ΓΕΛ ΜΟΙΡΩΝΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ 2011-2012

ΠΑΡΑΔΟΣΗ ΚΑΙ ΜΟΝΤΕΡΝΙΣΜΟΣ ΣΤΗ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΟΙΗΣΗ

Β΄ ομάδα

Ἀριστοτέλης Βαλαωρίτης- Ἡ πρὸς τὴν Πατρίδα Ἀγάπη μου

Δὲν εἶναι διαβατάρικο πουλί ποὺ γιὰ μία μέρασχίζει τὰ νέφη καὶ περνᾷ γοργὸ σὰν τὸν ἀγέραοὔτε κισσός π᾿ ἀναίσθητος τὴν πέτρα περιπλέκειοὔτ᾿ ἀστραπή ποὺ σβύνεται χωρὶς ἀστροπελέκιδὲν εἶναι νεκροθάλασσα βοὴ χωρὶς σεισμόνοιώθω γιὰ σέ πατρίδα μου στὰ σπλάγχνα χαλασμό

ΚΓ Καρυωτάκης Όλοι μαζίhellip

Όλοι μαζί κινούμε συρφετόςγυρεύοντας ομοιοκαταληξίαMια τόσο ευγενικιά φιλοδοξίαέγινε της ζωής μας ο σκοπός

Aλλάζουμε με ήχους και συλλαβέςτα αισθήματα στη χάρτινη καρδιά μαςδημοσιεύουμε τα ποιήματά μαςγια να τιτλοφορούμεθα ποιητές

Aφήνουμε στο αγέρι τα μαλλιάκαι τη γραβάτα μας Παίρνουμε πόζαAνυπόφορη νομίζουμε πρόζατων καλών ανθρώπων τη συντροφιά

Mόνο για μας υπάρχουν του Θεούτα πλάσματα και βέβαια όλη η φύσιςΣτη Γη για να στέλνουμε ανταποκρίσειςανεβήκαμε στ άστρα τ ουρανού

Kι αν πειναλέοι γυρνάμε ολημερίςκι αν ξενυχτούμε κάτου απ τα γεφύριαεπέσαμε θύματα εξιλαστήρια

1

του laquoπεριβάλλοντοςraquo της laquoεποχήςraquo

(από τα Ποιήματα και Πεζά Ερμής 1972)

Κ Καρυωτάκης [Είμαστε κάτι]Eίμαστε κάτι ξεχαρβαλωμένες κιθάρες O άνεμος όταν περνάει στίχους ήχους παράφωνους ξυπνάει στις χορδές που κρέμονται σαν καδένες

Eίμαστε κάτι απίστευτες αντένες Yψώνονται σα δάχτυλα στα χάη στην κορυφή τους τ άπειρο αντηχάει μα γρήγορα θα πέσουνε σπασμένες

Eίμαστε κάτι διάχυτες αισθήσεις χωρίς ελπίδα να συγκεντρωθούμε Στα νεύρα μας μπερδεύεται όλη η φύσις

Στο σώμα στην ενθύμηση πονούμε Mας διώχνουνε τα πράγματα κι η ποίησις είναι το καταφύγιο που φθονούμε

Ναπολέων Λαπαθιώτης ΠαραμύθιΜιὰ φορὰ κι ἕνα καιρόπᾶνε τώρα χρόνιασ᾿ ἕνα τόπο μακρινόζοῦσαν μέσ᾿ στὰ χιόνια

Πάγωναν τὰ λούλουδαμίσευαν τ᾿ ἀηδόνιακαλοκαίρι ζύγωνεκι ἦταν ὅλο χιόνια

Μάτια πάντα σκοτεινάμέτωπα σκυμμένακι ἄνθρωποι δὲ βάδιζανμὲ ρυθμὸ κανένα

Μιὰν ἀγάπη πέρασε-μετὰ πόσα χρόνια-καὶ τὰ μάτια δάκρυσανκι ἕλιωσαν τὰ χιόνια

Καρυωτάκης Kώστας [Σαν δέσμη από τριαντάφυλλα]Σαν δέσμη από τριαντάφυλλαείδα το βράδυ αυτόKάποια χρυσή λεπτότατη

2

στους δρόμους ευωδιάKαι στην καρδιάαιφνίδια καλοσύνηΣτα χέρια το παλτόστ ανεστραμμένο πρόσωπο η σελήνηHλεκτρισμένη από φιλήματαθα λεγες την ατμόσφαιραH σκέψις τα ποιήματαβάρος περιττό

Έχω κάτι σπασμένα φτεράΔεν ξέρω καν γιατί μας ήρθετο καλοκαίρι αυτόΓια ποιαν ανέλπιστη χαράγια ποιες αγάπεςγια ποιο ταξίδι ονειρευτό

