1  

การเสวนา”ทิศทางอุตสาหกรรมไทย 2020” สถาบันพระปกเกลา ดร.ดนัย เทียนพุฒ : สงวนลิขสิทธิ์ 2555 

ทิศทางอุตสาหกรรมไทย 2020 : มองไกลเกินอาเซียน (2)

ดร.ดนัย เทยีนพฒุ ผูอํานวยการดี.เอ็น.ท.ีเน็ต

ในคราวกอนไดสรุปในสวนแรกของ “อุตสาหกรรมการผลิตโลก 2020” วามทีัศนภาพของ

“อุตสาหกรรมแบบยั่งยนื (Sustainable Manufacturing) ดวยพืน้ฐานองคประกอบของนวัตกรรม 6Rs คือ

การปรับอุตสาหกรรมการผลิตใหม (Remanufacturing) การใชใหม (Reuse) การออกแบบใหม

(Redesign) การนาํกลับมาใช (Recycle) การฟนกลับใหม (Recover) และการลด (Reduce) เพื่อ

คุณคาของผลิตภัณฑอยางสูงสุด” พรอมทัง้ใหจบัตามองจีนที่จะกาวข้ึนมาเปนมหาอํานาจทางเศรษฐกิจ

โลกกับอินโดนเีซียที่จะกาวแซงหนาไทย

เหลยีวหนา มองหลังอุตสาหกรรมไทย

กอนที่จะบอกถึง ทิศทางอุตสาหกรรมไทย 2020 ขอ “เหลียวหนามองหลังอุตสาหกรรม

ไทย” สักหนอย

1) การพัฒนาอุตสาหกรรมไทย เร่ิมจากอุตสาหกรรมในครัวเรือน (Cottage Industry)

แลวคอยพัฒนาเปนไปตามรูปแบบ “Flying Geese Pattern” ของญ่ีปุนคือ การไปต้ังโรงงานในที่แรงงาน

ราคาถูก

ในป 2012 ทิศทางอุตสาหกรรมอิเลคทรอนกิสโดยเฉพาะตลาดสมารทโฟนและโมบาย

พบวาญ่ีปุนแพเกาหลีใตโดยชัดเจน อีกทัง้ไมมีโอกาสกาวข้ึนมาติด 1 ใน 5 ของโลก

ส่ิงนี้เปนบทเรียน....ที่อุตสาหกรรมไทย ไมยอมเรียนรู ความลมเหลวของญ่ีปุนที่ไม

สามารถเปล่ียนแปลงวฒันธรรมเพื่อตอบสนองโลกที่เปล่ียนแปลงอยางรวดเร็วได...

เกาหลีใตปรับแบรนดของสินคาใหเปน “World Class”

ใชกลยุทธการตลาดที่รุกหนกั

ปจจัยหลักที่ฆาอุตสาหกรรมอิเลคทรอนิกสของญ่ีปุนคือ “Bad Product Design”

หมายถงึ “การออกแบบผลิตภัณฑที่ไมดีไดกลายเปนส่ิงทีฆ่าอุตสาหกรรมอิเลคทรอนิกสของญ่ีปุน”

ปจจุบันผลิตภัณฑระดับแนวหนาตองม ี“ศิลปะแหงเทคโนโลยกีับดีไซดที่ผูใชใชได

อยางงายๆ”

2  

การเสวนา”ทิศทางอุตสาหกรรมไทย 2020” สถาบันพระปกเกลา ดร.ดนัย เทียนพุฒ : สงวนลิขสิทธิ์ 2555 

2) ผูเขียนไดสังเคราะหขอมูลมาจากรายงานการศึกษาทิศทางอุตสาหกรรมของประเทศที่

สภาพัฒนฯ จดัทําในชวงป 2550-2554 ลักษณะพฒันาการของอุตสาหกรรมไทย สามารถจัดไดเปน 3

กลุมคือ

กลุม Survival Industries เปนอุตสาหกรรมการผลิต การคาและความตองการใน

ตลาดโลกตํ่า เชน เคร่ืองจกัร ผลิตภัณฑเหล็ก ขนสง ทาเรือ ทางรถไฟและเคร่ืองบิน แรอโลหะ กระดาษ

