รายงานประเมินผลไทยเข้มแข็ง มีค2554

รายงานการตดตามและประเมนผล

สานกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต

สานกประเมนผลและเผยแพรการพฒนา

มนาคม 2554

โครงการกอสรางถนนไรฝน

โครงการแหลงนาขนาดเลก

โครงการประกนรายไดเกษตรกร

โครงการกองทนหมบานและชมชนเมอง

โครงการเพมทนสถาบนการเงนเฉพาะกจของรฐ

สสส าาา รรร บบบ ญญญ

หนาหนา รายงานการรายงานการตดตามตดตามและและประเมนผลโครงการประเมนผลโครงการภายใตแผนปฏบตการไทยเขมแขง 2555ภายใตแผนปฏบตการไทยเขมแขง 2555

บทท 1 บทท 1 :: การตดตามและประเมนผลโครงการภายใตแผนปฏบตการไทยเขมแขง 2555

1.1. ความเปนมาความเปนมา 1 2.2. กรอบการตดตามประเมนผลโครงการภายใตแผนปฏบตการไทยเขมแขง 2555กรอบการตดตามประเมนผลโครงการภายใตแผนปฏบตการไทยเขมแขง 2555 6 2.1 วตถประสงค 6 2.2 ขอบเขตการดาเนนงาน 6 2.3 แนวคดและขนตอนการดาเนนโครงการ 7

บทท 2 บทท 2 :: ผลการตดตามประเมนผล 5 โครงการภายใตแผนปฏบตการไทยเขมแขง 2555

1.1. ความกาวหนาการใชจายงบประมาณความกาวหนาการใชจายงบประมาณ 9 1.1 ภาพรวมการใชจายงบประมาณ 9 1.2 การใชจายงบประมาณรายโครงการ 10

2.2. การตดตามประเมนผล 5 โครงการการตดตามประเมนผล 5 โครงการ 11

2.1 โครงการกอสรางถนนไรฝน 11 2.2 โครงการแหลงนาขนาดเลก 14 2.3 โครงการประกนรายไดเกษตรกร 18 2.4 โครงการกองทนหมบานและชมชนเมอง 22 2.5 โครงการเพมทนสถาบนการเงนเฉพาะกจของรฐ 25

บทท 3 บทท 3 :: บทสรปสงเคราะหและเสนอแนะ

1.1. สรปผลสรปผลการประเมนการประเมน 5 5 โครงการในภาพรวมโครงการในภาพรวม 311 2.2. สรปสรปปญหาปญหาและและอปสรรคอปสรรคในภาพรวมในภาพรวม 3232 3.3. ขอเสนอแนะขอเสนอแนะ 3333

ภาคผนวกภาคผนวก

ภาคผนวก 1ภาคผนวก 1 :: รายงานการตดตามประเมนผลการดาเนนงานภายใตแผนฟนฟเศรษฐกจรายงานการตดตามประเมนผลการดาเนนงานภายใตแผนฟนฟเศรษฐกจ ระยะท 1ระยะท 1 (พ.ศ. 2552)(พ.ศ. 2552) ภาคผนวก 2ภาคผนวก 2 :: การตดตามประเมนผล 5 การตดตามประเมนผล 5 โครงการภายใโครงการภายใตแผนปฏบตการไทยเขมแขง 2555ตแผนปฏบตการไทยเขมแขง 2555

1. โครงการกอสรางถนนไรฝน 2. โครงการแหลงนาขนาดเลก 3. โครงการประกนรายไดเกษตรกร 4. โครงการกองทนหมบานและชมชนเมอง 5. โครงการเพมทนสถาบนการเงนเฉพาะกจของรฐ

---------------------------------------------

บทท 1 การตดตามและประเมนผลโครงการภายใตแผนปฏบตการไทยเขมแขง 2555

1. ความเปนมา

1.1 วกฤตเศรษฐกจการเงนโลกในปลายป 2551 ตอเนองถงป 2552 ไดสงผลกระทบตอเศรษฐกจไทยอยางรนแรงทาใหการผลต การสงออก และการใชจายของภาคเอกชนหดตว รฐบาลจงไดจดทาแผนฟนฟเศรษฐกจระยะท 1 (พ.ศ. 2552) เพอเรงสรางรายไดและลดภาระคาใชจายของประชาชนผมรายไดนอย รวมทงชวยเหลอเกษตรกร ชมชน ผวางงาน และผประกอบการทงในดานการทองเทยวและนกลงทน เพอกระตนใหเกดการบรโภค และการลงทนภาคเอกชน การจางงานและโอกาสทางเศรษฐกจในสาขาตอเนองอนๆ และเพอใหเศรษฐกจฟนตวกลบมาขยายตวไดในระดบปกตอยางยงยน รฐบาลจาเปนตองมนโยบายระยะกลางและระยะยาวเพมเตม จงจดทาแผนฟนฟเศรษฐกจระยะท 2 หรอแผนปฏบตการไทยเขมแขง 2555 ดาเนนการในชวงป พ.ศ. 2553-2555 ทมงเสรมสรางรากฐานทางเศรษฐกจใหเกดความเขมแขงมนคงในระยะยาว โดยมวตถประสงคเพอ (1) สรางความมนคงทางดานอาหารและพลงงาน รวมทงเพมประสทธภาพการผลตใหกบภาคเกษตรและอตสาหกรรมของประเทศ (2) ปรบปรงบรการสาธารณะขนพนฐานทงทางดานเศรษฐกจและสงคมททนสมยและจาเปนตอการเพมความสามารถในการแขงขน และยกระดบคณภาพชวตของประชาชน (3) เรงรดและสรางศกยภาพในการหารายไดจากการทองเทยว (4) สรางฐานรายไดใหมททนสมยของประเทศจากเศรษฐกจสรางสรรค (5) ยกระดบคณภาพการศกษาและการเรยนรทงระบบใหทนสมย (6) ปฏรปคณภาพระบบสาธารณสขทมมาตรฐานสงสาหรบคนไทย และ (7) สรางอาชพและรายไดเพอยกระดบคณภาพชวตของประชาชนในระดบชมชน

1.2 คณะรฐมนตรมมตเมอวนท 6 พฤษภาคม 2552 รบทราบแผนการลงทนในแผนปฏบตการไทยเขมแขง ป 2553-2555 วงเงนลงทนรวม 1.567 ลานลานบาท หรอเฉลยปละ 522,289 ลานบาท มแหลงเงนจากเงนงบประมาณแผนดน งบลงทนของรฐวสาหกจ แหลงเงนกภายในและตางประเทศ และการรวมลงทนระหวางภาครฐ และเอกชน ประกอบดวย 7 แผนงานหลก ดงน

1.2.1 แผนงานปรบปรงประสทธภาพระบบการกระจายนา พฒนาแหลงนาขนาดเลก เพอการเกษตร น า เพออตสาหกรรม และประสทธภาพการผลตภาคเกษตร ประกอบดวย งานกอสรางและปรบปรงระบบชลประทานทวประเทศ และงานกอสรางฝายแหลงกกเกบนาขนาดเลกเพอใหเปนแหลงดดซบนา การลงทนดานแหลงนาในเขตอตสาหกรรมภาคตะวนออก และการพฒนาภาคเกษตรในการสรางความมนคงดานอาหาร เนนการพฒนาเมลดพนธพช ทงพชอาหารและพชพลงงาน การพฒนาพนธสตว การสงเสรมใหมการปรบเปลยนพนธด และการพฒนารปแบบและเทคโนโลยการผลตใน ป 2553-2555 เปนเงนลงทน 230,645 ลานบาท

2

1.2.2 แผนงานปรบปรงและพฒนาบรการสาธารณะขนพนฐานททนสมยและจาเปนตอการเพมความสามารถในการแขงขน และยกระดบคณภาพชวตของประชาชนขนพนฐานวงเงนลงทนรวม 1,140,016 ลานบาท

1.2.3 แผนงานเพมรายไดจากการทองเทยว มงฟนฟภาพลกษณและสงเสรมตลาดทองเทยว อยางตอเนอง ควบคกบการลงทนพฒนาแหลงทองเทยวใหมทมศกยภาพ และการฟนฟแหลงทองเทยวทเสอมโทรม ใหเปนแหลงสรางรายไดหลกของประเทศ วงเงนลงทนรวม 6,637 ลานบาท

1.2.4 แผนงานพฒนาศกยภาพของเศรษฐกจเชงสรางสรรค ประกอบดวย การสงเสรมและพฒนามรดกทางวฒนธรรม สงเสรมการจดงานแสดงศลปะและวฒนธรรม สงเสรมและพฒนาอตสาหกรรมชางฝมอ สงเสรมและพฒนากลมสนคาเชงสรางสรรค สงเสรมอตสาหกรรมออกแบบซอฟตแวร และสงเสรมอตสาหกรรมออกแบบและการศกษาวจยและพฒนา วงเงน 20,134 ลานบาท

1.2.5 แผนงานยกระดบคณภาพการศกษาและการเรยนรทงระบบใหทนสมย แผนงานยกระดบคณภาพการศกษา มวงเงนลงทนรวม 60,145 ลานบาท

1.2.6 แผนงานปฏรปคณภาพระบบสาธารณสข กรอบเงนลงทนประมาณ 9,290 ลานบาท

1.2.7 แผนงานการลงทนเพอการยกระดบรายไดและคณภาพชวตในระดบชมชนและพฒนาจงหวดชายแดนภาคใต วงเงนลงทน ประมาณ 100,000 ลานบาท

ในป 2553 แผนปฏบตการไทยเขมแขง 2555 มการอนมตงบประมาณ รวมทงสน 349,960.44 ลานบาท เพอดาเนนโครงการใน 15 สาขา ผลการเบกจายงบประมาณ ณ วนท 21 มกราคม 2554 คดเปนรอยละ 74.12 ของวงเงนทไดรบอนมต

นอกจากนโครงการภายใตแผนปฏบตการไทยเขมแขง 2555 ไดรบอนมต ณ วนท 21 มกราคม 2554 แลว 42,643 โครงการ วงเงน 349,960.42 ลานบาท จดสรรงบประมาณแลว 41,815 โครงการ วงเงน 337,664.12 ลานบาท คดเปนรอยละ 96.4 จากยอดเงนอนมต ไดมการลงนามในสญญาแลว 39,040 โครงการ วงเงน 310,980.82 ลานบาท หรอรอยละ 88.8 มการเบกจายทงโครงการทเสรจสมบรณแลว 4,470 โครงการ วงเงน42,110.41 ลานบาท หรอรอยละ 12.0 ของยอดเงนอนมต และเบกจายบางสวนสาหรบโครงการทยงไมเสรจ 37,121 โครงการเปนเงน 259,395.16 ลานบาท หรอรอยละ 74.1 ของยอดเงนอนมต

3

ตารางท 1 ความกาวหนาการเบกจายงบประมาณ 15 สาขาของป 2553 ภายใตแผนปฏบตการไทยเขมแขง 2555

ลานบาท/รอยละ

สาขาท สาขา

วงเงนทอนมต

วงเงนตามสญญา

ผลการเบกจาย

สดสวนของของผลการเบกจายตอ

วงเงนทอนมต

01 สาขาทรพยากรนาและการเกษตร 59,482.77 55,430.86 43,103.69 72.46

02 สาขาขนสง 46,753.69 45,519.69 41,143.10 88.00

03 สาขาพลงงาน 174.30 9.45 0.00 0.00

04 สาขาโครงสรางพนฐานดานการทองเทยว 3,281.67 2,362.59 894.10 27.25

05 สาขาการศกษา 51,981.45 43,666.65 32,042.88 61.64

06 สาขาสวสดภาพของประชาชน 9,160.85 9,043.44 5,207.33 56.84

07 สาขาวทยาศาสตรและเทคโนโลย 181.00 180.55 178.26 98.49

08 สาขาสงแวดลอม 689.20 667.75 663.63 96.29

09 สาขาพฒนาการทองเทยว 5,354.81 2,432.80 2,079.05 38.83

10 สาขาเศรษฐกจเชงสรางสรรค 1,334.60 1,286.34 1,222.53 91.60

11 สาขาการลงทนในระดบชมชน 105,833.31 97,252.41 88,835.53 83.94

12 สาขาพฒนาดานสาธารณสข พฒนาโครงสรางพนฐาน 15,305.14 8,621.90 2,329.55 15.22

13 สาขาพฒนาดานสาธารณสข พฒนาบคคลากร 1,927.66 1,421.79 587.44 30.47

14 สาขาการประกนรายได และการดาเนนงานอน ๆ ทเกยวของ

40,000.00 39,512.61 39,226.27 98.06

15 เงนสารองจายตามระเบยบสานกนายกฯ 8,500.00 3,571.95 1,881.79 22.14

รวมทงสน 349,960.44 310,980.82 259,395.16 74.12

ทมา : สานกงบประมาณ สานกบรหารการระดมทนโครงการลงทนภาครฐ

หมายเหต : ขอมล ณ วนท 21 มกราคม 2554

ตารางท 2 ความกาวหนาโครงการภายใตแผนปฏบตการไทยเขมแขง 2555

รายการ อนมต จดสรรแลว ลงนามในสญญา เบกจาย เสรจสมบรณ

โครงการ รอยละ โครงการ รอยละ โครงการ รอยละ โครงการ รอยละ

1. จานวนโครงการ 42,643 41,815 98.1 39,040 91.6 37,121 87.1 4,470 10.5

2. งบประมาณ (ลบ.) 349,960.44 337,664.12 96.5 310,980.82 88.9 259,395.16 74.1 42,110.41 12.0

ทมา : ขอมล ณ 21 มกราคม 2554 (www.tkk2555.com)

4

1.3 ในสวนของแผนฟนฟเศรษฐกจ ระยะท 1 สานกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต (สศช.) ในฐานะฝายเลขานการคณะกรรมการรฐมนตรเศรษฐกจ ไดรบมอบหมายใหดาเนนการตดตามความกาวหนาและประเมนผลสาเรจ รวมทงผลกระทบทเกดขนจากการดาเนนงานตามแผนฟนฟเศรษฐกจ ระยะท 1 ซงสามารถสรปสาระสาคญได ดงน

1.3.1 ความสอดคลองกบสถานการณ สถานการณในชวงวกฤตเศรษฐกจ พบวาเศรษฐกจไทยชะลอตวอยางตอเนองตลอดป 2551 ทาใหเศรษฐกจในป 2551 ขยายตวรอยละ 2.5 ลดลงจากทขยายตวรอยละ 4.9 ในป 2550 สงผลใหกาลงการผลตโดยรวมลดลง การวางงานเพมขน ภาคครวเรอนมแนวโนมชะลอการใชจาย เมอพจารณาองคประกอบของโครงการในแผนฟนฟเศรษฐกจ ระยะท 1 พบวา โครงการทเนนการเพมรายไดมวงเงนทงสน 30,970 ลานบาท ขณะทโครงการทมงลดรายจายมวงเงน 31,410 ลานบาท คดเปนรอยละ 66 ของงบประมาณรวมภายใตแผนฟนฟฯ สะทอนถงการใหความสาคญกบโครงการทสอดคลอง/ตอบสนองตอสภาพปญหาทประเทศกาลงเผชญ และกลมโครงการดงกลาวสามารถดาเนนการไดอยางรวดเรว เบกจายครบถวนตามกรอบวงเงนภายในชวงเวลาทกาหนด ทาใหสามารถคงกาลงซอของภาคครวเรอนและแบงเบาภาระคาใชจายได ถอไดวาองคประกอบของโครงการมความเหมาะสมกบสถานการณทเกดขน

1.3.2 ผลกระทบ พบวา แผนฟนฟฯ มสวนในการลดการหดตวของระบบเศรษฐกจ ทาใหผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศ ป 2552 หดตวนอยกวากรณทไมมแผนฟนฟฯ รอยละ 0.5 พรอมกบ สนบสนนใหเกดการจางงาน ประมาณ 1 แสนคน แบงเปนในสาขาเกษตร 20,000 คน สาขาอตสาหกรรม 5,500 คน บรการและทองเทยว 54,000 คน และภาคกอสรางและอสงหารมทรพย 1,2000 คน รวมทงสน 102,400 คน เกดการสรางงานในภาคบรการ (ธรกจอสงหารมทรพย กอสราง ทองเทยว และบรการ) มากกวาภาคการผลต (ภาคอตสาหกรรมและภาคเกษตร) เนองจากมาตรการสวนใหญเนนกระตนการใชจาย การทองเทยว และอสงหารมทรพย

1.3.3 ผลลพธทเกดขน แผนฟนฟฯ ระยะท 1 มผลตอ การสรางรายไดและกระตนการใชจายของประชาชน พบวา ประชาชนกลมเปาหมายสวนใหญนาเงนทไดไปใชจาย ตอบสนองตอวตถประสงคในการกระตนการใชจาย กลาวคอ ผรบเชคชวยชาตรอยละ 97.6 ของ กลมตวอยางไดใชจายเงนหลงจากไดรบเชค 2,000 บาท และผสงอายกลมตวอยางทได เบยยงชพนาเงนไปใชจาย ในการซอสนคาอปโภค/บรโภครอยละ 68.83 หรอ 344.20 บาท ขณะทบางสวนนาไปฝากธนาคาร/เกบเปนเงนออมประมาณรอยละ 11.50 การลดภาระคาใชจายบางสวน ในภาพรวม โครงการดงกลาวลดภาระคาใชจายของผมรายได แตมปญหาการเขาถงบรการของกลมเปาหมายและความไมเพยงพอของบรการทจดให กลาวคอ มาตรการลดคาครองชพ มปญหาการเขาถงบรการสาหรบผมรายไดนอย เนองจากขอจากดในเรองพนทการใหบรการในกรณบรการรถประจาทาง รถไฟ นาประปา และเงอนไขของหนวยการใชข นสงของไฟฟา นาประปาทไดรบการยกเวนคาบรการทตากวาความตองการใชตามความจาเปนของครวเรอนผมรายไดนอย และมาตรการเรยนฟร มขอคนพบจากการศกษาของ สศช. วา สถานศกษามการเรยกเกบคาใชจายเพมเตม รวมทงมการขอบรจาคเงนจากผปกครอง คาใชจายสวนนสงกวาคาใชจายทลดลงจากมาตรการเรยนฟร

5

ผปกครองจงมคาใชจายรวมเพมขน จากตวอยางรอยละ 10 และการยกระดบมาตรฐานความเปนอยของประชาชนและวางรากฐานการพฒนาในระยะยาว การกอสรางโครงสรางพนฐานภายใตแผนฟนฟฯ ระยะท 1 ไดแก การพฒนาแหลงนา การกอสรางทางในหมบาน การปรบปรงสถานอนามย และการกอสรางอาคารทพกอาศยใหแกขาราชการตารวจชนประทวน สามารถยกระดบความเปนอยของประชาชนกลมเปาหมายใหมคณภาพชวตดขน และบางโครงการมการดาเนนงานตอเนองในชวงของแผนฟนฟเศรษฐกจ ระยะท 2 ไดแก การพฒนาแหลงนาธรรมชาตและฟนฟทรพยากร มเงนลงทน ในป 2553 16,546.95 ลานบาท การกอสรางถนนไรฝน วงเงนในป 2553 14,596.42 ลานบาท และ การยกระดบสถานอนามยเปนโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพตาบล(รพ.สต.) วงเงน 14,973 ลานบาท ในชวงป 2553-2555

1.3.4 ปญหาอปสรรค พบวา หลายโครงการเปนโครงการใหม ทเรมดาเนนงานเปนครงแรก และหนวยงานรบผดชอบมชวงเวลาสรางความเขาใจและเตรยมการนอย ทาใหประชาชนเกดความสบสน ไมไดรบความสะดวก ประชาชนมความเหนวาโครงการเพมศกยภาพผวางงานเพอสรางมลคาทางเศรษฐกจและสงคมในชมชน และโครงการสนบสนนการจดการศกษาโดยไมเสยคาใชจาย 15 ป ควรประชาสมพนธสรางความเขาใจใหมากขน เนองจากประชาชนสวนใหญไมทราบรายละเอยดความชวยเหลอทรฐจดใหและขนตอนการดาเนนงานทชดเจน และ การขาดความโปรงใสในการดาเนนงาน ทาใหโครงการสาคญทสรางความเขมแขงใหกบเศรษฐกจฐานรากในระยะยาวตองหยดชะงก แมวาการบรหารจดการโครงการภายใตแผนฟนฟฯ ระยะท 1 ไดใหความสาคญกบการสรางความโปรงใสและปองกนการทจรตประพฤตมชอบ แตเกดการรองเรยนในเรองความไมโปรงใสในการดาเนนการโครงการ ขาดการมสวนรวมของประชาชนในชมชนอยางจรงจง ทาใหโครงการทมหลกการดตองชะลอการดาเนนงาน ปรบเปลยนกลไกการบรหาร นบเปนการเสยโอกาสในการพฒนาชมชนอยางตอเนอง

1.3.5 ขอเสนอแนะ ในกรณทรฐบาลอาจจาเปนตองจดทาแผนงาน/โครงการในลกษณะทคลายคลงกบแผนฟนฟฯ ระยะท 1 ควรดาเนนการ แบงกลมโครงการ และกาหนดชวงเวลาดาเนนการทชดเจน มชวงเวลาเตรยมการ การสรางความเขาใจ และตดตามประเมนผลทสอดคลองกบลกษณะโครงการ เพราะโครงการภายใตแผนฟนฟฯ ระยะท 1 ทมความหลากหลาย ทงมาตรการระยะสนและระยะยาว มแนวทางปฏบตทแตกตางกนอยางมาก ตองการการสรางความเขาใจในทกระดบ สงเสรมองคกรปกครองสวนทองถนใหมบทบาทเชงรกในการแกไขปญหาระดบพนท เนองจากเปนหนวยงานทใกลชดกบประชาชนในพนทมากทสด โดยรเรมในองคกรปกครองสวนทองถน (อปท.) ทเขมแขงมความพรอมในดานทรพยากร และพฒนาระบบขอมลระดบพนทรวมทงเครอขายเชอมโยง เพอใชประโยชนในการกาหนดกลมเปาหมายทชดเจน และตดตามและประเมนผลการดาเนนงาน อาท การกาหนดกลมเปาหมายผสงอายทจาเปนและตองการรบเบยผสงอายทครบถวนและถกตอง เพอลดภาระดานการคลง เพราะปจจบนเปนการใหสวสดการทวไป ขณะทรฐบาลมขอจากดดานงบประมาณ และ เรงปรบปรงประสทธภาพการดาเนนการดานการรณรงคประชาสมพนธปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง โดยประเมนผลการดาเนนการรณรงคประชาสมพนธปรชญาเศรษฐกจพอเพยง พรอมทงทบทวนแนวทางการ

6

ดาเนนการใหมประสทธภาพมากขน และเนนการใหความรผานสอประชาสมพนธทสามารถเขาถงประชาชนจานวนมากโดยเฉพาะอยางยงกลมทมรายไดนอย เพอสรางความตระหนกและการนาความร ความเขาใจ ในหลกปรชญาฯ ไปใชในชวตประจาวนไดอยางตอเนอง และครอบคลมกลมตางๆ อยางทวถง

1.4 สาหรบแผนฟนฟเศรษฐกจ ระยะท 2 หรอแผนปฏบตการไทยเขมแขง 2555 ซงไดรบการจดสรรงบประมาณจานวนมากในชวงเวลา 3 ป (2553-2555) และไดมการดาเนนงานตามแผนปฏบตการฯ มาระยะหนงแลว สมควรตดตามประเมนผลโครงการทดาเนนการเสรจแลว เพอนาผลทไดมาปรบปรงการดาเนนโครงการทยงเหลออยใหมประสทธภาพยงขน โดย สศช. ไดรบมอบหมายจากคณะกรรมการตดตามและประเมนผลการดาเนนโครงการตามแผนปฏบตการไทยเขมแขง 2555 ในคราวประชมครงท 2/2553 วนท 24 กมภาพนธ 2553 ใหดาเนนการตดตามประเมนผล 5 โครงการ ไดแก (1) โครงการกอสรางถนนไรฝน (2) โครงการแหลงนาขนาดเลก (3) โครงการประกนรายไดเกษตรกร (4) โครงการกองทนหมบานและชมชนเมอง และ (5) โครงการเพมทนของสถาบนการเงนเฉพาะกจของรฐ

2. กรอบการตดตามประเมนผลโครงการภายใตแผนปฏบตการไทยเขมแขง 2555

2.1 วตถประสงค

2.1.1 เพอตดตามความกาวหนา และประเมนผลสาเรจ รวมทงผลกระทบทเกดขนจากการดาเนนงานตามแผนปฏบตการไทยเขมแขง 2555 จานวน 5 โครงการ

2.1.2 เพอจดทาขอเสนอแนะแนวทางการปรบปรงการดาเนนโครงการภายใตแผนปฏบตการไทยเขมแขง 2555 และประยกตใชสาหรบการดาเนนโครงการทเหลอในชวงป 2554-2555

2.2 ขอบเขตการดาเนนงาน

2.2.1 จดทากรอบแนวคดการตดตามประเมนผล และการดาเนนงานใน 5 โครงการ ประกอบดวย (1) โครงการกอสรางถนนไรฝน (2) โครงการแหลงนาขนาดเลก (3) โครงการประกนรายไดเกษตรกร (4) โครงการกองทนหมบานและชมชนเมอง และ (5) โครงการเพมทนสถาบนการเงนเฉพาะกจของรฐ

2.2.2 เกบรวบรวมขอมลจาก 2 สวน ไดแก

(1) ศกษารวบรวมขอมลการดาเนนงาน พรอมปญหาและอปสรรคจากหนวยงาน ทเกยวของ

(2) สารวจขอมลในภาคสนามโดยมจานวนตวอยางทเหมาะสมตามหลกสถต เพอใหเปนตวแทนระดบภาค 4 ภาค ดงน

