมประสทธภาพและ ทนสมย

- จำนวนฐานขอมล ทพฒนาขนใชงาน (ฐานขอมล)

2 2 2 2 2 2 2 2

- จำนวนรายการเชอมโยงขอมลมาตรวทยาทนำเขาสการใหบรการ STKC ของ วท. (รายการ)

30 30 40 40 50 50 60 60

- จำนวนผเขาเยยมชมเวบไซดของสถาบนฯ (ราย)

20,000 20,000 20,000 22,000 22,000 22,000 25,000 25,000

- จำนวนรายการใหบรการวสดสารนเทศในงาน หองสมด (รายการ)

3,000 3,000 3,500 3,500 4,000 4,000 4,500 4,500


78


แผนยทธศาสตร/ กลยทธ ตวชวด

ป 2552

ป2553

ป2554

ป2555

ป2556

ป2557

ป2558

ป2559

แผนยทธศาสตรท2การพฒนาหองปฏบตการวเคราะหทดสอบและสอบเทยบในประเทศ

กลยทธท 2.1 เสรมสรางความเขมแขง หองปฏบตการวเคราะห ทดสอบ และ สอบเทยบ

- จำนวนหนวยวดทจดเปรยบเทยบผลการวดภายในประเทศ (หนวยวด)

12 13 18 18 16 12 10 6

- จำนวนหนวยงานทเขารวมเปรยบเทยบผล การวดภายในประเทศ (หนวยงาน)

270 300 360 360 320 240 200 120

- จำนวนกจกรรมของชมรมมาตรวทยา (ชมรม/กจกรรม)

10/20 10/20 10/20 10/20 10/20 10/20 10/20 10/20

- จำนวนผเขารวมอบรมหลกสตรดานมาตรวทยา (คน)

500 550 600 650 700 750 800 850

- จำนวนกจกรรม บรณาการดานมาตรวทยากบหนวยงานตางๆ (กจกรรม)

7 10 10 10 10 10 10 10

กลยทธท 2.2 สงเสรมใหมหองปฏบตการวเคราะห ทดสอบ และสอบเทยบในภมภาค

- จำนวนกจกรรม สงเสรมใหมหองปฏบตการ วเคราะห ทดสอบ และสอบเทยบในภมภาค (กจกรรม)

6 6 10 10 10 10 10 10

- จำนวนสาขาการ วดใหมทหองปฏบตการวเคราะห ทดสอบ และ สอบเทยบ ขยายการ ใหบรการ (สาขาการวด)

3 3 3 3 3 3 3 3


79


แผนยทธศาสตร/กลยทธ ตวชวด

ป2552

ป2553

ป2554

ป2555

ป2556

ป2557

ป2558

ป2559

แผนยทธศาสตรท3การสรางความตระหนกใหแกกลมผใชบรการมาตรวทยา


- จำนวนกจกรรมสงเสรม ใหมการเรยนการสอนดานมาตรวทยาในสถานศกษา และจำนวนคร อาจารย ทผานการอบรม (กจกรรม/ คน)

2/100 2/100 2/100 2/100 2/100 2/100 2/100 2/100

- จำนวนผเขารวมกจกรรมการเผยแพรความร ดานมาตรวทยา (คน)

250 250 250 250 250 250 250 250

กลยทธท 3.2 ยกระดบความสามารถดานการวด ในภาคอตสาหกรรม

- จำนวนกจกรรม จำนวนโรงงานและบคลากรทเขารวมกจกรรมยกระดบความสามารถดานการวด (กจกรรม/โรงงาน/คน)

5/10/250

5/10/250

5/10/250

5/10/250

5/10/250

5/10/250

5/10/250

5/10/250

กลยทธท 3.3 สงเสรมสนบสนนการวดทาง การแพทยใหเปนไปตามมาตรฐานสากล

- จำนวนกจกรรมการ สงเสรมสนบสนนการวดทางการแพทยใหเปนไปตามมาตรฐานสากล (กจกรรม)

1 1 2 2 2 2 2 2

-จำนวนรายการวสดอางอง (Matrix Reference Materials) ทผลต (รายการ)

- - - - 1 1 1 1

- จำนวนโปรแกรม การทดสอบความชำนาญการวดดานเคมและชวภาพใหไดมาตรฐานตามระบบคณภาพ ISO/IEC 17043 (โปรแกรม)

- - - - 1 1 1 1


80

6.4 ผลทคาดวาจะไดรบจากการพฒนาระบบมาตรวทยาของชาตภายหลงจากการดำเนนงานตามแผนยทธศาสตรของแผนแมบทพฒนาระบบมาตรวทยา

แหงชาต ฉบบท 2 (พ.ศ.2552-2559) คาดวาจะไดผลผลต ผลลพธ และผลกระทบดงน 6.4.1 ผลผลต โครงสรางระบบมาตรวทยาของชาตอนประกอบดวย สถาบนมาตรวทยาแหงชาต

หองปฏบตการวเคราะห ทดสอบ และสอบเทยบระดบทตยภม และกลมผใชบรการระบบมาตรวทยา ไดรบการพฒนาใหเขมแขงขน รายละเอยดดงน

1) สถาบนมาตรวทยาแหงชาต สถาบนมาตรวทยาแหงชาต สามารถดำเนนการใหบรรลวตถประสงคตามพนธกจ

ในการสถาปนาหนวยวด และการใหบรการตามความตองการในประเทศ ไดแก • หนวยวดของประเทศไทยเปนทยอมรบในระดบนานาชาต โดยสถาบนมาตรวทยา

แหงชาตสถาปนาหนวยวดแหงชาตใหเปนทยอมรบในระดบสากล ในสาขาการวดและพสยทครอบคลมกบความตองการของภาคอตสาหกรรมในประเทศเพมเปนจำนวน 536 รายการวด

• โครงสรางพนฐานดานมาตรวทยาเคมและชวภาพของประเทศไทยมความเขมแขง และศกยภาพดานมาตรวทยาเคมและชวภาพของชาตไดรบการยอมรบจากนานาชาต จากการจดตงศนยพฒนาวสดอางองรบรองดานเคมและชวภาพ เพอพฒนาความสามารถผลตวสดอางองมาตรฐานของประเทศไทย อนจะชวยลดงบประมาณการสงซอวสดอางองดงกลาวและเปนการเพมรายไดจาก การจำหนายวสดอางองเหลานแกประเทศอน

• ศกยภาพดานมาตรวทยาเคมและชวภาพของชาตไดรบการพฒนาใหเพยงพอกบความตองการของภาคอตสาหกรรมและเปนทยอมรบของนานาชาต ทำใหสถาบนมาตรวทยาแหงชาตสามารถผลตสารมาตรฐานและวสดอางองไดเองเพมขนไมตำกวา 8 ชนด ทำใหลดการสญเสยเงนตราตางประเทศ จากการนำเขาหรอผลตแลวสงใหหองปฏบตการตางประเทศวเคราะหและทดสอบ


แผนยทธศาสตร/ กลยทธ ตวชวด

ป2552

ป2553

ป2554

ป2555

ป2556

ป2557

ป2558

ป2559

แผนยทธศาสตรท4การสงเสรมใหมาตรวทยาเปนเครองมอในการเสรมสรางสมพนธไมตรระหวางประเทศ

กลยทธท 4.1 ใชมาตรวทยาเปนเครองมอในการ เสรมสรางสมพนธไมตรระหวางประเทศเพอนบาน

- จำนวนกจกรรมการอบรมทมบคลากรตางชาตเขารวมและจำนวนบคลากรตางชาตทผานการอบรม (กจกรรม/คน)

2/10 2/10 2/10 2/10 2/10 2/10 2/10 2/10

กลยทธท 4.2 สงเสรม ผประกอบการไทยในการขยายตลาดสตางประเทศ

- จำนวนกจกรรมสงเสรมและจำนวนผประกอบการทเขารวมกจกรรม (กจกรรม/หนวยงาน)

1/5 1/5 1/5 1/5 1/5 1/5 1/5 1/5

1 กจกรรมการผลตวสดอางอง ทง Pure Substance และ Matrix Reference Material ใชเวลาในกระบวนการผลตประมาณ 3-4 ป (เมอไดรบจดสรรงบประมาณและมการดำเนนงาน จะเกดผลงานตามตวชวดในปทสามหรอปทส)


81

• นานาชาตใหการยอมรบในความสามารถดานการวดของประเทศไทยและนำไป เผยแพรในเวบไซตขององคกรชงตวงวดระหวางประเทศ (BIPM Website) เพมขนเปน 482 รายการวด

• ดำรงระบบคณภาพของสถาบนมาตรวทยาแหงชาต เพอความเชอมนในการ ดำเนนงานของสถาบนฯ ในประเทศ สถาบนฯ ยงคงไดรบการรบรองระบบบรหารงานคณภาพ ISO 9001 จากสถาบนรบรองมาตรฐานไอเอสโอ

• ไดรบการยอมรบในระบบคณภาพของสถาบนมาตรวทยาแหงชาตจากนานาชาต จากการทสถาบนฯ ไดรบการรบรองความสามารถหองปฏบตการสอบเทยบของสถาบนฯ ตามมาตรฐานสากล (ISO/IEC 17025) เพอใหการวดเปนไปตามขอกำหนดเดยวกนทวโลก เพมขนเปน 128 รายการวด

2) หองปฏบตการวเคราะห ทดสอบ และสอบเทยบระดบทตยภม หองปฏบตการวเคราะห ทดสอบ และสอบเทยบระดบทตยภมมศกยภาพและ

คณภาพเพมขน พรอมใหบรการตามความตองการของภาคอตสาหกรรมและการบรการภายในประเทศ ไดแก

• หองปฏบตการสอบเทยบระดบทตยภมมศกยภาพและมาตรฐาน มความพรอม ในการใหบรการแกภาคอตสาหกรรม โดยหองปฏบตการสอบเทยบระดบทตยภมไดรบการรบรองความสามารถตามมาตรฐาน ISO/IEC 17025 ไมตำกวารอยละ 70 ของหองปฏบตการฯ ทงประเทศ และกระจายทวถงทกภมภาค

• จากการพฒนาโครงสรางพนฐานดานมาตรวทยาเคมและชวภาพของประเทศไทยใหเขมแขง สงผลใหหองปฏบตการวเคราะหทดสอบทางการแพทยทไดมาตรฐานสากลมจำนวนเพมขน

3) กลมผใชบรการระบบมาตรวทยา กลมผใชบรการอนไดแก กลมบคคลผอยในระบบงานปจจบน กลมบคคลผจะเขาส

ระบบงานในอนาคต และกลมบคคลทวไป ไดเหนความสำคญและนำความรดานมาตรวทยาไปใชประโยชนมากขน ดงน

• เกดการยกระดบคณภาพการวดการวเคราะหในภาคอตสาหกรรม ผลตภณฑของภาคอตสาหกรรมมคณภาพไดมาตรฐานตามขอกำหนดทผสงซอตองการ โดยจำนวนเครองมอวดของภาคอตสาหกรรม ซงเปนเครองมอวดทใชกระบวนการผลตและการตรวจสอบคณภาพผลตภณฑ ทไดรบ การสอบเทยบอยางถกตองเพมขนไมนอยกวารอยละ 8 ของเครองมอวดในภาคอตสาหกรรมทงประเทศ

• การใชมาตรวทยาเปนเครองมอของรฐในกจการตางประเทศ จะทำใหประเทศ เพอนบานมความเปนมตรมากขน สงผลใหสามารถนำผประกอบการไปดำเนนธรกจเกยวกบเครองมอวด ในตางประเทศได

• มการเรยนการสอนเนอหาวชามาตรวทยาในสถาบนการศกษาในทกระดบการศกษา ไดแก การศกษาขนพนฐาน, การศกษาระดบอาชวะ และระดบอดมศกษา


82

6.4.2ผลลพธ ผลลพธอนเกดจากการดำเนนงานพฒนาระบบมาตรวทยาของชาต มดงน 1) กจกรรมการวดในภาคอตสาหกรรมถกตองมากยงขนทำใหผลตภณฑมคณภาพ

ลดการสญเสยวตถดบและพลงงานในกระบวนการผลต ซงเปนการลดตนทนการผลต ทำใหความสามารถการแขงขนในตลาดโลกสงขน

2) การสงเสรมใหกลมผใชบรการระบบมาตรวทยาเหนความสำคญและประโยชนของระบบมาตรวทยาทมตอการผลต และการตรวจสอบคณภาพของผลตภณฑ สงผลใหภาคอตสาหกรรมพฒนาระบบการวดและการตรวจสอบคณภาพของผลตภณฑ เพอใหสามารถผานการรบรองระบบคณภาพตามมาตรฐาน ISO 9001 ได มจำนวนเพมมากขน

3) หองปฏบตการวเคราะห ทดสอบ และสอบเทยบของไทยไดรบการรบรองความสามารถตามมาตรฐาน ISO/IEC 17025 เพมขน ซงมผลใหนานาชาตยอมรบผลการวดของประเทศไทย เปนการลดอปสรรคทางการคาทเกดจากปญหาดานเทคนค (TBT)

4) กลมบคลากรทจะเขาสระบบงานในอนาคต อนไดแก นสต นกศกษา มความรดานมาตรวทยาเพมขน

5) จำนวนเครองมอวดทสงสอบเทยบตางประเทศลดลง เปนการลดคาใชจายในการ สงเครองมอวดไปสอบเทยบยงตางประเทศ

6) ลดงบประมาณทแตละหองปฏบตการตองสงซอสารมาตรฐานและวสดอางองจาก ตางประเทศ สามารถหารายไดจากการจำหนายสารมาตรฐานและวสดอางองทผลตไดในประเทศแก ตางประเทศ

6.4.3ผลกระทบ ผลกระทบอนเกดจากการดำเนนงานพฒนาระบบมาตรวทยาของชาต มดงน 1) ผลตภณฑของประเทศไทยสามารถแขงขนไดในตลาดโลก เปนการเพมมลคาการ

สงออก ยงผลใหเศรษฐกจของชาตดขนอยางยงยน 2) เกดการลงทนในธรกจสงออกเพมขน เปนการขยายฐานเศรษฐกจของชาต 3) ประชาชนมความตระหนกถงประโยชนและเหนความสำคญของมาตรวทยามากขน 4) มาตรวทยามบทบาทสำคญในการคมครองผบรโภค ทำใหสนคาอปโภคบรโภคและ

การบรการมมาตรฐานทด 5) ระบบมาตรวทยาทสมบรณสงผลใหมความตองการบคลากรทมความรความสามารถ

ดานมาตรวทยาในหลายๆ ระดบ ทำใหเกดการเพมจำนวนความตองการบคลากรผใชวชาชพดาน มาตรวทยาในสงคมไทยเพมขน อนเปนการสรางงานสรางอาชพใหกบประชาชนในสงคม

6) การวด วเคราะห และทดสอบทดทำใหการอนรกษสงแวดลอมไดมาตรฐานสากล เนองจากการควบคมและตรวจสอบการปลอยมลพษของภาคอตสาหกรรมอยในปรมาณทไมเปนภย ตอสงแวดลอม

7) ระบบมาตรวทยาของชาตทเขมแขงเปนรากฐานในการพฒนาเศรษฐกจของชาต การคมครองใหสนคาอปโภคและบรโภคเปนไปตามมาตรฐานสากล และการอนรกษสงแวดลอม ตามมาตรฐานสากล สงผลใหคณภาพชวตของประชาชนไทยดขนอยางยงยน


83

แผน

ภาพ

ท 9 ส

รปผล

ผลตท

คาดวาจะไดรบจ

ากการพ

ฒนาระบบ

มาตรวท

ยาขอ

งชาต

หนว

ยงาน

ผลผล

ตจาก

การพ

ฒนา

ระบบมา

ตรวท

ยา

ผลผล

ตทคา

ดวาจ

ะไดร

บจา

กการพฒนา

ระบบมาต

รวทยา

กอนม

แผนแ

มบทพฒนา

ระบบมา

ตรวท

ยาแห

งชาต

ฉบ

บท1

พ.ศ.254

2-25

51

แผนแ


ระบบมา

ตรวท

ยาแห

งชาต

ฉบบท1

พ.ศ.2552-2559

แผนแ



รวทยา

แหงช

าตฉบบท2

สถาบ

นมาต

รวทย

าแห

งชาต

-

มอาค

ารหอ

งปฏบ

ตกาฯ

รทเ

ปนไป

ตามม

าตรฐ

านสา

กล

ณ เท

คโนธ

าน ร

งสต

คลอง

หา จ

.ปทม

ธาน

สามา

รถบำ

รงรก

ษาระ

บบคณ

ภาพ

ของอ

าคาร

ปฏบต

การฯ

ณ เ

ทคโน

ธาน

อยาง

ตอเน

องให

เปนไ

ปตา

มเงอ

นไขท

มาตร

ฐานส

ากลก

ำหนด

- สา

มารถ

สถาป

นาหน

วยวด

แหงช

าต จ

ำนวน

424

รา

ยการ

วด

หนวย

วดขอ

งประ

เทศไ

ทยเป

นทยอ

มรบใ

นระด

บนาน

าชาต

โดย

สถาบ

นมาต

รวทย

าแหง

ชาตส

ถาปน

าหน

วยวด

แหงช

าตให

เปน

ทยอ

มรบ

ในระ

ดบสา

กล ใ

นสา

ขากา

รวดแ

ละพ

สยทคร

อบคล

มกบ

ความ

ตองก

ารขอ

งภาค

อตสา

หกรร

มในป

ระเท

ศเพ

มเปน

จำนว

น 53

6 รา

ยการ

วด

- คว

ามสา

มารถ

ทางก

ารสอ

บเทย

บและ

การว

ดไดร

บ กา

รบนท

กในฐ

านขอ

มลบน

BIP

M W

ebsit

e

จำนว

น 34

7 รา

ยการ

วด

นานา

ชาตใ

หการ

ยอมร

บในค

วามส

ามาร

ถดาน

การว

ดของ

ประเ

ทศไท

ยและ

นำไป

เผยแ

พรใ

นเวบ

ไซด

ของอ

งคกร

ชงตว

งวดร

ะหวา

งประ

เทศ

(BIP

M W

ebsit

e) เพ

มขนเ

ปน 4

82 ร

ายกา

รวด

- กา

รไดร

บกา

รรบ

รองร

ะบบ

บรห

ารงา

นคณ

ภาพ

ISO

900

1 จา

กสำน

กงาน

รบรอ

งมาต

รฐาน

ไอเอ

สโอ

ดำรง

ระบ

บคณ

ภาพ

ของส

ถาบ

นมาต

รวท

ยาแห

งชาต

เพ

อคว

ามเช

อมน

ในกา

รดำเ

นน

งาน

ของ

สถาบ

นฯ ใ

นประ

เทศ

สถาบ

นฯ ย

งคงไ

ดรบก

ารรบ

รองร

ะบบบ

รหาร

งานค

ณภา

พ I

SO 9

001

จาก

สถาบ

นรบร

องมา

ตรฐา

นไอเ

อสโอ

- ได

รบกา

รรบร

องคว

ามสา

มารถ

หองป

ฏบตก

ารฯ

ตามม

าตรฐ

าน IS

O/IE

C 17

025

จำนว

น 94

ราย

การว

ด ได

รบกา

รยอมรบ

ในระ

บบ

คณภาพ

ของส

ถาบ

นมาต

รวท

ยาแห

งชาต

จากน

านาช

าต จ

ากกา

รท

สถาบ

นฯ ไ

ดรบก

ารรบ

รองค

วามส

ามาร

ถหอง

ปฏบต

การฯ

ของ

สถาบ

นฯ ต

ามมา

ตรฐา

นสาก

ล (IS

O/

IEC

1702

5) เพ

อใหก

ารวด

ไปตา

มขอก

ำหนด

เดยว

กนทว

โลก

เพมข

นเปน

128

ราย

การว

ด

- -

โครง

สราง

พน

ฐานด

านมา

ตรวท

ยาเค

มและ

ชวภา

พขอ

งประ

เทศไ

ทยมค

วามเ

ขมแข

ง แล

ะศกย

ภาพ

ดานม

าตรว

ทยาเ

คมแล

ะชวภ

าพขอ

งชาต

ไดรบ

การย

อมรบ

จากน

านาช

าต จ

ากกา

รจดต

งศนย

พฒ

นาวส

ดอาง

องรบ

รองด

านเค

มและ

ชวภา

พ เ

พอพ

ฒนา

ความ

สามา

รถผล

ตวสด

อาง

องมา

ตรฐา

นของ

ประเ

ทศไท

ย อน

จะชว

ยลดง

บประ

มาณ

การส

งซอว

สดอา

งองด

งกลา

วและ

เปน

การเ

พมร

ายได

จาก

การจ

ำหนา

ยวสด

อางอ

งเหล

านแก

ประเ

ทศอน

-

สามา

รถผล

ตวสด

และส

ารอา

งองร

บรอง

ได จ

ำนวน

3 ช

นด

ศกยภ

าพดา

นมาต

รวทย

าเคม

และช

วภาพ

ของช

าตได

รบกา

รพฒ

นาให

เพยง

พอก

บควา

มตอง

การข

องภา

คอตส

าหกร

รมแล

ะเปน

ทยอม

รบขอ

งนาน

าชาต

ทำใ

หสถา

บนมา

ตรวท

ยาแห

งชาต

สามา

รถผล

ตสา

รมาต

รฐาน

และว

สดอ

างองไ

ดเอง

เพม

ขนไม

ตำก

วา 8

ชน

ด ท

ำให

ลดกา

รสญ

เสย

เงน

ตรา

ตางป

ระเท

ศ เน

องจา

กการ

นำเข

าหรอ

ผลตแ

ลวสง

ใหหอง

ปฏบตก

าฯ ร

ตางป

ระเท

ศวเค

ราะห

และ

ทดสอ

บ


84

แผน

ภาพ

ท 9 (ต

อ)

หนว

ยงาน

ผลผล

ตจาก

การพ

ฒนา

ระบบมา

ตรวท

ยา

ผลผล

ตทคา

ดวาจ

ะไดร

บจา

กการพฒนา


รวทยา

กอนม

แผนแ


ระบบมา

ตรวท

ยาแห

งชาต

ฉบ

บท1

พ.ศ.254

2-25

51

แผนแ


ระบบมา

ตรวท

ยาแห

งชาต

ฉบบท1

พ.ศ.2552-2559

แผนแ



รวทยา

แหงช

าตฉบบท2

หองป

ฏบตก

ารสอ

บเทย

บระด

บทต

ยภม

มห

องป

ฏบ

ตการ

สอบ

เทย

บระ

ดบท

ตยภ

มป

ระม

าณ 1

0 แห

ง อ

าทเช

น ส

ถาบ

นวจ

ยวท

ยาศา

สตรแ

ละเท

คโน

โลย

แหงป

ระเท

ศไทย

, กอ

งชงป

รบเท

ยบมา

ตรฐา

นเค

รองม

อวด

ก

รมส

อส

ารท

หาร

อาก

าศ

กองท

พอ

ากาศ

, แล

ะกรม

วทยา

ศาสต

รบรก

าร เป

นตน

จำน

วนหอง

ปฏบ

ตกา

รสอบ

เทยบ

ระดบ

ทตย

ภมท

ไดรบ

การ

รบรอ

งควา

มสาม

ารถต

ามมา

ตรฐา

น IS

O/IE

C 17

025

จำนว

น 80

แหง

คดเ

ปนรอ

ยละ

58

หองป

ฏบตก

ารสอ

บเทย

บระด

บทตย

ภมมศ

กยภา

พแล

ะมาต

รฐาน

มคว

ามพ

รอมใ

นการ

ใหบร

การแ

กภา

คอตส

าหกร

รม โ

ดยหอ

งปฏบ

ตการ

สอบเ

ทยบร

ะดบทต

ยภมไ

ดรบกา

รรบรอ

งควา

มสาม

ารถต

ามมา

ตรฐา

น IS

O/IE

C 17

025

ไมตำ

กวาร

อยละ

70

ของห

องปฏ

บตกา

รฯ ท

งประ

เทศ

และก

ระจา

ยทว

ถงทก

ภมภา

ค

- -

จากก

ารพ

ฒนา

โครง

สราง

พนฐ

านดา

นมาต

รวทย

าเคม

และช

วภาพ

ของป

ระเท

ศไทย

ใหเข

มแขง

สงผ

ลให

หองป

ฏบตก

ารวเ

คราะ

หทดส

อบทา

งการ

แพทย

ทไดม

าตรฐ

านสา

กลมจ

ำนวน

เพมข

น

ผใช

บรก

ารระ

บบ

มาตร

วทยา

ยง

ไมม

การด

ำเนนกา

รสำร

วจขอ

มล

จำน

วนเค

รองม

อวด

ทได

รบกา

รสอ

บเท

ยบ

อยา

งถก

ตอง

ประม

าณ 4

แสน

ชน ค

ดเปน

รอยล

ะ 5

ของเ

ครอง

มอวด

ทงปร

ะเทศ

(เคร

องมอ

วดทง

ประเ

ทศมจ

ำนวน

7.9

ลาน

ชน)

