1

บทท�� บทท�� 2 2 การทางานของการทางานของกลไกราคากลไกราคา การวิ�เคราะห์�อ�ปสงค�ของตลาดการวิ�เคราะห์�อ�ปสงค�ของตลาด การวิ�เคราะห์�อ�ปทานของตลาดการวิ�เคราะห์�อ�ปทานของตลาด การกาห์นดราคาและด�ลยภาพของตลาดการกาห์นดราคาและด�ลยภาพของตลาด การเปล��ยนแปลงด�ลยภาพของตลาดการเปล��ยนแปลงด�ลยภาพของตลาด ควิามย!ดห์ย�"นของอ�ปสงค�และอ�ปทานควิามย!ดห์ย�"นของอ�ปสงค�และอ�ปทาน

2

อุ�ปสงค์�(Demand)

* ควิามห์มายและกฎของอ�ปสงค�* ตารางอ�ปสงค� เส$นอ�ปสงค�และสมการอ�ปสงค�

* อ�ปสงค�ของป%จเจกชนและอ�ปสงค�ของตลาด * ป%จจ(ยท��กาห์นดอ�ปสงค� * การเปล��ยนแปลงปร�มาณซื้!+อและการ เปล��ยนแปลงเส$นอ�ปสงค�

3

ค์วามหมายและกฎขอุงอุ�ปสงค์�

ค์วามหมาย อ�ปสงค�สาห์ร(บส�นค$าและบร�การชน�ดใด ชน�ดห์น-�ง ห์มายถึ-งปริ�มาณส�นค์�าและบริ�การิชน�ดน��น ที่� ผู้"�บริ�โภค์ต้�อุงการิซื้'�อุในเวลาใดเวลาหน* ง ณ ริะด�บริาค์า ต้+าง ๆ ขอุงส�นค์�าน��น โดยก-าหนดให� ส� งอุ' น ๆ ค์งที่� (all other things being equal or ceteris

paribus) ส��งอ!�น ๆ ในท��น�+ได$แก" รายได$ของผู้1$บร�โภค ราคาส�นค$าอ!�นท��เก��ยวิข$อง รสน�ยมของผู้1$บร�โภค เป3นต$น

4

ค์วามหมายและกฎขอุงอุ�ปสงค์� (ต้+อุ)

ข$อส(งเกต อ�ปสงค� (demand) ก(บควิามต$องการท(�วิๆไป(want) แตก

ต"างก(น อ�ปสงค� เป3นควิามต$องการท��ม�อานาจซื้!+อ (purchasing

power) น(�นค!อ ผู้1$บร�โภคจะต$องม�เง�นเพี�ยงพีอุและม�ค์วามเต้/มใจที่� จะจ+ายซื้'�อุ

(ability and willingness to pay) ส�นค$าและบร�การน(+น ๆ ด$วิย

5

ค์วามหมายและกฎขอุงอุ�ปสงค์�(ต้+อุ)

กฎของอ�ปสงค� (Law of demand) กล"าวิวิ"า ปริ�มาณส�นค์�าและบร�การชน�ดใดชน�ดห์น-�งท��ผู้1$บร�โภคต$องการ

ซื้!+อย"อมแปริผู้กผู้�น (inverse relation) ก(บริะด�บริาค์าส�นค์�าและบร�การชน�ดน(+น ๆ เสมอ ถึ$ากาห์นดให์$ส��งอ!�น ๆ คงท��

เข�ยนเป3นฟั%งก�ช(นได$ด(งน�+

Qxd = f ( Px)

โดยท��Qx

d = ปร�มาณการซื้!+อส�นค$า X

Px = ราคาส�นค$า X

6

กฎแห์"งอ�ปสงค� (Law of demand) ห์มายถึ-ง ปร�มาณส�นค$าห์ร!อบร�การท��ผู้1$บร�โภค

ต$องการซื้!+อ จะเปล��ยนแปลงไปในท�ศทางตรงข$าม(แปรผู้กผู้(น)ก(บราคาส�นค$า (....)กล"าวิค!อ

ถึ$าราคาส�นค$าส"งข*�น ผู้1$บร�โภคจะซื้'�อุส�นค์�าน��นลดลง

ถึ$าราคาส�นค$าลดลง ผู้1$บร�โภคจะซื้'�อุส�นค์�าน��นเพี� มข*�น

P P Q Qdd อุ�ปสงค์�ลดอุ�ปสงค์�ลดP P Q Qdd อุ�ปสงค์�เพี� มอุ�ปสงค์�เพี� ม

-

ต"อจากslideท��5

7

ค์วามหมายและกฎขอุงอุ�ปสงค์�(ต้+อุ)

เห์ต�ผู้ลท�� Pxและ Qxd แปรผู้กผู้(นก(นค!อ

1. ผู้ลทางรายได$ (income effect) Px Y Qx 2.ผู้ลทางการทดแทน (substitution effect) Px Py คงท�� Qxควิามส(มพ(นธ์�ระห์วิ"างราคาและปร�มาณส�นค$า นอกจากแสดงในร1ปของฟั%งก�ช( �นอ�ปสงค�แล$วิ ย(งแสดงได$ในร1ปของตารางอ�ปสงค�(demand schedule ) และสมการอ�ปสงค� (demand

equation )

8

สาเห์ต�ท��เป3นไปตามกฎของอ�ปสงค� ผู้ลที่างด�านริายได� ค์'อุการิเปล� ยนแปลงริายได�ที่� แที่�จริ�ง(Y)

ซื้* งว�ดจากปริ�มาณส�นค์�าที่� ได�ริ�บหริ'อุริายได�ต้�วเง�นหาริด�วยริาค์าส�นค์�า

P P xx Y Y Q Qxx

PP x x Y Y Q Q x

สมมต้�ว+าม�เง�นอุย"+ 10 บาที่จะซื้'�อุหม"ป3� งได�ก� ไม�ถ้�า ริาค์า 2 บาที่ ซื้'�อุได�.................ไม�ถ้�า ริาค์า 5 บาที่ ซื้'�อุได�................ไม�จะเห/นได�ว+า เม' อุริาค์าส"งข*�น จะซื้'�อุได�...........เริ�ยกว+าอุ-านาจซื้'�อุลดลงหริ'อุริายได�ที่� แที่�จริ�งลดลงริายได�ที่� เป5นต้�วเง�น = …..บาที่(ค์งเด�ม)

P=2,ริายได�ที่� แที่�จริ�ง = …………..บาที่P=5, ริายได�ที่� แที่�จริ�ง = ……………….บาที่(ลดลง)

5

2

1

0

1

0

5 =2

1

0/2 =5

ต"อจากslide6

9

สาเห์ต�ท��เป3นไปตามกฎของอ�ปสงค� ผู้ลที่างการิที่ดแที่น ค์'อุเม' อุริาค์าส�นค์�าชน�ดหน* งส"งข*�น(หริ'อุลดลง)ในขณะที่� ส�นค์�าชน�ด

อุ' นๆซื้* งที่ดแที่นก�นได�ม�ริาค์าค์งที่� ผู้"�บริ�โภค์จะริ"�ส*กว+าส�นค์�าน��นม�ริาค์าแพีงข*�น(หริ'อุถ้"กลง ) ส+งผู้ลต้+อุการิซื้'�อุ

P Pอุ' นๆค์งเด�ม Q………

P Pอุ' นๆค์งเด�ม Q………

เช+นหม"ป3� งริาค์าไม�ละ 5 บาที่ ก�บไก+ย+างริาค์าไม�ละ 7 บาที่-ถ้�าหม"ป3� งริาค์าส"งข*�นเป5นไม�ละ 10 บาที่ แต้+ไก+ย+างริาค์าเที่+าเด�ม

ด�งน��นค์นจะซื้'�อุหม"ป3� ง.................-ถ้�าหม"ป3� งริาค์าลดลงเป5นไม�ละ 3 บาที่ แต้+ไก+ย+างริาค์าเที่+าเด�ม

ด�งน��นค์นจะซื้'�อุหม"ป3� ง...................

แล�วห�นมาซื้'�อุไก+ย+างแที่น

ต"อจากslide6

10

ต้าริางอุ�ปสงค์�(Demand Schedule)

ริาค์าปากกาต้+อุด�าม (บาที่)

ปริ�มาณซื้'�อุ (ด�าม)

50

2

40

6

30

10

20

14

10

18

ริาค์า (P)…. ปริ�มาณส�นค์�า(QD)…..

11

เส�นอุ�ปสงค์�(Demand curve)

เม!�อนาต(วิเลขจากตารางมา plot กราฟั จะได$เส$นอ�ปสงค� (demand curve)

ด(งร1ป

2 6 10

0 14

18

5040302010

ริาค์าปากกา (P)

ปริ�มาณปากกา(Q)

ได�เส�นอุ�ปสงค์�เส�นที่� ลาดลงจากซื้�ายไปขวา

ค์วามช�นเป5นลบ

P

Q

ค์วามช�น=?