(2.1) โครงการกอสรางถนนไรฝน และโครงการแหลงนาขนาดเลกจดเกบจานวนตวอยางแตละภาคไมตากวารอยละ 10 ของจานวนโครงการทเสรจแลว

7

(2.2) โครงการประกนรายไดเกษตรกร จดเกบตวอยางโดยมขนาดตวอยาง ตามหลกของ Yamane1 ทระดบความคลาดเคลอนรอยละ 3 รวมทกภาคไมตากวา 5,000 ตวอยาง

(2.3) โครงการกองทนหมบานและชมชนเมอง จดเกบตวอยาง โดยมขนาดตวอยางตามหลกของ Yamane ทระดบความคลาดเคลอนรอยละ 3 รวมทกภาคไมตากวา 1,900 ตวอยาง

2.2.3 ประเมนผลโครงการใน 2 ดาน ไดแก

(1) ประเมนผลผลต ประสทธภาพ ประสทธผล และปญหาอปสรรคการดาเนนงาน ทกโครงการ เชอมโยงกบวตถประสงคของแผนปฏบตการไทยเขมแขง 2555

(2) ประเมนผลกระทบภาพรวมของทง 5 โครงการในระดบพนท ทงมตดานเศรษฐกจและดานสงคม

2.2.4 วธการตดตามประเมนผลโครงการ สศช. ไดสารวจภาคสนามโครงการดงกลาวใน 4 ภาค ระหวางวนท 7-22 เมษายน 2553 และไดรายงานผลใหคณะกรรมการตดตามและประเมนผลฯ ทราบผลเบองตน เมอคราวประชมครงท 4/2553 วนท 28 เมษายน 2553 คณะกรรมการฯไดใหความเหนวาควรเพมการวเคราะห และใหตดตามเฉพาะโครงการ ในสวนทใชงบประมาณจากแผนปฏบตการฯ เทานน ตอมา สศช. ไดวาจางบรษท เอกเซลเลนท บสเนส แมเนจเมนท จากด เปนทปรกษาโครงการตดตามประเมนผลนโยบายเรงดวนของรฐบาล ตามสญญาจางเลขท (จ.) 26/2553 เพอจดเกบขอมลภาคสนามใหมความครอบคลม และมตวอยางเพยงพอทจะเปนตวแทนในเชงสถต พรอมกบตดตามประเมนผลโครงการภายใตแผนปฏบตการฯ จานวน 5 โครงการดงกลาว โดยมระยะเวลาดาเนนโครงการ 6 เดอน ตงแตวนท 30 กรกฎาคม 2553 ถงวนท 29 มกราคม 2554 ขณะน บรษททปรกษาไดจดสงรางรายงานขนสดทายใหคณะกรรมการกากบการดาเนนโครงการฯ พจารณาแลว

2.3 แนวคดและขนตอนการประเมนโครงการ

2.3.1 แนวคดและวธการดาเนนงานทางเทคนค (Research Methodology)

การตดตามประเมนผลโครงการภายใตแผนปฏบตการไทยเขมแขง 2555 จานวน 5 โครงการ ในครงน แตละโครงการมความแตกตางกนทงในดานวตถประสงค กลมเปาหมาย และวธการดาเนนการ ดงนนในการประเมนผลโครงการ จงกาหนดแนวทางการประเมนผลแยกเปนรายโครงการ โดยใชแนวคดการประเมนผล ดงน

(1) แนวคดแบบ Goal-based Approach โดยยดวตถประสงคของสงทประเมนเปนหลกในการประเมนความสาเรจ ดงนน สงทประเมนจงเปนทงเปาหมายของการประเมน ผลลพธทคาดหวง และผลกระทบของโครงการ ซงสามารถนามาใชเปน

1 หลกการคานวณหาขนาดของกลมตวอยางทางสถตทสามารถใชเปนตวแทนของประชากรทงหมดได และใชในกรณทประชากรมจานวนทแนนอน (Finite population)

8

เกณฑมาตรฐานสาหรบการตดสนผลสาเรจของการดาเนนงาน และไดขอมลทเปนประโยชนตอการปรบปรงแกไขการดาเนนโครงการในระยะตอไป

(2) แนวคดของ CIPP Model หรอ Context-Input-Process-Product Approach มาประยกตใชในการประเมนผล ทเนนการนาผลการประเมนไปใชประโยชน ตงแตการวเคราะหถงความเหมาะสมของกระบวนการจดทาโครงการตงแตขนตอนการกาหนดโครงการ ปจจยการนาเขา กระบวนการดาเนนการ และผลผลตของโครงการ ดงน

(2.1) การประเมนสภาวะแวดลอม (Context Evaluation : C) เปนการประเมนกอนการดาเนนโครงการ พจารณาหลกการและเหตผลความจาเปนทตองดาเนนโครงการ ประเดนปญหา และความเหมาะสมของเปาหมายโครงการ

(2.2) การประเมนปจจยนาเขา (Input Evaluation : I) เปนการประเมนเพอพจารณาถงความเปนไปไดของโครงการ ความเหมาะสม และความเพยงพอของทรพยากรทใชในการดาเนนโครงการ

(2.3) การประเมนกระบวนการ (Process Evaluation : P) เปนการประเมนเพอหาขอบกพรองของการดาเนนโครงการทจะใชเปนขอมลในการพฒนา แกไข ปรบปรง ใหการดาเนนการชวงตอไปมประสทธภาพมากขน

(2.4) การประเมนผลผลต (Product Evaluation : P) เปนการประเมนเพอเปรยบเทยบผลผลตทเกดขนกบวตถประสงคของโครงการ หรอมาตรฐานทกาหนดไว รวมทงการพจารณาในประเดนของการ ยบ เลก ขยาย หรอปรบเปลยนโครงการ

2.3.2 ขนตอนการประเมนผล มขนตอนการดาเนนการ ดงน

(1) กาหนดวตถประสงคของการประเมนผลโครงการ ยดวตถประสงคของโครงการเปนพนฐานในการประเมนผล ในกรณทโครงการกาหนดเปาหมาย จะแบงคะแนนเปน 5 ระดบ ตงแต 1-5 โดยใชระดบคะแนนจากการประมวลผลตวชวดจากผลการสารวจภาคสนามทระดบ 3.0 ขนไป เปนเกณฑผานการประเมน

(2) การกาหนดขอมล ลกษณะ และแหลงขอมลทจะใช มทงขอมลปฐมภมทไดจากการสารวจและการคดเลอกกลมตวอยาง (Sampling) ทสามารถเปนตวแทนกลมเปาหมาย และขอมลทตยภมทไดจากการรวบรวมจากหนวยงานตางๆทเกยวของ

(3) วเคราะหขอมลโดยการจดขอมลใหเปนหมวดหม และดาเนนการวเคราะหขอมลทเกบมา แปลความหมาย และจดทารายงาน พรอมขอเสนอแนะ เพอนาผลทไดไปใชประโยชน

บทท 2 ผลการตดตามประเมนผล 5 โครงการภายใตแผนปฏบตการไทยเขมแขง 2555

1. ความกาวหนาการใชจายงบประมาณ

1.1 ภาพรวมการใชจายงบประมาณ

ผลการตดตามประเมนผล 5 โครงการภายใตแผนปฏบตการไทยเขมแขง 2555 ทใชเงนกภายใตพระราชกาหนดใหอานาจกระทรวงการคลงกเงนเพอฟนฟและเสรมสรางความมนคงทางเศรษฐกจ พ.ศ. 2552 (พ.ร.ก. 2552) ซงประกอบดวย (1) โครงการกอสรางถนนไรฝน (2) โครงการแหลงนาขนาดเลก (3) โครงการประกนรายไดเกษตรกร (4) โครงการกองทนหมบานและชมชนเมอง และ (5) โครงการเพมทนของสถาบนการเงนเฉพาะกจของรฐ ดาเนนการภายใตสาขาการลงทน 4 สาขา คอ สาขาขนสง สาขาทรพยากรนาและการเกษตร สาขาการประกนรายไดและการดาเนนงานอนๆ ทเกยวของ และสาขาการลงทนในระดบชมชน ในปงบประมาณ 2553 ไดรบอนมตงบประมาณรวม 5 โครงการ เปนเงนทงสน 105,202.57 ลานบาท คดเปนรอยละ 29.39 ของงบประมาณรวม 4 สาขา (357,903.08 ลานบาท) โดยมผลการเบกจายงบประมาณในภาพรวม 5 โครงการ เปนเงนรวมทงสน 99,387.66 ลานบาท คดเปนรอยละ 94.47 ของงบประมาณทไดรบการอนมตรวม 5 โครงการ หรอรอยละ 33 ของผลการเบกจายงบประมาณรวม 4 สาขา ดงน

ตารางท 3 สรปผลการเบกจายงบประมาณป 2553 ของ 5 โครงการ

โครงการ วงเงนทอนมต (ลานบาท)

สดสวนของวงเงนทอนมตให

โครงการตอสาขาฯ(%)

ผลการเบกจาย

(ลานบาท)

สดสวนของผลการเบกจาย

โครงการตอผลการเบกจาย

สาขาฯ (%)

สดสวนของผลการเบกจายโครงการ/สาขาตอ

วงเงนทอนมตใหโครงการ/สาขา(%)

1. โครงการถนนไรฝน (ณ วนท 21 ม.ค. 2554) 14,596.42 - 14,470.01 - 99.13 สาขาขนสง (ณ วนท 21 ม.ค. 2554) 46,753.69 31.21 41,143.10 35.17 88.00 2. โครงการแหลงนาขนาดเลก (ณ วนท 12 ม.ค. 2554) 16,546.95 - 14,557.98 - 89.64 สาขาทรพยากรนาและการเกษตร (ณ วนท 21 ม.ค. 2554) 59,482.77 27.82 43,103.69 33.77 72.46 3. โครงการประกนรายไดเกษตรกร (ณ วนท 21 ม.ค. 2554) 40,000.00 - - 98.06 สาขาการประกนรายได และการดาเนนงานอน ๆ

ทเกยวของ (ณ วนท 21 ม.ค. 2554)

40,000.00

100.00

39,226.27

100.00

98.06 4. โครงการกองทนหมบานและชมชนเมอง(ณ ก.ย. 2553) 19,559.20 - 16,633.40 - สาขาการลงทนในระดบชมชน (ณ วนท 21 ม.ค. 2554) 105,833.31 18.48 88,835.53 18.72 83.94 5. โครงการเพมทนของสถาบนการเงนเฉพาะกจของรฐ (ณ ก.ย. 2553)

14,500 - 14,500 - 100.00

สาขาการลงทนในระดบชมชน (ณ วนท 21 ม.ค. 2554) 105,833.31 13.70 88,835.53 16.32 83.94 รวม 5 โครงการ 105,202.57 - 99,387.66 - 94.47 รวม 4 สาขาฯ 357,903.08 29.39 301,144.12 33.00 81.14

10

1.2 การใชจายงบประมาณรายโครงการ

ผลการเบกจายงบประมาณและผลการดาเนนงานของ 5 โครงการ สามารถดาเนนการตามแผนงานไดตามเปาหมายเปนสวนใหญ และสามารถเบกจายงบประมาณคดเปนรอยละ 94.47 ของวงเงนทไดรบอนมต ดงน

ตารางท 4 ความกาวหนาการดาเนนการ 5 โครงการ

ชอโครงการ ความกาวหนาการดาเนนการ งบประมาณทไดรบอนมต (ลานบาท)

การเบกจายงบประมาณ ลบ. (%)

หมายเหต

1. โครงการกอสราง ถนนไรฝน

โครงการทงหมด 902 โครงการ : - กอสรางแลวเสรจ 900 โครงการ หรอ

รอยละ 99.78 - อยระหวางการกอสราง 2 โครงการ หรอ

รอยละ 0.22

14,596.42 14,470.01 (99.13)

ขอมลกรมทางหลวงชนบท ณ วนท 31 ธ.ค. 2553 สานกงบประมาณ ณ วนท 21 ม.ค. 2554

2. โครงการแหลงนาขนาดเลก

โครงการทงหมด 3,037 โครงการ : - กอสรางแลวเสรจ 2,630 โครงการ หรอ

รอยละ 86.60 - อยระหวางการกอสราง 407 โครงการ หรอ

รอยละ 13.40

16,546.95 14,557.98 (89.64)

ขอมลจากกรมทรพยากรนา กรมชลประทาน ณ วนท 12 ม.ค. 2554

3. โครงการประกนรายไดเกษตรกร

ขาว จดทะเบยน 3.62 ลานราย ทาสญญา 3.27 ลานราย ใชสทธแลว 3.20 ลานราย มนสาปะหลง จดทะเบยน 448,261 ราย ทาสญญา 427,489 ราย ใชสทธแลว 380,398 ราย ขาวโพด จดทะเบยน 400,335 ราย ทาสญญา 392,598 ราย ใชสทธแลว 379,655 ราย

40,000.00 39,226.27 (98.06)

ขอมลกระทรวงเกษตรฯ ณ วนท 16 ก.ค. 2553 ขอมลการเบกจาย ณ วนท 21 ม.ค. 2554

4. โครงการกองทนหมบานและชมชนเมอง

กทบ. ไดรบการจดสรรเงนเพมทนแลว 7 ครง รวม 70,091 กองทน คดเปนรอยละ 88.44 ของกองทนหมบานทงหมด 79,255 กองทน

19,559.2 16,633.40 (85.04)

ขอมล สทบ. ณ ก.ย. 2553

5. โครงการเพมทนสถาบนการเงนเฉพาะกจของรฐ

กระทรวงการคลงไดจดสรรงบประมาณ 1.45 หมนลานบาท ใหกบสถาบนการเงนเฉพาะกจ 5 แหงแลว

14,500 14,500 (100.00)

ขอมลกระทรวงการคลง ณ ก.ย. 2553

ยอดรวม 105,202.57 99,387.66 (94.47)

หมายเหต : โครงการแหลงนาขนาดเลกไดรบจดสรรงบประมาณจาก สงป. จานวน 16,546.95 ลานบาท รวม 3,057 โครงการ ปจจบน ณ วนท 12 มกราคม 2554 มการลงนามในสญญาเพอดาเนนโครงการไปแลวทงสน 3,037 โครงการ เปนเงน 16,239.63 ลานบาท

11

2. การตดตามประเมนผล 5 โครงการ

2.1 โครงการกอสรางถนนไรฝน มงปรบปรงถนนในเขตชนบท 75 จงหวด ระยะทางดาเนนการ ในปงบประมาณ 2553-2555 รวมทงสน 7,141.8 กโลเมตร ในป 2553 ไดรบอนมตงบประมาณดาเนนการ 14,596.42 ลานบาท ในการกอสรางถนนระยะทางรวม 3,174.8 กโลเมตร และ ป 2554-2555 กอสรางอกปละ 1,983.5 กโลเมตร

2.1.1 ความกาวหนาการดาเนนงาน ในปงบประมาณ 2553 มโครงการทไดรบอนมตดาเนนการทวประเทศทงสน 902 โครงการ ระยะทางกอสรางทไดมการลงนามในสญญารวม 3,174.77 กโลเมตร วงเงนงบประมาณทไดรบอนมตรวมทงสน 14,596.42 ลานบาท ประกอบดวย โครงการในภาคตะวนออกเฉยงเหนอ 290 โครงการ ระยะทางรวม 1,221.97 กโลเมตร ภาคกลาง 252 โครงการ ระยะทางรวม 773.08 กโลเมตร ภาคเหนอ 191 โครงการ ระยะทางรวม 701.46 กโลเมตร และภาคใต 169 โครงการ ระยะทางรวม 478.26 กโลเมตร ผลการเบกจายงบประมาณ ณ วนท 21 มกราคม 2554 เบกจายแลว 14,470.01 ลานบาท คดเปนรอยละ 99.13 ของงบประมาณทงหมด ผลการดาเนนงาน ณ วนท 31 ธนวาคม 2553 กอสรางทางแลวเสรจสมบรณ 900 โครงการ คดเปนรอยละ 99.78 ของโครงการทงหมด ระยะทางทกอสรางแลวเสรจ 3,165.30 กโลเมตร คดเปนรอยละ 99.67 ของจานวนระยะทางทลงนามในสญญา

2.1.2 ผลการประเมน

(1) โครงการกอสรางถนนไรฝนดาเนนการตามความตองการของประชาชน ทาใหเกดความพงพอใจสง เนองจากถนนเดมเปนลกรง การคมนาคมไมสะดวก ประชาชนทอาศยอยสองขางทางมปญหาสขภาพจากฝนลกรง และมการรองเรยนใหภาครฐดาเนนการกอสรางเปนทางลาดยางมานานแลว บางแหงมากกวา 10 ป แตตดขดดานงบประมาณ เมอมโครงการกอสรางถนนไรฝน ประชาชนจงใหความรวมมอเปนอยางด อาท ตดตนไมของตนท กดขวางการกอสรางทาง และรวมตรวจสอบการกอสรางถนนไรฝนใหเปนไปตามขนตอนการกอสราง โดยโครงการไดทาขอตกลง 3 ฝาย ไดแก กรมทางหลวงชนบท บรษทกอสรางทาง และประชาชนในพนท โดยใหฝายประชาชนแตงตงตวแทนประมาณ 2-3 คนรวมลงนามในขอตกลง เปนการหลกเลยงขอพพาททอาจเกดขนภายหลง เชน ปญหาการกอสรางรกลาทดนทากนของชาวบาน เปนตน

(2) การมสวนรวมของประชาชนในทางปฏบตเกดขนไมเตมท จากผลสารวจฯ กลมตวอยางทมสวนรวมในโครงการฯ มนอยมากเพยงรอยละ 2.3 และประชาชนยงขาดความรสกเปนเจาของรวมกน ในการดแลตรวจสอบโครงการและรายงานความผดปกตและความเสยหายของถนนทเกดขนแกภาครฐ แตในบางพนท ชมชน/ประชาชนทมความเขมแขงจะใหความสาคญในการตรวจสอบโครงการ กลมตวอยางทมสวนรวมในโครงการฯ รอยละ 70.8 มสวนในการรวมแสดงความคดเหนในขนตอนการเสนอแบบราง และบางคนมสวนรวมในการสารวจแนวถนน ตรวจสอบคณภาพของงาน และตรวจรบงาน กลมผมสวนรวมน เหนวาไดประโยชนจากการเขา

12

ไปมสวนรวมทาใหไดรปแบบถนนทเหมาะสมสอดคลองกบความตองการของประชาชน คณภาพของถนนทสรางดขน ลดผลกระทบในระหวางกอสราง และปองกนการทจรต สงผลใหถนนไรฝนมคณภาพและมาตรฐานสง

(3) การดาเนนงานบรรลวตถประสงคของโครงการในดานความสะดวก ประหยดเวลาในการเดนทาง และคณภาพชวตดขน ดงน

(3.1) การเดนทางและขนสงผลผลตเกษตรสะดวกมากขน กลมตวอยางมความเหนวา ถนนปลอดฝนทาใหการสญจรของประชาชนในชนบทเปนไปอยางสะดวก ปลอดภยในทกฤดกาล สามารถใชประโยชนจากเสนทางในการขนสงสนคาทางการเกษตร ผลตผลจากการเกษตรไมเปอนฝน ลดระยะทางและเวลา รวมทงคาใชจายในการเดนทาง จากผลสารวจฯพบวา ลดคานามนในการสญจรลงไดปละ 4,161.73 บาท/คน คณภาพชวตโดยรวมของประชาชนดขน เนองจากถนนเรยบขนและไมมฝนละออง ประชาชนสามารถลดระยะเวลาการเดนทางลงไดปละ 63.79 ชวโมง/คน ลดภาระซอมแซมบารงรกษารถยนต/รถจกรยานยนตไดปละ 948.81 บาท และลดความเสยหายของพชผลทางการเกษตรจากการขนสงลงไดปละ 650.13 บาท (คาเฉลยทไดคานวณจากการสอบถามประชาชนในพนทสารวจฯ ตามแบบสอบถามทใหประชาชนแจกแจงประโยชนทไดรบจากโครงการออกมาในรปของจานวนเงนหรอจานวนชวโมงตอคนตอเดอน คณ 12 เดอน และหารดวยจานวนผไดรบประโยชนทงหมด)

(3.2) ถนนไรฝนบางเสนทางทเขาสแหลงทองเทยวสามารถกระตนเศรษฐกจในพนท เนองจากกอใหเกดรายไดแกคนในชมชน และทาใหมปรมาณเงนหมนเวยนในพนทเพมขน ถนนทผานพนททองเทยว มนกทองเทยวและประชาชนเดนทางเพมขน และถนนบางสายมคนสญจรประมาณ 300-1,000 คน จากผลสารวจฯชาวบานในพนททมแหลงทองเทยว

(3.3) ปญหาฝนละอองบรเวณถนนลกรงเดมลดลง ประชาชนทอาศยอยบรเวณใกลถนนลกรงเดมมสขภาพดขน อาการภมแพจากฝนลดลง และลดปญหา ฝนละอองจากการเดนทาง จากผลสารวจฯประชาชนทอาศยอยในเสนทางถนนไรฝนรอยละ 84.9 มสขภาพดขน เนองจากอาการภมแพจากฝนลดลง

(4) การจางงานคนในชมชนภายใตโครงการมคอนขางนอย ทงนวตถประสงคหลกตองการกระตนการจางงานในภาพรวมโดยผานผรบเหมากอสราง ผลสารวจฯมกลมตวอยางเพยงรอยละ 1.3 ทรบจางทางานใหกบโครงการฯ ลกษณะงานททาเปนการรงวดถนน การเกบเศษวสด เชน เศษไม เศษหนบนทางกอสราง และจานวนวนทางาน 22 วน/โครงการ อตราคาแรงวนละ 244 บาท/คน และจากการสมภาษณผรบเหมากอสรางและเจาหนาทกรมทางหลวงชนบท พบวาการกอสรางถนนไรฝน แตละโครงการมการจางแรงงานในพนทประมาณโครงการละ 20 คน ขณะเดยวกน ผรบเหมากอสรางมแรงงานทกษะเฉพาะเปนผดาเนนการ และไดนาเครองจกรกลหนกเขามาดาเนนการกอสราง เชน รถแมคโคร รถบดถนน และรถตเสนถนน เปนตน

13

(5) ถนนไรฝนบางสายมปญหาความปลอดภยและไมสามารถใชประโยชนไดเตมท กลมตวอยางรอยละ 73.2 มทศนคตตอคณภาพของถนนไรฝนวานาจะไดมาตรฐาน มเพยงสวนนอย รอยละ 24.3 ทเหนวานาจะตากวามาตรฐาน เชน ถนนเรมมหลมบอ ขอบทางสง ถนนยบตวชวงทมทอระบายนา การลาดยางบางเกนไป ไหลทางไมมรองนา ไมมปายสญญาณเตอนอนตรายในเขตชมชน/โรงเรยน เปนตน แสดงใหเหนวาการกอสรางถนนไรฝนสวนใหญมคณภาพไดตามมาตรฐาน โดยมเพยงสวนนอยเทานนทไมไดตามมาตรฐาน เนองจากอาจมปญหาดานขอจากดของแนวถนนหรอผรบเหมาเรงรบดาเนนการกอสรางมากเกนไป

(6) ถนนทกอสรางผานชมชนมหลายหนวยงานดาเนนการและงบประมาณของแตละหนวยงานไดรบการจดสรรในระดบพนทไมพรอมกน สงผลประชาชนไมสามารถใชประโยชนของโครงขายถนนไดเตมท ถนนทแตละหนวยงานดาเนนการในพนทเปนไปไมพรอมกน มลกษณะตางคนตางทา ทาใหถนนบางสายไมเชอมตอกนตลอดเสนทาง เชน กรมทางหลวงชนบทสรางถนนเชอมโครงขายภายในจงหวดยกเวนถนนในชมชนท อบต. มหนาทดาเนนการ ขณะเดยวกน อบจ. กมหนาทสรางถนนในจงหวดเชนกน เกดปญหาการเดนทางไมสะดวกในชวงการกอสรางของแตละหนวยงานบางกรณเมอถนนชวงใดสรางเสรจแลว และมหนวยงานอนมากอสรางตอเชอมกเกดความเสยหายกบถนนชวงทเพงดาเนนการแลวเสรจ

2.1.3 ปญหาและอปสรรค

(1) การรอยายสาธารณปโภคในเสนทางกอสรางและการลาทดนของประชาชน สงผลใหการกอสรางถนนลาชา และผวการจราจรของถนนสวนมากแคบและขยายไมได เนองจากเปนพนททาการเกษตร ประชาชนจงไมยอมบรจาคทดนใหรฐ ทาใหการกอสรางบางชวงแคบและมความคดเคยว เปนอนตรายในการสญจร นอกจากน ถนนบางสายเกดการชารดทรดโทรมลงอยางรวดเรวหลงจากกอสรางเสรจไมนาน อกทงถนนสวนใหญไมมปายบอกพกดนาหนกบรรทกไวใหผใชถนนทราบ

(2) การขาดแคลนวสดกอสรางในบางชวงเวลา ทาใหผรบเหมาดาเนนงานลาชากวาแผนงานเนองจากโครงการกอสรางถนนไรฝนดาเนนการพรอมกนทวประเทศ และความตองการใชวสดกอสรางมสง ขณะทการจาหนายในบางพนทตองใชเวลาในการขนสง

(3) ประชาชนในบางพนทยงมสวนรวมในโครงการนอย เนองจากบางพนทเจาหนาทขาดการประชาสมพนธทาความเขาใจกบชาวบานกอนเรมโครงการ

2.1.4 สรปและขอเสนอแนะ

(1) ถนนไรฝนควรดาเนนการปรบปรงใหไดคณภาพตามมาตรฐานทางหลวง พรอมทงตดตงอปกรณและปายสญญาณเตอนตางๆ ไดแก ตดตงไฟฟาสองสวางชวงทางโคง ทาทอระบายนาใหไดมาตรฐาน ปรบปรงชวงรอยตอของถนนเกากบถนนใหมไมใหสงชนมาก เพมความกวางของไหลทาง ลาดยางใหตลอดเสนทางทเปนถนนลกรง