และส่ิงพิมพ ยาสูบ ผลิตภัณฑนมและอาหารสัตว

ตามความสามารถในการแขงขัน (Competitiveness) และการดึงดูดของอุตสาหกรรม

(Attractiveness)

กลุม Improving Industries เปนอุตสาหกรรมการผลิตและการคาที่มคีวามตองการใน

ตลาดโลกปานกลาง เชน เฟอรนิเจอร เคร่ืองด่ืม ยา ส่ิงทอแฟชั่น เคร่ืองใชไฟฟา เคร่ืองใชในบานและ

สํานักงาน ผลิตภัณฑอาหาร น้าํตาล เนือ้สัตวและสัตวปก

กลุม Potential Industries เปนอุตสาหกรรมที่มีความตองการสงูในตลาดโลก เชน

อุตสาหกรรมยานยนตและช้ินสวน ปโตรเคมีและพลาสติก เคม ี เอทานอล อุตสาหกรรมเหล็กและ

เหล็กกลา อิเลคทรอนิกสและเคร่ืองใชไฟฟา ไบโอพลาสติก ผลิตภัณฑยาง อาหาร(ปลาและอาหารทะเล

กระปอง) แปรรูปผักและผลไม กระดาษ

3) ในป 2554-2559 ทิศทางอุตสาหกรรมไทยควรสงเสริมในกลุม New Wave Industries

โดยเปนการเช่ือมโยงทั้งการเกษตร อุตสาหกรรมและการบริการ เพื่อเพิ่มมูลคา เชน

Green Industries พลังงานทดแทน ส่ิงแวดลอม ภูมิปญญาทองถิ่น สินคาที่ใชความคิดสรางสรรค

ขณะที่กระทรวงอุตสาหกรรม (ป 2554-2559) มองยุทธศาสตรในอุตสาหกรรมตอไปนี้

เกษตรและการเกษตรแปรรูป อุตสาหกรรม เชน ชิน้สวนยานยนต โรงสีขาว/ไซโล เคร่ืองจักรกล บรรจุ

ภัณฑโลหะ เคร่ืองหนงั อัญมณีและเคร่ืองประดับ เซรามิก หัตถกรรม ผาทอพืน้เมือง ผาไหม/ผลิตภัณฑ

จากไหม ไมยางพารา/ผลิตภัณฑยางพารา ดังรูปที ่1 การดาดการณอุตสาหกรรมไทยสู 2020

3  

การเสวนา”ทิศทางอุตสาหกรรมไทย 2020” สถาบันพระปกเกลา ดร.ดนัย เทียนพุฒ : สงวนลิขสิทธิ์ 2555 

รูปที่ 1 การคาดการณทิศทางอุตสาหกรรมไทยสู 2020

**สังเคราะหมาจากรายงานการศึกษาทิศทางอุตสาหกรรมของสภาพัฒนฯ

ทิศทางอนาคต : อุตสาหกรรมไทย 2020

ในระดับโลกอุตสาหกรรมไทยควรมุงที่ทัง้การประหยัดและความเร็ว (Economic &

Speed) เปนทั้ง Mass-customization และอุตสาหกรรมไซสเล็ก (S-Size Manufacturing) ที่เขาไปต้ัง

ใกลชิดกับลูกคา

ในกลุม AEC ไดกําหนดความรวมมือระหวางสมาชิกในความเกงของแตละประเทศ

สําหรับการพฒันาอุตสาหกรรม เชน เกษตร การบิน ยานยนต อิเลคทรอนิกส ไอซทีี ประมง บริการ

สุขภาพ ทองเที่ยว โลจิสติกส ยาง เฟอรนิเจอร

และนายเกา เหวนกวน อัครราชทูตฝายพาณิชยจนีมี “มุมมองตอทิศทางอุตสาหกรรมไทย

หลังป 2015” ใน 2 ลักษณะคือ

4  

การเสวนา”ทิศทางอุตสาหกรรมไทย 2020” สถาบันพระปกเกลา ดร.ดนัย เทียนพุฒ : สงวนลิขสิทธิ์ 2555 