ΚΠαλαμάς Ὁ γκρεμιστής

Ἀκοῦστε Ἐγὼ εἶμαι ὁ γκρεμιστής γιατί εἶμ᾿ ἐγὼ κι ὁ κτίστηςὁ διαλεχτὸς τῆς ἄρνησης κι ὁ ἀκριβογιὸς τῆς πίστηςΚαὶ θέλει καὶ τὸ γκρέμισμα νοῦ καὶ καρδιὰ καὶ χέριΣτοῦ μίσους τὰ μεσάνυχτα τρέμει ἑνὸς πόθου ἀστέριΚι ἂν εἶμαι τῆς νυχτιᾶς βλαστός τοῦ χαλασμοῦ πατέραςπάντα κοιτάζω πρὸς τὸ φῶς τὸ ἀπόμακρο τῆς μέραςἐγὼ ὁ σεισμὸς ὁ ἀλύπητος ἐγὼ κι ὁ ἀνοιχτομάτηςτοῦ μακρεμένου ἀγναντευτής κι ὁ κλέφτης κι ὁ ἀπελάτηςκαὶ μὲ τὸ καριοφίλι μου καὶ μὲ τ᾿ ἀπελατίκιτὴν πολιτεία τὴν κάνω ἐρμιά γῆ χέρσα τὸ χωράφιΚάλλιο φυτρῶστε ἀγκριαγκαθιές καὶ κάλλιο οὐρλιάστε λύκοικάλλιο φουσκῶστε πόταμοι καὶ κάλλιο ἀνοῖχτε τάφοικαί δυναμίτη βρόντηξε καὶ σιγοστάλαξε αἷμαπαρὰ σὲ πύργους ἄρχοντας καὶ σὲ ναοὺς τὸ ΨέμαΤῶν πρωτογέννητων καιρῶν ἡ πλάση μὲ τ᾿ ἀγρίμιαξανάρχεται Καλῶς νὰ ῾ρθῆ Γκρεμίζω τὴν ἀσκήμιαΕἶμ᾿ ἕνα ἀνήμπορο παιδὶ ποὺ σκλαβωμένο τό ῾χειτὸ δείλιασμα κι ὅλο ρωτᾷ καὶ μήτε ναὶ μήτε ὄχιδὲν τοῦ ἀποκρίνεται κανείς καὶ πάει κι ὅλο προσμένειτὸ λόγο ποὺ δὲν ἔρχεται καὶ μία ντροπὴ τὸ δένειΜὰ τὸ τσεκοῦρι μοναχὰ στὸ χέρι σὰν κρατήσωκαὶ τὸ τσεκοῦρι μου ψυχὴ μ᾿ ἕνα θυμὸ περίσσοΤάχα ποιὸς μάγος ποιὸ στοιχειὸ τοῦ δούλεψε τ᾿ ἀτσάλικαὶ νιώθω φλόγα τὴν καρδιὰ καὶ βράχο τὸ κεφάλικαὶ θέλω νὰ τραβήξω ἐμπρὸς καὶ πλατωσιὲς ν᾿ ἀνοίξωκαὶ μ᾿ ἕνα Ναὶ νὰ τιναχτῶ μ᾿ ἕνα Ὄχι νὰ βροντήξωΚαβάλα στὸ νοητάκι μου δὲν τρέμω σας ὅποιοι εἶστεγκρικάω βγαίνει ἀπὸ μέσα του μιὰ προσταγή Γκρεμίστε

ΚΠ ΚΑΒΑΦΗΣ

3

Όσο μπορείςΚι αν δεν μπορείς να κάμεις την ζωή σου όπως την θέλειςτούτο προσπάθησε τουλάχιστονόσο μπορείς μην την εξευτελίζειςμες στην πολλή συνάφεια του κόσμουμες στες πολλές κινήσεις κι ομιλίεςΜην την εξευτελίζεις πηαίνοντάς τηνγυρίζοντας συχνά κι εκθέτοντάς τηνστων σχέσεων και των συναναστροφώντην καθημερινήν ανοησίαως που να γίνει σα μια ξένη φορτική

ΤείχηΧωρίς περίσκεψιν χωρίς λύπην χωρίς αιδώμεγάλα κrsquo υψηλά τριγύρω μου έκτισαν τείχηΚαι κάθομαι και απελπίζομαι τώρα εδώΆλλο δεν σκέπτομαι τον νουν μου τρώγει αυτή η τύχηmiddotδιότι πράγματα πολλά έξω να κάμω είχονΑ όταν έκτιζαν τα τείχη πώς να μην προσέξωΑλλά δεν άκουσα ποτέ κρότον κτιστών ή ήχονΑνεπαισθήτως μrsquo έκλεισαν από τον κόσμον έξω

CHE FECEhellip IL GRAN RIFIUTOΣε μερικούς ανθρώπους έρχεται μια μέραπου πρέπει το μεγάλο Ναι ή το μεγάλο το Όχινα πούνε Φανερώνεται αμέσως όποιος τόχειέτοιμο μέσα του το Ναι και λέγοντάς το πέραπηγαίνει στην τιμή και στην πεποίθησί τουΟ αρνηθείς δεν μετανοιώνει Αν ρωτιούνταν πάλιόχι θα ξαναέλεγε Κι όμως τον καταβάλλει2εκείνο τrsquo όχι ndashτο σωστόndash εις όλην την ζωή του[1901]

Τα παράθυραΣrsquo αυτές τες σκοτεινές κάμαρες που περνώμέρες βαρυές επάνω κάτω τριγυρνώγια νάβρω τα παράθυρα ndashΌταν ανοίξειένα παράθυρο θάναι παρηγορίαndashΜα τα παράθυρα δεν βρίσκονται ή δεν μπορώνα τάβρω Και καλλίτερα ίσως να μην τα βρωΊσως το φως θάναι μια νέα τυραννίαΠοιος ξέρει τι καινούρια πράγματα θα δείξει

Οδυσσέα Ελύτη [Πίνοντας ήλιο κορινθιακό]Πίνοντας ήλιο κορινθιακό Διαβάζοντας τα μάρμαρα Δρασκελίζοντας αμπέλια θάλασσες Σημαδεύοντας με το καμάκι Ένα τάμα ψάρι που γλιστρά Βρήκα τα φύλλα που ο ψαλμός του ήλιου αποστηθίζει

4

Τη ζωντανή στεριά που ο πόθος χαίρεται Νrsquo ανοίγει Πίνω νερό κόβω καρπό Χώνω το χέρι μου στις φυλλωσιές του άνεμου Οι λεμονιές αρδεύουνε τη γύρη της καλοκαιριάς Τα πράσινα πούλια σκίζουν τα όνειρά μου Φεύγω με μια ματιά Ματιά πλατιά όπου ο κόσμος ξαναγίνεται Όμορφος από την αρχή στα μέτρα της καρδιάς