14

รวมทงตดตงปายเตอนตางๆ เชน ปายบอกทางโคง ปายบอกทางรวม ปายบอกทางแยก ปายเตอนอนตรายตางๆ เปนตน

(2) หนวยงานในพนทควรมการหารอรวมกนในการกาหนดแผนการดาเนนงานทเชอมโยงและบรณาการการทางานรวมกน ใหเกดการเชอมโยงโครงขายถนนอยางมประสทธภาพ และรวมกนดแล บารงรกษาถนนใหอยในสภาพดและปลอดภย โดยเชอมโยงโครงการทจะดาเนนการในพนทกบแผนชมชน

(3) ผแทนประชาชนในการจดทาขอตกลงรวม 3 ฝาย ควรมาจากกลไกหลกทมอยในหมบาน เชน คณะกรรมการหมบานเพอจะไดนาขอมล ขาวสารไปเผยแพรและสรางความรความเขาใจกบชมชนไดถกตองและทวถง ตลอดจนกระตนใหประชาชนเขามามสวนรวมในทกขนตอนการดาเนนโครงการ และรวมกนดแลรกษาถนนทดาเนนการแลวเสรจใหอยในสภาพทใชงานไดตอเนอง

2.2 โครงการแหลงนาขนาดเลก ในปงบประมาณ 2553 โครงการแหลงนาขนาดเลกไดรบอนมตรวม 3,057 โครงการ งบประมาณทงสน 16,546.95 ลานบาท แบงเปนการอนรกษฟนฟแหลงนา ของกรมทรพยากรนา จานวน 2,394 โครงการ ในวงเงน 5,881.72 ลานบาท และการชลประทานขนาดเลกของกรมชลประทาน จานวน 663 โครงการ ในวงเงน 10,655.23 ลานบาท

2.2.1 ความกาวหนาการดาเนนงาน การดาเนนงานโดยรวมของโครงการแหลงนาขนาดเลกแลวเสรจและมการเบกจายงบประมาณไปแลวกวารอยละ 86 ของจานวนโครงการและวงเงนงบประมาณทไดลงนามในสญญาแลว ประกอบดวย โครงการอนรกษฟนฟแหลงนา และโครงการชลประทานขนาดเลกไดรบการจดสรรงบประมาณป 2553 รวม 3,057 โครงการ วงเงนงบประมาณ 16,546.95 ลานบาท การดาเนนงานโดยรวมของกรมทรพยากรนาและกรมชลประทาน ปรากฏวา มการลงนามในสญญารวม 3,037 โครงการ เปนเงน 16,239.63 ลานบาท หรอคดเปนรอยละ 99.35 และรอยละ 98.14 ของจานวนโครงการและงบประมาณทไดรบการจดสรร ตามลาดบ และมการเบกจายงบประมาณไปแลวเปนเงน 14,557.98 ลานบาท หรอรอยละ 89.64 มโครงการทดาเนนการแลวเสรจรวม 2,630 โครงการ คดเปนรอยละ 86.60 ของโครงการทมการลงนามในสญญาไปแลว และอยระหวางดาเนนการ 407 โครงการ คดเปนรอยละ 13.40 คาดวาจะแลวเสรจทกโครงการภายในเดอนกนยายน 2554 ผลการดาเนนการแยกตามหนวยงานทรบผดชอบโครงการ ดงน

(1) ผลการดาเนนโครงการอนรกษฟนฟแหลงนา ของกรมทรพยากรนา โครงการทไดรบจดสรรงบประมาณทงหมด 2,394 โครงการ วงเงน 5,881.72 ลานบาท ลงนามในสญญาไปแลวทงสน 2,374 โครงการ วงเงน 5,584.40 ลานบาท ณ วนท 12 มกราคม 2554 มการเบกจายงบประมาณไปแลวเปนเงน 4,587.40 ลานบาท หรอรอยละ 82.15 มโครงการทดาเนนการแลวเสรจรวม 2,001 โครงการ หรอรอยละ 84.29 และยงมโครงการทอยระหวางดาเนนการอก 373 โครงการ หรอรอยละ 15.71 คาดวาจะแลวเสรจทกโครงการในเดอนมนาคม 2554

(2) ผลการดาเนนโครงการชลประทานขนาดเลก ของกรมชลประทาน โครงการทไดรบจดสรรงบประมาณทงหมด 663 โครงการ วงเงน 10,655.23 ลานบาท ลงนามในสญญา

15

ครบทกโครงการตามกรอบวงเงนทไดรบการจดสรร ณ วนท 12 มกราคม 2554 มการเบกจายงบประมาณไปแลวเปนเงน 9,970.58 ลานบาท หรอรอยละ 93.57 มโครงการทดาเนนการแลวเสรจรวม 629 โครงการ หรอรอยละ 94.87 และยงมโครงการทอยระหวางดาเนนการอก 34 โครงการ หรอรอยละ 5.13 คาดวาจะมโครงการทแลวเสรจตอเนองทกเดอน และม 2 โครงการสดทายทจะแลวเสรจในเดอนกนยายน 2554


(1) การดาเนนโครงการแหลงนาขนาดเลกยงไมบรรลวตถประสงคในการกระตนเศรษฐกจในดานการเพมการจางงานในทองถน แตสามารถกระจายการลงทนดานบรการสาธารณะขนพนฐานในการพฒนาแหลงนาธรรมชาตและจดหาแหลงนาใหประชาชนเพมขน เนองจากเปนโครงการขนาดเลกจงไมสามารถเพมผลผลตทางการเกษตรตอไร เพมคณภาพทางการเกษตร และเพมรายไดใหเกษตรกรไดเชนเดยวกบโครงการขนาดกลางหรอขนาดใหญ และการจางงานคนในชมชนมนอย จากการเปนโครงการจางงานทผรบเหมาใชเครองจกรและลกจางของตนทมอยแลวในการขดลอกคคลอง ขดบอ/สระนา แตโครงการสวนใหญสามารถกระจายการลงทนดานบรการสาธารณะขนพนฐานในการพฒนาและจดหาแหลงนาใหประชาชนในพนทชนบทหางไกลซงมปญหาขาดแคลนนาในทกภาคทวประเทศ จงสงผลใหประชาชนมนาใชเพอทาการเกษตรเพมขน รวมทงสามารถใชประโยชนในการอปโภคบรโภคเพมขน

(2) การบรหารจดการโครงการยงขาดการมสวนรวมของประชาชนโดยเฉพาะในการกากบ ดแล และบารงรกษา

(2.1) การดาเนนโครงการโดยทวไปพบวาประชาชนยงมสวนรวมนอยในกระบวนการกากบดแล ตรวจสอบ และรวมกนบารงรกษา ในการดาเนนโครงการม กลมตวอยางรอยละ 86.5 ทไมมสวนรวมในโครงการ โดยเฉพาะภาคใตไมพบตวอยางทมสวนรวมเลย ในกลมทมสวนรวมไดแสดงความคดเหนในขนตอนการเสนอโครงการ รอยละ 95.7 และเหนวาการทประชาชนไดเขามาม สวนรวมในโครงการของภาครฐ กอใหเกดประโยชนในหลายดาน เชน รปแบบของโครงการจะมความเหมาะสมสอดคลองกบความตองการของคนในชมชน คณภาพของงานด ลดผลกระทบจากการทาโครงการแหลงนาขนาดเลก และปองกนการทจรตได เปนตน สวนในขนตอนอน ทงการจดซอจดจางผรบเหมา การตรวจสอบคณภาพงาน และการตรวจรบงาน ยงไมเปดโอกาสใหประชาชนเขามามสวนรวม โครงการสวนใหญอยในแผนการลงทนพฒนาและบรหารจดการนาและการชลประทาน ซง ครม. มมตเหนชอบแผนดงกลาวไวแลว เมอวนท 10 มถนายน 2551 และวนท 29 กรกฎาคม 2551 รวมกบโครงการตามความตองการของทองถน เปนโครงการทสอดคลองกบหลกเกณฑการอนมตโครงการของแผนปฏบตการไทยเขมแขง 2555 สาขาการบรหารจดการทรพยากรนาและการเกษตร ทเปนโครงการใหมมความพรอมและสามารถดาเนนการไดทนททไดรบการจดสรรงบประมาณ

16

(2.2) การตดตามตรวจสอบการดาเนนงานไมคลอบคลมทวถงเพยงพอสงผลตอความยงยนของโครงการ ทาใหกกเกบนาไดนอย เนองจากการขดลอกไมลกพอ สรางฝายตา ขอบบอพง คนคถกนาเซาะพงทลาย ประตปด-เปดนามขนาดเลกเวลาฝนตกหนกทาใหเกดนาทวมขงเนองจากการระบายนาไมดพอ จากการสารวจทศนคตของประชาชนทเปนกลมตวอยาง รอยละ 72.3 เหนวา การกอสราง/ปรบปรง/พฒนาแหลงนาขนาดเลกเปนไปตามมาตรฐาน ขณะท เพยงรอยละ 21.2 เหนวาตากวามาตรฐาน จากการสารวจทงหมด 164 โครงการ พบโครงการทมปญหาทางกายภาพ 53 โครงการ หรอรอยละ 32.3 เปนประเภทโครงการขดลอกคคลอง รอยละ 37.37 โครงการขดสระ/บอนา รอยละ 17.6และโครงการสรางฝาย รอยละ 16.7 ของโครงการแตละประเภท

(2.3) หนวยงานทรบผดชอบโครงการไมมงบประมาณในการบารงรกษาโครงการอยางตอเนอง และประชาชนยงไมมสวนรวมดแลบารงรกษา ทาใหการใชงานไมสมประโยชนสอดคลองกบความตองการของพนท หลงโครงการเสรจแลวประมาณ 2-3 เดอน พบวา บางโครงการเรมมสภาพตนเขน ตลงพงทลาย มวชพช ผกตบชวา ขนปกคลม และผรบผดชอบในระดบพนทอธบายวา ไดรบงบประมาณสาหรบดาเนนการเทานน ไมมงบประมาณสาหรบการบารงรกษาใหอยในสภาพด นอกจากน ผไดรบประโยชนจากโครงการแหลงนาขนาดเลกสวนใหญไมไดใหความสาคญในการดแลรกษาและใชประโยชนจากแหลงนา เหนไดจากการไมมคณะกรรมการประจาชมชนหรอพนททมโครงการแหลงนาขนาดเลกทาขอตกลงการใชนาอยางมคณคาหรอใหไดรบประโยชนสงสด ดวยการขาดการบรหารจดการทรพยากรรวมกนของชมชนสงผลใหไมสามารถนานาจากแหลงนาไปใชอปโภคบรโภคหรอทาการเกษตรไดตลอดทงป

(3) การดาเนนโครงการกอใหเกดการกระจายบรการพนฐาน และลดความเหลอมลาทางเศรษฐกจและสงคม เมอพจารณาในเชงความคมคายงไมสามารถประเมนไดชดเจน

(3.1) การดาเนนโครงการชวยเพมประสทธภาพการผลต และสรางโอกาสทางเศรษฐกจรวมทงยกระดบคณภาพชวตของประชาชน โดยเปนหนาทของภาครฐในการจดบรการสาธารณะเรองนาใหประชาชนไดใชประโยชนอยางเพยงพอ สงผลใหผทอยในพนทชนบทไดรบประโยชนเพมขน เพราะมการดาเนนการทกจงหวดทวประเทศ ประชาชนรอยละ 85.5 ใชนาจากโครงการเพอประกอบอาชพในการทาเกษตรกรรม เพาะปลกพช รองลงมารอยละ 20.5 ใชนาเพอการอปโภคบรโภค สวนทเหลอใชเปนเสนทางสญจร และระบายนาเสย โครงการแหลงนาเปนทตองการของประชาชนสวนใหญ แตไมสามารถสรางความพงพอใจในระดบสงไดเนองจากเปนโครงการขนาดเลก และการไดรบประโยชนไมทวถง

17

(3.2) โครงการอาจจะสมประโยชนไมมากเทาทควร เพราะผรบประโยชนเปนกลมทอยใกลทตงโครงการเทานน ขาดการเชอมตอไปยงประชาชนทอยหางออกไปใหไดรบประโยชนดวย รวมทงยงไมมการใชประโยชนจากแหลงนาเตมทในดานอนๆ เชน เปนแหลงเพาะพนธปลา และสถานทพกผอน เปนตน


(1) การดาเนนโครงการบางแหงขาดประสทธภาพเกดการพงทลายของขอบคคลอง และสระ/บอนาเปนจานวนมาก เนองจากไมไดรบการบดอดทดพอ รวมทงตนไม หญาหรอพชคลมดนทมอยเดมถกขดถางไปขณะกอสราง ทาใหไมสามารถตานทานปรมาณนาฝนทตกหนกและนาทหลากลงมามาก โดยเฉพาะอยางยงในชวงฤดฝนทผานมาไดดเทาขอบคคลอง และบอ/สระนาเดมทดนมความแนนมากกวา

(2) แหลงนาทดาเนนการแลวเสรจขาดการบารงรกษาอยางตอเนอง สงผลตอความยงยนของแหลงนาทสรางขน เนองจากหนวยงานไมมงบประมาณสาหรบการซอมแซมและบารงรกษาหลงโครงการแลวเสรจ และผใชนาสวนใหญยงไมใหความสาคญกบการดแลบารงรกษาแหลงนา บางโครงการทแลวเสรจไปประมาณ 2-3 เดอน เรมมสภาพทรดโทรม

(3) การกอสรางบางโครงการตากวามาตรฐาน จากการสารวจทศนคตของประชาชนพบวาประมาณรอยละ 21.2 ของแหลงนาตามโครงการฯ ยงตากวามาตรฐาน ดวยเหตผลตางๆ เชน จดเกบนาไดนอย ขอบบอพง การขดลอกยงไมลกพอ คนคถกนาเซาะพงทลาย ทาฝายตาเกบนาไดนอย เครองสบนาไมมประสทธภาพ/เครองเสยบอย ประตปด-เปดนามขนาดเลก เวลาฝนตกหนกทาใหเกดนาทวมขง เนองจากการระบายนาไมดพอ เปนตน

2.2.4 ขอเสนอแนะ

(1) การดาเนนโครงการแหลงนาขนาดเลกในอนาคตควรใหความสาคญกบพนทนอกเขตชลประทาน ทจะทาใหเกดการเพมปรมาณนาตนทนแกเกษตรกรในพนทหางไกลใหสามารถทาการเกษตรพอเลยงตนเองได ขณะทปญหาโลกรอนจะทาใหเกษตรกรรมในบางพนทไมสามารถทาได โดยเฉพาะพนทนอกเขตชลประทาน จงจาเปนทจะตองเรงรดจดหาแหลงนาในพนท ดงกลาว เพอเปนการรกษาพนทเกษตรกรรมและลดการอพยพของผทอยในภาคเกษตรไปสภาคนอกเกษตร

(2) การจดทาโครงการในอนาคตหากอยใกลแหลงนาขนาดใหญหรอขนาดกลางควรเชอมโยงใหเปนโครงขาย เพอใหมนาใชไดตลอดทงป และขยายการใชประโยชนไปยงพนทใกลเคยงเพอใหประชาชนไดรบประโยชนมากขน รวมทงทาเปนแหลงเพาะพนธปลาหรอสถานทพกผอนของคนในชมชน สาหรบการขดบอนาใหมควรตองพจารณาภมสงคมของชมชน ซงมสภาพภมประเทศ สงคมวทยา ลกษณะนสย และวฒนธรรมทแตกตางกนในแตละพนท เพอใหการกาหนดทตงของแหลงนาเหมาะสมและสอดคลองกบวถชวตของชมชน ไมทบซอนกบพนทสาคญของชมชน อาท พนทอนรกษทางวฒนธรรม

(3) ภาครฐควรเปดโอกาสใหประชาชนมสวนรวมในการกากบดแล ตรวจสอบการดาเนนงาน ตงแตเรมตนจนถงสนสดโครงการ ใหประชาชนเกดความรสกเปน

18

เจาของ โดยใหชมชนและองคกรปกครองสวนทองถนรวมกนกาหนดกตกาในการดแลบารงรกษาแหลงนาใหมความยงยน และมอบหมายหนวยงานรบผดชอบดแลรกษาภายหลงโครงการแลวเสรจ เพอใหการบรหารจดการโครงการมประสทธภาพ และใหความสาคญในการคดเลอกและกากบดแลผรบเหมาใหดาเนนการทกอใหเกดการใชงบประมาณทไดประโยชนสงสด

(4) ควรจดลาดบความสาคญของการใชงบประมาณในการดาเนนโครงการแหลงนาขนาดเลก ซงสวนใหญกอใหเกดประโยชนไมมากและมแนวโนมทจะไมยงยน ดงนน ภาครฐจะตองทบทวนการใชงบประมาณเพอสรางแหลงนาขนาดเลก โดยใหสรางเฉพาะโครงการทวเคราะหแลวเหนวาสามารถสรางประโยชนตอคนในชมชนอยางแทจรง คนในชมชนมความเขมแขงสามารถดแลรกษาแหลงนาทสรางขนใหเกดความยงยนในระยะยาว และใหมหนวยงานอสระเขาไปรวมวเคราะหและใหความเหนและจดลาดบความสาคญของโครงการ เพอประกอบการตดสนใจลงทนในระยะตอไป

(5) ควรจดสรรงบประมาณสาหรบการบารงรกษาตอเนองอยางนอย 2 ป เพอใหสามารถใชประโยชนจากโครงการแหลงนาขนาดเลกใหเกดความคมคามากทสด รวมทงการจดสรรงบเพอสนบสนนการจดตงกลมผใชนาแหลงนาขนาดเลก และการสงมอบใหกบองคกรปกครองสวนทองถนรบผดชอบตอไป

2.3 โครงการประกนรายไดเกษตรกร เรมดาเนนการในปการผลต 2552/2553 เปนปแรก โดยใชงบประมาณจากแผนปฏบตการไทยเขมแขง 2555 จานวน 40,000 ลานบาท เพอชวยเหลอเกษตรกรผปลกขาว มนสาปะหลง และขาวโพดเลยงสตวทวประเทศ 4.48 ลานราย พนท 69.68 ลานไร

2.3.1 ความกาวหนาการดาเนนงาน การดาเนนงานรอบท 1 ของปการผลต 2552/2553 ไดดาเนนการสนสดระยะแลวตงแตเดอนพฤษภาคม 2553 ขอมล ณ วนท 16 กรกฎาคม 2553 พบวา เกษตรกรจดทะเบยนทงสน 4.47 ลานราย ทาสญญา 4.09 ลานราย คดเปน รอยละ 91.62 ของผทจดทะเบยน มการใชสทธชดเชย 3.95 ลานราย คดเปนรอยละ 88.49 ของผทจดทะเบยน รวมเปนเงนชดเชยทงสน 36,448 ลานบาท แบงเปน ขาวเปลอก 28,380 ลานบาท มนสาปะหลง 2,432 ลานบาท และขาวโพดเลยงสตว 5,635 ลานบาท กระจายอยในภาคเหนอ 11,506 ลานบาท ภาคกลาง 5,102 ลานบาท ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ 19,325 ลานบาท และภาคใต 514 ลานบาท

(1) ขาว มเกษตรกรจดทะเบยนทงสน 3.62 ลานราย ทาสญญา 3.27 ลานราย คดเปนรอยละ 90.44 ของผทจดทะเบยน มการใชสทธชดเชย 3.19 ลานราย คดเปนรอยละ 88.23 ของทจดทะเบยน รวมเปนเงนชดเชยทงสน 28,380 ลานบาท แบงเปน ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ 16,836 ลานบาท ภาคเหนอ 6,966 ลานบาท ภาคกลาง 4,062 ลานบาท และภาคใต 514 ลานบาท

(2) มนสาปะหลง มเกษตรกรจดทะเบยนทงสน 448,261 ราย ทาสญญา 427,489 ราย คดเปนรอยละ 95.37 ของผทจดทะเบยน มการใชสทธชดเชย 380,398 ราย คดเปนรอยละ 84.86 ของผทจดทะเบยน รวมเปนเงนทงสน 2,432 ลานบาท แบงเปนภาค

19

ตะวนออกเฉยงเหนอ 1,317 ลานบาท ภาคเหนอ 593 ลานบาท ภาคกลาง 521 ลานบาท และภาคใต 0.002 ลานบาท

(3) ขาวโพดเลยงสตว มเกษตรกรจดทะเบยนทงสน 400,355 ราย ทาสญญา 392,598 ราย คดเปนรอยละ 98.06 ของทจดทะเบยน มการใชสทธชดเชยแลว 379,655 ราย คดเปนรอยละ 94.83 ของผทจดทะเบยน รวมเปนเงนทงสน 5,635 ลานบาท กระจายอยในภาคเหนอ 3,946 ลานบาท ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ 1,171 ลานบาท ภาคกลาง 517 ลานบาท และภาคใต 0.10 ลานบาท

(4) ผทไมมาใชสทธ มทงสน 139,919 ราย คดเปนรอยละ 3.42 ของผทมาทาสญญา แบงเปนผปลกขาว 79,885 ราย เปนผปลกขาวในภาคใต 9,623 ราย ผปลก มนสาปะหลง 47,091 ราย และผปลกขาวโพดเลยงสตว 12,943 ราย สาเหตททาใหมเกษตรกรไมขอใชสทธชดเชย โดยเฉพาะมนสาปะหลงและขาวโพดเลยงสตวมาจากราคาเกณฑกลางอางองทประกาศในบางชวงสงกวาราคาประกน สาหรบกรณขาวนาปในภาคใต มเกษตรกรบางสวนทอยระหวางการตรวจสอบเอกสารหลกฐานของ ธ.ก.ส. กอนทจะมการเบกจายเงนชดเชยตอไป

(5) ผลการเบกจาย งบประมาณทไดรบอนมตภายใตแผนปฏบตการไทยเขมแขง 2555 ทใชเงนกภายใตพระราชกาหนดใหอานาจกระทรวงการคลงกเงนเพอฟนฟและเสรมสรางความมนคงทางเศรษฐกจ พ.ศ. 2552 จานวน 40,000 ลานบาท วงเงนตามสญญา 39,512.61 ลานบาท ณ วนท 21 มกราคม 2554 เบกจายแลว 39,226.27 ลานบาท หรอรอยละ 98.06 ของงบประมาณทไดรบอนมต


(1) โครงการมหลกการทดสามารถชวยเหลอเกษตรกรรายยอยทปลกขาว มนสาปะหลง และขาวโพดเลยงสตว จากการทราคาประกนคานวณจากตนทนการผลตและกาไรหรอผลตอบแทนทพงได เนนกลมเกษตรกรรายยอยททาการเกษตรจรง มพนททากนทตรวจสอบได เปนการชวยเหลอโดยตรงตอเกษตรกรใหสามารถรกษาททากนไวได สรางความมนคงดานรายได ไดรบประโยชนอยางทวถงและเปนธรรม

(2) กระบวนการดาเนนโครงการโดยรวมมความเหมาะสม กระบวนการดาเนนโครงการมความเหมาะสมทงกลไกระดบนโยบายและระดบพนททาใหการบรหารจดการโครงการมความยดหยน และมการปรบการดาเนนงานใหสอดคลองกบสถานการณอยตลอดเวลา ทงดานการประชาสมพนธโครงการฯ การขนทะเบยนเกษตรกรโดยเจาหนาทเกษตรอาเภอ การจดประชมประชาคมเพอรบรองพนทการเพาะปลก การทาสญญากบ ธ.ก.ส. และชวงเวลาใชสทธประกนรายได

(3) หลกเกณฑของโครงการทกาหนดในดานคณภาพและปรมาณประกนรายไดตอครวเรอนชวยผลกดนใหเกษตรกรเพมพนทเพาะปลกและสนใจพฒนาคณภาพผลผลต เกษตรกรรอยละ 81.0 เหนวาเงอนไขการประกนรายไดมความเหมาะสมด ทงปรมาณผลผลตสงสดทรบประกนตอครวเรอน ผลผลตตอไรโดยเฉลย ราคาประกน และเกณฑกลางอางอง เกษตรกรรอยละ 50.6 พยายามเพมพนทเพาะปลกเพอทจะ

20

ไดรบเงนชดเชยมากขน โดยนาพนทวางเปลาและปลอยใหรกรางมาใชเพาะปลก และรอยละ 81.1 เรงพฒนาการผลตทงดานปรมาณและคณภาพเพอเพมผลผลตตอไรใหเขาหลกเกณฑของโครงการ และมปรมาณทสามารถใชสทธไดเตมทตามทรฐบาลประกน กอใหเกดการพฒนาคณภาพพชผลใหสามารถขายไดในราคาสง สงผลใหรายไดของเกษตรกรมความมนคงเพมขน