=P/Q=P2-P1/Q2-Q1

= 30-40/10-6= -10/4= -2.5

12

สมการิอุ�ปสงค์�(demand equation ) จากร1ป ควิามส(มพ(นธ์�ระห์วิ"างราคาและปร�มาณ

เป3นไปในท�ศทางตรงก(นข$าม และส(มพ(นธ์�ก(นในเช�งเส$นตรง (linear relationship) เข�ยนในร1ปของสมการได$ค!อ

Qxd = a – b Px

a = ค"าคงท�� (constant) b = ค"าส(มประส�ทธ์�7

(coefficient) แสดงถึ-งการเปล��ยนแปลงปร�มาณซื้!+อส�นค$า X เม!�อราคาส�นค$า X เปล��ยนแปลงไป

1 ห์น"วิย = =

= 4 10/ = 0.4 แทนค"า b = 0.4 ในสมการอ�ปสงค�

Qxd = a – 0.4 P

x

dx

PQ

x

dx

dPdQ ริาค์าเพี� มข*�น 1 บาที่ จะซื้'�อุ

ลดลงก� หน+วยริาค์าลดลง 1 บาที่ จะซื้'�อุเพี� มข*�นก� หน+วย

13

สมการิอุ�ปสงค์�(demand equation )แทนค"า P และ Q เพ!�อห์าค"า a เช"น แทน P = 40 , Q = 6 ในสมการ

Qd = a – 0.4 P 6 = a – 0.4 (40) 6 = a – 16 a = 16 + 6 = 22

สมการิอุ�ปสงค์�ปากกาค์'อุ Qd = 22 – 0.4Pค"าควิามช(น (slope) ของเส$นอ�ปสงค� จะม�ค"าเป3นลบ เพราะควิามส(มพ(นธ์�ระห์วิ"างราคาและปร�มาณซื้!+อส�นค$าม�ท�ศทางตรงก(นข$าม ห์าได$จาก slope = m = การิเปล� ยนแปลงขอุงริาค์าส�นค์�า = - 10/4 = -2.5

ค"าควิามช(นของอ�ปสงค� (m) เป3นส"วินกล(บก(บค"า b เสมอ

การิเปล� ยนแปลงขอุงปริ�มาณ

14

เส�นอุ�ปสงค์�ที่� เป5นเส�นโค์�ง * กรณ�ท��ราคาส�นค$าและปร�มาณซื้!+อ ส(มพ(นธ์�ใน

เช�งเส$นตรง ค"าควิามช(น จะคงท��ในท�กระด(บราคา * แต"ถึ$าอ(ตราส"วินของการเปล��ยนแปลงราคา

ต"อการเปล��ยนแปลง ของปร�มาณซื้!+อไม"คงท��ตลอดท(+งเส$น จะได$เส�น

อุ�ปสงค์�เป5นเส�นโค์�ง ซื้* งค์วามช�น (slope) ไม+ค์งที่� ด�งริ"ป

ริาค์า

ปริ�มาณส�นค์�า

D0

15

ส�นค$าท��ราคาและปร�มาณซื้!+อเป3นไปตามกฎของอ�ปสงค� เร�ยกวิ"าส�นค์�าปกต้� (Normal goods) บางกรณ� ปริ�มาณซื้'�อุม�ควิามส(มพ(นธ์�ในที่�ศที่างเด�ยวก�นก(บริาค์าส�นค์�า ได$แก" 1. ส�นค์�าอุวดม� งอุวดม�หริ'อุส�นค์�าโดดเด+น

(conspicuous goods) 2. ส�นค์�าส-าหริ�บค์นยากจน หริ'อุ ส�นค์�าก�ฟเฟ8น (giffen

goods) 3. การิค์าดค์ะเนริาค์าส�นค์�า

16

เส�นอุ�ปสงค์�ที่� ม�ค์วามช�นเป5นบวก

เส$นอ�ปสงค�สาห์ร(บส�นค$า 3 กรณ�ด(งกล"าวิจะเป3นเส$นท��ลาดลง

จากขวิามาซื้$ายห์ร!อม�ค์วามช�นเป5นบวก ด(งร1ป

ริาค์า

ปริ�มาณซื้'�อุ

D

0

17

อุ�ปสงค์�ขอุงป9จเจกชน ก�บอุ�ปสงค์�ขอุงต้ลาด

อ�ปสงค�ส�นค$าใดส�นค$าห์น-�งของผู้1$บร�โภคแต"ละคน เร�ยกวิ"า

อ�ปสงค�ส"วินบ�คคล ห์ร!ออ�ปสงค�ของป%จเจกชน (individual demand) ถึ$ารวิมปร�มาณควิามต$องการซื้!+อของผู้1$บร�โภคแต"ละ

คน ณ.ระด(บราคาต"างๆเข$าด$วิยก(น จะได$อ�ปสงค�ของตลาด (market Demand) สาห์ร(บส�นค$าใดส�นค$าห์น-�ง

18

อุ�ปสงค์�ขอุงป9จเจกชน ก�บอุ�ปสงค์�ขอุงต้ลาด

ปร�มาณควิามต$องการปากกาของผู้1$บร�โภคในตลาดแห์"งห์น-�ง

ราคาปากกา

ปร�มาณควิามต$องการซื้!+อนาร�(d

1) วิ�ณา(d

2) ตลาด(d1+

d2)

50 - 2 240 1 5 630 2 8 1020 3 11 1410 4 14 18

19

2 6 80 10 12

50

40

30

20

10

ริาค์า

ปริ�มาณ

144

d2

20

50

40

30

20

10

ริาค์า

4

d1

ปริ�มาณ

2 6 80 10 12

50

40

30

20

10

ริาค์า

ปริ�มาณ14 16 184

D = d1 + d2

นาริ�

ว�ณา

ต้ลาด

20

ป9จจ�ยก-าหนดอุ�ปสงค์� (Demand Determinants)

ห์มายถึ-ง ต(วิแปรห์ร!อป%จจ(ยต"าง ๆ ท��ม�อ�ทธ์�พลต"อปร�มาณส�นค$าท��ผู้1$บร�โภคต$องการซื้!+อ (quantity demanded) ป%จจ(ยท��สาค(ญๆค!อ 1. ราคาของส�นค$าน(+น 2. ระด(บรายได$ของผู้1$บร�โภค 3. ราคาของส�นค$าชน�ดอ!�น ๆ ท��เก��ยวิข$อง 4. รสน�ยมของผู้1$บร�โภค 5. การคาดคะเนราคาในอนาคต 6. จานวินประชากร 7. ฤด1กาล

21

ป9จจ�ยที่� ม�ผู้ลต้+อุการิก-าหนดอุ�ปสงค์� ราคาส�นค$า(..........)

ราคาส�นค$า ปร�มาณซื้!+อ............ราคาส�นค$า ปร�มาณซื้!+อ............

-

รายได$เฉล��ยของคร(วิรายได$เฉล��ยของคร(วิเร!อนเร!อน(.............)(.............)

รายได$ รายได$ ปร�มาณ ปร�มาณซื้!+อซื้!+อ........................

+,-

BMW

+การคาดคะเนราคาส�นค$าในอนาคตการคาดคะเนราคาส�นค$าในอนาคต(...........)(...........)คาดวิ"าราคาในอนาคต คาดวิ"าราคาในอนาคต ปร�มาณซื้!+อใน ปร�มาณซื้!+อในป%จจ�บ(นป%จจ�บ(น........................คาดวิ"าราคาในอนาคตคาดวิ"าราคาในอนาคต ปร�มาณซื้!+อใน ปร�มาณซื้!+อในป%จจ�บ(นป%จจ�บ(น........................

ต"อจากslide17

22

ป%จจ(ยท��ม�ผู้ลต"อการกาห์นดอ�ปสงค� ราคาส�นค$าชน�ดอ!�นๆท��เก��ยวิข$อง เช"น ราคาส�นค$า

ท��ใช$ประกอบก(น และราคาส�นค$าท��ใช$ทดแทนก(น

ราคาส�นค$าท��ใช$ประกอบก(น (….) เช"น น+าม(น-รถึยนต�

P รถึยนต� Q รถึยนต� .......Q น+าม(น ….

ราคาส�นค$าท��ใช$ทดแทนก(น(….) เช"นโค;ก-แป<ปซื้��

P โค;ก Q โค;ก ....... Q แป<ปซื้��…..

