Ελληνισμός - Οκτώβριος 2012

ELLINIZMOSZ MAGYARORSZÁGI GÖRÖGÖKORSZÁGOS ÖNKORMÁNYZATÁNAK KIADVÁNYA

750 FT3 €

ΕΤΟΣ: 18ο ‘Εκδοση της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Ουγγαρίας

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2012

ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ

27/10/201210,00 π.μ. κατάθεση στεφάνων

(Vizafogó, Budapest, XIII. Népfürdő u., Duna-part)

7,00 μ.μ. εορταστική βραδιά προς τιμήν του ΟΧΙ(Πολιτιστικό Κέντρο József Attila, 1131

Budapest, József Attila tér 4.)

Με εγκάρδιους χαιρετισμούς

Το Προεδρείο ΑΕΟΥ

ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ

Η Αυτοδιοίκηση Ελλήνων Ουγγαρίας, ο Πολιτιστικός Σύλλογος Ελλήνων Ουγγαρίας και

η Αυτοδιοίκηση Ελλήνων του 13ου Διαμερίσματος Βουδαπέστηςσας προσκαλεί στον εορτασμό προς τιμήν της 72ης επετείου

του ιστορικού ΟΧΙ, που θα πραγματοποιηθεί

στις 27 Οκτωβρίου 2012, μέρα Σάββατο και ώρα 19,00στο Πολιτιστικό Κέντρο József Attila (1131 Budapest, József Attila tér 4.)

Στο πολιτιστικό πρόγραμμα συμμετέχουν:Οι μαθητές του 12τάξιου Συμπληρωματικού Σχολείου Ελληνικών,

η χορωδία «Καρυάτιδες»,τα χορευτικά συγκροτήματα «Ελληνισμός» και «Χελιδονάκι»,

η Γιαννούλα Στεφανίδου και ο Γιώργος Κολλάτος

Μετά το πολιτιστικό μέρος της εκδήλωσης θα ακολουθήσει διασκέδαση μέχρι τις πρωινές ώρες με την συμμετοχή Ελλήνων μουσικών της Ουγγαρίας και

της ορχήστρας από την Ελλάδα «Κοντραμπατζήδες»

Μετά τη λήξη του προγράμματος η είσοδος είναι 500 Ft.

Στις 27 Οκτωβρίου, μέρα Σάββατο και ώρα 10,00 στο Μνημείο Αντίστασης της οδού Vizafogó (Budapest, XIII. Népfürdő u., Duna-part) θα καταθέσουμε στεφάνι για να τιμή-

σουμε τους νεκρούς μας των εθνοαπελευθερωτικών αγώνων.

MEGHÍVÓ

A Magyarországi Görögök Országos Önkormányzata,a Magyarországi Görögök Kulturális Egyesületeés a XIII. ker. Görög Nemzetiségi Önkormányzatsok szeretettel meghívja Önt és kedves családját

a Görög Ellenállás 72. évfordulója alkalmából

2012. október 27-én, szombaton 19,00 órától a József Attila Művelődési Központban

(1131 Budapest, József Attila tér 4.) tartandó megemlékezésünkre.

Az ünnepi műsorban közreműködnek:A 12 Évfolyamos Kiegészítő Görög Nyelvoktató Iskola tanulói,

a „Kariatidák” kórusa,αz „Ellinismos” és a „Helidonaki” táncegyüttesek,

Stefanidu Janula és Kollátosz Jorgosz.

A programot reggelig tartó vigassággal zárjuk,magyarországi görög zenészek

és a görögországi „Kontrabatzides” zenekar részvételével.

A belépő a műsor után 500 Ft.

Október 27-én, szombaton, délelőtt 10,00 órakor, koszorúzási ünnepséget tartunk a Vizafogó utcai Mártírok Emlékműnél (Budapest, XIII. Népfürdő u., Duna-part) tisztelegve a görög ellenállási

mozgalomban elesettek, illetve a Magyarországon elhunyt görög ellenállók emléke előtt.

ΟκτώβριΟς 2012 • EτΟς: 18°

3

Επέτειος

Του Θανάση Ζιανού

Στην 71η επέτειο της Ιδρυσης του ΕΑΜ (Εθνικού Απελευθερωτικού Μετώπου)

Αν και πέρασαν 71 ολόκληρα χρόνια από την ίδρυση του ΕΑΜ στην Αθήνα στις 27 Σεπτεμ-

βρίου 1941, το έργο και οι αγώνες του ΕΑΜ υπέρ της πατρίδας θα ζει αιώνια στην ψυχή και στην συνείδηση του λαού μας. Η ίδρυση του ΕΑΜ αντήχησε στο σκλαβωμένο λαό μας σαν ιερό σάλπισμα για εθνικό ξεσηκωμό. Για πρώτη φορά στην ιστορία της πατρίδας μας πραγματοποιήθηκε μια τόσο πλατιά ενότητα του λαού μας. Σε σύντομο χρονικό διάστημα προσήλθαν στις γραμμές του πάνω από δυόμισι εκατομμύρια μέλη, μετατρέποντάς το στην πιο δυναμική, πολιτική και στρατιωτική ψυχή της Εθνικής Αντίστασης. «ΕΑΜ, ΕΑΜ, φωνή λαού, που φτάνει ως τ’ άστρα τ’ ουρανού» έγραψε ο μεγάλος λαϊκός ποιητής Βασίλης Ρώτας. Η φωνή του ΕΑΜ ακούγονταν σε ολόκληρη την επικράτεια της χώρας μας. Ο ελληνικός λαός στο ΕΑΜ βρήκε την έκφραση, την τιμή και την υπε-ρηφάνειά του. Ήταν η νέα Φιλική Εταιρεία που ξαναζωντάνεψε τους θρύλους της επανάστασης του 1821. Ενσάρκωσε τις πιο ηρωικές παραδό-σεις. Κατόρθωσε να οργανώσει και να καθοδη-γήσει ένα τεράστιο αντιστασιακό μήνυμα που θαύμαζε όλος ο κόσμος. Δημιούργησε τον θρυλικό ΕΛΑΣ (Ελληνικός Λαϊ-κός Απελευθερωτικός Στρατός), ο οποίος έδωσε πάνω από 600 μάχες με τον εχθρό, προξενώντας απώλειες 39 χιλιάδες νεκρούς και 22 χιλιάδες αιχμαλώτους. Απελευθέρωσε τα τρία τέταρτα της Ελλάδας, και απασχολούσε περίπου μισό εκατομμύριο στρατιώτες κατοχής που τόσο τους χρειάζονταν στο ανατολικό μέτωπο. Σημαντική ήταν και η συμβολή του ΕΛΑΝ (Ελλη-νικό Λαϊκό Απελευθερωτικό Ναυτικό) που δημι-ουργήθηκε το 1943, διέθετε 100 σκάφη και περισσότερους από 1200 μαχητές και αξιωματι-κούς. Το ΕΑΜ δημιούργησε τη Λαϊκή Δικαιοσύνη, την Πολιτική Επιτροπή Εθνικής Απελευθέρω-σης (ΠΕΕΑ), το Εθνικό Συμβούλιο των εκλεγμέ-νων αντιπροσώπων του λαού, το ΕΑΜ. Άνοιξε το δρόμο για την λαοκρατική αναγέννηση της μεταπολεμικής Ελλάδας, που θα πραγματοποι-ούνταν αν δεν μεσολαβούσε η αγγλική επέμβαση που με την ωμή βία κατέστειλε το λαϊκοδημο-κρατικό κίνημα. Το κράτος που εγκαταστάθηκε

μετά την απελευθέρωση της πατρίδας μας, κατα-δίκασε τους αγωνιστές της Εθνικής Αντίστασης, τους οδήγησε αλυσοδεμένους στις φυλακές και σε εξορίες, στα εκτελεστικά αποσπάσματα.Έγινε κάτι το τρομερό, τερατώδες – μοναδικό στην ιστορία της Ευρωπαϊκής Αντίστασης. Οι δοσίλογοι και οι συνεργάτες των κατακτητών να ανακηρύσσονται ήρωες της Εθνικής Αντίστα-σης, να καταλαμβάνουν ανώτερες θέσεις στον

κρατικό μηχανισμό, να τους στήνουν ακόμη και αγάλματα. Ενώ οι πραγματικοί ήρωες και πρω-τεργάτες της Εθνικής Αντίστασης διώχτηκαν, φυλακίστηκαν, εξορίστηκαν και εξοντώθηκαν.Τα επακόλουθα είναι γνωστά, φασιστική τρομο-κρατία, εμφύλιος σπαραγμός, που προξένησαν στο λαό μας ανυπολόγιστες ανθρώπινες υλικές και ηθικές ζημιές, μεταξύ άλλων και την πολιτική προσφυγιά. Τα ιδανικά και τα οράματα του ΕΑΜ και σήμερα ακόμη φωτίζουν και εμπνέουν το λαό μας, τις νέες γενιές στον αγώνα τους για την ειρήνη και τα ανθρώπινα δικαιώματα τους, που όλο και πιο ξετσίπωτα ποδοπατούνται.Η δική μας γενιά που έλαχε να πάρει μέρος στους αγώνες της Εθνικής Αντίστασης, είμαστε περήφανοι για την συμμετοχή μας στις αντιστα-σιακές οργανώσεις ΕΑΜ-ΕΛΑΣ-ΕΛΑΝ-ΕΠΟΝ-ΚΚΕ. Τιμή και δόξα στους αγωνιστές και αγωνίστριες του θρυλικού ΕΑΜ.

Ελληνισμóς • Έκδοση της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Ουγγαρίας

4

Τα νέα μας

του Λαοκράτη Κοράνη

Αγαπητοί ΑναγνώστεςΜετά την έναρξη της σχολικής χρονιάς άρχισε να γίνεται πιο έντονη και η δράση της κοινότη-τάς μας .Στις 25/09 παραβρεθήκαμε στην συνεδρίαση του συλλόγου μας, όπου και πάλι η συζήτηση κορυ-φώθηκε πάνω στο θέμα του Οίκου του Ελληνι-σμού, καθώς ακούστηκαν βαριές κατηγορίες κατά του προεδρείου του Δ.Σ. της Αυτοδιοίκησης, πως τρία χρόνια δεν γίνεται τίποτα . Θέλω να ενημε-ρώσω τους αναγνώστες πως η αγορά του ακινή-του ολοκληρώθηκε στα τέλη του 2009, τον Οκτώ-βριο, άμεσως τον επόμενο χρόνο τον Γενάρη του 2010 εκχώρισε η αυτοδιοίκηση 4.5 εκ. για την στε-γανοποίηση του κτιρίου και μέχρι τις 30 Μαρ-τίου 2012 ξοδεύτηκαν 46 εκατομμύρια φιορίνια. Το Μάιο αναμενόταν η προκήρυξη διαγωνισμού, δήλωσαν συμμετοχή 8 διαγωνιζόμενοι, δυστυχώς με παρέμβαση τελευταίας στιγμής ακυρώθηκε ο διαγωνισμός. Μετά το καλοκαίρι, στις 4 Σεπτεμ-βρίου με τον ίδιο τρόπο ακυρώνεται ξανά ο δια-γωνισμός. Στις 18 Οκτώβρη μπαίνει πάλι το θέμα στην ημερήσια διάταξη.

Θέλω να διαβεβαιώσω τους αναγνώστες πως πολλές συζητήσεις γίνονται εκτός Δ.Σ. για μετα-βίβαση της υψηλής κυριότητας του ακινήτου, μα μόνο τώρα στην συνεδρίαση του Δ.Σ. στις 18 Οκτώβρη βάση της απόφασης του προέδρου του συλλόγου, περιλαμβάνεται στην ημερήσια διά-ταξη προς συζήτηση.Στις 29/09 τιμήσαμε την ημέρα του ερχομού των Ελλήνων στην αναγκαστική προσφυγιά. Στο χώρο των αποθηκών του καπνεργοστασίου, εμείς οι πολιτικοί πρόσφυγες κατοικήσαμε από το 1950 μέχρι το 1963 και 1968, όχι μόνον χωρίς υπηκο-ότητα αλλά με αφαιρεμένη την ιθαγένεια ακόμα και από τα νεογέννητα, αλλά όσο μας μισούσε το αστικό κράτος του βασιλιά, τόσο μεγαλύτερη ήταν η φροντίδα τον δασκάλων μας να αγαπούμε την πατρίδα μας και μορφές της όπως ο Κολο-κοτρώνης, ο Μπελογιάννης...Η ημέρα που ορί-στηκε για την μνήμη δεν είναι καθόλου τυχαία: 27 Σεπτεμβρίου ιδρύθηκε το ΕΑΜ με το οποίο ριζώ-θηκε μες την καρδιά μας ο δίκαιος αγώνας των γονέων μας που συνεχίστηκε με τον ΔΣΕ, για μια Ελλάδα ελεύθερη και ανεξάρτητη.

M E G H Í V ÓA Szervezeti és Működési Szabályzat 15. § (1) pontja értelmében

a Közgyűlés rendes ülését2012. október 18. csütörtök

17,30 óráraösszehívom, és kérem szíves megjelenését

Az ülés helye: MGOÖ könyvtára(1054 Budapest, Vécsey u. 5.)

1.) A MGOÖ 2012. évi első félévi költségvetési beszámolója és az előirányzat- módosítás előterjesztése Előterjesztő: Koranisz Laokratisz elnökElőkészítésért felelős: Sianos Tamás elnökhelyettesElőadó: Nagy Mónika gazdasági vezetőAz előterjesztést előzetesen megtárgyalja a Pénzügyi Bizottság

2.) Október 28-i Nemzeti Ünnepünk költségvetésének módosításaElőterjesztő: Koranisz Laokratisz elnökElőkészítésért felelős: Kollátosz Jorgosz elnökhelyettesElőadó: Kollátosz Jorgosz elnökhelyettes

3.) A 12 Évfolyamos Kiegészítő Görög Nyelvoktató Iskola beszámolója a 2012-2013-as tanévkezdésrőlElőterjesztő: Koranisz Laokratisz elnökElőadó: Dr. Szabó Kálmánné igazgatóAz előterjesztést előzetesen megtárgyalja az Oktatási és Kulturális Bizottság

4.) A Nikosz Beloiannisz Általános Iskola beszámolója a 2012-2013-as tanévkezdésrőlElőterjesztő: Koranisz Laokratisz elnökElőadó: Kósáné Hujber Katalin igazgatóAz előterjesztést előzetesen megtárgyalja az Oktatási és Kulturális Bizottság


5

Τα νέα μας

ΠΡΟΣΚΛΗΣΗΑγαπητοί Συμπατριώτες και Συμπατριώτισσες,

Η Αυτοδιοίκηση Ελλήνων του 11ου Διαμερίσματος της Βουδαπέστης και η Αυτοδιοίκηση Ελλήνων του 12ου Διαμερίσματος της Βουδαπέστης σας προσκαλούν να γιορτάσουμε μαζί οικογενειακώς την Εθνική Επέτειο της

28ης Οκτωβρίου 1940.

Στη γιορτή μας θα πραγματοποιηθεί και μουσική βραδιά.

Είσοδος ελεύθερη!

Ημερομηνία: 26. Οκτωβρίου 2012.

Ώρα: 20.00 - 23.00

Τόπος: MOM Πολιτιστικό Κέντρο| 1124 Βουδαπέστη | οδός Τσουρς «Csörsz» 18.

MEGHÍVÓKedves Honfi társaim!

A XI. Kerületi Görög Önkormányzat és a XΙI. Kerületi Görög Önkormányzat szeretettel meghívja önt és kedves családját, hogy együtt ünnepeljük meg nemzeti ünnepünket, az 1940-es történelmi „OXI”-t.

Belépés ingyenes!

Időpont: 2012. Október 26.

20:00 - 23:00 óra

Helyszín: MOM Kulturális Központ | 1124 Budapest | Csörsz u. 18.

MEGHÍVÓ

5.) A Börzsöny utcai ingatlan kiviteli terveiről szóló közbeszerzési pályázat kiírásaElőterjesztő: Koranisz Laokratisz elnökElőkészítésért felelős: Jogi Bizottság Előadó: Jogi Bizottság elnöke

6.) A MGOÖ Börzsöny utcai ingatlanának tulajdonjogi helyzete, különös tekintettel a nemzeti vagyonról szóló törvényben fog-laltakra.Előterjesztő: Koranisz Laokratisz elnök Előkészítésért felelős: Jogi Bizottság Előadó: Miliosz Nikolett, a Jogi Bizottság elnöke

Budapest, 2012. október 4.

Kérem a testületi tagokat, a bizottságokat, hogy a napirendi pontokra vonatkozó előterjesztéseket 5 napon belül küldjék meg az önkormányzat irodájába.