เกดก

ารยก

ระดบ

คณภา

พกา

รวดก

ารวเ

คราะ

หในภ

าคอต

สาหก

รรม

ผลตภ

ณฑ

ของภ

าคอต

สาหก

รรม

มคณ

ภาพ

ไดม

าตรฐ

านตา

มขอ

กำห

นดท

ผสง

ซอตอ

งการ

โดย

จำน

วนเค

รองม

อวด

ของภ

าคอต

สาหก

รรม

ซงเป

นเคร

องมอ

วดทใ

ชในก

ระบว

นการ

ผลตแ

ละกา

รตรว

จสอบ

คณภา

พผล

ตภณ

ฑ ท

ได

รบกา

รสอ

บเท

ยบ

อยา

งถก

ตอ

ง เพ

มขน

ไมน

อยก

วารอ

ยละ

8 ขอ

งเคร

องม

อวด

ในภ

าคอต

สาหก

รรมท

งประ

เทศ

- -

การใ

ชมาต

รวท

ยาเป

นเค

รองม

อของ

รฐใน

กจกา

รตาง

ประเ

ทศ จ

ะทำใ

หประ

เทศเ

พอน

บานม

ความ

เปน

มตร

มาก

ขน ส

งผลใ

หสา

มาร

ถนำผ

ประ

กอบ

การไ

ปดำ

เนน

ธรกจ

เกย

วกบ

เครอ

งมอ

วดใน

ตา

งประ

เทศไ

ด

- มกา

รเรย

นกา

รสอน

เนอ

หาว

ชามาต

รวท

ยาใน

สถาน

ศกษ

าระ

ดบอด

มศกษ

า จำ

นวน

6 แห

ง (ร

ายละ

เอยด

ตาม

ภาคผ

นวก

จ)

มการ

เรยน

การส

อนเน

อหาว

ชามา

ตรวท

ยาใน

สถาน

ศกษา

ในทก

ระดบ

การศ

กษา

ไดแก

ระด

บกา

รศก

ษาขน

พนฐ

าน, ก

ารศก

ษาระ

ดบอา

ชวะ

และร

ะดบอ

ดมศก

ษา


85

ภาคผนวกก

พระราชบญญตพฒนาระบบมาตรวทยาแหงชาต พ.ศ.2540


86


87


88


89


90


91


92


93


94


95


96


97


98


99

ภาคผนวกข

ประกาศกระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย เรอง กำหนดมาตรฐานแหงชาต

เกยวกบหนวยการวดปรมาณ เครองมอ อปกรณ และวสดอางองทใชในการวดปรมาณ


100


101


102


103


104


105


106


107

ภาคผนวกค

ระบบมาตรวทยาแหงชาตและความเปนมาของสถาบนมาตรวทยาแหงชาต


108


109

ระบบมาตรวทยาแหงชาต(NationalMetrologySystem) 1.ความหมายของระบบมาตรวทยา ระบบมาตรวทยาแหงชาต คอ โครงสรางพนฐานทางวทยาศาสตรและเทคโนโลยของประเทศ ททำหนาทสรางหลกประกนความถกตองของผลการวด (Measurement Result) ของ เครองมอวดตางๆ ภายในประเทศ โดยผานระบบสอบกลบไดทางการวด (Measurement Traceability) สมาตรฐานแหงชาต และมาตรฐานนานาชาตไดในทสด

2.ประเภทของมาตรวทยา(CategoriesofMetrology) มาตรวทยาแบงออกเปน 3 ประเภท ทแตกตางกนตามระดบความซบซอนและความ ถกตอง 2.1 มาตรวทยาเชงวทยาศาสตร (Scientific Metrology) เกยวของกบองคกรและการพฒนามาตรฐานการวด รวมทงการดแลรกษาระดบสงสด แบงเปน 9 สาขาเทคนค คอ มวล (Mass), ไฟฟา (Electricity), ความยาว (Length), เวลาและความถ (Time and Frequency), อณหภม (Thermometry), การแผรงสไอออนทแตกตวและกมมนตภาพรงส (Ionisiog Radiation and Radioactivity), แสงและการแผรงส (Photometry and Radiometry), เสยง (Acoustics) และปรมาณของสาร (Amount of Substance) (แบงโดยสำนกงานชงตวงวดระหวางประเทศ Bureau International des Poids et Mesures : BIPM) ประเทศไทยไดดำเนนการดานมาตรวทยาเชงวทยาศาสตรเรมตงแต พ.ศ.2504 โดยสถาบนวจยวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงประเทศไทย ไดจดตงศนยทดสอบและมาตรวทยา ตอมาในป พ.ศ.2508 โดยกองชงปรบเทยบมาตรฐานเครองวด กรมสอสารทหารอากาศ กองทพอากาศ และในป พ.ศ.2509 กรมวทยาศาสตรบรการ กระทรวงวทยาศาสตร เทคโนโลยและสงแวดลอม ดำเนนงานภายใตโครงการมาตรวทยาและการรบรองหองปฏบตการ ตอมาไดมการประกาศใชพระราชบญญตพฒนาระบบมาตรวทยาแหงชาต พ.ศ.2540 โดยสถาบนมาตรวทยาแหงชาตไดรบการจดตงขนตามพระราชบญญตดงกลาว เรมดำเนนการเมอวนท 1 มถนายน 2541 มวตถประสงคตามพระราชบญญตพฒนาระบบมาตรวทยาแหงชาต คอ พฒนาระบบมาตรวทยา จดหาและเกบรกษามาตรฐานแหงชาต วสดอางองมาตรฐานของประเทศทกสาขา เพอใหสอดคลองกบระบบมาตรวทยาสากล รวมถง การถายทอดความถกตองของการวดไปสมาตรฐานแหงชาต และสงเสรมการประกอบอาชพดาน มาตรวทยาและความสามารถของหองปฏบตการวเคราะห ทดสอบ และสอบเทยบ 2.2 มาตรวทยาเชงอตสาหกรรม (Industrial Metrology) เกยวของกบการทำใหมนใจในการทำงานของเครองมอทใชวดในภาคอตสาหกรรม ทงในกระบวนการผลตและการทดสอบของกจกรรมทางอตสาหกรรม ซงรวมถงความตองการในเรองของการสอบกลบไดทางการวด ซงเปนสวนสำคญสำหรบการวด และการยอมรบความสามารถดานมาตรวทยาในแตละระดบของสายโซของการสอบกลบได จะตองไดรบการสถาปนาขนโดยมขอตกลงยอมรบรวมกน (Mutual Recognition Agreements or Arrangements : MRA) เชน ขอตกลง รวมกนของคณะกรรมการมาตรวทยานานาชาต (Committee Internationale des Poids et Mesures : CIPM) และขอตกลงรวมกนขององคกรรบรองความสามารถหองปฏบตการนานาชาต


110

(International Laboratory Accreditation Cooperation : ILAC) รวมถงการรบรองระบบคณภาพ (Accreditation) และการทบทวน (Peer Review) 2.3 มาตรวทยาเชงกฎหมาย (Legal Metrology) เกยวของกบการวดทมผลตอความโปรงใสทางธรกจ สขภาพ และความปลอดภย มจดเรมตนมาจากความตองการความยตธรรมในเรองการคา โดยเฉพาะอยางยงในเรองนำหนกและ การวด ดงนนความถกตองของการวดจงมความจำเปนอยางยงทจะตองมการควบคม โดยเรองสำคญท ตองคำนงถงคออปกรณการวด ซงวตถประสงคหลกของมาตรวทยาเชงกฎหมายกเพอใหประชาชน มความมนใจวาจะไดรบผลการวดทถกตองเมอดำเนนการทเกยวกบการวดในกจกรรมตางๆ เชน การคา สงแวดลอม สขภาพ และความปลอดภย เปนตน ประเทศไทยไดดำเนนการมาตรวทยาเชงกฎหมาย โดยการประกาศใชพระราชบญญต ชงตวงวด โดยสำนกงานกลางชงตวงวด กระทรวงพาณชย ในป พ.ศ.2466 และมการกำหนดใหใชระบบเมตรกเปนหนวยวดทเปนทางการของไทยสำหรบการซอ-ขาย

3.องคประกอบระบบมาตรวทยาแหงชาตตามกลมภาระหนาท 3.1 องคประกอบดานนโยบาย เปนองคประกอบของระบบมาตรวทยา ทมภาระหนาทในการกำหนดนโยบายใน การพฒนาระบบมาตรวทยาแหงชาต ไดแก นโยบายของรฐดานมาตรวทยา พระราชบญญตพฒนาระบบมาตรวทยาแหงชาต พ.ศ.2540 ระบบกฎหมาย และคณะกรรมการมาตรวทยาแหงชาต 3.2 องคประกอบองคกรหลก เปนองคประกอบททำหนาทผลกดนและพฒนาระบบมาตรวทยาของประเทศ สถาปนาหนวยวดของชาตตามขอกำหนดของคณะกรรมการมาตรวทยาสากล ตองดำเนนการใหนานาชาตยอมรบหนวยวดของชาตทสถาปนาขนโดยการเขารวมการวดเปรยบเทยบนานาชาต และพฒนาระบบคณภาพของหองปฏบตการฯ ตามเงอนไขของคณะกรรมการมาตรวทยาสากล และตองดำเนนการถายทอดความถกตองทางการวดสกจกรรมการวดตางๆ ในประเทศผานหองปฏบตการฯ สอบเทยบและวสดอางองมาตรฐาน

แผนภาพท10ประเภทของมาตรวทยาจำแนกตามระดบความแมนยำ

ความแมนยำสง

ความแมนยำนอยกวา

มาตรวทยาเชงวทยาศาสตร

องคกรระดบนานาชาต

สำนกชงตวงวด ระหวางประเทศ (BIPM)

องคกรระหวางประเทศ วาดวยกฎหมายชงตวงวด (OIML)

(การวดทเกยวของกบผบรโภคโดยตรง-มาตรวทยาเชงอตสาหกรรม-มาตรวทยาเชงกฎหมาย)

สำนกงานกลางชงตวงวด กระทรวงพาณชย


องคกรระดบประเทศ


111

3.3 องคประกอบกลไกการถายทอด เปนองคประกอบททำหนาทถายทอดความถกตองของผลการวดจากมาตรฐาน แหงชาตทสถาบนมาตรวทยาแหงชาตไปสมาตรฐานอางองของภาคอตสาหกรรม และไปสกจกรรม การวดตางๆ ของภาคเศรษฐกจทเกยวของ ดวยการสอบเทยบเครองมอวด และการจดโปรแกรม การทดสอบความชำนาญตางๆ ในการวเคราะหทางเคมและชวภาพ กลไกนจะตองมปรมาณทมาก เพยงพอในการใหบรการแกภาคอตสาหกรรมและมคณภาพตามมาตรฐานสากล สามารถถายทอด คาการวดไดอยางถกตองแมนยำ ประกอบดวย หองปฏบตการสอบเทยบเครองมอวดระดบทตยภม หองปฏบตการอางอง วเคราะห และทดสอบ ระบบรบรองระบบงาน และเครอขายหองปฏบตการตางๆ ไดแก สมาคมหองปฏบตการสอบเทยบแหงประเทศไทย สมาคมมาตรวทยาแหงประเทศไทย ชมรมมาตรวทยาสาขาตางๆ เปนตน 3.4 องคประกอบกลมผใชบรการ เปนองคประกอบททำหนาทใชบรการในระบบมาตรวทยา โดยรบการถายทอดความ ถกตองของการวดผานหองปฏบตการวเคราะห ทดสอบ และสอบเทยบ เพอใหผลตภณฑและ การบรการเปนไปตามมาตรฐานสากลหรอขอกำหนดของผลตภณฑตามความตองการของประเทศคคา ประกอบดวย ผประกอบการภาคอตสาหกรรม และผดำเนนกจกรรมการวดตางๆ ในประเทศ เปนตน การสรางและพฒนาความตระหนกและความตนตวขององคประกอบนจะมสวนชวย ในการพฒนามาตรฐานเกยวกบกรรมวธการผลต (Production Process Method : PPM) ของ ภาคอตสาหกรรมโดยรวม ชวยเพมศกยภาพการแขงขนของภาคอตสาหกรรม ลดการสญเสยวตถดบในการผลต ประหยดเชอเพลงและพลงงานในการผลต และเมอผลตภณฑมคณภาพและตนทนการผลตตำจะทำใหสามารถแขงขนในเวทการคาโลกได เนองจากผลตภณฑทมคณภาพจะสามารถผานมาตรการกดกนทางการคาดานเทคนคของประเทศคคาได รวมทงยงเปนการคมครองผบรโภคในประเทศดวยมาตรการกดกนทางการคาดานเทคนค สนคาและการบรการทไมมคณภาพตามมาตรฐาน และสนคาทผลตโดยกระบวนการผลตทไมอนรกษสงแวดลอม 4.ความสำคญของระบบมาตรวทยาแหงชาต มาตรวทยามความสำคญตองานวจย และการวจยทางวทยาศาสตรจดวาเปนพนฐานของการพฒนาทางดานมาตรวทยาดวยเชนกน วทยาศาสตรมสวนผลกดนใหเกดววฒนาการใหมๆ และการ คนพบสงใหมๆ อยตลอดเวลา การมเครองมอทเกยวของกบมาตรวทยาทดขน จะทำใหนกวจยสามารถคนพบสงใหมอยางตอเนอง ไมเพยงแตจะมการพฒนาในสาขามาตรวทยาเทานน แตยงสามารถทำงานควบคไปกบอตสาหกรรมตางๆ อกดวย สรปกคอความสำคญของระบบมาตรวทยากเพอสราง หลกประกนวา กจกรรมดานการวดซงมมลคามหาศาลจะมผลการวด (Measurement Result) ท ถกตอง ทงนโดยผานระบบการสอบกลบได (Traceability) จากเครองมอวดในระดบทำงานในภาคอตสาหกรรมตางๆ ไปสมาตรฐานอางองซงอยในหองปฏบตการสอบเทยบ และไปสมาตรฐานแหงชาต ทรกษาโดยสถาบนมาตรวทยาแหงชาต การทจะใหผลการวด การวเคราะห และการทดสอบตางๆ สามารถสอบกลบได หรออางองกลบไดสหนวยวดสากล เพอใหเปนทยอมรบของสงคมโลกนน เครองมอวดจะตองไดรบการสอบเทยบอยางถกตองจากหองปฏบตการสอบเทยบทมมาตรฐาน กลาวคอหองปฏบตการสอบเทยบตองใช


112

อปกรณเครองมอวดและวสดอางองทไดรบการสอบเทยบจากสถาบนมาตรวทยาแหงชาต และสถาบนฯ ตองดำเนนการใหนานาชาตยอมรบในหนวยวดแหงชาต ทจะใหบรการสอบเทยบแกหองปฏบตการ สอบเทยบตางๆ ตอไป ถาเปนการวเคราะหทางเคมและชวภาพ วดสอางองทใชตองเปนทยอมรบของนานาชาต ถาเงอนไขตางๆ ดงกลาวนสมบรณผลการวดนนเรยกไดวาสามารถสอบกลบได หรออางองกลบไดสหนวยวดสากลและเปนทยอมรบของนานาชาต รายละเอยดดงแผนภาพท 11

การยอมรบของนานาชาตดานการวด

สถาบนมาตรวทยาแหงชาต

หองปฏบตการสอบเทยบ/หองปฏบตการอางองการวเคราะหทางเคม/ชวภาพ

ผปฏบตการวด

ผลตภณฑ

International Comparison Quality System

สอบเทยบ Reference Standards กบ National Standards

สอบเทยบ User Standards และเครองมอวด

ปฏบตการวด Measurement Traceability การสอบกลบไดทางการวด

Working (User) Standards เครองมอวด

Reference Standards เครองมอสอบเทยบ

National Standards/ Certified Reference Materials

แผนภาพท11โครงสรางระบบมาตรวทยาของชาตเชอมโยงถงการยอมรบจากนานาชาต


113

ความเปนมาของสถาบนมาตรวทยาแหงชาต

สถาบนมาตรวทยาแหงชาต (มว.) ไดรบการสถาปนาขนตามพระราชบญญตพฒนาระบบ

มาตรวทยาแหงชาต พ.ศ.2540 ใหเปนหนวยงานของรฐทมระบบบรหารงานเปนอสระอยภายใตการกำกบของกระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย ซงการบรหารงานภายในสถาบนฯ อยภายใตการบรหารและกำกบดแลของคณะกรรมการมาตรวทยาแหงชาต ประกอบดวยรฐมนตรวาการกระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลยเปนประธานกรรมการ ปลดกระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลยเปน รองประธานกรรมการ ผแทนภาครฐ 8 ทาน เอกชน 2 ทาน ผทรงคณวฒอกไมเกน 5 ทานเปนกรรมการ และผอำนวยการสถาบนมาตรวทยาแหงชาตเปนกรรมการและเลขานการ เรมเปดดำเนนการเมอ วนท 1 มถนายน 2541 ณ ททำการชวคราว ในอาคารมาตรวทยาและศนยสารนเทศวทยาศาสตร กรมวทยาศาสตรบรการ และคณะรฐมนตรมมตอนมตการกอสรางอาคารและจดหาชดมาตรฐานแหงชาต ในวนท 27 ตลาคม 2541 ปจจบนมสำนกงานถาวรตงอย ณ เทคโนธาน รงสต คลองหา โดยไดมการวางศลาฤกษเมอวนท 5 พฤศจกายน 2545 และแลวเสรจเมอวนท 7 กรกฎาคม 2548 ภายใตโครงการเงนกดอกเบยตำจากธนาคารเพอความรวมมอระหวางประเทศแหงญปน (Japan Bank for International Cooperation : JBIC) การจดตงสถาบนฯ มจดมงหมายเพอพฒนาระบบมาตรวทยาของประเทศใหเขมแขง โดยมสถาบนมาตรวทยาแหงชาตเปนหนวยงานหลกในการดำเนนงาน สถาบนฯ มบทบาทและอำนาจหนาทดงน

1.บทบาทของสถาบนมาตรวทยาแหงชาต สถาบนฯ มบทบาทสำคญในการทำใหกจกรรมการวดตางๆ ในประเทศเปนทยอมรบของนานาชาตผานกระบวนการสอบกลบไดทางการวด (Measurement Traceability) สมาตรฐานการวดสากล อนจะเปนหลกประกนในการแขงขนทางการคาระหวางประเทศ ซงจะมผลในการสราง การยอมรบของนานาชาตตอผลตภณฑ กลาวคอมาตรวทยาจะมบทบาทในการลดการกดกนทางการคาดวยมาตรการดานเทคนค (Technical Barrier to Trade : TBT) นอกจากนแลวมาตรวทยายงมบทบาทในการคมครองผบรโภค ตลอดจนการอนรกษสงแวดลอม 2.อำนาจหนาทของสถาบนมาตรวทยาแหงชาตในฐานะเปนหนวยงานหลก ของประเทศในระบบมาตรวทยา

สถาบนมาตรวทยาแหงชาต มหนาทและภารกจเกยวกบงานวชาการและงานธรการใหแก คณะกรรมการมาตรวทยาแหงชาต รวมทงประสานงานดานการกำกบแผน การจดการ และใหความชวยเหลอแกหนวยงานและบคคลตางๆ เกยวกบการพฒนาระบบมาตรวทยา จดหาและเกบรกษามาตรฐานแหงชาต วสดอางองมาตรฐานของประเทศทกสาขา เพอใหสอดคลองกบระบบมาตรวทยาสากล รวมถงการถายทอดความถกตองของการวดไปสมาตรฐานแหงชาต และสงเสรมการประกอบวชาชพดานมาตรวทยาและความสามารถของหองปฏบตการสอบเทยบ ตามพระราชบญญตพฒนาระบบมาตรวทยาแหงชาต พ.ศ.2540 กำหนดใหสถาบนฯ มอำนาจหนาทดงตอไปน


114

• บรหารกองทนตามกฎหมายและระเบยบทรฐมนตรกำหนด • ศกษา สำรวจ และวเคราะหทางวชาการตางๆ เพอใชเปนพนฐานในการวางเปาหมาย

นโยบาย และจดทำแผนงานโครงการและมาตรการตางๆ ในการพฒนาระบบมาตรวทยาของประเทศ แลวเสนอตอคณะกรรมการฯ เพอพจารณา

• ออกใบรบรองตามหลกเกณฑ วธการ และเงอนไขทสถาบนฯ กำหนดสำหรบเครองมอ อปกรณ หรอวสดอางองทใชในการวดปรมาณทไดทำการสอบเทยบแลววามความถกตองตามมาตรฐานแหงชาต

• ศกษา พฒนาเทคโนโลยการวด และสนบสนนการวจยและพฒนาดานมาตรวทยาของ ภาครฐ ผประกอบการภาคเอกชนและสถานศกษา สงเสรมความรวมมอในกจกรรมดานมาตรวทยาระหวางภาครฐกบภาคเอกชนและสถานศกษา ตลอดจนกบนานาประเทศ

• สนบสนนหองปฏบตการสอบเทยบของผประกอบการภาคเอกชนใหมสวนรวมในกจกรรมมาตรวทยาและระบบการถายทอดความถกตอง การใหบรการขอมลและการใหคำปรกษาทางเทคโนโลยการวดและการใหบรการอนๆ ในสวนทเกยวกบมาตรวทยา

• สนบสนนการเพมสมรรถนะในการศกษา พฒนาเทคโนโลยการวดระบบการถายทอดความถกตองของเครองมอและอปกรณการวด ความสอบกลบได ตลอดจนการจดโครงการลงทนและโครงการทเกยวของกบการรบเทคโนโลยดานมาตรวทยาจากตางประเทศ เพอใหระบบมาตรวทยาของประเทศมประสทธภาพเชอถอไดและเปนทยอมรบในระบบมาตรวทยาสากล

• ดำเนนงานและสงเสรมการพฒนาโครงสรางพนฐานดานมาตรวทยาของประเทศ รวมทง การพฒนากำลงคนทงในภาครฐและภาคเอกชน

• กระทำการอนใดตามทกฎหมายกำหนดใหเปนหนาทของสถาบนฯ และตามทคณะกรรมการฯ มอบหมาย

• จดใหไดครอบครองกรรมสทธ เชา ใหเชา ใหเชาซอ ใหยม แลกเปลยน โอน รบโอน และขาย หรอจำหนายดวยวธใดๆ ซงอสงหารมทรพยหรอสงหารมทรพย รวมทงหลกทรพยตางๆ ตลอดจนรบทรพยสนทมผมอบหมายหรออทศให

• รบคาตอบแทนการใชประโยชนจากการศกษา พฒนาเทคโนโลยการวด และคาบรการใน การใหบรการ รวมทงทำความตกลงและกำหนดเงอนไขเกยวกบคาตอบแทนและคาบรการนน ทงนโดยความเหนชอบของคณะกรรมการฯ

• ทำความตกลงและรวมมอกบองคกรหรอหนวยงานในประเทศและตางประเทศ ในกจการทเกยวกบการศกษา พฒนาเทคโนโลยการวด และความสอบกลบได

• จดใหมทนและใหทนเพอสนบสนนการศกษา พฒนาเทคโนโลยการวด ความสอบกลบได และการประดษฐหรอพฒนาเครองมอหรออปกรณการวด หรอความรเทคโนโลยทใชเปนหลกฐานในกจการดานมาตรวทยา

• เขารวมกจการหรอรวมลงทนกบบคคลอนหรอถอหนในบรษทจำกด เพอประโยชนแก การพฒนาระบบมาตรวทยาของประเทศ

• กยมเงน ใหกยมเงน โดยมหลกประกนดวยบคคลหรอทรพยสน ทงนเพอการศกษา พฒนาเทคโนโลยการวด และการบรการสอบเทยบความถกตองของเครองมอและอปกรณการวด

• กระทำการอนใดอนจำเปนในการปฏบตตามพระราชบญญตฯ


115

ภาคผนวกง

แผนยทธศาสตรชาตดานมาตรวทยาเคมและชวภาพ (พ.ศ. 2552-2559)


116


117

แผนยทธศาสตรชาตดานมาตรวทยาเคมและชวภาพ(พ.ศ.2552-2559) ความเปนมา

สถาบนมาตรวทยาแหงชาต ไดดำเนนการตามแผนยทธศาสตรชาตดานมาตรวทยาเคมและชวภาพ พ.ศ.2548-2551 โดยไดพฒนาและรกษามาตรฐานการวดทางเคมและชวภาพในสาขาท จำเปนสำหรบประเทศ ไดแก อาหาร สขภาพ และสงแวดลอม เปนผแทนประเทศในการเขารวมประชม มาตรวทยาระดบนานาชาต ประสาน สงเสรม สนบสนน และรวมดำเนนงานกบสถาบนเครอขาย มาตรวทยาเคมและชวภาพ พฒนามาตรฐานการวด และถายทอดคาการวดสหองปฏบตการทดสอบทางเคมในประเทศ ตดตามขอมลสารสนเทศ ตลอดจนความเคลอนไหวตางๆ ทเกยวของกบมาตรวทยาเคมและชวภาพ จากองคกรดานมาตรวทยาสากลและประเทศทพฒนาแลว เพอเปนศนยกลางการสอสารกบสถาบนเครอขายมาตรวทยาเคมและชวภาพ และหองปฏบตการทดสอบทางเคมอนๆ ใหไดทราบอยางตอเนอง ทงนเพอใหการวดทางเคมและชวภาพของชาต สามารถตอบสนองความตองการในประเทศไดทนกบการเปลยนแปลงของสงคมโลก ทำใหผลตภณฑของไทยสามารถแขงขนไดในเวทการคาโลก โดยเฉพาะประเภทอตสาหกรรมหลกของประเทศทตองใชมาตรวทยาเคมและชวภาพ เชนอตสาหกรรมอาหารและเครองดม อตสาหกรรมปโตรเคม ทมมลคาการสงออกรวมกนในป 2550 ประมาณรอยละ 9 ของผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศ (GDP)