+

-

Qซื้'�อุ

Pอุ' นๆ

ต"อจากslide17

23

ป%จจ(ยท��ม�ผู้ลต"อการกาห์นดอ�ปสงค�

+รสน�ยมรสน�ยม(...........)(...........)รสน�ยม รสน�ยม ปร�มาณซื้!+อ ปร�มาณซื้!+อ........................รสน�ยม รสน�ยม ปร�มาณซื้!+อ ปร�มาณซื้!+อ......................

ฤด1กาล เช"น.................................................................

ฤด"หนาวจะม�ปริ�มาณการิซื้'�อุเส'�อุหนาวมากว�นวาเลนไที่น�จะม�ปริ�มาณการิซื้'�อุดอุกไม�มาก

จานวินประชากร เช"น.................................................................

ถ้�าปริะชากริมากจะม�ปริ�มาณการิซื้'�อุมากด�วย

ต"อจากslide17

24

ป9จจ�ยก-าหนดอุ�ปสงค์�

ควิามส(มพ(นธ์�ระห์วิ"างปร�มาณซื้!+อก(บป%จจ(ยท��กาห์นดอ�ปสงค�แสดงในร1ปของฟั%งก�ช( �นอ�ปสงค�ได$ด(งน�+

Qx = f ( Px , X1 , X2 , X3 , …)

- Qx เป3นต(วิแปรตาม - ป%จจ(ยท��กาห์นดอ�ปสงค�เป3นต(วิแปรอ�สระ (independent

variable) โดย Px เป3นต(วิกาห์นดท��ม�อ�ทธ์�พลต"อ Qx มากท��ส�ด - จ-งสามารถึเข�ยนฟั%งก�ช( �นอ�ปสงค�ได$วิ"า Qx = f (Px) โดยป%จจ(ยอ!�น ๆ คงท��

25

การิเปล� ยนแปลงปริ�มาณซื้'�อุ และการิเปล� ยนแปลงอุ�ปสงค์�

การเปล��ยนแปลงปร�มาณซื้!+อ (Changes in Quantity Demanded)

ห์มายถึ-งการเปล��ยนแปลงปร�มาณซื้!+อ อ(นเน!�องมาจากการ

เปล��ยนแปลงของราคาส�นค$า โดยต(วิกาห์นดอ�ปสงค�อ!�น ๆ คงท��

ด(งน(+นการเปล��ยนแปลงปร�มาณซื้!+อจ-งเป3นการย$ายตาแห์น"ง

จากจ�ดห์น-�งไปย(งอ�กจ�ดห์น-�งบนเส$นอ�ปสงค�เด�ม

ริาค์า

ปริ�มาณส�นค์�า D

P1

Q1 Q20

D2

D1

D3

Q3

P2

P3

26

การิเปล� ยนแปลงปริ�มาณซื้'�อุ และการิเปล� ยนแปลงอุ�ปสงค์�

การเปล��ยนแปลงอ�ปสงค� (Shifts in the Demand Curve)

ห์มายถึ-ง การเปล��ยนแปลงปร�มาณซื้!+อ เม!�อป%จจ(ยอ!�น ๆท��กาห์นดอ�ปสงค�เปล��ยนแปลง ในขณะท��ราคาส�นค$าคงเด�ม

ทาให์$ปร�มาณซื้!+อเปล��ยนแปลงโดยเส$นอ�ปสงค�จะเคล!�อนไปท(+งเส$น

ริาค์า

ปริ�มาณส�นค์�า

CAP1

Q1 Q20

D2D1

-ป%จจ(ยใดท��ทาให์$ปร�มาณซื้!+อเพ��มข-+น

เร�ยก อ�ปสงค�เพ��ม

โดยเส$นอ�ปสงค�จะย$ายไปทางขวิา-ป%จจ(ยใดท��ทาให์$ปร�มาณซื้!+อลดลง

เร�ยก อ�ปสงค�ลด

โดยเส$นอ�ปสงค�จะย$ายไปทางซื้$าย

27

ราคาส�นค$าท��ใช$ประกอบก(น (….) เช"น น-�าม�น-รถึยนต�

P รถึ Q รถึ ....... Q น+าม(น …เส$นอ�ปสงค�............

ริาค์าส�นค์�าที่� ใช�ที่ดแที่นก�น(….) เช+นโค์;ก-แป<ปซื้�

P โค์;ก Q โค์;ก ....... Q แป<ปซื้� …. เส�นอุ�ปสงค์�..............

เช+นถ้�าริายได�เฉล� ยเพี� มข*�น เช+นถ้�าริายได�เฉล� ยเพี� มข*�น ที่-าให�ปริ�มาณซื้'�อุที่-าให�ปริ�มาณซื้'�อุ....................เส�นเส�นอุ�ปสงค์�อุ�ปสงค์� ............... ...............

เพี� ม

เพี� ม

เพี� ม

+

-

ต"อจากslide20

Shift ขวา

Shift ขวา

Shift ขวา

สริ�ป อุ�ปสงค์�เพี� ม Shift ขวา อุ�ปสงค์�ลด Shift ซื้�าย

28

ป9จจ�ย Change

Shift

ริาค์าส�นค์�า(........) ป.ป. คงท��ริสน�ยม(........) คงท�� ป.ป.

ริายได�เฉล� ยขอุงค์ริ�วเริ'อุน-ส�นค์�าปกต้�(........)

คงท�� ป.ป.

ริาค์าส�นค์�าชน�ดอุ' นๆที่� เก� ยวข�อุง -ริาค์าส�นค์�าที่� ใช�ปริะกอุบก�น(........) -ริาค์าส�นค์�าที่� ใช�ที่ดแที่นก�น(........)

คงท�� ป.ป.

ฤด"กาล,จ-านวนปริะชากริ,ริาค์าอุนาค์ต้(........)

คงท�� ป.ป.

+

+

+

-

-

+

Change

a

b

Q1 Q2

P2

P1

Shift

D1D2

P1

Q1 Q2

A B

ต"อจากslide20

29

อุ�ปที่าน (Supply)

* ควิามห์มายและกฎของอ�ปทาน* ตารางอ�ปทาน เส$นอ�ปทานและสมการอ�ปทาน

* อ�ปทานของห์น"วิยผู้ล�ตและอ�ปทานของตลาด * ป%จจ(ยท��กาห์นดอ�ปทาน * การเปล��ยนแปลงปร�มาณขายและการ เปล��ยนแปลงระด(บอ�ปทาน

30

ค์วามหมายและกฎขอุงอุ�ปที่าน ควิามห์มาย อ�ปทานของส�นค$าและบร�การชน�ดใดชน�ดห์น-�ง ห์มายถึ-ง ปริ�มาณส�นค์�าและบร�การท��ผู้1$ผู้ล�ตเสนอขาย ณ ระด(บริาค์าต"าง ๆ ของส�นค$าน(+น ในระยะเวิลาใดเวิลาห์น-�ง โดยกาห์นดให์$ส��งอ!�น ๆ คงท�� กฎของอ�ปทาน(Law of supply)

กล"าวิวิ"า ปริ�มาณส�นค$าและบร�การชน�ดใดชน�ดห์น-�งท��ผู้1$ผู้ล�ตเสนอุขายจะแปริผู้�นโดยต้ริงก(บริาค์าของส�นค$าและบร�การชน�ดน(+น โดยส��งอ!�น ๆ คงท��

31

กฎแห์"งอ�ปทาน(Law of Supply) ห์มายถึ-ง ปร�มาณส�นค$าห์ร!อบร�การท��ผู้1$

ผู้ล�ตต$องการขาย จะเปล��ยนแปลงไปในท�ศทางเด�ยวิ(แปรผู้(นโดยตรง)ก(บราคาส�นค$า(.........) กล"าวิค!อ*ถึ$าราคาส�นค$าห์ร!อบร�การปร(บราคาส1งข-+น ผู้1$ผู้ล�ตจะเต>มใจผู้ล�ตส�นค$าน(+นมาก

ข-+น*ถึ$าราคาส�นค$าห์ร!อบร�การปร(บราคาลดลง ผู้1$ผู้ล�ตจะเต>มใจผู้ล�ตส�นค$าน(+นน$อย

ลงP P Q Qss อุ�ปที่านเพี� มอุ�ปที่านเพี� มP P Q Qss อุ�ปที่านลดอุ�ปที่านลด

+

Qs ∞ f(P)Qs ∞ f(P)

32

ฟ9งก�ช�นอุ�ปที่าน

จากกฎของอ�ปทาน สามารถึเข�ยนเป3นฟั%งก�ช(นได$ด(งน�+QX

S = f ( PX)