Koranisz Laokratiszelnök


6

Τα νέα μας

EMBERI ERŐFORRÁSOK MINISZTÉRIUMAEGYHÁZI, NEMZETISÉGI ÉS CIVIL TÁRSADALMI KAPCSOLATOKÉRT FELELŐS ÁLLAMTITKÁRSÁG

Felhívás Nemzetiségekért Díj jelölésre

Az Emberi Erőforrások Minisztériumának Egyházi, Nemzetiségi és Civil Társadalmi Kapcsolatokért Felelős Államtit-kársága felhívást tesz közzé a 2012. évi Nemzetiségekért Díj jelölésére. A Nemzetiségekért Díj elismerésében a magyarországi nemzetiségek érdekében a nemzetiségi közéletben, az oktatásban, a kultúrában, az egyházi életben, a tudományban, a tömegtájékoztatásban, a gazdasági önszervező-dés területén példaértékű tevékenységet végző személyek, szervezetek és nemzetiségi önkormányzatok részesül-hetnek. Az állami elismerés átadására 2012-ben a Nemzetiségek Napjáról (december 18.) történő megemlékezés kiemelt eseményeként kerül sor. A 2012. évi díjazottakra vonatkozó adatokkal és részletes indoklással ellátott javaslatokat ahttp://www.kormany.hu/hu/dok?source=8&type=407#!DocumentBrowse oldalon található adatlapon 2012. októ-ber 31-éig lehet eljuttatni az Emberi Erőforrások Minisztériumának Egyházi, Nemzetiségi és Civil Társadalmi Kap-csolatokért Felelős Államtitkárságának postai címére (1884 Budapest, Pf. 1.) egyúttal a [email protected] e-mail címére is. A Nemzetiségekért Díj odaítélése a 2/2012. (VIII. 9.) ME rendelet alapján történik.

Budapest, 2012. október 5.

Αντιδράσεις στο χωριό ΜπελογιάννηςΈνταση προκάλεσε η απόφαση του τοπικού συμβου-λίου του χωριού Μπελογιάννης στις αρχές του μήνα, να απομακρυνθεί η αναμνηστική πλάκα για τους σοβι-ετικούς στρατιώτες που έχασαν τη ζωή τους κατά την απελευθέρωση της Ουγγαρίας από τους Γερμανούς το 1945. Η πρόταση έγινε από τον Κρίστιαν Μπένε και το συμβούλιο με 4 ψήφους υπέρ, 1 κατά και 2 απόντες, ψήφισε υπέρ της μεταφοράς του σοβιετικού μνημείου στην αναμνηστική συλλογή του χωριού και την τοποθέ-τηση, στη θέση του, της πλάκας προς τιμήν της εξέγερ-σης του 1956 που μέχρι τώρα βρισκόταν στο Δημαρ-χείο. Όταν έγινε γνωστή η απόφαση, αρκετοί κάτοικοι αντέδρασαν, λέγοντας πως το συγκεκριμένο μνημείο είναι συνδεδεμένο με την ιστορία του χωριού καθώς οι παππούδες και οι πατεράδες τους το τοποθέτησαν εκεί και δεν μπορεί να λαμβάνεται μια τέτοια απόφαση χωρίς να τους συμβουλευτούν.Ο δήμαρχος του χωριού κ.Κώστας Παπαλέξης πρότεινε τη σύγκληση καινούριου συμβουλίου τις επόμενες μέρες όπου θα ξανασυζητούσαν το θέμα, καθώς θεώρησε ότι

μάλλον πάρθηκε βιαστικά μια τέτοια σημαντική από-φαση χωρίς να ληφθεί υπόψη η σημασία του μνημείου για αρκετές από τις οικογένειες του χωριού. Πράγματι, στις 11 Οκτωβρίου το συμβούλιο, παρουσία κατοίκων, καταψήφισε την προηγούμενη απόφαση και ενέκρινε τελικά την παραμονή του μνημείου ως έχει.

Β. Αυγουροπούλου


7

Τα νέα μας

Προς όλους τους ενδιαφερόμενουςΑξιότιμοι Πρόεδροι και Εκπρόσωποι

Αυτοδιοικήσεων και Οργανώσεων

Σας ενημερώνουμε ότι η εφημερίδα μας εκδίδεται σε μηνιαία βάση. Στό-χος μας είναι να προβάλλονται όλες οι Αυτοδιοικήσεις, Σύλλογοι και Οργα-νώσεις Ελλήνων της Ουγγαρίας.Για την επίτευξη αυτού του σκοπού παρακα-λείστε να στέλνετε τα άρθρα και τις ανακοινώσεις σας στην ηλεκτρονική διεύθυνση της εφημερίδας: [email protected] .Είμαστε πρόθυμοι για μια στενή συνερ-γασία μαζί σας!

– Στείλτε μας τα σχόλια, τις παρατηρή-σεις ή τις προτάσεις σας.– Ενημερώστε μας για τις δραστηριότη-τες του Οργανισμού ή της Αυτοδιοίκη-σής σας,ή της επιχείρησής σας (Ανακοί-νωση, Δελτίο Τύπου ή Πρόσκληση, κλπ )– Η Συντακτική Επιτροπή παρακαλεί τους ανταποκριτές και τους αρθρογρά-φους της εφημερίδας μας να αποστέλ-λουν τα άρθρα και τις ανταποκρίσεις τους στο όνομα της Βούλας Αυγουρο-πούλου.Επίσης σας ενημερώνουμε ότι η ύλη της εφημερίδας κλείνει την 1η του μηνός.Όλα τα άρθρα που δημοσιεύονται εκφράζουν την άποψη του συγγραφέ-α.Ο κάθε αρθρογράφος είναι υπεύθυ-νος για το περιέχομενο του γραπτού που δημοσιεύει. Η Σύνταξή μας έχει όμως το δικαίωμα να κάνει διορθώσεις ορθογραφίας,ύφους και σύνταξης.

Η Συντακτική Επιτροπή της εφη-μερίδας ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΣ

Minden, az újságunkban megjelenő véle-mény kizárólag a cikkek íróinak nézetét fejezi ki. Minden cikkíró maga felelős a megjelent cikk tartalmáért. Szerkesztő-ségünknek azonban joga van helyesírási és mondattani javításokat végezni.

Az ELLINIZMOSZ Szerkesztőbizottsága

Ανακοινώθηκαν τα αποτελέσματα των Ελλήνων του εξωτερικού, που εισάγο-

νται στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση

Τ α αποτελέσματα των εισαγομέ-νων στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση,

Ελληνοπαίδων του εξωτερικού ανακοι-νώθηκαν στις αρχές του μήνα. Τα ονό-ματα είναι διαθέσιμα για τους ενδια-φερόμενους από το διαδίκτυο (στην ιστοσελίδα του ΥΠΑΙΘΠΑ, http://results.minedu.gov.gr). Οι ενδιαφερόμενοι θα μπορούν να πλη-ροφορούνται ονομαστικά τα αποτελέ-σματα, καθώς και την αναλυτική βαθ-μολογία, εφόσον πληκτρολογήσουν τον εξαψήφιο κωδικό τους αριθμό και τους

τέσσερις αρχικούς χαρακτήρες (επώ-νυμο- όνομα- πατρώνυμο- μητρώνυμο).

Πρόγραμμα World of DifferenceVodafone (in Greece and another 21 countries) provides

one year’s salary for 5 applicants yearly to work at a not-for-profi t organisation of their choice.

Το Vodafone World of Difference, για τρίτη συνεχή χρονιά, δίνει την ευκαι-ρία φέτος σε πέντε άτομα να αφιερώσουν έναν ολόκληρο χρόνο για να κάνουν τη «διαφορά» σε έναν κοινωφελή μη κερδοσκοπικό οργανισμό της επιλογής τους και να αμειφθούν για αυτό.

Το Vodafone World of Difference ξεκίνησε στην Ελλάδα τον Σεπτέμβριο του 2010 έχοντας μέχρι σήμερα αναδείξει 9 νικητές που εργάστηκαν στο μη κερδοσκοπικό οργανισμό της επιλογής τους σε περιοχές σε όλη την Ελλάδα, όπως Αθήνα, Κομοτηνή, Μυτιλήνη, Πάτρα, Πάρο και Πρέσπες. Οι υποψήφιοι μπορούν να δηλώσουν συμμετοχή από την 1η Οκτω-βρίου μέχρι και τις 11 Νοεμβρίου 2012. Για περισσότερες πληροφορίες δείτε στο: Vodafone World of Difference. Για την Ελλάδα στη διεύθυνση http://www.vodafone.gr/portal/client/cms/viewCmsPage.action?pageId=10011

Πρόσκληση για την γιορτή του Πολυτεχνείου

Τιμάμε την μέρα του Πολυτεχνείου.Τιμάμε μια ακόμη ηρωική στιγμή των αγώνων του Ελληνικού λαού.

Την Παρασκευή 16 Νοεμβρίου 2012 Ώρα:18.00 στην οδό Baross 41, 1ος όροφος

Εκπολιτιστικός Σύλλογος Ελλήνων Ουγγαρίας

Στο προηγούμενο τεύχος η νεκρολογία της Φ.Παπαδοπούλου γράφτηκε από την Σοφία Ακριτίδου και όχι από την Vengrinyák Edit όπως εκ παρα-δρομής γράφτηκε. Ζητούμε συγνώμη για το λάθος.


8

Πρόσωπα

– Ποια ήταν η πρώτη σας επαφή με την Ουγ-γαρία;– Το 1984, όταν συμμετείχα στο Διεθνές Σεμινά-ριο Kodály στο Κέτσκεμετ της Ουγγαρίας. Ήμουν ένας 22χρονος φοιτητής της Νομικής και της μουσικής και ο τότε δάσκαλός μου Βαλεντίνος Πατρικίδης, που αγαπούσε πολύ τα παιδαγω-γικά, με παρότρυνε να τον ακολουθήσω, παρότι το όραμά μου ήταν η σύνθεση και η διεύθυνση ορχήστρας και όχι η διδασκαλία.– Τι ήταν αυτό που σας κράτησε στην Ουγγα-ρία;– Ήταν πολλά: Μου άρεσε πολύ το Ινστιτούτο Kodály στο Κέτσκεμετ, ενθουσιάστηκα με τον διευθυντή του, μαέστρο Πέτερ Έρντεϊ, τον οποίο επέλεξα για δάσκαλό μου, γνώρισα κι αγάπησα μια Ουγγαρέζα, την Kati, η οποία πέντε χρόνια αργότερα έγινε η γυναίκα μου... Ακόμα κι όταν σπούδαζα σύνθεση και διεύθυνση ορχήστρας στην Ακαδημία της Βιέννης, ταξίδευα πολύ συχνά στην Ουγγαρία. Είχα καταλάβει ότι παρότι η Αυστρία προσέφερε υψηλού επαγγελ-ματικού επιπέδου μουσική, η Ουγγαρία είχε μια πληρέστερη μουσική ζωή. Βλέπετε, το επαγ-γελματικό μουσικό επίπεδο στην Ευρώπη είναι υψηλό, υπάρχουν και παράδοση και χρήματα. Αυτό είναι η κορυφή της μουσικής πυραμίδας. Η μέση της είναι οι καλοί ερασιτέχνες και τα καλά ερασιτεχνικά σύνολα. Η βάση της είναι το κοινό. Πουθενά στον κόσμο δεν είναι τόσο πλήρης η μουσική αυτή πυραμίδα όσο στην Ουγγαρία.– Ποιος είναι ο λόγος αυτής της επιτυχίας;– Το μυστικό της επιτυχίας στην Ουγγαρία είναι ότι ο Kodály κατάφερε να πείσει την κοινωνία και την πολιτεία ότι ένας πραγματικός μουσικός πολιτισμός ξεκινάει από την παιδεία. Ότι η γενική μουσική παιδεία πρέπει να βασίζεται στην μου-σική πράξη, στο τραγούδι, τη μουσική ανάγνωση και γραφή.– Είχατε επαφές με τους Έλληνες της Ουγγα-ρίας κατά τη διάρκεια των σπουδών σας;– Είχα φιλική σχέση με τις λίγες οικογένειες Ελλή-νων γύρω από το Κέτσκεμετ και είχα την χαρά να δώσω συναυλίες Βυζαντινής Μουσικής στις Ελλη-νικές εκκλησίες του Κέτσκεμετ, του Σέντες και της Βουδαπέστης. Η τελευταία οργανώθηκε από τον άξιο τότε Πρέσβη της Ελλάδας κύριο Καλπαδάκη.

Σε αυτήν γνωρίστηκα και συνδέθηκα με ζεστή φιλία με τον μέγιστο γλύπτη της Ελλάδας και της Ουγγαρίας, τον αείμνηστο Μέμο Μακρή. Υπήρ-ξαμε ιδρυτικά μέλη του «Ουγγρο-Ελληνικού συλ-λόγου φιλίας» ο οποίος όμως διαλύθηκε κατά την μεταπολίτευση της Ουγγαρίας.– Από μικρός είχατε ενδιαφέρον για τη μουσική;– Στο σπίτι μου πάντα αγαπούσαμε τη μουσική. Από 10 χρονών ξεκίνησα μαθήματα πιάνου και σολφέζ αλλά δεν ήταν προτεραιότητα για μένα. Παρά ταύτα, στο δημοτικό εγώ διηύθυνα τη χορωδία του σχολείου. Ήμουν πάντα καλλιτε-χνική φύση, ήθελα να γίνω ποιητής ή συγγρα-φέας. Όμως σπούδασα Νομική στο Πανεπιστή-μιο και τελικά έγινα μουσικός! – Τί είναι η μουσική και γιατί υπάρχει;– Είναι μια από τις καλές τέχνες, το «πολυτε-λές» αποτέλεσμα κάποιων άλλων δραστηριοτή-των μας. Η μουσική δεν ξέρουμε από που ξεκι-νάει, είναι πολύ παλιά. Ένα παιδί όταν γεννιέται και παράγει ήχους προσπαθεί να επικοινωνήσει αλλά δεν είναι ξεκάθαρο αν οι ήχοι αυτοί είναι μουσική ή ομιλία. Από την δεκαετία του ‚80, όταν υποστηρίχτηκε από τον Howard Gardner η θεωρία των Πολλαπλών Τύπων Νοημοσύνης (Multiple Intelligences) γνωρίζουμε ότι ένας από τους 8-9 βασικούς τύπους νοημοσύνης (ευφυΐας) είναι η Μουσική. Αυτή καταλαμβάνει έναν ξεχω-ριστό χώρο στον εγκέφαλο, ανάμεσα στις άλλες ευφυΐες οι οποίες είναι απαραίτητες για την επι-βίωσή μας ως όντα. Η μουσική γιατί υπάρχει εκεί; Μα γιατί είναι απαραίτητη για την επιβίωσή μας. Είναι θεραπευτική, ισορροπεί τον άνθρωπο, βάζει σε τάξη το μυαλό και τα αισθήματά του μ’ έναν τρόπο αυτόματο, μη λογικό. Μας φέρνει γαλήνη και θετική ενέργεια παρακάμπτοντας λογικές και λεκτικές λειτουργίες. Είναι το καλύτερο φάρμακο για την ψυχική μας υγεία. – Σε θεσμικό επίπεδο τι ρόλο επιτελεί η μου-σική;– Η ύπαρξή της για όλους τους λόγους που προ-αναφέραμε είναι σημαντική. Ο Kodály έκανε μεγάλη τομή ανυψώνοντας το μάθημα της μου-σικής στα σχολεία ως πρωτεύον. Σύμφωνα με έρευνα που έχει γίνει από το 1970 (Barkószi & Pléh, 1982) τα παιδιά που ασχολούνται συστημα-τικά με τη μουσική παρουσιάζουν καλύτερες επι-

Μιχάλης Πατσέας“η μουσική είναι το καλύτερο φάρμακο για την ψυχική μας υγεία”

Συνέντευξη με τον πρόεδρο της Διεθνούς Εταιρείας Kodály (i.k.s.)