ผลการดำเนนงานตามแผนยทธศาสตรชาตดานมาตรวทยาเคมและชวภาพพ.ศ.2548-2551

การดำเนนกลยทธตามแผนยทธศาสตรชาตดานมาตรวทยาเคมและชวภาพในระยะเวลาท ผานมา สถาบนมาตรวทยาแหงชาตสามารถปฏบตงานใหบรรลพนธกจหลก 3 ประการ คอ

1. การสรางเครอขายหองปฏบตการมาตรวทยาเคมและชวภาพ สถาบนมาตรวทยาแหงชาตดำเนนการแตงตงคณะกรรมการบรหารเครอขายมาตรวทยา

เคมและชวภาพ ปจจบนคณะกรรมการบรหารเครอขายมาตรวทยาเคมและชวภาพ มผแทนจาก หนวยงานทงสน 33 หนวยงาน

คณะกรรมการบรหารเครอขายมาตรวทยาเคมและชวภาพ ไดแตงตงคณะทำงานจำนวน 3 ชดและคณะอนกรรมการจำนวน 1 ชด ดงน

1.1 คณะทำงานโครงการทดสอบความชำนาญ (Proficiency Testing Program Working Group) ดานการวดทางเคมและชววเคราะห

1.2 คณะทำงานโครงการพฒนาวสดอางอง/วสดอางองรบรองทางเคม (Reference Material/Certified Reference Material Working Group)

1.3 คณะทำงานพจารณากำหนดขนาดความไมแนนอนของการวดทางเคม (Target Measurement Uncertainty Working Group)

1.4 คณะอนกรรมการพจารณาการมอบหมายใหหองปฏบตการทำหนาทการวดแทน หองปฏบตการเคม สถาบนมาตรวทยาแหงชาต


118

2. การพฒนามาตรวทยาเคมและชวภาพของหนวยงานทมศกยภาพใหเปนทยอมรบของนานาชาต

การพฒนามาตรวทยาเคมและชวภาพของหนวยงานทมศกยภาพใหเปนทยอมรบของนานาชาตนน สถาบนมาตรวทยาแหงชาต ไดมอบหมายใหกรมวทยาศาสตรการแพทย กระทรวงสาธารณสข ทำหนาทแทนสถาบนมาตรวทยาแหงชาต ในการพฒนามาตรฐานการวดทเกยวกบสขภาพ และอาหาร

3. การผลตวสดอางองและการทดสอบความชำนาญ การพฒนาวสดอางองและการทดสอบความชำนาญไดดำเนนการมาแลวในระดบหนง คอ

การพฒนาวสดอางองของกลมหองปฏบตการเคมดานสงแวดลอม ซงเปนตนแบบใหกบหองปฏบตการในสาขาอนๆ และการสถาปนามาตรฐานการวดความเปนกรด-เบส โดยหองปฏบตการเคมไฟฟา สถาบนมาตรวทยาแหงชาต สามารถสถาปนามาตรฐานการวดความเปนกรด-เบส โดยวธปฐมภม (Harned Cell) วธทตยภม (High Accurate pH Measurement) และใหบรการสอบเทยบเครอง pH meter โดยไดรบการรบรองความสามารถหองปฏบตการตามมาตรฐาน ISO/IEC 17025 จาก IA Japan และไดรวมกบภาคอตสาหกรรมเคมในการผลตสารละลายมาตรฐานบฟเฟอร สำหรบ ภาคอตสาหกรรมนำไปใชในการวดคากรด-เบส นอกจากนไดจดโปรแกรมการทดสอบความชำนาญ (PT Program) เปนการสงเสรมศกยภาพของหองปฏบตการวเคราะหทดสอบ

วสยทศนระบบมาตรวทยาเคมและชวภาพแหงชาต

ระบบมาตรวทยาเคมและชวภาพของประเทศไทยเปนทยอมรบในระดบสากล สนบสนนยทธศาสตรการวจยของประเทศ การพฒนาประเทศทางดานการผลต การคา สขอนามย และ การอนรกษเพอความยงยนของสงแวดลอม ตลอดจนคณภาพชวตทดของประชาชน

เปาประสงคการพฒนาระบบมาตรวทยาเคมและชวภาพแหงชาต

1. เรงและมงพฒนามาตรวทยาเคมและชวภาพเพอสนบสนนการพฒนาประเทศทางดานสาธารณสข สงแวดลอม และการสงออก

2. เรงขบเคลอนใหเครอขายมาตรวทยาเคมและชวภาพดำเนนกจกรรมการวดทางดานอาหาร สขภาพ และสงแวดลอม ซงมความสำคญและจำเปนเรงดวนสอดคลองกบนโยบายของรฐในการพฒนาประเทศ

3. มงพฒนาทงในเชงปรมาณและคณภาพใหระบบมาตรวทยาเคมและชวภาพของหนวยงานทมศกยภาพไดรบการยอมรบจากนานาชาต

4. ขยายขอบเขตการพฒนาวสดอางองรบรอง และการจดโปรแกรมการทดสอบความชำนาญทางดานอาหาร สขภาพ และสงแวดลอม ใหมคณภาพตามมาตรฐานสากล สนองความตองการของ หองปฏบตการทดสอบในประเทศ และเปนทยอมรบของนานาชาต


119

แผนยทธศาสตรท1

แผนยทธศาสตรชาตดานมาตรวทยาเคมและชวภาพ พฒนาระบบมาตรวทยาเคมและชวภาพของประเทศใหไดรบ การยอมรบจากนานาชาต

แผนงานท1.1 พฒนาโครงสรางพนฐานมาตรวทยาเคมและชวภาพ (ChemicalMetrologyInfrastructure)ของประเทศ โครงการท1.1.1 การกอสรางอาคารศนยพฒนาวสดอางองสำหรบการวดทางดานอาหาร สขภาพ และสงแวดลอม • การกอสรางอาคารหองปฏบตการมาตรวทยาเคมและชวภาพ • การจดหาอปกรณเครองมอสำหรบการผลตวสดอางอง • การจดหาอปกรณเครองมอสำหรบพฒนาวธการวดท เปน Higher Metrological Order โครงการท1.1.2 การพฒนานกมาตรวทยาเคมและชวภาพ • การศกษาตอในระดบทสงขนของนกมาตรวทยาเคมและชวภาพ • การแลกเปลยนนกวจยดานมาตรวทยาเคมและชวภาพ โครงการท1.1.3 การพฒนาความสามารถการวเคราะห Speciation ของโลหะหนก • การฝกอบรม/สมมนาวธการวเคราะห Speciation ของโลหะหนก • พฒนาวธการวเคราะห Speciation ของโลหะหนกทเปน Higher Metrological Order • เขารวม Inter-laboratory Comparison ของการวเคราะห Speciation ของโลหะหนก โครงการท1.1.4 การขอการรบรองระบบคณภาพของหองปฏบตการมาตรวทยาเคม และชวภาพ • หองปฏบตการมาตรวทยาเคมและชวภาพขอการรบรองระบบ คณภาพ ISO/IEC 17025 หรอ ISO Guide 34


120

แผนงานท1.2 พฒนาความรวมมอดานมาตรวทยากบองคกรระดบนานาชาต

โครงการท1.2.1 การวดเปรยบเทยบความสามารถนานาชาต (International Comparisons) • เขารวมการวดเปรยบเทยบความสามารถระดบภมภาค Technical Committee for Amount of Substance-Metrology in Chemistry of Asia-Pacific Metrology Programme (APMP/TCQM) • เขารวมการวดเปรยบเทยบความสามารถระดบนานาชาต Consultative Committee for Amount of Substance-Metrology in Chemistry of Bureau International des Poids et Mesures (BIPM/CCQM) • เขารวมประชมอภปรายผลการวดในกจกรรมทเขารวมเปรยบเทยบ ผลการวด โครงการท1.2.2 การกำหนดนโยบายโครงสรางพนฐานดานคณภาพ (Metrology, Standard, Testing and Quality Assurance : MSTQ) กบหนวยงานระดบภมภาค • การประสานดานการกำหนดนโยบาย MSTQ กบหนวยงานระดบภมภาค เชน APEC, ASEAN, APLMF, APLAC และ OIML เปนตน

แผนงานท1.3 สงเสรมการวจยดานมาตรวทยาเคมและชวภาพ

โครงการท1.3.1 การสงเสรมการวจยดานมาตรวทยาเคมและชวภาพตพมพในวารสารและ นำเสนอในทประชม • สงเสรมใหมจำนวนผลงานวจยดานมาตรวทยาเคมและชวภาพ ทตพมพ ในวารสารทมคณภาพระดบประเทศและนำเสนอในการประชมระดบ ประเทศและนานาชาตเพมขน เชน การวดเปรยบเทยบการพฒนาและ การทดสอบวธวเคราะห การผลตวสดอางองรบรองการผลต วสดทดสอบ ความชำนาญการวดและผลการทดสอบความชำนาญ เปนตน หนวยงานรวมดำเนนการ • สถาบนมาตรวทยาแหงชาต กระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย • สำนกงบประมาณ กระทรวงการคลง • สถาบนวจยวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงประเทศไทย กระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย • กรมวทยาศาสตรบรการ กระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย • กรมวทยาศาสตรการแพทย กระทรวงสาธารณสข • องคกรดานมาตรวทยานานาชาต


121

เรงดำเนนงานพฒนาศกยภาพดานมาตรวทยาเคมและชวภาพทสนองความตองการของประเทศและขอกำหนดการคาสากล

แผนงานท2.1 เรงพฒนาหองปฏบตการดานมาตรวทยาเคมและชวภาพใหมระบบคณภาพและไดรบการรบรองความสามารถเพมขน

โครงการท2.2.1 การพฒนาหองปฏบตการวเคราะหทดสอบดานมาตรวทยาเคมและชวภาพ • การฝกอบรมดานระบบมาตรวทยาเคมและชวภาพ • การฝกอบรมการสอบเทยบทางเคมและชวภาพ • การฝกอบรมการพฒนาระบบคณภาพ

แผนงานท2.2 สงเสรมการใชวสดอางองทผลตในประเทศเพอลดคาใชจาย ในการนำเขาวสดอางอง

โครงการท2.2.2 สงเสรมใหมการใชวสดอางองทผลตภายในประเทศ • เรงการประชาสมพนธรายการวสดอางองทผลตในประเทศ

แผนงานท2.3 ขยายขอบเขตความสามารถในการใหบรการการวดดานเคมและจลชววทยา

โครงการท2.3.1 พฒนาและสงเสรมหองปฏบตการเครอขายฯ ใหเปนหองปฏบตการ อางองของประเทศ • การฝกอบรมพฒนาวธการวดทเปน Higher Metrological Order • การฝกอบรมการจดโปรแกรมการทดสอบความชำนาญ • การฝกอบรมการผลตวสดอางอง โครงการท2.3.2 พฒนาศกยภาพหองปฏบตการอางองของอาเชยน (ASEAN Reference Laboratory) ในประเทศไทย ใหมการนำระบบมาตรวทยาเคมและชวภาพ เขามาใชในการปฏบตงาน • การฝกอบรมพฒนาวธการวดทเปน Higher Metrological Order • การฝกอบรมการจดโปรแกรมการทดสอบความชำนาญ • การฝกอบรมวธการประเมนคา Measurement Uncertainty ในการวด ทางเคม • การฝกอบรม Method Validation ของการวดทางเคม



122

หนวยงานรวมดำเนนการ • สถาบนมาตรวทยาแหงชาต กระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย • สำนกงบประมาณ กระทรวงการคลง • สำนกงานมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม กระทรวงอตสาหกรรม • ศนยวจยและฝกอบรมสงแวดลอม กรมสงเสรมคณภาพสงแวดลอม กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม • สถาบนวจยวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงประเทศไทย กระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย • กรมวทยาศาสตรบรการ กระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย • สถาบนวจยโภชนาการ มหาวทยาลยมหดล • สถาบนอาหาร กระทรวงอตสาหกรรม • กรมวทยาศาสตรการแพทย กระทรวงสาธารณสข • สมาคมมาตรวทยาแหงประเทศไทย • สมาคมหองปฏบตการสอบเทยบแหงประเทศไทย


123

พฒนาศกยภาพการผลตวสดอางองในประเทศและการจดโปรแกรมการทดสอบความชำนาญ

แผนงานท3.1 การผลตวสดอางองสำหรบการวเคราะหทางดานอาหารสขภาพ และสงแวดลอม

โครงการท3.1.1 จดทำฐานขอมลการผลตวสดอางองของหองปฏบตการเครอขายฯ • การสำรวจขอมลและจดทำฐานขอมลการผลตวสดอางองของหองปฏบตการ เครอขายฯ • มระบบฐานขอมลการผลตวสดอางองของหองปฏบตการเครอขายฯ ใน Website โครงการท3.1.2 ผลตวสดอางองทเปน Pure Substance Reference Materials ใหได มาตรฐานตามระบบคณภาพ ISO Guide 34 • การผลต Pure Substance Reference Materials ของสารกำจดศตรพช เชน Organochlorine เปนตน • การผลต Pure Substance Reference Materials (Calibration Solution) สำหรบการวด pH • การผลต Pure Substance Reference Materials สำหรบการวด ปรมาณ Alcohol เชน Ethanol เปนตน • การผลต Pure Substance Reference Materials (Calibration Solution) สำหรบการวด Electrolytic Conductivity (Potassium Chloride) • การผลต Pure Substance Reference Materials (Calibration Solution) สำหรบการวดความหวาน • การผลต Pure Substance Reference Materials ของวตถเสพตด เชน Amphetamines เปนตน • การผลต Pure Substance Reference Materials (Calibration Solution) ของโลหะหนก เชน Lead (Pb), Cadmium (Cd), Copper (Cu) และ Zinc (Zn) เปนตน • การผลต Pure Substance Reference Materials (Calibration Solution) ของการวเคราะห Cation เชน Sodium (Na+), Potassium (K+), Lithium (Li+), Ammonium (NH4+), Calcium (Ca2+) และ Magnesium (Mg2+) เปนตน • การผลต Pure Substance Reference Materials (Calibration Solution) ของการวเคราะห VOCs เชน BTEX เปนตน • การผลต Pure Substance Reference Materials ของ การวเคราะห Preservatives เชน Benzoic acid และ Sorbic Acid เปนตน



124

• การผลต Pure Substance Reference Materials ของ การวเคราะหสารพษตกคาง เชน Chloramphenicol เปนตน • การผลต Pure Substance Reference Materials ของ การวเคราะหสารอนทรย เชน Theophyline, Digoxin และ Beta-Estradiol เปนตน • การผลต Pure Substance Reference Materials ของ การวเคราะหตวอยางกาซ เชน Carbon Dioxide และ Oxygen เปนตน โครงการท3.1.3 ผลตวสดอางองท เปน Matrix Reference Materials สำหรบ การวเคราะหทางดานอาหาร สขภาพ และสงแวดลอม ใหไดมาตรฐาน ตามระบบคณภาพ ISO Guide 34 • การผลต Matrix Reference Materials สำหรบการวเคราะหโลหะหนก เชน การวเคราะห Lead (Pb), Cadmium (Cd), Copper (Cu), Zinc (Zn) ในดน, ขาว, นำและอาหารทะเล เปนตน • การผลต Matrix Substance Reference Materials สำหรบ การวเคราะห Preservatives เชน Benzoic Acid และ Sorbic Acid เปนตน • การผลต Matrix Reference Materials สำหรบการวเคราะห โลหะหนกเพอตอบสนองตอขอกำหนด RoHS เชน การวเคราะห Lead (Pb), Cadmium (Cd), Chromium (Cr) และ Mercury (Hg) ในพลาสตก เปนตน • การผลต Matrix Reference Materials สำหรบการวเคราะห Flame Retarding Agents เพอตอบสนองตอขอกำหนด RoHS เชน Flame Retardants ในพลาสตก เปนตน • การผลต Matrix Reference Materials สำหรบการวเคราะหเพอ ตอบสนองตอขอกำหนดการจดทำฉลากโภชนาการ • การผลต Matrix Reference Materials สำหรบการวเคราะหสารพษ ตกคางกลมสารกำจดศตรพช เชน Organochlorine ในผก, Organochlorine ในดน และ Pyrethroids ในนำผลไมหรอนำผง เปนตน • การผลต Matrix Reference Materials สำหรบการวเคราะหสารพษ ตกคางกลมยาปฏชวนะในอาหาร เชน Chloramphenicol, Nitrofuran Metabolites และ Malachite Green ในเนอกง เปนตน • การผลต Matrix Reference Materials สำหรบการวเคราะห สารอนทรยในอาหาร เชน Melamines ใน Cookies เปนตน • การผลต Matrix Reference Materials สำหรบการวเคราะหสมบต ทางกายภาพ เชน Moisture Content, Ash Content, Kinematics Viscosity และ Total Suspended Solid เปนตน


125

• การผลต Matrix Reference Materials สำหรบการวเคราะห DNA เชน GMO ในแปงขาวโพด เปนตน • การผลต Matrix Reference Materials สำหรบการวเคราะห Protien เชน Peptide Angiotensin I ในซรม เปนตน • การผลต Matrix Reference Materials สำหรบการวเคราะห ตวอยางกาซ เชน Carbon Dioxide, Oxygen ใน Nitrogen หรอ ในอากาศ เปนตน • การผลต Matrix Reference Materials สำหรบการวเคราะหทาง Clinical Chemistry เชน Pb in Blood, Aalcohol in Blood, Cholesterol in Blood และ Thyroid Hormones in Blood เปนตน

แผนงานท3.2 จดโปรแกรมการทดสอบความชำนาญสำหรบการวเคราะห ทางดานอาหารสขภาพและสงแวดลอมอยางตอเนอง

โครงการท3.2.1 จดทำฐานขอมลโปรแกรมการทดสอบความชำนาญการวดดานเคมและ ชวภาพของประเทศ • การสำรวจขอมลและจดทำฐานขอมลโปรแกรมการทดสอบความชำนาญ การวดดานเคมและชวภาพของประเทศ • มระบบฐานขอมลโปรแกรมการทดสอบความชำนาญการวดดานเคม และชวภาพของประเทศใน Website โครงการท3.2.2 การจดโปรแกรมการทดสอบความชำนาญการวดดานเคมและชวภาพ ใหไดมาตรฐานตามระบบคณภาพ ISO/IEC 17043 • การจดโปรแกรมการทดสอบความชำนาญสำหรบการวด Electrolytic Conductivity • การจดโปรแกรมการทดสอบความชำนาญสำหรบการวด pH • การจดโปรแกรมการทดสอบความชำนาญระหวางหองปฏบตการ ในการ ว ดค าบรกซและค าด ชนห ก เหของแสงของน ำตาลซ โครสด วย เครองรแฟรกโตมเตอร • การจดโปรแกรมการทดสอบความชำนาญสำหรบการวเคราะหโลหะหนก เชน การวเคราะห Lead (Pb), Cadmium (Cd), Copper (Cu), Zinc (Zn) ในดน, ขาว, นำและอาหารทะเล เปนตน • การจดโปรแกรมการทดสอบความชำนาญสำหรบการวเคราะหโลหะหนก เพอตอบสนองตอขอกำหนด RoHS เชน การวเคราะห Lead (Pb), Cadmium (Cd), Chromium (Cr) และ Mercury (Hg) ในพลาสตก เปนตน


126

• การจดโปรแกรมการทดสอบความชำนาญสำหรบการว เคราะห Flame Retarding Agents เพอตอบสนองตอขอกำหนด RoHS เชน PBDEs ในพลาสตก เปนตน • การจดโปรแกรมการทดสอบความชำนาญสำหรบการวเคราะหเพอ ตอบสนองตอขอกำหนดการจดทำฉลากโภชนาการ • การจดโปรแกรมการทดสอบความชำนาญสำหรบการวเคราะหสารพษ ตกคางกลมสารกำจดศตรพช เชน Organochlorine ในผก, Organochlorine ในดน และ Pyrethroids ในนำผลไมหรอนำผง เปนตน • การจดโปรแกรมการทดสอบความชำนาญสำหรบการวเคราะหสารพษ ตกคางกลมยาปฏชวนะในอาหาร เชน Chloramphenicol ในเนอไก, Nitrofuran Metabolites, Malachite Green ในเนอกง และ Oxolinic acid ในเนอกงแชแขง เปนตน • การจดโปรแกรมการทดสอบความชำนาญสำหรบการวเคราะหสารอนทรย ในอาหาร เชน Melamines ใน Cookies เปนตน • การจดโปรแกรมการทดสอบความชำนาญสำหรบการวเคราะหสมบต ทางกายภาพ เชน Total Suspended Solid, Moisture Content, Ash Content และ Kinematics Viscosity เปนตน • การจดโปรแกรมทดสอบความชำนาญสำหรบการวเคราะห Preservatives • การจดโปรแกรมการทดสอบความชำนาญสำหรบการวเคราะห DNA เชน GMO ในแปงขาวโพด เปนตน • การจดโปรแกรมการทดสอบความชำนาญสำหรบการวเคราะห Protien เชน Peptide Angiotensin I ในซรม เปนตน • การจดโปรแกรมการทดสอบความชำนาญสำหรบการว เคราะห ตวอยางกาซ เชน Carbon Dioxide, Oxygen ใน Nitrogen หรอ ในอากาศ เปนตน • การจดโปรแกรมการทดสอบความชำนาญสำหรบการวเคราะหทาง Clinical Chemistry เชน Pb in Blood, Alcohol in Blood, Cholesterol in Blood และ Thyroid hormone in Blood เปนตน


127

แผนงานท3.3 ขยายขอบเขตการผลตวสดอางองและโปรแกรมการทดสอบความชำนาญทางดานชววทยาและจลชววทยาเพอสนบสนนการพฒนาประเทศทางดานอาหารสาธารณสขและสงแวดลอม

โครงการท3.3.1 สำรวจขอมลและจดทำฐานขอมลความตองการวสดอางองและโปรแกรม การทดสอบความชำนาญการวด สำหรบการวเคราะหดานชววทยาและ จลชววทยา • การสำรวจขอมลและจดทำฐานขอมลความตองการวสดอางองและ โปรแกรมการทดสอบความชำนาญการวดสำหรบการวเคราะหดาน ชววทยาและจลชววทยา โครงการท3.3.2 ผลตวสดอางองสำหรบการวเคราะหทางชววทยาและจลชววทยา ใหได มาตรฐานตามระบบคณภาพ ISO Guide 34 เพอสนบสนนการวเคราะห ทางดาน อาหาร สขภาพ และสงแวดลอม • การผลต Matrice Reference Materials สำหรบการวเคราะหทาง จลชววทยา เชน Salmonella spp., E.coli, Coliforms, Staphylococcus Aureus และ Aerobic Plate Count เปนตน • การผลตวสดอางองและการวดทเกยวของกบการวเคราะห DNA • การผลตวสดอางองและการวดทเกยวของกบการวเคราะห Enzyme • การผลตวสดอางองและการวดทเกยวของกบการวเคราะห Biomarkers • การผลตวสดอางองและการวดทเกยวของกบการวเคราะห Protiens โครงการท3.3.3 การจดโปรแกรมการทดสอบความชำนาญสำหรบการว เคราะหทาง จลชววทยาใหไดมาตรฐานตามระบบคณภาพ ISO/IEC 17043 เพอ สนบสนนการวเคราะหทางดานอาหาร สขภาพ และสงแวดลอม • การจดโปรแกรมการทดสอบความชำนาญ เชน Salmonella spp., E.coli, Coliforms, Staphylococcus Aureus และ Aerobic Plate Count เปนตน • การจดโปรแกรมการทดสอบความชำนาญสำหรบการวเคราะห DNA • การจดโปรแกรมการทดสอบความชำนาญสำหรบการวเคราะห Enzyme • การจดโปรแกรมการทดสอบความชำนาญสำหรบการว เคราะห Biomarkers • การจดโปรแกรมการทดสอบความชำนาญสำหรบการวเคราะห Protiens


128

หนวยงานรวมดำเนนการ • สถาบนมาตรวทยาแหงชาต กระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย • สำนกงบประมาณ กระทรวงการคลง • สำนกงานมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม กระทรวงอตสาหกรรม • สำนกงานมาตรฐานสนคาเกษตรและอาหารแหงชาต กระทรวงเกษตรและสหกรณ • ศนยวจยและฝกอบรมสงแวดลอม กรมสงเสรมคณภาพสงแวดลอม กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม • กรมปศสตว กระทรวงเกษตรและสหกรณ • กรมประมง กระทรวงเกษตรและสหกรณ • กรมวชาการเกษตร กระทรวงเกษตรและสหกรณ • สถาบนวจยวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงประเทศไทย กระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย • กรมวทยาศาสตรบรการ กระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย • สถาบนวจยโภชนาการ มหาวทยาลยมหดล • สถาบนอาหาร กระทรวงอตสาหกรรม • กรมวทยาศาสตรการแพทย กระทรวงสาธารณสข • สภาเทคนคการแพทย กระทรวงสาธารณสข • คณะเทคนคการแพทย มหาวทยาลยมหดล • หองปฏบตการวเคราะหทดสอบระดบทตยภม • บรษทหองปฏบตการกลาง (ประเทศไทย) จำกด • เครอขายมาตรวทยาเคมและชวภาพ