โดยท�� QX

S = ปร�มาณขายของส�นค$า X

PX = ราคาส�นค$า Xปร�มาณเสนอขายส(มพ(นธ์�ก(บราคาในท�ศทางเด�ยวิก(น

ค!อ QX

S PX

ห์ร!อเข�ยนในร1ปคณ�ตศาสตร� dQXS

PX> 0

33

ต้าริางอุ�ปที่าน เส�นอุ�ปที่าน และสมการิอุ�ปที่าน

ตารางอ�ปทาน (Supply schedule) เป3นการแสดงถึ-ง ปร�มาณเสนอขายส�นค$าและบร�การชน�ดใดชน�ดห์น-�ง ณ ระด(บราคาต"าง ๆ ก(น ในล(กษณะของต(วิเลขค1"ลาด(บ

ราคาปากกา(บาท) ปร�มาณเสนอขาย(ด$าม)

50 14

40 12

30 10

20 8

10 6

34

เส�นอุ�ปที่าน(supply curve)

เม!�อนาต(วิเลขจากตารางมา plot กราฟั จะได$เส$นอ�ปทานด(งร1ป

2 6 80 10 12

50

40

30

20

10

ริาค์า

ปริ�มาณ144

S

เส$นอ�ปทานม�ล(กษณะเป3นเส$นตรงทอดข-+นจากซื้$ายไปขวิา ม�ควิามช(นเป3นบวิก

35

เส�นอุ�ปที่าน(supply curve)

ถึ$าอ(ตราการเปล��ยนแปลงของราคา ต"อการเปล��ยนแปลง

ของปร�มาณเสนอขาย ไม"ใช"อ(ตราส"วินเด�ยวิก(นตลอด เส$นอ�ปทาน

จะเป3นเส�นโค์�ง ด(งร1ป ริาค์า

ปริ�มาณขาย

S

0

36

สมการิอุ�ปที่าน (supply equation)

กรณ�ท��ราคาและปร�มาณเสนอขายส(มพ(นธ์�ในเช�งเส$นตรง (linear relationship) สมการอ�ปทาน (supply equation) ค!อ

QXS = c + d Px

QXS = ปร�มาณขายของส�นค$า X

Px = ราคาส�นค$า X c = ค"าคงท��(จ�ดต(ดบนแกนปร�มาณ)

d = ค"าส(มประส�ทธ์�7แสดงถึ-งการเปล��ยนแปลงปริ�มาณเสนอุขายส�นค์�า Xเม' อุริาค์า X เปล� ยนแปลงไป 1 หน+วยเท"าก(บ dQX

S / dPx = 1/ slope

37

สมการิอุ�ปที่าน (supply equation)

จากตารางอ�ปทานของปากกาจะได$วิ"า d = dQX

S / dPx = 0.2

แทนค"า P และ Q ค1"ใดค1"ห์น-�งในสมการอ�ปทานเช"น P = 50,Q = 14 QX

S = c + d Px

14 = c + 0.2 (50) 14 = c + 10 c = 4

ด(งน(+นสมการอ�ปทานค!อ QXS = 4 + 0.2 Px

ค"าควิามช(นของเส$นอ�ปทานค!อ ส"วินกล(บของ d = 1/0.2 = 5

38

อุ�ปที่านขอุงหน+วยผู้ล�ต้ก�บอุ�ปที่านขอุงต้ลาด

อุ�ปที่านขอุงหน+วยผู้ล�ต้(Firm Supply) ห์มายถึ-ง

ปร�มาณส�นค$าท��ผู้"�ผู้ล�ต้แต้+ละค์นนาออกเสนอขายในตลาด

ณ .ระด(บราคาต"าง ๆ ก(น ในเวิลาใดเวิลาห์น-�งอุ�ปที่านขอุงต้ลาด (Market Supply)

ห์มายถึ-ง ปร�มาณส�นค$าท��ผู้"�ผู้ล�ต้ที่�กค์นนามาเสนอขายใน

ตลาด ณ. ระด(บราคาต"าง ๆ ก(น ในเวิลาใดเวิลาห์น-�ง

การรวิมอ�ปทานของห์น"วิยผู้ล�ต

39

อุ�ปที่านขอุงหน+วยผู้ล�ต้ก�บอุ�ปที่านขอุงต้ลาด

อ�ปทานของตลาดแห์"งห์น-�งม�ผู้1$ขายปากกา 2 ราย ค!อ บร�ษ(ท A และบร�ษ(ท B ซื้-�งเสนอขายส�นค$า ณ ระด(บราคาต"าง ๆ ด(งตาราง

ราคาปากกา ปร�มาณเสนอขายของบร�ษ(ทA

ปร�มาณเสนอขายของบร�ษ(ทB

ปร�มาณเสนอขายของ

ตลาด(A+B)

50 6 8 14

40 5 7 12

30 4 6 10

20 3 5 8

10 2 4 6

40

ป9จจ�ยที่� ก-าหนดอุ�ปที่าน

ห์มายถึ-ง ป%จจ(ยต"าง ๆ ท��ม�อ�ทธ์�พลต"อปร�มาณส�นค$าท��ผู้1$ผู้ล�ตเสนอขายได$แก"1 . ราคาของส�นค$าน(+น 2. ราคาป%จจ(ยการผู้ล�ต 3. เทคน�คการผู้ล�ต 4. การคาดคะเนราคาส�นค$า 5. จานวินผู้1$ผู้ล�ตห์ร!อผู้1$ขายในตลาด 6. นโยบายภาษ�และเง�นช"วิยเห์ล!อ

41

ป%จจ(ยท��ม�ผู้ลต"อการกาห์นดอ�ปทาน

ราคาส�นค$า................................................................

เทคโนโลย�ท��ใช$ในการผู้ล�ต.............................................

โดยต้ริง (+) P P Q Qss หริ'อุหริ'อุP P Q Qss

ส"ง ผู้ล�ต้ได�มาก

(+)

•ราคาป%จจ(ยการผู้ล�ต(ต$นท�นการผู้ล�ต)

ริาค์าป9จจ�ย ต้�นที่�นการิผู้ล�ต้....... ก-าไริ ....... Qs ….

•การคาดคะเนราคาส�นค$า………………………………….

(+) PPee Q Qss หริ'อุหริ'อุPPee Q Qss

42

ป%จจ(ยท��ม�ผู้ลต"อการกาห์นดอ�ปทาน

จานวินผู้1$ผู้ล�ตในตลาด................................................. อ!�นๆเช"น -ฤด1กาล.......................................................................

. -ภ(ยธ์รรมชาต�.............................................................. -สงคราม.....................................................................

. -การน(ดห์ย�ดงาน.........................................................

-นโยบายร(ฐ

มาก ผู้ล�ต้ได�มาก (+)

ผู้ล�ต้ได�มาก (+) ผู้ล�ต้ได�น�อุย (-) ผู้ล�ต้ได�น�อุย (-) ผู้ล�ต้ได�น�อุย (-)

ถ้�าส+งเสริ�มการิผู้ล�ต้

ผู้ล�ต้ได�มาก (+)

ถ้�าไม+ส+งเสริ�มการิผู้ล�ต้

ผู้ล�ต้ได�น�อุย (-)

43

ป9จจ�ยที่� ก-าหนดอุ�ปที่าน

ควิามส(มพ(นธ์�ระห์วิ"างปร�มาณเสนอขายก(บป%จจ(ยท��กาห์นดอ�ปทาน แสดงได$ด$วิยฟั%งก�ช( �นอ�ปทาน (supply function) ค!อ

QXS = f ( PX, B1 , B2 , B3 , …)

ตามกฎของอ�ปทาน สามารถึเข�ยนฟั%งก�ช( �นอ�ปทานได$ด(งน�+ QX

S = f ( Px ) โดยให์$ป%จจ(ยอ!�น ๆ คงท��

44

ป9จจ�ย Change

Shift

ริาค์าส�นค์�า ป.ป. คงท��นโยบายของร(ฐ คงท�� ป.ป.

เทคน�คท��ใช$ในการผู้ล�ต คงท�� ป.ป.

ราคาป%จจ(ยการผู้ล�ต(ต$นท�นการผู้ล�ต)

คงท�� ป.ป.

จานวินผู้1$ผู้ล�ตในตลาด คงท�� ป.ป.

อุ' นๆ คงท�� ป.ป.

