OOφέλη μητρικού θηλασμούφέλη μητρικού θηλασμούΔιατροφή θηλάζουσαςΔιατροφή θηλάζουσαςΦάρμακα και θηλασμόςΦάρμακα και θηλασμός

Στέλιος Παπαβέντσης Στέλιος Παπαβέντσης MRCPCH DCH MRCPCH DCH IBCLCIBCLC

Παιδίατρος – Σύμβουλος ΓαλουχίαςΠαιδίατρος – Σύμβουλος Γαλουχίαςwww.pediatros-thes.grwww.pediatros-thes.gr

Ιπποκράτειο Γ. Ν. Θεσσαλονίκης Ιπποκράτειο Γ. Ν. Θεσσαλονίκης 16/10/1016/10/10

OOφέλη θηλασμού για το παιδί φέλη θηλασμού για το παιδί (1)(1)

Μείωση μετανεογνικής θνητότητας κατά 21%Μείωση μετανεογνικής θνητότητας κατά 21%ΑΑmerican Academy of Pediatrics. merican Academy of Pediatrics. Breastfeeding and the Use of Human Milk.Breastfeeding and the Use of Human Milk. Pediatrics Pediatrics 2005;115;496-5062005;115;496-506

Πιθανή ενίσχυση ΙΠιθανή ενίσχυση ΙQQ Μειωμένες και πιο ήπιες λοιμώξεις Μειωμένες και πιο ήπιες λοιμώξεις αναπνευστικού, γαστρεντερικούαναπνευστικού, γαστρεντερικού, , ΚΝΣ ΚΝΣ και ουροποιητικούκαι ουροποιητικού Μείωση ατοπίας, άσθματοςΜείωση ατοπίας, άσθματος Μείωση παιδικής παχυσαρκίαςΜείωση παιδικής παχυσαρκίας

Robinson SMRobinson SM et al. et al. Variations in infant feeding practice are associated with body composition in Variations in infant feeding practice are associated with body composition in childhood: a prospective cohort studychildhood: a prospective cohort study. . J Clin Endocrinol Metab. J Clin Endocrinol Metab. 2009;94(8):2799-805. 2009;94(8):2799-805.

Προστασία από διαβήτη τύπου 1/ πιθανώς Προστασία από διαβήτη τύπου 1/ πιθανώς τύπου 2τύπου 2Horta BL et al. Horta BL et al. Evidence on the long-term effects of breastfeeding : systematic review and meta-Evidence on the long-term effects of breastfeeding : systematic review and meta-analysesanalyses. WHO, 2007. WHO, 2007

Οφέλη θηλασμού για το παιδί Οφέλη θηλασμού για το παιδί (2)(2)

Καλύτερη διαμόρφωση προσώπου και στοματικής Καλύτερη διαμόρφωση προσώπου και στοματικής κοιλότηταςκοιλότητας

Βελτίωση οστικής πυκνότηταςΒελτίωση οστικής πυκνότηταςFoley S et al. Foley S et al. Tracking of bone mass from childhood to adolescence and factors that predict Tracking of bone mass from childhood to adolescence and factors that predict deviation from tracking. deviation from tracking. Bone. 2009;44(5):752-7.Bone. 2009;44(5):752-7.

Βελτίωση λειτουργίας ενδοθηλίου/ Πιθανή Βελτίωση λειτουργίας ενδοθηλίου/ Πιθανή μείωση κινδύνου υπέρτασης, υπερλιπιδαιμίας, μείωση κινδύνου υπέρτασης, υπερλιπιδαιμίας, στεφανιαίας νόσουστεφανιαίας νόσουKhan F et al. Khan F et al. The beneficial effects of breastfeeding on microvascular function in 11- to 14-year-old The beneficial effects of breastfeeding on microvascular function in 11- to 14-year-old children.children. Vasc Med 2009;14(2):137-42.Vasc Med 2009;14(2):137-42.

Προστασία από κοιλιοκάκηΠροστασία από κοιλιοκάκηΑΑkobeng AK et al. kobeng AK et al. Assessing the population impact of low rates of breast feeding on asthma, coeliac Assessing the population impact of low rates of breast feeding on asthma, coeliac disease and obesity: the use of a new statistical method.disease and obesity: the use of a new statistical method. Archives of Disease in Childhood Archives of Disease in Childhood 2007;92:483-4852007;92:483-485

Πιθανή προστασία από λευχαιμία και λέμφωμαΠιθανή προστασία από λευχαιμία και λέμφωμαBener A et al. Bener A et al. Does prolonged breastfeeding reduce the risk for childhood leukemia and Does prolonged breastfeeding reduce the risk for childhood leukemia and lymphomas?lymphomas? Minerva Pediatr. 2008;60(2):155-61. Minerva Pediatr. 2008;60(2):155-61.