(4) โครงการสามารถบรรลวตถประสงคอยในระดบทนาพงพอใจ การดาเนนโครงการสามารถสรางความมนคงทางรายไดใหแกเกษตรกรยอย เพราะไดรบเงนชดเชยเรวและมรายไดสงขน กลมตวอยางรอยละ 79.9 มผลประกอบการดขนโดยมกาไรเพมขนเมอเทยบกบกอนมโครงการ และกลมทมผลประกอบการขาดทนลดลงเหลอ รอยละ 20.1 จากเดมกอนรบเงนชดเชยมผลประกอบการขาดทน รอยละ 44.1 ชใหเหนวาโครงการประกนรายไดเกษตรกร สามารถชวยลดปญหาการขาดทนของเกษตรกรลงไดระดบหนง ซงเกษตรกรไดรบเงนชดเชยเฉลย 11,377.83 บาท/ราย โดยเกษตรกรทปลกขาวโพดเลยงสตวไดรบเงนชดเชยเฉลยตอรายมากทสดรายละ 15,633.75 บาท ทาใหเกษตรกรมกาลงใจในการประกอบอาชพการเกษตรตอไป นอกจากน เกษตรกรทเปนตวอยางรอยละ 80.7 เหนวา ขนตอนการดาเนนการงาย ไม ยงยาก สามารถประกนผลผลตไดตามปรมาณประกนรายไดตอครวเรอน กลมเกษตรกรตวอยางรอยละ 66.1 เหนวา โครงการสามารถแกปญหาราคาสนคาเกษตรตกตา โดยเฉพาะอยางยงเกษตรกรทปลกมนสาปะหลง เนองจากเมอแนวโนมราคาดขน รฐจะตงราคาประกนสง พอคากจะตงราคาซอสงตามไปดวย และเกษตรกรครงหนงเหนวาสามารถเลอกเวลาจาหนายผลผลตไดเหมาะสม สามารถเลอกเวลาจาหนายผลผลตไดเหมาะสม โดยจะรอขายเมอราคาตลาดสงกวาเกณฑกลางอางอง การเขารวมโครงการประกนรายไดเกษตรกรสงผลใหเกษตรกรสามารถชาระหนไดบางสวน โดยกลมทมหนในระบบ สามารถชาระหนไดรอยละ 70.5 โดยรอยละ 2.8 สามารถชาระหนไดทงหมด สวนทเหลอสามารถชาระหนไดบางสวน เนองจากมภาระหนสง กลมทมหนนอกระบบ สามารถชาระหนได รอยละ 71.5 ในสวนนรอยละ 10.4 สามารถชาระหนไดทงหมด สงผลใหเกษตรกรสวนใหญม ความพงพอใจตอโครงการคอนขางมาก เกษตรกรไมละทงถนฐานและจงใจคนรนใหมใหอยในภาคเกษตรเปนการรกษาพนทเกษตรกรรม


(1) ทรพยากรในการดาเนนโครงการทงดานงบประมาณ บคลากร และอปกรณตางๆ ขาดความพรอมและไมเพยงพอ โดยเฉพาะระบบฐานขอมลและการเชอมโยงขอมลระหวางหนวยงานทไมพรอมและขดของทาใหเกดความลาชา การขาดแคลนวสด อปกรณ และคาลวงเวลาทาใหไมสามารถทางานไดเตมประสทธภาพ และกระทบกบงานประจา

(2) หลกเกณฑการชดเชยขาดความรดกม ในสวนอตราการชดเชยสวนตางระหวางราคาประกนกบเกณฑกลางอางองทไมไดกาหนดอตราสงสดไว ทาใหเกดความเสยงทรฐตองใชงบประมาณสงในการชดเชยในกรณทเกณฑกลางอางองตามาก และจาก

21

การทไมไดกาหนดใหเกษตรกรตองสงมอบสนคา เมอพชผลเกดความเสยหายจากภยธรรมชาต ทาใหรฐตองจายเงนซาซอนระหวางชดเชยสวนตางจากการประกนรายไดและเงนชดเชยความเสยหาย

(3) การสอสารจากระดบนโยบายลงไปถงพนทไมมประสทธภาพ ไมสามารถสงขอมลขาวสารไปยงเจาหนาทในพนทไดอยางถกตองและรวดเรว สงผลใหการนาขอมลขาวสารไปเผยแพรสเกษตรกรทาไดชาไมทนการณ และมความเขาใจคลาดเคลอน การดาเนนงานจงลาชาในชวงตนของโครงการและนาไปสการรองเรยนในประเดนตางๆ

(4) ผลผลตของพชทไมอยในโครงการประกนรายไดเกษตรกรอาจขาดแคลน จากการทเกษตรกรทปลกพชชนดอนหนมาปลกพชทมการประกนรายไดเพมขน เพราะมรายไดแนนอนกวา อาจสงผลใหเกดการขาดแคลนพชชนดอนทไมมการประกนรายได กอใหเกดผลกระทบตออตสาหกรรมทตองใชวตถดบจากพชชนดนนได นอกจากน โครงการน กอใหเกดการขยายพนททาการเกษตรในพนทปา พนทสาธารณประโยชน และพนทไมเหมาะสม ซงตองใชปจจยการผลตเพมขนโดยเฉพาะอยางยงการใชสารเคม อาจกอใหเกดอนตรายตอผบรโภคได

(5) ขาดการมสวนรวมของภาคเอกชน การดาเนนงานโครงการมเพยงภาครฐและเกษตรกร หากพอคารวมตวหรอฮวกนกดราคารบซอลง รฐบาลตองจายเงนชดเชยมาก พอคาคนกลางไมไดมสวนรวมในโครงการน มความเขาใจคลาดเคลอนในหลกการและการดาเนนงานของภาครฐเกดการรบซอพชผลทง 3 ประเภท โดยเฉพาะขาว ในราคาทตา ไมเปนไปตามกลไกตลาด


(1) เรงรดจดทาฐานขอมลดานการเกษตรทเปนระบบและนาเชอถอ ใชในการกาหนดนโยบายและการวางแผนในการปองกนความเสยงจากภาวะวกฤตการเปลยนแปลงของสภาพภมอากาศ ภาวะการขาดแคลนอาหารในอนาคต รวมทงสรางความรความเขาใจในเรองพนธพช และเทคโนโลยทเหมาะสมในการจดการใหแกเกษตรกรสามารถนาไปประยกตไดอยางถกตองและบงเกดผล นอกจากน ควรมมาตรการสนบสนนใหเกษตรกรสามารถเขาถงปจจยการผลตราคาตา อาท ปย ยาปราบศตรพช รวมทง การเสรมสรางศกยภาพเจาหนาทใหสามารถใหคาปรกษาแกเกษตรกรไดอยางเตมทและทนเหตการณ

(2) ตงเกณฑชดเชยสงสดตอหนวย เพอไมใหเปนภาระตองบประมาณในการจายเงนชดเชยสวนตางระหวางราคาประกนกบเกณฑกลางอางองในกรณทเกณฑกลางอางองตา ดงนน ควรจากดจานวนชดเชยสงสดตอหนวยไวดวย และกาหนดมาตรการปองกนการจายเงนซาซอนระหวางเงนชดเชยสวนตางจากการประกนรายไดและเงนชดเชยความเสยหายของพชผลจากภยธรรมชาต

(3) สรางชองทางสอสารและประชาสมพนธทหลากหลายเกดความเขาใจทตรงกน ใหขอมลในระดบนโยบายไปสพนทดาเนนงานมความถกตอง เเมนยา ทวถง และรวดเรว

22

ทนตอสถานการณ มความเขาใจทสอดคลองตรงกนทงระหวางหนวยงานภาครฐดวยกน และระหวางภาครฐกบประชาชนในพนท เพอไมใหเกดความเขาใจทคลาดเคลอนหรอขดแยงกนได

(4) สงเสรมใหเกษตรกรปลกพชอนนอกเหนอจากปลกพชภายใตโครงการประกนรายไดใหเหมาะสมกบสภาพพนท เพอสรางความมนคงดานอาหารและตอบสนองตอความตองการของอตสาหกรรมตอเนอง เชน ออยสาหรบโรงงานนาตาล และถวเขยวสาหรบโรงงานวนเสน ฯลฯ

(5) จดตงกลไกทมาจากผแทน 3 ฝาย ไดแก ภาครฐ ภาคเอกชน และเกษตรกร เพอรวมกนกาหนดแนวทางการดาเนนงานทสมประโยชนรวมกน เพราะภาคเอกชนเปน ผทมบทบาทสาคญในการนาผลผลตของเกษตรกรไปสตลาดทงภายในและภายนอกประเทศ จงจาเปนตองรวมอยในกระบวนการสรางความมนคงของรายไดใหแกเกษตรกร และเปนการสรางการมสวนรวมและความรบผดชอบตอสงคมใหแกภาคเอกชนในการชวยเหลอเกษตรกร รวมทงรกษาภาคเกษตรกรรมใหคงอยกบสงคมไทยตอไป รวมทง สนบสนนใหสหกรณการเกษตรเขามามบทบาทมากขน เชน ชวยรบซอผลผลตทางการเกษตรภายใตโครงการฯ เพอเปนการเพมจดรบซอในพนท

(6) ตรวจสอบพนททาการเพาะปลกทไมมเอกสารสทธ เพอปองกนการนาพนททไดจากการบกรกทาลายปาหรอทสาธารณะมาเขารวมโครงการ

(7) เรงดาเนนการศกษาวจยและพฒนาพนธพช ใหมคณภาพสง มผลผลตตอไรสงใชตนทนตา ทนตอการเปลยนแปลงของสภาพภมอากาศและใชนานอย

2.4 โครงการกองทนหมบานและชมชนเมอง มวตถประสงคเพอใหหมบานและชมชนเมองมเงนทนเพมขน สรางโอกาสการเขาถงแหลงเงนของประชาชน และรองรบความตองการเงนทนเพอการประกอบอาชพ รวมทงเพอลดการกยมเงนนอกระบบ

2.4.1 ความกาวหนาการดาเนนงาน กองทนเปาหมายทจะเพมทนม 79,255 กองทน กระจายอยในทกภาค ไดดาเนนการเพมทนแลว 7 ครง จานวน 70,011 กองทน คดเปนรอยละ 88.34 ของจานวนกองทนเปาหมาย วงเงน 16,633.4 ลานบาท หรอรอยละ 85.04 ของวงเงนงบประมาณเพมทนรวม 19,559.2 ลานบาท และกองทนทยงไมไดเพมทนอก 9,164 กองทน เปนกองทนทไมขอเพมทน 356 กองทน และขอเพมทนแตมคณสมบตไมครบถวนจานวน 8,808 กองทน


(1) การดาเนนโครงการบรรลวตถประสงคดานการสงเสรมอาชพและสามารถแกปญหาหนนอกระบบไดบางสวน กองทนหมบานและชมชนเมอง ไดรบการจดสรรเงนจากเงนกภายใต พ.ร.ก. 2552 แลว และไดใหสมาชกกไปลงทนประกอบอาชพเปนหลก ไมไดใชเพอการลดหนนอกระบบตามวตถประสงคของแผนปฏบตการไทยเขมแขง 2555 เนองจาก 1) ไดรบการจดสรรไมสอดคลองกบรอบบญชกองทนฯ ทสงคนเงนกใหกบ

23

กองทนฯ ในชวงปลายป และทางคณะกรรมการฯ ยงไมสามารถดาเนนการไดสาหรบผทไมสามารถชาระหนเงนก และจาเปนตองพงเงนทนนอกระบบเพอมาปดบญช ซงตองใชระยะเวลาในการสารวจขอมลภายในหมบาน/ชมชน 2) เงนกจากกองทนฯ นาไปชาระหนนอกระบบไดบางสวนคดเปนรอยละ 60.0 ของผเปนหนนอกระบบทงหมด (175,495 คน) หรอประมาณ 105,297 คน เนองจากมภาระหนสง สามารถลดการจายดอกเบยเงนกนอกระบบไดเฉลยเดอนละ 3,289.60 บาทตอราย

(2) การเพมทนเปนการสรางโอกาสการเขาถงแหลงเงนทนสาหรบผกยมรายใหมและขาดแคลนเงนทน มผลใหสมาชกกองทน ทไมเคยไดรบการพจารณาใหกเงนมากอนไดรบโอกาสในการกเงนถงกวาครง (รอยละ 52) ของจานวนผทไดรบการพจารณาใหกเ งนกองทน หลงจากรฐบาลเพมเงนกองทน ชใ หเหนวาโครงการฯ บรรลวตถประสงคในการเพมโอกาสใหประชาชนเขาถงแหลงเงนทนมากขน เนองจากการเขาถงแหลงทนในระบบ เชน สถาบนการเงนตางๆ ตองมหลกทรพยคาประกน และเงอนไขตางๆ การเพมทนครงนทาใหสมาชกทไมเคยไดรบเงนกจากกองทนเรมแรก (ลานบาท) สามารถไดรบเงนกเพมขนอกประมาณ 4,821,498 คน ไดรบเงนกเฉลยคนละ 15,625.67 บาท เปนสมาชกในกลมกองทนขนาดเลกทมสมาชก 50-150 คน สงทสด จานวน 3,860,524 คน หรอรอยละ 80.1 ของผกรายใหมทงหมดและไดรบเงนกเฉลยคนละ 15,597.14 บาท

(3) สมาชกกองทนฯ ใชเงนกไมตรงตามวตถประสงคกวารอยละ 20 เปนสาเหตสาคญของหนเสยและขาดวนยทางการเงน กองทนฯ ทบรหารจดการแบบมประสทธภาพนอยมกใหพวกพองหรอเครอญาตก โดยไมมการตดตามวาผกนาเงนไปใชตรงตามวตถประสงค ทาใหเกดหนเสย โดยเฉพาะกองทนฯ ทไมมกลไกในการฟนฟอาชพ เมอสมาชกไดเงนไปใชหนนอกระบบแลวและไมสามารถหารายไดเพม กจะกหนนอกระบบ ทาใหเปนหนเพมขนทงในระบบและนอกระบบ กองทนฯ รอยละ 68.2 จะมการตดตามการใชเงนกของสมาชกโดยเฉลยปละ 1-2 ครง และพบวาผกนาเงนไปใชตรงตามวตถประสงครอยละ 78.54


(1) การเขาถงกองทนฯ ยงมปญหาและอปสรรค สมาชกบางสวนเหนวายงมปญหาและอปสรรคสาหรบการกยมเงน ไดแก 1) เงนกทไดรบไมเพยงพอกบความจาเปนทตองใชจรง เนองดวยขอจากดดานเงนทนของกองทนฯ และจานวนสมาชกทมมากตองมการกระจายเงนใหทวถง 2) อตราดอกเบยเงนกบางกองทนฯ มอตราสงถงรอยละ 12 ตอป ขณะทบางกองทนคดดอกเบยรอยละ 2 ตอป เปนการไดเปรยบเสยเปรยบดานตนทนการเงน สาหรบสมาชกกองทนทตองกในอตราดอกเบยทสงกวา 3) ระยะเวลาผอนชาระหนคนเงนก กาหนดใหชาระทงหมดภายในเวลา 1 ป เมอถงกาหนดและไมสามารถหาเงนมาใชหนได ทาใหตองกเงนนอกระบบมาชาระกอน แลวกกเงนกองทนฯ ไปชาระหนนอกระบบ และ 4) หลกประกนเงนก ทใหสมาชกรวมกนคาประกน ถา

24

สมาชกคาประกนหนแลวไมสามารถคาประกนเพมได ทาใหสมาชกอนทจะกใหมหาผคาประกนยาก

(2) การขาดองคความรและเครองมอในการบรหารจดการ จากการสารวจขอมลในภาคสนามสามารถสรปปญหา/อปสรรค ดงตอไปน 1) การดาเนนงานกองทนฯ ขาดแคลนเครองมอ/อปกรณททนสมย เชน เครองคอมพวเตอร เปนตน และบคลากรทมความรความชานาญในการใชเครองมอ/อปกรณททนสมย และ 2) ขาดการสรางองคความรในการบรหารจดการกองทนฯ ใหแกคณะกรรมการกองทนฯ โดยเฉพาะการจดทาบญช และการบรหารความเสยงจากการใหกยมเงน เปนตน 3) การจดสรรเงนกใหสมาชกไมคานงถงความจาเปนของสมาชก มลกษณะเออตอพวกพอง สรางปญหาหนเสยใหกองทน และ 4) ขาดการสรางความเขาใจเกยวกบการดาเนนการกองทนฯ ใหสมาชกไดรบรอยางทวถง


(1) บรหารจดการกองทนสการเปนสถาบนการเงนชมชน การทจะทาใหกองทนฯ มขดความสามารถในการใหบรการดานเงนทนแกชาวบานในชมชน เพอเสรมสรางอาชพและโอกาสในการยกระดบความอยดกนดใหเกดขนในชมชน กองทนฯ ตองไดรบการพฒนาในหลายๆ ดาน ดงน 1) ปรบปรงการบรหารจดการกองทนฯ ใหเปนแหลงเงนทนทมประสทธภาพในการลดปญหาความเหลอมลาทางเศรษฐกจและสงคมภายในชมชน ดวยการฝกอบรมอาสาสมครทปรกษาทางการเงนประจาหมบานหรอหมอหนทาหนาทใหการอบรมดแลบญชครวเรอน และมเงอนไขวาสมาชกกองทนตองมการจดทาบญชครวเรอนถงจะมสทธกเงน 2) พฒนาบคลากรดานการบรหารจดการ การวเคราะหความเสยงทางการเงน การจดทาบญชงบดลเพอนามาปฏบตงานกองทนใหมประสทธภาพมากยงขน โดยเฉพาะผทผานการฝกอบรมทกษะอาชพตามโครงการตนกลาอาชพ 3) พฒนากองทนหมบานใหเปนสถาบนทางการเงนของชมชนโดยสมาชกสามารถฝากเงนเพอขยายการลงทนจากการปลอยกใหประชาชน เปนการสรางภมคมกนทางการเงนใหเกดขนในชมชน และนาไปสชมชนเขมแขงในทสด

(2) นโยบายตองอยบนพนฐานทแตละกองทนฯ มความสามารถในการบรหารจดการตนเอง จาเปนทจะตองสรางกลไก กระบวนการ ใหการดาเนนงานโครงการ มประสทธภาพในประเดนตางๆ ดงน 1) นโยบายภาครฐในการเพมเงนทนใหกบสมาชกกองทนฯ ไดกยมเปนการเพมชองทางการเขาถงแหลงทน โดยเฉพาะสมาชกทไมมทรพยสนทเปนหลกทรพยคาประกนเงนกในสถาบนการเงนในระบบได ควรเปนไปตามความตองการของแตละกองทนทมความแตกตางกนในความตองการเงนทนและประสทธภาพการดาเนนการของแตละกองทน 2) กองทนฯ ควรกาหนดอตราดอกเบย วงเงนกยม เงอนไขการชาระคน และหลกประกน ใหมความยดหยนสาหรบผดอยโอกาสในการเขาถงกองทนฯ 3) การผอนชาระคน ควรกาหนดใหผกผอนชาระคนทกเดอนพรอมดอกเบยและผอนชาระใหเสรจสนภายใน 3-5 ป

25

4) นาวฒนธรรมการชวยเหลอกนในสงคมมาเปนเครองมอในการดแลคนในชมชนทเปนคนด ขาดทนทรพยในการประกอบอาชพ ใหไดรบเงนกจากกองทนฯ แตไมสามารถชาระหนไดตามกาหนดจากเหตสดวสย โดยสมาชกอาจรวมมอกนชวยเหลอ เปนการแสดงใหเหนวาคนในสงคมชนบท มความโอบออมอารเออเฟอเผอแผกน

(3) ความยงยนของกองทนหมบานและชมชนเมอง จาเปนทจะตองสรางเครอขายทเปนกลไก กระบวนการดาเนนการอยางตอเนองในประเดนตางๆ ดงน 1) ดาเนนโครงการพเลยงกองทน โดยจดใหมอาสาสมครพเลยงกองทนหมบานฯ เนนกลมทมระดบการศกษาสงในชมชน อาจขอความรวมมอจากบรษทหางรานเอกชนหรอขาราชการเขามาอบรมและอาสาสมครเปนพเลยงกองทนฯ ในดานการจดทาบญชหรอใหขอแนะนาดานการบรหารจดการใหกบคณะกรรมการกองทนเพอใหการดาเนนการมประสทธภาพมากขน 2) ปรบปรงการดาเนนงานของกองทน ใหมหลกการบรหารจดการทด เชน ความยตธรรมในการพจารณาเงนก ความโปรงใสในการปฏบตหนาทของคณะกรรมการกองทน การมสวนรวมของสมาชกในการคดเลอกคณะกรรมการกองทนและบรหารกองทน การรบฟงความคดเหนของสมาชกตอการบรหารงานของคณะกรรมการกองทน เปนตน และกาหนดใหผนาชมชน (กานน ผใหญบาน) ทเปนกรรมการหมบาน ไดเขารวมเปนกรรมการกองทนฯ โดยตาแหนง เพอรวมตรวจสอบการดาเนนงานกองทน ใหมความโปรงใส สจรต ยตธรรม 3) จดจางสถาบนอดมศกษาเพออบรมกองทนหมบานใหมความรทางดานการเงน ระบบบญช คอมพวเตอร และการปลอยสนเชอ โดยมการตดตามประเมนผลตอเนอง จะทาใหไดกองทนทเขมแขงเพมขน

(4) สรางแรงจงใจนาทนทางสงคมทมอยในชมชนมาใชประโยชน เนองจากการบรหารจดการกองทนฯ ดาเนนการในรปของคณะกรรมการฯ มประมาณ 10 คน เลอกมาจากสมาชกอยในวาระ 2 ป คณะกรรมการกองทนฯ จะตองเปนผเสยสละ เพราะมผลตอบแทนไมมาก ไดรบสวนแบงจากผลกาไรจากการดาเนนงานประมาณรอยละ 10-15 หรอปละ 1,000 บาท/คน ทาใหขาดแรงจงใจในการสมครเขาเปนคณะกรรมการกองทนฯ เมอเลอกตงใหมกมกจะไดคณะกรรมการชดเดมมาบรหาร สงผลใหรปแบบการบรหารจดการกองทนฯ ไมมการเปลยนแปลงหรอพฒนาขน ดงนนเพอเปนการจงใจสงเสรมใหคนในชมชนทมจตสาธารณะเขามาเปนอาสาสมครทางานเพอสงคม สงเสรมการใชความรในการบรหารจดการกองทนใหเกดการพฒนาขน ควรพจารณาจดสรรงบประมาณสนบสนนการปฏบตงานของคณะกรรมการกองทนฯ ทมความรความสามารถ เชน กองทนละ 20,000 บาทตอป หรอจดสรรจากผลกาไร เปนตน เพอเปนคาบรหารและคาตอบแทนกรรมการกองทนในอตราทเหมาะสม

2.5 โครงการเพมทนสถาบนการเงนเฉพาะกจของรฐ กระทรวงการคลง โดยสานกงานคณะกรรมการ นโยบายรฐวสาหกจ ดาเนนการเพมทนใหกบสถาบนการเงนเฉพาะกจของรฐ 5 แหง ไดแก บรรษทประกนสนเชออตสาหกรรมขนาดยอม ธนาคารเพอการเกษตรและสหกรณการเกษตร ธนาคารพฒนาวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอม ธนาคารอาคารสงเคราะห และธนาคารเพอการสงออกและนาเขาแหงประเทศไทย ในวงเงน 1.45 หมนลานบาท ภายใตแผนปฏบตการไทยเขมแขง 2555

26

โดยมวตถประสงคเพอ 1) ใหสถาบนการเงนเฉพาะกจของรฐ มความสามารถในการเพม การปลอยสนเชอใหผประกอบการทกประเภทสามารถประกอบกจกรรมเพมเตมเพอบรรเทา ความเดอดรอนของภาคการผลตและภาคบรการเปนการเพมปรมาณเงนเขาสระบบเศรษฐกจ เพมสภาพคลองและขบเคลอนใหการลงทนภาคเอกชนฟนตวไดเรวขน และ 2) ยกระดบรายไดและคณภาพชวตในระดบชมชน

2.5.1 ความกาวหนาการดาเนนงาน

(1) ในป 2552 สถาบนการเงนเฉพาะกจของรฐ ไดแก ธนาคารเพอการเกษตรและสหกรณการเกษตร ธนาคารอาคารสงเคราะห ธนาคารเพอการสงออกและนาเขาแหงประเทศไทย และธนาคารพฒนาวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอม ไดอนมตสนเชอแกผ กจานวน 3,812,886 ราย รวม 673,214 ลานบาท ซงเกนกวาเปาหมายทกาหนด 650,700 ลานบาท และสามารถเบกจายเงนกได 600,192 ลานบาท คดเปนรอยละ 92.24 ของสนเชอ โดยธนาคารเพอการเกษตรและสหกรณการเกษตร สามารถใหสนเชอไดสงสด

(2) ป 2553 สถาบนการเงนเฉพาะกจทงหมดมเปาหมายใหสนเชอรวม 472,220 ลานบาท และระหวาง 1 มกราคม- 1 กนยายน 2553 สถาบนการเงนเฉพาะกจไดอนมตวงเงนทอนมตเบกจายรวม 431,613.49 ลานบาท หรอรอยละ 91.40 ของเปาหมายการปลอยกตามแผนธรกจทนบรวมสวนทเพมทนของสถาบนการเงนแลว


(1) การเพมทนของสถาบนการเงนเฉพาะกจของรฐสามารถสนบสนนภารกจการฟนฟและกระตนเศรษฐกจไดอยางทนทวงททาใหเศรษฐกจชะลอตวลดลง รฐบาลใชนโยบายระยะกลางและระยะยาวเพอกระตนเศรษฐกจใหฟนตว และเนนการลงทนทจาเปนเพอใหเกดการสรางงาน สรางรายได ผลจากการเพมทนของสถาบนการเงนเฉพาะกจเปนการอดฉดเมดเงนเขาสระบบเศรษฐกจ และกระจายการเงนลงทนไดอยางมประสทธภาพไปยงภาคการผลตและการบรการใหสามารถดาเนนการขบเคลอนเศรษฐกจ สามารถขยายเปาหมายสนเชอรวมของธนาคารและสงผลตอการเพมขนของสภาพคลองในระบบเศรษฐกจ ซงเปนตวขบเคลอนใหการลงทนภาคเอกชนฟนตวไดเรวขน การขยายตวของสนเชอสามารถขบเคลอนการบรโภคและการลงทนภายในประเทศ สงผลตอการกระตนเศรษฐกจโดยรวม เศรษฐกจไทยในไตรมาสสามป 2552 ปรบตวดขนจาก 2 ไตรมาสกอนหนา โดยหดตวรอยละ 2.8 จากทหดตวรอยละ 7.1 และ 4.9 ในไตรมาสแรกและสองตามลาดบ และในไตรมาสสของ ป 2552 อตราการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจขยายตวรอยละ 5.8 เปนผลมาจากการฟนตวของเศรษฐกจทไดรบการกระตนจากมาตรการทางเศรษฐกจทสนบสนนการฟนตวของการบรโภคและการลงทนภาคเอกชน ทาใหเศรษฐกจโดยรวมในป 2553 สามารถขยายตวไดอยางตอเนอง