การิเปล� ยนแปลงปริ�มาณขาย และการิเปล� ยนแปลงริะด�บอุ�ปที่าน

อุ�ปที่านเพี� ม Shift ขวาอุ�ปที่านลด Shift ซื้�าย

45

การิเปล� ยนแปลงปริ�มาณขาย และการิเปล� ยนแปลงริะด�บอุ�ปที่าน

การิเปล� ยนแปลงปริ�มาณขาย(Changes in Quantity Supplied)

ห์มายถึ-ง การิเปล� ยนแปลงปริ�มาณเสนอุขาย อ(นเน!�องมาจากการเปล��ยนแปลงของริาค์าส�นค์�า โดยต(วิกาห์นดอ�ปทานอ!�น ๆ คงท�� การเปล��ยนแปลงปร�มาณขายจ-งเป3นการย�ายต้-าแหน+งจากจ�ดหน* งไปอุ�กจ�ดหน* งบนเส�นอุ�ปที่านเด�ม

46

การิเปล� ยนแปลงปริ�มาณขาย

เด�มราคาส�นค$าอย1"ท�� OP1 ปร�มาณเสนอขายเป3น OQ1 ต"อมาราคาส�นค$า

เพ��มข-+นเป3น OP2 ปร�มาณเสนอขายเพ��มข-+นเป3น OQ2 เป3นการย$ายจากจ�ด a

ไปจ�ด b บนเส$นอ�ปทานเด�มริาค์า

ปริ�มาณ

a

S

P2

Q1 Q20

P1b

47

การิเปล� ยนแปลงริะด�บอุ�ปที่าน

การิเปล� ยนแปลงริะด�บอุ�ปที่าน(Shifts in Supply)

ห์ร!อการเล!�อนของเส$นอ�ปทาน ห์มายถึ-งการเปล� ยนแปลง

ปริ�มาณขาย เม!�อป9จจ�ยอุ' นๆที่� ก-าหนดอุ�ปที่าน ม�การิ

เปล� ยนแปลง ในขณะที่� ริาค์าส�นค์�าค์งเด�ม จะม�ผู้ลทาให์$

ปร�มาณเสนอขายเปล��ยนแปลง โดยเส�นอุ�ปที่านจะเล' อุน

ไปที่��งเส�น

48

การเปล��ยนแปลงระด(บของอ�ปทาน

-ค์'อุการิที่� ป9จจ�ยต้�วอุ' นๆเปล� ยน ขณะที่� ริาค์าส�นค์�าชน�ดน��นย�งค์งเด�ม -เส�นอุ�ปที่านจะเค์ล' อุนย�ายที่��งเส�นเริ�ยกว+า Shift in the Supply curve-ป9จจ�ยใดที่� ที่-าให�ปริ�มาณขายเพี� มข*�นเริ�ยก อุ�ปที่านเพี� ม

โดยเส�นอุ�ปที่านจะย�ายไปที่างขวา-ป9จจ�ยใดที่� ที่-าให�ปริ�มาณขายลดลงเริ�ยก อุ�ปที่านลด

โดยเส�นอุ�ปที่านจะย�ายไปที่างซื้�าย

49

การเปล��ยนแปลงเส$นอ�ปทานเช+นการิอุอุกเริ'อุจ�บปลาม�น-�าม�นเป5นว�ต้ถ้�ด�บส-าค์�ญขอุงการิขนส+ง*ถ้�าริาค์าน-�าม�นต้�นที่�น….อุอุกเริ'อุ…….. จ�บปลาได�......

อุ�ปที่านลด

*เที่ค์น�ค์การิผู้ล�ต้ส"ง ผู้ล�ต้ได�มาก

อุ�ปที่านเพี� มอุ�ปที่านเพี� ม

50

การิเปล� ยนแปลงริะด�บอุ�ปที่านริาค์า

ปริ�มาณ

S1S2

P1

Q1 Q20

จากริ"ป เส�นอุ�ปที่านขอุงผู้"�ผู้ล�ต้ เล' อุนจากS1 เป5น S2 เน' อุงจากม�การิปริ�บปริ�งเที่ค์น�ค์การิผู้ล�ต้ให�ม�ปริะส�ที่ธิ�ภาพีด�ข*�น ผู้"�ผู้ล�ต้สามาริถ้ผู้ล�ต้ส�นค์�าได�มากข*�น ณ ที่�กริะด�บริาค์า ด�งน��น ณ ริะด�บริาค์า OP1 เด�ม ปริ�มาณเสนอุขายเพี� มข*�นจาก OQ1 เป5น OQ2

51

กราฟัการเปล��ยนแปลงเส$นอ�ปทาน Change Shift

P2

P1

Q1 Q2

a

b

Q1Q2 Q3

ab cP1

S1S2

S3

S

52

การิก-าหนดริาค์าและด�ลยภาพีขอุงต้ลาด

- ในตลาดท��ม�การแข"งข(น ริาค์าส�นค์�าจะถ้"กก-าหนดโดยอุ�ปสงค์�และอุ�ปที่านขอุงต้ลาดส�นค์�าชน�ดน��น - ริาค์าด�ลยภาพีและปริ�มาณด�ลยภาพีจะเก�ดข-+นพร$อมก(น ณ ริะด�บที่� ปริ�มาณซื้'�อุและปริ�มาณขายเที่+าก�นพีอุด� เร�ยกสภาวิะด(งกล"าวิวิ"า ด�ลยภาพีขอุงต้ลาด (market equilibrium) - สภาวิะด�ลยภาพเม!�อเก�ดข-+นแล$วิ จะค์งอุย"+ต้ลอุดไป ตราบใดท��อุ�ปสงค์�และอุ�ปที่านไม+เปล� ยนแปลง - ณ.ระด(บราคาใดท��อุย"+ส"งหริ'อุต้- ากว+าริาค์าด�ลยภาพี จะอย1"ได$ไม"นาน ต$องม�การปริ�บต้�วเข�าส"+ริาค์าด�ลยภาพี ซื้-�งเป3นการปร(บต(วิตามกลไกขอุงริะบบริาค์า (price system)

53

การิพี�จาริณาด�ลยภาพีขอุงต้ลาดจากต้าริาง

ริาค์า (บาที่)

อุ�ปสงค์� (ด�าม)

อุ�ปที่าน (ด�าม)

ส�นค์�าในต้ลาด แนวโน�มขอุงริาค์า

50 2 14 อุ�ปที่านส+วนเก�น=12

ลดลง

40 6 12 อุ�ปที่านส+วนเก�น=6

ลดลง

30 10 10 ด�ลยภาพี ไม+เปล� ยนแปลง

20 14 8 อุ�ปสงค์�ส+วนเก�น=6

เพี� มข*�น

10 18 6 อุ�ปสงค์�ส+วนเก�น=12

เพี� มข*�น

ต้าริางอุ�ปสงค์�และอุ�ปที่านขอุงต้ลาดปากกา

Qs > Qd

Qd Qs

Qd > Qs

Qs = Qd

54

การิพี�จาริณาด�ลยภาพีขอุงต้ลาดจากกริาฟ

จากตารางนามาสร$างเป3นกราฟัได$ ด(งร1ป

2 6 80 10 12

50

40

30

20

10

ริาค์า

ปริ�มาณ14 16 184

E

S

D

excess supply

excess demand

ริาค์าด�ลยภาพี

ปริ�มาณด�ลยภาพี

เก�ดด�ลยภาพ เร�ยกวิ"า Equilibriumณ เส$น D = เส$น S จะได$ราคาด�ลยภาพ ค!อ ……. บาท

และปร�มาณด�ลยภาพ ค!อ ……. บาท

3010

55

การปร(บต(วิของอ�ปสงค�และอ�ปทาน(กรณ�เก�ดอ�ปทานส"วินเก�น;excess supply)ค!อผู้"�ผู้ล�ต้เสนอุขายส�นค์�ามากเก�นกว+าผู้"�บริ�โภค์ย�นด�ซื้'�อุ

12

E

6

40

Q

0

P

D

S

ถ้�าริาค์าส"งกว+าด�ลยภาพี

เช+น ริาค์า 4 0 บาที่ Qd =……..,Qs=.……

ค์'อุ Qs ….. Qd

เริ�ยกอุ�ปที่านส+วนเก�น=…………

การิปริ�บต้�ว : ริาค์าลดลง จนเข�าส"+ด�ลยภาพี

6 12

> 12 -

6 = 6

Qd Qs

Excess Supply

<

=6

56

การิปริ�บต้�วขอุงอุ�ปสงค์�และอุ�ปที่าน(กริณ�เก�ดอุ�ปสงค์�ส+วนเก�น;excess demand)ถ้�าผู้"�ผู้ล�ต้ม�ปริ�มาณส�นค์�าอุอุกขายน�อุยเก�นไป ไม+เพี�ยงพีอุต้+อุค์วามต้�อุงการิขอุงผู้"�ซื้'�อุ

E

8

20

Q

0

P

D

S

ถ้�าริาค์าต้- ากว+าด�ลยภาพี

เช+น ริาค์า 20 บาที่ Qd =……..,Qs=.……

ค์'อุ Qs ….. Qd

เริ�ยกอุ�ปสงค์�ส+วนเก�น=…..……

การิปริ�บต้�ว : ริาค์าส"งข*�น จนเข�าส"+ด�ลยภาพี

14

Qs Qd

14-8 = 6

814

<

Excess Demand

<

=6

57

การิพี�จาริณาด�ลยภาพีขอุงต้ลาดจากสมการิ

ต(วิอย"างเช"น กาห์นดให์$ตลาดละม�ดแห์"งห์น-�ง - อ�ปสงค�ตลาดประกอบด$วิยผู้1$บร�โภค 2 คน ค!อ นาย ก และ นาย