Οφέλη θηλασμού για τη Οφέλη θηλασμού για τη μητέρα (1)μητέρα (1)

Μικρότερη απώλεια αίματος μετά τον τοκετόΜικρότερη απώλεια αίματος μετά τον τοκετό Γρηγορότερη επιστροφή στο βάρος πριν την Γρηγορότερη επιστροφή στο βάρος πριν την

εγκυμοσύνηεγκυμοσύνη Αποτροπή νέας εγκυμοσύνης (αμηνόρροια Αποτροπή νέας εγκυμοσύνης (αμηνόρροια

γαλουχίας)γαλουχίας) Μείωση 15% του κινδύνου για διαβήτη τύπου 2 Μείωση 15% του κινδύνου για διαβήτη τύπου 2

με κάθε 12μηνο θηλασμούμε κάθε 12μηνο θηλασμούStuebeStuebe AM AM et al. et al. Duration of lactation and incidence of type 2 diabetesDuration of lactation and incidence of type 2 diabetes. . JAMA. 2005;294(20):2601-JAMA. 2005;294(20):2601-10. 10.

10% μικρότερη πιθανότητα για υπέρταση, 10% μικρότερη πιθανότητα για υπέρταση, στεφανιαία νόσο, 20% λιγότερο υπερλιπιδαιμία στεφανιαία νόσο, 20% λιγότερο υπερλιπιδαιμία για κάθε 12μηνο θηλασμούγια κάθε 12μηνο θηλασμούSchwarz EB et al. Schwarz EB et al. Duration of lactation and risk factors for maternal cardiovascular disease.Duration of lactation and risk factors for maternal cardiovascular disease. Obstet Obstet Gynecol. 2009;113(5):974-82.Gynecol. 2009;113(5):974-82.

Οφέλη θηλασμού για μητέρα Οφέλη θηλασμού για μητέρα (2)(2)

4% μείωση κινδύνου 4% μείωση κινδύνου Ca Ca μαστού για κάθε 12μηνο μαστού για κάθε 12μηνο θηλασμούθηλασμούCollaborative Group on Hormonal Factors in Breast CancerCollaborative Group on Hormonal Factors in Breast Cancer. . ΒΒreast cancer and breastfeeding: reast cancer and breastfeeding: collaborative reanalysis of individual data from 47 epidemiological studies in 30 countries, including collaborative reanalysis of individual data from 47 epidemiological studies in 30 countries, including 50302 women with breast cancer and 96973 women without the diseas50302 women with breast cancer and 96973 women without the disease.e. Lancet. Lancet. 2002;360(9328):187-952002;360(9328):187-95..

Πιθανή προστασία από Πιθανή προστασία από Ca Ca ωοθηκών/ ενδομητρίουωοθηκών/ ενδομητρίου 7% μείωση κινδύνου χολολιθίασης για κάθε 7% μείωση κινδύνου χολολιθίασης για κάθε

12μηνο θηλασμού12μηνο θηλασμούLiu BLiu B et al. et al. Childbearing, breastfeeding, other reproductive factors and the subsequent risk of Childbearing, breastfeeding, other reproductive factors and the subsequent risk of hospitalization for gallbladder disease.hospitalization for gallbladder disease. Int J Epidemiol. 2009;38(1):312-8.Int J Epidemiol. 2009;38(1):312-8.

Πιθανή προστασία από οστεοπόρωση μετά την Πιθανή προστασία από οστεοπόρωση μετά την εμμηνόπαυσηεμμηνόπαυση

Πιθανή προστασία από ρευματοειδή αρθρίτιδα σε Πιθανή προστασία από ρευματοειδή αρθρίτιδα σε θηλασμό >12 μηνώνθηλασμό >12 μηνώνPikwer M et al. Pikwer M et al. Breast feeding, but not use of oral contraceptives, is associated with a reduced risk Breast feeding, but not use of oral contraceptives, is associated with a reduced risk of rheumatoid arthritis.of rheumatoid arthritis. Ann Rheum Dis. 2009;68(4):526-30. Ann Rheum Dis. 2009;68(4):526-30.