27

(2) การดาเนนการบรรลตามวตถประสงคของโครงการตามแผนปฏบตการไทยเขมแขง 2555 ทาใหสถาบนการเงนเฉพาะกจของรฐ มความสามารถในการเพมการใหสนเชอใหผประกอบการทกประเภทสามารถประกอบกจกรรมเพมเตมเพอบรรเทาความเดอดรอนของภาคการผลตและภาคบรการ เปนการเพมปรมาณเงนเขาสระบบเศรษฐกจ และสามารถยกระดบรายไดและคณภาพชวตในระดบชมชน หลงจากทภาคธรกจสามารถเขาถงแหลงเงนทนได โดยเฉพาะวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอม

(3) สถาบนการเงนเฉพาะกจของรฐสามารถบรหารจดการไดดขนและทาใหแนวโนมของหนทไมกอใหเกดรายไดลดลง ขณะทการเพมทนสามารถเสรมสรางความเขมแขงใหกบสถาบนการเงน โดยหลงจากการทาการเพมทนแลวสถาบนการเงนเฉพาะกจของรฐทง 5 สถาบน มอตราสวนการดารงเงนทนตอสนทรพยเสยงเพม เปนไปตามเกณฑมาตรฐานของสถาบนการเงน ทอตราการดารงเงนทนตอสนทรพยเสยงมคามากกวา 10 เปนระดบทเงนกองทนตอสนทรพยเสยงอยในระดบด ทาใหสถาบนการเงนของรฐสามารถแกไขขอจากดดานการสารองเงนทน เนองจากไมตองกงวลกบความเสยงของการกอหนทเพมขนกอใหเกดปญหาดานเสถยรภาพทางการเงน ภายหลงการเพมทน ธนาคารสามารถเพมการลงทนมากขนอนกอใหเกดรายไดแกธนาคารสงขน

(4) การเพมทนของสถาบนการเงนขยายโอกาสใหผประกอบการเขาถงแหลงเงนทนไดมากขน ภาคเอกชน ธรกจและกลมลกคาใหม ไดรบสนเชอจากโครงการใหมทมงบรรเทาภาวะวกฤต 8,837 ลานบาท เชน โครงการสนเชอ SME Power สนเชอชะลอการเลกจาง สนเชอชวยเหลอผประกอบการโลจสตกส กลมโครงการพฒนาศกยภาพเอสเอมอ และโครงการฟาสตแทรกเพอฟนฟเศรษฐกจไทย เปนตน สงผลใหผประกอบการทงรายใหญและเอสเอมอ สามารถดาเนนการตามแผนการลงทนเดมและลงทนเพมเตมได จากสนเชอทไดรบการสงเสรมจากภาครฐ นอกจากน บยส. ยงทาหนาทชวยเหลอเอสเอมอทวประเทศใหเขาถงแหลงเงนทนไดอยางกวางขวางมากขน เปนการเปดโอกาสใหลกคารายยอยทไมมหลกประกนแตมศกยภาพทางธรกจสามารถเขาถงแหลงเงนทนไดสงขน


(1) ใหสถาบนการเงนเฉพาะกจมบทบาทในการแกไขปญหาใหกบกลมทยงไมสามารถเขาถงบรการของสถาบนการเงนไดอยางมประสทธภาพ และชวยเหลอสนเชอแก ผกหรอลกคารายยอยทไมมหลกประกนหรอไมเขาเงอนไขสามารถไดรบสนเชอ ไมใหถกละเลยในการเขาถงแหลงเงนทน โดยการผอนปรนเงอนไขการใหสนเชอ และใหบรรษทประกนสนเชออตสาหกรรมขนาดยอมเขามาคาประกนหนบางสวน เปนมาตรการลดความเสยงใหกบสถาบนการเงนเฉพาะกจและเปนเครองมอสาคญของรฐบาลในการแกไขปญหาดานเศรษฐกจของภาคธรกจและภาคประชาชน เพอใหเกดการสงผานเงนทนไปสเศรษฐกจฐานรากไดกวางขวาง

28

(2) การดาเนนการในระยะตอไปควรสงเสรมใหสถาบนการเงนทวไปเขามามบทบาทในการชวยเหลอภาคธรกจและภาคประชาชนใหมากขน เนองจากปจจบนมเพยง บสย. เทานนทาหนาทคาประกนสนเชอใหแก SMEs ทขาดหลกประกน จงมความเสยงสงกวาสถาบนการเงนทวไปและสงผลให บสย. มอตราสวนการคาประกนของหนทไมกอใหเกดรายไดสง จงควรสงเสรมใหธนาคารพาณชยมบทบาทในการรวมแกไขปญหาเศรษฐกจ โดยจดตงบรษทคาประกนสนเชอขนหรอสถาบนคาประกนสนเชอแหงชาต ใหบรการคาประกนหนแกผกหรอลกคารายยอยทไมมหลกประกนแตมศกยภาพภาพทางธรกจสามารถเขาถงแหลงเงนทนได โดยมระบบการบรหารภาระคาประกนทมประสทธภาพ สถาบนการเงนควรดาเนนการสรางระบบรองรบสถานะลกหนทมความเสยงสง โดยการจดเกบขอมลลกหนทมหนทไมกอใหเกดรายไดแกสถาบนไว และเสรมสรางศกยภาพใหแกผประกอบการดงกลาวใหมความแขงแกรงและสามารถยกระดบใหกลายเปนลกคาชนดได ขณะทภาครฐมบทบาทในการกากบดแลเสรมสรางความเขมแขงใหระบบสถาบนการเงนของประเทศตอไป

3. ผลกระทบตอเศรษฐกจเชงมหภาค

3.1 ผลกระทบตอเศรษฐกจทงทางตรงและทางออมของทง 5 โครงการดงกลาว มสวนชวยทาใหผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศ (GDP) ไตรมาสสดทายป 2552 ซงเปนไตรมาสแรกทเรมแผนปฏบตการไทยเขมแขง 2555 ขยายตวเพมขนรอยละ 0.1 เปนการขยายตวของทงไตรมาสทรอยละ 5.9 และผลของโครงการชวยให GDP ในป 2553 ขยายตวเพมขนอกรอยละ 0.6 ทาให GDP ขยายตวรอยละ 7.8 ในปดงกลาว

ตารางท 5 ภาพรวมเศรษฐกจและผลของโครงการ SP 2 จานวน 5 โครงการ

หวขอ พ.ศ. 2552 พ.ศ. 2553

Q1 Q2 Q3 Q4 รวม Q1 Q2 Q3 Q4 รวม GDP ณ ราคาประจาป (ลานบาท)

2,199,600

2,196,020

2,246,467

2,405,157

9,047,244

2,560,083

2,471,448

2,492,636

2,582,207

10,106,374

GDP ทแทจรง (ลานบาท)

1,053,066

1,018,647

1,045,615

1,145,811

4,263,139

1,179,635

1,112,764

1,114,626

1,189,352

4,596,376

อตราการขยายตว GDP ทแทจรง (%)

-7.0

-5.2

-2.8

5.9

-2.3

12.0

9.2

6.6

3.8

7.8

เกดจากผลของโครงการ SP2 จานวน 5 โครงการ (%)

0.1

1.1

0.8

0.3

0.3

0.6

ทมา : สานกบญชประชาชาต สศช.

29

3.2 ผลกระทบรายโครงการ ประเมนจากการสารวจและออกแบบสอบถามตวชวดผลกระทบตอวตถประสงคโครงการ เพอประเมนผลประโยชนทเกดขนตอพนทโครงการทสารวจ และนาไปประมาณการผลกระทบตอเศรษฐกจเชงมหภาคของโครงการทงหมด ซงพบวา

3.2.1 โครงการกอสรางถนนไรฝน สามารถกอสรางระยะทางแลวเสรจ 3,165.30 กโลเมตร คดเปนรอยละ 99.67 ของระยะทางทลงนามในสญญาจาง 3,174.77 กโลเมตร โดยสามารถสนองตอวตถประสงคโครงการไดสงกวาเปาหมายยกเวนการจางงาน ดานการเพมขดความสามารถทางการแขงขนของประเทศสามารถลดภาระนามนในการสญจร ได 7,107.76 ลานบาทตอป สงกวาเปาหมายทกาหนด 5,676 ลานบาทตอป ลดภาระคาซอมแซมบารงรกษาได 1,623.6 ลานบาทตอป สงกวาเปาหมายทกาหนด 484 ลานบาทตอป และเพมการจางงานรวม 28,584 คน ตากวาเปาหมายทกาหนด 70,517 คน

3.2.2 โครงการแหลงนาขนาดเลก ในป 2553 มจานวนโครงการทไดรบการจดสรรงบประมาณรวมทงหมด 3,057 โครงการ วงเงนงบประมาณรวม 16,546.95 ลานบาท ณ วนท 12 มกราคม 2554 มการเบกจายงบประมาณไปแลวทงสน ประมาณ 14,557.98 ลานบาท เปนโครงการทดาเนนการแลวเสรจประมาณ 2,630 โครงการ ผลการประเมนสามารถกระจายการลงทนดานการบรการสาธารณะขนพนฐาน แตไมสนองตอวตถประสงคโครงการในเรองการกระตนเศรษฐกจ และการเพมการจางงาน

3.2.3 โครงการประกนรายไดเกษตรกร โครงการนในปการผลต 2552/2553 เปนปแรก ใชงบประมาณจากแผนปฏบตการไทยเขมแขง 2555 จานวน 40,000 ลานบาท เพอชวยเหลอเกษตรกรผปลกขาว มนสาปะหลง และขาวโพดเลยงสตวทงประเทศ 4.48 ลานราย พนท 69.68 ลานไร สามารถแกไขปญหาราคาสนคาเกษตรตกตา เกษตรกรกวารอยละ 70 มความสามารถในการชาระหนได นอกจากน เกษตรกรใหความสนใจในการพฒนาคณภาพผลผลต ทาใหขายไดราคาสงขน รวมทงเกษตรกรบางสวนพยายามเพมพนทเพาะปลกใหมากขนเพอจะไดเงนชดเชยสงขน และไมตองกงวลเรองผลผลตตกตา เนองจากรฐประกนราคา

3.2.4 โครงการเพมทนกองทนหมบานและชมชนเมองระยะท 2 มจานวนกองทนเปาหมายทจะ เพมทนเทากบ 79,255 กองทน กระจายอยในทกภมภาค ดาเนนการเพมทนแลว 7 ครง จานวน 70,091 กองทน คดเปนรอยละ 88.44 ของกองทนเปาหมาย วงเงน 16,633.40 ลานบาท หรอรอยละ 85.04 ของวงเงนโครงการทไดรบอนมต สามารถสนองวตถประสงคโครงการได ดงน สรางโอกาสการเขาถงแหลงเงนทนของประชาชนและการรองรบความตองการเงนทนเพอการประกอบอาชพ การเปนผประกอบอาชพหรอการทาวสาหกจชมชน และลดการกยมเงนนอกระบบ

3.2.5 โครงการเพมทนสถาบนการเงนเฉพาะกจของรฐ การจดสรรงบประมาณใหสถาบนการเงนเฉพาะกจของรฐทง 5 แหง แบงเปน ธ.ก.ส. 2,000 ลานบาท ธอส. 3,000 ลานบาท ธสน. 5,000 ลานบาท ธพว. 2,500 ลานบาท และ บสย. 2,000 ลานบาท กอใหเกดการขยายตวของสนเชอและบรรลตามเปาหมายการอนมตสนเชอ พบวา ในป 2552 ไดมการปรบยอดรวมสนเชอเปน 927,000 ลานบาท จากเปาหมายเดม 625,500 ลานบาท สามารถเบกจายไดเตมตามวงเงนงบประมาณและสามารถนาเงนใหสนเชอสระบบเศรษฐกจไดตาม

30

เปาหมาย สถาบนการเงนเฉพาะกจของรฐวาไดอนมตสนเชอแกผกจานวน 3,812,886 ราย รวม 673,214 ลานบาท เกนกวาเปาหมาย สามารถเบกจายเงนกได 600,192 ลานบาท คดเปนรอยละ 92.24 ของเปาหมายสนเชอ และในป 2553 สถาบนการเงนเฉพาะกจทงหมดมเปาหมายสนเชอรวม 556,175 ลานบาท ระหวาง 1 มกราคม - 4 เมษายน 2553 สถาบนการเงนเฉพาะกจไดอนมตสนเชอไปแลว 1,731,771 ราย วงเงนทอนมตเบกจายรวม 164,798.60 ลานบาท หรอคดเปนรอยละ 29.63 ของเปาหมายการใหกตามแผนธรกจทนบรวมสวนทเพมทนของสถาบนการเงนเฉพาะกจแลว

สรปสาระผลการประเมน ขอเสนอแนะ และปญหา/อปสรรคทสาคญของโครงการถนนไรฝน

สาระสาคญของโครงการ ผลการประเมน ปญหา/อปสรรค ขอเสนอแนะ สาระสาคญ กอสรางทางทวประเทศ เพอยกระดบมาตรฐานทางในชนบทจากผวทางลกรงเดมเปนถนนลาดยาง/ถนนคอนกรต วตถประสงค 1. กระตนระบบเศรษฐกจ และเกดการ

จางงาน 2. เพมความสามารถทางการแขงขน

ดานโครง สรางพนฐานทางถนน 3. เชอมโยงโครงขายทางหลวง และ

ประชาชนสญจรไดสะดวก รวดเรว และปลอดภย

4. ลดปญหาฝนละอองทเกดจากถนนลกรง

เปาหมาย กอสรางถนนไรฝน ระยะทาง 3,174.8 กโลเมตร ในปงบประมาณ 2553 งบประมาณ 14, 596.42 ลานบาท หนวยงานทรบผดชอบ กรมทางหลวงชนบท กระทรวงคมนาคม

1. โครงการกอสรางถนนไรฝนดาเนนการตามความตองการของประชาชน ทาใหเกดความพงพอใจสง เนองจากถนนเดมเปนลกรง การคมนาคมไมสะดวก ประชาชนทอาศยอยสองขางทางมปญหาสขภาพจากฝนลกรง และมการรองเรยนใหภาครฐดาเนนการกอสรางเปนทางลาดยางมานานแลว บางแหงมากกวา 10 ป แตตดขดดานงบประมาณ เมอมโครงการกอสรางถนนไรฝน ประชาชนจงใหความรวมมอเปนอยางด อาท ตดตนไมของตนทกดขวางการกอสรางทาง และรวมตรวจสอบการกอสรางถนนไรฝนใหเปนไปตามขนตอนการกอสราง โดยโครงการยงไดทาขอตกลง 3 ฝาย ไดแก กรมทางหลวงชนบท บรษทกอสรางทาง และประชาชนในพนท โดยใหฝายประชาชนแตงตงตวแทนประมาณ 2-3 คนรวมลงนามในขอตกลง เปนการหลกเลยงขอพพาททอาจเกดขนภายหลง เชน ปญหาการกอสรางรกลาทดนทากนของชาวบาน เปนตน

2. การมสวนรวมของประชาชนในทางปฏบตเกดขนไมเตมท จากผลสารวจฯ กลมตวอยางทมสวนรวมในโครงการฯ มนอยมากเพยงรอยละ 2.3 และประชาชนยงขาดความรสกเปนเจาของรวมกน ในการดแลตรวจสอบโครงการและรายงานความผดปกตและความเสยหายของถนนทเกดขนแกภาครฐ แตในบางพนท ชมชน/ประชาชนทมความเขมแขงจะใหความสาคญในการตรวจสอบโครงการ กลมตวอยางทมสวนรวมในโครงการฯ รอยละ 70.8 มสวนในการรวมแสดงความคดเหนในขนตอนการเสนอแบบราง และบางคนมสวนรวมในการสารวจแนวถนน ตรวจสอบคณภาพของงาน และตรวจรบงาน กลมผมสวนรวมน เหนวาไดประโยชนจากการเขาไปมสวนรวมทาใหไดรปแบบถนนทเหมาะสมสอดคลองกบความตองการของประชาชน คณภาพของถนนทสรางดขน ลดผลกระทบในระหวางกอสราง และปองกนการทจรต สงผลใหถนนไรฝนมคณภาพและมาตรฐานสง

3. การดาเนนงานบรรลวตถประสงคของโครงการในดานความสะดวก ประหยดเวลาในการเดนทาง และคณภาพชวตดขน ดงน

1. การรอยายสาธารณปโภคในเสนทางกอสรางและการลาทดนของประชาชน สงผลใหการกอสรางถนนลาชา และ ผวการจราจรของถนนสวนมากแคบและขยายไมได เนองจากเปนพนททาการเกษตร ประชาชนจงไมยอมบรจาคทดนใหรฐ ทาใหการกอสรางบางชวงแคบและมความคดเคยว เปนอนตรายในการสญจร นอกจากน ถนนบางสายเกดการชารดทรดโทรมลงอยางรวดเรวหลงจากกอสรางเสรจไมนาน อกทงถนนสวนใหญไมมปายบอกพกดนาหนกบรรทกไวใหผใชถนนทราบ

2. การขาดแคลนวสดกอสรางในบางชวงเวลา ทาใหผรบเหมาดาเนนงานลาชากวาแผนงานเนองจากโครงการกอสรางถนน ไรฝนดาเนนการพรอมกน ทวประเทศ และความตองการใชวสดกอสรางมสง ขณะทการจาหนายในบางพนทตองใชเวลาในการขนสง

3. ประชาชนในบางพนทยงมสวนรวมในโครงการนอย เนองจากบางพนทเจาหนาทขาดการประชาสมพนธทาความเขาใจกบชาวบานกอนเรมโครงการ

1. ถนนไรฝนควรดาเนนการปรบปรงใหไดคณภาพตามมาตรฐานทางหลวง พรอมทงตดตงอปกรณและปายสญญาณเตอนตางๆ ไดแก ตดตงไฟฟาสองสวางชวงทางโคง ทาทอระบายนาใหไดมาตรฐาน ปรบปรงชวงรอยตอของถนนเกากบถนนใหมไมใหสงชนมาก เพมความกวางของไหลทาง ลาดยางใหตลอดเสนทางทเปนถนนลกรง รวมทงตดตงปายเตอนตางๆ เชน ปายบอกทางโคง ปายบอกทางรวม ปายบอกทางแยก ปายเตอนอนตรายตางๆ เปนตน

2. หนวยงานในพนทควรมการหารอรวมกนในการกาหนดแผนการดาเนนงานทเชอมโยงและบรณาการการทางานรวมกน ใหเกดการเชอมโยงโครงขายถนนอยางมประสทธภาพ และรวมกนดแล บารงรกษาถนนใหอยในสภาพดและปลอดภย โดยเชอมโยงโครงการทจะดาเนนการในพนทกบแผนชมชน

3. ผแทนประชาชนในการจดทาขอตกลงรวม 3 ฝาย ควรมาจากกลไกหลกทมอยในหมบาน เชน คณะกรรมการหมบานเพอจะไดนาขอมล ขาวสารไปเผยแพรและสรางความรความเขาใจกบชมชนไดถกตองและทวถง ตลอดจนกระตนใหประชาชนเขามามสวนรวมในทกขนตอนการดาเนนโครงการ และรวมกนดแลรกษาถนนทดาเนนการแลวเสรจใหอยในสภาพทใชงานไดตอเนอง

3.1 การเดนทางและขนสงผลผลตเกษตรสะดวกมากขน กลมตวอยางมความเหนวา ถนนปลอดฝนทาใหการสญจรของประชาชนในชนบทเปนไปอยางสะดวก ปลอดภยในทกฤดกาล สามารถใชประโยชนจากเสนทางในการขนสงสนคาทางการเกษตร ผลตผลจากการเกษตรไมเปอนฝน ลดระยะทางและเวลา รวมทงคาใชจายในการเดนทาง จากผลสารวจฯพบวา ลดคานามนในการสญจรลงไดปละ 4,161.73 บาท/คน คณภาพชวตโดยรวมของประชาชนดขน เนองจากถนนเรยบขนและไมมฝนละออง ประชาชนสามารถลดระยะเวลาการเดนทางลงไดปละ 63.79 ชวโมง/คน ลดภาระซอมแซมบารงรกษารถยนต/รถจกรยานยนตไดปละ 948.81 บาท และลดความเสยหายของพชผลทางการเกษตรจากการขนสงลงไดปละ 650.13 บาท (คาเฉลยทไดคานวณจากการสอบถามประชาชนในพนทสารวจฯ ตามแบบสอบถามทใหประชาชนแจกแจงประโยชนทไดรบจากโครงการออกมาในรปของจานวนเงนหรอจานวนชวโมงตอคนตอเดอน คณ 12 เดอน และหารดวยจานวนผไดรบประโยชนทงหมด)

3.2 ถนนไรฝนบางเสนทางทเขาสแหลงทองเทยวสามารถกระตนเศรษฐกจในพนท เนองจากกอใหเกดรายไดแกคนในชมชน และทาใหมปรมาณเงนหมนเวยนในพนทเพมขน ถนนทผานพนททองเทยว มนกทองเทยวและประชาชนเดนทางเพมขน และถนนบางสายมคนสญจรประมาณ 300-1,000 คน จากผลสารวจฯชาวบานในพนททมแหลงทองเทยว

3.3 ปญหาฝนละอองบรเวณถนนลกรงเดมลดลง ประชาชนทอาศยอยบรเวณใกลถนนลกรงเดมมสขภาพดขน อาการภมแพจากฝนลดลง และลดปญหาฝนละอองจากการเดนทาง จากผลสารวจฯประชาชนทอาศยอยในเสนทางถนนไรฝนรอยละ 84.9 มสขภาพดขน เนองจากอาการภมแพจากฝนลดลง

4. การจางงานคนในชมชนภายใตโครงการมคอนขางนอย ทงนวตถประสงคหลกตองการกระตนการจางงานในภาพรวมโดยผานผรบเหมากอสราง ผลสารวจฯมกลมตวอยางเพยงรอยละ 1.3 ทรบจางทางานใหกบโครงการฯ ลกษณะงานททาเปนการรงวด

ถนน การเกบเศษวสด เชน เศษไม เศษหนบนทางกอสราง และจานวนวนทางาน 22 วน/โครงการ อตราคาแรงวนละ 244 บาท/คน และจากการสมภาษณผรบเหมากอสรางและเจาหนาทกรมทางหลวงชนบท พบวาการกอสรางถนนไรฝนแตละโครงการมการจางแรงงานในพนทประมาณโครงการละ 20 คน ขณะเดยวกน ผรบเหมากอสรางมแรงงานทกษะเฉพาะเปนผดาเนนการ และไดนาเครองจกรกลหนกเขามาดาเนนการกอสราง เชน รถแมคโคร รถบดถนน และรถตเสนถนน เปนตน

5. ถนนไรฝนบางสายมปญหาความปลอดภยและไมสามารถใชประโยชนไดเตมท กลมตวอยางรอยละ 73.2 มทศนคตตอคณภาพของถนนไรฝนวานาจะไดมาตรฐาน มเพยงสวนนอย รอยละ 24.3 ทเหนวานาจะตากวามาตรฐาน เชน ถนนเรมมหลมบอ ขอบทางสง ถนนยบตวชวงทมทอระบายนา การลาดยางบางเกนไป ไหลทางไมมรองนา ไมมปายสญญาณเตอนอนตรายในเขตชมชน/โรงเรยน เปนตน แสดงใหเหนวาการกอสรางถนนไรฝนสวนใหญมคณภาพไดตามมาตรฐาน โดยมเพยงสวนนอยเทานนทไมไดตามมาตรฐาน เนองจากอาจมปญหาดานขอจากดของแนวถนนหรอผรบเหมาเรงรบดาเนนการกอสรางมากเกนไป

6. ถนนทกอสรางผานชมชนมหลายหนวยงานดาเนนการและงบประมาณของแตละหนวยงานไดรบการจดสรรในระดบพนทไมพรอมกน สงผลประชาชนไมสามารถใชประโยชนของโครงขายถนนไดเตมท ถนนทแตละหนวยงานดาเนนการในพนทเปนไปไมพรอมกน มลกษณะตางคนตางทา ทาใหถนนบางสายไมเชอมตอกนตลอดเสนทาง เชน กรมทางหลวงชนบทสรางถนนเชอมโครงขายภายในจงหวดยกเวนถนนในชมชนท อบต. มหนาทดาเนนการ ขณะเดยวกน อบจ. กมหนาทสรางถนนในจงหวดเชนกน เกดปญหาการเดนทางไมสะดวกในชวงการกอสรางของแตละหนวยงานบางกรณเมอถนนชวงใดสรางเสรจแลว และมหนวยงานอนมากอสรางตอเชอมกเกดความเสยหายกบถนนชวงทเพงดาเนนการแลวเสรจ

สรปสาระผลการประเมน ขอเสนอแนะ และปญหา/อปสรรค ทสาคญของโครงการแหลงนาขนาดเลก

สาระสาคญของโครงการ ผลการประเมน ปญหา/อปสรรค ขอเสนอแนะ สาระสาคญ พฒนาแหลงนาขนาดเลก โดยการอนรกษฟนฟแหลงนา และชลประทานขนาดเลก วตถประสงค เพอกระตนเศรษฐกจโดยการลงทนของภาครฐ เพมการจางงาน และ กระจายการลงทนดานบรการสาธารณะขนพนฐาน โดยการพฒนาแหลงนาธรรมชาต/ฟนฟทรพยากร และเรงรดการจดหาแหลงนาใหทวถงเพยงพอ เปาหมาย ครอบคลมทกภมภาคทวประเทศ รวม 3,067 โครงการ งบประมาณ (2553) 16,889.16 ลานบาท หนวยงานทรบผดชอบ กรมทรพยากรนา และกรมชลประทาน