ข อ�ปสงค�ของนาย ก Qก

d = 12 – 3/2P = 12 – 1.5 P อ�ปสงค�ของนาย ข Qข

d = 20 –1/2 P = 20 – 0.5 P

อ�ปสงค�ตลาดของละม�ด Qd = Qกd + Qข

d

Qd = 32 – 2P --------- (1) - อ�ปทานตลาดประกอบด$วิย ผู้1$ผู้ล�ต 2 ราย ค!อ นาย ค และ นาย ง อ�ปทานของ นาย ค Qค

s = –10 + 0.8P

อ�ปทานของ นาย ง Qงs = 6 + 0.2P

อ�ปทานตลาดของละม�ด Qs = Qค

s + Qงs

Qs = – 4 + P --------- (2)

58

ห์าด�ลยภาพของตลาด เง!�อนไขด�ลยภาพค!อปร�มาณอ�ปสงค� = ปร�มาณอ�ปทาน

Qd = Qs 32 – 2P = – 4 + P

– 2P- P = – 4 – 32-3P = - 36

3P = 36 P = 36 / 3 =

12………………….***แทนค"า P = 12 ในสมการท�� (1) ห์ร!อ (2)จะได$ Qd = 32 – 2P = 32 – 2(12) = 32 – 24 = 8

ห์น"วิย Qs = – 4 + P = – 4 + 12 = 8 ห์น"วิย Q = 8 หน+วย…………………………***

การิพี�จาริณาด�ลยภาพีขอุงต้ลาดจากสมการิ

59

ด�ลยภาพีขอุงต้ลาด

จากสมการอ�ปสงค�และอ�ปทานของตลาด นามาสร$างเส$นอ�ปสงค�

และอ�ปทาน แสดงด�ลยภาพของตลาดได$ด(งร1ป

4 8 120 16 20

12

10

8

6

4

ริาค์า

ปริ�มาณ

14

16

2

24 28 38– 4

E

D

S

ริาค์าด�ลยภาพี

ปริ�มาณด�ลยภาพี

จ�ดด�ลยภาพ

60

การิเปล� ยนแปลงด�ลยภาพีขอุงต้ลาด (Change in Equilibrium)

ด�ลยภาพของตลาดจะเปล��ยนแปลง เม!�ออ�ปสงค�ห์ร!ออ�ปทาน

ของตลาดเปล��ยนแปลง ซื้-�งแยกเป3น 3 กรณ�ค!อ

1. เม!�ออ�ปสงค�เปล��ยนแปลงโดยอ�ปทานคงท�� 2. เม!�ออ�ปทานเปล��ยนแปลง โดยอ�ปสงค�คงท�� 3. เม!�ออ�ปสงค�และอ�ปทานเปล��ยนแปลง

61

เม' อุอุ�ปสงค์�เปล� ยนแปลงโดยอุ�ปที่านค์งที่�

ถึ$าป%จจ(ยต"าง ๆ ท��กาห์นดอ�ปสงค�เปล��ยน ทาให์$เส$นอ�ปสงค�

เปล��ยนแปลงไป ด�ลยภาพของตลาดจะเปล��ยนแปลงด(งร1ป

ปริ�มาณ

ริาค์า

S0

E1

D0

P0

0 Q0 Q1

P1

Q2

P2 E2

E0

D1

D2

62

10 20

E0

8

12

Q

0

P

D0

S

เม' อุม�อุ�ปสงค์�เพี� มเส�นอุ�ปสงค์�จะย�ายไปที่าง............

จากเส�น D0 ไปเป5นเส�น D1

จ�ดด�ลยภาพีย�ายจาก E0 ไปเป5น E1

ผู้ลค์'อุริาค์า(P) ……………………

ปริ�มาณ(Q)………………….

ริาค์าด�ลยภาพีและปริ�มาณด�ลยภาพีส"งข*�น

การิเปล� ยนแปลงสมด�ลขอุงต้ลาด1.เก�ดจากเส�นอุ�ปสงค์�เปล� ยนแปลง(เส�นอุ�ปที่านค์งที่� )

D1

E1

ขวา

= จาก 8เป5น 12= จาก 10

เป5น 20

63

105

4

8

Q

0

P

S เม' อุม�อุ�ปสงค์�ลดเส�นอุ�ปสงค์�จะย�ายไปที่าง............

จากเส�น D0 ไปเป5นเส�น D2

จ�ดด�ลยภาพีย�ายจาก E0 ไปเป5น E2

ผู้ลค์'อุริาค์า(P)…………….…..…

ปริ�มาณ(Q)……………………

ริาค์าด�ลยภาพีและปริ�มาณด�ลยภาพีลดลง

การิเปล� ยนแปลงริาค์าและปริ�มาณด�ลยภาพีเก�ดจากเส�นอุ�ปสงค์�เปล� ยนแปลง(เส�นอุ�ปที่านค์งที่� )

D2

E2

= จาก 8เป5น 4= จา

ก 10 เป5น 5

ซื้�าย

D0

E0

สร�ป ถึ$าอ�ปสงค�เพ��ม ราคาและปร�มาณสร�ป ถึ$าอ�ปสงค�เพ��ม ราคาและปร�มาณด�ลยภาพจะเพ��มด�ลยภาพจะเพ��ม

ถึ$าอ�ปสงค�ลด ราคาและปร�มาณถึ$าอ�ปสงค�ลด ราคาและปร�มาณด�ลยภาพจะลดด�ลยภาพจะลด

64

เม' อุอุ�ปที่านเปล� ยนแปลง โดยอุ�ปสงค์�ค์งที่�

ถึ$าป%จจ(ยต"าง ๆ ท��กาห์นดอ�ปทานเปล��ยนทาให์$เส$นอ�ปทาน

เปล��ยนแปลงไป ด�ลยภาพของตลาดจะเปล��ยนแปลงด(งร1ป

ปริ�มาณ

ริาค์า

S0

S1

E1

D0

P0

0 Q0 Q1

P1

Q2

P2

S2

E2

E0

65

2.เก�ดจากเส�นอุ�ปที่านเปล� ยนแปลง(เส�นอุ�ปสงค์�ค์งที่� )

1510

E0

6

Q

0

P

D

S0

8E1

เม' อุม�อุ�ปที่านเพี� มเส�นอุ�ปที่านจะย�ายไปที่าง............

จากเส�น S0 ไปเป5นเส�น S1

จ�ดด�ลยภาพีย�ายจาก E0 ไปเป5น E1

ผู้ลค์'อุริาค์า(P)……………………

ปริ�มาณ(Q)…………………

ริาค์าด�ลยภาพีลดลงปริ�มาณด�ลยภาพีส"งข*�น

S1

ขวา

= จาก 8เป5น 6= จาก

10 เป5น 15

66

2.เก�ดจากเส�นอุ�ปที่านเปล� ยนแปลง(เส�นอุ�ปสงค์�ค์งที่� )

4 10

E0

12

Q

0

P

D

S0

S2

8

E2

เม' อุม�อุ�ปที่านลดเส�นอุ�ปที่านจะย�ายไปที่าง............