– ”Η μουσική είναι απαραίτητη για την επιβίωσή μας. Είναι θερα-πευτική, ισορρο-πεί τον άνθρωπο, βάζει σε τάξη το μυαλό και τα αισθήματά του μ’ έναν τρόπο αυτό-ματο, μη λογικό”

„Πουθενά στον κόσμο δεν είναι τόσο πλήρης η μουσική πυρα-μίδα όσο στην Ουγγαρία”

της Νόρας Γιαννακάκη


9

Πρόσωπα

δόσεις σε όλους σχεδόν τους υπόλοιπους τομείς: κοινωνικοποίηση, έκφραση, δημιουργικότητα, ακόμα και απόδοση στα άλλα μαθήματα.Στην ελληνική κοινωνία το μάθημα είναι ακόμα σχετικά υποβαθμισμένο, έχουν γίνει όμως πολλά βήματα τα τελευταία 20 χρόνια. Στην Ελλάδα εδώ και περισσότερο από ένα αιώνα, φορείς της μου-σικής παιδείας είναι κυρίως τα ωδεία, περισσό-τερα από 600, από τα οποία ένα μόνο κρατικό, λίγα δημοτικά και η μεγάλη πλειοψηφία ιδιω-τικά. Το επίπεδο του καθενός από αυτά ποικίλει και εξαρτάται από το όραμα του ιδρυτή του αλλά κυρίως από την ποιότητα των δασκάλων του. Τιμώ τους συναδέλφους που ανοίγουν σχολές ή ωδεία σε απομακρυσμένες περιοχές και δίνουν τη δυνατότητα στα Ελληνόπουλα να μάθουν μου-σική καλύπτοντας το κενό που αφήνει η πολιτεία.– Τι σας κινητοποίησε να ανοίξετε το Ωδείο Κόνταϊ πριν από 22 χρόνια;– Κατά το τελευταίο έτος σπουδών μου στην Ουγγαρία, κι έχοντας σαν όραμα την εφαρμογή του Μουσικοπαιδαγωγικού Συστήματος Kodály, κατάλαβα ότι δεν θα είναι καθόλου εύκολο να κινητοποιήσω άμεσα το ελληνικό δημόσιο προς αυτή την κατεύθυνση. Καθώς ήθελα να δώσω ένα παράδειγμα του τι μπορεί να κάνει το σύστημα Kodály, με την οικονομική υποστήριξη της μητέ-ρας μου ίδρυσα αυτό το ιδιωτικό ωδείο, χωρίς να εξαρτώμαι από κάποιον άλλο. Με τη βοήθεια του Συστήματος Kodály και του εξαιρετικού διδακτικού μας προσωπικού, το Ωδείο Κόνταλυ έγινε ένα από τα καλύτερα και πιο γνωστά στην Ελλάδα. Διάσημοι καθηγητές δίδαξαν και διδάσκουν εδώ, και περισσότεροι από 90 σημαντικοί επαγγελματίες μουσικοί απο-φοίτησαν από αυτό. Οφείλω να επισημάνω ότι εκτός από τις παραδοσιακές ωδειακές δραστηρι-ότητες (διδασκαλία μουσικών οργάνων, τραγου-διού και θεωρητικών) το Ωδείο Κόνταϊ πρωτοπο-ρεί προσφέροντας επαγγελματική εκπαίδευση σε Μουσικοπαιδαγωγούς, αναγνωρισμένο δίπλωμα Διεύθυνσης Χορωδίας, τμήματα Μουσικής Προ-παιδείας για παιδιά από 0 έως εννέα ετών, συνε-δρίες μουσικοθεραπείας αλλά και παιδαγωγική - ψυχολογική υποστήριξη σε παιδιά και γονείς.– Ποιο είναι το όνειρό σας για το Ωδείο Κόνταϊ;– Θέλω να διατηρήσω την οικονομική του αυτο-δυναμία, να κάνουμε ακόμα περισσότερα σεμινά-ρια και συναυλίες για να δείξουμε τη δουλειά μας σε περισσότερο κόσμο. Ονειρεύομαι να δυνα-μώσουν τα μουσικά μας σύνολα, ορχήστρες και χορωδίες. Τέλος ονειρεύομαι να μπορέσω να δια-δώσω ακόμα περισσότερο το Σύστημα Kodály ιδρύοντας παραρτήματα του ωδείου Κόνταϊ και σε πιο μακρινές περιοχές.– Απ’ το 2011 είστε πρόεδρος της Διεθνούς

Εταιρείας Kodály.– Η International Kodály Society ιδρύθηκε το 1975 με στόχο να συντονίσει την διεθνή διάδοση του Μουσικοπαιδαγωγικού Συστήματος Kodály, αλλά και να φέρνει κοντά όλους τους ανθρώπους που εμπνέονται απ’ τον Kodály ως προσωπικότητα, συνθέτη, μουσικολόγο και μουσικοπαιδαγωγό. Η iks δραστηριοποιείται σε 34 χώρες και έχει Ανα-γνωρισμένες Εθνικές Εταιρείες (Affiliated National Organizations) σε 16 χώρες, μεταξύ των οποίων και την Ελληνική Εταιρεία Κόνταϊ.Συνάδελφοι απ’ όλο τον κόσμο με τίμησαν με την ψήφο τους και για τέσσερα χρόνια θα πασχίσω να τους δικαιώσω.– Τι ονειρεύεστε ως πρόεδρος της Διεθνούς Εταιρείας Kodály;– Θέλω από θέση κύρους να επισημαίνω διαρκώς τη σημασία της μουσικής στην παιδεία και την κοινωνία. Να προβάλλω τη σημασία των αυθε-ντικών ιδεών του Kodály, καθώς ό,τι έχει πει, εξα-κολουθεί να είναι επίκαιρο. Να πείθω τους πολί-τες και τους πολιτικούς ότι ο πολιτισμός είναι βαθύτατη ανάγκη, ότι χωρίς αυτόν όλα τα υπό-λοιπα προβλήματα οξύνονται. Να υπενθυμίζω ότι η τέχνη είναι η σημαντικότερη διαδικασία για τον εξανθρωπισμό του θηρίου μέσα μας.– Πόσο συχνά πηγαίνετε στην Ουγγαρία;– Όσο πιο τακτικά μπορώ. Πηγαίνω τόσο για να επισκεφτώ τους συγγενείς και τους φίλους μου, όσο και για τις υποχρεώσεις μου ως προέδρου της i.k.s. Ταυτόχρονα, καθώς από το 1991 μέχρι σήμερα είμαι προσκεκλημένος καθηγητής στο Διεθνές Σεμινάριο Kodály του Κέτσκεμετ, έρχο-μαι και γι’ αυτόν τον λόγο κάθε δεύτερο καλο-καίρι.Tον Νοέμβρη του 2011, πήγα στη Βουδαπέ-στη για τα «νέα» εγκαίνια του Μουσείου Kodály, στο Kodály Körönd. – Η Ελλάδα και η Ουγγαρία είναι εταίροι στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Τι σημαίνει αυτό για σας;– Είμαστε δύο μεσαίου μεγέθους χώρες, ανάδελ-φες, οι οποίες πρέπει να βρουν τη θέση που τους αξίζει στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Οι πολιτικές μας ηγεσίες, αντί να προσκολλούνται σε κάποιες από τις μεγάλες χώρες και αντί να γίνονται η περιφέ-ρειά τους και οι επαίτες τους, θα έπρεπε να επι-διώξουν μια οριζόντια δικτύωση. Να δημιουρ-γήσουν μια ισχυρή ομάδα «μεσαίου μεγέθους χωρών» και θεσμούς ικανούς να εξισορροπή-σουν τη δύναμη των μεγάλων χωρών στην ΕΕ. Δεν είναι εύκολο, αλλά δεν είναι και ακατόρθωτο. Είμαι φανατικός ευρωπαϊστής, ξέρω ότι η ένωση έχει κάποιο τίμημα, αλλά η Ευρώπη δεν έχει άλλη δυνατότητα επιβίωσης. Μέσα από συμβιβασμούς αλλά θέτοντας στόχους και αναζητώντας συμμά-χους, χώρες όπως η Ελλάδα και η Ουγγαρία πρέ-πει να θέσουν τη δική τους σφραγίδα στο Ευρω-παϊκό γίγνεσθαι.

– ”Ονειρεύο-μαι να μπορέσω να δ ιαδώσω ακόμα περισσό-τερο το Σύστημα Kodály ιδρύο-ντας παραρτή-ματα του ωδείου Κόνταϊ και σε πιο μακρινές περιο-χές”

– “Μέσα από συμβιβασμούς αλλά θέτοντας στόχους και ανα-ζητώντας συμμά-χους, χώρες όπως η Ελλάδα και η Ουγγαρία πρέ-πει να θέσουν τη δική τους σφρα-γίδα στο Ευρω-παϊκό γίγνεσθαι”


10

Πολιτιστική ατζέντα

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 2012

ΔιάφοραΟι Καρυάτιδες διοργανώνουν Πειραϊκές

Βραδιές• Δευτέρα 7 Νοεμβρίου, ώρα: 17.00 στο Váci

Utca Center Irodaház (Bp. 5ο διαμ. οδός Váci 80, κοντά στην πλατεία Fővám ) „Αρχαίοι δρόμοι, αρχαίοι ταξιδευτές” - Ομιλητής: Sándor Tibor, ιστορικός

Ραδιοτηλεοπτικά προγράμματα• Πέμπτη 1η Νοεμβρίου, ώρα: 12.00 στο κανάλι

M1 „Ρόντο”. Επανάληψη από το Duna TV στις 00.00

• Πέμπτη 15 Νοεμβρίου, ώρα: 12.25 στο M1. „Ρόντο”. Επανάληψη από το DUNA TV τα μεσάνυχτα

• Πέμπτη 29 Νοεμβρίου, ώρα: 12.25 στο M1 „Ρόντο”. Επανάληψη από το DUNA TV τα μεσάνυχτα

• Κάθε Πέμπτη του Νοέμβρη ώρα: 13.00 στο MR4 ραδιοφωνικό πρόγραμμα ελληνικής γλώσσας. Επανάληψη κάθε Σάββατο στις 00:01 (στα μεσαία 873 ή 1188 khz.)

ΕκκλησίαΠαρεκκλήσι Αγ.Ιεροθέου & Στεφάνου, Εξαρχία

Ουγγαρίας του Οικουμενικού Πατριαρχείου Κων/λεως (Bp. 5ο διαμ. οδός Váci 55. I. 1ος όροφος) www.patriarchatus.hu

• Κάθε Τετάρτη στις 18.00 Παράκληση• Κάθε Σάββατο στις 18.00 Εσπερινός • Κάθε Κυριακή ώρα: 10.00 Θεία Λειτουργία• Τρίτη 20 Νοεμβρίου, ώρα:18.00 Εσπερινός• Τετάρτη 21 Νοεμβρίου, ώρα: 8πμ Θ.Λειτουργία

– Τα Εισόδια της Θεοτόκου• Παρασκευή 30 Νοεμβρίου, ώρα: 8πμ

Θ.Λειτουργία -Εορτασμός Αγ.Ανδρέα

Μουσική Σχολή• Ξεκίνησαν τα μαθήματα μουσικής στην έδρα

της Α.Ε.ΟΥ.( Bp.5ο διαμ. οδός Vécsey 5) Εγγραφές κάθε Σάββατο 09:00-14:00. Διδάσκονται: μπουζούκι, κιθάρα, πιάνο, τραγούδι, κλαρινέτο, τουμπερλέκι

ΜΟΥΣΙΚΗΜύδρος• Παρασκευή 9 Νοεμβρίου στο Ζορμπά (Bp 6ο

διαμ. οδός Podmaniczky 18)• Σάββατο 10 Νοεμβρίου, ώρα: 18.00 στο

Πολιτιστικό Κέντρο József Atti la του Φέρεντσβαρος ( Bp 9ο διαμ. οδός Toronyház 3/b)

• Παρασκευή 16 Νοεμβρίου, ώρα: 20.00 στο Πνευματικό Κέντρο KMO του Kispest (Bp.1191, οδός Teleki 2)

• Σάββατο 17 Νοεμβρίου, ώρα: 19.00 στο Helyőr-ségi Klub του Έγκερ (Έγκερ, οδός Kossuth Lajos 12)

• Παρασκευή 23 Νοεμβρίου στο Ζορμπά• Σάββατο 24 Νοεμβρίου, ώρα: 17.00 στο Pécs

εστιατόριο Delta (πλατεία Indóház 2)• www.mydros.huΓ.Στεφανίδου & ορχήστρα• Σάββατο 10 Νοεμβρίου, ώρα: 18.00 στο

Πολιτιστικό Κέντρο του Τάταμπανια KPVDSZ (λεωφόρος Kós Károly 17/a)

• www.janula.hu Φανάρι• Κάθε Πέμπτη του Νοέμβρη, ώρα: 19.00 στο

Γυράδικο (Bp 3ο διαμ. γωνία Pünkösdfürdő & Királyok)

Ζευς• Κάθε Κυριακή του Νοέμβρη στο Γυράδικο, ώρα:

13.00• www.zeus.huΣυρτός• Κάθε Κυριακή του Νοέμβρη, ώρα:18.00 στο

Πολιτιστικό Κέντρο της Ομπούντα (Bp. 3ο διαμ. οδός San Marco 81)

• Κάθε δεύτερη Παρασκευή του Νοέμβρη από τις 23:00 στην ταβέρνα Διόνυσος (Bp. 5ο διαμ. Bel-grád rkp. 16)

• www.sirtos.hu

ΘέατροΠαπαδημητρίου Αθηνά• Τετάρτη 7 & Τρίτη 13 Νοεμβρίου, ώρα:19.00

„Τροία” στο RAM Colloseum. • Πέμπτη 10 Νοεμβρίου „Honfoglalás” στο RAM

Colosseum (Bp.13ο διαμ. οδός Kárpát 23)• 28-29-30 Νοεμβρίου, ώρα: 10.00 Μπελάδες

του Δάσους(παιδική μουσική παράσταση) στην Οπερέττα (Bp 5ο διαμ. οδός Nagymező)

μπουζούκι, κιθάρα, πιάνο, τραγούδι, κλαρινέτο, τουμπερλέκιτουμπερλέκι

ΕπικοινωνίαΓ.Στεφανίδου

τηλ.: +36 70 312 0783e-mail: stefaniduj&@gmail.com


11

Πολιτιστική ατζέντα

Irodaház (a Fővám térhez van közel- Budapest, V. kerület, Váci utca 80.). Előadó: Sándor Tibor tör-ténész - Ókori utak,ókori utazók.

TV, Rádió görög nyelvű adásai• November 1., csütörtök, 12:00 óra, az M1 Rondó

című műsora. Ismétlés nov. 2., péntek Duna TV 00.00 óra

• November 15., csütörtök, 12:25 óra, az M1 Rondó című műsora. Ismétlés nov. 16., péntek 00:00, DUNA TV.

• November 29., csütörtök, 12:25, M1, Rondó, ismétlés nov. 30., péntek, 00:00 óra, DUNA TV.

• November, minden csütörtök, 13:00, az MR4 rádióban hallható a görög nyelvű műsor. Ismét-lés minden szombaton 00:01-kor. (Középhullá-mon a 873 vagy 1188 khz.)

EgyházKonstantinápolyi Egyetemes Patriarchatus Magyar-

országi Exarhátusának Szent Hierotheosz és Szent István kápolnája (Budapest, V. kerület, Váci utca 55., I. emelet 1.) www.patriarchatus.hu

• November, minden szerda, 18:00 óra - Parakliszi• November, minden szombat, 18:00 óra - Alko-

nyati szolgálat• November, minden vasárnap, 9:00 óra - Hajnali

szolgálat, és 10:00 óra - Isteni Liturgia• November 20., kedd, 18:00 óra - Alkonyati Szol-

gálat• November 21., szerda, 8:00 óra - Isteni Liturgia• November 30., péntek, 8:00 óra - Szent András

Apostol ünnepe

Zeneiskola• Újra indul a zeneoktatás a Magyarországi Görö-

gök Országos Önkormányzat székhelyén: Buda-pest, V. kerület, Vécsey utca 5. Jelentkezni lehet minden szombaton 9:00-14:00 óráig a követ-kező tantárgyakra: buzuki, zongora, gitár, ének, tuberleki

ZeneMydros• November 9., péntek - Zorbas (Budapest, VI.

kerület, Podmaniczky utca 18.)• November 10., szombat, 18:00 óra – Ferencváros,

József Attila Lkt. (Budapest IX. kerület, Toronyház utca 3/b.)

• November 16., péntek, 20:00 óra - Kispest KMO Művelődési Ház (1191 Budapest, Teleki utca 2.)

• November 17., szombat, 19:00 óra - Egri Helyőr-ségi Klub (Eger Kossuth Lajos utca 12.)

• November 23., péntek - Zorbas• November 24., szombat, 17:00 óra - Pécs Delta

Étterem (Indóház tér 2.)• www.mydros.huStefanidu Janula és zenekara• November 10., szombat, 18:00 óra – Tatabánya,

KPVDSZ Művelődési Ház (Kós Károly út 17/a)• www.janula.hu Fanari• November, minden csütörtök, 19:00 - Gyradiko

(Budapest, III. kerület, Pünkösdfürdő és Királyok útja sarok.)

Zeus• November, minden vasárnap, 13:00 - Gyradiko•

www.zeus.huSirtos• November, minden vasárnap, 18:00 óra - Óbu-

dai Kulturális Központ (Budapest, III. kerület, San Marco utca 81.)

• November, minden második péntek, 23:00 órá-tól - Dionysos Taverna (Budapest, V. kerület, Bel-grád rkp. 16.)

• www.sirtos.hu

SzínházPapadimitriu Athina Színház• November 7., szerda, nov. 13., kedd, 19:00 óra -

„Trója” RAM Colosseumban. • November 10., csütörtök, Honfoglalás a RAM

Colosseumban (Budapest, XIII kerület, Kárpát utca 23.)

• November 28., szerda, 29., csütörtök, 30., pén-tek, 10:00 óra - Erdei Kalamajka (zenés gyermek-műsor) Operett Színház (Budapest, V. kerület, Nagymező utca.)

EgyébKariatidák rendezésében Pireuszi esték• November 7., hétfő, 17:00 óra, Váci utca, Center

MAGYAR NYELVŰ PROGRAMAJÁNLÓ2012. NOVEMBER

KapcsolattartóStefanidu Janula

tel.: +36 70 31 20 783e-mail: [email protected]


12

Miliosz Kati írása

��Athén

Δρόμοι / Utak

„az európai kultúra egyik bölcsője min-dent megtesz, hogy emlékeit megőrizve mindunta-lan ámulatba ejtse az ide-látogatót”

Kedves Honfi társaim!