1. การดาเนนโครงการแหลงนาขนาดเลกยงไมบรรลวตถประสงคในการกระตนเศรษฐกจในดานการเพมการ จางงานในทองถน แตสามารถกระจายการลงทนดานบรการสาธารณะขนพนฐานในการพฒนาแหลงนาธรรมชาตและจดหาแหลงนาใหประชาชนเพมขน เนองจากเปนโครงการขนาดเลกจงไมสามารถเพมผลผลตทางการเกษตรตอไร เพมคณภาพทางการเกษตร และเพมรายไดใหเกษตรกรไดเชนเดยวกบโครงการขนาดกลางหรอขนาดใหญ และการจางงานคนในชมชนมนอย จากการเปนโครงการจางงานทผรบเหมาใชเครองจกรและลกจางของตนทมอยแลวในการขดลอกคคลอง ขดบอ/สระนา แตโครงการสวนใหญสามารถกระจายการลงทนดานบรการสาธารณะขนพนฐานในการพฒนาและจดหาแหลงนาใหประชาชนในพนทชนบทหางไกลซงมปญหาขาดแคลนนาในทกภาคทวประเทศ จงสงผลใหประชาชนมนาใชเพอทาการเกษตรเพมขน รวมทงสามารถใชประโยชนในการอปโภคบรโภคเพมขน

2. การบรหารจดการโครงการยงขาดการมสวนรวมของประชาชนโดยเฉพาะในการกากบ ดแล และบารงรกษา 2.1 การดาเนนโครงการโดยทวไปพบวาประชาชนยงม

สวนรวมนอยในกระบวนการกากบดแล ตรวจสอบ และรวมกนบารงรกษา ในการดาเนนโครงการมกลมตวอยางรอยละ 86.5 ทไมมสวนรวมในโครงการ โดยเฉพาะภาคใตไมพบตวอยางทมสวนรวม ในกลมทมสวนรวมไดแสดงความคดเหนในขนตอนการเสนอโครงการ รอยละ 95.7 และเหนวาการทประชาชนไดเขามามสวนรวมในโครงการของภาครฐ กอใหเกดประโยชนในหลายดาน เชน รปแบบของโครงการจะมความเหมาะสมสอดคลองกบความตองการของคนในชมชน คณภาพของงานด ลดผลกระทบจากการทาโครงการแหลงนาขนาดเลก และชวยปองกนการทจรตได เปนตน สวนในขนตอนอน ทงการจดซอจดจางผรบเหมา การตรวจสอบคณภาพงาน และการตรวจรบงาน ยงไมเปดโอกาสใหประชาชนเขามามสวนรวม

1. การดาเนนโครงการบางแหงขาดประสทธภาพเกดการพงทลายของขอบคคลอง และสระ/บอนาเปนจานวนมาก เนองจากไมไดรบการบดอดทดพอ รวมทงตนไม หญาหรอพชคลมดนทมอยเดมถกขดถางไปขณะกอสราง ทาใหไมสามารถตานทานปรมาณนาฝนทตกหนกและนาทหลากลงมามาก โดยเฉพาะอยางยงในชวงฤดฝนทผานมาไดดเทาขอบคคลอง และบอ/สระนาเดมทดนมความแนนมากกวา

2. แหลงนาทดาเนนการแลวเสรจขาดการบารงรกษาอยางตอเนอง สงผลตอความยงยนของแหลงนาทสรางขน เนองจากหนวยงานไมมงบประมาณสาหรบการซอมแซมและบารงรกษาหลงโครงการแลวเสรจ และ ผใชนาสวนใหญยงไมใหความสาคญกบการดแลบารงรกษาแหลงนา บางโครงการทแลวเสรจไปประมาณ 2-3 เดอน เรมมสภาพทรดโทรม

3. การกอสรางบางโครงการตากวามาตรฐาน จากการสารวจทศนคตของประชาชนพบวาประมาณรอยละ 21.2 ของแหลงนาตามโครงการฯ ยงตากวามาตรฐาน โดยประชาชนในพนทภาคใตเหนวาตากวามาตรฐานในสดสวนมากทสด หรอรอยละ 44.5 ดวยเหตผลตางๆ เชน จดเกบนาไดนอย ขอบบอพง การขดลอกยงไมลกพอ คนคถกนาเซาะพงทลาย ทาฝายตาเกบนาไดนอย เครองสบนาไมมประสทธภาพ/เครองเสยบอย ประตปด-เปดนามขนาดเลก เวลาฝนตกหนกทาใหเกดนาทวมขง เนองจากการระบายนาไมดพอ เปนตน

1. การดาเนนโครงการแหลงนาขนาดเลกในอนาคตควรใหความสาคญกบพนทนอกเขตชลประทาน ทจะทาใหเกดการเพมปรมาณนาตนทนแกเกษตรกรในพนทหางไกลใหสามารถทาการเกษตรพอเลยงตนเองได ขณะทปญหาโลกรอนจะทาใหเกษตรกรรมในบางพนทไมสามารถทาได โดยเฉพาะพนทนอกเขตชลประทาน จงจาเปนทจะตองเรงรดจดหาแหลงนาในพนทดงกลาว เพอเปนการรกษาพนทเกษตรกรรมและลดการอพยพของผทอยในภาคเกษตรไปสภาคนอกเกษตร

2. การจดทาโครงการในอนาคตหากอยใกลแหลงนาขนาดใหญหรอขนาดกลางควรเชอมโยงใหเปนโครงขาย เพอใหมนาใชไดตลอดทงป และขยายการใชประโยชนไปยงพนทใกลเคยงเพอใหประชาชนไดรบประโยชนมากขน รวมทงทาเปนแหลงเพาะพนธปลาหรอสถานทพกผอนของคนในชมชน สาหรบการขดบอนาใหมควรตองพจารณา ภมสงคมของชมชน ซงมสภาพภมประเทศ สงคมวทยา ลกษณะนสย และวฒนธรรมทแตกตางกนในแตละพนท เพอใหการกาหนดทตงของแหลงนาเหมาะสมและสอดคลองกบวถชวตของชมชน ไมทบซอนกบพนทสาคญของชมชน อาท พนทอนรกษทางวฒนธรรม

3. ภาครฐควรเปดโอกาสใหประชาชนมสวนรวมในการกากบดแล ตรวจสอบการดาเนนงาน ตงแตเรมตนจนถงสนสดโครงการ ใหประชาชนเกด

สาระสาคญของโครงการ ผลการประเมน ปญหา/อปสรรค ขอเสนอแนะ โครงการสวนใหญอยในแผนการลงทนพฒนาและบรหารจดการนาและการชลประทาน ซง ครม. มมตเหนชอบแผนดงกลาวไวแลว เมอวนท 10 มถนายน 2551 และวนท 29 กรกฎาคม 2551 รวมกบโครงการตามความตองการของทองถน เปนโครงการทสอดคลองกบหลกเกณฑการอนมตโครงการของแผนปฏบตการไทยเขมแขง 2555 สาขาการบรหารจดการทรพยากรนาและการเกษตร ทเปนโครงการใหมมความพรอมและสามารถดาเนนการไดทนททไดรบการจดสรรงบประมาณ

2.2 การตดตามตรวจสอบการดาเนนงานไมคลอบคลมทวถงเพยงพอสงผลตอความยงยนของโครงการ ทาใหกกเกบนาไดนอย เนองจากการขดลอกไมลกพอ สรางฝายตา ขอบบอพง คนคถกนาเซาะพงทลาย ประตปด-เปดนามขนาดเลกเวลาฝนตกหนกทาใหเกดนาทวมขงเนองจากการระบายนาไมดพอ จากการสารวจทศนคตของประชาชนทเปนกลมตวอยาง รอยละ 72.3 เหนวา การกอสราง/ปรบปรง/พฒนาแหลงนาขนาดเลกเปนไปตามมาตรฐาน ขณะท เพยงรอยละ 21.2 เหนวาตากวามาตรฐาน จากการสารวจทงหมด 164 โครงการ พบโครงการทมปญหาทางกายภาพ 53 โครงการ หรอรอยละ 32.3 เปนประเภทโครงการขดลอกคคลอง รอยละ 37.37 โครงการขดสระ/บอนา รอยละ 17.6และโครงการสรางฝาย รอยละ 16.7 ของโครงการแตละประเภท

2.3 หนวยงานทรบผดชอบโครงการไมมงบประมาณในการบารงรกษาโครงการอยางตอเนอง และประชาชนยงไมมสวนรวมดแลบารงรกษา ทาใหการใชงานไมสมประโยชนสอดคลองกบความตองการของพนท หลงโครงการเสรจแลวประมาณ 2-3 เดอน พบวา บางโครงการเรมมสภาพตนเขน ตลงพงทลาย มวชพช ผกตบชวา ขนปกคลม และผรบผดชอบในระดบพนทอธบายวา ไดรบงบประมาณสาหรบดาเนนการเทานน ไมมงบประมาณสาหรบการบารงรกษาใหอยในสภาพด นอกจากน ผไดรบประโยชนจากโครงการแหลงนาขนาด

ความรสกเปนเจาของ โดยใหชมชนและองคกรปกครองสวนทองถนรวมกนกาหนดกตกาในการดแลบารงรกษาแหลงนาใหมความยงยน และมอบหมายหนวยงานรบผดชอบดแลรกษาภายหลงโครงการแลวเสรจ เพอใหการบรหารจดการโครงการมประสทธภาพ และใหความสาคญในการคดเลอกและกากบดแลผรบเหมาใหดาเนนการทกอใหเกดการใชงบประมาณทไดประโยชนสงสด

4. ควรจดลาดบความสาคญของการใชงบประมาณในการดาเนนโครงการแหลงนาขนาดเลก ซงสวนใหญกอใหเกดประโยชนไมมากและมแนวโนมทจะไมยงยน ดงนน ภาครฐจะตองทบทวนการใชงบประมาณเพอสรางแหลงนาขนาดเลก โดยใหสรางเฉพาะโครงการทวเคราะหแลวเหนวาสามารถสรางประโยชนตอคนในชมชนอยางแทจรง คนในชมชนมความเขมแขงสามารถดแลรกษาแหลงนาทสรางขนใหเกดความยงยนในระยะยาว และใหมหนวยงานอสระเขาไปรวมวเคราะหและใหความเหนและจดลาดบความสาคญของโครงการ เพอประกอบการตดสนใจลงทนในระยะตอไป

5. ควรจดสรรงบประมาณสาหรบการบารงรกษาตอเนองอยางนอย 2 ป เพอใหสามารถใชประโยชนจากโครงการแหลงนาขนาดเลกใหเกดความคมคามากทสด รวมทงการจดสรรงบเพอสนบสนนการจดตงกลมผใชนาแหลงนาขนาดเลก และการสงมอบใหกบองคกรปกครองสวนทองถนรบผดชอบตอไป

สาระสาคญของโครงการ ผลการประเมน ปญหา/อปสรรค ขอเสนอแนะ เลกสวนใหญไมไดใหความสาคญในการดแลรกษาและใชประโยชนจากแหลงนา เหนไดจากการไมมคณะกรรมการประจาชมชนหรอพนททมโครงการแหลงนาขนาดเลกทาขอตกลงการใชนาอยางมคณคาหรอใหไดรบประโยชนสงสด ดวยการขาดการบรหารจดการทรพยากรรวมกนของชมชนสงผลใหไมสามารถนานาจากแหลงนาไปใชอปโภคบรโภคหรอทาการเกษตรไดตลอดทงป

3. การดาเนนโครงการกอใหเกดการกระจายบรการพนฐาน และลดความเหลอมลาทางเศรษฐกจและสงคม เมอพจารณาในเชงความคมคายงไมสามารถประเมนไดชดเจน 3.1 การดาเนนโครงการชวยเพมประสทธภาพการผลต

และสรางโอกาสทางเศรษฐกจรวมทงยกระดบคณภาพชวตของประชาชน โดยเปนหนาทของภาครฐในการจดบรการสาธารณะเรองนาใหประชาชนไดใชประโยชนอยางเพยงพอ สงผลใหผทอยในพนทชนบทไดรบประโยชนเพมขน เพราะมการดาเนนการทกจงหวดทวประเทศ ประชาชนรอยละ 85.5 ใชนาจากโครงการเพอประกอบอาชพในการทาเกษตรกรรม เพาะปลกพช รองลงมารอยละ 20.5 ใชนาเพอการอปโภคบรโภค สวนทเหลอใชเปนเสนทางสญจร และระบายนาเสย โครงการแหลงนาเปนทตองการของประชาชนสวนใหญ แตไมสามารถสรางความพงพอใจในระดบสงไดเนองจากเปนโครงการขนาดเลก และการไดรบประโยชนไมทวถง

3.2 โครงการอาจจะสมประโยชนไมมากเทาทควร เพราะผรบประโยชนเปนกลมทอยใกลทตงโครงการเทานน ขาดการเชอมตอไปยงประชาชนทอยหางออกไปใหไดรบประโยชนดวย รวมทงยงไมมการใชประโยชนจากแหลงนาเตมทในดานอนๆ เชน เปนแหลงเพาะพนธปลา และสถานทพกผอน เปนตน

สรปสาระผลการประเมน ขอเสนอแนะ และปญหา/อปสรรคทสาคญของโครงการประกนรายไดเกษตรกร

สาระสาคญของโครงการ ผลการประเมน ปญหา/อปสรรค ขอเสนอแนะ สาระสาคญ ชวยเหลอเกษตรการใหมความมนคงในรายได และราคาสนคาเกษตรมเสถยรภาพ วตถประสงค 1. ชวยเหลอเกษตรกรใหม

หลกประกนรายได 2. ลดภาระงบประมาณ

คาใชจายของรฐบาลในการชวยเหลอเกษตรกร

3. ใชกลไกราคาตลาดในการสรางเสถยรภาพราคาสนคาเกษตร

เปาหมาย เกษตรกรทปลกขาวเปลอก มนสาปะหลง และขาวโพดเลยงสตวทงประเทศ 4,476,863.00 ราย พนท 69,676,775.00 ไร ดงน 1. ขาวเปลอก เกษตรกรท

ปลกขาว 3,715,326.00 ราย พนท 56,596,069 ไร

2. มนสาปะหลง เกษตรกรทปลกมนฯ 384,628.00 ราย พนท 6,451838 ไร

3. ขาวโพดเลยงสตว เกษตรกรทปลกขาวโพด 376,909.00 ราย พนท 6,628,868 ไร

งบประมาณ 40,000 ลานบาท

1. โครงการมหลกการทดสามารถชวยเหลอเกษตรกรรายยอยทปลกขาว มนสาปะหลง และขาวโพดเลยงสตว จากการทราคาประกนคานวณจากตนทนการผลตและกาไรหรอผลตอบแทนทพงได เนนกลมเกษตรกรรายยอยททาการเกษตรจรง มพนททากนทตรวจสอบได เปนการชวยเหลอโดยตรงตอเกษตรกรใหสามารถรกษาททากนไวได สรางความมนคงดานรายได ไดรบประโยชนอยางทวถงและเปนธรรม

2. กระบวนการดาเนนโครงการโดยรวมมความเหมาะสม กระบวนการดาเนนโครงการมความเหมาะสมทงกลไกระดบนโยบายและระดบพนททาใหการบรหารจดการโครงการมความยดหยน และมการปรบการดาเนนงานใหสอดคลองกบสถานการณอยตลอดเวลา ทงดานการประชาสมพนธโครงการฯ การขนทะเบยนเกษตรกรโดยเจาหนาทเกษตรอาเภอ การจดประชมประชาคมเพอรบรองพนทการเพาะปลก การทาสญญากบ ธ.ก.ส. และชวงเวลาใชสทธประกนรายได

3. หลกเกณฑของโครงการทกาหนดในดานคณภาพและปรมาณประกนรายไดตอครวเรอนชวยผลกดนใหเกษตรกรเพมพนทเพาะปลกและสนใจพฒนาคณภาพผลผลต เกษตรกรรอยละ 81.0 เหนวาเงอนไขการประกนรายไดมความเหมาะสมด ทงปรมาณผลผลตสงสดทรบประกนตอครวเรอน ผลผลตตอไรโดยเฉลย ราคาประกน และเกณฑกลางอางอง เกษตรกรรอยละ 50.6 พยายามเพมพนทเพาะปลกเพอทจะไดรบเงนชดเชยมากขน โดยนาพนทวางเปลาและปลอยใหรกรางมาใชเพาะปลก และรอยละ 81.1 เรงพฒนาการผลตทงดานปรมาณและคณภาพเพอเพมผลผลตตอไรใหเขาหลกเกณฑของโครงการ และมปรมาณทสามารถใชสทธไดเตมทตามทรฐบาลประกน กอใหเกดการพฒนาคณภาพพชผลใหสามารถขายไดในราคาสง สงผลใหรายไดของเกษตรกรมความมนคงเพมขน

4. โครงการสามารถบรรลวตถประสงคอยในระดบทนาพงพอใจ การดาเนนโครงการสามารถสรางความมนคงทางรายไดใหแกเกษตรกรยอย เพราะไดรบเงนชดเชยเรวและมรายไดสงขน กลมตวอยางรอยละ 79.9 มผลประกอบการดขนโดยมกาไร

1. ทรพยากรในการดาเนนโครงการทงดานงบประมาณ บคลากร และอปกรณตางๆ ขาดความพรอมและไมเพยงพอ โดยเฉพาะระบบฐานขอมลและการเชอมโยงขอมลระหวางหนวยงานทไมพรอมและขดของทาใหเกดความลาชา การขาดแคลนวสด อปกรณ และคาลวงเวลาทาใหไมสามารถทางานไดเตมประสทธภาพ และกระทบกบงานประจา

2. หลกเกณฑการชดเชยขาดความรดกม ในสวนอตราการชดเชยสวนตางระหวางราคาประกนกบเกณฑกลางอางองทไมไดกาหนดอตราสงสดไว ทาใหเกดความเสยงทรฐตองใชงบประมาณสงในการชดเชยในกรณทเกณฑกลางอางองตามาก และจากการทไมไดกาหนดใหเกษตรกรตองสงมอบสนคา เมอพชผลเกดความเสยหายจากภยธรรมชาต ทาใหรฐตองจายเงนซาซอนระหวางชดเชยสวนตางจากการประกนรายไดและเงนชดเชยความเสยหาย

3. การสอสารจากระดบนโยบายลงไปถงพนทไมมประสทธภาพ ไมสามารถสงขอมลขาวสารไปยงเจาหนาทในพนทไดอยางถกตองและรวดเรว สงผลใหการนาขอมลขาวสารไปเผยแพรสเกษตรกรทาไดชาไมทนการณ และมความเขาใจคลาดเคลอน การดาเนนงานจงลาชาในชวงตนของโครงการและนาไปสการรองเรยนในประเดนตางๆ

4. ผลผลตของพชทไมอยในโครงการประกนรายไดเกษตรกรอาจขาดแคลน จากการทเกษตรกรทปลกพชชนดอนหนมาปลกพชทมการประกนรายไดเพมขน เพราะมรายไดแนนอนกวา อาจสงผลใหเกดการขาดแคลน

1. เรงรดจดทาฐานขอมลดานการเกษตรทเปนระบบและนาเชอถอ ใชในการกาหนดนโยบายและการวางแผนในการปองกนความเสยงจากภาวะวกฤตการเปลยนแปลงของสภาพภมอากาศ ภาวะการขาดแคลนอาหารในอนาคต รวมทงสรางความรความเขาใจในเรองพนธพช และเทคโนโลยทเหมาะสมในการจดการใหแกเกษตรกรสามารถนาไปประยกตไดอยางถกตองและบงเกดผล นอกจากน ควรมมาตรการสนบสนนใหเกษตรกรสามารถเขาถงปจจยการผลตราคาตา อาท ปย ยาปราบศตรพช รวมทง การเสรมสรางศกยภาพเจาหนาทใหสามารถใหคาปรกษาแกเกษตรกรไดอยางเตมทและทนเหตการณ

2. ตงเกณฑชดเชยสงสดตอหนวย เพอไมใหเปนภาระตองบประมาณในการจายเงนชดเชยสวนตางระหวางราคาประกนกบเกณฑกลางอางองในกรณทเกณฑกลางอางองตา ดงนน ควรจากดจานวนชดเชยสงสดตอหนวยไวดวย และกาหนดมาตรการปองกนการจายเงนซาซอนระหวางเงนชดเชยสวนตางจากการประกนรายไดและเงนชดเชยความเสยหายของพชผลจากภยธรรมชาต

3. สรางชองทางสอสารและประชาสมพนธทหลากหลายเกดความเขาใจทตรงกน ใหขอมลในระดบนโยบายไปสพนทดาเนนงานมความถกตอง เเมนยา ทวถง และรวดเรวทนตอสถานการณ มความเขาใจทสอดคลองตรงกนทงระหวางหนวยงานภาครฐดวยกน และระหวางภาครฐกบประชาชนในพนท เพอไมใหเกดความเขาใจทคลาดเคลอนหรอขดแยงกนได

4. สงเสรมใหเกษตรกรปลกพชอนนอกเหนอจากปลกพชภายใตโครงการประกนรายไดใหเหมาะสมกบสภาพพนท เพอสรางความมนคงดานอาหารและตอบสนองตอความตองการของอตสาหกรรมตอเนอง เชน ออยสาหรบโรงงานนาตาล และถวเขยวสาหรบโรงงานวนเสน ฯลฯ

สาระสาคญของโครงการ ผลการประเมน ปญหา/อปสรรค ขอเสนอแนะ หนวยงานทรบผดชอบ กระทรวงเกษตรฯ และกระทรวงพาณชย

เพมขนเมอเทยบกบกอนมโครงการ และกลมทมผลประกอบการขาดทนลดลงเหลอรอยละ 20.1 จากเดมกอนรบเงนชดเชยมผลประกอบการขาดทน รอยละ 44.1 ชใหเหนวาโครงการประกนรายไดเกษตรกร สามารถชวยลดปญหาการขาดทนของเกษตรกรลงไดระดบหนง ซงเกษตรกรไดรบเงนชดเชยเฉลย 11,377.83 บาท/ราย โดยเกษตรกรทปลกขาวโพดเลยงสตวไดรบเงนชดเชยเฉลยตอรายมากทสดรายละ 15,633.75 บาท ทาใหเกษตรกรมกาลงใจในการประกอบอาชพการเกษตรตอไป นอกจากน เกษตรกรทเปนตวอยางรอยละ 80.7 เหนวา ขนตอนการดาเนนการงาย ไมยงยาก สามารถประกนผลผลตไดตามปรมาณประกนรายไดตอครวเรอน กลมเกษตรกรตวอยางรอยละ 66.1 เหนวา โครงการสามารถแกปญหาราคาสนคาเกษตรตกตา โดยเฉพาะอยางยงเกษตรกรทปลกมนสาปะหลง เนองจากเมอแนวโนมราคาดขน รฐจะตงราคาประกนสง พอคากจะตงราคาซอสงตามไปดวย และเกษตรกรครงหนงเหนวาสามารถเลอกเวลาจาหนายผลผลตไดเหมาะสม สามารถเลอกเวลาจาหนายผลผลตไดเหมาะสม โดยจะรอขายเมอราคาตลาดสงกวาเกณฑกลางอางอง การเขารวมโครงการประกนรายไดเกษตรกรสงผลใหเกษตรกรสามารถชาระหนไดบางสวน โดยกลมทมหนในระบบ สามารถชาระหนไดรอยละ 70.5 โดยรอยละ 2.8 สามารถชาระหนไดทงหมด สวนทเหลอสามารถชาระหนไดบางสวน เนองจากมภาระหนสง กลมทมหนนอกระบบ สามารถชาระหนได รอยละ 71.5 ในสวนนรอยละ 10.4 สามารถชาระหนไดทงหมด สงผลใหเกษตรกรสวนใหญมความพงพอใจตอโครงการคอนขางมาก เกษตรกรไมละทงถนฐานและจงใจคนรนใหมใหอยในภาคเกษตรเปนการรกษาพนทเกษตรกรรม

พชชนดอนทไมมการประกนรายได กอใหเกดผลกระทบตออตสาหกรรมทตองใชวตถดบจากพชชนดนนได นอกจากน โครงการน กอใหเกดการขยายพนททาการเกษตรในพนทปา พนทสาธารณประโยชน และพนทไมเหมาะสม ซงตองใชปจจยการผลตเพมขนโดยเฉพาะอยางยงการใชสารเคม อาจกอใหเกดอนตรายตอผบรโภคได

5. ขาดการมสวนรวมของภาคเอกชน การดาเนนงานโครงการมเพยงภาครฐและเกษตรกร หากพอคารวมตวหรอฮวกนกดราคารบซอลง รฐบาลตองจายเงนชดเชยมาก พอคาคนกลางไมไดมสวนรวมในโครงการน มความเขาใจคลาดเคลอนในหลกการและการดาเนนงานของภาครฐเกดการรบซอพชผลทง 3 ประเภท โดยเฉพาะขาวในราคาทตา ไมเปนไปตามกลไกตลาด

5. จดตงกลไกทมาจากผแทน 3 ฝาย ไดแก ภาครฐ ภาคเอกชน และเกษตรกร เพอรวมกนกาหนด แนวทางการดาเนนงานทสมประโยชนรวมกน เพราะภาคเอกชนเปนผทมบทบาทสาคญในการนาผลผลตของเกษตรกรไปสตลาดทงภายในและภายนอกประเทศ จงจาเปนตองรวมอยในกระบวนการสรางความมนคงของรายไดใหแกเกษตรกร และเปนการสรางการมสวนรวมและความรบผดชอบตอสงคมใหแกภาคเอกชนในการชวยเหลอเกษตรกร รวมทงรกษาภาคเกษตรกรรมใหคงอยกบสงคมไทยตอไป รวมทง สนบสนนใหสหกรณการเกษตรเขามามบทบาทมากขน เชน ชวยรบซอผลผลตทางการเกษตรภายใตโครงการฯ เพอเปนการเพมจดรบซอในพนท

