Ο πολυτραγουδισμένος Αύγουστος

Του καθηγητή μουσικής – μουσικολόγου Δημήτρη ΓρίβαWeb-site: http :// users . sch . gr / dgrivas

E-mail: dgrivas@sch.gr

Από τον Μ. Θεοδωράκη και τον Οδ. Ελύτη μέχρι τον Ν. Καρβέλα και τους Onirama ο μήνας Αύγουστος έχει γίνει πηγή έμπνευσης κι έχει τραγουδηθεί σ’ όλες τις μουσικές αποχρώσεις, άλλοτε νοσταλγικά, άλλοτε για μια προδομένη αγάπη, άλλοτε για το περίφημο φεγγάρι του …

Έτσι, το 1972 η Ρένα Κουμιώτη από το «Θαλασσινό τριφύλλι» των Οδ. Ελύτη και Μ. Θεοδωράκη τραγουδούσε:

Ο Αύγουστος ελούζονταν μες στην αστροφεγγιάκι από τα γένια του έσταζαν άστρα και γιασεμιά.

Αύγουστε μήνα και Θεέ σε σένανε ορκιζόμαστεπάλι του χρόνου να μας βρεις στο βράχο να φιλιόμαστε.

Ενώ πιο παλιά, το 1964 στο «Άξιον εστί» των ίδιων δημιουργών, ο Θ. Δημήτριεφ αρχικά κι αργότερα ο Γ. Νταλάρας τραγουδούσαν στο τραγούδι «Ναοί στο σχήμα τ’ ουρανού»:

Φύγανε φύγανε ο Ιούλιος με το φωτεινό πουκάμισοκαι ο Αύγουστος ο πέτρινος με τα μικρά του ανώμαλα σκαλιά.

Από την εποχή του Νέου Κύματος (1972) θυμόμαστε την Πόπη Αστεριάδη, σε στίχους του Λευτέρη Παπαδόπουλου και μουσική του Β. Κουμπή στο τραγούδι «Αύγουστος» με ρομαντική διάθεση να τραγουδά:

Αυγουστιάτικο φεγγάρικι άστρο θα ντυθώκαι θα γείρω σε κλωνάριν' αποκοιμηθώ …

Ο ποιητής Ν. Καββαδίας στα ταξίδια του φαντάζονταν τους σταυροφόρους σαν μπουλούκια τον Αύγουστο να φεύγουν στο ποίημα του «Federico Garcia Lorca» που τραγουδήθηκε αρχικά (το 1979) από τον Γ. Κούτρα και μέχρι σήμερα από πολλούς άλλους σε μελοποίηση βέβαια του Θ. Μικρούτσικου.

Ένας άλλος ποιητής, ο Κ. Καβάφης τραγούδησε με τις λέξεις τον Αύγουστο, ώσπου αργότερα ο Δ. Παπαδημητρίου με τη φωνή της Ελ. Αρβανιτάκη παρουσίασε μελοποιημένο το ποίημα «Μακριά» :

Δέρμα σαν καμωμένο από γιασεμί... Εκείνη του Αυγούστου -Αύγουστος ήταν; - ή βραδιά. Μόλις θυμούμαι πια τα μάτια• ήσαν, θαρρώ, μαβιά...ΤΑ ναι, μαβιά• ένα σαπφείρινο μαβί.

Η Ελ. Αρβανιτάκη επίσης, σε ντουέτο μαζί με τον Μ. Ξυδάκη, ο οποίος έγραψε στίχους και μουσική, τραγούδησαν το 1987 το τραγούδι «Τα ’χει χάσει όλα»:

Γύρω γύρω το σκοτάδιΚι είναι μήνας ΑύγουστοςΚαι στη μέση ένας μάγκαςΝα χορεύει μες στο φως.

Σε στίχους Γ. Παπαστεφάνου και μουσική Biggaze η Γιοβάνα τραγουδούσε στο τραγούδι «Ήταν»:

Σ' αγαπώ μα έχεις φύγει το ζεστό το καλοκαίρι.Η καρδιά θυμάται τα λόγιαπου 'χες πει πως θα είμαστε μαζί.Γύρνα ξανά σε περιμένω να βγειξανά ο ήλιος κι ο Αύγουστος να 'ρθει.