Μίλτος Σαχτούρης Η αποκριάΜακριά σ ένα άλλο κόσμο γίνηκε αυτήη αποκριάτο γαϊδουράκι γύριζε μες στους έρημους δρόμουςόπου δεν ανάπνεε κανείςπεθαμένα παιδιά ανέβαιναν ολοένα στον ουρανόκατέβαιναν μια στιγμή να πάρουν τους αετούς τουςπου τους είχαν ξεχάσειέπεφτε χιόνι γυάλινος χαρτοπόλεμοςμάτωνε τις καρδιέςμια γυναίκα γονατισμένηανάστρεφε τα μάτια της σα νεκρήμόνο περνούσαν φάλαγγες στρατιώτες εν δυοεν δυο με παγωμένα δόντιαΤο βράδυ βγήκε το φεγγάριαποκριάτικογεμάτο μίσοςτο δέσαν και το πέταξαν στη θάλασσαμαχαιρωμένοΜακριά σ ένα άλλο κόσμο γίνηκε αυτήη αποκριά

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ1 Να συγκρίνετε τα ποιήματα του Καρυωτάκη με παραδοσιακά ποιήματα και

εντοπίσετε τις διαφορές της καρυωτακικής από την παραδοσιακή ποίηση στο περιεχόμενο και στη μορφή

2 Να συγκρίνετε τα ποιήματα του Καβάφη με τα παραδοσιακά ποιήματα και εντοπίσετε τις διαφορές της καβαφικής από την παραδοσιακή ποίηση στο περιεχόμενο και στη μορφή

3 Να εντοπίσετε τα σύμβολα σε όσα ποιήματα υπάρχουν και να τα κατατάξετε σε κατηγορίες ανάλογα με το είδος τους (αντικείμενα φυσικά φαινόμενα εικόνες ήχοι)

4 Να εντοπίσετε πιο laquoποιητικέςraquo και τις πιο laquoκαθημερινέςraquo λέξεις στα ποιήματα και να τις τοποθετήσετε σε πίνακα με δύο ή περισσότερες στήλες

5 Ποια στοιχεία της ποιητικής του Ελύτη τον καθιστούν έναν από τους βασικότερους εισηγητές του μοντερνισμού στην Ελλάδα

6 To ποίημα του Μ Σαχτούρη είναι υπερρεαλιστικό Να εξηγήσετε για ποιο λόγο το κατατάσσουμε σ΄ αυτό το λογοτεχνικό κίνημα

5

του laquoπεριβάλλοντοςraquo της laquoεποχήςraquo

(από τα Ποιήματα και Πεζά Ερμής 1972)

Κ Καρυωτάκης [Είμαστε κάτι]Eίμαστε κάτι ξεχαρβαλωμένες κιθάρες O άνεμος όταν περνάει στίχους ήχους παράφωνους ξυπνάει στις χορδές που κρέμονται σαν καδένες

Eίμαστε κάτι απίστευτες αντένες Yψώνονται σα δάχτυλα στα χάη στην κορυφή τους τ άπειρο αντηχάει μα γρήγορα θα πέσουνε σπασμένες

Eίμαστε κάτι διάχυτες αισθήσεις χωρίς ελπίδα να συγκεντρωθούμε Στα νεύρα μας μπερδεύεται όλη η φύσις

Στο σώμα στην ενθύμηση πονούμε Mας διώχνουνε τα πράγματα κι η ποίησις είναι το καταφύγιο που φθονούμε

Ναπολέων Λαπαθιώτης ΠαραμύθιΜιὰ φορὰ κι ἕνα καιρόπᾶνε τώρα χρόνιασ᾿ ἕνα τόπο μακρινόζοῦσαν μέσ᾿ στὰ χιόνια

Πάγωναν τὰ λούλουδαμίσευαν τ᾿ ἀηδόνιακαλοκαίρι ζύγωνεκι ἦταν ὅλο χιόνια

Μάτια πάντα σκοτεινάμέτωπα σκυμμένακι ἄνθρωποι δὲ βάδιζανμὲ ρυθμὸ κανένα

Μιὰν ἀγάπη πέρασε-μετὰ πόσα χρόνια-καὶ τὰ μάτια δάκρυσανκι ἕλιωσαν τὰ χιόνια

Καρυωτάκης Kώστας [Σαν δέσμη από τριαντάφυλλα]Σαν δέσμη από τριαντάφυλλαείδα το βράδυ αυτόKάποια χρυσή λεπτότατη

2

στους δρόμους ευωδιάKαι στην καρδιάαιφνίδια καλοσύνηΣτα χέρια το παλτόστ ανεστραμμένο πρόσωπο η σελήνηHλεκτρισμένη από φιλήματαθα λεγες την ατμόσφαιραH σκέψις τα ποιήματαβάρος περιττό

Έχω κάτι σπασμένα φτεράΔεν ξέρω καν γιατί μας ήρθετο καλοκαίρι αυτόΓια ποιαν ανέλπιστη χαράγια ποιες αγάπεςγια ποιο ταξίδι ονειρευτό