Eddigi megszokott, magyar határokon belül tett túráinkat most hosszabb utakra cserél-jük, és görög hazánkba látogatunk majd el hónapról hónapra. A jó idő és a nyári szabad-ság közeledtével bizonyára már sokan elkezd-ték törni a fejüket a következő megcélzandó desztináción, amely még felfedezésre vár. Ebben szeretnék egy kis segítséget nyújtani, mind az odajutás, mind az ott fellelhető cso-dák, mind a hasznos tippek tükrében. A fürdőruhákat és strandlabdákat ugyan most egy időre a szekrény mélyére tesszük, de csüg-gedni nem sok okunk van, a városlátogatásra ugyanis az ősz a legideálisabb évszak! Nem elég, hogy kellemes időben, a nagy melegtől megkímélve róhatjuk az utcákat és a műem-lékeket, a fák ezer színben pompázva teljesen más hangulatot kölcsönöznek a településnek. Vétek lenne ezt kihagyni, éppen ezért invitál-lak most titeket a világ egyik leggyönyörűbb és kincsekben leggazdagabb városába, a görög hon központjába, Athénba!

A fővárosba látogatva minduntalan az öröklét szó jut eszembe. A több ezer éves múlttal rendelkező Athén nem véletlenül számít a világ egyik legláto-gatottabb úti céljának; az európai kultúra egyik bölcsője mindent megtesz, hogy emlékeit meg-őrizve minduntalan ámulatba ejtse az idelátoga-tót. Sokan, mielőtt ellátogatnának az UNESCO világ-örökségnek nyilvánított Akropoliszra, előbb tisz-teletüket teszik az Új Akropolisz Múzeumban, hogy magukba szívjanak minden tudást, ami csak az ókori csodáról szükségeltetik. Már ide belépve konstatálhatjuk, hogy a fellegvár eredeti maradvá-nyai nem is kerülhettek volna jobb helyre. Az ere-deti márvány oszlopok, a Kariatidák és számtalan egyéb kincs számára felépített múzeum minden érzékünket igyekszik kielégíteni; felső szintjén étterem várja az éhes turistákat, legfelül pedig egy 360 fokos panorámát biztosító, üveggel borított, zárt erkélyre érünk, mely a város minden irányába teljes látképet biztosít. Az itt szerzett tudással fel-vértezve keljünk útra a magaslat irányába, gyűrjük

le a régi, itt-ott kopott márványlépcsőket, hódít-suk meg az Akropoliszt! A fellegváron található a Pallasz Athéné tiszte-letére emelt templom, a Parthenon, mely annak ellenére, hogy sajnos évek óta restaurálás alatt áll, nem veszített fényéből. Ma is méltóságtelje-sen magasodik hatalmas fehér márványoszlopai-val, az Erektheionnal az oldalán, melynek oszlop-sorát a híres Kariatidák alkotják. Innen a magasból tökéletes szögben tárul elénk Dioniszosz színháza, valamint az Agora, ami sok száz évvel ezelőtt a pezsgő élet központja volt. Ma ugyan már csak a régen itt álló épületek nyomai fedezhetőek fel, az elérhető kiadványokkal és a képzelőerőnkkel viszont könnyen magunk elé képzelhetjük az ókori atmoszférát! Athénban sétánk során oly sokszor, pár lépéssel évszázados utat teszünk meg. Bizonyíték erre a modern házak által körülölelt Hadrianusz császár könyvtára is. Az egykor számtalan lejegyzett gon-dolatnak helyet adó épület mégis teljesen termé-szetesen foglalja el helyét a maga dicső valójában, a jelen forgatagában. Hogy a kultúra iránti igényünket teljesen kielé-gítsük, látogassunk el a Nemzeti Régészeti Múze-umba, és tekintsük meg a világ legnagyobb görög művészeti gyűjteményét!Ennyi séta után pihenjünk egy kicsit a termé-szet lágy ölén, a Nemzeti Kertben, ahol nem csak mesés, egzotikus növényekkel, de különleges álla-tokkal is találkozhatunk. A szökőkutakkal tarkí-tott kis paradicsom garantáltan kilépést biztosít a nyüzsgő és zajos nagyvárosi forgatagból, és feltöl-tődve hagy útnak indulni következő állomásunkra, a Parlament elé. Az őrségváltást viszonylag könnyű elkapni, hiszen minden órában sor kerül rá. Aki azonban vasárnap a fővárosban tartózkodik, ne hagyja ki a 11 óra-kor kezdődő különleges ceremóniát! Az oly moz-dulatlanul strázsáló őrök, az evzonok kiválasztása szigorú kritériumok alapján történik; a kemény kiképzésen áteső katonák magassága minimum 1,86 m kell, hogy legyen. Őket fényképezve ves-sünk pillantást a Parlament falán található írásra is: „…és üresen maradt egy ágy, az ismeretleneknek megvetve. A kiemelkedő embereknek eltemetésére minden hely érdemes.” Innen kicsit tovább sétálva,

ΟκτώβριΟς 2012 • ΈτΟς: 18°

13

Δρόμοι / Utak

„Hogy a kul-túra iránti igényünket teljesen kielé-gítsük, láto-gassunk el a Nemzeti Régé-szeti Múze-umba, és tekintsük meg a világ legna-gyobb görög művészeti gyűjtemé-nyét!”

az elnöki palota előtt is őrökbe futhatunk; a ren-dért itt is ők felelnek.Aki úgy érzi, szeretné a sétát lerövidíteni, pattan-jon metróra, és egy-kettő az Athéni Trilógiánál találja magát, melyet a Nemzeti Egyetem, a Nem-zeti Könyvtár és az Akadémia alkot. A sportrajongók minden bizonnyal szívesen tesz-nek egy rövid kitérőt az olimpiai stadionok felé. Az első újkori olimpia színhelye, a Kallimarmaro Stadion, melyet Márványstadion néven is emle-getnek, mégpedig azért, mert teljes egészében a Pendelikon-hegységből származó fehér már-ványból készítették. Aki a közelmúlt olimpiai érzé-sét szeretné feleleveníteni, metrótávolságon belül elérheti a 2004-es játékoknak otthont adó komp-lexumot.Ha már tömegközlekedés, akkor ne sajnáljuk az időt a Pireuszig, hiszen ide is könnyedén eljut-hatunk! A hatalmas utasszállító hajók sokasága különösen este, kivilágítva nyújt elbűvölő látványt. Valahogy az ember hajlamos itt felejteni magát.

Pedig sok mindent tartogat még nekünk Athén! Ilyen a Plaka, a város bevásárló-negyede, ahol az eltöltött idő és pénzköltés egyenes arányban nő. De hogy ne csak ez maradjon meg emlékezetünk-ben erről a részről, induljunk el az Akropolisz irá-nyába! Felfelé haladva az utcák egyre szűkebbek lesznek, majd átcsöppenünk egy teljesen más világba, a fehér utcák és házacskák kavalkádjába. A látvány képeslapra illő.

Mi is lenne jobb zárás, mint egy rendkívül finom vacsora elköltése a Monasztiraki téren, a kivilágí-tott Akropolisszal a háttérben?

Remélem, mindenki egyetért velem: a nyár elmúltával sem szabad, hogy utazókedvünk lankadjon. Minden évszaknak megvan a saját varázsa, csak hagyjuk magunkat elvarázsolni általa! Utazzunk együtt legközelebb is!

Akropolisz

Akropolisz múzeum

Monasztiraki

14


Σκονάκι

Mαθήματα τηλεκπαίδευσης στηνΕλληνική ως Ξένη Γλώσσα

Στις 26 Σεπτεμβρίου πραγματοποιήθηκε η τελευταία συνάντηση του Προγράμματος

ΓΛΩΣΣΑ στο 12-τάξιο Συμπληρωματικό Σχολείο Ελληνικών. Τα αποτελέσματα του πιλοτικού προγράμματος παρουσίασε η Νόρα Γιαννακάκη, συντονίστρια και ερευνήτρια του προγράμματος ΓΛΩΣΣΑ στην Ουγγαρία.

Η πλατφόρμα του προγράμματος ανοίγει για τους προχωρημένους μαθητές και τους διδάσκοντες της Ελληνικής στο τέλος της χρονιάς. Όπως γνωρίζετε ήδη, η σειρά μαθημάτων του προγράμματος ΓΛΩΣΣΑ δημιουργήθηκε στο πλαίσιο του Σχεδίου «ΓΛΩΣΣΑ-Τα Ελληνικά ως όχημα για την Προώθηση της Γλωσσικής Ποικιλομορφίας» το οποίο υποστηρίζεται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή (2009-2012).Τα μαθήματα απευθύνονται σε σπουδαστές επιπέδων Γ1 και Γ2, σύμφωνα με το Ευρωπαϊκό Πλαίσιο Γλωσσών. Έχουν στόχο να αναπτύξουν

όλες τις γλωσσικές δεξιότητες, δηλαδή την κατανόηση και παραγωγή προφορικού και γραπτού λόγου, να προσφέρουν γνώσεις σχετικά με τη σύγχρονη ελληνική πραγματικότητα καθώς και να υποστηρίξουν μερικώς όσους από τους εκπαιδευόμενους θέλουν να δώσουν εξετάσεις για το επίσημο Πιστοποιητικό Ελληνομάθειας.Ο σημαντικότερος όμως στόχος είναι να δοθούν οι δυνατότητες στους εκπαιδευόμενους να ανοίξουν διόδους επικοινωνίας μεταξύ τους και με τους διδάσκοντες, ώστε να πάρουν στα χέρια τους τη μάθησή τους και να συνεισφέρουν στην περαιτέρω εξέλιξη της διαδικτυακής εκμάθησης ξένων γλωσσών και ειδικότερα της ελληνικής ως ξένης γλώσσας. Εννοούμε με όλη του τη σημασία τον όρο Ανοικτή Μάθηση, που συνοδεύει κάθε προσπάθεια Ηλεκτρονικής εξ αποστάσεως Μάθησης.Το διδακτικό υλικό σχεδιάστηκε από τους καθηγητές του Κέντρου Ελληνικού Πολιτισμού (Ιφιγένεια Γεωργιάδου, Χριστιάνα Κατσαρού, Γιώργο Τράπαλη). Στην επεξεργασία του διδακτικού υλικού συνεισέφεραν με την εμπειρία τους όλοι οι εμπλεκόμενοι στο Σχέδιο καθηγητές: από το Κρατικό Σχολείο Γλωσσών της Μαδρίτης ο Ηλίας Δανέλλης και ο Leandro Garcia, από το Ελληνικό Κέντρο του Μιλάνο η Πέλα Γορανίτου, από το 12-τάξιο Ελληνικό Σχολείο Ουγγαρίας η Nora Janakakisz/Νόρα Γιαννακάκη, από το Τμήμα Ελληνικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Brno Τσεχίας η Simone Sumelidu, η Hana Babincova και Dita Vorechovska, από το Ινστιτούτο Marie-Haps του Βελγίου η Ασημίνα Καραμπεροπούλου.

15

ΟκτώβριΟς 2012 • ΈτΟς: 18°

Σκονάκι

Προτεινόμενα προγράμματα & δραστηριότητες για παιδιάG��ro�r�m��

Μουσική Παράσταση „Pa�lá�”(Σοφίτα) στο Θέατρο Víg – „Pa�lá�” musical a Vígszínházban(Budapest, XIII. kerület, Szent István krt. 14., Telefon: 329-23-40)November 2. péntek 19:00 óra. November 12. hétfő 19:00 óraNovember 18. vasárnap 11:00 óraNovember 25. vasárnap 11:00 óra

Κουκλοθέατρο “Η κοκκινοσκουφίτσα & ο λύκος” – „P�ro�k� é� � f��ka�” a Bábszínházban (Budapest, VI. kerület, Andrássy út 69., Telefon: 342-27-02)November 9. péntek 18:00 óraNovember 23. péntek 18:00 óra

Χοροί για παιδιά – „G�� t�n�h��” a Hagyományok Házában (Budapest, I. kerület, Corvin tér 8., Telefon: 225-60-86)Κάθε Παρασκευή του Νοέμβρη / Novemberben minden pénteken 17:00-18:30-ig.

„Ελάτε να παίξουμε γνωστούς χαρακτήρες άλλων εποχών” – „G�� Ját�� é�� k�r�� i�� l��” (Mátyás király, Hét vezér, Várak, Csaták)Magyar Nemzeti Galéria Budavári Palota A-B-C épület (Budapest, I. kerület, Szent György tér 2.,Telefon: 201-90-82, 439-74-36) November 10. szombat, 11:00-14:00 óra. Találkozási pont: C épület információs pult

Γ. Στεφανίδου

Το διάβασμα μπορεί να είναι ψυχαγωγία!

Ο Μικρός Αναγνώστης είναι ο διαδικτυακός κόμβος του ΕΚΕΒΙ για παιδιά όλων των ηλικιών και μας προσκαλεί να διασκεδάσουμε με βιβλία και γνώσεις με τρόπο ευφάνταστο και δημιουργικό!

Μεταξύ άλλων, αυτό τον μήνα οκτώ γνωστοί συγγραφείς στέλνουν το μήνυμά τους σε εσάς τα παιδιά, καθένας μέσα από το προσωπικό τους ύφος, γράφοντας από ένα γράμμα όπου μοιράζονται τα μυστικά τους. Σας προτρέπω να τα ανακαλύψετε! (επιλογή: Το θέμα του μήνα)

Μπορείτε επίσης να ενημερωθείτε για ενδιαφέρουσες προτάσεις, να βρείτε χρήσιμες πληροφορίες και συνδέσμους (για γονείς και δασκάλους επίσης χρήσιμο), να παίξετε παιχνίδια ή να εξερευνήσετε ένα θέμα. Τα μικρότερα παιδιά μπορούν να ακούσουν την αφήγηση μιας ιστορίας -υπάρχει μεγάλη ποικιλία βιβλίων και παραμυθιών- και ταυτόχρονα να ξεφυλλίσουν το εικονικό βιβλίο (στην επιλογή: Να σου πώ μια ιστορία).

Όλα αυτά στη διεύθυνση: www.mikrosanagnostis.gr

Καλή διασκέδαση παιδιά!

Β. Αυγουροπούλου

16


Σκονάκι

Εκπαιδευτική σύμπραξη «SOS» για την ανά-πτυξη προσωπικών δεξιοτήτων

Ξεκίνησε το διεθνές πρόγραμμα „SOS” με την συμμετοχή επτά ευρωπαϊκών οργανισμών το

Σεπτέμβριο 2012. Μεταξύ των δύο οργανισμών που συμμετέχουν από την Ουγγαρία είναι και το 12τάξιο Συμπληρωματικό Σχολείο Ελληνικών. Το πρόγραμμα πραγματοποιείται στα πλαίσια της δια βίου μάθησης και χρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Σκοπός της εκπαιδευτικής μας σύμπραξης είναι η υποστήρηξη κινητικότητας των εκπαιδευτικών και η δημιουργία εργαλείων για την ανάπτυξη δεξιοτήτων συμπεριφοράς. Τα εργαλεία αυτά θα είναι τα αποτελέσματα μιας διετούς έρευνας για τις επικοινωνιακές δεξιότητες. Πστεύουμε ότι τα μελλοντικά αποτελέσματα θα είναι πολύ χρήσιμα για όλους όσους επιδιώκουν να βρούν ποιοτική απασχόληση στην αγορά εργασίας. Οι φωτογραφίες είναι από την 1η διεθνή συνάντηση του προγράμματος „SOS”, το οποίο φιλοξένησε το σχολείο μας στην έδρα του στη Βουδαπέστη.

Ν.Γιαννακάκη

Βραβείο στο Μουσείο της Ακρόπολης

Το Μουσείο Ακρόπολης βραβεύθηκε με το Keck Award 2012, από το International Institute for Conservation (IIC) στη Βιέννη για πρωτοποριακή συντήρηση και αποκατάσταση των Καρυατίδων της νότιας πρόστασης του Ερεχθείου, με τη χρήση τεχνολογίας λέιζερ.Η επιτυχία του Μουσείου της Ακρόπολης ήταν ότι έφερε τους επισκέπτες του σε άμεση επαφή με τη διαδικασία καθαρισμού που μέχρι τώρα είχαμε συνηθίσει να περιορίζεται σε κλειστά για το κοινό εργαστήρια. Από τον Δεκέμβριο του 2010 τουλάχιστον δυο εκατομμύ-ρια επισκέπτες παρακολούθησαν τις εργασίες των συντηρητών βλέποντας όλα τα στάδια

«θεραπείας» των Καρυάτιδων με την πρωτοποριακή τεχνική λέιζερ που αναπτύχθηκε για τον συγκεκριμένο σκοπό από το Μουσείο Ακρόπολης και το Ινστιτούτο Ηλεκτρονικής Δομής και Λέιζερ του Ιδρύματος Τεχνολογίας και Έρευνας Κρήτης (ΙΗΔΛ-ΙΤΕ).