Από τα παλιά κι ο Γ. Πουλόπουλος να ερμηνεύει στο τραγούδι του «Τα περιβόλια του νοτιά» :

Μια Κυριακή πήρε φωτιάπήρ' η αγάπη μας βροχήΑύγουστος κι είχαμε χαθείμες στα περβόλια του νοτιά.

Αλλά και στα τραγούδια του ελληνικού κινηματογράφου ο Αύγουστος είναι παρών. Η Τζένη Καρέζη είχε τραγουδήσει σε μουσική Ελ. Καραΐνδρου και στίχους Λ. Αναγνωστάκη το τραγούδι «Χάθηκα μέσα στη ζωή μου»:

Αύγουστος, φώτα στην παραλίατα πλοία φεύγουν για τα νησιά.Φεύγουν οι φίλοι, φεύγουν τα πλοία.Με γέλασες και είναι αργά.

Το 1992 κυκλοφορεί ο δίσκος «Δι’ ευχών» με τη Χ. Αλεξίου να γράφει τη μουσική και να ερμηνεύει το τραγούδι «Φθινόπωρο» σε στίχους Ν. Αντύπα:

Αύγουστος μήνας θα λέει η φωτογραφίαμα ο Δεκέμβρης θα 'ναι στην ψυχήκαι μένα που με λένε απλώς Μαρίαθα φτιάχνω μια ιστορία από την αρχή.

Ο Ορφέας Περίδης σε μουσική και στίχους δικούς του στο δίσκο του «Καλή σου μέρα αν ξυπνάς» (1996) περιέλαβε το τραγούδι «Καρδερίνα» :

Αργά τελειώνει ο Αύγουστοςφεύγει το καλοκαίριμα η καρδιά μου δίψασεσε τούτα εδώ τα μέρη.

Αν και έχουν περάσει κοντά 25 χρόνια από τότε που ο Ν. Παπάζογλου κυκλοφόρησε το «Χαράτσι», το τραγούδι «Αύγουστος» ακόμα και σήμερα εκφράζει τους σύγχρονους ρομαντικούς φιλόμουσους:

Μες το βλέμμα της ένας τόσο δα ουρανόςαστράφτει συννεφιάζει αναδιπλώνεταιμα σαν πέφτει η νύχτα πλημμυρίζει με φωςφεγγάρι αυγουστιάτικο υψώνεταικαι φέγγει από μέσα η φυλακή …

Σε στίχους Οδ. Ιωάννου και μουσική Θ. Μικρούτσικου το 1999 ο Β. Παπακωνσταντίνου τραγουδούσε το «Σκληρό γαλάζιο»:

Πάλι κι απόψε τα ίδια άρχισαΜες στο παράπονο άλλη μια μέραΣαν μήνας άδικος ό,τι αγάπησαΣαν Αύγουστος στην Αμοργό όταν σηκώνει αέρα.

Τα Χανιά είχε στο μυαλό του ο Κ. Λειβαδάς όταν έγραφε το τραγούδι του «Κάθε μήνας Αύγουστος» που τραγουδήθηκε από τον Γ. Κότσιρα:

Κάθε μήνας Αύγουστος, θάλασσα φωτιά,τούτη η πόλη είναι εδώ για πάντα.Κάθε μήνας Αύγουστος, τρέλα του Νοτιά.Μέσα στα σοκάκια ξέφυγε η καρδιά,εμείς θα 'μαστε εδώ για πάντα.Πως ν' αντέξει ο θάνατος τέτοια μοιρασιά...

Ο Γ. Ανδρέου μελοποίησε και τραγούδησε σε στίχους του Δ. Καραντζά το τραγούδι «Άγιος ο Έρωτας»:

Άγιος ο Έρωτας, άγιος καημόςδικός μου και ο Αύγουστοςμε τις μεγάλες μνήμες.λέω μάτια μου κι αστράφτει κεραυνόςθέλω θάλασσα κι ανοίγει ουρανός.