จากเส�น S0 ไปเป5นเส�น S2

จ�ดด�ลยภาพีย�ายจาก E0 ไปเป5น E2

ผู้ลค์'อุริาค์า(P)…..=……

ปริ�มาณ(Q)…..=………

ริาค์าด�ลยภาพีส"งข*�นปริ�มาณด�ลยภาพีลดลง

ซื้�าย

1

2 4

สร�ป ถึ$าอ�ปทานเพ��ม ราคาจะลดแต"ปร�มาณสร�ป ถึ$าอ�ปทานเพ��ม ราคาจะลดแต"ปร�มาณด�ลยภาพจะเพ��มด�ลยภาพจะเพ��ม

ถึ$าอ�ปทานลด ราคาจะเพ��มแต"ปร�มาณถึ$าอ�ปทานลด ราคาจะเพ��มแต"ปร�มาณด�ลยภาพจะจะลดด�ลยภาพจะจะลด

67

เม' อุอุ�ปสงค์�และอุ�ปที่านเปล� ยนแปลง

ถึ$าท(+งอ�ปสงค�และอ�ปทานเปล��ยนแปลงพร$อมก(น ซื้-�งพ�จารณาได$ห์ลายกรณ�กล"าวิค!อ อ�ปสงค�และอ�ปทานเพ��มข-+น อ�ปสงค�เพ��มข-+น แต"อ�ปทานลดลง อ�ปสงค�ลดลง แต"อ�ปทานเพ��มข-+น อ�ปสงค�และอ�ปทานลดลง แต"ละกรณ�จะม�ผู้ลทาให์$ราคาและปร�มาณด�ลยภาพเปล��ยนแปลงไป อย"างไร ข-+นอย1"ก(บขนาดของการเปล��ยนแปลง

68

อุ�ปสงค์�และอุ�ปที่านเพี� มข*�น

ปริ�มาณ

ริาค์าS0 S1

D1D0

P0

0

ปร�มาณ

ริาค์า S0S1

D1D0

P0

0 Q0 Q1

Q0 Q1

ปริ�มาณ

ริาค์า S0 S1

D1

D0

P0

0 Q0 Q1

P1

P1

อุ�ปสงค์�เพี� มข*�นมากกว+าอุ�ปที่านเพี� ม

อุ�ปสงค์�เพี� มข*�นน�อุยกว+า อุ�ปที่านเพี� ม

อุ�ปสงค์�เพี� มเที่+าก�บอุ�ปที่านที่� เพี� มข*�น

P Q

P Q

P ค์งที่� (เที่+าเด�ม) Q

สร�ป ถึ$าอ�ปสงค�และอ�ปทานเพ��ม ปร�มาณด�ลยภาพจะสร�ป ถึ$าอ�ปสงค�และอ�ปทานเพ��ม ปร�มาณด�ลยภาพจะเพ��ม แต"ราคาอาจจะเพ��มห์ร!อลดห์ร!อเท"าเด�มก>ได$เพ��ม แต"ราคาอาจจะเพ��มห์ร!อลดห์ร!อเท"าเด�มก>ได$

69

สริ�ปผู้ลที่� เก�ดจากการิเปล� ยนแปลงด�ลยภาพี

กริณ� ริาค์าด�ลยภาพี

ปริ�มาณด�ลยภาพี

อุ�ปสงค์�เปล� ยน -อุ�ปสงค์�เพี� ม -อุ�ปสงค์�ลด

เพ��มข-+นลด

เพ��มข-+นลด

อุ�ปที่านเปล� ยน -อุ�ปที่านเพี� ม -อุ�ปที่านลด

ลดเพ��มข-+น

เพ��มข-+นลด

อุ�ปสงค์�และอุ�ปที่านเปล� ยน

แล$วิแต"กรณ� แล$วิแต"กรณ�

70

ค์วามย'ดหย�+นขอุงอุ�ปสงค์�และอุ�ปที่านค์วามย'ดหย�+นขอุงอุ�ปสงค์�ต้+อุริาค์าห์มายถึ-ง อ(ตราส"วินร$อยละการเปล��ยนแปลง

ของปร�มาณซื้!+อ ต"อร$อยละการเปล��ยนแปลงของราคาส�นค$า

ซื้-�งม�ส1ตรคานวิณ ค"าควิามย!ดห์ย�"นต"อราคา = ร$อยละการเปล��ยนแปลง

ของปร�มาณซื้!+อ ร$อยละการเปล��ยนแปลงของราคา

Ed = % Q

% Pถึ$าราคาส�นค$าเปล��ยนแปลงไป 1% จะทาให์$ปร�มาณซื้!+อ

เปล��ยนแปลงไปก��%

71

(1)ค์วามย'ดหย�+นขอุงอุ�ปสงค์�ต้+อุริาค์า

% Q > % P ค์+า Ed > 1 ม�ค์วามย'ดหย�+นมาก

% Q = % P ค์+า Ed = 1 ม�ค์วามย'ดหย�+นค์งที่�

% Q < % P ค์+า Ed < 1 ม�ค์วามย'ดหย�+นน�อุย

! 1. ค"า Ed ม�เคร!�องห์มายเป3นลบเสมอ แสดงถึ-งควิามส(มพ(นธ์�ของราคาและปร�มาณซื้!+อท�ศทางตรงข$ามเท"าน(+น

2 . การเปร�ยบเท�ยบค"า Ed จะไม"ค�ดเคร!�องห์มายเช"น - 2 ก(บ - 3

3. การคานวิณค"า Ed จากจ�ด A ไปจ�ด B ห์ร!อ จากจ�ด B ไปจ�ด A ม�ค"าเท"าก(นเสมอ

72

การคานวิณค"าควิามย!ดห์ย�"นต"อราคาการคานวิณค"าควิามย!ดห์ย�"นต"อราคาEEdd = Q1 - Q2 P = Q1 - Q2 P

Q1Q1 + + Q2Q2

5 A5 A

P1 - P2 3 BP1 - P2 3 B

P1P1++ P2 QP2 Q

40 6040 60

73

Ed = 40 - 60 40 + 60 5 - 3 5 + 3

Ed = - 0.20 = - 0.5 0.25

ห์ากราคาเปล��ยนแปลงไปร$อยละ 1 จะทาให์$ปร�มาณซื้!+อเปล��ยนแปลงไปร$อยละ 0.5 โดยเฉล��ย ค์'อุถ้�าริาค์าลดลง 1% จะที่-าให�ปริ�มาณซื้'�อุ เพี� มข*�น

0.5 % และเน!�องจากเปอร�เซื้>นต�การเปล��ยนแปลงของปร�มาณซื้!+อน$อยกวิ"าเปอร�เซื้>นต�การเปล��ยนแปลงราคา แสดงวิ"าอ�ปสงค�ต"อราคาในช"วิงน�+ม�

ควิามย!ดห์ย�"นน$อย

P

Q

A

B

5

3

40 60

P1P1

P2P2

Q1Q1 Q2Q2

74

ล(กษณะเส$นอ�ปสงค�ต"างๆม�ผู้ลต"อค"าล(กษณะเส$นอ�ปสงค�ต"างๆม�ผู้ลต"อค"าควิามย!ดห์ย�"นควิามย!ดห์ย�"น

P PP P

Q

Q

Q

Q

Q

Ed = 0

0<Ed < 1

1 <Ed < -∞

Ed = 1

Ed = ∞

1

2

3

4

5

75

ค์วามย'ดหย�+นขอุงอุ�ปสงค์�และริายริ�บริวม

ริายริ�บริวม(Revenue) จากการิขายส�นค์�าขอุงผู้"�ผู้ล�ต้ ก/ค์'อุริายจ+ายริวมจากการิซื้'�อุส�นค์�าขอุงผู้"�บริ�โภค์

ริายริ�บริวม = ริาค์าส�นค์�า ปริ�มาณซื้'�อุ TR = P Q (TR =

Total Revenue) เม' อุริาค์าส�นค์�าเปล� ยนแปลงจะที่-าให�ปริ�มาณซื้'�อุขอุง

ผู้"�บริ�โภค์เปล� ยนแปลงไปในที่�ศที่างต้ริงข�าม การิเปล� ยนแปลงขอุงริายริ�บริวมอุาจเพี� มข*�น หริ'อุ

ลดลงก/ได� ข*�นอุย"+ก�บค์+าค์วามย'ดหย�+นขอุงอุ�ปสงค์�

76

ค์วามย'ดหย�+นขอุงอุ�ปสงค์�และริายริ�บริวม เม' อุริาค์าส�นค์�าเปล� ยนแปลง ริายริ�บริวมจะ

เปล� ยนแปลงอุย+างไริข*�นอุย"+ก�บค์+าค์วามย'ดหย�+นขอุงอุ�ปสงค์�

พี�จาริณาได�ด�งน�� กริณ�ที่� 1 ค์วามย'ดหย�+นขอุงอุ�ปสงค์�ต้+อุริาค์าม�ค์+า

น�อุย (Ed < 1) หมายค์วามว+า % เม' อุP Q ในส�ดส+วนที่� น�อุยกว+า ที่-าให� TR

P Q ในส�ดส+วนที่� น�อุยกว+า ที่-าให�

TR

Q P< %

77

อ�ปสงค�ท��ม�ควิามย!ดห์ย�"นน$อยกวิ"า 1P

Q0

P1

P2

Q1 Q2

A

B

D

P ป.ป Q ป.ป.น�อุย

% Q < % P ม�ค์+า 0< ED < 1

ได�เส�นอุ�ปสงค์�ค์+อุนข�างช�นด�งน��นริาค์าก�บริายริ�บม�ค์วาม

ส�มพี�นธิ�ที่�ศที่างเด�ยวก�น

Q

P

เม' อุP ที่-าให� TR P ที่-าให� TR

78

ค์วามย'ดหย�+นขอุงอุ�ปสงค์�และริายริ�บริวม

กริณ�ที่� 2 ค์วามย'ดหย�+นขอุงอุ�ปสงค์�ต้+อุริาค์าม�ค์+าเที่+าก�บ 1 (Ed = 1)