(1) ไมมุง 3 แนวทางในอุตสาหกรรมตอไปนี้

- การพัฒนาอุตสาหกรรมที่ส้ินเปลืองพลังงานเพราะไทยพึ่งพาการนาํเขา

- ไมควรจะพัฒนาอุตสาหกรรมที่ทาํลายมลภาวะสูง เพราะไทยเปนประเทศ

เกษตรกรรม มลภาวะทําลายภาคการเกษตร

- ไมควรจะพัฒนาอุตสาหกรรมที่ใชแรงงานมาก

(2) พัฒนา 3 แนวทางในอุตสาหกรรมตอไปนี้

- ขยายหวงโซการผลิตใหยาวข้ึน เพื่อทาํใหไทยสูการเปนศูนยกลางใน AEC

- การพัฒนาหวงโซอุตสาหกรรมใหมีเอกลักษณความเปนไทยมากข้ึน เพื่อเพิ่ม

มูลคาไปสูสินคากึ่งสําเร็จรูปและสําเร็จรูป เชน ยางพารา ไมแปรรูปและมัน

สําปะหลัง

- พัฒนาพลังงานทดแทน

รูปที่ 2 ทิศทางอุตสาหกรรมไทยในระดับโลก ระดับภูมิภาค และประเทศ ป 2020

 

5  

การเสวนา”ทิศทางอุตสาหกรรมไทย 2020” สถาบันพระปกเกลา ดร.ดนัย เทียนพุฒ : สงวนลิขสิทธิ์ 2555 

 Industry Roadmap สําหรับประเทศไทย สูป 2020

ผูเขียนมองวา ทัศนภาพอุตสาหกรรมไทยป 2020 เราควรมุงเปน “ ผูนําอุตสาหกรรม

สนับสนนุระดับโลก(Global Supporting Industries)”

โดยการเช่ือมโยงการเกษตร (Agriculture : A) อุตสาหกรรม (Industry: I) และการบริการ

(Services: S) เขาดวยกัน เชน การสรางเขตเศรษฐกิจพเิศษ (Special Economic Zone : SEZ) ใน

อุตสาหกรรมหลัก (Key Industries) ทีม่องจากอุตสาหกรรมของประเทศจีน เกาหลีใตและผูนําในอาเซียน

กับกลุมอุตสาหกรรมในตลาดเกิดใหม (Key Emerging Market)

ระดับยุทธศาสตรตองปรับระบบอุตสาหกรรมการผลิตใหมในโซคุณคา (Value Chain) ที่

ขยายเขาสู AEC หรือปรับเปน Hybrid Value Chain เชน สราง Social Entrepreneurs และ การปรับการ

ผลิตในดานวตัถุดิบ (Materials) กับเคร่ืองมือ (Tools) โดยใชนวัตกรรม 6Rs (ReManufacturing,

Redesign, Recover, Reuse, Recycle และ Reduce)

และส่ิงที่สําคัญมากที่สุดคือ ReMindset (การปรับเปล่ียนทัศนคติใหม) วาตองที่จะมุงสู

การเปน “Global Supporting Industries” เพราะเรายงัไมสามารถสรางเทคโนโลยรีะดับโลกข้ึนใชเองได

แตเราเกงและเช่ียวชาญในการ เปน OEM เปนอุตสาหกรรมสนับสนนุการผลิต อีกทั้งยังนาคิดตอที่จะใช

ความเชีย่วชาญในดานเกษตรกรรม (ดานการพัฒนาพันธุ การปลูก) ไปเปนผูผลิตการเกษตรในระดับโลก

โดย วิจยัและพัฒนาพันธุทีบ่านเรา ไปทาํการเพราะปลูกที่ประเทศอ่ืน เมื่อมีผลผลิตแลวคอยกลับมาบรรจุ

ภัณฑและทําการตลาดโดยการสงออกจากประเทศไทย

สําหรับผลิตภัณฑไทยส่ิงทีท่าํไดในทนัทกี็คือการมุงที่ตลาดเฉพาะ (Niche Market) และ

สวนที่ยงัแขงขันไดดวยแรงงานราคาถูก แตสวนไหนแขงขันไมไดใหเลิกหรือหยุดการสงเสริม

6  

การเสวนา”ทิศทางอุตสาหกรรมไทย 2020” สถาบันพระปกเกลา ดร.ดนัย เทียนพุฒ : สงวนลิขสิทธิ์ 2555 

รูปที่ 3 Thailand Industries 2020 : Industry Roadmap

ทั้งหมดนี้คือ ทัศนภาพอุตสาหกรรมไทย 2020 ในมุมมองของผูเขียนครับ