6. ตรวจสอบพนททาการเพาะปลกทไมมเอกสารสทธ เพอปองกนการนาพนททไดจากการบกรกทาลายปาหรอทสาธารณะมาเขารวมโครงการ

7. เรงดาเนนการศกษาวจยและพฒนาพนธพช ใหมคณภาพสง มผลผลตตอไรสงใชตนทนตา ทนตอการเปลยนแปลงของสภาพภมอากาศและใชนานอย

สรปสาระผลการประเมน ขอเสนอแนะ และปญหา/อปสรรคทสาคญของโครงการเพมทนกองทนหมบานและชมชนเมอง

สาระสาคญของโครงการ ผลการประเมน ปญหา/อปสรรค ขอเสนอแนะ สาระสาคญ เพมงบประมาณแกกองทนหมบานและชมชนเมองทจดทะเบยนนตบคคลแลว จานวน 2- 6 แสนบาท ตามขนาดสมาชกของแตละกองทน วตถประสงค เพอสรางโอกาสการเขาถงเงน กองทนสวนทไดรบเพม รองรบความตองการเงนทนเพอการประกอบอาชพ การสรางงานในทองถน ลดปญหาการกยมเงนนอกระบบ และผกยมเงนกองทนไมตองรบหาเงนมาชาระหน

1. การดาเนนโครงการบรรลวตถประสงคดานการสงเสรมอาชพและสามารถแกปญหาหนนอกระบบไดบางสวน กองทนหมบานและชมชนเมอง ไดรบการจดสรรเงนจากเงนกภายใต พ.ร.ก. 2552 แลว และไดใหสมาชกกไปลงทนประกอบอาชพเปนหลก ไมไดใชเพอการลดหนนอกระบบตามวตถประสงคของแผนปฏบตการไทยเขมแขง 2555 เนองจาก 1) ไดรบการจดสรรไมสอดคลองกบรอบบญชกองทนฯ ทสงคนเงนกใหกบกองทนฯ ในชวงปลายป และทางคณะกรรมการฯ ยงไมสามารถดาเนนการไดสาหรบผทไมสามารถชาระหนเงนก และจาเปนตองพงเงนทนนอกระบบเพอมาปดบญช ซงตองใชระยะเวลาในการสารวจขอมลภายในหมบาน/ชมชน 2) เงนกจากกองทนฯ นาไปชาระหนนอกระบบไดบางสวนคดเปนรอยละ 60.0 ของ ผเปนหนนอกระบบทงหมด (175,495 คน) หรอประมาณ 105,297 คน เนองจากมภาระหนสง โดยชวยประหยดคาดอกเบยเงนกนอกระบบไดเฉลยเดอนละ 3,289.60 บาทตอราย

2. การเพมทนเปนการสรางโอกาสการเขาถงแหลงเงนทนสาหรบผกยมรายใหมและขาดแคลนเงนทน มผลใหสมาชกกองทน ทไมเคยไดรบการพจารณาใหกเงนมากอนไดรบโอกาสในการกเงนถงกวาครง (รอยละ 52) ของจานวนผทไดรบการพจารณาใหกเงนกองทน หลงจากรฐบาลเพมเงนกองทน แสดงวาโครงการฯ บรรลวตถประสงคในการเพมโอกาสใหประชาชนเขาถงแหลงเงนทนมากขน เนองจากการเขาถงแหลงทนในระบบ เชน สถาบนการเงนตางๆ ตองมหลกทรพยคาประกน และเงอนไขตางๆ การเพมทนครงนทาใหสมาชกทไมเคยไดรบเงนกจากกองทนเรมแรก (ลานบาท) สามารถไดรบเงนกเพมขนอกประมาณ 4,821,498 คน ไดรบเงนกเฉลยคนละ 15,625.67 บาท โดยอยในกลมกองทนขนาดเลกทมสมาชก 50-150 คน มากทสด จานวนประมาณ 3,860,524 คนหรอรอยละ 80.1 ของผกรายใหม

1. การเขาถงกองทนฯ ยงมปญหาและอปสรรค สมาชกบางสวนเหนวายงมปญหาและอปสรรคสาหรบการกยมเงน ไดแก 1) เงนกทไดรบไมเพยงพอกบความจาเปนทตองใชจรง เนองดวยขอจากดดานเงนทนของกองทนฯ และจานวนสมาชกทมมากตองมการกระจายเงนใหทวถง 2) อตราดอกเบยเงนกบางกองทนฯ มอตราสงถงรอยละ 12 ตอป ขณะทบางกองทนคดดอกเบยรอยละ 2 ตอป เปนการไดเปรยบเสยเปรยบดานตนทนการเงน สาหรบสมาชกกองทนทตองกในอตราดอกเบยทสงกวา 3) ระยะเวลาผอนชาระหนคนเงนก กาหนดใหชาระทงหมดภายในเวลา 1 ป เมอถงกาหนดและไมสามารถหาเงนมาใชหนได ทาใหตองกเงนนอกระบบมาชาระกอน แลวกกเงนกองทนฯ ไปชาระหนนอกระบบ และ 4) หลกประกนเงนก ทใหสมาชกรวมกนคาประกนถาสมาชกคาประกนหนแลวไมสามารถคาประกนเพมได ทาใหสมาชกอนทจะกใหมหา ผคาประกนยาก

2. การขาดองคความรและเครองมอในการบรหารจดการ จากการสารวจขอมลในภาคสนามสามารถสรปปญหา/อปสรรค ดงตอไปน 1) การดาเนนงานกองทนฯ ขาดแคลนเครองมอ/อปกรณททนสมย เชน เครองคอมพวเตอร เปนตน และบคลากรทมความรความชานาญในการใชเครองมอ/อปกรณททนสมย และ 2) ขาดการสรางองคความรในการบรหารจดการกองทนฯ

1. บรหารจดการกองทนสการเปนสถาบนการเงนชมชน การทจะทาใหกองทนฯ มขดความสามารถในการใหบรการดานเงนทนแกชาวบานในชมชน เพอเสรมสรางอาชพและโอกาสในการยกระดบความอยดกนดใหเกดขนในชมชน กองทนฯ ตองไดรบการพฒนาในหลายๆ ดาน ดงน 1) ปรบปรงการบรหารจดการกองทนฯ ใหเปนแหลงเงนทนทมประสทธภาพในการลดปญหาความเหลอมลาทางเศรษฐกจและสงคมภายในชมชน ดวยการฝกอบรมอาสาสมครทปรกษาทางการเงนประจาหมบานหรอหมอหนทาหนาทใหการอบรมดแลบญชครวเรอน และมเงอนไขวาสมาชกกองทนตองมการจดทาบญชครวเรอนถงจะมสทธกเงน 2) พฒนาบคลากรดานการบรหารจดการ การวเคราะหความเสยงทางการเงน การจดทาบญชงบดลเพอนามาปฏบตงานกองทนใหมประสทธภาพมากยงขน โดยเฉพาะผทผานการฝกอบรมทกษะอาชพตามโครงการตนกลาอาชพ 3) พฒนากองทนหมบานใหเปนสถาบนทางการเงนของชมชนโดยสมาชกสามารถฝากเงนเพอขยายการลงทนจากการปลอยกใหประชาชน เปนการสรางภมคมกนทางการเงนใหเกดขนในชมชน และนาไปสชมชนเขมแขงในทสด

2. นโยบายตองอยบนพนฐานทแตละกองทนฯ มความสามารถในการบรหารจดการตนเอง จาเปนทจะตองสรางกลไก กระบวนการ ใหการดาเนนงานโครงการมประสทธภาพในประเดนตางๆ ดงน 1) นโยบายภาครฐในการเพมเงนทนใหกบสมาชกกองทนฯ ไดกยมเปนการเพมชองทางการเขาถงแหลงทน โดยเฉพาะสมาชกทไมมทรพยสนทเปนหลกทรพยคาประกนเงนกในสถาบนการเงนในระบบได ควรเปนไปตามความตองการของแตละกองทนทมความแตกตางกนในความตองการเงนทนและประสทธภาพการดาเนนการของแตละกองทน 2) กองทนฯ ควรกาหนดอตราดอกเบย วงเงนกยม เงอนไขการชาระคน และหลกประกน ใหมความยดหยนสาหรบผดอยโอกาสในการเขาถงกองทนฯ 3) การผอนชาระคน ควรกาหนดใหผกผอนชาระคนทกเดอนพรอมดอกเบยและผอนชาระใหเสรจสนภายใน 3-5 ป 4) นาวฒนธรรมการชวยเหลอกนในสงคมมาเปนเครองมอในการดแลคนในชมชนทเปนคนด ขาดทนทรพยในการประกอบอาชพ ใหไดรบเงนกจากกองทนฯ แตไมสามารถชาระหนไดตามกาหนดจากเหตสดวสย โดยสมาชกอาจรวมมอกนชวยเหลอ เปนการแสดงใหเหนวาคนในสงคมชนบท มความโอบออมอารเออเฟอเผอแผกน

สาระสาคญของโครงการ ผลการประเมน ปญหา/อปสรรค ขอเสนอแนะ ทงหมดและไดรบเงนกเฉลยคนละ 15,597.14 บาท

3. สมาชกกองทนฯ ใชเงนกไมตรงตามวตถประสงคกวารอยละ 20 เปนสาเหตสาคญของหนเสยและขาดวนยทางการเงน กองทนฯ ทบรหารจดการแบบมประสทธภาพนอยมกใหพวกพองหรอเครอญาตก โดยไมมการตดตามวาผกนาเงนไปใชตรงตามวตถประสงค ทาใหเกดหนเสย โดยเฉพาะกองทนฯ ทไมมกลไกในการฟนฟอาชพ เมอสมาชกไดเงนไปใชหนนอกระบบแลวและไมสามารถหารายไดเพม กจะกหนนอกระบบ ทาใหเปนหนเพมขนทงในระบบและนอกระบบ กองทนฯ รอยละ 68.2 จะมการตดตามการใชเงนกของสมาชกโดยเฉลยปละ 1-2 ครง และพบวาผกนาเงนไปใชตรงตามวตถประสงครอยละ 78.54

ใหแกคณะกรรมการกองทนฯ โดยเฉพาะการจดทาบญช และการบรหารความเสยงจากการใหกยมเงน เปนตน 3) การจดสรรเงนกใหสมาชกไมคานงถงความจาเปนของสมาชก มลกษณะเออตอพวกพอง สรางปญหาหนเสยใหกองทน และ 4) ขาดการสรางความเขาใจเกยวกบการดาเนนการกองทนฯ ใหสมาชกไดรบรอยางทวถง

3. ความยงยนของกองทนหมบานและชมชนเมอง จาเปนทจะตองสรางเครอขายทเปนกลไก กระบวนการดาเนนการอยางตอเนองในประเดนตางๆ ดงน 1) ดาเนนโครงการพเลยงกองทน โดยจดใหมอาสาสมครพเลยงกองทนหมบานฯ เนนกลมทมระดบการศกษาสงในชมชน อาจขอความรวมมอจากบรษทหางรานเอกชนหรอขาราชการเขามาอบรมและอาสาสมครเปนพเลยงกองทนฯ ในดานการจดทาบญชหรอใหขอแนะนาดานการบรหารจดการใหกบคณะกรรมการกองทนเพอใหการดาเนนการมประสทธภาพมากขน 2) ปรบปรงการดาเนนงานของกองทน ใหมหลกการบรหารจดการทด เชน ความยตธรรมในการพจารณาเงนก ความโปรงใสในการปฏบตหนาทของคณะกรรมการกองทน การมสวนรวมของสมาชกในการคดเลอกคณะกรรมการกองทนและบรหารกองทน การรบฟงความคดเหนของสมาชกตอการบรหารงานของคณะกรรมการกองทน เปนตน และกาหนดใหผนาชมชน (กานน ผใหญบาน) ทเปนกรรมการหมบาน ไดเขารวมเปนกรรมการกองทนฯ โดยตาแหนง เพอรวมตรวจสอบการดาเนนงานกองทน ใหมความโปรงใส สจรต ยตธรรม 3) จดจางสถาบนอดมศกษาเพออบรมกองทนหมบานใหมความรทางดานการเงน ระบบบญช คอมพวเตอร และการปลอยสนเชอ โดยมการตดตามประเมนผลตอเนอง จะทาใหไดกองทนทเขมแขงเพมขน

4. สรางแรงจงใจนาทนทางสงคมทมอยในชมชนมาใชประโยชน เนองจากการบรหารจดการกองทนฯ ดาเนนการในรปของคณะกรรมการฯ มประมาณ 10 คน เลอกมาจากสมาชกอยในวาระ 2 ป คณะกรรมการกองทนฯ จะตองเปนผเสยสละ เพราะมผลตอบแทนไมมาก ไดรบสวนแบงจากผลกาไรจากการดาเนนงานประมาณรอยละ 10-15 หรอปละ 1,000 บาท/คน ทาใหขาดแรงจงใจในการสมครเขาเปนคณะกรรมการกองทนฯ เมอเลอกตงใหมกมกจะไดคณะกรรมการชดเดมมาบรหาร สงผลใหรปแบบการบรหารจดการกองทนฯ ไมมการเปลยนแปลงหรอพฒนาขน ดงนนเพอเปนการจงใจสงเสรมใหคนในชมชนทมจตสาธารณะเขามาเปนอาสาสมครทางานเพอสงคม สงเสรมการใชความรในการบรหารจดการกองทนใหเกดการพฒนาขน ควรพจารณาจดสรรงบประมาณสนบสนนการปฏบตงานของคณะกรรมการกองทนฯ ทมความรความสามารถ เชน กองทนละ 20,000 บาทตอป หรอจดสรรจากผลกาไร เปนตน เพอเปนคาบรหารและคาตอบแทนกรรมการกองทนในอตราทเหมาะสม

สรปสาระผลการประเมน ขอเสนอแนะ และปญหา/อปสรรคทสาคญของโครงการเพมทนสถาบนการเงนเฉพาะกจของรฐ

สาระสาคญของโครงการ ผลการประเมน ขอเสนอแนะ สาระสาคญ การเพมทนสถาบนการเงนเฉพาะกจของรฐนสอดรบกบวตถประสงคของแผนฟนฟฯ ระยะท 2 ในดานของการสรางอาชพและรายไดเพอยกระดบคณภาพชวตของประชาชนในระดบชมชน โดยเงนเพมทนดงกลาวมาจากเงนกภายใตแผนปฏบตการไทยเขมแขง 2555 ทเปนไปตามเงอนไขของกระทรวงการคลง คอ ตองนาไปขยายสนเชอ ไมใหไปเกบไวเปนกาไร ซงกระทรวงการคลงไดเพมทนใหสถาบนการเงนเฉพาะกจจานวน 1.45 หมนลานบาท เพอไปปลอยสนเชอตามนโยบายกระตนเศรษฐกจของรฐบาล วตถประสงค 1) เพอใหสถาบนการเงนเฉพาะกจของรฐ มความสามารถใน

การเพมการปลอยสนเชอใหผประกอบการทกประเภทสามารถประกอบกจกรรมตางๆ เพมเตมเพอบรรเทาความเดอดรอนของภาคการผลตและภาคบรการ และเปนการอดฉดปรมาณเงนเขาสระบบเศรษฐกจ เพมสภาพคลองในระบบเศรษฐกจ ซงจะเปนตวขบเคลอนใหการลงทนภาคเอกชนฟนตวไดเรวขน

2) เพอยกระดบรายไดและคณภาพชวตในระดบชมชน เปาหมาย กระทรวงการคลงจดสรรงบประมาณ 1.45 หมนลานบาท ใหกบสถาบนการเงนเฉพาะกจของรฐ 5 แหงเพอเพมสภาพคลอง โดยสถาบนการเงนทไดรบการเพมทน ตองทาหนาทอดฉดเมดเงนเขาสระบบเศรษฐกจ และเขารบความเสยงเพอใหเศรษฐกจสามารถขบเคลอนตอไปได งบประมาณ 1.45 หมนลานบาท สาหรบการเพมทนใหกบสถาบนการเงนเฉพาะกจของรฐ 5 แหง ใชงบประมาณภายใตแผนปฏบตการไทยเขมแขง 2555 การใชเงนไปเพมทน ดงน 1) ธนาคารเพอการสงออกและนาเขาแหงประเทศไทย

(ธสน.) 5,000 ลานบาท 2) ธนาคารอาคารสงเคราะห (ธอส.) 3,000 ลานบาท 3) ธนาคารพฒนาวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอมแหง

ประเทศไทย (ธพว.) 2,000 ลานบาท

1. การเพมทนของสถาบนการเงนเฉพาะกจของรฐสามารถสนบสนนภารกจการฟนฟและกระตนเศรษฐกจไดอยางทนทวงททาใหเศรษฐกจชะลอตวลดลง รฐบาลใชนโยบายระยะกลางและระยะยาวเพอกระตนเศรษฐกจใหฟนตว และเนนการลงทนทจาเปนเพอใหเกดการสรางงาน สรางรายได ผลจากการเพมทนของสถาบนการเงนเฉพาะกจเปนการอดฉดเมดเงนเขาสระบบเศรษฐกจ และกระจายการเงนลงทนไดอยางมประสทธภาพไปยงภาคการผลตและการบรการใหสามารถดาเนนการขบเคลอนเศรษฐกจ สามารถขยายเปาหมายสนเชอรวมของธนาคารและสงผลตอการเพมขนของสภาพคลองในระบบเศรษฐกจ ซงเปนตวขบเคลอนใหการลงทนภาคเอกชนฟนตวไดเรวขน การขยายตวของสนเชอสามารถขบเคลอนการบรโภคและการลงทนภายในประเทศ สงผลตอการกระตนเศรษฐกจโดยรวม เศรษฐกจไทยในไตรมาสสามป 2552 ปรบตวดขนจาก 2 ไตรมาสกอนหนา โดยหดตวรอยละ 2.8 จากทหดตวรอยละ 7.1 และ 4.9 ในไตรมาสแรกและสองตามลาดบ และในไตรมาสส ของป 2552 อตราการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจขยายตวรอยละ 5.8 เปนผลมาจากการฟนตวของเศรษฐกจทไดรบการกระตนจากมาตรการทางเศรษฐกจทสนบสนนการฟนตวของการบรโภคและการลงทนภาคเอกชน ทาใหเศรษฐกจโดยรวมในป 2553 สามารถขยายตวไดอยางตอเนอง

2. การดาเนนการบรรลตามวตถประสงคของโครงการตามแผนปฏบตการไทยเขมแขง 2555 ทาใหสถาบนการเงนเฉพาะกจของรฐ มความสามารถในการเพมการใหสนเชอใหผประกอบการทกประเภทสามารถประกอบกจกรรมเพมเตมเพอบรรเทาความเดอดรอนของภาคการผลตและภาคบรการ เปนการเพมปรมาณเงนเขาสระบบเศรษฐกจ และสามารถยกระดบรายไดและคณภาพชวตในระดบชมชน หลงจากทภาคธรกจสามารถเขาถงแหลงเงนทนได โดยเฉพาะวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอม

3. สถาบนการเงนเฉพาะกจของรฐสามารถบรหารจดการไดดขนและทาใหแนวโนมของหนทไมกอใหเกดรายไดลดลง ขณะทการเพมทนสามารถเสรมสรางความเขมแขงใหกบสถาบนการเงน โดยหลงจากการทาการเพมทนแลวสถาบนการเงนเฉพาะกจของรฐทง 5 สถาบน มอตราสวนการดารงเงนทนตอสนทรพยเสยงเพม เปนไปตามเกณฑมาตรฐานของสถาบนการเงน ทอตราการดารงเงนทนตอสนทรพย

1. ใหสถาบนการเงนเฉพาะกจมบทบาทในการแกไขปญหาใหกบกลมทยงไมสามารถเขาถงบรการของสถาบนการเงนไดอยางมประสทธภาพ และชวยเหลอสนเชอแกผกหรอลกคารายยอยทไมมหลกประกนหรอไมเขาเงอนไขสามารถไดรบสนเชอ ไมใหถกละเลยในการเขาถงแหลงเงนทน โดยการผอนปรนเงอนไขการใหสนเชอ และใหบรรษทประกนสนเชออตสาหกรรมขนาดยอมเขามาคาประกนหนบางสวน เปนมาตรการลดความเสยงใหกบสถาบนการเงนเฉพาะกจและเปนเครองมอสาคญของรฐบาลในการแกไขปญหาดานเศรษฐกจของภาคธรกจและภาคประชาชน เพอใหเกดการสงผานเงนทนไปสเศรษฐกจฐานรากไดกวางขวาง

2. การดาเนนการในระยะตอไปควรสงเสรมใหสถาบนการเงนทวไปเขามามบทบาทในการชวยเหลอภาคธรกจและภาคประชาชนใหมากขน เนองจากปจจบนมเพยง บสย. เทานนทาหนาทคาประกนสนเชอใหแก SMEs ทขาดหลกประกน จงมความเสยงสงกวาสถาบนการเงนทวไปและสงผลให บสย. มอตราสวนการคาประกนของหนทไมกอใหเกดรายไดสง จงควรสงเสรมใหธนาคารพาณชยมบทบาทในการรวมแกไขปญหาเศรษฐกจ โดยจดตงบรษทคาประกนสนเชอขนหรอสถาบนคาประกนสนเชอแหงชาต ใหบรการคาประกนหนแกผกหรอลกคารายยอยทไมมหลกประกนแตมศกยภาพภาพทางธรกจสามารถเขาถงแหลงเงนทนได โดยมระบบการบรหารภาระคาประกนทมประสทธภาพ สถาบนการเงนควรดาเนนการสรางระบบรองรบสถานะลกหนทมความเสยงสง โดยการจดเกบขอมลลกหนทมหนทไมกอใหเกดรายไดแกสถาบนไว และเสรมสรางศกยภาพใหแกผประกอบการดงกลาวใหมความแขงแกรงและสามารถยกระดบใหกลายเปนลกคาชนดได ขณะทภาครฐมบทบาทในการกากบดแลเสรมสรางความเขมแขงใหระบบสถาบนการเงนของประเทศตอไป

สาระสาคญของโครงการ ผลการประเมน ขอเสนอแนะ 4) ธนาคารเพอการเกษตรและสหกรณการเกษตร (ธ.ก.ส.)

2,000 ลานบาท 5) บรรษทประกนสนเชออตสาหกรรมขนาดยอม (บสย.)