ΚΠαλαμάς Ὁ γκρεμιστής

Ἀκοῦστε Ἐγὼ εἶμαι ὁ γκρεμιστής γιατί εἶμ᾿ ἐγὼ κι ὁ κτίστηςὁ διαλεχτὸς τῆς ἄρνησης κι ὁ ἀκριβογιὸς τῆς πίστηςΚαὶ θέλει καὶ τὸ γκρέμισμα νοῦ καὶ καρδιὰ καὶ χέριΣτοῦ μίσους τὰ μεσάνυχτα τρέμει ἑνὸς πόθου ἀστέριΚι ἂν εἶμαι τῆς νυχτιᾶς βλαστός τοῦ χαλασμοῦ πατέραςπάντα κοιτάζω πρὸς τὸ φῶς τὸ ἀπόμακρο τῆς μέραςἐγὼ ὁ σεισμὸς ὁ ἀλύπητος ἐγὼ κι ὁ ἀνοιχτομάτηςτοῦ μακρεμένου ἀγναντευτής κι ὁ κλέφτης κι ὁ ἀπελάτηςκαὶ μὲ τὸ καριοφίλι μου καὶ μὲ τ᾿ ἀπελατίκιτὴν πολιτεία τὴν κάνω ἐρμιά γῆ χέρσα τὸ χωράφιΚάλλιο φυτρῶστε ἀγκριαγκαθιές καὶ κάλλιο οὐρλιάστε λύκοικάλλιο φουσκῶστε πόταμοι καὶ κάλλιο ἀνοῖχτε τάφοικαί δυναμίτη βρόντηξε καὶ σιγοστάλαξε αἷμαπαρὰ σὲ πύργους ἄρχοντας καὶ σὲ ναοὺς τὸ ΨέμαΤῶν πρωτογέννητων καιρῶν ἡ πλάση μὲ τ᾿ ἀγρίμιαξανάρχεται Καλῶς νὰ ῾ρθῆ Γκρεμίζω τὴν ἀσκήμιαΕἶμ᾿ ἕνα ἀνήμπορο παιδὶ ποὺ σκλαβωμένο τό ῾χειτὸ δείλιασμα κι ὅλο ρωτᾷ καὶ μήτε ναὶ μήτε ὄχιδὲν τοῦ ἀποκρίνεται κανείς καὶ πάει κι ὅλο προσμένειτὸ λόγο ποὺ δὲν ἔρχεται καὶ μία ντροπὴ τὸ δένειΜὰ τὸ τσεκοῦρι μοναχὰ στὸ χέρι σὰν κρατήσωκαὶ τὸ τσεκοῦρι μου ψυχὴ μ᾿ ἕνα θυμὸ περίσσοΤάχα ποιὸς μάγος ποιὸ στοιχειὸ τοῦ δούλεψε τ᾿ ἀτσάλικαὶ νιώθω φλόγα τὴν καρδιὰ καὶ βράχο τὸ κεφάλικαὶ θέλω νὰ τραβήξω ἐμπρὸς καὶ πλατωσιὲς ν᾿ ἀνοίξωκαὶ μ᾿ ἕνα Ναὶ νὰ τιναχτῶ μ᾿ ἕνα Ὄχι νὰ βροντήξωΚαβάλα στὸ νοητάκι μου δὲν τρέμω σας ὅποιοι εἶστεγκρικάω βγαίνει ἀπὸ μέσα του μιὰ προσταγή Γκρεμίστε

ΚΠ ΚΑΒΑΦΗΣ

3

Όσο μπορείςΚι αν δεν μπορείς να κάμεις την ζωή σου όπως την θέλειςτούτο προσπάθησε τουλάχιστονόσο μπορείς μην την εξευτελίζειςμες στην πολλή συνάφεια του κόσμουμες στες πολλές κινήσεις κι ομιλίεςΜην την εξευτελίζεις πηαίνοντάς τηνγυρίζοντας συχνά κι εκθέτοντάς τηνστων σχέσεων και των συναναστροφώντην καθημερινήν ανοησίαως που να γίνει σα μια ξένη φορτική

ΤείχηΧωρίς περίσκεψιν χωρίς λύπην χωρίς αιδώμεγάλα κrsquo υψηλά τριγύρω μου έκτισαν τείχηΚαι κάθομαι και απελπίζομαι τώρα εδώΆλλο δεν σκέπτομαι τον νουν μου τρώγει αυτή η τύχηmiddotδιότι πράγματα πολλά έξω να κάμω είχονΑ όταν έκτιζαν τα τείχη πώς να μην προσέξωΑλλά δεν άκουσα ποτέ κρότον κτιστών ή ήχονΑνεπαισθήτως μrsquo έκλεισαν από τον κόσμον έξω

CHE FECEhellip IL GRAN RIFIUTOΣε μερικούς ανθρώπους έρχεται μια μέραπου πρέπει το μεγάλο Ναι ή το μεγάλο το Όχινα πούνε Φανερώνεται αμέσως όποιος τόχειέτοιμο μέσα του το Ναι και λέγοντάς το πέραπηγαίνει στην τιμή και στην πεποίθησί τουΟ αρνηθείς δεν μετανοιώνει Αν ρωτιούνταν πάλιόχι θα ξαναέλεγε Κι όμως τον καταβάλλει2εκείνο τrsquo όχι ndashτο σωστόndash εις όλην την ζωή του[1901]

Τα παράθυραΣrsquo αυτές τες σκοτεινές κάμαρες που περνώμέρες βαρυές επάνω κάτω τριγυρνώγια νάβρω τα παράθυρα ndashΌταν ανοίξειένα παράθυρο θάναι παρηγορίαndashΜα τα παράθυρα δεν βρίσκονται ή δεν μπορώνα τάβρω Και καλλίτερα ίσως να μην τα βρωΊσως το φως θάναι μια νέα τυραννίαΠοιος ξέρει τι καινούρια πράγματα θα δείξει

Οδυσσέα Ελύτη [Πίνοντας ήλιο κορινθιακό]Πίνοντας ήλιο κορινθιακό Διαβάζοντας τα μάρμαρα Δρασκελίζοντας αμπέλια θάλασσες Σημαδεύοντας με το καμάκι Ένα τάμα ψάρι που γλιστρά Βρήκα τα φύλλα που ο ψαλμός του ήλιου αποστηθίζει

4

Τη ζωντανή στεριά που ο πόθος χαίρεται Νrsquo ανοίγει Πίνω νερό κόβω καρπό Χώνω το χέρι μου στις φυλλωσιές του άνεμου Οι λεμονιές αρδεύουνε τη γύρη της καλοκαιριάς Τα πράσινα πούλια σκίζουν τα όνειρά μου Φεύγω με μια ματιά Ματιά πλατιά όπου ο κόσμος ξαναγίνεται Όμορφος από την αρχή στα μέτρα της καρδιάς