หมายค์วามว+า % เม' อุ P Q ในส�ดส+วนเด�ยวก�น

TR*(เที่+าเด�มค์งที่� )

กริณ�ที่� 3 ค์วามย'ดหย�+นขอุงอุ�ปสงค์�ต้+อุริาค์าม�ค์+ามาก(Ed > 1)

หมายค์วามว+า % เม' อุP Q ในส�ดส+วนที่� มากกว+า ที่-าให� TR P Q ในส�ดส+วนที่� มากกว+า ที่-าให�

TR

Q

Q P

P

>%

= %

79

อ�ปสงค�ท��ม�ควิามย!ดห์ย�"นเท"าก(บ 1 ตลอดท(+งเส$น

P

Q0

P1

P2

Q1 Q2

D

A

B

P ป.ป Q ป.ป.เที่+าก�น% Q = % Pได�เส�นอุ�ปสงค์�เป5นเส�นโค์�งแบบ Rectangular hyperbolar ม�พี'�นที่� ใต้�กริาฟเที่+าก�นต้ลอุดด�งน��นริายริ�บหริ'อุริายจ+ายจะเที่+าเด�มไม+ว+าริาค์าจะเพี� มข*�นหริ'อุลดลงก/ต้าม

P

Q

80

อ�ปสงค�ท��ม�ควิามย!ดห์ย�"นมากกวิ"า 1P

Q0

P1

P2

Q1 Q2

D

A

B

P ป.ป Q ป.ป.มาก% Q > % P

ม�ค์+า ( 1 < EDP < ∞ )

ได�เส�นอุ�ปสงค์�ค์+อุนข�างลาด

ริายจ+ายผู้"�บริ�โภค์ ค์'อุริายริ�บผู้"�ผู้ล�ต้ ได�ว+า ถ้�าริาค์าลด ริายริ�บเพี� ม ถ้�าริาค์าเพี� มริายริ�บลดด�งน��นริาค์าก�บริายริ�บม�ค์วามส�มพี�นธิ�ที่�ศที่างต้ริงข�าม

Q

P

81

ค์วามย'ดหย�+นขอุงอุ�ปสงค์�และริายริ�บริวม

ค์วามส�มพี�นธิ�ริะหว+างค์วามย'ดหย�+นและริายริ�บริวมสริ�ปเป5นต้าริางได�ด�งน��

ค์วามย'ดหย�+น การิเปล� ยนแปลงขอุงริาค์า(P)

(P) (P) ค์วามย'ดหย�+นมาก (Ed > 1)

TR TR

ค์วามย'ดหย�+นค์งที่� (Ed = 1 )

TR ค์งที่� TR ค์งที่�

ค์วามย'ดหย�+นน�อุย (Ed < 1)

TR TR จากต้าริางจะเห/นได�ว+า การิที่� ผู้"�ผู้ล�ต้ข*�นริาค์าส�นค์�า ม�ได�ที่-าให�ริายริ�บริวมเพี� มข*�นเสมอุไป

- ถ้�าอุ�ปสงค์�ม�ค์วามย'ดหย�+นมาก ผู้"�ผู้ล�ต้ค์วริลดริาค์า ริายริ�บริวมจ*งเพี� มข*�น - ถ้�าอุ�ปสงค์�ม�ค์วามย'ดหย�+นน�อุย ผู้"�ผู้ล�ต้ค์วริข*�นริาค์า ริายริ�บริวมจ*งเพี� มข*�น

82

ป%จจ(ยต"างๆท��กาห์นดค"าควิามย!ดห์ย�"นของอ�ปสงค�ส�นค$าท��ม�ควิามย!ดห์ย�"นมาก

ม�ส�นค์�าอุ' นๆใช�แที่นได�มากและง+าย เช+น น-�าอุ�ดลม นมสด สบ"+ ผู้งซื้�กฟอุก

ส�นค์�าน��นเป5นส�นค์�าค์งที่น เช+น ริถ้ยนต้� ที่� อุย"+อุาศ�ย เค์ริ' อุงใช�

ไฟฟ@า เฟอุริ�น�เจอุริ�

ส�นค์�าน��นริาค์าแพีงมาก หริ'อุส�นค์�าฟ� 8มเฟAอุย

เช+น เค์ริ' อุงส-าอุาง เค์ริ' อุงปริะด�บเพีชริพีลอุย ที่� น� งด"หน�งริะด�บ first class บ�านพี�กต้ากอุากาศ

ส�นค์�าที่� ม�ค์วามย'ดหย�+นน�อุย

ส�นค์�าที่� จ-าเป5นในการิด-าริงช�พี หริ'อุที่ดแที่นก�นได�น�อุย

เช+น ยาริ�กษาโริค์ อุาหาริหล�ก

ม�ส�นค์�าที่� ใช�แที่นได�ยาก เช+น น-�าม�น ส�นค์�าริาค์าต้- า เช+น ไม�ข�ดไฟ ด�นสอุ ปากกา ค์+าริถ้เมล�

83

ควิามย!ดห์ย�"นของอ�ปทานควิามย!ดห์ย�"นของอ�ปทานควิามย!ดห์ย�"นของอ�ปทานต"อราคาควิามย!ดห์ย�"นของอ�ปทานต"อราคาห์มายถึ-ง อ(ตราส"วินร$อยละการเปล��ยนแปลงของห์มายถึ-ง อ(ตราส"วินร$อยละการเปล��ยนแปลงของ

ปร�มาณการเสนอขาย ต"อร$อยละการปร�มาณการเสนอขาย ต"อร$อยละการเปล��ยนแปลงของราคาส�นค$าเปล��ยนแปลงของราคาส�นค$า

ซื้-�งม�ส1ตรคานวิณซื้-�งม�ส1ตรคานวิณค"าควิามย!ดห์ย�"นต"อราคาค"าควิามย!ดห์ย�"นต"อราคา = = ร$อยละเปล��ยนแปลงของร$อยละเปล��ยนแปลงของ

ปร�มาณเสนอขายปร�มาณเสนอขาย ร$อยละการเปล��ยนแปลงร$อยละการเปล��ยนแปลง

ของราคาของราคา

EEss = % Q = % Q

% P% P

84

การคานวิณค"าควิามย!ดห์ย�"นอ�ปทานการคานวิณค"าควิามย!ดห์ย�"นอ�ปทานต"อราคาต"อราคา

EEss = Q1 - Q2 P = Q1 - Q2 P

Q1Q1 + + Q2Q2

AA

P1 - P2 BP1 - P2 B

P1P1++ P2 QP2 Q

50 80

10

6

S

85

EEss = 80 - 50 = 80 - 50

8080 + + 50 50 10 - 6 10 - 6 10 10 ++ 6 6

EEss = 0.23 = 0.92 = 0.23 = 0.92

0.250.25ห์ากราคาเปล��ยนแปลงไปร$อยละ ห์ากราคาเปล��ยนแปลงไปร$อยละ 11 จะทาให์$จะทาให์$

ปร�มาณเสนอขายเปล��ยนแปลงไปร$อยละ ปร�มาณเสนอขายเปล��ยนแปลงไปร$อยละ 0.920.92 โดยเฉล��ย และเน!�องจากเปอร�เซื้>นต�โดยเฉล��ย และเน!�องจากเปอร�เซื้>นต�การเปล��ยนแปลงของปร�มาณเสนอขายน$อยการเปล��ยนแปลงของปร�มาณเสนอขายน$อยกวิ"าเปอร�เซื้>นต�การเปล��ยนแปลงราคา แสดงกวิ"าเปอร�เซื้>นต�การเปล��ยนแปลงราคา แสดงวิ"าอ�ปทานในช"วิงน�+ม�ควิามย!ดห์ย�"นน$อยวิ"าอ�ปทานในช"วิงน�+ม�ควิามย!ดห์ย�"นน$อย

50 80

A

B

10

6

P

Q

S

P1P1

P2P2

Q1Q1Q2Q2

86

ล(กษณะเส$นอ�ปทานต"างๆม�ผู้ลต"อค"าล(กษณะเส$นอ�ปทานต"างๆม�ผู้ลต"อค"าควิามย!ดห์ย�"นควิามย!ดห์ย�"น

P PP P

Q

Q

Q

Q

Q

Es = 0

0<Es < 1 1<Es < ∞

Es = 1

Es = ∞

1

2

3

4

5

ส�นค์�าส�นค์�าเกษต้ริเกษต้ริ

อุ�ต้สาหกริริอุ�ต้สาหกริริมม

ริะยะผู้ล�ต้ริะยะผู้ล�ต้ส��นริะยะส��นริะยะผู้ล�ต้ยาวผู้ล�ต้ยาว