Πρόταση:Ψηφιακή βόλτα στο Μουσείο της ΑκρόποληςΠεριηγηθείτε στα εκθέματα του Μουσείου της Ακρόπολης ψηφιακά μέσα από τον ιστότοπο

http://www.googleartproject.com/collection/acropolis-museum/

Το Μουσείο Ακρόπολης βραβεύθηκε με το Keck Award 2012, από το International Institute for Conservation (IIC) στη Βιέννη για πρωτοποριακή συντήρηση και αποκατάσταση των Καρυατίδων της νότιας πρόστασης του Ερεχθείου, με τη χρήση τεχνολογίας λέιζερ.Η επιτυχία του Μουσείου της Ακρόπολης ήταν ότι έφερε τους επισκέπτες του σε άμεση επαφή με τη διαδικασία καθαρισμού που μέχρι τώρα είχαμε συνηθίσει να περιορίζεται σε κλειστά για το κοινό εργαστήρια. Από τον Δεκέμβριο του 2010 τουλάχιστον δυο εκατομμύ-ρια επισκέπτες παρακολούθησαν τις εργασίες των συντηρητών βλέποντας όλα τα στάδια


17

Σκονάκι

Τ ο περασμένο καλοκαίρι εκλέχθηκα να εκπρο-σωπήσω με την έκθεσή μου το 12τάξιο

Συμπληρωματικό Σχολείο Ελληνικών Ουγγαρίας στη Βουλή των Εφήβων. Έτσι στα τέλη Αυγούστου ταξίδεψα στην Αθήνα για να πάρω μέρος σε μία από τις μεγαλύτερες εμπειρίες της ζωής μου. Οι συνεδριάσεις γίνονταν στο Κοινο-βούλιο όπου όποιος ήθελε μπορούσε να πάρει το λόγο. Εγώ ήμουν στην Επιτροπή Κοινωνικών Υπο-θέσεων και το θέμα μας ήταν ο ρατσισμός. Στις συνεδριάσεις γνώρισα πολλές και διαφορετικές απόψεις των εφήβων βουλευτών που με έκαναν να καταλάβω κάπως καλύτερα πώς είναι η ζωή

των συνομηλίκων μου στην Ελλάδα, τί προβλή-ματα και δυσκολίες αντιμετωπίζουν. Στο πρόγραμμα περιλαμβανόταν επί-σκεψη στο Μουσείο της Ακρόπολης και στον Παρθενώνα με πλήρη ξενάγηση. Παρακολουθή-σαμε ακόμα και μια θεατρική παράσταση αρχαίας τραγωδίας. Μας έδωσαν τη δυνατότητα να γνω-ρίσουμε από κοντά την τέχνη της πατρίδας μας. Μέσα σε αυτές τις τέσσερις μέρες γνώ-ρισα ελληνόπουλα απ’ όλο τον κόσμο. Από τον Καναδά, την Αμερική, τη Νότια Αφρική και φυσικά από όλα τα μέρη της Ελλάδας. Έκανα φιλίες με παιδιά που ακόμα και τώρα έχω καθημερινή επι-κοινωνία μέσω του διαδικτύου. Μπορώ να μιλήσω εκ μέρους των 320 εφήβων και να πώ πως ήταν μια εμπειρία ζωής που δεν θα ξεχάσουμε. Συνιστώ σε όλα τα ελλη-νόπουλα της Ουγγαρίας να πάρουν μέρος γιατί θα τους μείνει αξέχαστο και θα είναι τιμή τους να εκπροσωπήσουν τους Έλληνες της Ουγγαρίας στη Βουλή της Ελλάδας.

Ευγενία Στρατή

Στη Βουλή των Εφήβων

Οι επιτυχόντες στις εξετάσεις Eλληνομάθειας 2012

Σας ανακοινώνουμε ότι οι μαθητές του 12τάξιου Συμπληρωματικού Σχολείου Ελληνικών που πέρασαν με επιτυχία στις εξετά-σεις της Ελληνομάθειας τον Μάιο του 2012 είναι οι εξής:

Επίπεδο: A2RIETHMÜLLER ESZTER

MARKU TÍMEA VASZILIKI

Επίπεδο: B1JUHÁSZ IMRÉNÉ

Επίπεδο: B2ΚΟΥΤΗΣ ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ

ΚΟΥΤΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ KLENK EVA ALEXIA

KOSZTOPULU ESZTER

Επίπεδο: Γ1FÁBRY TÍMΕΑ

όπως δημοσιεύθηκαν από το Υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων, Πολιτισμού και ΑθλητισμούΚέντρο Ελληνικής Γλώσσας - Εξετάσεις Πιστοποίησης Ελληνομάθειας / Βουδαπέστη 2012.

Ευχόμαστε συγχαρητήρια στους μαθητές μας και σας ενημερώνουμε ότι και φέτος λειτουργούν τμήματα προετοιμασίας για τη νέα σχολική χρονιά στο σχολείο μας.

Θεοδοσία Χατζηευγενάκη Στοΐλοβα Μαρία εκπαιδευτικός υπεύθυνη εξετάσεων ελληνομάθειας


18

Όλος ο κόσμος...μια Ελλάδα

Εξέχουσας σημα-σίας ανάμεσα στα σπήλαια εκκλη-σιαστικού χαρα-κτήρα έχουν τα μοναστικά κελιά και αίθουσες της χερσονήσου Tokaj τα οποία χτίστηκαν ανά-μεσα στα 1047-1055 και κατοι-κούνταν από Έλληνες μονα-χούς του Τάγμα-τος Αγίου Βασι-λείου.

Ελληνικά μνημεία στο Tihanyτου Dr. Diószegi György Antal

Η Αυτοδιοίκηση Ελλήνων του 13ου διαμε-ρίσματος Βουδαπέστης στις 15 Σεπτεμ-

βρίου 2012 πραγματοποίησε μια επιτυχη-μένη εκδρομή στη βόρεια όχθη της λίμνης Μπάλατον (πόλεις Keszthely, Szigliget, Tihany, Balatonfüred). Σχετικά με την βόλτα μας στην έπαυλη Festetics πρέπει να αναφέ-ρουμε ότι σύζυγος του Έλληνα Sándor Nákó (1785-1848) ήταν η Terézia Festetics, (1787-1873, κόρη των ευγενών Ignác Festetics και Batthyány Franciska). Ανάμεσα στα αμέτρητα αξιοθέατα της εκδρομής μας η χερσόνησος Tihany παρουσιάζει εξαιρετικό ενδιαφέρον όσον αφορά τη μελέτη των πρώιμων ελλη-νοουγγρικών σχέσεων. Τoν 11ο αιώνα ο βασιλιάς Ανδρέας Α’ ίδρυσε δύο μοναστήρια, εκείνα του Tihany και του Visegrád. Ο γιος του ορθόδοξου Vazul (Βασίλειος, τυφλώ-θηκε από την βασίλισσα Gizella Bajor) ο Ανδρέας Α’ ίδρυσε το «μοναστήρι-σπήλαιο των μοναχών του Tihany». (1) Ο Ελληνορ-θόδοξος Χριστιανισμός είχε ρίζες και στην Ουγγαρία, διότι σύμφωνα με το Μοναστικό Τάγμα Αγίου Βασιλείου του Μέγα (με έδρα το Máriapócs) «βυζαντινοί μοναχοί εμφα-νίστηκαν στη χώρα ήδη πριν τον βασιλέα Άγιο Στέφανο». «Ο ίδιος εγκατέστησε Ελλη-νίδες μοναχές με την ίδρυση μοναστηρίου στην κοιλάδα Veszprém» (2), σε απόσταση 20 χιλιομέτρων από το Tihany. Οι σκαλισμέ-νες σε βράχους αίθουσες και κελιά κτίστη-καν με την εμφάνιση βυζαντινών μοναχών ανάμεσα στο 1047 και 1055. Στο Tihany και στο Visegrád σύμφωνα με την θέληση και τα σχέδια του βασιλιά Ανδρέα εγκαταστάθηκαν επίσης ελληνορθόδοξοι μοναχοί. (3)Είναι σημαντικό το γεγονός ότι ο Bulcsú, άρχοντας της Υπερδουναβίας (Δυτ. Ουγ-γαρία) το 948 ασπάστηκε τον χριστιανισμό στην Κωνσταντινούπολη, με ανάδοχο τον αυτοκράτορα. Στην εποχή του η ελληνική ορθοδοξία κέρδισε έδαφος σε ολόκληρους τους νομούς Somogy και Veszprém. (4) Η

αρχική ονομασία του Tihany ήταν Πέτρα, και στις κοιλότητες των βράχων αρχικά ζούσαν ορθόδοξοι ερημίτες. (5)Τα σπήλαια του Tihany λειτουργούσαν ως κελιά ελληνορθόδοξων μοναχών. (6)Ο Dr. Ferenc Zákony στο έργο Tihany και περίχωρα (1965) γράφει ως εξής: «Τα σπή-λαια αυτά είναι παρόμοια με τα μοναστήρια του Αγίου Όρους στην Ελλάδα».Στην ανατολική πλευρά του προχώματος στον ωοειδές λόφο Óvár του Tihany, ανά-μεσα στον 11ο -14ο αιώνα στην βουνο-πλαγιά ζούσαν έλληνες μοναχοί του βυζα-ντινού τυπικού, οι οποίοι κατέφθασαν τον 11ο αιώνα στην εποχή του βασιλιά Ανδρέα Α’. «Στο μαλακό πέτρωμα ήταν σκαλισμένο ολόκληρο σύστημα από σπήλαια, μυστικές κατοικίες των ερημιτών».(7) Στα σπήλαια αυτά κατασκεύασαν τα κελιά, τα παρεκ-κλήσια και την τραπεζαρία τους κατά τον Μεσαίωνα. Πρόκειται για μια σχετικά άθι-κτη μοναστική αποικία, μοναδική σε όλη την Κεντρική Ευρώπη.

Άγαλμα του βασιλιά Ανδρέα Α’ και της ορθόδοξης βασίλισ-

σας Αναστασίας στο Tihany


19


Ο Miklós Komjáthy για το πλαστό ιδρυτικό έγγραφο του Tihany δήλωσε ως εξής: «Το εξέτασα αναλυτικά καθώς επανέλαβα αρκε-τές φορές τη διαδικασία με λάμπα χαλαζία. Διαπίστωσα ότι η καφετιά απόχρωση και οι ρυτίδες στην επιφάνεια δεν οφείλονται σε σκόπιμη, τεχνητή γήρανση (γνωμάτευση του Erdélyi): κάποτε είχε άλλο κείμενο το οποίο όμως αφαιρέθηκε με τρίψιμο ή ξύσιμο. Δεν καταφέραμε κι ούτε πρόκειται ποτέ κατά τη γνώμη μου να διαλευκανθεί το περιεχό-μενο και η ηλικία του αρχικού κειμένου, που απομακρύνθηκε τον 15ο αιώνα με σκοπό την πλαστογράφηση. Ωστόσο έχω την εντύπωση ότι – κρίνοντας από τα απομεινάρια των γραμμάτων – πρόκειται για ελληνόγλωσσο κείμενο.» (8) Εξέχουσας σημασίας ανάμεσα στα σπή-λαια εκκλησιαστικού χαρακτήρα έχουν τα μοναστικά κελιά και αίθουσες της χερσονή-σου Tokaj. Σύμφωνα με τον εγκυκλοπαιδο-γράφο József Csemegi, κτίστηκαν ανάμεσα στα 1047-1055 και κατοικούνταν από Έλλη-νες μοναχούς του Τάγματος Αγίου Βασιλείου. Ως πρότυπα είχαν τα πρώιμα μοναστή-ρια-σπήλαια του Αγίου Όρους. (9) Ο Rudolf Szentgyörgyi στο έργο του Ελληνικά τοπω-νύμια στο ιδρυτικό έγγραφο του Tihany δια-τυπώνει ότι «είναι πολύ πιθανό ότι το μονα-στήρι των Βασιλητών στο Tihany ιδρύθηκε άμεσα από βυζαντινούς Έλληνες, καθώς η κατοικία των κάποτε ορθόδοξων μοναχών απόκτησε αρχικά όνομα ελληνικό, και ότι οι αρχαιολογικές έρευνες στην χερσόνησο Tihany απέδειξαν ξεκάθαρα ότι εκεί κάποτε – ακόμα πριν την ίδρυση από τον Ανδρέα Α’ – ζούσαν ελληνορθόδοξοι (Βασιλίτες) μοναχοί». Γράφει επίσης ότι «στο ιδρυτικό έγγραφο της μονής του Tihany εντοπίζονται επίσης ελληνι-κής προέλευσης τοπωνύμια». Το όνομα της χερσονήσου της λίμνης Μπά-λατον προέρχεται από το «Tichon (Tihon - Tyihon)». Το πρωτότυπο ελληνικό είναι Τύχων, και αναφέρεται στον πολιούχο άγιο, προστάτη του ορθοδόξου μοναστηρίου, που ιδρύθηκε από έλληνες μοναχούς μακριά από την Βυζαντινή Αυτοκρατορία και ονο-μάστηκε έτσι σύμφωνα με την πολιτική του Βυζαντίου που ασκούσε κατά τον 10ο αιώνα. Η “επίσημη” ελληνική ονομασία ήταν ασφα-λώς «Ιερά Μονή Αγίου Τύχωνος». Κατά την πρώιμη εποχή του χριστιανισμού το όνομα

Τύχων ήταν ευρύτατα διαδεδομένο, έτσι λεγόταν μεταξύ άλλων και ο επίσκοπος της Ταμασού στην Κύπρο, ο οποίος υπήρξε ένας από τους συμμετέχοντες της Οικουμενικής Συνόδου στην Κωνσταντινούπολη το 381 μ. Χ. (10)Σχετικά με τους Έλληνες καλογέρους του Tihany είναι σημαντική μαρτυρία κι ένα έπος με τον ήρωα Pál Kinizsi: ο Zsigmond Szendrey στον τόμο Ethnographia (1926, σελ. 132-133) γράφει ότι «το συγκεκριμένο έργο μιλάει μεταξύ άλλων για τον πατέρα και την Ελληνίδα μητέρα του Kinizsi». Στη συλλογή μύθων του János Majláth αναφέρεται ότι «Οι νέοι παντρεύτηκαν στην Γραικία», και επίσης ότι ο Ούγγρος πολεμιστής γυρίζοντας από το Βυζάντιο στην Ουγγαρία έπεσε θύμα των Τούρκων. Η Ελληνίδα μόλις το άκουσε παρά-τησε τη γενέτειρά της για να γίνει καλόγρια στην «ελληνορθόδοξη γυναικεία μονή», που ίδρυσε ακόμα ο βασιλιάς Άγιος Στέφανος. Αναμφίβολα πρόκειται για το μοναστήρι της κοιλάδας Veszprém. Μια φορά όμως η Ελλη-νίδα μαθαίνει ότι ο άντρας της έμεινε ζωντα-νός, και αργότερα συναντιούνται στο Tihany. Μία από της εθνογραφικές μαρτυρίες της περιοχής, «το σπήλαιο της Ελληνοπούλας» ίσως αναφέρεται στο ίδιο γεγονός. Μην έχο-ντας άλλη επιλογή το αντρόγυνο ήθελε να περάσει το Μπάλατον, πνίγηκαν όμως στην τρικυμώδη λίμνη. Το παιδί τους σώθηκε από τον καλύτερο φίλο του πατέρα και το πήρε μαζί του στο Kinizs του νομού Abaúj. (11)Ένα νεότερο στοιχείο για τις ελληνικές σχέ-σεις του Tihany είναι ότι «το 1645 ο ελληνικής καταγωγής δομινικανός επίσκοπος Jáczint Macripodari έγινε ηγούμενος της μονής». (12)Σημαντικό στοιχείο για την περιοχή του Μπάλατον είναι ότι η βούλα του βασιλιά Ίμρε από το 1204 νομιμοποιεί τη λειτουρ-γία μιας κοινής ελληνολατινικής μονής στο Sümeg. (13)Λόγω της εκδρομής μας στη λίμνη αξίζει να αναφερθεί και μία είδηση του Ουγρικού Πρακτορείου Ειδήσεων από το 1934: «Ο πρί-γκιπας Χέντρικ της Ολλανδίας σήμερα ταξί-δεψε στο Μπάλατον, … Μετά το μεσημεριανό ο πρίγκιπας με την ακολουθία του συνέχισαν στο Balatonföldvár, και στην επιστροφή επι-σκέφτηκε τον Döme Lyka στο Pázmánd.» (14)

απόδοση από τα ουγγρικά: Β.Στεφόπουλος

Πηγές: (1) Komjáthy Miklós: A tihanyi apátság alapítólevelének problémái. Levéltári Közlemények, 26. 1955. 2. 40.| Korai magyar történeti lexikon (9-14. század). Bp., 1994. 110 | (2) Nagy Szent Bazil Rend. Máriapócsi Tájékoztató Tábla. Lejegyezve: 2010 október. (3) Komjáthy Miklós: A tihanyi apátság alapítólevelének problémái. Levéltári Közlemények. 26. 1955. 2. 41. | (4) Görög szertartású katholikus egyháztörténelem középfokú iskolák számára és magánhasználatra. Dr. Vargha Géza nyomán írta Dr. Kiss Andor. Bp., 1932. 52. | (5) Timkó Imre: A latin és görög szertartású kereszténység együttélése Szent István uralkodásának idejébe (XI. század). In.: Vigilia. 1970 november. 729. | (6) Balaton. Επιμέλεια Szalontay Gyuláné. Bp., 1990. 6-7. (7) Passuth László – Gyökér László: Tihany. Bp., 1967. 7. – 25-26. (8) Komjáthy Miklós: A tihanyi apátság alapítólevelének problémái. In.: Levéltári Közlemények, 26. 1955. 2. 47. | A hamis oklevél: Pannonhalmi ltár. Tihany. Fasc. 1. nr. 2.(9) Bakó Ferenc: Bükki barlanglakások. Borsodi Kismonográfiák 3. Miskolc, 1977. 51. (10) www.c3.hu/~magyarnyelv/10-4/szentgyorgyi_104.pdf (11) Ujváry Zoltán: Görög anya szülte Kinizsi Pál. In.: Ethnica. VIII. 2006. évfolyam 3. szám 108. (12) Döry Ferenc: Erdélyi László: A pannonhalmi Szent-Benedek-rend története. X. kötet. A tihanyi apátság története. Első korszak. Az apátság önállósága. 1055-1701. In.: Katolikus Szemle 24. 1910. 2. szám. 226. (13) Németh Th. István: A keleti keresztény egyház fajmagyarok között az őshazától napjainkig. Bp., 1939. 2. (14) MTI Napi hírek. Napi tudósítások. 1934. május 22. kedd. 29.