129

การสรางความตระหนกดานมาตรวทยาเคมและชวภาพแกบคลากรผใชบรการมาตรวทยา

แผนงานท4.1 สงเสรมการเรยนการสอนดานมาตรวทยาเคมและชวภาพ

โครงการท4.1.1 การสงเสรมใหมการเรยนการสอนมาตรวทยาเคมและชวภาพในระดบ อดมศกษา • จดทำหลกสตรมาตรวทยาเคมและชวภาพสำหรบการเรยนการสอน มาตรวทยาเคมและชวภาพในระดบอดมศกษา • สนบสนนวทยากรสำหรบการเรยนการสอนมาตรวทยาเคมและ ชวภาพในระดบอดมศกษา • สนบสนนงานวจยรวมระหวางสถาบนการศกษากบหนวยงานทเกยวของ กบมาตรวทยาเคมและชวภาพ

แผนงานท4.2 สงเสรมการฝกอบรมดานมาตรวทยาเคมและชวภาพ

โครงการท4.2.1 สงเสรมการฝกอบรมดานมาตรวทยาเคมและชวภาพ • การอบรมหลกสตร Estimation of Measurement Uncertainty in Chemical Analysis • การอบรมหลกสตร Method Validation for Chemical Analysis • การอบรมหลกสตรการสอบเทยบเครองมอวดทางเคมและชวภาพ • เรงการประชาสมพนธหลกสตรการฝกอบรมดานมาตรวทยาเคมและ ชวภาพ



130

แผนงานท4.3 เผยแพรสรางความตระหนกความเขาใจถงความสำคญของมาตรวทยาเคมและชวภาพใหผใชบรการมาตรวทยา

โครงการท4.3.1 มาตรวทยาเคมและชวภาพสชมชน • การจดอบรมมาตรวทยาเคมและชวภาพใหกบนกเรยนมธยมศกษา ในสวนภมภาค โครงการท4.3.2 มาตรวทยาเคมและชวภาพกบอตสาหกรรมอาหาร • ก า รจ ดก ารประช มส มมนามาตรว ทยา เคม และช วภาพให ก บ ผประกอบการอตสาหกรรมอาหาร • การจดการประชมสมมนามาตรวทยาเคมและชวภาพสำหรบผบรหาร อตสาหกรรมอาหาร หนวยงานรวมดำเนนการ • สถาบนมาตรวทยาแหงชาต กระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย • สำนกงบประมาณ กระทรวงการคลง • เครอขายมาตรวทยาเคมและชวภาพ • สภาอตสาหกรรมแหงประเทศไทย • สถานศกษาระดบมธยมและระดบอดมศกษา


131

ใชระบบการบรหารกจการทดในการพฒนาระบบมาตรวทยา เคมและชวภาพของประเทศ

แผนงานท5.1 การบรหารจดการเครอขายในมาตรวทยาเคมและชวภาพ

โครงการท5.1.1 การจดประชมคณะกรรมการบรหารเครอขายมาตรวทยาเคมและชวภาพ คณะอนกรรมการ และคณะทำงานทเกยวของ • การเสรมสรางความรวมมอภายในเครอขายมาตรวทยาเคมและชวภาพ • การจดการประชมเครอขายฯ รวมถงการเสนอผลงานภายในเครอขายฯ • การลงนามในบนทกขอตกลงความรวมมอ • การเขารวมประชมทางมาตรวทยาเคม ณ ตางประเทศ

แผนงานท5.2 สงเสรมใหเกดการบรณาการระหวางสมาชกเครอขายมาตรวทยา เคมและชวภาพในการรวมกนดำเนนงานโดยกจกรรมทรวม ดำเนนการตองไมซำซอนกน

โครงการท5.2.1 การประเมนผลงานของเครอขายฯ • การเสรมสรางความรวมมอระหวางเครอขายฯ

แผนงานท5.3 สงเสรมใหสมาชกหองปฏบตการเครอขายมศกยภาพการวดสงขน และสามารถเปนตวแทนประเทศไทยในสาขาทมความชำนาญ

โครงการท5.3.1 การมอบหมายหองปฏบตการทำหนาทวดทางเคมแทนหองปฏบตการ มาตรวทยาเคมและชวภาพ • การกำหนดเกณฑการมอบหมายหองปฏบตการทำหนาทวดทางเคม • การจดการประชมมอบหมายหองปฏบตการทำหนาทวดทางเคม • การมอบหมายหองปฏบตการทำหนาทวดทางเคม • การตดตามสนบสนนหองปฏบตการทไดรบมอบหมาย หนวยงานรวมดำเนนการ • สถาบนมาตรวทยาแหงชาต กระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย • สำนกงบประมาณ กระทรวงการคลง • เครอขายมาตรวทยาเคมและชวภาพ



132

หนวยงาน

ประมาณการงบประมาณ(ลานบาท)

ป

2552

ป

2553

ป

2554

ป

2555

ป

2556

ป

2557

ป

2558

ป

2559

รวม

สถาบนมาตรวทยาแหงชาต 24.0 137.0 229.0 99.0 120.0 30.0 26.0 23.0 689.0

ศนยวจยและฝกอบรมสงแวดลอม 0.6 0.9 2.2 2.2 2.2 1.8 1.5 1.2 12.6

กรมปศสตว - 0.3 1.2 1.2 1.3 0.2 0.2 0.2 4.5

สถาบนวจยโภชนาการ - 1.0 1.0 1.0 0.5 - - - 3.5

สถาบนวจยวทยาศาสตรและ

เทคโนโลยแหงประเทศไทย

- 2.1 2.1 2.1 - - - - 6.3

กรมวทยาศาสตรบรการ - 0.4 0.4 1.1 1.4 0.9 0.4 0.4 5.0

สถาบนอาหาร - 2.0 2.0 - - - - - 4.0

กรมวทยาศาสตรการแพทย - 5.0 6.0 6.0 6.0 6.0 6.0 6.0 41.0

บรษท หองปฏบตการกลาง

(ประเทศไทย) จำกด

- 3.0 4.0 4.0 4.0 4.0 4.0 4.0 27.0

รวม 792.9

ตารางท10แผนความตองการงบประมาณของยทธศาสตรดานมาตรวทยาเคมและชวภาพ

แผนความตองการงบประมาณ รายละเอยดแผนความตองการงบประมาณดานมาตรวทยาเคมและชวภาพ ตามแผนแมบทพฒนาระบบมาตรวทยาแหงชาต ฉบบท 2 (พ.ศ.2552-2559) แสดงรายละเอยดไวในตางรางท 10


133

โครงการ ตวชวดป

2552

ป

2553

ป

2554

ป

2555

ป

2556

ป

2557

ป

2558

ป

2559

รวม

โครงการกอสรางอาคาร

ศนยพฒนาวสดอางอง

สำหรบการวดทางดาน

อาหาร สขภาพ และ

สงแวดลอม

รอยละความสำเรจของ

การกอสรางอาคาร และ

การจดซอจดหาอปกรณ

เครองมอ (รอยละ)

5 33 60 90 95 98 99 100

โครงการพฒนา นกมาตรวทยา เคมและชวภาพ

จำนวนนกมาตรวทยาทไดรบการพฒนาดวยการเขารบการฝกอบรมหรอศกษาตอในระดบ ทสงขน (คน)

1 1 1 1 1 1 1 1 8

โครงการพฒนาความสามารถการวเคราะห Speciation ของ โลหะหนก

จำนวนครงของการ ฝกอบรมการวเคราะห Speciation ของ โลหะหนก (ครง)

1 1 1 1 4

โครงการวด เปรยบเทยบ ความสามารถนานาชาต (International Comparisions)

จำนวนครงของการ เขารวมกจกรรมการวดเปรยบเทยบความสามารถระดบนานาชาต (ครง)

3 3 3 3 3 3 3 3 24

โครงการกำหนดนโยบายโครงสราง พนฐานดานคณภาพ (MSTQ) กบหนวยงานระดบภมภาค

จำนวนครงของ การเขารวมประชมกำหนดนโยบายโครงสรางพนฐาน ดานคณภาพ (MSTQ) กบหนวยงานระดบภมภาค (ครง)

- - 1 1 1 1 1 1 6

โครงการพฒนา หองปฏบตการวเคราะห ทดสอบ ดานมาตรวทยาเคมและชวภาพ

จำนวนครงของ การจดฝกอบรมทางดานมาตรวทยาเคมและชวภาพใหกบหอง ปฏบตการทดสอบ (ครง)

1 1 1 1 1 1 1 1 8

โครงการสงเสรมใหมการใชวสดอางองทผลตภายในประเทศ

รอยละทเพมขนของ การจำหนายวสดอางอง (รอยละ)

- 10 20 20 20 20 20 20 130

ตารางท11ตวชวดผลการดำเนนงานการพฒนาระบบมาตรวทยาแหงชาต พ.ศ.2552-2559 ภายใต แผนยทธศาสตรท 1 การพฒนาสถาบนมาตรวทยาแหงชาตและเครอขายพนธมตร กลยทธท 2 พฒนาโครงสรางพนฐานดานมาตรวทยาเคมและชวภาพของประเทศใหเขมแขง

ตวชวดผลการดำเนนงาน รายละเอยดตวชวดผลการดำเนนงานการพฒนาระบบมาตรวทยาเคมและชวภาพตาม

แผนแมบทพฒนาระบบมาตรวทยาแหงชาต ฉบบท 2 (พ.ศ.2552-2559) แสดงไวในตารางท 11


134


2552

ป

2553

ป

2554

ป

2555

ป

2556

ป

2557

ป

2558

ป

2559

รวม

โครงการพฒนาและ สงเสรมหองปฏบตการเครอขายฯ ใหเปน หองปฏบตการอางองของประเทศ

จำนวนหองปฏบตการทไดรบการยอมรบใหเปน National Reference Laboratory เพมขน (หองปฏบตการ)

- - 1 1 1 1 1 1 6

โครงการพฒนาศกยภาพหองปฏบตการอางองของอาเชยน (ASEAN Reference Laboratory) ใน ประเทศไทย ใหมการนำระบบมาตรวทยาเคมและชวภาพเขามาใชในการปฏบตงาน

จำนวนครงของ การจดฝกอบรมทางดานมาตรวทยาเคมและชวภาพ (ครง)

- 1 1 1 1 1 1 1 7

โครงการสงเสรมใหมการเรยนการสอน มาตรวทยาเคมและชวภาพในระดบอดมศกษา

จำนวนมหาวทยาลยทจดการสอนมาตรวทยา (มหาวทยาลย)

- 1 1 1 1 1 1 1 7

โครงการสงเสรมการฝกอบรมดาน มาตรวทยาเคมและชวภาพ

จำนวนครงของการจดฝกอบรมทางดาน มาตรวทยาเคมและชวภาพ (ครง)

- - 1 1 1 1 1 1 6

โครงการมาตรวทยาเคมและชวภาพสชมชน

จำนวนครงของการจดฝกอบรมทางดาน มาตรวทยาเคมและชวภาพใหกบนกเรยนในระดบมธยมศกษา (ครง)

- - 1 1 1 1 1 1 6

โครงการมาตรวทยาเคมและชวภาพกบอตสาหกรรมอาหาร

จำนวนครงของการจดฝกอบรมทางดาน มาตรวทยาเคมและชวภาพใหกบหองปฏบตการอตสาหกรรมอาหาร (ครง)

- 1 1 1 1 1 1 1 7

โครงการจดประชมคณะกรรมการบรหารเครอขายมาตรวทยาเคมและชวภาพ คณะอนกรรมการและ คณะทำงานทเกยวของ

จำนวนครงของ การประชมเครอขายฯ คณะอนกรรมการและคณะทำงานทเกยวของ (ครง)

6 6 6 6 6 6 6 6 48

ตารางท11(ตอ)


135


2552

ป

2553

ป

2554

ป

2555

ป

2556

ป

2557

ป

2558

ป

2559

รวม

โครงการประเมนผลงานของเครอขายฯ

จำนวนครงของ การประเมน (ครง)

1 1 1 1 1 1 1 1 8

โครงการมอบหมายหองปฏบตการทำหนาทวดทางเคมแทนหองปฏบตการ มาตรวทยาเคมและชวภาพ

จำนวนรายการวดท หองปฏบตการไดรบ Designate เพมขน (รายการวด)

1 1 2 1 1 1 1 1 9

ตารางท11(ตอ)

กจกรรมการผลตวสดอางองทง Pure Substance และ Matrix Reference Material ใชเวลาในกระบวนการผลตประมาณ 3-4 ป

(เมอไดรบจดสรรงบประมาณและมการดำเนนงาน จะเกดผลงานตามตวชวดในปท 3 หรอปท 4)


136


137

ภาคผนวกจ

ผลการดำเนนงานตามแผนแมบทการพฒนาระบบมาตรวทยาแหงชาต ฉบบท 1

(พ.ศ.2542-2551)


138


139

ผลการดำเนนงานตามแผนแมบทพฒนาระบบมาตรวทยาแหงชาต ฉบบท1(พ.ศ.2542-2551)

จากผลการดำเนนงานตามแผนแมบทการพฒนาระบบมาตรวทยาแหงชาต (พ.ศ.2542–2551)

พบวาแผนแมบทการพฒนาระบบมาตรวทยาแหงชาต แบงเปน 5 แผนงานหลก ไดแก 1) แผนงานพฒนาดานนโยบาย 2) แผนงานพฒนาสถาบนมาตรวทยาแหงชาต 3) แผนงานพฒนาเครอขาย มาตรวทยา 4) แผนงานพฒนาสภาพแวดลอมเพอเออตอการพฒนาระบบมาตรวทยาแหงชาต และ 5) แผนงานพฒนากลมผใชบรการ สถาบนฯ ไดดำเนนงานตามแผนขางตน และมผลการดำเนนงาน ในชวงป 2542-2551 ดงน

1.แผนงานพฒนาดานนโยบาย

1.1การศกษาดานนโยบาย เปาหมายของแผน : มผลการศกษาดานนโยบายเกยวกบกฎหมาย นโยบาย และ

แนวทางการดำเนนการของระบบมาตรวทยาในประเทศตางๆ ผลการดำเนนงาน : สถาบนฯ ไดมอบหมายใหสถาบนวจยเพอการพฒนาแหงประเทศ

ไทย ดำเนนการวจยผลกระทบทางเศรษฐกจของการพฒนาระบบมาตรวทยา จดประสงคของการวจยน คอ การสรางองคความรทจำเปนตอการกำหนดนโยบายและการตดสนใจลงทนในการพฒนาระบบมาตรวทยาในระดบชาตโดยรฐบาล, การตดสนใจลงทนในการพฒนาหองปฏบตการสอบเทยบในระดบรองโดยภาคเอกชน และการสรางความตระหนกตอการพฒนาระบบมาตรวทยาทไดมาตรฐานในระดบโรงงาน ดงน

• ชใหผประกอบการในอตสาหกรรมตางๆ ทยงไมทราบถงประโยชนทชดเจนจากการพฒนาระบบมาตรวทยาในโรงงานมขอมลในการตดสนใจปรบปรงระบบมาตรวทยาในกจการ ของตน

• ระบสาขาอตสาหกรรมทมความตองการเรงดวน และมผลตอบแทนสงในการลงทนเพอพฒนาระบบมาตรวทยาโดยรฐและเอกชนทประกอบกจการดานมาตรวทยา

• ระบหนวยวดทมความตองการเรงดวนและมผลกระทบตอภาคอตสาหกรรม ซงจะชวยในการจดทำแผนพฒนาระบบมาตรวทยาแหงชาตตอไป

ผลกระทบทางเศรษฐกจในการพฒนาระบบมาตรวทยาทเกยวของกบการศกษานม ผลกระทบทเปนตนทน (Cost) ในการลงทนเพอพฒนาระบบมาตรวทยาและประโยชนทไดรบ (Benefit) จากการลงทนดงกลาว ซงผลกระทบเหลานแบงออกเปนผลกระทบตอเอกชน (Private Cost/Benefit) และผลกระทบตอสาธารณะ (Public Cost/Benefit)

นอกจากน สถาบนฯ ไดดำเนนการจดทำกรณศกษา หรอการศกษาดานนโยบายระบบมาตรวทยาของประเทศอตสาหกรรมสำคญ ในเรองการพฒนาโครงสรางพนฐานดานคณภาพ สวนของการจดสมมนา/ประชมวชาการดานนโยบายศกษาเกยวกบบทบาทของมาตรวทยา มการดำเนนการแลว


140

1.2การศกษาสำรวจความตองการภายในประเทศ เปาหมายของแผน : มผลการศกษาความตองการดานการวดของภาคอตสาหกรรม

และภาคเศรษฐกจทเกยวของ : มดชนบงชสถานภาพขดความสามารถดานการวด รวมถง

แนวโนมการเปลยนแปลงของขดความสามารถน ผลการดำเนนงาน : สถาบนฯ ไดดำเนนการสำรวจความตองการของผใชบรการ จาก

ผลการประชม สมมนาเสรมสรางความเขมแขงของหองปฏบตการสอบเทยบ การประชมชมรมวชาการมาตรวทยาสาขาตางๆ และสรปจากแบบสอบถามการสำรวจความพงพอใจของผใชบรการสอบเทยบ เพอเพมประสทธภาพในการใชบรการแกภาคอตสาหกรรมและภาคเศรษฐกจทเกยวของ โดยในแผนกลยทธของสถาบนมาตรวทยาแหงชาต พ.ศ.2548-2551 มการดำเนนการสำรวจความตองการ ดานการวดของภาคอตสาหกรรม จำแนกตามประเภทอตสาหกรรม รวมทงมการจดทำฐานขอมล หองปฏบตการสอบเทยบ ซงสะทอนใหเหนถงความตองการของภาคอตสาหกรรมทางดานมาตรวทยา ไดแก ความตองการดานการวด ความตองการดานการฝกอบรม มรายละเอยดดงน

1) ผลการสำรวจเครองมอวดของภาคอตสาหกรรม จากผลการสำรวจความตองการดานการสอบเทยบเครองมอวดและสาขาเครองมอวด

ทมการใชงานในภาคอตสาหกรรมดงกลาว ทำใหทราบถงจำนวนประมาณการเครองมอวดของโรงงานอตสาหกรรมของประเทศ ป 2550 มจำนวนประมาณ 7.9 ลานชน และมจำนวนเครองมอวดทรบ การสอบเทยบอยางถกตองประมาณ 4 แสนชน คดเปนรอยละ 5 (ดรายละเอยดเพมเตมทภาคผนวก ฉ)

2) ความตองการสอบเทยบ จากผลการสำรวจดงกลาว ทำใหทราบถงความตองการสอบเทยบของภาค

อตสาหกรรม ดงรายละเอยดในตารางท 12


141

ตารางท12 ผลการสำรวจความตองการสอบเทยบเครองวดของภาคอตสาหกรรม จำแนกตามสาขาการวด

สาขาการวด เครองมอวด ชวงการวด

มต - Flatness Interferometer - Roughness Specimen (AFM/SPM)- Frequency Comb- Laser Tracker- Theodolite Electronic Distance Measurement- Countour Instrument

แรงบด - Transducer 0.035–0.353 Nm

ความแขง - Micro Vickers Hardness Test Block 200–800 HV

ความดนและสญญากาศ - Digital Manometer - 5 to 5 mbar

อตราการไหล - Anemometer- Air Flow Meter- เครองใหสารละลายทางหลอดเลอด

0–120 km/h, 0–20 m/s0-100 m3/min1-10 ml/h

มวลและความหนาแนน - Weight or Weight Set Class E1 - ตมนำหนกขนาดใหญ- Hydrometer- สภาพความเปนแมเหลกของตมนำหนก- ความหนาแนนและปรมาตรของ ตมนำหนก

Up to 50 kgUp to 1,000 kg

ไฟฟา เวลา และความถ - AC/DC High Voltage- Current Transformer- High Voltage Source- Voltage Transformer- LCR Component- Magnetic Standard Block- Insulation Tester- FM/AM Modulation

0–120 kV0–1,000 A0–300 kV0–100 kVUp–13 MHz0.6–0.7 mT50–200 A

อณหภม - COD Reactor- Relative Humidity Sensor- เทอรโมมเตอรในยานอณหภมตำ- IPRT และ IR Thermometer

150 ºc2–100% RHระหวาง -1,200 ถง -100 °Cทอณหภมสงกวา 600 °C

แสง - Spectroradiometer- Color Correlated Temperature- Opacity Meter


142

3) ความตองการโปรแกรมการวดเปรยบเทยบ จากผลการสำรวจ ณ มกราคม 2550 ในประเทศไทยมหองปฏบตการสอบเทยบ

อยทงหมด จำนวน 126 แหง หองปฏบตการฯ 80 แหง ไดผานการรบรองความสามารถหองปฏบตการสอบเทยบตามมาตรฐาน ISO/IEC 17025 คดเปนรอยละ 63 เมอเปรยบเทยบขอมล ณ ธนวาคม 2547 มหองปฏบตการสอบเทยบทไดรบการรบรอง 50 แหง จากทงหมด 104 แหง คดเปนรอยละ 51 แสดงใหเหนถงความตองการสอบเทยบเครองมอวดทเพมมากขน เมอสำรวจรายละเอยดของสาขาการวดทหองปฏบตการฯ 126 แหง ดงกลาวนพบวามการใหบรการถง 641 สาขาการวด แตมเพยง 170 สาขาการวดเทานน ทไดรบการรบรองความสามารถหองปฏบตการสอบเทยบตามมาตรฐาน ISO/IEC 17025 คดเปนรอยละ 26 เทานน ซงหมายความวาหองปฏบตการฯ สวนใหญยงไมไดรบการรบรองความสามารถหองปฏบตการตามมาตรฐาน ISO/IEC 17025 ครบทกสาขาการวดทหองปฏบตการ สอบเทยบเปดใหบรการ หองปฏบตการฯ ดงกลาวน ตองการเขารวมโปรแกรมการวดเปรยบเทยบเพอนำผลไปประกอบการขยายขอบเขตการรบรองความสามารถหองปฏบตการสอบเทยบตามมาตรฐาน ISO/IEC 17025

4) ความตองการฝกอบรม หองปฏบตการสอบเทยบจำนวนมากมความตองการคำปรกษา และการฝกอบรมดาน

การสอบเทยบและการพฒนาระบบคณภาพ เพอทจะขยายขดความสามารถการใหบรการสอบเทยบเครองมอวด

5) ผลการสำรวจความตองการดานมาตรวทยาเคมและชวภาพ สถาบนฯ ไดดำเนนการสำรวจความตองการดานการวดสาขาเคมและชวภาพ โดย

การวเคราะหแบบสอบถามจากการจดประชม/สมมนาวชาการ แบบสอบถามจากหองปฏบตการเคม จากการสมภาษณบคลากรของหองปฏบตการวเคราะหและทดสอบของอตสาหกรรมอาหาร เครองสำอางค และอตสาหกรรมสารเคม ตลอดจนผลของการประชมเชงปฏบตการ สรปความตองการไดดงน

(1) สามารถแบงกลมงานทมความตองการการวดดานเคมสงได 3 กลม ไดแก กลมงานดานความปลอดภยของอาหาร (Food Safety), กลมงานดานคมครองผบรโภค (Consumer Protection) และกลมงานดานอนรกษสงแวดลอม (Environment Protection) ไดแก คณภาพของนำ (Water Quality) คณภาพดน (Soil Quality) และ คณภาพอากาศ (Air Quality) เปนตน

(2) ในทกกลมงานขางตนจะมความตองการเหมอนกน ไดแก ความตองการวสดอางองรบรอง (Certified Reference Material : CRM), ความตองการโปรแกรมการทดสอบความชำนาญ (Proficiency Testing Program : PT) และ ความตองการหองปฏบตการวเคราะหและทดสอบอางองมาตรฐานของชาต (National Reference Laboratory)

(3) ความตองการเรงดวนของแตละกลมงานมดงน • กลมความปลอดภยของอาหาร (Food Safety) มความตองการวดโปรตน

ในอาหารสตว การวดปรมาณสารถนอมอาหารตางๆ ในผลตภณฑอาหาร อาทเชน BHA, BHT, Sodium Benzoate, Sorbic Acid เปนตน

• กลมคมครองผบรโภค (Consumer Protection) มความตองการศกยภาพการวดดานเคมคลนก อาทเชน Glucose, Cholesterol, Triglycerides, Ethanol, สารตกคางในเครองสำอางค, การวดปรมาณแรธาตทระบไวบนบรรจภณฑอาหารและยา, การวดสารสกดจากสมนไพร และการวดตามขอกำหนด RoHS ของสหภาพยโรป


143

• กลมอนรกษสงแวดลอม (Environment Protection) มความตองการ เรงดวนในการวดคณภาพของนำ เชน คา Biochemical Oxygen Demand (BOD), คา Chemical Oxygen Demand (COD), การวดยาฆาแมลง, การวด Volatile Organic Compounds (VOC), การวดโลหะหนก (Fe, Cr, Cd, Hg, As) และ การวดหาปรมาณ Nitrate และ Nitrite