Ένας άλλος «Άγιος Έρωτας», αυτός του Μ. Θεωδοράκη τραγουδήθηκε από τον Μ. Μητσιά:

Έφεδρος Αύγουστος αυτοκτόνησεαπόβραδο αγάπης, θάλασσα ορχηστρικήκατευοδώνει την ψυχή τουστον κάτω ουρανό των χαμένων φεγγαριώνκι οι νεοσύλλεκτοι μήνες του Φθινοπώρουορκίζονται στο σύνταγμα της νύχταςσε στάση προσευχής.

Κι ο Μ. Πασχαλίδης στο τραγούδι του «Πρωτοχρονιά» ξεκινά με τον Αύγουστο:

Όταν τελειώνουν τα αστεία χαμηλώνεις το βλέμμα,κλείνω τα μάτια και γίνεται ΑύγουστοςΑδειανή παραλία, το φεγγάρι σαν κέρμαμε κρατάς απ' το χέρι κι ανοίγει η άβυσσος.

Ένα τρίο γυναικών, πλημμυρισμένες από τα συναισθήματα του Αυγούστου, δημιουργεί τον «Αύγουστο»: Στίχοι Ελ. Ζιώγα, μουσική Ευ. Ρεμπούτσικα, ερμηνεία Έλ. Πασπαλά:

Κι εσύ μου λες να ξεχαστώΤον Αύγουστο να σβήσω από τους μήνεςΜα κι αν τις μνήμες πολεμώΣτον Αύγουστο με πάνε πάλι εκείνες.

Ο Γ. Μπακλαβάς κι ο Γ. Ιωάννου με τη φωνή της Κ. Βέττα κάπου στις νότιες θάλλασες θέλουν τον Αύγουστο να μεθάει:

Στο Λιβυκό μεθάει ο Αύγουστοςμε δυο φεγγάρια φωςστου Ανέμου τ' ανοιχτό παράθυρομε σεργιανά ο καιρός.

Κι ο Χρ. Θηβαίος τραγουδάει σε στίχους Ν. Βαλαωρίτη και μουσική Β. Δημητρίου το τραγούδι «Ποια θάλασσα»:

Πες μου πού πήγε ο Αύγουστος με τα καμπαναριά τουΤο γέλιο σου που γέμιζε το σπίτι μας βροχήΤώρα μας δίνει ο άνεμος γυμνή την αγκαλιά τουΩ πρόσωπο που σκέπασε με μάρμαρο τη γη.

Φυσικά, δεν θα μπορούσε να λείπει ο Π. Θαλασσινός από τους ύμνους του Αυγούστου. Στο τραγούδι του «Αύγουστος είναι» αναφέρει:

Αύγουστος είναι και του Ρίτσου η σονάτααλλά μπορεί κι ένα χωνάκι σοκολάτατου σεληνόφωτος αυτή η πανδαισίανα ξεγελιέσαι πως υπάρχει αθανασία...

ενώ στο τραγούδι του «Ο Φλεβάρης των φλεβών» ο ίδιος καλλιτέχνης τραγουδά:

Ο Αύγουστος του έκλεψε μια μέρατην ύψωσε πανάκι σε μπρατσέραμια άλλη χρόνους τέσσερεις χαμένησαν άσωτη επιστρέφει, μα δε μένει.

Οι Πυξ Λαξ στο τραγούδι τους «Στο αίμα μου αλλάζει ο καιρός» νοσταλγικά αναφέρονται:

Ο Αύγουστος σε μία φωτογραφίαμακρινός, βαθύς γλυκόςμοιάζεις να μην είσαι εσύμοιάζω να μην είμαι εγώ.

Αλλά, κι ο τροβαδούρος της αγάπης, ο Γ. Πάριος, έχει τραγουδήσει τον Αύγουστο στο τραγούδι του Γ. Μουκίδη «Τι πας να

κάνεις»:

Εγώ δεν ήμουνα καλά, που έκανα κι έδινα πολλάσ' αγγίζω, τάχα, και φιλιά σου ζητιανεύωέχω κρυώσει ξαφνικά κι έχω σηκώσει το γιακάκι ας είναι Αύγουστος, ακόμα σε λατρεύω.