20


Miliosz Nikolett írása

Szivárványország

Hogy miért választottam ezt a címet? Nem is tudom. Talán ez a cím fejezi ki legjobban azt, amire akkor

gondoltam, mikor a rovat ötlete megszületett a fejem-ben. Olyan emberekkel szeretnék ugyanis hónapról-hónapra beszélgetni, akik jelentős és meghatározó alakjai a magyarországi görögségnek, egyéniségükkel, tudásukkal, tehetségükkel, munkájukkal színesebbé teszik közvetlen környezetünket, s ezáltal az országot is, amelyben élünk. Nem szeretnék azonban szótlanul elmenni olyan honfi -társaink mellett sem, akik valami érdekes, ám nem min-dennapi dologgal foglalkoznak, hogy általuk a saját látókörünket is szélesíthessük, s megismerhessünk egy-egy másik világot is.Ebben a hónapban rendhagyóan két beszélgetőtársam van: Bedécs Mária, a Csillagfalu Közhasznú Egyesület elnöke, és Székely Csaba, Csillagfalu ötletgazdája.

Mindannyian álmodunk. Így van ez. Aztán akadnak, akik valóra is váltják őket, s egyszer csak megszületik valami nagyszerű. A Csillagfalu programmal először tavasz-szal találkoztam, megálmodói akkor keresték fel elő-ször az Egri Görög Önkormányzatot, majd szeptember-ben ismerkedtem meg a program két vezéralakjával, Marikával és Csabával. Két magyar emberről van szó, akik egyedülálló kezdeményezésbe vágták a fejszéjüket: egy olyan falut szeretnének létrehozni sok segítőjükkel együtt, ahol a 18-19. századi nemzetiségi néphagyomá-nyok elevenednek meg. De csakis az autentikusak. Gics-cset, nem hagyományhűt nem kérnek, ahogy a nemze-tiségektől pénzt sem. Ez volt Marika második mondata, mikor a programról beszélgettünk. A programnak, és a majdan megszülető falunak is Csil-lagfalu a neve. Mi is ez pontosan?Marika: A Heves megyében található Átányban szeretnénk megvalósítani ezt a programot, ahol első körben tizenkettő nemzetiségi, plusz egy magyar parasztházat szeretnénk felépíteni a 18-19. századi nemzetiségi hagyományoknak megfelelően. Ezeknek a parasztházaknak a berendezése is autentikus lesz, s a Csárdában is hagyományos népi ételek kerülnek fel az étlapra. Persze a falu nemzetiségi program-jai is 100%-ban a hagyományok őrzéséről szólnak majd. Azt az egyszerű, de mégis csodálatos életvitelt szeretnénk visz-

szahozni, ami ebben a korban volt jellemző, úgy szoktam mondani, hogy kultúrtörténeti élményt szeretnénk adni az odalátogatóknak egész évben. Említetted, hogy a Heves megyei Átányban tervezitek megvalósítani a projektet, miért pont ott?Marika: A választás azért esett Átányra, mert egyrészt pél-dátlan, ahogyan a falu néprajzát két néprajztudós, dr. Fél Edit és dr. Hoffer Tamás professzor feldolgozta, így a hagyo-mányőrzés már évszázadok óta fontos a helyieknek, más-részt jó ok az is, hogy Átányban nincsenek nemzetiségek, így ez egy teljesen semleges terület. Nem azonnal találtunk rá, először Demjénben akartuk a tervünket megvalósítani, ott kaptunk volna egy egy hektáros területet. Én Átányból származom, ide hazajárok, s amikor próbaképpen lejöttünk a faluba, a polgármester olyan lenyűgözően mesélte el a falu történetét, s olyan jövőképet vázolt fel Csillagfalu számára, hogy azonnal éreztük, megtaláltuk, amit kerestünk.Csillagfalu elődje a „Szép házat, szebb hazát” program. Mi is volt ez, és hogy nőtt ki ebből a Csillagfalu projekt?Csaba: A „Szép házat, szebb hazát” program 2003-ban fogalmazódott meg bennem, szlogenje: „Építészeti hagyo-mányaink felelevenítése és újraalkalmazása a gyakorlatban”. Arra próbál ösztönözni, hogy jelenjen meg a Magyarorszá-gon élő népcsoportokra jellemző építészeti stílus az új épí-tésű családi házakon is. Ugyanis magával ragadott a gon-dolat, hogy régen nem házat, hanem otthont építettek az emberek. Ez a program azonban végül a fi ókban maradt. 2006-2007 körül alakult ki bennem a „nemzetiségek faluja” gondolat, akkor szeretettem volna ezt megvalósítani, ami-kor Pécs lett Európa kulturális fővárosa, de sajnos az ötletem elutasításba ütközött. Marika ezen előzményeket ismerte, s szerette meg, s innentől már együtt dolgoztuk ki a terveket, a teljes Csillagfalu elképzelést.Ha jól tudom, mindketten magyar származásúak. Hogy születik meg olyan emberben a gondolat, aki származá-sában nem érintett, hogy ilyen fantasztikus lehetőséget biztosítson a nemzetiségeknek?Csaba: Egyrészt szeretnénk az Átányi néprajzot, és az itt összegyűjtött anyagot is népszerűsíteni. Átány az a falu, ahol az emberek úgy gondolkoznak, hogy minden olyan kultú-rának, nemzetiségnek, népcsoportnak, akik büszkén ápol-ják a hagyományaikat, helyet kell adni. A másik dolog Édes-apám múltja, aki az erdélyi székely-hadosztályban szolgált,


21


semmi bűnt nem követett ugyan el, mégis 20 év volt, mire újra hazatérhetett. Fontosnak tartom, hogy azért, mert vol-tak érdekek, amelyek háborúkat indukáltak, nép népet nem gyűlölhet. Édesanyám mindig azt mondta, hogy „legyen Magyarországon bármilyen politikai rendszer, én úgy nevel-telek, hogy mindig szeresd a hazádat, a benne élő összes emberrel”. Akkor jöttem rá, hogy semmit nem tudunk a magyarországi nemzetiségek történelméről, népi kultúrájá-ról, holott van, akikkel már 100 éve élünk együtt. Dac, kíván-csiság, rácsodálkozás - összefoglalva ez hajtott.Gyönyörű neve van a programnak. Hogyan született?Csaba: Úgy gondoljuk, hogy Magyarország égboltján min-den nemzetiség, népcsoport egy-egy csillag, s ezek a csil-lagok a magyar néprajzot hihetetlenül gazdagítják. Mi ezért állunk minden nemzetiséghez és népcsoporthoz a legna-gyobb tisztelettel.Hogyan épül majd fel Csillagfalu?Csaba: Közvetlenül Átány mellett terül el az úgynevezett Régi Malom területe, ami ma még egy üres, egyhektáros terület, most folyik az előkészítése. Ezen a területen szeret-nénk felépíteni Csillagfalut, első körben a Magyarországon elismert nemzetiségek parasztházai fognak felépülni, mind-egyik az adott anyaországból hozott földön, ami nemzetisé-genként 15-16 köbméter anyaföldet jelent. Ennek beszerzé-séhez felvettük a kapcsolatot a nemzetiségek magyarországi nagykövetségeivel. Eger főépítésze dolgozik a terveken, azt szeretnénk, ha a csillag nemcsak a névben, de az elrende-zésben is megmutatkozna. A bevezető út jobb oldalán kívül-ről egy pajta jellegű épület foglal majd helyet, amely mulat-ságoknak ad majd otthont, ennek a folytatása lesz a Csárda, baloldalon pedig a Fogadó és a Kocsma helyezkedik majd el, de minden a 18-19. századi stílusnak megfelelően épül majd fel. A bevezető út felett szeretnénk egy lugast kialakí-tani, amit télen ponyvával szeretnénk lefedni, hogy a hideg időben is lehessen ott sétálni, kukoricát pattogtatni, geszte-nyét sütni. Ennek az útnak a végén van az átányi Bedécs-ház, ez lesz a magyar ház, e körül lesz még 2-3 épület, egyébként pedig a területet majdnem kör alakban veszik majd körül a nemzetiségi házak. Mi úgy fogalmaztunk: ahogy Magyaror-szágot védték a nemzetiségek - mert mindig védték-, úgy veszik majd körül a nemzetiségek parasztházai a Bedécs-házat, a szakrális közösségi térrel. Ezt a kifejezést Csomós

József református püspök ajánlotta. Azért szakrális közös-ségi tér, mert lenne itt egy imaház, ahol minden, a nemzeti-ségek országaiban uralkodó, jelenleg kilenc keresztény egy-ház kapna egy-egy szentélyt, így mindenki oda tud menni a saját népe szentélyéhez, Istenhez imádkozni.Marika: Csillagfalu területe ugyan jelenleg mindössze egy hektár, de vele szemben van egy 24 hektáros önkormányzati terület, amely otthont ad majd a nemzetiségi vásároknak, kulturális rendezvényeknek, de egy kemping kialakítása is a terveink között szerepel. A www.csillagfalu.hu oldalon olvastam, hogy ez a pro-jekt nem állna meg itt, hanem van folytatása is, amely-ben az összes többi, Magyarországon élő népcsoport parasztháza is felépülne a faluban…Csaba: Igen, ez a végső cél, hogy minden olyan népcsoport rendelkezzen egy-egy parasztházzal, amely Magyarország területén él, függetlenül a törvényi elismeréstől.Hogyan rendezik be a nemzetiségi parasztházakat?Csaba: Ezen házak autentikus berendezésében teljes mér-tékben a nemzetiségekre hagyatkozunk, csak az igazoltan néprajzi hagyományokra épülő berendezések kaphatnak a házakban helyet, amely darabokat újonnan gyártatunk majd le, de a régiek tökéletes másaként. Ha szalmazsák volt abban az időben a fekvőalkalmatosság, a házba is az kerül majd. Mivel ezek a házak majd szállásként funkcionálnak, így a 21. század alapigényei miatt egy-egy angolvécét, zuhanyzót és mosdót mindenképpen elhelyezünk bennük (majd az épí-tész különleges feladata lesz, hogy úgy helyezze el, dugja el, vagy olyan ajtóval tegye megközelíthetővé ezeket, hogy ebbe a miliőbe beilleszkedjen). De nemcsak a parasztházak közvetítik majd a népi kultúrákat, hanem a Csárda is, ahol eredeti népi ételeket kóstolhatnak az idelátogatók, valamint a programkínálat is, amely kizárólag autentikus népi rendez-vényekből áll majd. Fontosnak tartom hangsúlyozni, hogy nem mi szeretnénk a nemzetiségek kultúráját terjeszteni! Amit mi adni tudunk, az egy lehetőség, kapu szeretnénk lenni a Magyarországon élő nemzetiségek felé, hogy aki ide eljön, találkozzon a nemzetiségi hagyományokkal, és ked-vet kaphat arra, hogy menjen például Görögországba, vagy Ukrajnába. A nemzetiségekkel kötendő együttműködésnek is ez a lényege, hogy nem pénzt kérünk, hanem azt szeret-nénk, hogy segítsenek minket abban, hogy eldőljön, mi a hagyományos, mi az autentikus. Csillagfalu nem adhat ott-hont kamunak, kitalált, nem létező dolognak! Milyen programok kaphatnak itt helyet?Csaba: Szeretnénk megünnepelni a nemzeti ünnepeket, népi rendezvényeket is, természetesen az adott nemzetiség, és az adott anyaország engedélyével és részvételével, eljátszani a nemzetiségi himnuszt, felvonni a zászlókat. Nagyon fontos nekünk az anyaföld is, amelyre majd a parasztházak épül-nek, hiszen azt szeretnénk, hogy Csillagfaluban 13 nemzeti-ség anyaföldje egyesüljön.

Bedécs Mária és Székely Csaba


22


Kiállítássorozat is kapcsolódik Csillagfaluhoz, amely Átány-ban, a Civil Házban, a téli hónapokban pedig a Művelődési Házban kerül megrendezésre. Minden egyes kiállítás egy-egy nemzetiséghez kötődik, és két-két hónapig tart. Szept-ember 8-án kezdődött az első, a szerbek kiállítása. Úgy ter-vezzük, hogy az utolsó kiállítást követően kerül majd sor Csillagfalu megnyitására. Népi kultúrát bemutató kiállításo-kat viszont Csillagfaluban is tervezünk, rendszeresen. Mikor beszélgettünk, mindketten nagyon fontosnak tar-tották leszögezni, hogy nem pénzt kérnek. Mit takar az együttműködés?Csaba: Először mindenképpen az országos nemzetiségi önkormányzatokkal szeretnénk megkötni az együttműkö-dési megállapodásokat. Ez az együttműködés semmiféle anyagi kötelezettséggel sem jár, azt szeretnénk, hogy abban segítsenek, hogy amit megvalósítani szeretnénk, 100%-ig autentikus, hagyományos legyen, mind a kultúra, mind a gasztronómia, mind bármilyen más téren. Ez jelenthet fényképeket, forrásokat, rábólintást pl. arra, ha találunk mi magunk mondjuk egy receptet, hogy ez tényleg hagyomá-nyos görög étel. Mi dolgozunk, csak ők tudjanak róla. Ez biz-tosítja akkor azt, hogy autentikus, és hagyományőrző legyen az, ami Csillagfaluban történik.Hadd éljek itt egy görögségre jellemző példával, miköz-ben felteszem a kérdést! Nálunk, görögöknél központi dolog a néptánc, amelyet sajnos bizonyos, táncházba járó csoportok olyannyira kifiguráznak, eltorzítanak, hogy a végeredmény már csak görög népzenére történő ugrálás, semmi több. Ha egy ilyen csoport próbálja meg eladni magát görög hagyományőrző tánccsoportként Csillagfaluban, mondhatja a Magyarországi Görögök Országos Önkormányzata, vagy bármelyik görög tele-pülési önkormányzat, hogy ők nem léphetnek fel, mert

nem a görög kultúra képviselői, hanem sokkal inkább torzítói?Csaba: Nagyon jó a példa! Az együttműködési megállapo-dásban mi magunk vállaljuk, hogy a nemzetiségekre bízzuk, hogy mi az autentikus, mi nem. Csillagfaluban nem jelen-het meg giccs, amelyre mondjuk bármelyik görög nemze-tiségi önkormányzat azt mondja, hogy ez nem görög. Azt sem kérjük, hogy a nemzetiségi tánccsoportok, zenekarok ingyen lépjenek fel, minden itteni fellépés tiszteletdíjas lesz. De ugyanez a hagyományőrzés jellemzi a gasztronómiát is, minden receptnek igazolhatóan nemzetiséginek kell lennie. Óriási kihívás lesz Csillagfalu séfjének, hogy minden recep-tet eredetiségében készítsen el. Nem használhat fel a hoz-závalókból se többet, se kevesebbet. Az eredetit szeretnénk bemutatni, hiszen Csillagfalu be is zárhatja kapuit, ha egy-szer egy ilyen hibát elkövet! Ezeknek a csoportoknak nem szabad teret adni, a nemzetiségeknek pedig annál inkább!Marika: Kérnénk is mindenkit, aki tudna nekünk egy-egy recepttel, fényképpel, népi hagyománnyal segíteni, tegye meg! Természetesen minden ilyen hozzánk befutott doku-mentum visszamegy a görög nemzetiségi önkormányzatok-hoz, görög kulturális egyesületekhez, mintegy jóváhagyásra, pontosan azért, hogy ha bárki beküld egy jó, görögnek mondott, ám olyan receptet, amelynek a görög konyhához semmi köze, ezt kiszűrhessük.Csaba: Azt még hadd mondjam el, Marikával egyetértésben, hogy október lévén, úgy a magyarországi görögöket, mind a világ görögjeit, akik október 28-án ünneplik a nemzeti ünnepüket, szeretettel köszöntjük! Köszönöm, hogy beszélgettünk!