: สถาบนฯ ไดดำเนนการสำรวจหองปฏบตการสอบเทยบระดบทตยภม เพอจดทำดชนบงชสถานภาพขดความสามารถดานการวด (ความแมนยำดานการวด) และแนวโนมการเปลยนแปลงของขดความสามารถ พบวาประมาณการจำนวนการใหบรการสอบเทยบเครองมอวดของหองปฏบตการสอบเทยบระดบทตยภมทวประเทศ ประจำป 2550 มจำนวนประมาณ 2.6 แสนชน (มรายละเอยดภาคผนวก ช)


144

2.แผนงานพฒนาสถาบนมาตรวทยาแหงชาต 2.1การปรบปรงเงอนไขหองปฏบตการใหเปนไปตามมาตรฐานสากล เปาหมายของแผน : พนทภายในอาคารชวคราวของสถาบนฯ สามารถปรบปรงระบบ

ปรบอากาศของอาคารเพอใหสามารถควบคมสภาวะแวดลอม ของหองปฏบตการสอบเทยบสอดคลองกบเงอนไขทกำหนด

: บำรงรกษาระบบปรบอากาศอยางตอเนอง เพอใหสามารถรกษา ระดบมาตรฐานตามเงอนไขทกำหนดได

: จดหาแหลงเงน เพอจดสรางอาคารถาวรของสถาบนฯ ทม เงอนไข หองปฏบตการสอบเทยบเปนไปตามมาตรฐานสากล สำหรบเปนพนฐานในการพฒนาระบบมาตรวทยาแหงชาตใน ระยะยาว

ผลการดำเนนงาน : สถาบนมาตรวทยาแหงชาต มภาระหนาทในการจดหา รกษาและสถาปนามาตรฐานแหงชาต ซงเงอนไขการจดเกบมาตรฐานแหงชาต จะตองสอดคลองกบ หลกปฏบตระหวางประเทศ ทงดานการควบคมอณหภม ความชน การทำการสอบเทยบตามระยะเวลา เปนตน เพอจะไดเปนทยอมรบของนานาชาต สถาบนฯ สามารถปรบปรงระบบปรบอากาศของอาคารเพอใหสามารถควบคมสภาวะแวดลอมของหองปฏบตการสอบเทยบใหสอดคลองกบเงอนไขทกำหนด พรอมทงมการบำรงรกษาระบบปรบอากาศอยางตอเนอง

: ปจจบน สถาบนฯ มการบำรงรกษาระบบปรบอากาศอยางตอเนอง เพอใหสามารถรกษาระดบมาตรฐานได

: สถาบนฯ ไดดำเนนการจดหาแหลงเงนภายใตโครงการเงนกดอกเบยตำจากธนาคารเพอความรวมมอระหวางประเทศแหงญปน (JBIC) ทำใหปจจบน สถาบนฯ มอาคารถาวรทมหองปฏบตการสอบเทยบทมมาตรฐานสากล หองปฏบตการสอบเทยบตางๆ สามารถควบคมและรกษามาตรฐานในการจดเกบและรกษามาตรฐานแหงชาตได และสามารถใหบรการ ถายทอดคาวดสมาตรฐานอางองของหองปฏบตการสอบเทยบและภาคอตสาหกรรม

2.2 การพฒนาระบบคณภาพของสถาบนฯ เปาหมายของแผน : สถาบนฯ ไดรบการรบรองความสามารถหองปฏบตการ

สอบเทยบตามมาตรฐาน ISO/IEC Guide 25 ในทกหองปฏบตการฯ : สถาบนฯ ไดรบการรบรองระบบบรหารงานคณภาพ ISO 9001: 2000 สำหรบระบบคณภาพของสถาบนฯ

: สถาบนฯ รวมในการทำ Interlaboratory Comparison กบ องคกรมาตรวทยาระดบภมภาค และองคกรมาตรวทยาระดบ นานาชาตและมผลการวดอยในเกณฑตามกำหนด

ผลการดำเนนงาน : ระบบมาตรวทยาเปนกลไกสำคญทสดในการสรางหลกประกนตอคณภาพผลตภณฑทางอตสาหกรรม ดงนน สถาบนฯ ซงเปนหนวยงานหลกในระบบมาตรวทยา แหงชาต จงใหความสำคญตอการพฒนาและรกษาคณภาพของงาน ในสวนของการจดทำระบบคณภาพ


145

ความสามารถหองปฏบตการสอยเทยบตามมาตรฐาน ISO/IEC 17025 สถาบนฯ ไดรบการรบรองจากองคกรรบรองความสามารถ Deutscher Kalibrierdienst : DKD สหพนธสาธารณรฐเยอรมน จำนวน 46 รายการวด และจาก International Accreditation Japan : IA Japan ประเทศญปน โดยสถาบนฯ ไดรบการรบรองความสามารถหองปฏบตการสอบเทยบเรยบรอย จำนวน 48 รายการวด รวม 94 รายการวด

: สถาบนฯ ไดรบการประเมนตามระบบบรหารงานคณภาพ ISO

9001:2000 และไดรบการรบรองมาตรฐานจากสถาบนรบรองมาตรฐานไอเอสโอ (Mangement System Certification Institute (Thailand) : MASCI) ตงแตป 2547 จนถงปจจบน

: สถาบนฯ ไดเขารวมเปรยบเทยบผลการวด Interlaboratory Comparison) กบองคกรมาตรวทยาระดบภมภาคและองคกรมาตรวทยาระดบนานาชาตในสาขา การวดตางๆ อยางตอเนองและมผลการวดอยในเกณฑทกำหนด

2.3 การจดหามาตรฐานแหงชาต เปาหมายของแผน : จดหามาตรฐานแหงชาตในหนวยวด หรอพสยทครอบคลม

สอดคลองกบความตองการของภาคอตสาหกรรม : สถาบนฯ รวมมอกบหนวยงานอน เพอสรางเปนเครอขาย

มาตรฐานแหงชาต ผลการดำเนนงาน : ความจำกดดานอปกรณและเครองมอซงเกดขนตงแตระดบ

สถาบนฯ จนถงระดบหองปฏบตการสอบเทยบทมจำนวนไมเพยงพอ ไมครอบคลมหนวยวด (Measurement Unit) และพสยวด (Measurement Range) เนองจากสถาบนฯ เปนหนวยงานใหมทมอายการดำเนนงานเพยง 10 ป เมอเปรยบเทยบกบสถาบนมาตรวทยาแหงชาตของประเทศทพฒนาแลวซงมอายมากกวา 100 ป เชน สาธารณรฐประชาชนจน ญปน และสหพนธสาธารณรฐเยอรมน เปนตน ดงนนจงยงไมสามารถตอบสนองความตองการดานมาตรวทยาภายในประเทศไดอยางเพยงพอ โดยเฉพาะอยางยงดานมาตรวทยาเคมและชวภาพ อยางไรกตามสถาบนฯ ไดดำเนนการสำรวจความตองการของภาคอตสาหกรรม เพอจดหามาตรฐานแหงชาตในหนวยวดหรอพสยทครอบคลมสอดคลองกบความตองการของภาคอสาหกรรมและภาคเศรษฐกจทเกยวของ

ปจจบน สถาบนฯ สามารถสถาปนาหนวยวดและความสามารถทางการวดโดยสามารถใหบรการสอบเทยบได 424 รายการวด แบงตามสาขาไดดงน สาขามต 160 รายการ, สาขาไฟฟาและความถ 93 รายการ, สาขาเชงกล 107 รายการ, สาขาอณหภม 23 รายการ, สาขาเสยงและการ สนสะเทอน 13 รายการ, สาขาแสง 3 รายการ และ สาขาเคม 25 รายการ ตลอดจนสามารถผลตวสดและสารอางองได 4 ชนด ไดแก วสดอางองความแขงของโลหะ (Reference Block Rockwell Scale HRC) และ วสดอางองรบรองดานเคม (pH Solution, Potassium Dichromate, Potassium Iodine)

ความสามารถทางการสอบเทยบและการวด (Calibration and Measurement Capabilities : CMC) ของสถาบนฯ ไดรบการยอมรบในระดบสากล โดยความสามารถดานการวด ดงกลาว ไดรบการเผยแพรในเวบไซตขององคการชงตวงวดระหวางประเทศ (Bureau International des Poids et Mesures : BIPM) (http://kcdb.bipm.org/Appendix C) รวมทงหมด 4 สาขาการวด คอ


146

• สาขาไฟฟา ครอบคลม DC Voltage, DC Resistance, DC Current, AC Voltage, AC Current และ Inductance จำนวน 313 รายการ

• สาขามวล ในขอบเขต Weight, Class E2 – Comparison in Air, 1 มลลกรม – 10 กโลกรม จำนวน 19 รายการ

• สาขาความดน ครอบคลม Gauge Pressure และ Absolute Pressure ทง Gas Medium และ Oil medium จำนวน 11 รายการ

• สาขาอณหภม ครอบคลม Standard Platinum Resistance Thermometers : SPRT สอบเทยบแบบ Fixed Point, Hg, Ga, Sn, Zn จำนวน 4 รายการ

และมหนวยวดทอยระหวางการพฒนาอก 32 รายการวด โดยเปนหนวยวดทางฟสกส 21 รายการ และทางเคมและชวภาพอก 11 รายการ กลาวโดยสรป ปจจบนสถาบนฯ ไดสถาปนาหนวยวดดานฟสกสตอบสนองความตองการของผใชในประเทศไดมากกวารอยละ 80 นอกจากนสถาบนฯ ตองเรงพฒนาหนวยวดและศกยภาพการวดดานเคมและชวภาพ ซงเปนหนวยวดทเปนไปตามความตองการของอตสาหกรรมอาหาร อตสาหกรรมสขภาพ อนเปนอตสาหกรรมเปาหมายของประเทศ

: สถาบนฯ ไดรวมมอกบหนวยงานอน เพอสรางเปนเครอขายมาตรฐานแหงชาต เชน สำนกงานปรมาณเพอสนต เครอขายมาตรวทยาเคมและชวภาพ เปนตน ทงน หากเครองมอวดภายในประเทศสามารถสอบกลบสมาตรฐานแหงชาตไดทงหมด หรอเปนสวนใหญกจะสามารถสรางความเชอถอตอคาวด อนเปนพนฐานสำคญทนำไปสการยอมรบผลการทดสอบ (Testing) และผลการตรวจสอบ (Inspection) ของผลตภณฑอตสาหกรรม

2.4พฒนาการใหบรการสอบเทยบ เปาหมายของแผน : สามารถใหบรการดานการสอบเทยบแกภาคอตสาหกรรมได

อยางมประสทธภาพในหนวยวดทครอบคลมและมคณภาพ ผลการดำเนนงาน : สถาบนฯ มหนาทในการจดหา รกษา และพฒนามาตรฐาน

แหงชาต โดยมเปาหมายเพอถายทอดคาจากมาตรฐานแหงชาตสมาตรฐานอางองของหองปฏบตการสอบเทยบภาครฐและเอกชน รวมทงหองปฏบตการสอบเทยบทมอยในโรงงานอตสาหกรรมตางๆ โดยสถาบนฯ จะใหบรการในระดบทตยภม (Secondary Standard) แกหองปฏบตการฯ เหลานน

ปจจบน สถาบนฯ สามารถใหบรการวเคราะห ทดสอบ และสอบเทยบไดทงหมด 67 สาขาการวด 424 รายการวด โดยเนนการใหบรการวเคราะห ทดสอบ และสอบเทยบมาตรฐานทมความถกตองสง สงผลใหระบบคณภาพของภาคอตสาหกรรมเปนทยอมรบของนานาชาต ทำใหผลตภณฑสามารถสงออกและแขงขนไดในเวทการคาโลก


147

2.5พฒนาขดความสามารถดานการใหคำปรกษา(Consultant) เปาหมายของแผน : มแผนงานพฒนาขดความสามารถบคลากรในสถาบนฯ โดย

สรางความรวมมอกบสถาบนมาตรวทยาในประเทศอตสาหกรรม : ใหบรการปรกษาแกหองปฏบตการสอบเทยบและภาค

อตสาหกรรม ดานมาตรวทยา เทคนคการวด และการจดตง หองปฏบตการสอบเทยบ เปนตน

ผลการดำเนนงาน : สถาบนฯ รวมกบสถาบนมาตรวทยาแหงชาตของตางประเทศ อาท โครงการความรวมมอระหวาง Japan International Cooperation Agency : JICA และสถาบน JICA-NIMT และโครงการความรวมมอระหวาง Physikalisch-Technische Bundesanstalt : PTB, Germany และ สถาบน PTB-NIMT เปนตน เพอพฒนาขดความสามารถของบคลากรของสถาบนฯ โดยมความรวมมอในการสงนกมาตรวทยาของสถาบนฯ ไปฝกอบรมในตางประเทศ รวมทงม ผเชยวชาญจากตางประเทศมาใหความรทางเทคนคแกนกมาตรวทยาของสถาบนฯ ในชวงป 2547-2550 มการจดสงนกมาตรวทยาเขารบการอบรม ณ ตางประเทศจำนวน 103 คน รายละเอยดดงตารางท 13

นอกจากนในป 2550 มการเขารวมประชมและกจกรรมทางมาตรวทยา ณ ตางประเทศ จำนวน 33 ครง (53 คน/ครง)

ตารางท13 สถตการเขารบการอบรม ณ ตางประเทศ พ.ศ 2547-2550

กจกรรม จำนวน(คน)

เขารบการอบรม ณ ตางประเทศ ป 2547 26




รวม 103

: การพฒนาขดความสามารถทางเทคนคดงกลาว ทำใหนกมาตรวทยา

ของสถาบนฯ มขดความสามารถในการใหคำปรกษาดานเทคนคดานมาตรวทยาแกภาคอตสาหกรรม โดยสามารถใหคำปรกษาในเรองการวดทมความถกตองสง หรอเทคโนโลยการวดใหมๆ การวเคราะห ทดสอบ และสอบเทยบ การจดตงหองปฏบตการสอบเทยบแกภาคเอกชน หรอหนวยงานรฐทสนใจ รวมทงการใหคำปรกษากบหนวยงานทตองการขอการรบรองความสามารถหองปฏบตการสอบเทยบตามมาตรฐาน ISO/IEC 17025


148

2.6พฒนาบรการสารสนเทศ เปาหมายของแผน : พฒนาใหมเวบเพจ (Web Page) เพอกระจายขอมลสารสนเทศ

แกสมาชกของสถาบนฯ : พฒนาใหมฐานขอมลผใหบรการดานการสอบเทยบภายใน

ประเทศ : พฒนาใหมหองสมดทมขาวสารขอมลดานมาตรวทยา ผลการดำเนนงาน : ปจจบน สถาบนฯ มการพฒนาเวบไซตของสถาบนฯ คอ

www.nimt.or.th โดยมการจดทำรายการทมการปรบปรง เพอใหผใชงานหาขอมลขาวสารใหมๆ ไดทนท จดทำฐานขอมลโรงงานอตสาหกรรมกบเครองมอวดทมการสอบเทยบ พฒนาความรดาน มาตรวทยาดวยวกพเดย (Wikipedia) พฒนาระบบอนทราเนตภายในองคกร ระบบประชาสมพนธขอมลขาวสารภายในดวยสอประสม (Multimedia) ทงภาพและเสยง ระบบการฝกอบรมการใชคอมพวเตอรและระบบงานสารสนเทศดวยตนเอง ระบบการสบคน การประชาสมพนธ หนงสอ วารสาร และวสดสารนเทศของหองสมด และประวตการใชบรการ รวมถงการแนะนำบรการใหมๆ มระบบ ฐานขอมล ประกาศ คำสง ระเบยบ และการสบคนแบบ Full Text Search ทมขอมลทนสมยอยเสมอ และจดหาระบบอนเตอรเนตความเรวสงอยางปลอดภย เพอใชในงานวจยและพฒนาระบบมาตรวทยา เปนตน

: ปจจบน สถาบนฯ พฒนาใหมฐานขอมลผ ใหบรการด าน การวเคราะห ทดสอบ และสอบเทยบภายในประเทศเรยบรอยแลว

: ปจจบน สถาบนฯ พฒนาใหมหองสมดทมขาวสารขอมลดาน มาตรวทยาเรยบรอยแลว

2.7พฒนาขดความสามารถดานการวจยและพฒนา เปาหมายของแผน : มบทความทางวชาการของนกมาตรวทยาของสถาบนฯ นำเสนอ

ในการประชมวชาการภายในประเทศ และ ในตางประเทศ : มความรวมมอดานงานวจยและพฒนากบสถาบนการศกษา

ภายในประเทศ : มโครงการรบความชวยเหลอทางเทคนคดานการวจยและพฒนา

กบสถาบนมาตรวทยาในตางประเทศ ผลการดำเนนงาน : การพฒนาขดความสามารถดานวจยและพฒนา เปนภารกจหลก

อกประการหนง ตามพระราชบญญตการพฒนาระบบมาตรวทยาแหงชาต พ.ศ.2540 ทสถาบนฯ จะตองปฏบตเพอใหเกดความมนใจวาวธการวดและมาตรฐานการวดทใชในการถายทอดความถกตอง มความสอดคลองกบความกาวหนาทางวทยาศาสตรเทคโนโลยและกระบวนการผลต สถาบนฯ ไดศกษาวจย พฒนาวธการวด มาตรฐานการวดเพอใชภายในสถาบนฯ และสนบสนนภาคอตสาหกรรมของประเทศ ซงเปนการประหยดเงนตราตางประเทศ และลดการพงพาผเชยวชาญตางประเทศ รวมทงมการเผยแพรผลงานขดความสามารถในการวจยและพฒนาของสถาบนฯ ทงในและตางประเทศ สถาบนฯ มบทความทางวชาการของนกมาตรวทยาของสถาบนฯ นำเสนอในการประชมวชาการ และ ตพมพเผยแพรภายในประเทศและในตางประเทศอยางตอเนอง เชน หองปฏบตการวเคราะหไฟฟาเคม


149

ไดทำการศกษาวจยเรอง pH Measurement โดยใชวธ/อปกรณปฐมภมทเรยกวา Harned Cell ผลงานวจยไดนำเสนอในการประชม Biological Environmental Reference Materials (BERMs) ครงท 11 ณ เมอง Tsukuba ประเทศญปน ระหวางวนท 29 ตลาคมถง 2 พฤศจกายน 2550 รวมทงมการตพมพผลงานในวารสารตางประเทศ “Journal of Occupational Health” เรอง “Exposure to Lead of Boatyard Workers in Southern Thailand.” September 2007, Volume 49[5] : 345-52.

: สถาบนฯ มความรวมมอดานงานวจยและพฒนากบสถาบน การศกษาภายในประเทศ ลาสดในป 2551 สถาบนฯ ไดรบการสนบสนนแผนการดำเนนงานความ รวมมอกบสถาบนอดมศกษาในการผลตนกวจยและพฒนาระดบปรญญาโทดานวทยาศาสตร และเทคโนโลย จำนวน 6 ราย เพอทำการวจยทเกยวของกบดานมาตรวทยา 6 เรอง ภายใตโครงการความรวมมอในการผลตนกวจยและพฒนาระดบปรญญาโทดานวทยาศาสตรและเทคโนโลยของกระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย ซงมวตถประสงคในการสนบสนนการผลตบณฑตวจยและพฒนาระดบปรญญาโทดานวทยาศาสตรและเทคโนโลยของสถาบนอดมศกษาภายในประเทศ ทมงเนนการวจยและพฒนาในเรองทสอดคลองกบความตองการของภาคอตสาหกรรมและบรการของประเทศ โดยการดำเนนการดงกลาว อาศยความรและความเชยวชาญทหลากหลายของนกวจยและพฒนาของหนวยงานในสงกดกระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย รวมกบคณาจารยของสถาบนอดมศกษาภายในประเทศ รวมทงผเชยวชาญจากภาคอตสาหกรรม

: สถาบนฯ มโครงการรบความชวยเหลอทางเทคนคดานการวจยและพฒนากบสถาบนมาตรวทยาในตางประเทศ เชน ในป 2550 ฝายมาตรวทยาไฟฟา มความรวมมอกบกลมฟสกสทฤษฎ Working Group PSt 4 : Theory of Metrological Relevance in Many-Body-Systems แหง Physikalisch-Technische Bundesanstalt (PTB) สหพนธสาธารณรฐเยอรมนในการวจยระดบพนฐาน (Fundamental Research) เรอง “สมบตเชงเทอรโมไดนามกสของระบบ Fractional Quantum Hall” นอกจากน หองปฏบตการมม ฝายมาตรวทยามต ไดรบทนวจยจาก New Energy and Industrial Technology Development Organization (NEDO) ประเทศญปน เพอดำเนนโครงการความรวมมอวจยและพฒนา Self-Calibrate Rotary Table เพอภาคอตสาหกรรม รวมกบ National Metrology Institute of Japan (NMIJ) และ Research Centre for Calibration, Instrumentation and Metrology, Indonesian Institute of Science (KIM-LIPI) มวตถประสงคเพอพฒนาเทคโนโลย การวดมมใหกบภาคอสาหกรรมใหมความเทยงตรงและแมนยำสงขนในระดบ ฟลปดา ระยะเวลา 4 ป ตงแต 1 มกราคม 2551 ถง 31 ธนวาคม 2554


150

2.8การระดมความรวมมอและชวยเหลอจากตางประเทศ เปาหมายของแผน : สถาบนฯ เขารวมการประชมองคการมาตรวทยา ระดบภมภาค

และระดบนานาชาตทสำคญ : มโครงการรวมมอกบสถาบนมาตรวทยาแหงชาตในประเทศ

อตสาหกรรมชนนำ : เปนเจาภาพในการประชมระหวางประเทศ ตามความเหมาะสม : เปนเจาภาพจด Interlaboratory Comparison ตามความเหมาะสม ผลการดำเนนงาน : ความรวมมอ คำแนะนำ ตลอดจนความชวยเหลอจากองคกร

มาตรวทยาตางประเทศ เปนปจจยสำคญทสงเสรมใหสามารถพฒนาระบบมาตรวทยาแหงชาตใหมประสทธภาพ และเจรญกาวหนาทดเทยมระบบมาตรวทยาในประเทศอนๆ สถาบนฯ เปนตวแทนของประเทศเขารวมประชมนานาชาต เพอรบทราบและออกเสยงลงมตยอมรบกฎกตกา ขอตกลงระหวางประเทศทเกยวกบมาตรวทยา กบองคกรมาตรวทยาระหวางประเทศ ไดแก Bureau International des Poids et Mesures (BIPM), Asia Pacific Metrology Programme (APMP), International Measurement Confederation (IMEKO) เปนตน ซงเปนโอกาสใหสถาบนฯ เปนทรจก และเปนทยอมรบในระดบนานาชาต เออประโยชนในการเจรจาความชวยเหลอทเปนประโยชนตอการพฒนาระบบมาตรวทยาแหงชาต

: สถาบนฯ มโครงการความรวมมอกบสถาบนมาตรวทยาแหงชาตในประเทศอตสาหกรรมชนนำ เชน โครงการ Strengthening of National Institute of Metrology Thailand (NIMT) Phase II between NIMT and Japan International Cooperation Agency (JICA) โครงการ The Promotion of the Thai Calibration Service and Physikalisch-Technische Bundesanstalt (PTB) โครงการ The Project for the Collaboration between National Institute of Metrology Thailand (NIMT) and Vietnam Metrology Institute (VMI) เปนตน

: สถาบนฯ เปนเจาภาพในการประชมระหวางประเทศ เชน เปนเจาภาพจดการประชมประจำป 16th Asia Pacific Metrology Programme (APMP) General Assembly เมอ 6-8 พฤศจกายน 2543 ลาสดสถาบนฯ เปนเจาภาพในการจดประชมวชาการนานาชาต Consultative Committee for Amount of Substance and Metrology in Chemistry (CCQM) 2008 Symposium and WGs Meeting เมอ 18-21 พฤศจกายน 2551

: สถาบนฯ เปนเจาภาพจด Interlaboratory Comparison เชน ในป 2547 ไดเปนเจาภาพจดใหมโปรแกรมการเปรยบเทยบผลการวดระหวางประเทศ (Inter-comparison) ในหวขอ APMP LIGT/PRT Comparison ในยานอณหภม -40 °C ถง 250 °C ประกอบดวยเทอรโมมเตอรทใชเปน Artifacts จำนวน 8 ชน มประเทศในกลมสมาชกเขารวมจำนวน 10 ประเทศ ประกอบดวย Australia (NMIA), Hong Kong (SCL), Indonesia (KIM-LPI), Malaysia (SIRIM), Nepal (NBSM), New Zealand (MSL), Phillippines (ITDI), Singapore (SPRING), Thailand (NIMT) และ Vietnam (VMI) โดยเรมดำเนนโครงการเดอนมนาคมถงตลาคม 2547 และโครงการ NIMT-Weight Interlaboratory Comparison No.MM03, ตมนำหนก Class F1 ขนาด 100 mg, 2 g, 500 g และ 1 kg มหองปฏบตการสอบเทยบเขารวม จำนวน 17 หองปฏบตการฯ เมอเดอนมกราคม 2550 และฝายมาตรวทยาเคมและชวภาพไดดำเนนการรวมกบกรมวทยาศาสตรบรการ