Οφέλη για την σχέση παιδιού – Οφέλη για την σχέση παιδιού – μητέρας μητέρας

Προστασία από επιλόχεια Προστασία από επιλόχεια κατάθλιψηκατάθλιψηKendall-Tackett K. Kendall-Tackett K. A new paradigm for depression in new A new paradigm for depression in new mothers: the central role of inflammation and how mothers: the central role of inflammation and how breastfeeding and anti-inflammatory treatments protect breastfeeding and anti-inflammatory treatments protect maternal mental healthmaternal mental health. Int Breastfeed J 2007;2:6.. Int Breastfeed J 2007;2:6.

Ισχυρότερο δέσιμο μητέρας Ισχυρότερο δέσιμο μητέρας – βρέφους– βρέφουςBritton JR et al. Britton JR et al. Breastfeeding, sensitivity, and Breastfeeding, sensitivity, and attachment.attachment. Pediatrics. 2006;118(5):e1436-43. Pediatrics. 2006;118(5):e1436-43.

Μικρότερος κίνδυνος Μικρότερος κίνδυνος παιδικής κακοποίησης και παιδικής κακοποίησης και εγκατάλειψηςεγκατάλειψηςStrathearn L et al. Strathearn L et al. Does Breastfeeding Protect Against Does Breastfeeding Protect Against Substantiated Child Abuse and Neglect? Substantiated Child Abuse and Neglect? A 15-Year A 15-Year Cohort StudyCohort Study. Pediatrics 2009; 123: 483 – 493.. Pediatrics 2009; 123: 483 – 493.

Οι κίνδυνοι από το ξένο γάλαΟι κίνδυνοι από το ξένο γάλα

Αυξημένη συχνότητα μέσης Αυξημένη συχνότητα μέσης ωτίτιδας (Οωτίτιδας (ΟR 4.5)R 4.5)

Πιθανοί κίνδυνοι για διαβήτη Πιθανοί κίνδυνοι για διαβήτη τύπου 1, άσθματύπου 1, άσθμα, , παχυσαρκία παχυσαρκία και νοσηλεία λόγω και νοσηλεία λόγω αναπνευστικής λοίμωξηςαναπνευστικής λοίμωξης

McNiel ME et al. What are the risks associated with formula feeding? A re-analysis and review. Birth. 2010 Mar;37(1):50-8.

Φάρμακα και θηλασμόςΦάρμακα και θηλασμός

TTα περισσότερα συνήθη φάρμακα είναι συμβατά α περισσότερα συνήθη φάρμακα είναι συμβατά με τη γαλουχίαμε τη γαλουχία

Συνήθη αναλγητικά, αντιβιοτικά, Συνήθη αναλγητικά, αντιβιοτικά, αντιφλεγμονώδη, αντιεπιληπτικά, εμβόλια, αντιφλεγμονώδη, αντιεπιληπτικά, εμβόλια, αντιυπερταστικάαντιυπερταστικά, , ορμόνεςορμόνες

Σχεδόν πάντα ασφαλής εναλλακτική επιλογήΣχεδόν πάντα ασφαλής εναλλακτική επιλογή

Η «εύκολη» οδηγία να πεταχτεί το μητρικό γάλαΗ «εύκολη» οδηγία να πεταχτεί το μητρικό γάλα

Το πρόβλημα της μη θεραπείας της λεχώναςΤο πρόβλημα της μη θεραπείας της λεχώνας

Φάρμακα που αντενδείκνυνται Φάρμακα που αντενδείκνυνται στη γαλουχίαστη γαλουχία

ΑντινεοπλασματικάΑντινεοπλασματικά Ραδιο- ισότοπαΡαδιο- ισότοπα ΝαρκωτικάΝαρκωτικά ΡετινοειδήΡετινοειδή Χλωραμφενικόλη, τετρακυκλίνεςΧλωραμφενικόλη, τετρακυκλίνες ΛίθιοΛίθιο Άλατα χρυσούΆλατα χρυσού