További információ: www.csillagfalu.hu, [email protected], [email protected]

Homage C.D.FriedrichΤα εγκαίνια της ζωγραφικής έκθεσης του Γιώργου Τζώρ-τζωγλου στην πινακοθήκη του Δημαρχείου στο Σεντ Εντρέ έγιναν στις 9 Οκτωβρίου, παρουσία του Έλληνα Προξέ-νου κ.Σταματέκου, του Δημάρχου του Σεντ Εντρέ Dr. Dietz Ferenc και του Προέρδου της ΑΕΟΥ κ.Κοράνη. Η έκθεση τιτλοφορείται “Homage C.D.Friedrich, avagy a szentendrei táj melankóliája” και θα είναι ανοικτή για το κοινό ώς τις 5 Νοεμβρίου, τις ώρες λειτουργίας του Δημαρχείου.

Βραβείο για τον Β.ΑλεξάκηΜε το Διεθνές Βραβείο Γαλλικής Γλώσσας 2012 τιμήθηκε ο συγγραφέας Βασίλης Αλεξάκης, το οποίο συνοδεύεται από χρηματικό έπαθλο 10.000 ευρώ και θα απονεμηθεί επισή-μως στις 9 Νοεμβρίου, στο πλαίσιο της Εκθεσης Βιβλίου της Μπριβ.Το Βραβείο Γαλλικής Γλώσσας, θεσμοθετημένο από το 1986, αφορά το έργο λογοτεχνών, καλλιτεχνών και επιστημόνων που συνέβαλαν στο να αναδείξουν την ποιότητα και την ομορφιά της γαλλικής γλώσσας.

Σεμινάριο στο Ζάλτσμπουργκ (Salzburg Seminar)Αφορά στελέχη των πολιτικών, κοινωνικών και πολιτιστικών επιστημών. Σκοπός είναι η προώθηση της ανταλλαγής ιδεών σε ακαδημαϊκό και διαπολιτισμικό επίπεδο. Υποβολή αιτήσεων γίνεται όλο τον χρόνο. Το σεμινάριο είναι διάρκειας μίας εβδομάδας στο Ζάλτσμπουργκ της Αυστρίας. Χορηγούνται περιορισμένες σε αριθμό υποτροφίες. Για περισσότερες πληρο-φορίες μπορεί κανείς να επισκεφτεί την ιστοσελίδα http://www.salzburgglobal.org/current/calendar-b.cfm?year=2012

Εν τάχει


23


Διάλεξη για τον Νίκο Καζαντζάκη

Δ ιάλεξη με θέμα «Η κοσμοπολιτική συνείδηση ως ηθική δέσμευση και η αλληγορία της περιπλάνησης στο Ν.

Καζαντζάκη» πραγματοποίησε ο Σύμβουλος Τύπου και Επι-κοινωνίας της Ελληνικής Πρεσβείας στη Βουδαπέστη κ. Νίκος Βλαχάκης κατόπιν σχετικής πρόσκλησης της Έδρας Νεοελλη-νικής Γλώσσας και Λογοτεχνίας της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου «Eötvös Loránd», στο πλαίσιο δραστηριοτήτων για την προώθηση του ελληνικού πολιτισμού και τη στήριξη των Εδρών Νεοελληνικών Σπουδών του εξωτερικού.Στην εισαγωγή της η Δ/ντρια του Τμήματος κι εκπρόσωπος της Διεθνούς Ένωσης Φίλων του Ν. Καζαντζάκη στην Ουγ-γαρία κ. Solti Dóra τόνισε ότι η εκδήλωση εντάσσεται επίσης στην προσπάθεια προβολής και προώθησης του έργου του μεγάλου Έλληνα συγγραφέα τον οποίο το ουγγρικό κοινό εξα-κολουθεί να αγαπά, ενώ η εν λόγω εκδήλωση αποτελεί τιμή για τα 55 χρόνια από τον θάνατο του, τα οποία συμπληρώνο-νται φέτος τον Οκτώβριο.

Στην ομιλία του ο κ. Βλαχάκης υπογράμμισε ότι η έννοια «πολίτης του κόσμου» χρησιμοποιήθηκε πρώτη φορά από τους κυνικούς και στωικούς φιλοσόφους του 4ου και 3ου π.X. αι., αντανακλώντας το σκεπτικισμό αυτής της περιόδου προς την έννοια του πολίτη που ανήκε στενά στην πόλη-κράτος η οποία μέχρι την ελληνιστική περίοδο και τις κατακτήσεις του Μ. Αλεξάνδρου αποτελούσε την κυρίαρχη μορφή πολιτικής οργάνωσης του αρχαίου κόσμου. Η έννοια του «κόσμου» ανα-φέρεται όχι με την έννοια του πλανήτη, της γης, αλλά κυρίως με την έννοια του «σύμπαντος-κόσμου», άρα ο άνθρωπος ανήκε σ’ ένα ευρύτερο σύνολο νοηματοδοτήσεων απ’αυτό της στενής κοινότητας της πόλης του, ενώ ο κοσμοπολιτισμός σαν φιλοσοφικό ρεύμα επηρέασε αποφασιστικά τη σκέψη του Διαφωτισμού, όπως η περίπτωση του Βολταίρου, του Κάντ, του Ρουσώ κ.α. Υπάρχει συσχέτιση του κοσμοπολιτικού ήθους και της περιήγησης ως πνευματικής αναζήτησης του 18-19ου αιώνα από την αρχαιότητα ακόμη. Η περιήγηση είναι όμως μια περιπλάνηση σε τόπους, χώρες, ιστορία, ιδέες. Η περι-πλάνηση λοιπόν αποτελεί μια εμπειρία αυτοπραγμάτωσης, η οποία προετοιμάζει και συμβολίζει τη λύτρωση καθώς προϋ-ποθέτει μια φυσική και πνευματική περιπέτεια, ώστε δεν είναι παράξενο που συγκεντρώνει το ενδιαφέρον και τη φαντασία δημιουργών όλων των εποχών, από τον Όμηρο, τον Βιργί-λιο έως τους σύγχρονους αμερικάνους μπητ-λογοτέχνες (road stories). H μεταφορική αναπαράσταση της ζωής ως «ταξιδιού» ή ως δρόμου ή η ταύτιση του ανθρώπου με την εικόνα του «περιπλανώμενου επί της γης», καθώς και τις πολλαπλές δοκι-μασίες και εμπόδια του οδοιπορικού του, άσκησαν τεράστια έλξη σε συγγραφείς, ζωγράφους, συνθέτες κ.λ.π. Ο Ν. Καζα-

ντζάκης ενσάρκωσε με τον καλύτερο τρόπο το ιδανικό του «περιπλανώμενου ανθρώπου» (Hombre peregrino) ως περι-πλάνηση σε μια τοπογραφία ηθικών επιλογών, διλημμάτων αλλά και του κόσμου των ιδεών που αναγνωρίζει και αποκω-δικοποιεί σε κάθε χώρα που επισκέπτεται, μέσα από τα ταξι-διωτικά του έργα, τα οποία πραγματοποίησε ως ανταποκρι-τής ή απεσταλμένος Αθηναϊκών εφημερίδων. Η «Οδύσσειά» του που αποτελεί μια δυναμική επική σύνθεση, αποτελεί την κορύφωση αυτής της πνευματικής περιπέτειας και του ιδανι-κού του μεγάλου Κρητικού συγγραφέα. Ο Friar αναφέρει την άποψη του Καθηγητή Ελληνικών του Δουβλίνου W.B Stanford ότι τόσο η Οδύσσεια του Καζαντζάκη όσο και αυτή του Τζοϋς αποτελούν «ασυνήθιστα συνεκτικά σύμβολα των σύγχρονων επιδιώξεων και της πολυπλοκότητας του σύγχρονου κόσμου 3.000 χρόνια μετά την αυθεντική ομηρική του εκδοχή». Έτσι στο ερώτημα γιατί πρέπει να διαβάζουμε σήμερα τον Καζαντζάκη, ο ομιλητής τόνισε ότι ο μεγάλος Έλληνας συγγρα-φέας, «αποτελώντας μια ανήσυχη συνείδηση της ευρωπαϊκής νεωτερικότητας και όχι απλά της νεοελληνικής λογοτεχνικής παραγωγής, σηματοδοτεί και κατευθύνει με τον ιδανικότερο τρόπο αυτή την πρώιμη και πρωτοεμφανιζόμενη στον «αιώνα των άκρων» -όπως χαρακτηρίστηκε ο 20ος αιώνας από τον μεγάλο ιστορικό Χομπσμπάουμ- ηθική της δέσμευσης έναντι του κόσμου, αυτό που ορίστηκε με την έννοια του «κοσμο-πολιτισμού». Ιδιαίτερα σήμερα τον καιρό της παγκοσμιότη-τας ο Νίκος Καζαντζάκης εκφράζει με τον πιο χαρακτηριστικό τρόπο, 55 χρόνια μετά το θάνατο του, τη βαθύτερη και ουσι-αστικότερη πλευρά αυτής της ηθικής ως απώτερης ταύτισης του ανθρώπου με το σύμπαν»Στη εκδήλωση, τέλος, προβλήθηκε και το ντοκυμανταίρ «Ταξι-δεύοντας Αγγλία του Ν. Καζαντζάκη» της Ειρήνης Μαραγκόζη, ενώ παρευρέθηκε ο Πρέσβυς της Κυπριακής Δημοκρατίας κ. Βάσσος Τσάμπερλεν, όπως επίσης την παρακολούθησαν εκτός από τους φοιτητές του τμήματος, εκπαιδευτικοί και αρκετοί ομογενείς της Βουδαπέστης. Αξίζει να σημειωθεί ότι στην Ουγγαρία έχουν μεταφραστεί τα πιο σημαντικά μυθιστορήματα του Ν. Καζαντζάκη από τους Ούγγρους Ελληνιστές Árpad Papp, Kálmán Szabó και την Klára Szőllősy.

Γ.Τ.Ε. Βουδαπέστης


24

Στο ράφι

A kötet a X. századtól kezdve mutatja be a magyarok és görögök kapcsolatát a XVI. század elejéig, s kite-

kintést ad egyes családok történetén keresztül a XVII. szá-zadra is. A szerző behatóan ismeri a korszakra vonatkozó tudományos és népszerűsítő irodalmat egyaránt. Jogászi pontossággal utánanézett a forrásoknak is, a jegyzetek-ben az ezeket közlő tudós történészek műveire hivatko-zik. A 44 fejezetből álló kötet biztosítja a téma világos tagolását, az olvasó eligazodását. A Bevezető gondolatok és az Alapvetések című fejezetekben utal bizonyos fogal-mak feledésbe merült eredeti jelentésére. A görög szertartású magyarok középkori történetére és görög kapcsolataira mutat rá: erre tekintettel rög-zíti, hogy a görög „romeios” szó (illetve latin megfele-lője a „romanos” szó) a Kelet-Római Birodalom görög egyházába tartozó személyeket jelölte a X-XV. század-ban. A kötet ennek értelmében tekinti át a görögök és a görög szertartású keresztény magyarok történetét. Fel-hívja a fi gyelmet a szerző a vlach szó eredeti „pásztor” jelentésére is. A Valachia szó elsősorban Havasalföldet jelölte, és a görögök ezt Ungrovlachia néven nevezték: a szerző e területet a görög szertartású magyarok által lakott Havasalföld és Kunország területeként értelmezi. Ungrovlachia szó szerinti jelentése Magyarpásztorföld, amely a Kárpátokon túli területeken élő, nagyállat-tartó magyarság által benépesített földet jelölte. A szerző a könyvében amellett foglal állást, hogy az Anonymus által említett blak/vlach nép azonos az ungrovlachok, vagyis a görög szertartású magyar pász-torok népével, akik a Kárpátokon túli területekről, Havas-alföldről és Etelközből/Kunországból menekültek a Magyar Királyság területére, elsősorban Erdélybe. A kötet a X-XV. századi magyar és görög kapcsolatrendszert új megvilágításban tárja az olvasók elé. Új értelmet ad az ismert tényeknek, új összefüggéseket rögzít, melyeknek alapvető szempontja Ungrovlachia léte, a görög szertar-tású magyarok történetének alakulása, és a Hunyadiak-nak a görög szertartású magyarságból való származta-tása. Hangsúlyozza a középkori Ungrovlachia és Erdély határvédelmi szerepét, ami a Kárpátok mindkét oldalán kenézségek révén valósult meg: e kenézségi adatok (a fentiekkel egybevetve) összességükben egyértelműen az áttelepülő görög szertartású magyar betelepülőkre utal-nak. Fontos része a könyvnek a vlachjog (ius valachiorum, pásztorjog) és a kenézjog (ius keneziale) intézményének bemutatása. A törökök XIV-XV. századi balkáni térnyerése változtatta

meg Ungrovlachia l é té t , t á r sa -dalmi tagozó-dását! Hunyadi János kenézne-mesítő tevékeny-ségének jelen-tőségét a szerző abban látja, hogy a XV. századi magyar társada-lom akként szőtte újra a magyar g y e p ű v i d é k (Ungrov lach ia , Kunország) fel-feslő szövetét, hogy az onnan érkező görög szertartású magyarságot hadrendbe és önigazgatási jellegű falurendszerbe szervezte: pásztoréletmódjuk és katonai erejük értékes határvédelmi lehetőséget és köte-lezettséget jelentett a határbiztonságért felelős magyar nagybirtokosoknak, elsősorban a zászlósuraknak. A magyar állam területére érkező görög szertartású magyarok szervezetének elöljárói voltak a kenézek. A szerző szerint a familiaritás lényege a zászlósurak tevé-kenysége révén érthető meg igazán: a zászlósurak az országos főhivatalaik, birtokaik nagysága alapján, és familiárisaik száma révén a XIV. század első felétől bandé-riumot vezettek saját zászlaik alatt. Egy XV. századi görög eposz Hunyadi János magyar hadvezér 1444. évi várnai csatáját dicsőíti. Ő volt a görögség utolsó reménye a füg-getlenségük megőrzésében: 1452-ben az utolsó görög császár, Konsztantinosz Palailogosz „Neszebár alkirálya” címet adományozott a magyar Huniadesz részére. A könyv révén igazolódik, hogy a Kárpát-medencében és a Kárpátokon túl élő X-XV. századi magyarságnak és a görögségnek ezredéves történelmi kapcsolatrend-szere egyszerre jelentett egyházi, diplomáciai, katonai és műveltségi kölcsönösséget. Végül a művészettörténet számára, főképpen a Magyar Királyság középkori művé-szetével foglalkozók számára, a kötet, a fentiek mellett, jól megvilágítja a XI-XIII. századi művészetünkben oly nagy jelentőségű bizánci stílus jelenlétének történeti hát-terét.

Dr. Prokopp Mária művészettörténész, professor emeritus (ELTE BTK): Könyvismertetés. Dr. Diószegi György Antal: Ungrovlachia a Hunyadiak koráig. Magyarok és görögök a X–XV. században. Bp., 2011, 292 oldal.


25

Φόρος τιμής

Papadopulosz Evangeloszné(1933 – 2012)

Papadopulosz Evangeloszné (Papalexisz Kaliopi) 1933. június 26-án született a görög-országi Lefki faluban. Szegény földműves szülőktől szárma-zott. Négyen voltak testvérek és ő volt a legidősebb így rá hárult a legtöbb teher.Az 1948-as görög polgárhá-ború, mint nagyon sok csalá-dot, az ő családját sem kímélte, a család egyik része (édes-apja, édesanyja és Mirka test-vére) Lengyelországba mene-kült, Kaliopi, Olimpia, valamint Hrisztosz testvére Magyaror-

szágra kerültek. Sajnos nem volt elég a polgárháború gyötrel-meit elviselni, 1953-ban Lengyelországban meghalt édesapja, távol a családtól, majd édesanyja és leánytestvére Magyaror-szágra érkezett és így egyesült a család. Kaliopi Budapesten, a Mirka Otthonba került és közben esztergályos szakmát szer-zett. A Ganz Mávagban kezdett dolgozni. Barátságos közvet-len embernek ismerték, segítőkész, jóindulatú volt. Nyílt szív-vel fordult az emberek felé szerették, becsülték, tisztelték őt a környezetében. Nagyon szerette a néptáncot, és mint nép-táncos, rendszeres résztvevője volt a kulturális rendezvények-nek. 1952. december 2-án házasságot kötött Papadopulosz Evangelosszal, a Budapest VIII. kerületi polgármesteri hiva-talban, és hamarosan megszületett leányuk, Eleni 1953-ban, majd Mária 1954-ben és Kosztandina 1957-ben.1954-ben költöztek férjével és Eleni leányukkal Beloianniszba és itt kezdett dolgozni, a helyi Béke Mezőgazdasági Szövet-kezetben, először növénytermesztésben, majd az állattenyész-tésben. 37 évet dolgozott egészen addig, amíg nyugdíjba nem ment. Férjével együtt nagyon sokat dolgozott, hogy felne-velje lányait, nem kímélve sokszor az egészségét. Becsületes munkájáért egyszer kiváló állattenyésztői miniszteri és kétszer kiváló dolgozói kitüntetést kapott. Férjével együtt 60 éven át kitartottak egymás mellett, jóban, rosszban, harmóniában, sze-retetben éltek, boldog, szép házasságban.