151

จดใหมโครงการเปรยบเทยบผลการวด Proximate in Animal Feeding Stuff มหองปฏบตการสอบเทยบเขารวม จำนวน 73 แหง โดยไดดำเนนการระหวางเดอนพฤษภาคมถงมถนายน 2550 เปนตน กจกรรมขางตนเปนกระบวนการสรางความยอมรบในขดความสามารถทางเทคนคของสถาบนฯ ในระดบสากล กจกรรมอกอยางหนง กคอ การเขารวมในกจกรรมการวดเปรยบเทยบคา International Comparison Measurement ซงจดขนโดยองคกรภมภาคดานมาตรวทยา คอ Asia Pacific Metrology Programme (APMP) และเขารวมในกจกรรมการวดเปรยบเทยบคากบสถาบนมาตรวทยาของประเทศตางๆ ซงหองปฏบตการสอบเทยบของสถาบนฯ เขารวมกจกรรมดงกลาวในสาขาการวดตางๆ อยางตอเนองทกป

2.9แผนกำลงคนของสถาบนฯ เปาหมายของแผน : แผนกำลงคน แสดงความตองการกำลงคนเพอรองรบกจกรรม

ของสถาบนฯ : แผนพฒนาทรพยากรมนษย เพอใหบคลากรสามารถปฏบต

หนาทไดอยางมคณภาพ และมประสทธภาพ ผลการดำเนนงาน : สถาบนฯ ไดจดทำแผนกำลงคนตามความตองการกำลงคน

ในระดบตางๆ และภาระงานทจะเกดขนตามแผนแมบท : สถาบนฯ ไดจดทำแผนพฒนาทรพยากรมนษย จำแนกตาม

ลกษณะงานของบคลากร รวมทงจดทำแผนงบประมาณเพอรองรบแผนกำลงคน และแผนพฒนาทรพยากรดงกลาว


152

3.แผนงานพฒนาเครอขายหองปฏบตการสอบเทยบ 3.1การขยายจำนวนหองปฏบตการสอบเทยบ เปาหมายของแผน : ศกษาแนวทางและนโยบายเพอสงเสรมการลงทนในหอง

ปฏบตการสอบเทยบ : สงเสรมใหมการจดตงหองปฏบตการสอบเทยบของภาคเอกชน

ในเขตอตสาหกรรมสำคญทวประเทศ ผลการดำเนนงาน : ปจจบนประเทศไทยมหองปฏบตการสอบเทยบของภาคเอกชน

ประมาณ 138 แหง เพมขนจากเดมประมาณ 10 แหง ในป 2541 จากการวเคราะหขอมล และ หลกเกณฑตางๆ สถาบนฯ เหนวา การศกษาแนวทางและนโยบาย เพอสงเสรมการลงทนในหองปฏบตการสอบเทยบ ควรใหหนวยงานทมศกยภาพเปนผดำเนนงาน

: สถาบนฯ มอำนาจหนาทตามพระราชบญญตพฒนาระบบ มาตรวทยาแหงชาต พ.ศ.2540 ประการหนง คอ สนบสนนหองปฏบตการสอบเทยบของผประกอบการภาคเอกชน ใหมสวนรวมในกจกรรมมาตรวทยาและระบบการถายทอดความถกตอง เพอทำการ ถายทอดคาวดมาตรฐานแหงชาต ไปสเครองมอวดระดบใชงานในภาคการผลต โรงงานอตสาหกรรม และภาคเศรษฐกจอนๆ ทเกยวของ ปจจบนสถาบนฯ ไดสำรวจความตองการสอบเทยบของ ภาคอตสาหกรรม (ดรายละเอยดทภาคผนวก ฉ) และในสวนของหองปฏบตการฯ ทดำเนนงาน อยในปจจบน สถาบนฯ กมกจกรรมชวยสนบสนนทางทฤษฎและทางเทคนค เพอสนบสนนใหม ความพรอมในการขอการรบรองระบบงานตามมาตรฐานสากล นอกจากน สถาบนฯ จดทำโครงการพฒนาหองปฏบตการสอบเทยบรวมกบสถาบนอดมศกษาขน โดยมวตถประสงคเพอสงเสรมให ศนยสอบเทยบเครองมอวดประจำสถาบนอดมศกษา จำนวน 5 แหง กระจายอยในภมภาคตางๆ ประกอบดวย 1) มหาวทยาลยบรพา ในสาขาอณหภม 2) มหาวทยาลยขอนแกน ในสาขาอณหภม และสาขาความดน 3) มหาวทยาลยเชยงใหม ในสาขามต 4) มหาวทยาลยแมฟาหลวง ในสาขามวล สาขาอณหภม และสาขาความดน และ 5) มหาวทยาลยสงขลานครนทร ในสาขามต และสาขาอณหภม สามารถใหบรการงานดานมาตรวทยาแกภาคการผลตและบรการไดอยางถกตองแมนยำ เปนทเชอถอและยอมรบไดภายในประเทศ สถาบนมาตรวทยาแหงชาตและสำนกงานสงเสรมวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอม (สสว.) ไดลงนามรวมกนในบนทกขอตกลงความรวมมอ โครงการจดตงศนยสอบเทยบสถาบนพฒนาฝมอแรงงาน เมอวนท 4 เมษายน 2550 โดยมวตถประสงค เพอสงเสรมใหมการจดตงศนยสอบเทยบประจำสถาบนพฒนาฝมอแรงงานภาค (สพภ.) จำนวน 7 แหง ประกอบดวย สพภ.1 สมทรปราการ, สพภ.3 ชลบร, สพภ.4 ราชบร, สพภ.5 นครราชสมา, สพภ.6 ขอนแกน, สพภ.8 นครสวรรค และสพภ.12 สงขลา เพอใหศนยสอบเทยบประจำสถาบนพฒนาฝมอแรงงานภาค ทง 7 แหง สามารถใหบรการงานดานมาตรวทยา ในสาขามตแกภาคอตสาหกรรมไดอยางถกตองแมนยำ เปนทเชอถอและยอมรบไดภายในประเทศ


153

3.2การใชประโยชนจากหองปฏบตการทมอยแลว เปาหมายของแผน : กำหนดมาตรการจงใจใหบรษทเอกชน ซงมหองปฏบตการ

สอบเทยบภายใน เปดใหบรการแกหนวยงานภายนอก ผลการดำเนนงาน : สถาบนฯ มการจดการประชมและสมมนาเพอใหขอมล

ความตองการสอบเทยบของภาคอตสาหกรรมแกหองปฏบตการสอบเทยบของภาคเอกชนและภาครฐ รวมทงมนโยบายใหการสนบสนนทงทางทฤษฎ ทางเทคนคการวด และการวเคราะห ทดสอบ และ สอบเทยบ แกหองปฏบตการสอบเทยบตางๆ ทตองการขยายขดความสามารถทางเทคนคใหไดตามมาตรฐานสากล

3.3การสรางเครอขายหองปฏบตการสอบเทยบ เปาหมายของแผน : มเครอขายหองปฏบตการสอบเทยบทรวมมอกนทางดานขอมล

และเทคนค : มกจกรรมดานมาตรวทยารวมกนในเครอขาย ผลการดำเนนงาน : การพฒนาระบบมาตรวทยาของประเทศจะตองมความรวมมอ

ระหวางหนวยงานทอยในระบบ มการพฒนาการจดการทางดานการวด เทคนคการวด ผานผปฏบตงานของหองปฏบตการสอบเทยบ ดงนนสถาบนฯ จงไดรเรมโครงการทมกรอบแนวคดมงเนนการถายทอดความร ประสบการณ เทคนค และเทคโนโลยดานการวด (Measurement Technology Transfer) จากนกมาตรวทยาของสถาบนฯ ไปยงพนกงานของหองปฏบตการสอบเทยบทเขารวมโครงการ ในลกษณะการอบรมเชงทฤษฎและปฏบต (On the job Training) และการเปรยบเทยบผลการวด (Comparison) ทงนผลลพธของโครงการทเกดจากความเชอมนในผลการวด จะเปนประโยชนตอ ผใหบรการและผรบบรการ

ในชวงแรก สถาบนฯ ดำเนนโครงการดงกลาว โดยมหองปฏบตการฯ ทเปนครอขายกระจายอยในทกภมภาคของประเทศ ซงจะทำใหลกคาทเปนผใชประโยชนเขาถงบรการดานการ สอบเทยบไดอยางสะดวก รวดเรว และสามารถลดตนทนดานการบรหารจดการไดอกดวย

โดยในระหวางป 2544–2548 มหองปฏบตการสอบเทยบทเขารวมโครงการทงสน 13 แหง ไดรบการรบรองเปนเครอขายแลว จำนวน 13 แหง ดงน

• ศนยสอบเทยบเครองมอวด คณะอตสาหกรรมเกษตร มหาวทยาลยสงขลานครนทร • ศนยสอบเทยบเครองมอวดอตสาหกรรม มหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอมเกลาธนบร • บรษท แคลเบรชน แลบอราทอร จำกด • ศนยมาตรวทยา บรษท ปนซเมนตไทยอตสาหกรรม จำกด • บรษท มารสค แมชชน ประเทศไทย จำกด • บรษท สามมตรมอเตอร จำกด • บรษท รอคเกอรเทค (ไทยแลนด) จำกด • NEC Corporation System (Thailand) Co., Ltd. • บรษท ศรรงเรองแมชชน แอนดทลล จำกด • หองปฏบตการสอบเทยบ สมาคมสงเสรมเทคโนโลย (ไทย-ญปน) • ศนยสอบเทยบเครองมอวด การไฟฟาฝายผลตแหงประเทศไทย บางกรวย


154

• ศนยสอบเทยบเครองมอวด การไฟฟาฝายผลตแหงประเทศไทย เหมองแมเมาะ จ. ลำปาง • ภาควชาวศวกรรมอตสาหการ คณะวศวกรรมศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหม การดำเนนงานตอมา สถาบนฯ ไดผลกดนใหหองปฏบตการสอบเทยบภายในประเทศ

รวมมอกนจดตงเปนสมาคมหองปฏบตการสอบเทยบแหงประเทศไทย ซงเกดขนจากการรวมตวกนของหองปฏบตการสอบเทยบในการดำเนนการเพอการรกษาคณภาพของหองปฏบตการสอบเทยบ ใหมความถกตองเทยงตรงและเปนไปตามมาตรฐานสากล รวมทงสงเสรมจรรยาบรรณในการ บรการสอบเทยบของหองปฏบตการฯ เพอใหเปนประโยชนตอการผลต การควบคมคณภาพ ในภาคอตสาหกรรม และการสงออกโดยรวมของประเทศ มวตถประสงค 1) ทำหนาทเปนตวกลาง ในการตดตอประสานงานดานมาตรวทยากบหนวยงานตางๆ ในภาครฐและ/หรอเอกชนทงภายในและ ตางประเทศ 2) ทำหนาทเปนศนยกลางในการรกษาไวซงคณภาพของหองปฏบตการสอบเทยบทด (Good Laboratory Practice : GLP) 3) ประชาสมพนธไปยงหนวยงานตางๆ ซงเปนการใหขอมล แกผตองการใชบรการ และรกษาประโยชนอนพงไดของผใชบรการ 4) สงเสรมหองปฏบตการ สอบเทยบใหประกอบการอยางมจรรยาบรรณ และ 5) ประกอบกจกรรมอนใดอนเปนประโยชนแกสมาชก ผใชบรการ และสาธารณประโยชน

เครอขายหองปฏบตการสอบเทยบมาตรวทยาเคมและชวภาพ ฝายมาตรวทยาเคมและชวภาพของสถาบนฯ ไดดำเนนงานตามแผนยทธศาสตรชาตดานมาตรวทยาเคมและชวภาพทกำหนดใหมการทำงานในลกษณะเปนเครอขาย ระหวางหองปฏบตการสอบเทยบเคมของหนวยงานของรฐ ทงจากสถาบนการศกษาและทสงกดกระทรวงในรอบป 2550 โดยสามารถรวบรวมผแทนจาก หองปฏบตการสอบเทยบเคมไดจำนวน 32 แหง แบงเปนจากสถาบนการศกษา 2 แหง และจากกระทรวง 30 แหง สถาบนฯ ไดมคำสงแตงตงคณะกรรมการบรหารเครอขายมาตรวทยาเคมและชวภาพ โดยมผอำนวยการสถาบนฯ ทำหนาทประธานคณะกรรมการ หวหนาฝายมาตรวทยาเคมและชวภาพทำหนาทกรรมการและเลขานการ คณะกรรมการฯ ไดมการจดประชมรวม 5 ครง สามารถกำหนดเกณฑ (Designation Criteria) ทจะใชพจารณามอบหมายใหหองปฏบตการสอบเทยบทำหนาทในการเขาเปรยบเทยบแสดงความสามารถในการวด พรอมทงแตงตงคณะทำงานโครงการทดสอบความชำนาญดานการวดทางเคม เพอรวบรวมความตองการและจดใหมโครงการทดสอบความชำนาญทเปนไปตามมาตรฐานสากล

นอกจากน เพอเสรมสรางความเขมแขงหองปฏบตการวเคราะห ทดสอบ และสอบเทยบภายในประเทศ สถาบนฯ ยงไดดำเนนการสนบสนนการแตงตงคณะกรรมการทางเทคนค (ชมรม มาตรวทยา) ในแตละสาขาการวด เชน Dimensional Club, Torque Club และ Mass Club เปนตน เพอสนบสนนใหเกดความรวมมอดานการวดและการสอบเทยบระหวางหองปฏบตการสอบเทยบของภาครฐและเอกชน อาท การสำรวจขอมลความตองการเกยวกบการจดกจกรรมเปรยบเทยบผลการวดของหองปฏบตการสอบเทยบ และการทดสอบความชำนาญ (Proficiency Testing Program : PT) ของหองปฏบตการวเคราะหทดสอบ ระหวางหองปฏบตการของภาครฐและเอกชน ตลอดจนเพอใหเปนเวทแลกเปลยนความรทางวชาการดานเทคนคการวด

: สถาบนฯ ไดจดกจกรรมภายใตชมรมมาตรวทยา เพอรบทราบขอมลเบองตนทางเทคนคดานการวด ปญหาความตองการ ตลอดจนขอเสนอแนะในการพฒนาระบบมาตรวทยา


155

สาขาการวดตางๆ และแลกเปลยนความรทางวชาการดานมาตรวทยาในรปแบบของชมรม เชน จดการประชมคณะกรรมการบรหารเครอขายมาตรวทยาสาขาตางๆ การจดการเปรยบเทยบการวดภายในประเทศในสาขาการวดตางๆ การจดฝกอบรมดานเทคนคการวดภายในชมรม เปนตน

3.4การสรางหลกประกนคณภาพหองปฏบตการ เปาหมายของแผน : มการจด Interlaboratory Comparison เพอพฒนาขดความ

สามารถของหองปฏบตการสอบเทยบในเครอขาย : มการจดทดสอบขดความสามารถ (Proficiency Testing) ใน

โอกาสทเหมาะสม ผลการดำเนนงาน : สถาบนฯ ไดดำเนนการเปรยบเทยบผลการวดระหวาง

หองปฏบตการสอบเทยบและการทดสอบความชำนาญ (Proficiency Testing Program : PT Program) ของหองปฏบตการวเคราะหทดสอบเปนประจำทกป โดยมวตถประสงคสำคญเพอพฒนาศกยภาพดานการวดของหองปฏบตการสอบเทยบและหองปฏบตการวเคราะหทดสอบภายในประเทศใหมประสทธภาพ เปนทยอมรบ มความนาเชอถอและสอดคลองตามมาตรฐานสากล การเปรยบเทยบ ผลการวดดงกลาว สถาบนมาตรวทยาแหงชาตเปนผดำเนนการเปรยบเทยบผลการวด จดเตรยมตวกลางสำหรบทำการวด (Artifact) พรอมทงจดสงใหหองปฏบตการสอบเทยบแตละแหง เพอดำเนนการวดตามชวงเวลาทกำหนดไว เมอทำการวดเปรยบเทยบผลการวดครบทกหองปฏบตการฯ แลว สถาบนฯ จะดำเนนการรวบรวมและรายงานผลไปยงหองปฏบตการฯ ทเขารวมโครงการ

3.5แผนการจดทำระบบสอบกลบ(Traceability) เปาหมายของแผน : มการประกาศกำหนดมาตรฐานแหงชาต : หองปฏบตการสอบเทยบ สามารถสอบกลบไดถงมาตรฐาน

แหงชาต ผลการดำเนนงาน : ประกาศกระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย เรองกำหนด

มาตรฐานแหงชาต เกยวกบการวดปรมาณ เครองมอ อปกรณ และวสดอางองทใชในการวดปรมาณ ประกาศในราชกจจานเบกษา เมอวนท 28 กนยายน พ.ศ.2549 (รายละเอยดภาคผนวก ข)

: สถาบนฯ ไดมการจดทำรปแบบมาตรฐานในการเขยน Traceability จำแนกตามหนวยวดตางๆ หรอ Traceability Chart ซงแสดงใหเหนวาหองปฏบตการสอบเทยบระดบทตยภมสามารถสอบกลบไดถงมาตรฐานแหงชาตตามหนวยวดตางๆ ทงนเมอมการจำแนกขอบเขตงานระหวางสถาบนฯ และหองปฏบตการวเคราะห ทดสอบ และสอบเทยบระดบทตยภม ผใชบรการกสามารถเขาใจความแตกตางและเลอกใชบรการได


156

3.6เสรมสรางความเชอถอตอระบบรบรองระบบงาน เปาหมายของแผน : ระบบรบรองระบบงาน มมาตรฐานและระดบคณภาพเปนท

ยอมรบของหนวยงานระดบสากล : บคลากรทางเทคนค ททำหนาทประเมนระบบงานไดรบการ

พฒนาอยางตอเนอง ผลการดำเนนงาน : ระบบรบรองระบบงาน (Accreditation System) ทกระบบม

ความสมพนธกบมาตรวทยา เนองจากการรบรองระบบงานมขอกำหนดทเกยวของกบมาตรวทยา กลาวคอ หนวยงานทจะไดการรบรองตองสอบเทยบ และบำรงรกษาเครองมอวดและเครองมอทดสอบในกระบวนการผลตและควบคมคณภาพ เพอใหผลการวดสามารถอางองกลบไดสหนวยวดสากล จงกลาวไดวาการพฒนาระบบมาตรวทยาเปนพนฐานในการพฒนาระบบการรบรองระบบงานตางๆ ปจจบนหนวยงานใหการรบรองระบบงานอยางเปนทางการของประเทศไทย คอ สถาบนรบรองมาตรฐานไอเอสโอ (Management System Certification Institute (Thailand) : MASCI) ใหการรบรองระบบบรหารงานคณภาพ ISO 9001 สำนกงานคณะกรรมการแหงชาตวาดวยการรบรอง ระบบงาน (NAC) และกรมวทยาศาสตรบรการ ใหการรบรองความสามารถหองปฏบตการตามมาตรฐาน ISO/IEC 17025

: สถาบนฯ ไดมสวนรวมสนบสนนการรบรองระบบงาน ใหมมาตรฐานและระดบคณภาพเปนทยอมรบของหนวยงานระดบสากล โดยการสงนกมาตรวทยาของสถาบนฯ เขารวมกบสำนกงานคณะกรรมการแหงชาตวาดวยการรบรองระบบงาน (NAC) เขารวมทำหนาทเปนผตรวจประเมน/ผเชยวชาญทางวชาการ (Technical Expert) ในการเขารวมประเมน ความสามารถของหองปฏบตการสอบเทยบในหนวยวดตางๆ ทงนนกมาตรวทยาดงกลาว ไดเขารวมประชมสมมนา เพอแลกเปลยนปญหาและประสบการณในการตรวจประเมนการรบรองระบบงาน อยางตอเนอง


157

4.แผนงานพฒนาสภาวะแวดลอมเพอเออตอการพฒนาระบบมาตรวทยาแหงชาต 4.1การสรางความเขาใจและความตนตวในวงกวาง เปาหมายของแผน : สาธารณชน มความเข า ใจท ช ด เจนขน ถ งบทบาทของ

มาตรวทยาในชวตประจำวน : ผกำหนดนโยบาย มความเขาใจทชดเจนถงความจำเปนในการ

จดสรรทรพยากร เพอพฒนาระบบมาตรวทยาแหงชาตใหม ความมนคง

ผลการดำเนนงาน : มาตรวทยา (Metrology) คอ การวดทถกตองแมนยำ ผลการวดเปนทยอมรบของนานาชาต เปนกจกรรมทมความสำคญเปนอยางสงตอระบบเศรษฐกจ อตสาหกรรม และการพาณชยของประเทศ เนองจากมาตรวทยาเกยวของกบชวตประจำวนของประชาชน และการประกอบธรกจโดยทวไปแทบทกดาน ตลอดจนการพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลย ดงนนความตระหนกถงความสำคญของระบบมาตรวทยาจงมความสำคญอยางยง

เพอสรางความรความเขาใจเกยวกบมาตรวทยา สถาบนมาตรวทยา และระบบ มาตรวทยาแหงชาต รวมทงบทบาทตอการพฒนาเศรษฐกจและสงคมของไทย สถาบนฯ ไดดำเนนการประชาสมพนธขาวสารและกจกรรม รวมทงงานดานมาตรวทยาไปสหองปฏบตการสอบเทยบ ภาคอตสาหกรรม สถาบนการศกษา และประชาชนทวไปอยางตอเนองในสอรปแบบตางๆ ดงน

1) การเผยแพรขาวสารดานมาตรวทยาผานสอมวลชนแขนงตางๆ ในรปของขาว บทความ เพอสรางความตระหนกในบทบาทความสำคญของระบบมาตรวทยา รวมทงเผยแพรขาวสารของสถาบนฯ และการพฒนาระบบมาตรวทยาในระดบประเทศและระดบสากล ตลอดจนการ แถลงขาวสารทางวทยและโทรทศน

2) การจดทำสอสงพมพเพอเผยแพรผลงานดานความกาวหนาในการพฒนาระบบ มาตรวทยา ไดแก รายงานประจำป จดหมายขาว “Metrology Info” หนงสอ “มาตรวทยา-ฉบบยอ ตพมพครงท 2 (Metrology – in Short 2nd Edition)” แผนพบแนะนำสถาบนฯ เปนตน

3) การจดทำสอมลตมเดย เพอเผยแพรประชาสมพนธในหวขอตางๆ อนจะนำไปสความเขาใจในระบบมาตรวทยา และความสำคญของมาตรวทยาในชวตประจำวน ดงตอไปน

• ซดแนะนำสถาบนฯ : จดทำขนเพอเผยแพรใหผทตองการจะศกษาดานมาตรวทยา และบคคลทวไปเขาใจถงบทบาท โครงสราง ตลอดจนหลกการมาตรวทยาพนฐาน โดยดำเนนการ จดพมพชดภาษาไทย และชดภาษาองกฤษ

• ซดการตน Animation 3D : จดทำขนเพอเผยแพรความร ความเขาใจสเดก และเยาวชนใหตระหนกถงความสำคญของระบบการวด หรอระบบมาตรวทยา รวมถงหนวยวดสากล (SI Unit)

4) สถาบนฯ ไดเขารวมจดนทรรศการในการใหความร และตอบขอซกถามเกยวกบระบบมาตรวทยา เพอสรางความตระหนกถงความสำคญของระบบมาตรวทยาทมตอการพฒนาเศรษฐกจและสงคมของไทย

5) การพฒนาเวบไซตของสถาบนฯ www.nimt.or.th เพอเผยแพรขอมลขาวสารดานมาตรวทยา ซงมเนอหาประกอบดวย การพฒนาความรดานมาตรวทยาดวยวกพเดย (Wikipedia) การ


158

จดทำศนยขอมลแหลงความรโดยใชสอตางๆ เชน การทำ e-Book/e-Newsletter, การทำฐานความร (Knowledge Center), การทำ e-Learning รวมทงสอประสม (Multimedia) ซงมทงภาพและเสยงทสามารถเลอกไดตามความเรวของอนเตอรเนตทรองรบทง Low Speed Internet ถง High Speed Internet และการจดทำฐานขอมลโรงงานอตสาหกรรมกบเครองมอวดทมการสอบเทยบ เปนตน เพอรองรบกลมผใชใหสามารถเขาถงขอมลไดมากทสด รวมทงขอมลดานการใหบรการมาตรฐานการวด เชน มาตรฐานทางเวลาทสามารถนำเวลามาตรฐานของสถาบนฯ ไปใชไดทนท คามาตรฐาน แรงโนมถวงของโลก (คา g) และปจจบนยงไดเผยแพรการสถาปนาหนวยวดแหงชาต จำนวน 14 หนวยวด ซงไดประกาศใชอยางเปนทางการแลว เพอใหสามารถนำมาตรฐานตางๆ ไปใชในการอางองทถกตอง เปนตน

: สถาบนฯ ไดเขารวมชแจงและใหขอมลแกผกำหนดนโยบายในระดบตางๆ เชน คณะกรรมาธการวสามญพจารณารางพระราชบญญตงบประมาณรายจายฯ สภาผแทนราษฎร สำนกงบประมาณ กรมบญชกลาง เปนตน เพอใหมความเขาใจทชดเจน ถงความจำเปนในการจดสรรทรพยากร เพอพฒนาระบบมาตรวทยาแหงชาตใหมความกาวหนามนคง

4.2การพฒนาระบบกฎหมายเพอรองรบงานดานมาตรวทยา เปาหมายของแผน : มการพฒนากฎหมายทรองรบ สนบสนน กจกรรมดานมาตรวทยา