Μίλτος Σαχτούρης Η αποκριάΜακριά σ ένα άλλο κόσμο γίνηκε αυτήη αποκριάτο γαϊδουράκι γύριζε μες στους έρημους δρόμουςόπου δεν ανάπνεε κανείςπεθαμένα παιδιά ανέβαιναν ολοένα στον ουρανόκατέβαιναν μια στιγμή να πάρουν τους αετούς τουςπου τους είχαν ξεχάσειέπεφτε χιόνι γυάλινος χαρτοπόλεμοςμάτωνε τις καρδιέςμια γυναίκα γονατισμένηανάστρεφε τα μάτια της σα νεκρήμόνο περνούσαν φάλαγγες στρατιώτες εν δυοεν δυο με παγωμένα δόντιαΤο βράδυ βγήκε το φεγγάριαποκριάτικογεμάτο μίσοςτο δέσαν και το πέταξαν στη θάλασσαμαχαιρωμένοΜακριά σ ένα άλλο κόσμο γίνηκε αυτήη αποκριά

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ1 Να συγκρίνετε τα ποιήματα του Καρυωτάκη με παραδοσιακά ποιήματα και

εντοπίσετε τις διαφορές της καρυωτακικής από την παραδοσιακή ποίηση στο περιεχόμενο και στη μορφή

2 Να συγκρίνετε τα ποιήματα του Καβάφη με τα παραδοσιακά ποιήματα και εντοπίσετε τις διαφορές της καβαφικής από την παραδοσιακή ποίηση στο περιεχόμενο και στη μορφή

3 Να εντοπίσετε τα σύμβολα σε όσα ποιήματα υπάρχουν και να τα κατατάξετε σε κατηγορίες ανάλογα με το είδος τους (αντικείμενα φυσικά φαινόμενα εικόνες ήχοι)

4 Να εντοπίσετε πιο laquoποιητικέςraquo και τις πιο laquoκαθημερινέςraquo λέξεις στα ποιήματα και να τις τοποθετήσετε σε πίνακα με δύο ή περισσότερες στήλες

5 Ποια στοιχεία της ποιητικής του Ελύτη τον καθιστούν έναν από τους βασικότερους εισηγητές του μοντερνισμού στην Ελλάδα

6 To ποίημα του Μ Σαχτούρη είναι υπερρεαλιστικό Να εξηγήσετε για ποιο λόγο το κατατάσσουμε σ΄ αυτό το λογοτεχνικό κίνημα

5

στους δρόμους ευωδιάKαι στην καρδιάαιφνίδια καλοσύνηΣτα χέρια το παλτόστ ανεστραμμένο πρόσωπο η σελήνηHλεκτρισμένη από φιλήματαθα λεγες την ατμόσφαιραH σκέψις τα ποιήματαβάρος περιττό

Έχω κάτι σπασμένα φτεράΔεν ξέρω καν γιατί μας ήρθετο καλοκαίρι αυτόΓια ποιαν ανέλπιστη χαράγια ποιες αγάπεςγια ποιο ταξίδι ονειρευτό

ΚΠαλαμάς Ὁ γκρεμιστής

Ἀκοῦστε Ἐγὼ εἶμαι ὁ γκρεμιστής γιατί εἶμ᾿ ἐγὼ κι ὁ κτίστηςὁ διαλεχτὸς τῆς ἄρνησης κι ὁ ἀκριβογιὸς τῆς πίστηςΚαὶ θέλει καὶ τὸ γκρέμισμα νοῦ καὶ καρδιὰ καὶ χέριΣτοῦ μίσους τὰ μεσάνυχτα τρέμει ἑνὸς πόθου ἀστέριΚι ἂν εἶμαι τῆς νυχτιᾶς βλαστός τοῦ χαλασμοῦ πατέραςπάντα κοιτάζω πρὸς τὸ φῶς τὸ ἀπόμακρο τῆς μέραςἐγὼ ὁ σεισμὸς ὁ ἀλύπητος ἐγὼ κι ὁ ἀνοιχτομάτηςτοῦ μακρεμένου ἀγναντευτής κι ὁ κλέφτης κι ὁ ἀπελάτηςκαὶ μὲ τὸ καριοφίλι μου καὶ μὲ τ᾿ ἀπελατίκιτὴν πολιτεία τὴν κάνω ἐρμιά γῆ χέρσα τὸ χωράφιΚάλλιο φυτρῶστε ἀγκριαγκαθιές καὶ κάλλιο οὐρλιάστε λύκοικάλλιο φουσκῶστε πόταμοι καὶ κάλλιο ἀνοῖχτε τάφοικαί δυναμίτη βρόντηξε καὶ σιγοστάλαξε αἷμαπαρὰ σὲ πύργους ἄρχοντας καὶ σὲ ναοὺς τὸ ΨέμαΤῶν πρωτογέννητων καιρῶν ἡ πλάση μὲ τ᾿ ἀγρίμιαξανάρχεται Καλῶς νὰ ῾ρθῆ Γκρεμίζω τὴν ἀσκήμιαΕἶμ᾿ ἕνα ἀνήμπορο παιδὶ ποὺ σκλαβωμένο τό ῾χειτὸ δείλιασμα κι ὅλο ρωτᾷ καὶ μήτε ναὶ μήτε ὄχιδὲν τοῦ ἀποκρίνεται κανείς καὶ πάει κι ὅλο προσμένειτὸ λόγο ποὺ δὲν ἔρχεται καὶ μία ντροπὴ τὸ δένειΜὰ τὸ τσεκοῦρι μοναχὰ στὸ χέρι σὰν κρατήσωκαὶ τὸ τσεκοῦρι μου ψυχὴ μ᾿ ἕνα θυμὸ περίσσοΤάχα ποιὸς μάγος ποιὸ στοιχειὸ τοῦ δούλεψε τ᾿ ἀτσάλικαὶ νιώθω φλόγα τὴν καρδιὰ καὶ βράχο τὸ κεφάλικαὶ θέλω νὰ τραβήξω ἐμπρὸς καὶ πλατωσιὲς ν᾿ ἀνοίξωκαὶ μ᾿ ἕνα Ναὶ νὰ τιναχτῶ μ᾿ ἕνα Ὄχι νὰ βροντήξωΚαβάλα στὸ νοητάκι μου δὲν τρέμω σας ὅποιοι εἶστεγκρικάω βγαίνει ἀπὸ μέσα του μιὰ προσταγή Γκρεμίστε