Κανόνες χορήγησης φαρμάκων Κανόνες χορήγησης φαρμάκων στη γαλουχίαστη γαλουχία

Παλιά, μελετημένα φάρμακαΠαλιά, μελετημένα φάρμακα Φάρμακα που δίνονται και σε βρέφηΦάρμακα που δίνονται και σε βρέφη Φάρμακα τοπικώς δρώνταΦάρμακα τοπικώς δρώντα Φάρμακα μεγάλου μοριακού βάρουςΦάρμακα μεγάλου μοριακού βάρους Μικρός Τ ½ (συχνή λήψη)Μικρός Τ ½ (συχνή λήψη) Υδροφιλία, υψηλή σύνδεση με πρωτείνες Υδροφιλία, υψηλή σύνδεση με πρωτείνες

πλάσματοςπλάσματος Αποφυγή σκευασμάτων με συνδυασμούς φαρμάκωνΑποφυγή σκευασμάτων με συνδυασμούς φαρμάκων Αποφυγή λήψης «παραδοσιακών» σκευασμάτων Αποφυγή λήψης «παραδοσιακών» σκευασμάτων

χωρίς ιατρική οδηγία/ συνταγήχωρίς ιατρική οδηγία/ συνταγή Λήψη αμέσως αφότου θηλάσει και μετά το Λήψη αμέσως αφότου θηλάσει και μετά το

βραδινό θηλασμόβραδινό θηλασμό

Φάρμακα και θηλασμός: Φάρμακα και θηλασμός: συνιστώμενες πηγέςσυνιστώμενες πηγές

Hale T et al. Medications and Mothers’ Milk. Thirteenth Hale T et al. Medications and Mothers’ Milk. Thirteenth Edition. Amarillo: Pharmasoft Publishing; 2008.Edition. Amarillo: Pharmasoft Publishing; 2008.

Thomas W HaleThomas W Hale. . miniMedications and Mothers’ Milk 2008miniMedications and Mothers’ Milk 2008. . Thirteenth Ed. Hale Publishing, LP, 2009Thirteenth Ed. Hale Publishing, LP, 2009..

Briggs GG. Drugs in Pregnancy and Lactation: a reference Briggs GG. Drugs in Pregnancy and Lactation: a reference guideguide.. Eighth Ed. Lippincott WW, 2008. Eighth Ed. Lippincott WW, 2008.

American Academy of Pediatrics. The transfer of drugs and American Academy of Pediatrics. The transfer of drugs and other chemicals into human milkother chemicals into human milk. . Policy statement. Policy statement. Pediatrics Vol. 108 No. 2001, pp. 776-789Pediatrics Vol. 108 No. 2001, pp. 776-789..

ABM Clinical Protocol 15: Analgesia and Anesthesia for the ABM Clinical Protocol 15: Analgesia and Anesthesia for the Breastfeeding Mother. Breastfeed Med, Volume 1, Number 4, Breastfeeding Mother. Breastfeed Med, Volume 1, Number 4, 20062006

http://toxnet.nlm.nih.gov/cgi-bin/sis/htmlgen?LACThttp://toxnet.nlm.nih.gov/cgi-bin/sis/htmlgen?LACT Πανεθνική Βάση Δεδομένων (ΗΠΑ)Πανεθνική Βάση Δεδομένων (ΗΠΑ)

http://www.e-lactancia.org/ingles/inicio.asphttp://www.e-lactancia.org/ingles/inicio.aspΕθνικό πρόγραμμα (Ισπανία)Εθνικό πρόγραμμα (Ισπανία)

http://whqlibdoc.who.int/hq/2002/55732.pdfhttp://whqlibdoc.who.int/hq/2002/55732.pdfΣυστάσεις ΠΟΥ, 2003Συστάσεις ΠΟΥ, 2003

Φάρμακα και θηλασμός: μη Φάρμακα και θηλασμός: μη ιδανικές πηγέςιδανικές πηγές

Πληροφορίες φαρμάκου εταιρίαςΠληροφορίες φαρμάκου εταιρίας Συνταγολόγιο ΕΟΦΣυνταγολόγιο ΕΟΦ

Παρενέργειες φαρμάκου στο παιδί

Κίνδυνοι από διακοπή του θηλασμού

Διατροφή θηλάζουσας Διατροφή θηλάζουσας μητέραςμητέρας

Ισορροπημένη διατροφή με φυσιολογική ποικιλία Ισορροπημένη διατροφή με φυσιολογική ποικιλία από όλες τις κατηγορίες τροφίμωναπό όλες τις κατηγορίες τροφίμων

Όχι αυθαίρετοι περιορισμοίΌχι αυθαίρετοι περιορισμοί Το μητρικό γάλα διατηρεί τα συστατικά του από Το μητρικό γάλα διατηρεί τα συστατικά του από