Három leánya mellett öt unokája: Vangélia, Sztavrosz, Deszpo, Tibor és Alexandrosz és két dédunokája: Periklész és Nikándrosz született, bearanyozva életét. Örömei mellett sajnos keserűség is érte életét, mert 1999-ben szeretett édesanyját, majd 2011-ben szeretett fi útestvé-rét, Hrisztoszt veszítette el. Fájdalmát enyhítette, hogy családja mindig mellette volt és segítették őt, hogy átvészelje a nehéz-ségeket. Lányai mellett nagyon szerette vejeit, Kosztaszt és Tibort, valamint unokáit és dédunokáit, akikért mindent meg-tett. Sok időt tölthetett az unokákkal Ők sokáig őrizhetik majd mosolyát, hangját az együtt töltött idők emlékeit, az együtt töltött nyarak élményét, a családi ünnepek hangulatát, mind-azt, amit ő jelentett életükben.Szabadidejében otthon szívesen kertészkedett, kötött szép munkák kerültek ki a kezei alól, mindig szeretett főzni, sütni fi nom pitákat, családtagjainak, rokonainak és ismerőseinek.Mindig volt egy kedves mosolya, egy kedves szava, bárkivel is került kapcsolatba, szeretete végtelen volt és nem ismert lehe-tetlent, mindig kereste a megoldásokat. Az elsők között volt, aki kapcsolatba került az egyházzal, mert hitt az igazságban és a szeretetben, mindig részt vett az egyházi rendezvényeken. A halál sajnos őt is elragadta, a szíve augusztus 7-én dobbant utolsót. Az élet mindannyiunknak más és más sorsot tartogat, és az út végén dől el, hogyan használtuk fel az itt töltött időt. Ő tiszta szívvel fogadta mindazt a szépséget és örömet, amit az élet kínált, de elfogadta és méltósággal hordta végig azo-kat a terheket, amelyeket a sors (bőven) juttatott neki. Az élet kirótta feladatokat, szépeket és fájdalmasokat egyaránt becsü-lettel végezte. Hagyatékul életének fontos üzeneteit, szívének minden szeretetét, számára fontos emberi értékeket kaptunk tőle.Létével igazi elismerése valójában az, amit az itt maradottak emlékezetében hagyott s ez bizony nem kevés. Az ő élete most lezárult, de a hozzá közel állók őrzik őt tovább lépése-ikben, döntéseikben, szép emlékeikben. Legyenek ezek, az emlékének a mai naptól mindannyiunk számára azok, amelyek a legkedvesebbek a szívünknek. Fájdalommal és kegyelettel búcsúznak tőle:Férje, lányai, vejei, testvérei, unokái, dédunokái.

Rizojanisz Kosztasz

Magyarországi görögök között az elsőA Föld bármely szélességén vagy hosszúságán járjon az ember, görögökkel mindenütt találkozik. Az 1948-as görög polgárháború miatt szóród-tak széjjel, messze a hazájuktól. Mindig is nagyra becsültemakaraterejüket, hogy tragikus körülmények között hazájukat elhagyni kényszerült görögök megtartották identitásukat, kul-

túrájukat egy idegen országban, Magyarországon.

Büszke vagyok édesapámra, Dr. Packosz Michaliszra, aki 11 évesen került Magyarországra és a görögökre jellemző aka-raterővel küzdötte fel magát, állatorvosi diplomát szerzett. 1971-ben a Mezőgazdasági Minisztertől szakága kiváló dolgo-zója címet kapott, 1978-ban pedig a Magyar Népköztársaság Elnöki Tanácsa a Munkaérdemrend bronz fokozatával tüntette ki. Ez idáig nem egyedi eset, az, viszont, ami 2008-ban tör-tént, igen: a Budapesti Fővárosi Állategészségügyi és Élelmi-szerellenőrző állomás dolgozói emléktáblát avattak édesapám emlékére.

Packosz Μónika


26

Οι ρίζες μας

Μάρθα Π. Γεωργίου

Ιστορική ΜνήμηΣτο αλβανικό έδαφος είχαμε μαζευτεί χιλιάδες αντάρτες. Τις βραδινές ώρες βαδίσαμε αρκετά, φτάσαμε σε κάτι μεγάλα λιβά-δια και μόλις ξημέρωσε και βγήκε ο ήλιος έγινε χαμός, άλλοι κλαίγανε κι άλλοι γελούσαν..Το επόμενο βράδυ μας είπαν να παραδώσουμε τα όπλα. Οι αξιωματικοί και πολλά στελέχη δεν ήθελαν, προσπαθούσαν να κρύψουν τα πιστόλια τους και δακρύζοντας τα πετούσαν. Τη νύχτα φύγαμε, περπατούσαμε μέχρι τις πρωινές ώρες όταν ο σύνδεσμος μας λέει “γυρίστε πίσω, θα σκοτωθούμε όλοι μας”. Μας αντιλήφθηκαν και με το πυροβολικό έβαλαν, έβαλαν συνεχώς. Είχαμε μόνο ένα θύμα. Την άλλη μέρα μας καταχώρησαν σε διάφορους λόχους και τάγματα. Πολλοί αναχώρησαν για το Μπουρέλι, άλλοι μετα-φέρθηκαν στο Πένσες και στο Ελμπασάν. Πάνω από 60 χιλιάδες κόσμος και οι μισοί από αυτούς τραυ-ματίες. Είχαν γιομίσει τα νοσοκομεία της Αλβανίας από Έλληνες αντάρτες τραυματίες. Τεράστιες οι θυσίες του αλβανικού λαού για μας τους Έλληνες του Εμφυλίου, γι’ αυτό και τους ευγνωμο-νούμε με θρησκευτική ευλάβεια.

Επίσκεψη στη γενέτειρά μου Ο Γράμμος είναι το θρυλικό βουνό της Ηπείρου που προ-σπάθησαν να τον πατήσουν ξένοι κατακτητές, όμως έσπα-σαν τα μούτρα τους. Ωστόσο, όπως λέει και ο λαός μας, εκεί στο Γράμμο “κάθε λιθάρι και καημός κάθε κλαρί και τάφος”. Η καταγωγή μου είναι απ’ την καρδιά του Γράμμου και γι’ αυτό είμαι περήφανη παρά τις μεγάλες ταλαιπωρίες και τα βάσανα που πέρασα. Το 2001 επισκέφθηκα το χωριό μου και οι συντο-πίτες μου με συνόδεψαν σε ολόκληρο το Γράμμο. Ύστερα από 50 και πλέον έτη να περπατάς σ’αυτόν τον τόπο τον ηρωικό και να βλέπεις τις πέτρες που ίσως είναι ακόμα βαμμένες με το αίμα των καλύτερων τέκνων του ελληνικού λαού, σου θυμί-ζουν τους συντρόφους σου που έπεσαν στα πεδία των μαχών. Κι εκείνο που μπορεί να κάνει κανείς είναι στη μνήμη τους ν’ ανάψει μια λαμπάδα. Έκλαψα για τον χαμό τόσων αγωνιστών. Έκλαψα διότι σε αυτά τα μέρη κανείς σήμερα δεν θυμάται ότι σε τούτον τον τόπο έγινε ο πιο φονικός πόλεμος, ο αδελφοκτό-νος σπαραγμός, δεν “θυμούνται” ούτε οι κυβερνήσεις μας, ούτε οι πολιτικοί μας.Και τώρα επιστροφή στην Αλβανία όπου βρισκόμαστε με τα όπλα παραπόδας, όπως μας έλεγαν. Τότε ήμουν 14-15 χρονών κοριτσάκι. Ο λόχος μας πήγε στη Μοσχόπολη η οποία ήταν ακόμα κατεστραμμένη απ’ τον πόλεμο του 1940. Στο νοσοκο-μείο της πόλης υπήρχαν πολλοί τραυματίες αντάρτες. Εμείς ζούσαμε σε σκηνές και την ημέρα πηγαίναμε πάνω στο βουνό και κόβαμε ξύλα για το νοσοκομείο. Σ’αυτό το μέρος καθίσαμε περίπου ένα μήνα. Κάποτε η πόλη αυτή ήταν εμπορικό κέντρο της Αλβανίας. Διοικητής του λόχου μας ήταν ο Σταύρος απ’ το Επταχώρι. Τα περισσότερα μέλη του λόχου ήταν από τα μέρη μας, Ντένσκο και Αετομηλίτσα. Όλοι τους μας πρόσεχαν σαν να είμαστε παιδιά τους. Μετά από λίγο καιρό μας είπαν πως θα φύγουμε χωρίς να αναφέρουν τον προορισμό. Ένα πρωί, αφού περπατούσαμε μέρα-νύχτα, φτάσαμε στο Μπουγαρδέτσι, όπου βρίσκεται η λίμνη της Πρέσπας, τα δύο τρίτα της οποίας ανήκουν στην Αλβανία και το ένα τρίτο στην Ελλάδα. Σ’αυτό το μέρος ξημερώσαμε εκεί πάνω στο βουνό. Τότε ήρθε ο Βαγγέλης Μπαρτζώτας και μας χώρισαν σε ομάδα. Οι περισσότεροι πήγαν στο Μπουρέλι. Σ’αυτό το μέρος μείναμε μόνο δυο κοριτσάκια. Ύστερα από λίγη ώρα ήρθε ένας νεαρός που μιλούσε και ελληνικά και μας είπε ότι η αποστολή έφυγε για την Γερμανία. Μπήκαμε στο αυτοκίνητο και πήγαμε στην Κορυτσά, επειδή είχε δήθεν δουλειές όπως μας είπε και μας κλείδωσε σε κάτι χαμόσπιτα. Μόνο το πρωί ήρθε και μας πήρε και μας πήγε στο Ελμπασάν, σε κάτι προάστια της πόλης. Εκεί το νοσοκομείο ήταν γεμάτο από Έλληνες αντάρτες τραυματίες. Στο Ελμπασάν αντάμωσα με έναν συγχωριανό μου και μου

είπε πως τα γυναικόπαιδα από την Ήπειρο είναι εκεί, όμως την είδηση να μην την κοινοποιήσουμε σε κανέναν, δηλαδή να μην το μαρτυρήσουμε. Τότε πήγαμε στο γραφείο και ζητήσαμε να μας πάνε μέσα στην πόλη όπου βρίσκονταν και οι δικοί μας. Η απάντηση ήταν αρνητική διότι θα έπρεπε να μείνουμε σ’αυτό το μέρος για να βοηθήσουμε το νοσοκομείο. Όταν εμείς επι-μέναμε τότε ο αρμόδιος στο γραφείο θύμωσε. Όμως φώναξε έναν αντάρτη λέγοντάς του να μας συνοδέψει μέσα στην πόλη, σ’εκείνο το μέρος όπου βρισκόταν η μισή Ήπειρος, με τη σκέψη πως εκεί θα βρω τη μανούλα μου. Αυτή είχε αιχμαλωτιστεί κι έμεινε στο Γράμμο, μα ζούσε. Σ’αυτό το μέρος μείναμε περίπου δυο βδομάδες. Ο αδερφός μου βρισκόταν στο Μπουρέλι όμως δεν με άφηναν να τον επι-σκεφτώ.Ένα βραδάκι ήρθε κάποιος και μου έφερε ένα σημεί-ωμα που έγραφε ότι ο αδερφός μου θα φύγει χωρίς να ξέρει για που. Θα φύγουμε κι εμείς όμως άγνωστο που θα πάμε, επί-σης έγραφε ότι σίγουρα θα ανταμώσουμε κάπου. Σας χαιρετάει ο Νίκος. Την ίδια μέρα μας πήγαν μέσα στο Ελμπασάν όπου ανταμώσαμε με πολλούς συγχωριανούς μας. Μόλις μας είδαν άρχισαν να κλαίνε διότι νόμιζαν πως κάπου είχαμε σκοτωθεί. Εδώ μείναμε περίπου δυο βδομάδες. Τη νύχτα καθόμασταν στο μπαλκόνι και βλέπαμε τα αυτοκίνητα γεμάτα από δικούς μας αντάρτες. Έφευγαν για τη Ρωσία. Την επομένη ήρθε ένας αντάρτης και μας είπε αύριο στις οκτώ το πρωί να είμαστε έτοιμοι για να φύγουμε. Πράγματι ήρθαν τα φορτηγά οχήματα και μας πήραν όλους. Εμείς τα κοριτσάκια μπήκαμε δίπλα στον οδηγό του αυτοκινήτου, ο οποίος ήξερε λίγα ελληνικά, χωρίς όμως να μας πει πού πάμε. Ύστερα από μερικές ώρες αντικρύ-σαμε μια πόλη, μα τα αυτοκίνητα δεν έμπαιναν στο κέντρο αλλά πήγαιναν συνεχώς στους παρακαμπτήριους δρόμους. Με βάση τις πινακίδες διαπιστώσαμε ότι πάμε στο λιμάνι του Δυρραχείου, όπου είδαμε και τη θάλασσα, χωρίς να μιλούμε. Το πλοίο ήταν πολύ κοντά στη στεριά κι έμοιαζε σαν ένα πελώριο κτήριο. Αφού φτάσαμε, κατεβήκαμε απ’ τα αυτοκίνητα αμέσως και μας ανέβασαν στο πλοίο με κάτι τρομερούς ανελκυστήρες. Ήταν πάρα πολύς κόσμος. Πολλές γριές επίσης που φώναζαν : “πού μας πάτε, γιατί δεν μας λέτε; Τί ταξίδι θα είναι αυτό;”. Ανε-βήκαμε κι εμείς πάνω στο καράβι, όμως άργησε να βάλει μπρος διότι έρχονταν κι άλλα αυτοκίνητα με αντάρτες και γυναικό-παιδα. Ύστερα από μερικές ώρες σαλπάραμε, χωρίς να ξέρουμε πόσες χιλιάδες είμασταν πάνω σ’αυτό το υπερωκεάνιο. Υπήρ-χαν και πολλοί τραυματίες. Καθόμασταν ακόμα και δίπλα στα καζάνια του καραβιού για να χωρέσουμε όλοι. Το μεγαλύτερο μέρος των γυναικόπαιδων καταγόταν από την Ήπειρο καθώς κι από διάφορα μακεδονικά χωριά. Το καράβι έπλεε συνεχώς μέρα-νύχτα, όταν ένας ναυτεργάτης που ήξερε λίγες ελληνικές λέξεις, παρακάλεσε εμάς τα κορίτσια, αν θέλουμε, να βοηθήσουμε λίγο στην κουζίνα και να πηγαίνουμε φαγητό στους τραυματίες. Εμείς αμέσως δεχτήκαμε με χαρά κι αρχίσαμε να δουλεύουμε μέσα στην κουζίνα. Είμασταν καμιά δεκαριά απ’ τα χωριά της Κόνιτσας καθώς κι από τις Φιλιάτες. Κυρίως φροντίζαμε για τους τραυματίες που δυστυχώς όλο και περισσότεροι υπέκυπταν στα τραύματά τους. Μετά το θάνατό τους, τους τυλίγαμε σε κάτι κουβέρτες και τους ρίχναμε στη θάλασσα, χωρίς να κρατάει κάποιος τα προσωπικά τους στοι-χεία. Ένα παλικάρι κλαίγοντας φώναζε ότι λυπάται πάρα πολύ να πεθάνει στο καράβι αφού δεν σκοτώθηκε στο Γράμμο. Θα με φάνε τα δελφίνια, έλεγε. Εμείς τα κοριτσάκια κλαίγαμε με λυγμούς. Το θέαμα αυτό ήταν όχι μόνο τραγικό αλλά και πάρα πολύ συγκινητικό. Πάνω στο πλοίο πέθαναν και πολλοί ηλικι-ωμένοι. Το ανθρώπινο αυτό δράμα δεν θα το ξεχάσω ποτέ στη ζωή μου.

(συνεχίζεται)

Εκδρομή της Αυτοδιοίκησης του Ζούγκλο στο Βίσεγκραντ

Βραδιά αναμνήσεων του Ντοχανγκιάρ

ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΣΈκδοση της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων ΟυγγαρίαςΕκδότης: το Σώμα της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων ΟυγγαρίαςΔιευθύνων Σύμβουλος της Σύνταξης: Κοράνης ΛαοκράτηςΑρχισυνταξία: Βούλα ΑυγουροπούλουΣελιδοποίηση: Lajos NémethΔιεύθυνση Σύνταξης: 1054 Budapest, Vécsey u. 5.Τηλέφωνα: 06-1-302 7274, 06-1-302 7275Φαξ: 06-1-302 7277e-mail: [email protected]Τυπογραφείο: Copycat kft.ISSN: 1786-0989

ELLINIZMOSZA M.G.O.Ö. kiadványa

Kiadó: a M.G.O.Ö. TestületeA szerkesztőség ügyvezetője: Koranisz Laokratisz

Főszerkesztő: Voula AvgouropoulouTördelő: Németh Lajos

Szerkesztőség cime: 1054 Budapest, Vécsey u. 5.Telefon: 06-1-302 7274, 06-1-302 7275

Fax: 06-1-302 7277e-mail: [email protected]

Nyomda: Copycat kft.ISSN: 1786-0989

Ελληνισμός - Οκτώβριος 2012

Documents