Στα πιο λαϊκά μονοπάτια της ελληνικής δισκογραφίας θα ξαναβρούμε πάλι τον Αύγουστο να τραγουδιέται στο τραγούδι του Γ. Μουκίδη από τον Β. Καρρά:

Μη με παίρνεις και με ψάχνεις κάθε Αύγουστοείναι άνοστο αστείο και κακόγουστοΜη με παίρνεις και με ψάχνεις κάθε Αύγουστοάσε με να μείνω μόνος και να ξεχαστώ.

Αλλά κι ο Πασχάλης Τερζής σε στίχους Εύης Δρούτσα και μουσική Σ. Βόσσου θα τραγουδήσει στο τραγούδι «χαρτονόμισμα»:

Είσαι Αύγουστος, Φλεβάρης κι ό,τι θεςΤο κουράγιο στης ζωής μου τις πληγέςΘεέ μου, πώς ο κόσμος ζει χωρίς εσέναΜόνοι θα ’ναι, θα ’χουν χίλιους και κανένα.

Ο ίδιος τραγουδιστής στο τραγούδι του Γ. Καφετζόπουλου «Εγώ το Θεό μου τον θέλω αλήτη» τραγουδά:

Δεν τον γνώριζε κανείςήταν Αύγουστος θυμάμαικι όμως έτρεμε απ'το κρύοκι είχα αρχίσει να φοβάμαι.

Σ’ ένα θαύμα ελπίζει η Γλυκερία στο τραγούδι «Δεκαπενταύγουστος» σε στίχους Τ. Συρέλλη και μουσική Α. Δαούτη:

Κι όλο ζητώ πάνω στο νήμα να σταθώ καρδιά μου,Κι ακροβατώ από ένα θαύμα να πιαστώ Παναγιά μου.

Όσο για το Ν. Καρβέλα, φυσικά με τη φωνή της Άννας Βίσση από το «Κλίμα τροπικό» (1996) και το τραγούδι «Παραλύω»:

Παραλύω, νιώθω τον κόσμο κάτω απ' τα πόδια μου να χάνεταισαν να πηγαίνω πρώτη μέρα στο σχολείο, Αύγουστοςκαι στην καρδιά μου το θερμόμετρο να δείχνει μείον δύο.

Φέτος, το 2008, ακούστηκαν δυο τραγούδια για τον Αύγουστο.

Πρώτα το τραγούδι «Το φαινόμενο του θερμοκηπίου» όπου ο Θ. Κοτωνιάς με τον Ψαραντώνη τραγουδάνε:

Για δες πως άλλαξε ο καιρόςΑύγουστος και να βρέχειέρωτας ήταν κι έφυγεκαι γι' άλλους τώρα τρέχει.

Και το τραγούδι «Αύγουστος» με τους Onirama από το δίσκο «Κλεψύδρα»:

Στου Αυγούστου το κύμα λίγο πριν την αυγήγλυκόπικρο ποίημα η ζωή και μουσικήστου ονείρου το χάδι μόνη αλήθεια εσύμεσ΄την καρδιά του Αυγούστου ένα φιλίγια πάντα γιορτή.Κι αν σε ξεχνούσα θα θυμόμουν την κάθε στιγμήκι αν δεν γυρνούσα θα΄θελα για πάντα οι δυο μας μαζίκι αν δεν πονούσα πώς θα έφτανε η αγάπη εκείκι αν δεν μπορούσα θα βρισκόμασταν σε μια άλλη ζωή.

Μόνο εσύ, πάντα εκεί ζωγραφιά χωρίς λογικήμια υπόσχεση είτε χώρια είτε μαζί.

Στου Αυγούστου τη ζάλη πάνω στην αμμουδιάγεννήθηκα πάλι και κρύφτηκα μεσ΄στα δικά σου μαλλιά.Κι αν σε ξεχνούσα θα θυμόμουν την κάθε στιγμήκι αν δεν γυρνούσα θα΄θελα για πάντα οι δυο μας μαζίκι αν δεν πονούσα πώς θα έφτανε η αγάπη εκείκι αν δεν μπορούσα θα βρισκόμασταν σε μια άλλη ζωή.

Μόνο εσύ, πάντα εκεί ζωγραφιά χωρίς λογικήμια υπόσχεση είτε χώρια είτε μαζί.Μόνο εσύ πάντα εκεί οι δυο μας πάνω στη γημια υπόσχεση είτε χώρια είτε μαζί.