τις αποθήκες της μητέραςτις αποθήκες της μητέρας 500 θερμίδες/ μέρα παραπάνω από του μέσου 500 θερμίδες/ μέρα παραπάνω από του μέσου

ενήλικαενήλικα Γαλακτοκομικά σε φυσιολογικές ποσότητεςΓαλακτοκομικά σε φυσιολογικές ποσότητες Νερό σύμφωνα με τη δίψα της λεχώναςΝερό σύμφωνα με τη δίψα της λεχώνας Εάν ένα μωρό αντιδρά σε συγκεκριμένο τρόφιμο Εάν ένα μωρό αντιδρά σε συγκεκριμένο τρόφιμο

με έντονους κολικούς ή αλλεργία, τότε μόνο το με έντονους κολικούς ή αλλεργία, τότε μόνο το αποφεύγουμεαποφεύγουμε

Θηλάζουσα μητέρα και Θηλάζουσα μητέρα και απώλεια βάρουςαπώλεια βάρους

Μητέρες που θηλάζουν αποκλειστικά χάνουν πιο Μητέρες που θηλάζουν αποκλειστικά χάνουν πιο γρήγορα βάροςγρήγορα βάρος

Επιτρέπεται ήπια, ισορροπημένη δίαιτα:Επιτρέπεται ήπια, ισορροπημένη δίαιτα: Ποτέ <1500 θερμίδες/ μέραΠοτέ <1500 θερμίδες/ μέρα Απώλεια μέχρι ½ κιλού την εβδομάδαΑπώλεια μέχρι ½ κιλού την εβδομάδα Απώλεια μέχρι 2 κιλών το μήναΑπώλεια μέχρι 2 κιλών το μήνα

Όχι περιοριστικές, ειδικές δίαιτες/ μονοφαγίες/ Όχι περιοριστικές, ειδικές δίαιτες/ μονοφαγίες/ αποφυγή ολόκληρων κατηγοριών τροφίμων ή αποφυγή ολόκληρων κατηγοριών τροφίμων ή λιπαρώνλιπαρών

Επιτρέπεται η τακτική, αερόβια ή ήπια αναερόβια Επιτρέπεται η τακτική, αερόβια ή ήπια αναερόβια άσκησηάσκηση

Λεχώνα και συμπληρώματα Λεχώνα και συμπληρώματα διατροφήςδιατροφής

Συμπλήρωμα ασβεστίου μη απαραίτητο (ίδιες Συμπλήρωμα ασβεστίου μη απαραίτητο (ίδιες ανάγκες)ανάγκες)

Συμπλήρωμα σιδήρου μη απαραίτητο (λιγότερες Συμπλήρωμα σιδήρου μη απαραίτητο (λιγότερες ανάγκες)ανάγκες)

Διατροφή πλούσια σε ω3 λιπαρά είναι πιθανό να Διατροφή πλούσια σε ω3 λιπαρά είναι πιθανό να ωφελεί το μωρό που θηλάζειωφελεί το μωρό που θηλάζει

Συμπλήρωμα ω3 λιπαρών δεν ενδείκνυταιΣυμπλήρωμα ω3 λιπαρών δεν ενδείκνυται Για μητέρες χορτοφάγους:Για μητέρες χορτοφάγους:

Συμπλήρωμα Β12Συμπλήρωμα Β12 Εναλλακτικές πηγές πρωτεινώνΕναλλακτικές πηγές πρωτεινών

http://www.freakingnews.com/images/app_images/mountain-climbing.jpg

ΒιβλιογραφίαΒιβλιογραφία

ILCA Clinical Guidelines for the Establishment of ILCA Clinical Guidelines for the Establishment of Exclusive Breastfeeding. June 2005Exclusive Breastfeeding. June 2005

European Commission. Infant and Young Child European Commission. Infant and Young Child Feeding. Standard recommendations for the Feeding. Standard recommendations for the European Union. 2006European Union. 2006

WHO. Infant and Young Child Feeding: Model WHO. Infant and Young Child Feeding: Model Chapter for textbooks for medical students and Chapter for textbooks for medical students and allied health professionals. 2009 allied health professionals. 2009

WHO, UNICEF. Baby-Friendly Hospital Initiative, WHO, UNICEF. Baby-Friendly Hospital Initiative, 20092009