ΚΠ ΚΑΒΑΦΗΣ

3

Όσο μπορείςΚι αν δεν μπορείς να κάμεις την ζωή σου όπως την θέλειςτούτο προσπάθησε τουλάχιστονόσο μπορείς μην την εξευτελίζειςμες στην πολλή συνάφεια του κόσμουμες στες πολλές κινήσεις κι ομιλίεςΜην την εξευτελίζεις πηαίνοντάς τηνγυρίζοντας συχνά κι εκθέτοντάς τηνστων σχέσεων και των συναναστροφώντην καθημερινήν ανοησίαως που να γίνει σα μια ξένη φορτική

ΤείχηΧωρίς περίσκεψιν χωρίς λύπην χωρίς αιδώμεγάλα κrsquo υψηλά τριγύρω μου έκτισαν τείχηΚαι κάθομαι και απελπίζομαι τώρα εδώΆλλο δεν σκέπτομαι τον νουν μου τρώγει αυτή η τύχηmiddotδιότι πράγματα πολλά έξω να κάμω είχονΑ όταν έκτιζαν τα τείχη πώς να μην προσέξωΑλλά δεν άκουσα ποτέ κρότον κτιστών ή ήχονΑνεπαισθήτως μrsquo έκλεισαν από τον κόσμον έξω

CHE FECEhellip IL GRAN RIFIUTOΣε μερικούς ανθρώπους έρχεται μια μέραπου πρέπει το μεγάλο Ναι ή το μεγάλο το Όχινα πούνε Φανερώνεται αμέσως όποιος τόχειέτοιμο μέσα του το Ναι και λέγοντάς το πέραπηγαίνει στην τιμή και στην πεποίθησί τουΟ αρνηθείς δεν μετανοιώνει Αν ρωτιούνταν πάλιόχι θα ξαναέλεγε Κι όμως τον καταβάλλει2εκείνο τrsquo όχι ndashτο σωστόndash εις όλην την ζωή του[1901]

Τα παράθυραΣrsquo αυτές τες σκοτεινές κάμαρες που περνώμέρες βαρυές επάνω κάτω τριγυρνώγια νάβρω τα παράθυρα ndashΌταν ανοίξειένα παράθυρο θάναι παρηγορίαndashΜα τα παράθυρα δεν βρίσκονται ή δεν μπορώνα τάβρω Και καλλίτερα ίσως να μην τα βρωΊσως το φως θάναι μια νέα τυραννίαΠοιος ξέρει τι καινούρια πράγματα θα δείξει

Οδυσσέα Ελύτη [Πίνοντας ήλιο κορινθιακό]Πίνοντας ήλιο κορινθιακό Διαβάζοντας τα μάρμαρα Δρασκελίζοντας αμπέλια θάλασσες Σημαδεύοντας με το καμάκι Ένα τάμα ψάρι που γλιστρά Βρήκα τα φύλλα που ο ψαλμός του ήλιου αποστηθίζει

4

Τη ζωντανή στεριά που ο πόθος χαίρεται Νrsquo ανοίγει Πίνω νερό κόβω καρπό Χώνω το χέρι μου στις φυλλωσιές του άνεμου Οι λεμονιές αρδεύουνε τη γύρη της καλοκαιριάς Τα πράσινα πούλια σκίζουν τα όνειρά μου Φεύγω με μια ματιά Ματιά πλατιά όπου ο κόσμος ξαναγίνεται Όμορφος από την αρχή στα μέτρα της καρδιάς

Μίλτος Σαχτούρης Η αποκριάΜακριά σ ένα άλλο κόσμο γίνηκε αυτήη αποκριάτο γαϊδουράκι γύριζε μες στους έρημους δρόμουςόπου δεν ανάπνεε κανείςπεθαμένα παιδιά ανέβαιναν ολοένα στον ουρανόκατέβαιναν μια στιγμή να πάρουν τους αετούς τουςπου τους είχαν ξεχάσειέπεφτε χιόνι γυάλινος χαρτοπόλεμοςμάτωνε τις καρδιέςμια γυναίκα γονατισμένηανάστρεφε τα μάτια της σα νεκρήμόνο περνούσαν φάλαγγες στρατιώτες εν δυοεν δυο με παγωμένα δόντιαΤο βράδυ βγήκε το φεγγάριαποκριάτικογεμάτο μίσοςτο δέσαν και το πέταξαν στη θάλασσαμαχαιρωμένοΜακριά σ ένα άλλο κόσμο γίνηκε αυτήη αποκριά

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ1 Να συγκρίνετε τα ποιήματα του Καρυωτάκη με παραδοσιακά ποιήματα και

εντοπίσετε τις διαφορές της καρυωτακικής από την παραδοσιακή ποίηση στο περιεχόμενο και στη μορφή

2 Να συγκρίνετε τα ποιήματα του Καβάφη με τα παραδοσιακά ποιήματα και εντοπίσετε τις διαφορές της καβαφικής από την παραδοσιακή ποίηση στο περιεχόμενο και στη μορφή