อยางเหมาะสม ผลการดำเนนงาน : หนงสอมาตรวทยาเบองตน ระบวา ประเทศไทยมระบบการวด

แหงชาตทสอดคลองกบนานาประเทศ 2 ระบบ คอ 1) ระบบการวดแหงชาตเชงพาณชยหรอเชงกฎหมาย (Legal Metrology) เปนระบบ

การวดแหงชาตทมวตถประสงคเพอรกษาความถกตองและเปนธรรมในการชงตวงวดในเชงพาณชยหรอในเชงกฎหมาย ตามทกำหนดไวในพระราชบญญตชงตวงวด พ.ศ.2542 (เดม พ.ศ.2466) โดยมสำนกงานกลางชงตวงวด กระทรวงพาณชย เปนหนวยงานหลกรบผดชอบในการดำเนนการใหเปนไปตามกฎหมายฉบบดงกลาว (อำนาจหนาทหลกของสำนกงานกลางชงตวงวด คอ การกำหนดความ ถกตองของการชงตวงวดในเชงพาณชย เพอความเปนธรรมในการซอขาย แลกเปลยน รวมถงการควบคมใหมการปฏบตตามพระราชบญญตชงตวงวด อยางเครงครดดวย ขอบเขตความรบผดชอบ ของสำนกงานกลางชงตวงวด มไดจำกดอยในสวนกลางเทานนยงครอบคลมไปทวประเทศ โดยผานสำนกงานพาณชยจงหวดของแตละจงหวด

2) ระบบการวดแหงชาตทางวทยาศาสตรและอตสาหกรรม (Scientific Metrology or Industrial Metrology) เปนระบบการวดแหงชาตทมงเนนในการสถาปนาและรกษามาตรฐานการวดแหงชาต ทมความถกตองสงสดตามระบบการวดสากลหรอระบบหนวยวด SI (International System of Units) ซงเปนพนฐานการวจยและพฒนาทางวทยาศาสตรและเทคโนโลยสำหรบการผลต และการควบคมคณภาพของผลตภณฑในเชงอตสาหกรรม การดำเนนการเพอใหเปนไปตามวตถประสงคของระบบการวดแหงชาตทางวทยาศาสตรและอตสาหกรรมนอยภายใตความรบผดชอบของสถาบน มาตรวทยาแหงชาต กระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย ตามพระราชบญญตพฒนาระบบ มาตรวทยาแหงชาต พ.ศ.2540 (รายละเอยดภาคผนวก ก) ซงนอกจากจะกำหนดใหสถาบน มาตรวทยาแหงชาตเปนหนวยงานทรกษามาตรฐานการวดแหงชาตแลว ยงกำหนดใหสถาบนฯ


159

สนบสนนการถายทอดความถกตองของมาตรฐานการวดในระบบหนวยวด SI สผ ใชงาน ภาคอตสาหกรรม โดยผานหองปฏบตการสอบเทยบ เครองมอวดของทงภาครฐและเอกชน รวมทงการใหความร การฝกอบรมและสนบสนนการวจยและพฒนาดานมาตรวทยาดวย

นอกจากน ปจจบนมการยกรางกฎหมายทรองรบ สนบสนน กจกรรมดานมาตรวทยา และกจกรรมอนทเกยวเนองกบมาตรวทยา ไดแก พระราชบญญตพฒนาระบบมาตรวทยาแหงชาต พ.ศ.2540 และประกาศกระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย เรอง การกำหนดมาตรฐานแหงชาต เกยวกบหนวยการวดปรมาณ เครองมอ อปกรณ และวสดอางองทใชในการวดปรมาณ (รายละเอยดภาคผนวก ข) เปนตน

4.3สงเสรมและสนบสนนการศกษาดานมาตรวทยา เปาหมายของแผน : มความรวมมอกบสถาบนการศกษาภายในประเทศ เพอพฒนา

สงเสรมการศกษาดานมาตรวทยาในระดบอาชวศกษา และ อดมศกษา

: มการพฒนาหลกสตรดานมาตรวทยาทเหมาะสมกบประเทศ เพอเปดสอนในสถาบนการศกษา

: มความรวมมอทางวชาการกบสถาบนการศกษาในตางประเทศ ในอนทจะพฒนาการศกษาดานมาตรวทยา

ผลการดำเนนงาน : สถาบนฯ รวมมอกบสำนกงานคณะกรรมการการศกษา ขนพนฐาน สำนกงานคณะกรรมการอาชวศกษา มหาวทยาลยตางๆ จดทำโครงการพฒนารายวชา มาตรวทยาในหลกสตรการศกษา เพอสนบสนนใหมการเรยนการสอนเนอหาวชามาตรวทยาใน ทกระดบการศกษา และสงเสรมใหครอาจารยของทกระดบการศกษามความสามารถทำการสอนวชามาตรวทยาไดอยางมประสทธภาพ นอกจากน สถาบนฯ รวมมอกบสำนกงานคณะกรรมการอาชวศกษาและมหาวทยาลยตางๆ จดทำโครงการพฒนารายวชามาตรวทยาในหลกสตรวทยาศาสตรบณฑต เพอสงเสรมใหมการเรยนการสอนวชามาตรวทยาเพมในหลกสตรการศกษา และสงเสรมครอาจารยใหมความรความเขาใจในวชามาตรวทยาสามารถทำการสอนไดอยางมประสทธภาพ สถาบนฯ ยงไดจดใหมโครงการอบรมแกครอาจารย เพอสอนวชามาตรวทยาทงในระดบอาชวศกษาและอดมศกษา (Train the Trainers) เพอจดอบรมครระดบอาชวศกษาเพอสอนวชามาตรวทยาทงในระดบอาชวศกษาทกภาค ทวประเทศ รวมทงอบรมอาจารยในระดบปรญญาตร

: สถาบนฯ มการพฒนาหลกสตรดานมาตรวทยาทเหมาะสมกบประเทศ เพอเปดสอนในสถาบนการศกษา ในปงบประมาณ พ.ศ.2550 มหาวทยาลยไดบรรจเนอหามาตรวทยาในหลกสตรแลว 6 แหง คอ มหาวทยาลยพระจอมเกลาพระนครเหนอ, มหาวทยาลยกรงเทพ, มหาวทยาลยสงขลานครนทร, สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาธนบร, มหาวทยาลยบรพา และมหาวทยาลยสรนาร

: สถาบนฯ มความรวมมอทางดานมาตรวทยากบสถาบน การศกษาในตางประเทศ ดงน 1) การทำวจยรวม เชน ฝายมาตรวทยาไฟฟารวมกบกลมฟสกสทฤษฎ Working Group PSt 4 : Theory of Metrological Relevance in Many-Body-Systems แหง Physikalisch-Technische Bundesanstalt (PTB) สหพนธสาธารณรฐเยอรมนในการวจยพนฐาน


160

(Fundamental Research) เรองสมบตเชงเทอรโมไดนามกสของระบบ Fractional Quantum Hall และเจาหนาทของหองปฏบตการเชงกล คอ นางสาวทศนย ไพรรนรมย ไดรบทนศกษาระดบปรญญาเอก ณ Technische Universital Clausthal เมอง Braunschweig ประเทศสหพนธสาธารณรฐเยอรมน ตงแตเดอนกมภาพนธ 2549 และไดทำงานวจยทหองปฏบตการความดนของสถาบนมาตรวทยา แหงประเทศสหพนธสาธารณรฐเยอรมนน 2) การสนบสนนทนฝกอบรม ซงชวยใหบคลากรของสถาบนฯ ไดรบทนฝกอบรมและทำงานรวมกบนกมาตรวทยาระดบโลกทมประสบการณมาก ในชวง ป 2541-2550 มการจดสรรทนอบรมดานมาตรวทยาโดยตางประเทศและโดยสถาบนฯ รวม 204 ทน นอกจากนสถาบนฯ ไดรบความสนบสนนจากกระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย ในการจดสรรทนการศกษาระดบปรญญาโทและเอก สำหรบบคลากรของสถาบนฯ และบคคลภายนอก เพอไปศกษาตอในตางประเทศดานมาตรวทยา 3) การเขารวมกจกรรมดานมาตรวทยา เจาหนาทของหองปฏบตการความดนและสญญากาศไดเขารวม The Workshop on Technology and Method in Physics Measurement for Developing Countries จดโดย Tianyu Wuke and Chinese Academy of Sciences (CAS) ณ กรงปกกง ประเทศสาธารณรฐประชาธปไตยประชาชนจน ระหวางวนท 21 ตลาคม-1 พฤศจกายน 2547

4.4 พฒนาการใหบรการฝกอบรมดานมาตรวทยา เปาหมายของแผน : มหลกสตรการฝกอบรมทครอบคลม สามารถตอบสนองตอ

ความตองการในการปรบปรงและยกระดบขดความสามารถของ นกมาตรวทยา

: มกจกรรมฝกอบรมดานมาตรวทยา โดยวทยากรจากภายใน และภายนอกประเทศอยางสมำเสมอ

: มการพฒนาวทยากร เพอรองรบความตองการดานฝกอบรมท เพมขนอยางรวดเรว

ผลการดำเนนงาน : การปฏบตงานดานมาตรวทยา ผปฏบตงานตองใชประสบการณดานการวดและการสอบเทยบ เพอยกระดบทกษะและขดความสามารถของชางเทคนค นกวทยาศาสตร และวศวกร ทงภาครฐและเอกชนททำงานเกยวของ สถาบนฯ มการพฒนาหลกสตรการฝกอบรม ดานการวดและการสอบเทยบทครอบคลม สามารถตอบสนองตอความตองการของลกคา ไดแก กลมคนในระบบงานทเกยวของกบการวด วเคราะห ทดสอบ และสอบเทยบ ทงภาครฐและเอกชน ภาคอตสาหกรรมตางๆ

: สถาบนฯ จดโครงการอบรมหลกสตรมาตรวทยาเปนประจำทกป โดยแบงเปนดานมาตรวทยาขนพนฐาน และมาตรวทยาเชงทฤษฎและปฏบต เพอใหมการเรยนรเทคโนโลยหรอทกษะใหมๆ ทมสวนชวยในการพฒนาขดความสามารถของผปฏบตงาน ทงนในแตละปสถาบนฯ มการพฒนาหลกสตรการฝกอบรมทครอบคลม สามารถตอบสนองตอความตองการในการปรบปรงและยกระดบขดความสามารถของผใชบรการ

นอกจากนผลจากความรวมมอกบตางประเทศ ทำใหสถาบนฯ มการจดอบรม สมมนา และประชมเชงปฏบตการ โดยมผเชยวชาญดานมาตรวทยาในสาขาการวดตางๆ จากตางประเทศ เปนวทยากรใหเปนประจำ


161

: สถาบนฯ มการพฒนาวทยากรรนใหม เพอรองรบความตองการ ดานฝกอบรมทเพมขนอยางรวดเรว โดยสงนกมาตรวทยารนใหมๆ เขารบการฝกอบรมดานเทคนค การวดและการสอบเทยบทงในและตางประเทศ รวมทงมการเชญผเชยวชาญตางประเทศในสาขา การวดตางๆ มาใหการฝกอบรมแกนกมาตรวทยาของสถาบนฯ เชน สถาบนฯ ไดเชญ Mr. Hiroshi Shitomi ผเชยวชาญญปนมาใหคำแนะนำทางวชาการดาน Photometry ระหวางวนท 11-24 พฤศจกายน 2550 เปนตน


162

5.แผนงานพฒนากลมผใชบรการ 5.1กลมลกคาเรงดวน เปาหมายของแผน : เปดการใหบรการแกกลมอตสาหกรรมทไดรบการรบรองระบบ

บรหารงานคณภาพ ISO 9001, กลมอตสาหกรรมในโครงการ ปรบโครงสรางอตสาหกรรมของกระทรวงอตสาหกรรมโดยเรว

: จดใหมขอมล เพอใหกลมอตสาหกรรมสามารถใชบรการท สอดคลองกบความจำเปนของตน

ผลการดำเนนงาน : จากการทมการรบรองระบบบรหารงานคณภาพ ISO 9001: 2000 และระบบมาตรฐานอนๆ ทำใหตองสอบเทยบเครองมอวดในกระบวนการผลต ซงเปนการ ดำเนนการตามขอกำหนดของระบบการรบรองคณภาพตางๆ โดยเฉพาะภาคอตสาหกรรมทตองการ สงออกผลตภณฑสตลาดตางประเทศ ตองสงเครองมอวดสอบเทยบเพอใหเกดการสอบกลบไดสมาตรฐานแหงชาต ตามแผนแมบทระบวา สถาบนฯ ตองเรงสถาปนาหนวยวดแหงชาต เพอสรางระบบสอบกลบไดภายในประเทศ รวมทงตองสนบสนนขอมลเพอใหภาคอตสาหกรรมเขาใจวาสามารถใชบรการ วเคราะห ทดสอบ สอบเทยบเครองมอวดทมระดบความแมนยำตางๆ จากสถาบนฯ หรอ จากหองปฏบตการวเคราะห ทดสอบ และสอบเทยบระดบทตยภมอนๆ มการจดทำฐานขอมล กลมอตสาหกรรมทเปนเปาหมาย และประชาสมพนธบรการของสถาบนฯ แกอตสาหกรรมดงกลาว รวมทงจดทำเอกสารแยกประเภทการใหบรการ ระหวางสถาบนฯ และหองปฏบตการวเคราะห ทดสอบ และสอบเทยบระดบทตยภมอนๆ เพอใหกลมอตสาหกรรมสามารถเลอกใชบรการไดอยางเหมาะสม

: ปจจบนสถาบนฯ มฐานขอมลลกคาผใชบรการการวเคราะห ทดสอบ สอบเทยบ และบรการฝกอบรมดานมาตรวทยา มการประชาสมพนธการใหบรการของสถาบนฯ แกภาคอตสาหกรรม สถาบนฯ มการจดทำเอกสาร Capability List และ Price List ทแสดงถงความสามารถดานการวดและการสอบเทยบในสาขาการวดตางๆ และคาใชจายในการใหบรการของสถาบนฯ เพอใหกลมอตสาหกรรมสามารถใชบรการทสอดคลองกบความตองการของอตสาหกรรมนนๆ

5.2กลมลกคาใหม เปาหมายของแผน : มการจดสมมนา เพอใหความรความเขาใจแกอตสาหกรรม

ขนาดกลางและขนาดยอม ถงความสำคญของมาตรวทยา ในการพฒนาคณภาพผลตภณฑ และลดตนทนการผลต

: จดทำโครงการโรงงานตนแบบสำหรบอตสาหกรรมขนาดกลาง และขนาดยอม เพอแสดงใหเหนวามาตรวทยาสามารถชวย ในดานการเพมผลตภาพ (Productivity) ได

ผลการดำเนนงาน : ตามแผนแมบทระบวา อตสาหกรรมขนาดกลางและขนาดยอม (SME) มบทบาทตอเศรษฐกจโดยรวมของประเทศ ปจจบนรฐบาลไดเรงสนบสนนอตสาหกรรม ดงกลาวใหเกดความเขมแขง ซงงานมาตรวทยาเปนสวนหนงทจะสนบสนนอตสาหกรรมดงกลาว โดยเฉพาะดานการลดตนทนและเพมขดความสามารถทางการแขงขนใหกบภาคอตสาหกรรม สถาบนฯ มการจดสมมนา เพอใหความรความเขาใจแกภาคอตสาหกรรมถงความสำคญของมาตรวทยาในการ


163

พฒนาคณภาพผลตภณฑ และลดตนทนการผลตเปนประจำทกป ในป 2550 สถาบนฯ รวมกบการนคมอตสาหกรรมแหงประเทศไทย จด “โครงการยกระดบคณภาพการวดของภาคอตสาหกรรม” ซงมกจกรรมประกอบดวย การจดสมมนาทางวชาการเพอเผยแพรความสำคญของมาตรวทยา การสำรวจขอมลการสอบเทยบเครองมอวดและทดสอบของโรงงานอตสาหกรรม การใหคำปรกษาดานการ สอบเทยบ และการจดทำฐานขอมลโรงงานทมการสอบเทยบเครองมอวดและทดสอบทถกตองทางเวบไซตของสถาบนฯ และการนคมอตสาหกรรมแหงประเทศไทย ทงน ไดดำเนนการจดสมมนาวชาการเพอเผยแพรความรดานมาตรวทยา และโครงการยกระดบคณภาพการวดของภาคอตสาหกรรม จำนวน 12 ครง จากการสมมนามผสนใจสมครเขารวมโครงการฯ จำนวน 77 หนวยงาน สมครขอรบคำปรกษาดานการสอบเทยบ จำนวน 73 คน และไดมการเผยแพรขอมลของหนวยงานทมการ สอบเทยบเครองมอวดและทดสอบอยางถกตองทางเวบไซตแลว จำนวน 4 หนวยงาน

: ตามแผนระบใหสถาบนฯ จดทำโครงการโรงงานตนแบบสำหรบอตสาหกรรมขนาดกลางและขนาดยอม เพอแสดงใหเหนวามาตรวทยาสามารถชวยในดานการพฒนาศกยภาพการผลต (Productivity) สถาบนฯ มผลการดำเนนงาน กลาวคอ จดทำโครงการลดการใชพลงงานในเตาเผาเซรามกโดยใชเครองมอวดทไดมาตรฐานสากล มโรงงานผลตภณฑเซรามก จงหวดลำปาง จำนวน 8 โรงงาน และจากจงหวดขอนแกน จำนวน 1 โรงงาน เขารวมโครงการ


164


165

ภาคผนวกฉ

ผลการสำรวจจำนวนเครองมอวดของภาคอตสาหกรรม


166


167

ตารางท14จำนวนโรงงานภาคอตสาหกรรมของประเทศ พ.ศ.2549-2550 จำแนกตามประเภทอตสาหกรรม

ประเภทอตสาหกรรมจำนวน

เครองมอวดเฉลยตอโรงงาน

จำนวนโรงงานทไดรบISO ประมาณการ


ป2549 ป2550 ป2549 ป2550

สงทอและเครองนงหม 17 4,933 4,908 83,861 83,436

รองเทาและเครองหนง 10 880 859 8,800 8,590

ยานยนตและชนสวนรถยนต

129 13,642 13,621 1,759,818 1,757,109

ไฟฟาและอเลกทรอนกส 121 3,450 3,539 417,450 428,219

เหลกและเหลกกลา 47 11,424 11,573 536,928 543,931

เซรามกและเครองแกว 61 1,429 1,424 87,169 86,864


อาหารและเครองดม 71 49,020 48,907 3,480,420 3,472,397

ไมและเครองเรอน 37 8,025 8,259 296,925 305,583

ยางพาราและผลตภณฑ 46 2,170 2,161 99,820 99,406

ปโตรเลยมและกาซ 147 604 638 88,788 93,786

พลาสตก 57 5,032 5,152 286,824 293,664

ยาและเคมภณฑ 39 1,557 1,552 60,723 60,528

อนๆ 31 22,412 23,430 694,772 726,330

รวม 125,347 126,804 7,920,754 7,978,587

ทมา : 1. สถตสะสมจำนวนจำนวนโรงงานทไดรบอนญาตใหประกอบกจการ ตาม พ.ร.บ. โรงงาน พ.ศ.2535 ณ สนป พ.ศ.2550, กรมโรงงานอตสาหกรรม

2. การสำรวจจำนวนเครองมอวดของภาคอตสาหกรรม พ.ศ.2549-2550, สถาบนมาตรวทยาแหงชาต


168

ตารางท15 ประมาณการจำนวนเครองมอวดของโรงงานอตสาหกรรมทวประเทศ และประมาณการจำนวนเครองมอวด ทไดรบการสอบเทยบของโรงงานอตสาหกรรมทไดรบการรบรองระบบบรหารงานคณภาพ (ISO 9001) ทงประเทศ พ.ศ.2549-2550 จำแนกตามประเภทอตสาหกรรม

ประเภทอตสาหกรรม

จำนวน เครองมอวดเฉลยตอโรงงาน

จำนวนโรงงานทไดรบISO ประมาณการ


ป2549 ป2550 ป2549 ป2550

สงทอและเครองนงหม 17 257 263 4,369 4,471

รองเทาและเครองหนง 10 46 49 460 490

ยานยนตและชนสวนรถยนต

129 599 652 77,271 84,108

ไฟฟาและอเลกทรอนกส 121 672 758 81,312 91,718

เหลกและเหลกกลา 47 522 603 24,534 28,341

เซรามกและเครองแกว 61 79 80 4,819 4,880


อาหารและเครองดม 71 341 369 24,211 26,199

ไมและเครองเรอน 37 92 98 3,404 3,626

ยางพาราและผลตภณฑ 46 174 194 8,004 8,924

ปโตรเลยมและกาซ 147 125 141 18,375 20,727

พลาสตก 57 345 375 19,665 21,375

ยาและเคมภณฑ 39 508 561 19,812 21,879

อนๆ 31 2,653 2,939 82,243 91,109

รวม 6,465 7,138 369,727 409,191

ทมา : 1. สถตสะสมจำนวนโรงงานทไดรบอนญาตใหประกอบกจการตาม พ.ร.บ. โรงงาน พ.ศ.2535 ณ สนป พ.ศ.2550, กรมโรงงานอตสาหกรรม

2. สถตจำนวนโรงงานทไดรบ ISO, มาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม 3. การสำรวจจำนวนเครองมอวดของภาคอตสาหกรรม พ.ศ.2549-2550, สถาบนมาตรวทยาแหงชาต


169

ภาคผนวกช

ผลการสำรวจจำนวนการใหบรการสอบเทยบเครองมอวดและขดความสามารถ

ทางการวดของหองปฏบตการสอบเทยบระดบทตยภม


170


171

สาขาการวด

จำนวนการใหบรการสอบเทยบจากการสำรวจ

ประมาณการจำนวนการใหบรการสอบเทยบเครองมอวด

ของหองปฏบตการ สอบเทยบระดบทตยภม(ชน)

ป 2549 ป 2550 ป 2549 ป 2550

มต 7,053 9,673 27,809 38,139

มวลและความหนาแนน 12,593 18,609 49,652 73,373

แรง 528 626 2,082 2,468

แรงบด 873 890 3,442 3,509

อตราการไหล 601 598 2,370 2,358

ไฟฟา เวลา และความถ 9,220 10,442 36,353 41,171

ความดนและสญญากาศ 5,182 6,104 20,432 24,067

อณหภม 12,871 15,669 50,749 61,781

แสง 670 865 2,642 3,411

เสยงและการสนสะเทอน 610 553 2,405 2,180

เคมและชวภาพ 3,130 2,388 12,341 9,416

รวม 53,331 66,417 210,277 261,873

ทมา : การสำรวจการใหบรการสอบเทยบเครองมอวดของหองปฏบตการสอบเทยบจำนวน 35 หองปฏบตการ พ.ศ.2549-

2550, สถาบนมาตรวทยาแหงชาต

ตารางท16 ประมาณการจำนวนการใหบรการสอบเทยบเครองมอวดและขดความสามารถทางการวดของ

หองปฏบตการสอบเทยบระดบทตยภม จำแนกตามสาขาการวด

ตารางท17 แสดงจำนวนหองปฏบตการวเคราะห ทดสอบ และสอบเทยบระดบทตยภมทไดรบการรบรองความ สามารถ ISO/IEC17025 จำแนกตามภาค

ภาค จำนวนหองปฏบตการสอบเทยบจำนวนหองปฏบตการ วเคราะหทดสอบ

กลาง 72 140

เหนอ 3 9

ตะวนออกเฉยงเหนอ 2 4

ใต 3 6

รวม 80 159


172


173

ภาคผนวกซ

การวเคราะหสภาวะแวดลอมดานนโยบายและกฎหมาย


174


175

ดานนโยบายและกฎหมาย บทบาทและภารกจการพฒนาระบบมาตรวทยาเกยวของและเชอมโยงกบนโยบาย แผน และ

กฎหมายหลกตางๆ คอ 1. รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ.2550 (www.parliament.go.th) รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ.2550 มประเดนทสมพนธกบภารกจการพฒนา

ระบบมาตรวทยาในหมวดท 5 แนวนโยบายพนฐานแหงรฐ สวนท 9 แนวนโยบายดานวทยาศาสตร ทรพยสนทางปญญาและพลงงาน มาตรา 86 คอ

1.1 สงเสรมใหมการพฒนาดานวทยาศาสตร เทคโนโลยและนวตกรรมดานตางๆ โดยจดใหมกฎหมายเฉพาะดาน จดงบประมาณสนบสนนการศกษา คนควา วจย และใหมสถาบนการศกษาและพฒนา จดใหมการใชประโยชนจากผลการศกษาและพฒนา จดใหมระบบการถายทอดเทคโนโลยทมประสทธภาพและการพฒนาบคลากรทเหมาะสม รวมทงเผยแพรความรดานวทยาศาสตรและเทคโนโลยสมยใหม และสนบสนนใหประชาชนใชหลกวทยาศาสตรในการดำรงชวต

1.2 สงเสรมการประดษฐหรอการคนคดเพอใหเกดความรใหม 2. นโยบายของรฐบาลปจจบน (นายอภสทธ เวชชาชวะ นายกรฐมนตร) รฐบาล (นายอภสทธ เวชชาชวะ นายกรฐมนตร) ไดกำหนดนโยบายวทยาศาสตร