3 Να εντοπίσετε τα σύμβολα σε όσα ποιήματα υπάρχουν και να τα κατατάξετε σε κατηγορίες ανάλογα με το είδος τους (αντικείμενα φυσικά φαινόμενα εικόνες ήχοι)

4 Να εντοπίσετε πιο laquoποιητικέςraquo και τις πιο laquoκαθημερινέςraquo λέξεις στα ποιήματα και να τις τοποθετήσετε σε πίνακα με δύο ή περισσότερες στήλες

5 Ποια στοιχεία της ποιητικής του Ελύτη τον καθιστούν έναν από τους βασικότερους εισηγητές του μοντερνισμού στην Ελλάδα

6 To ποίημα του Μ Σαχτούρη είναι υπερρεαλιστικό Να εξηγήσετε για ποιο λόγο το κατατάσσουμε σ΄ αυτό το λογοτεχνικό κίνημα

5

Όσο μπορείςΚι αν δεν μπορείς να κάμεις την ζωή σου όπως την θέλειςτούτο προσπάθησε τουλάχιστονόσο μπορείς μην την εξευτελίζειςμες στην πολλή συνάφεια του κόσμουμες στες πολλές κινήσεις κι ομιλίεςΜην την εξευτελίζεις πηαίνοντάς τηνγυρίζοντας συχνά κι εκθέτοντάς τηνστων σχέσεων και των συναναστροφώντην καθημερινήν ανοησίαως που να γίνει σα μια ξένη φορτική

ΤείχηΧωρίς περίσκεψιν χωρίς λύπην χωρίς αιδώμεγάλα κrsquo υψηλά τριγύρω μου έκτισαν τείχηΚαι κάθομαι και απελπίζομαι τώρα εδώΆλλο δεν σκέπτομαι τον νουν μου τρώγει αυτή η τύχηmiddotδιότι πράγματα πολλά έξω να κάμω είχονΑ όταν έκτιζαν τα τείχη πώς να μην προσέξωΑλλά δεν άκουσα ποτέ κρότον κτιστών ή ήχονΑνεπαισθήτως μrsquo έκλεισαν από τον κόσμον έξω

CHE FECEhellip IL GRAN RIFIUTOΣε μερικούς ανθρώπους έρχεται μια μέραπου πρέπει το μεγάλο Ναι ή το μεγάλο το Όχινα πούνε Φανερώνεται αμέσως όποιος τόχειέτοιμο μέσα του το Ναι και λέγοντάς το πέραπηγαίνει στην τιμή και στην πεποίθησί τουΟ αρνηθείς δεν μετανοιώνει Αν ρωτιούνταν πάλιόχι θα ξαναέλεγε Κι όμως τον καταβάλλει2εκείνο τrsquo όχι ndashτο σωστόndash εις όλην την ζωή του[1901]

Τα παράθυραΣrsquo αυτές τες σκοτεινές κάμαρες που περνώμέρες βαρυές επάνω κάτω τριγυρνώγια νάβρω τα παράθυρα ndashΌταν ανοίξειένα παράθυρο θάναι παρηγορίαndashΜα τα παράθυρα δεν βρίσκονται ή δεν μπορώνα τάβρω Και καλλίτερα ίσως να μην τα βρωΊσως το φως θάναι μια νέα τυραννίαΠοιος ξέρει τι καινούρια πράγματα θα δείξει

Οδυσσέα Ελύτη [Πίνοντας ήλιο κορινθιακό]Πίνοντας ήλιο κορινθιακό Διαβάζοντας τα μάρμαρα Δρασκελίζοντας αμπέλια θάλασσες Σημαδεύοντας με το καμάκι Ένα τάμα ψάρι που γλιστρά Βρήκα τα φύλλα που ο ψαλμός του ήλιου αποστηθίζει

4

Τη ζωντανή στεριά που ο πόθος χαίρεται Νrsquo ανοίγει Πίνω νερό κόβω καρπό Χώνω το χέρι μου στις φυλλωσιές του άνεμου Οι λεμονιές αρδεύουνε τη γύρη της καλοκαιριάς Τα πράσινα πούλια σκίζουν τα όνειρά μου Φεύγω με μια ματιά Ματιά πλατιά όπου ο κόσμος ξαναγίνεται Όμορφος από την αρχή στα μέτρα της καρδιάς

Μίλτος Σαχτούρης Η αποκριάΜακριά σ ένα άλλο κόσμο γίνηκε αυτήη αποκριάτο γαϊδουράκι γύριζε μες στους έρημους δρόμουςόπου δεν ανάπνεε κανείςπεθαμένα παιδιά ανέβαιναν ολοένα στον ουρανόκατέβαιναν μια στιγμή να πάρουν τους αετούς τουςπου τους είχαν ξεχάσειέπεφτε χιόνι γυάλινος χαρτοπόλεμοςμάτωνε τις καρδιέςμια γυναίκα γονατισμένηανάστρεφε τα μάτια της σα νεκρήμόνο περνούσαν φάλαγγες στρατιώτες εν δυοεν δυο με παγωμένα δόντιαΤο βράδυ βγήκε το φεγγάριαποκριάτικογεμάτο μίσοςτο δέσαν και το πέταξαν στη θάλασσαμαχαιρωμένοΜακριά σ ένα άλλο κόσμο γίνηκε αυτήη αποκριά

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ1 Να συγκρίνετε τα ποιήματα του Καρυωτάκη με παραδοσιακά ποιήματα και

εντοπίσετε τις διαφορές της καρυωτακικής από την παραδοσιακή ποίηση στο περιεχόμενο και στη μορφή

2 Να συγκρίνετε τα ποιήματα του Καβάφη με τα παραδοσιακά ποιήματα και εντοπίσετε τις διαφορές της καβαφικής από την παραδοσιακή ποίηση στο περιεχόμενο και στη μορφή

3 Να εντοπίσετε τα σύμβολα σε όσα ποιήματα υπάρχουν και να τα κατατάξετε σε κατηγορίες ανάλογα με το είδος τους (αντικείμενα φυσικά φαινόμενα εικόνες ήχοι)