เทคโนโลย การวจย และนวตกรรม ไว 3 ขอ ดงน 2.1 สงเสรมและสนบสนนโครงการวจยตามแนวพระราชดำรการวจยและพฒนาทาง

วทยาศาสตรและเทคโนโลยทงงานวจยขนพนฐาน และงานวจยประยกต เพอนำไปใชประโยชนในเชงพาณชยและพฒนาอตสาหกรรม รวมทงเรงรดการวจยและพฒนาเทคโนโลยทมความสำคญตอการพฒนาคณภาพชวตและพฒนาอตสาหกรรมขนาดใหญในอนาคต อาท เทคโนโลยสำหรบคนพการ เทคโนโลยอวกาศ, เทคโนโลยพลงงานทดแทน และเทคโนโลยเพอความมนคง

2.2 เรงรดผลตบคลากรดานวทยาศาสตรและเทคโนโลย และบคลากรดานการวจย ใหสามารถตอบสนองความตองการของภาคการผลต โดยพฒนาเสนทางความกาวหนาในสายอาชพ และมหนวยงานวจยทสามารถรองรบบคลากรไดอยางเพยงพอ เชน ศนยบมเพาะวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอม และศนยแหงความเปนเลศและอทยานวทยาศาสตรและเทคโนโลย เปนตน

2.3 ปฏรประบบการวจยและพฒนาของประเทศ โดยจดใหมกองทนวจยรวมภาครฐและเอกชนทรฐลงทนรอยละ 50 และจดหาสนเชอดอกเบยตำใหกบภาคเอกชนทเขารวมงานวจย เพมเตมงบประมาณดานการวจยของประเทศ ปรบปรงคณภาพและมาตรฐานของงานวจยพนฐาน และการวจยและพฒนาแบบครบวงจรทใหผลตอบแทนทางเศรษฐกจ รายไดและการจางงาน และการเพมมลคาสนคา ทงนใหมโครงการวจยทกอใหเกดผลตภณฑทเปนรปธรรม เชน ยา, เคมภณฑ, วสดอปกรณทางการแพทย และสนคาเกษตร โดยเชอมโยงระหวางภาคเอกชน สถาบนวจย และมหาวทยาลย ตลอดจนเครอขายวสาหกจ


176

3. แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 10 (พ.ศ.2550-2554) แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 10 (พ.ศ.2550-2554) มงส “สงคม

อยเยนเปนสขรวมกน” ภายใตแนวปฏบตของ “ปรชญาเศรษฐกจพอเพยง” โดยมยทธศาสตรการพฒนาประเทศทเกยวของกบความรวมมอระหวางประเทศดานวทยาศาสตร เทคโนโลยและนวตกรรม รวม 3 ประเดนยทธศาสตรดงน

ยทธศาสตรท 1 : การพฒนาคณภาพคนและสงคมไทย สสงคมแหงภมปญญาและการเรยนร โดยกำหนดเปาหมายเชงยทธศาสตร คอ จำนวนบคลากรดานการวจย 10 คนตอประชากร 10,000 คน แนวทางการพฒนาทสำคญ ไดแก การเรงสรางกำลงคนทมความเปนเลศในการสรางสรรคนวตกรรมและองคความรใหมทนำไปใชประโยชนในการพฒนาประเทศ, การพฒนาการเรยนร ตลอดชวต และการจดการองคความรทงเศรษฐกจ สงคม ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

ยทธศาสตรท 2 : การสรางความเขมแขงของชมชนและสงคมเปนรากฐานทมนคงของประเทศ โดยกำหนดเปาหมายเชงยทธศาสตรทเกยวของ คอ จำนวนชมชนและสงคมทเขมแขง มการพงพาตนเองทางเศรษฐกจ บรหารจดการทด มกจกรรมเพอพฒนาคณภาพชวต แนวทาง การพฒนาทสำคญ ไดแก การเสรมสรางความเขมแขงของชมชน โดยการจดการความรและระบบ การเรยนรของชมชนอยางครบวงจร และการสรางความมนคงของเศรษฐกจชมชน โดยการสรางปจจยสนบสนนการพฒนาวทยาการทกสาขาใหเปนระบบ

ยทธศาสตรท 3 : การปรบโครงสรางเศรษฐกจใหสมดลและยงยน โดยกำหนดเปาหมาย เชงยทธศาสตร คอ การสรางความเขมแขงของทนทางเศรษฐกจใหบรรลผล เพอใหโครงสรางการผลตมความสมดล แขงขนได เปนมตรกบสงแวดลอม รวมถงการใชพลงงานใหมประสทธภาพ และมแหลงพลงงานทดแทนมากขน แนวทางการพฒนาทสำคญ ไดแก การปรบโครงสรางการผลตใหคณภาพและมลคาของสนคาและบรการทผลตในประเทศไทยสงขน บนฐานความรและความเปนไทย โดยเฉพาะการปรบโครงสรางภาคอตสาหกรรม และการพฒนาปจจยสนบสนนการบรหารเศรษฐกจสวนรวม อยางมประสทธภาพ

4. แผนกลยทธดานวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต (พ.ศ.2547-2556) ภารกจการพฒนาระบบมาตรวทยามความสอดคลองกบแผนกลยทธดานวทยาศาสตร

และเทคโนโลยแหงชาต (พ.ศ.2547-2556) ใน 5 กลยทธหลก ไดแก กลยทธท 1 : พฒนาเครอขายวสาหกจ เศรษฐกจ และคณภาพชวต เพอเพมขดความ

สามารถทางเทคโนโลยและผลตภาพภาคการผลต ยกระดบเศรษฐกจชมชน และคณภาพบรการทางสงคม

กลยทธท 2 : พฒนากำลงคนดานวทยาศาสตรและเทคโนโลยใหตอบสนองความตองการของภาคเศรษฐกจและสงคม

กลยทธท 3 : พฒนาโครงสรางพนฐานและสถาบน เพอกระตนและสนบสนนการพฒนาวทยาศาสตร เทคโนโลยและนวตกรรม


177

กลยทธท 4 : สรางความตระหนกดานวทยาศาสตรและเทคโนโลย เพอใหเกดแรงสนบสนนจากสาธารณชนอยางตอเนอง

กลยทธท 5 : ปรบระบบการบรหารจดการดานวทยาศาสตรและเทคโนโลยใหมเอกภาพและประสทธภาพสง

5. พระราชกฤษฎกาวาดวยหลกเกณฑและวธการบรหารบานเมองทด

พ.ศ.2546 พระราชกฤษฎกาวาดวยหลกเกณฑและวธการบรหารบานเมองทด พ.ศ.2546 ม

เปาหมายมงเนนใหสวนราชการมการดำเนนการ โดยตองคำนงถงประเดนสำคญ 7 ประการ คอ • เกดประโยชนสขของประชาชน • เกดผลสมฤทธตอภารกจของรฐ • มประสทธภาพและเกดความคมคาในเชงภารกจของรฐ • ไมมขนตอนการปฏบตงานเกนความจำเปน • มการปรบปรงภารกจของสวนราชการใหทนตอสถานการณ • การอำนวยความสะดวกและตอบสนองความตองการของประชาชน • ความตองการการประเมนผลการปฏบตราชการอยางสมำเสมอ นอกจากนยงตองยดถอในหลกธรรมาภบาลหรอ Good Governance 8 ประการ คอ • การมสวนรวม (Participatory) • การปฏบตตามกฎหมาย (Rule of Law) • ความโปรงใส (Transparency) • ความรบผดชอบ (Responsiveness) • ความสอดคลอง (Consensus Oriented) • ความเสมอภาค (Equity and Inclusiveness) • การมประสทธภาพและประสทธผล (Effectiveness and Efficiency) • การมเหตผล (Accountability) ทผานมาในการพฒนาระบบมาตรวทยา ไดมการนำแนวคดของการบรหารกจการ

บานเมองทดไปใชในการบรหารงานการพฒนาระบบมาตวทยา


178

6. แผนการบรหารราชการแผนดน พ.ศ.2551-2554 รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ.2550 ม.76 และพระราชกฤษฎกาวาดวย

หลกเกณฑและวธการบรหารกจการบานเมองทด พ.ศ.2546 ม.13 และ ม.14 บญญตใหคณะรฐมนตรตองจดใหมแผนการบรหารราชการแผนดน เพอแสดงมาตรการและรายละเอยดของแนวทางการปฏบตราชการในแตละปของการบรหารราชการแผนดน ซงจะตองสอดคลองกบแนวนโยบายพนฐานแหงรฐ โดยจดเปนแผน 4 ป เพอเปนกรอบแนวทางในการจดทำแผนนตบญญตและแผนปฏบตราชการ รวมทงใชในการบรหารราชการแผนดนตลอดระยะเวลา 4 ปของคณะรฐมนตร โดยมหลกการและสาระสำคญของแผนการบรหารราชการแผนดน พ.ศ.2551-2554 ซงตงอยบนหลกการทสอดคลองกบนโยบายรฐบาลทแถลงตอรฐบาลเมอวนท 18-20 กมภาพนธ 2551 และแนวนโยบายพนฐานแหงรฐตามบทบญญตของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ.2550

สถาบนมาตรวทยาแหงชาตซงเปนหนวยงานภายใตกำกบดแลของกระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลยไดนำประเดนนโยบายตามแผนการบรหารราชการแผนดนไปจดทำแผนแมบท การพฒนาระบบมาตรวทยาแหงชาต 8 ป แผนกลยทธสถาบนมาตรวทยาแหงชาต 4 ป และ แผนปฏบตราชการประจำป โดยสถาบนฯ มบทบาทเกยวของในนโยบายท 5 วทยาศาสตร เทคโนโลย และนวตกรรม ซงมประเดนนโยบายทสำคญ ดงน

• สงเสรมการนำงานวจยทางวทยาศาสตรและเทคโนโลยมาใชในการพฒนาประเทศ และพฒนาระบบวจยและพฒนาเชงนวตกรรมใหสนองความตองการของภาคการผลตและบรการ

• สรางเสรมความรความคดดานวทยาศาสตรและเทคโนโลยของประชาชน พรอมทงเรงผลตและพฒนาบคลากรดานวทยาศาสตรและเทคโนโลยทมคณภาพและคณธรรม ใหสอดคลองความตองการของภาคผลตและบรการ รวมทงวสาหกจชมชน

• พฒนาโครงสรางพนฐานดานวทยาศาสตร เทคโนโลยและนวตกรรมใหมคณภาพและปรมาณทเพยงพอกบความตองการ

• ปรบปรงระบบการวจยของประเทศไทยใหสอดคลองกบการปรบโครงสรางเศรษฐกจ


179

7. แผนปฏบตราชการกระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย (พ.ศ.2551-2554)

แผนปฏบตราชการกระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย (พ.ศ.2551-2554) ไดกำหนดวสยทศนของกระทรวง เพอเปนเปาหมายการพฒนา คอ “เปนองคกรหลกในการพฒนาวทยาศาสตร เทคโนโลย และนวตกรรม เพอสรางปญญาในสงคม ใชสนบสนนปรชญาเศรษฐกจพอเพยง และสรางความสามารถของประเทศอยางยงยน” จากวสยทศนดงกลาว กระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย ไดกำหนดประเดนยทธศาสตร เพอขบเคลอนการพฒนาไว 6 ประเดนยทธศาสตร และ 6 เปาหมาย/เปาบรการกระทรวง ดงน

ประเดนยทธศาสตร เปาหมาย/เปาบรการกระทรวง

ยทธศาสตรท 1 : การสงเสรมและเรงรดการพฒนากำลงคนดานวทยาศาสตรและเทคโนโลยใหเปนพลงของประเทศ

กำลงคนดานวทยาศาสตร เทคโนโลยและนวตกรรมทไดรบการเสรมสรางขดความสามารถโดยการศกษา/อบรม สามารถนำความรไปประยกตใชในการวจย พฒนาและนวตกรรมและการปฏบตงานดานวทยาศาสตรและเทคโนโลย

ยทธศาสตรท 2 : การสรางความตระหนกและพฒนาการเรยนรดานวทยาศาสตรและเทคโนโลยใหเปนสงคมฐานความร

ประชาชนกลมเปาหมายรวมทงเดกและเยาวชน มทศนคตทดตอวทยาศาสตรและเทคโนโลย

ยทธศาสตรท 3 : การวจย พฒนา และนวตกรรม สรางฐานความร และเพมผลตภาพของประเทศ

การวจย พฒนา และนวตกรรมสามารถนำไปเผยแพร และประยกตใชไดในภาคการผลตบรการและชมชน

ยทธศาสตรท 4: การถายทอดเทคโนโลยและมการนำผลงานวจยและนวตกรรมไปใชในการเพมผลผลตเชงพาณชย ทกระดบ

ผประกอบการและชมชนไดนำเทคโนโลยไปใชประโยชนทางเศรษฐกจและสงคม

ยทธศาสตรท 5 : การพฒนาโครงสรางพนฐานและระบบสนบสนนการวจย พฒนาและนวตกรรมใหเพยงพอ รวมทงพฒนาการบรหารจดการดานวทยาศาสตรและเทคโนโลยใหมประสทธภาพและทนสมย

ภาคการผลตและบรการใชประโยชนจากโครงสราง พนฐานในการยกระดบคณภาพ ผลตภณฑและการบรการใหไดมาตรฐาน รวมทงการขยายโครงสรางพนฐานและพฒนาระบบสนบสนนและการบรหารจดการทมคณภาพใหเพยงพอกบความตองการ

ยทธศาสตรท 6 : การพฒนานโยบาย วทยาศาสตร เทคโนโลย และนวตกรรม มประสทธภาพและทนตอการเปลยนแปลงของโลก

ภาคการผลต/บรการ และภาคสงคม/ชมชม ไดรบการพฒนาจากนโยบายสงเสรมและสนบสนนการสรางความสามารถทางวทยาศาสตร เทคโนโลย และนวตกรรม


180


181

ภาคผนวกฌ

การวเคราะหสภาวะแวดลอมดานเศรษฐกจและสงคม


182


183

ดานเศรษฐกจและสงคม ในรอบปทผานมา ประเทศไทยไดเผชญกบความผนผวนทางเศรษฐกจทงภายในประเทศ

และผลกระทบจากตางประเทศ อาท การแขงตวของคาเงนบาท ภาวะเศรษฐกจผนผวนจากคคา ราคาของนำมนเชอเพลงทมอตราเพมสงขนอยางตอเนอง ความผนผวนทางเศรษฐกจผนวกกบ โลกาภวฒนมผลกระทบสำคญทงทางลบและทางบวกทสถาบนฯ ตองนำมาพจารณาในการพฒนา ระบบมาตรวทยา ดงน

1. วกฤตการณของโลก เชน พลงงาน ภาวะโลกรอน และความเสอมโทรมของทรพยากร ธรรมชาตทำใหประเทศตางๆ มความสญเสยหรอชะลอตวทางเศรษฐกจอยางตอเนอง

2. การชะลอตวของเศรษฐกจโลกมผลใหความตองการผลตภณฑอตสาหกรรมในตลาดโลกลดลง แตความตองการทลดลงจะยงทำใหการแขงขนทวความรนแรงมากขน

3. ทผานมาขดความสามารถดานวทยาศาสตรและเทคโนโลยของไทยในฐานะแหลงผลตความรและแหลงถายทอดความรเพอการผลตลดลงอยางตอเนอง มผลกระทบถงความสามารถในการผลตของประเทศและความสามารถทางเศรษฐกจระยะยาว

4. ปรากฏการณของโลกาภวฒนมผลใหประเทศกำลงพฒนามโอกาสในการรวมมอและ แขงขนทางเศรษฐกจกบประเทศพฒนาตางๆ

5. สงคมไทยใหความสำคญกบแนวทางการพฒนาเศรษฐกจของประเทศตามปรชญาเศรษฐกจพอเพยง ซงพระบาทสมเดจพระเจาอยหวพระราชทานไว อนจะทำใหสงคมไทยมการพฒนาทสมดลและยงยน

นอกจากนในปจจบนเปนยคขอมลขาวสารทไรพรมแดนอนจะเปนโอกาสในการขยายตลาดสนคาและการบรการดานอาหารและสขภาพ ซงสนคาและการบรการดงกลาวจำเปนตองใชมาตรวทยาดานเคมและชวภาพในการสนบสนนใหสนคาและการบรการไดมาตรฐานสากลแขงขนไดในเวท การคาโลก


184


185

ภาคผนวกญ

ผลกระทบจากการพฒนาระบบมาตรวทยาใหเขมแขง


186


187

ผลกระทบจากการพฒนาระบบมาตรวทยาใหเขมแขง 1. การลดการใชเงนตราตางประเทศในการสงเครองมอวดไปทำการ

สอบเทยบในตางประเทศ สถาบนมาตรวทยาแหงชาตสอบเทยบเครองมอวดใหแกหองปฏบตการสอบเทยบระดบ

ทตยภมประมาณปละ 3,400 ชน คาบรการสอบเทยบทเรยกเกบจากหองปฏบตการสอบเทยบระดบทตยภมเฉลย 4,000 บาทตอชน (คาบรการสอบเทยบทสถาบนฯ ไดรบประมาณ 13 ลานบาทตอป คาบรการตำสด 1,800 บาทตอชน สงสด 60,000 บาทตอชน) ทงนหากประเทศไทยไมมสถาบน มาตรวทยาแหงชาต หองปฏบตการสอบเทยบระดบทตยภมจะตองสงเครองมอดงกลาวไปสอบเทยบในตางประเทศทงหมด คาใชจายในการสงเครองมอไปสอบเทยบตางประเทศประมาณ 3 แสนบาท ตอชน คดเปนเงนทตองสญเสยในการสงเครองมอวดไปทำการสอบเทยบตางประเทศเปนเงน 1 พนลานบาท ทางหองปฏบตการสอบเทยบระดบทตยภมจะผลกภาระใหกบภาคอตสาหกรรมทสงเครองมอวดมาทำการสอบเทยบ คาบรการสอบเทยบเครองมอทภาคอตสาหกรรมจะตองจายใหกบ หองปฏบตการสอบเทยบระดบทตยภมจะมอตราคาบรการสงขนกวาเดมมาก เพราะตองรบภาระคา สอบเทยบทหองปฏบตการสอบเทยบระดบทตยภมตองสงเครองมอไปสอบเทยบกบตางประเทศเพมขน การทมสถาบนมาตรวทยาแหงชาตทำใหหองปฏบตการสอบเทยบระดบทตยภมไมตองสงเครองมอไปสอบเทยบยงตางประเทศเพมขน ซงเปนการลดตนทนการผลตของภาคอตสาหกรรมในประเทศ

2. การลดการใชเงนตราตางประเทศในการสงซอวสดอางองมาตรฐานจาก

ตางประเทศ ประเทศไทยสญเสยเงนตราตางประเทศในการสงซอวสดอางองมาตรฐานจากตางประเทศ

ประมาณปละ 1.5 พนลานบาท การทสถาบนมาตรวทยาแหงชาตและเครอขายหองปฏบตการสามารถผลตวสดอางองมาตรฐานสำหรบการวเคราะหและทดสอบทางอาหาร สขภาพ และสงแวดลอมขนในประเทศไทย จะเปนการลดงบประมาณทแตละหองปฏบตการ และภาคอตสาหกรรมจะตองสงซอ วสดอางองมาตรฐานจากตางประเทศมาใชในการวเคราะหและทดสอบไดถง 1.5 พนลานบาทตอป นอกจากนการทสถาบนมาตรวทยาแหงชาตสามารถผลตวสดอางองมาตรฐานไดในประเทศ ทำใหประเทศไทยสามารถจำหนายวสดอางองมาตรฐานเปนสนคาสงออกได อนเปนการเพมรายไดใหกบประเทศอกทางหนง

สถาบนฯ ไดรบงบประมาณในการดำเนนงานเฉลยปละ 200 ลานบาท ผลกระทบจากการลดการใชเงนตราตางประเทศในการสงเครองมอไปทำการสอบเทยบในตางประเทศ และผลกระทบจากการลดการสงซอวสดอางองมาตรฐานจากตางประเทศรวมกนมมลคาประมาณ 2.5 พนลานบาท ซง ผลกระทบดงกลาวนมมลคาสงกวางบประมาณในการดำเนนงานของสถาบนฯ ถง 12.5 เทา ทมา : 1. สถตสะสมจำนวนการใหบรการของสถาบนมาตรวทยาแหงชาต พ.ศ.2551 รายงานประจำป 2551, สถาบน มาตรวทยาแหงชาต

2. สถตการนำเขาวสดอางองมาตรฐาน ณ สนป พ.ศ.2551, กรมศลกากร


188


189

ภาคผนวกฎ

กระบวนการจดทำแผนแมบทการพฒนาระบบมาตรวทยาแหงชาต ฉบบท 2

(พ.ศ.2552-2559)


190


191

กระบวนการจดทำแผนแมบท

ในการจดทำแผนแมบทการพฒาระบบมาตรวทยาแหงชาต ฉบบท 2 (พ.ศ.2552-2559) มกระบวนการดงน

1. การประชมระดมความคดเหนของพนกงานอาวโสของสถาบนฯ เพอกำหนดแนวทาง ในการจดทำแผนแมบทฯ

2. ศกษาวเคราะหแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 10 (พ.ศ.2550-2554) 3. ศกษาวเคราะหแผนกลยทธดานวทยาศาสตรและเทคโนโลย (พ.ศ.2547-2556) 4. ศกษาวเคราะหแผนยทธศาสตรกระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย พ.ศ.2551-2554 5. ศกษาและสำรวจ • ความตองการดานการสอบเทยบเครองมอวดของภาคอตสาหกรรม • การใหบรการสอบเทยบเครองมอวดและขดความสามารถของหองปฏบตการ

สอบเทยบระดบทตยภม • ความพงพอใจงานสนบสนนการใหบรการสอบเทยบเครองมอวดของสถาบนฯ • ความพงพอใจการใหบรการฝกอบรมของสถาบนฯ • ผลการประเมนโครงการยกระดบคณภาพเครองมอวดของภาคอตสาหกรรม 6. จดสมมนาและสำรวจความตองการของผมสวนไดสวนเสยตอการพฒนาระบบมาตรวทยา 7. การประชมสมมนาภายใตชมรมมาตรวทยา 8. การประชมสมมนาเพอเสรมสรางความเขมแขงของหองปฏบตการสอบเทยบ 9. การประชมวชาการมาตรวทยาสาขาตางๆ 10. จดสมมนาระดมสมองระดมความคดเพอการพฒนาระบบมาตรวทยา เมอวนท 9

กนยายน 2551 ซงมผเขารวมการสมมนาระดมสมองประกอบดวย ผแทนหองปฏบตการวเคราะห ทดสอบ และสอบเทยบ ผประกอบการภาคอตสาหกรรม ผแทนภาคการศกษา พนกงานสถาบนฯ และ ผทมสวนเกยวของกบระบบมาตรวทยาทงหนวยงานภาครฐและหนวยงานภาคเอกชน จำนวน 201 คน

11. พจารณาทบทวนการวเคราะหสภาวะแวดลอม (SWOT Analysis) โดยพนกงานอาวโสของสถาบนฯ

12. จดทำรางแผนแมบทการพฒาระบบมาตรวทยาแหงชาต ฉบบท 2 (พ.ศ.2552-2559) 13. จดสมมนาระดมความคดเพอวพากษรางแผนแมบทฯ เพอรบฟงขอคดเหนและ

ขอเสนอแนะในการปรบปรงรางแผนแมบทฯ ใหมความสมบรณสอดคลองกบแผนกลยทธวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต และแผนพฒนาเศรษฐกจของประเทศ ในวนท 30 มกราคม 2552

14. นำเสนอรางแผนแมบทฯ ตอทประชมคณะกรรมการมาตรวทยาแหงชาต ครงท 1/2552 เพอพจารณาและใหขอคดเหนในการปรบแกไข เมอวนท 13 กมภาพนธ 2552

15. นำเสนอรางแผนแมบทฯ ตอทประชมคณะอนกรรมการบรหารสถาบนมาตรวทยาแหงชาต ครงท 1/2552 เพอพจารณาและใหขอคดเหนในการปรบแกไข เมอวนท 30 มนาคม 2552 และครงท 2/2552 เมอวนท 9 กรกฏาคม 2552

16. นำเสนอรางแผนแมบทฯ ตอทประชมคณะกรรมการมาตรวทยาแหงชาต ครงท 2/2552 เพอพจารณาและใหขอคดเหนในการปรบแกไข เมอวนท 15 พฤษภาคม 2552

17. เสนอคณะกรรมการมาตรวทยาแหงชาต ครงท 3/2552 เมอวนท 31 กรกฏาคม 2552 เพอขอความเหนชอบอนมตแผนแมบทฯ กอนนำเสนอตอคณะรฐมนตรตอไป

18. นำเสนอรางแผนแมบทฯ เขาทประชมคณะรฐมนตรเพอพจารณาใหความเหนชอบ อนมตแผน เมอวนท 25 พฤศจกายน 2552


192


193

ภาคผนวกฏ

หนงสออนมตแผนแมบทการพฒนาระบบมาตรวทยาแหงชาต ฉบบท 2

(พ.ศ.2552-2559)


194


195


196


197


198


199


200


201


202


203


204

แผนแม่บทพัฒนาระบบมาตรวิทยาแห่งชาติ...

Education