4 Να εντοπίσετε πιο laquoποιητικέςraquo και τις πιο laquoκαθημερινέςraquo λέξεις στα ποιήματα και να τις τοποθετήσετε σε πίνακα με δύο ή περισσότερες στήλες

5 Ποια στοιχεία της ποιητικής του Ελύτη τον καθιστούν έναν από τους βασικότερους εισηγητές του μοντερνισμού στην Ελλάδα

6 To ποίημα του Μ Σαχτούρη είναι υπερρεαλιστικό Να εξηγήσετε για ποιο λόγο το κατατάσσουμε σ΄ αυτό το λογοτεχνικό κίνημα

5

Τη ζωντανή στεριά που ο πόθος χαίρεται Νrsquo ανοίγει Πίνω νερό κόβω καρπό Χώνω το χέρι μου στις φυλλωσιές του άνεμου Οι λεμονιές αρδεύουνε τη γύρη της καλοκαιριάς Τα πράσινα πούλια σκίζουν τα όνειρά μου Φεύγω με μια ματιά Ματιά πλατιά όπου ο κόσμος ξαναγίνεται Όμορφος από την αρχή στα μέτρα της καρδιάς

Μίλτος Σαχτούρης Η αποκριάΜακριά σ ένα άλλο κόσμο γίνηκε αυτήη αποκριάτο γαϊδουράκι γύριζε μες στους έρημους δρόμουςόπου δεν ανάπνεε κανείςπεθαμένα παιδιά ανέβαιναν ολοένα στον ουρανόκατέβαιναν μια στιγμή να πάρουν τους αετούς τουςπου τους είχαν ξεχάσειέπεφτε χιόνι γυάλινος χαρτοπόλεμοςμάτωνε τις καρδιέςμια γυναίκα γονατισμένηανάστρεφε τα μάτια της σα νεκρήμόνο περνούσαν φάλαγγες στρατιώτες εν δυοεν δυο με παγωμένα δόντιαΤο βράδυ βγήκε το φεγγάριαποκριάτικογεμάτο μίσοςτο δέσαν και το πέταξαν στη θάλασσαμαχαιρωμένοΜακριά σ ένα άλλο κόσμο γίνηκε αυτήη αποκριά

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ1 Να συγκρίνετε τα ποιήματα του Καρυωτάκη με παραδοσιακά ποιήματα και

εντοπίσετε τις διαφορές της καρυωτακικής από την παραδοσιακή ποίηση στο περιεχόμενο και στη μορφή

2 Να συγκρίνετε τα ποιήματα του Καβάφη με τα παραδοσιακά ποιήματα και εντοπίσετε τις διαφορές της καβαφικής από την παραδοσιακή ποίηση στο περιεχόμενο και στη μορφή

3 Να εντοπίσετε τα σύμβολα σε όσα ποιήματα υπάρχουν και να τα κατατάξετε σε κατηγορίες ανάλογα με το είδος τους (αντικείμενα φυσικά φαινόμενα εικόνες ήχοι)

4 Να εντοπίσετε πιο laquoποιητικέςraquo και τις πιο laquoκαθημερινέςraquo λέξεις στα ποιήματα και να τις τοποθετήσετε σε πίνακα με δύο ή περισσότερες στήλες

5 Ποια στοιχεία της ποιητικής του Ελύτη τον καθιστούν έναν από τους βασικότερους εισηγητές του μοντερνισμού στην Ελλάδα

6 To ποίημα του Μ Σαχτούρη είναι υπερρεαλιστικό Να εξηγήσετε για ποιο λόγο το κατατάσσουμε σ΄ αυτό το λογοτεχνικό κίνημα

5

7 Che fece il gran rifiuto laquoΣε μερικούς ανθρώπους έρχεται μια μέρα που πρέπει το μεγάλο Ναι ή το μεγάλο το Όχι να πούνεraquo αναφέρει ο ΚΠ Καβάφης Πώς αντιλαμβάνεστε αυτή τη θέση του ποιητή Πιστεύετε ότι είναι επίκαιρα τα λόγια του ιδιαίτερα στην κρίσιμη εποχή που ζούμε Να γράψετε ένα σύντομο δοκίμιο όπου θα παρουσιάσετε τις απόψεις σας (περίπου 300 λέξεις)

6

Ποιήματα Καβάφη Λέξεις στίχοι φράσεις που έχουν

Διδακτικό τόνο

πεζολογία

Στοχαστική διάθεση

Ειρωνεία

Υπαινικτικότητα

Συμβολική χρήση ιστορικών προσώπων

7

ποιήματα σύμβολα-αντικείμενα

σύμβολα-φυσικά φαινόμενα

σύμβολα- εικόνες σύμβολα - ήχοι

8

• Ἀριστοτέλης Βαλαωρίτης- Ἡ πρὸς τὴν Πατρίδα Ἀγάπη μου

Ποιήματα Καβάφη Λέξεις στίχοι φράσεις που έχουν

Διδακτικό τόνο

πεζολογία

Στοχαστική διάθεση

Ειρωνεία

Υπαινικτικότητα

Συμβολική χρήση ιστορικών προσώπων

7

ποιήματα σύμβολα-αντικείμενα

σύμβολα-φυσικά φαινόμενα

σύμβολα- εικόνες σύμβολα - ήχοι

8

• Ἀριστοτέλης Βαλαωρίτης- Ἡ πρὸς τὴν Πατρίδα Ἀγάπη μου

ποιήματα σύμβολα-αντικείμενα

σύμβολα-φυσικά φαινόμενα

σύμβολα- εικόνες σύμβολα - ήχοι

8

• Ἀριστοτέλης Βαλαωρίτης- Ἡ πρὸς τὴν Πατρίδα Ἀγάπη μου