2,000 ลานบาท หนวยงานทรบผดชอบ กระทรวงการคลง

เสยงมคามากกวา 10 เปนระดบทเงนกองทนตอสนทรพยเสยงอยในระดบด ทาใหสถาบนการเงนของรฐสามารถแกไขขอจากดดานการสารองเงนทน เนองจากไมตองกงวลกบความเสยงของการกอหนทเพมขนกอใหเกดปญหาดานเสถยรภาพทางการเงน ภายหลงการเพมทน ธนาคารสามารถเพมการลงทนมากขนอนกอใหเกดรายไดแกธนาคารสงขน

4. การเพมทนของสถาบนการเงนขยายโอกาสใหผประกอบการเขาถงแหลงเงนทนไดมากขน ภาคเอกชน ธรกจและกลมลกคาใหม ไดรบสนเชอจากโครงการใหมทมงบรรเทาภาวะวกฤต 8,837 ลานบาท เชน โครงการสนเชอ SME Power สนเชอชะลอการเลกจาง สนเชอชวยเหลอผประกอบการโลจสตกส กลมโครงการพฒนาศกยภาพเอสเอมอ และโครงการฟาสตแทรกเพอฟนฟเศรษฐกจไทย เปนตน สงผลใหผประกอบการทงรายใหญและเอสเอมอ สามารถดาเนนการตามแผนการลงทนเดมและลงทนเพมเตมได จากสนเชอทไดรบการสงเสรมจากภาครฐ นอกจากน บยส. ยงทาหนาทชวยเหลอเอสเอมอทวประเทศใหเขาถงแหลงเงนทนไดอยางกวางขวางมากขน เปนการเปดโอกาสใหลกคารายยอยทไมมหลกประกนแตมศกยภาพทางธรกจสามารถเขาถงแหลงเงนทนไดสงขน

บทท 3 บทสรปสงเคราะหและเสนอแนะ

1. สรปผลการประเมน 5 โครงการในภาพรวม

การตดตามประเมนผลทง 5 โครงการมขอคนพบในหลายประเดนทสาคญ ดงน

1.1 การบรหารจดการโครงการยงตองมการปรบปรงใหสามารถตอบสนองความตองการของประชาชนในพนทโครงการไดอยางมประสทธภาพและมประสทธผล รวมทงเปดโอกาสใหประชาคมมสวนรวมในการกากบ ดแล และตรวจสอบการดาเนนโครงการได การดาเนนงานโครงการสวนใหญมการบรหารจดการโครงการทดสงผลใหเบกจายเงนลงทนและดาเนนแผนงานของโครงการเปนไปตามเปาหมาย และระยะเวลาทตงไว การมสวนรวมของประชาชนในกระบวนการดาเนนโครงการ สามารถสนองตอบความตองการและสรางความพงพอใจแกประชาชน ไดแก โครงการกอสรางถนนไรฝน โครงการประกนรายไดเกษตรกร โครงการกองทนหมบานและชมชนเมอง ขณะทการดาเนนโครงการแหลงนาขนาดเลก แมวาจะมการบรหารจดการโครงการทดแตประชาชนยงมสวนรวมนอยในกระบวนการของการดาเนนโครงการ โดยเฉพาะในขนตอนของการกากบดแล และการบารงรกษาภายหลงโครงการแลวเสรจ สงผลใหบางโครงการไมสามารถสนองความตองการ และสรางความพงพอใจแกประชาชนในบางพนทได อยางไรกด การดาเนนโครงการยงขาดการมสวนรวมของภาคเอกชนทมความสาคญและมผลกระทบตอความสาเรจและยงยนของโครงการ อาท โครงการประกนรายไดเกษตรกร ขาดการมสวนรวมของพอคาคนกลางสงผลกระทบตอปญหาราคารบซอพชผลตกตา และความบดเบอนของกลไกตลาด

1.2 การมสวนรวมของภาคตางๆ ยงไมเกดขนในทางปฏบตสงผลใหเปนอปสรรคตอความสาเรจของโครงการ ประชาชนในพนทโครงการมสวนรวมนอยมากในขนตอนการดาเนนโครงการ ตงแตการรเรมโครงการ การเสนอโครงการ การขออนมตโครงการ การดาเนนโครงการ และการตดตามประเมนผลโครงการ ทงน การดาเนนโครงการสวนใหญถกกาหนดมาจากสวนกลาง และไมไดคานงถงลกษณะสภาพภมสงคมของพนทโครงการ สงผลใหการดาเนนโครงการเกดผลกระทบตอความสาเรจ และสภาพนเวศนของพนทโครงการทเสอมโทรมลงดงปรากฏในโครงการแหลงนาขนาดเลก อยางไรกด การมสวนรวมในการดาเนนโครงการและการสรางความเปนเจาของของภาคสวนตางๆทเกยวของเปนหวใจสาคญทสงผลกระทบตอความยงยนของโครงการ อาท การดาเนนโครงการประกนรายไดเกษตรกร ทไดลดบทบาทโรงสไมใหมสวนรวมในการดาเนนโครงการจะสงผลกระทบตอการรบซอผลผลต และการกาหนดราคาพชผลเกษตรจนสงผลกระทบตอรายไดของเกษตรกร ขณะทโครงการกองทนหมบานและชมชนเมอง ขาดการสรางความรในการบรหารจดการกองทนเพอใหเกดการบรหารจดการทดอยางยงยนในระยะยาว

1.3 การดาเนนโครงการสามารถตอบสนองวตถประสงคโครงการแตขาดกลไกและกระบวนการทจะขบเคลอนการพฒนาทยงยนอยางตอเนอง ผลการประเมนวตถประสงคโครงการ โดยสอบถามประชาชนในพนทโครงการ พบวา โครงการสวนใหญสามารถกระจายบรการสาธารณะขนพนฐานและการเงนไปสประชาชนไดกวางขวางและเปนธรรม ไดแก 1) การกระจายตวของแหลงนาขนาดเลกทาใหพนทนอกเขตชลประทานมนาใช เพอการเพาะปลกและการบรโภค 2) การสรางถนนไรฝนทา

32

ใหผสญจรทวไปไดใชประโยชนในการเดนทางและการขนสงผลผลตทางการเกษตรมความสะดวก รวดเรว และลดตนทนคานามนเชอเพลง 3) การประกนรายได ทาใหเกษตรกรทปลกขาว ขาวโพด และ มนสาปะหลง มความมนคงดานรายได ทจะประกนความเสยงจากราคาพชผลการเกษตรผนผวน 4) การเพมทนกองทนหมบานและชมชนเมอง สรางโอกาสใหคนในหมบานเขาถงแหลงทน และมสวนชวยลดหนนอกระบบ และ 5) การเพมทนสถาบนการเงนเฉพาะกจของรฐ ชวยเพมสภาพคลองทางการเงน เสรมสรางความเขมแขงทางการเงนแกสถาบนสนเชอของรฐใหสามารถกระจายโอกาสในการเขาถงแหลงเงนทนใหแกเกษตรกร ธรกจขนาดเลกและกลาง และประชาชนในเขตเมองไดอยางมประสทธภาพ

1.4 การเขาถงและใชบรการทรฐจดใหยงไมเกดประโยชนสงสด การดาเนนโครงการกอใหเกดการกระจายบรการโครงสรางพนฐานทางเศรษฐกจ และสงคมอยางกวางขวาง สรางความเปนธรรมใหแกประชาชนผขาดโอกาสในการเขาถงบรการของรฐ ประชาชนในเขตพนทโครงการไดรบประโยชนเพมขน อยางไรกด หากพจารณาในแงการใชประโยชนสงสดของโครงการหรอการประเมนความคมคาของโครงการในเชงงบประมาณอาจไมคมคาในการลงทน เนองจากบางโครงการ โดยเฉพาะโครงการแหลงนาขนาดเลก ผไดรบประโยชนจะเปนประชาชนทอยใกลทตงโครงการ ขณะทบางโครงการ เชน ถนนไรฝนผไดรบประโยชนจะเปนประชาชนทวไป แตโครงการขาดการเชอมโยงโครงขายระหวางหนวยงานอนในพนท ประชาชนไมไดรบประโยชนอยางเตมท สวนการใหบรการของกองทนฯ แมวาจะมการกระจายเงนกแกสมาชกอยางทวถง แตวงเงนกไมมากพอทจะใหเกษตรกรใชในการสรางรายได เนองจากตองใชชาระหนเดม และหนนอกระบบในลกษณะหมนเวยน

1.5 การขาดการสอสารในเชงนโยบายและการปฏบตงานโครงการระหวางหนวยงานภาครฐสวนกลางและทองถนสงผลกระทบตอการใหบรการของประชาชน โครงการทสาคญ ไดแก โครงการกอสรางถนนไรฝน ถนนทกอสรางผานชมชนมหลายหนวยงานดาเนนการและงบประมาณของแตละหนวยงานไดรบการจดสรรในระดบพนทไมพรอมกน สงผลใหประชาชนไมสามารถใชประโยชนของโครงขายถนนไดเตมท ถนนทแตละหนวยงานดาเนนการในพนทเปนไปไมพรอมกน ทาใหถนนบางสายไมเชอมตอกนตลอดเสนทาง เชน กรมทางหลวงชนบทสรางถนนเชอมโครงขายภายในจงหวดยกเวนถนนในชมชนท อบต. มหนาทดาเนนการ ขณะเดยวกน อบจ. กมหนาทสรางถนนในจงหวดเชนกน เกดปญหาการเดนทางไมสะดวกในชวงการกอสรางของแตละหนวยงาน

2. สรปปญหาและอปสรรคในภาพรวม

ผลการประเมน พบวา การดาเนนโครงการทง 5 โครงการมปญหาและอปสรรคตอความสาเรจของโครงการ ดงน

2.1 กระบวนการดาเนนโครงการยงไมสอดคลองกบภมสงคม ซงมสภาพภมประเทศ สงคมวทยา ลกษณะนสย และวฒนธรรมทแตกตางกนในแตละพนท มการกาหนดโครงการจากสวนกลางไวแลว เมอนามาดาเนนการในพนทจรง โครงการทสรางแลวเสรจไมสอดคลองกบระบบนเวศน และไมยงยน เชน โครงการแหลงนาขนาดเลกทไมสามารถรองรบปรมาณและกระแสนาในชวงฤดฝนทผานมาได หรอการกอสรางถนนไรฝนบางสายไหลทางแคบ หรอไมมรองนาขางถนน นอกจากน การกอสรางถนนบางเสนมปญหาดานการกอสราง เชน มระบบสาธารณปโภคอยในแนวถนน เปนตน

33

2.2 การนานโยบายไปสการปฏบตมปญหาในการสรางความรความเขาใจ จากหนวยงานสวนกลางกบหนวยงาน/เจาหนาทระดบปฏบตในพนทในรายละเอยดของการดาเนนงาน เชนการดาเนนโครงการประกนรายไดเกษตรกร และการดาเนนการใหบรรลวตถประสงคของนโยบายทจะใหโครงการกองทนหมบานและชมชนเมองเรงปลอยเงนสประชาชน เพอกระตนเศรษฐกจ ทาใหกองทนบางแหงเกบเงนเพมทนนไวจนครบรอบบญชแลวจงปลอยใหสมาชกก ขณะเดยวกน การสอสารประชาสมพนธกบประชาชนในโครงการตางๆ ไมเพยงพอ ทาใหไมทราบนโยบาย และเกดความเขาใจคลาดเคลอน เชน โครงการประกนรายไดเกษตรกร โครงการแหลงนาขนาดเลก เนองจากแผนปฏบตการไทยเขมแขง 2555 มนโยบายกระตนเศรษฐกจอยางเรงดวน การสอสาร ทลาชาจงอาจกอใหเกดการดาเนนงานทไมทนการณ

2.3 กระบวนการสรางความเปนเจาของโครงการยงไมเกดขน โครงการทแลวเสรจหลายแหง ไมมงบประมาณสาหรบบารงรกษา ทาใหโครงการไมไดรบการดแลอยางถกตองเหมาะสม ขณะเดยวกนประชาชนในพนทไมใหความสนใจในการบารงรกษา เชน โครงการแหลงนาขนาดเลกทผานการปรบปรงแลว เกดวชพชขนมาปกคลม หรอไมสอดสองและแจงใหผทเกยวของซอมแซมถนนลาดยางใหอยในสภาพด เปนตน

2.4 เวลาในการเตรยมการดาเนนโครงการนอย ทาใหมปญหาในขนการดาเนนงาน เพราะตองการเรงรดใหการดาเนนงานเปนไปอยางรวดเรว เชน โครงการประกนรายไดเกษตรกรทมปญหาทง ดานการขนทะเบยนเกษตรกร การประชาคมเพอรบรองพนทเพาะปลก ตลอดจนการทาสญญากบ ธกส. สวนโครงการแหลงนาขนาดเลกทตองรบดาเนนการกตองคดเลอกโครงการทเคยดาเนนการมากอน หรอโครงการเดมทมอยมาดาเนนการ นอกจากนหนวยงานรบผดชอบโครงการสวนกลางขาดการตรวจสอบสภาพโครงการกบทศทางความเหมาะสมของพนท และอาจพฒนาโครงการท ไมตรงกบความตองการของประชาชนในพนท

3. ขอเสนอแนะ 3.1 สรางกลไกเฉพาะกจประสานนโยบายไปสการปฏบตในพนท เพอกากบดแลการดาเนนงานให

เปนไปอยางราบรน และมประสทธภาพ การดาเนนโครงการหรอนโยบายทมความเรงดวนตางๆ เมอมเวลาในการเตรยมการจากด อาจสงกระทบตอความสาเรจของโครงการ ความเขาใจของหนวยปฏบตและประชาชนในพนทโครงการ ดงนน ควรมกลไกเฉพาะกจทาหนาทดแล และกากบการดาเนนโครงการในภาพรวม เพอใหการดาเนนโครงการ เปนไปดวยความรวดเรว ยดหยนสามารถปรบแนวทางการดาเนนงานไดทนการณ และสอดคลองกบสถานการณทเปลยนแปลง

3.2 สรางกระบวนการมสวนรวมของประชาชนใหมากยงขน โดยเฉพาะในดานการกากบดแล ตรวจสอบการดาเนนงานตงแตเรมตนจนถงสนสดโครงการ ทาใหการขบเคลอนการดาเนนโครงการในระดบพนทบรรลวตถประสงค ประชาชนมความเปนเจาของ และโครงการทดาเนนการแลวเสรจมความยงยน กระบวนการมสวนรวมหากเปนการคดเลอกผแทนเขารวม ควรเปนผแทนทมาจากกลไกสาคญในพนท เพอใหไดโครงการทตรงตามความตองการ และมการกระจายขาวสารทเปนไปอยางทวถง นอกจากน กระบวนการมสวนรวมควรมตงแตเรมโครงการ การรบรโครงการ

34

การดาเนนโครงการ การตรวจสอบโครงการ จนถงขนการดแลรกษาหลงจากโครงการแลวเสรจ เพอใหโครงการไดมาตรฐานและสามารถใชงานไดนาน

3.3 การบรณาการการดาเนนงานของหนวยงานในพนท นโยบายและโครงการตาง ๆ ของรฐบาลลงสพนทผานในหลายชองทาง จงควรมการบรณาการการดาเนนงานของหนวยงานในพนท เพอใหการดาเนนโครงการเกดประโยชนสงสดแกประชาชน เชนโครงการกอสรางถนนในหมบานของ อบต. กบโครงการถนนไรฝน หรอโครงการปกตของกรมทางหลวง กบโครงการภายใตแผนปฏบตการฯ เพอใหเกดโครงขายถนนทเปนไปอยางเหมาะสม สะดวกตอการเดนทาง เชนเดยวกบการบรณาการโครงการกอสรางแหลงนาขนาดเลกระหวางโครงการกรมทรพยากรนา กบโครงการของกรมชลประทานใหมความเชอมโยงกน โดยจดหารอรวมกนระหวางหนวยงานทรบผดชอบ และใหภาคประชาสงคมมโอกาสเขารวมรบรและเสนอความคดเหนททาใหโครงการสามารถดาเนนไปไดอยางราบรนและมประสทธภาพ

3.4 จดใหมระบบการสอสาร ประชาสมพนธหรอทาความเขาใจกบผปฏบตงาน และประชาชนในระดบพนท การดาเนนโครงการของภาครฐควรใหมชองทางการสอสารระหวางหนวยงานภาครฐ และประชาชนใหมความชดเจนในดานของวตถประสงคของโครงการ และแนวทางปฏบตงาน ทาใหการดาเนนงานเปนไปไดอยางถกตอง รวดเรว และบรรลวตถประสงคทตงไว โดยดาเนนการตอเนองเปนระยะเพอใหประชาชนไดเสนอแนะขอมลทเปนประโยชนตอโครงการ และเสรมสรางความสมพนธทดระหวางหนวยงานภาครฐและประชาชน เพอความเขาใจและยอมรบซงกนและกนมากขน นาไปสการพฒนาแผนงาน/โครงการรวมกนทจะทาใหเกดการพฒนาในพนทตรงกบความตองการไดจรง

รายงานการตดตามประเมนผลการดาเนนงานรายงานการตดตามประเมนผลการดาเนนงาน ภายใตแผนฟนฟเศรษฐกจ ระยะท 1ภายใตแผนฟนฟเศรษฐกจ ระยะท 1 (พ.ศ. 2552)(พ.ศ. 2552)

1. กรอบการตดตามประเมนผลการดาเนนงานภายใตแผนฟนฟเศรษฐกจ ระยะท 1 1.1 วตถประสงคของการตดตามประเมนผล

(1) เพอตดตามความกาวหนาและประเมนความสาเรจ รวมทงผลกระทบทเกดขนจากการดาเนนงานตามแผนฟนฟเศรษฐกจ ระยะท 1

(2) เพอจดทาขอเสนอแนวทางการปรบปรงการดาเนนงาน และประยกตใชในการดาเนนนโยบาย/โครงการทมลกษณะคลายคลงกนในระยะตอไป

1.2 องคประกอบและขอบเขตการตดตามประเมนผล การตดตามประเมนผลแผนฟนฟ ระยะท 1 จะเปนการตดตามและประเมนผลใน 2 สวนสาคญ ดงน

สวนท 1 การตดตามความกาวหนา เปนการรวบรวมและวเคราะหผลการดาเนนงานของหนวยงาน ทเกยวของรวม 18 หนวยงานตามแบบรายงานผลการดาเนนงานตามแผนฟนฟ ระยะท 1 ท สศช. ไดจดสงใหตงแตเดอนมถนายน 2552 และขอใหสงผลการดาเนนงานมายง สศช. ทกสนเดอน เรมตงแตเดอนกรกฎาคม 2552

สวนท 2 การประเมนผล เปนการประเมนผลสาเรจ/ผลกระทบทงในระดบภาพรวม และระดบโครงการ ดงน

(1) การบรรลความสาเรจของแผนฟนฟฯ ครอบคลมการประเมนผลผลตและผลลพธเปรยบเทยบกบเปาหมายทกาหนดและผลทเกดขนตอกลมเปาหมาย 8 กลม ประเมนผลกระทบของโครงการภายใตแผนฟนฟเศรษฐกจ ระยะท 1 ทมตอการบรโภคและการลงทนทสงผลตอ GDP ในภาพรวม รวมทงผลกระทบทมตอความเชอมนอนเนองจากการดาเนนโครงการเสรมสรางสภาพแวดลอมโดยรวม ไดแกโครงการสนบสนนการทองเทยว โครงการสนบสนนอตสาหกรรมขนาดกลาง/ขนาดยอม โครงการฟนฟความเชอมนและเสรมสรางภาพลกษณ ตวชวดผลกระทบทสาคญ ไดแก อตราการขยายตวของภาวะเศรษฐกจ และ การจางงาน

(2) การบรรลวตถประสงคและเปาหมายระดบโครงการ การศกษาในสวนนครอบคลมเฉพาะ 3 โครงการ ทตอบสนองวตถประสงคการสรางรายไดและลดภาระคาใชจายของประชาชน ผมรายไดนอย ไดแก โครงการสรางหลกประกนดานรายไดแกผสงอายทมรายไดไมเพยงพอแกการยงชพ โครงการสนบสนนการจดการศกษาโดยไมเสยคาใชจาย 15 ป โครงการ 5 มาตรการ 6 เดอน ในสวนคาไฟ คานาประปา คารถโดยสารประจาทาง และคารถไฟทไมตองเสยคาใชจาย โดยประเมนแตละโครงการในประเดนการบรรลวตถประสงคการสรางรายได การกระตนการใชจายในครวเรอน และความพงพอใจของกลมเปาหมาย รวมถงประเดนปญหาและขอเสนอแนะเพอปรบปรงการดาเนนงาน

-2-

2.3 แผนและวธการดาเนนงาน

การดาเนนงานประกอบดวย 4 ขนตอนหลก ไดแก การศกษาทบทวนขอมลทเกยวของพ อกาหนดกรอบและแผนการดาเนนงาน การตดตามความกาวหนาและรวบรวมขอมลทตยภม การเกบขอมลภาคสนามและประมวลผล และการจดทารายงานการตดตามประเมนผล มแผนและวธการดาเนนงาน ดงน

กจกรรม 2552 2553

ต.ค. พ.ย. ธ.ค. ม.ค. ก.พ. ม.ค. เม.ย. พ.ค. ม.ย. ก.ค. ส.ค. ก.ย. ต.ค. พ.ย. ธ.ค.

1. การศกษาทบทวนขอมลทเกยวของเพอการกาหนดกรอบและแผนการดาเนนงาน

2. การตดตามความกาวหนาและรวบรวมขอมลทตยภมจากหนวยงานทเกยวของ

3. การเกบขอมลภาคสนามและประมวลผล 3.1 การทอดแบบสอบถามและใหตอบกลบ

ทางไปรษณย 20 จงหวด ๆ ละ 100 ตวอยาง

3.2 การสมภาษณในพนท 8 จงหวด ๆ ละ 50 ตวอยาง

4. การจดทารายงานการตดตามประเมนผล

(1) ศกษาทบทวนขอมลทเกยวของเพอกาหนดกรอบและแผนการดาเนนงาน อาท เอกสารการจดสรรงบประมาณ มตคณะรฐมนตร และรายงานการศกษาตาง ๆ

(2) ตดตามความกาวหนาและรวบรวมขอมลทตยภมจากหนวยงานทเกยวของ อาท มตคณะรฐมนตร รายงานการศกษาตาง ๆ และรายงานผลการดาเนนงานของหนวยงานทเกยวของ

(3) เกบขอมลภาคสนามและประมวลและสงเคราะหผลจากขอมลภาคสนาม สศช . ดาเนนการจดเกบขอมลในภาคสนาม เพอใชประกอบการวเคราะหผลกระทบตอการขยายตวของระบบเศรษฐกจในภาพรวม ผลลพธและความพงพอใจของการดาเนนโครงการเฉพาะ 3 โครงการไดแก โครงการสรางหลกประกนดานรายไดแกผสงอายฯ โครงการสนบสนนการจดการศกษาโดยไมเสยคาใชจาย 15 ป โครงการ 5 มาตรการ 6 เดอน (เฉพาะคาไฟ คานาประปา คารถโดยสารประจาทาง และคารถไฟ) ในพนท 4 ภาค โดยการทอดแบบสอบถามและตอบกลบทางไปรษณย รวมทงการสมภาษณในพนท รายละเอยดมดงน 1) การทอดแบบสอบถามและตอบกลบทางไปรษณย ดาเนนการชวงเดอนกมภาพนธ 2553

โดยประสานขอความอนเคราะหจากพฒนาการจงหวดในการกระจายแบบสอบถามไปยงประชาชนกลมเปาหมายของโครงการฯ ใน 4 ภาค ไดแก ภาคเหนอ ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ ภาคใต และภาคกลาง ภาคละ 4 จงหวด รวม 20 จงหวด ๆ ละ 100 ตวอยาง รวมทงสนประมาณ 2,000 ตวอยาง การคดเลอกพนทเปาหมายพจารณาจากฐานะทางเศรษฐกจจงหวดทมรายไดเฉลยสงสด 2 จงหวด และตาสด 2 จงหวด ยกเวนภาคกลาง เลอกจงหวดทมรายไดเฉลยสงสด 4 จงหวด และตาสด 4 จงหวด ควบคกบเกณฑการเขาถงการคมนาคมโดยใชรถไฟของประชาชนในพนท ประกอบดวยจงหวดดงน

-3-

พนท รายไดเฉลยสง รายไดเฉลยตา

ภาคเหนอ 4 จงหวด อ.เมอง จงหวดลาพน อ.เมอง จงหวดพจตร อ.เมอง จงหวดเชยงใหม อ.เมอง จงหวดสโขทย

ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ 4 จงหวด อ.เมอง จงหวดขอนแกน อ.เมอง จงหวดบรรมย อ.เมอง จงหวดนครราชสมา อ.เมอง จงหวดศรษะเกษ

ภาคใต 4 จงหวด อ.เมอง จงหวดสราษฎรธาน อ.เมอง จงหวดพทลง อ.เมอง จงหวดสงขลา อ.เมอง จงหวดนครศรธรรมราช

ภาคกลาง 8 จงหวด อ.เมอง จงหวดสมทรสาคร อ.เมอง จงหวดนครปฐม อ.เมอง จงหวดฉะเชงเทรา อ.เมอง จงหวดปราจนบร อ.เมอง จงหวดสระบร อ.เมอง จงหวดสระแกว อ.เมอง จงหวดประจวบครขนธ อ.เมอง จงหวดกาญจนบร

2) การสมภาษณในพนท เจาหนาท สปผ. ลงพนทในชวงเดอนกมภาพนธ 2553 เกบขอมลเพมเตมในกรงเทพมหานครและ 7 จงหวดในภาคกลาง ไดแก พระนครศรอยธยา สระบร ลพบร สงหบร ราชบร กาญจนบร สพรรณบร รวม 8 จงหวด เกบขอมลจงหวดละ 50 ตวอยางรวมทงสน 400 ตวอยาง โดยเลอกจงหวดมและไมมเสนทางรถไฟผาน ดงน

ภมภาค อาเภอ/จงหวด

กรงเทพ เขตวงเวยนใหญ กรงเทพมหานคร ภาคกลาง 7 จงหวด อ.เมอง จงหวดพระนครศรอยธยา อ.เมอง จงหวดสระบร อ.บานหม จงหวดลพบร อ.เมอง จงหวดสงหบร อ.เมอง จงหวดราชบร อ.ทามวง จงหวดกาญจนบร อ.เมอง จงหวดสพรรณบร

3) ประเดนการสารวจ ดาเนนการเกบขอมลใน 4 ประเดนหลก ไดแก การไดรบประโยชนของกลมเปาหมายตามวตถประสงคโครงการทกาหนดไว ผลลพธของโครงการ ความพงพอใจของกลมเปาหมายทมตอโครงการ ปญหาและขอเสนอแนะ

2. ความกาวหนาและผลการดาเนนงานแผนฟนฟฯ ระยะท 1 กรอบเวลาระยะการดาเนนโครงการในแผนฟนฟเศรษฐกจ ระยะท 1 ใชเวลาประมาณ 7 เดอน (มนาคม - กนยายน 2552) และมโครงการบางสวนทไดรบความเหนชอบจากคณะรฐมนตรใหมการดาเนนการตอเนองจนถงปจจบน (ธนวาคม 2553) การใชจายงบประมาณและความกาวหนาในภาพรวม ผลการดาเนนงานแยกตามกลมเปาหมายและกลมโครงการ มดงน

-4-

2.1 การใชจายงบประมาณ

แผนกระตนเศรษฐกจระยะท 1 เปนการจดทางบประมาณเพมเตมประจาปงบประมาณ 2552 ในวงเงน 1,167 แสนลานบาท เพอใชในการกระตนเศรษฐกจ เนนการบรโภคภาคเอกชน และภาครฐ โดยจาแนกแผนงานออกเปน 4 ดาน คอ 1) แผนงานฟนฟและเสรมสรางความเชอมนดานเศรษฐกจ วงเงน 37,465 ลานบาท 2) แผนงานเสรมสรางรายไดพฒนาคณภาพชวตและความมนคงดานสงคม วงเงน 56,005 ลานบาท 3) แผนงานบรหารเพอรองรบกรณฉกเฉนหรอจาเปน วงเงน 4,090 ลานบาท และ 4) แผนงานรายจายเพอชดใชเงนคงคลง วงเงน 19,139 ลานบาท โดยมรายละเอยดของแตละแผนงานดงตอไปน

แผนงาน-โครงการ/รายการ กรอบวงเงนงบประมาณ

เบกจายสะสม ณ 30 ก.ย. 52

อตราการ เบกจาย (%)

งบประมาณเพมเตมประจาปงบประมาณ 2552 116,700 94,777 81.2 1. แผนงานฟนฟและเสรมสรางความเชอมนดานเศรษฐกจ 37,465 34,661 92.5

1.1 โครงการชวยเหลอคาครองชพประชาชนและบคลากรภาครฐ 18,970 17,918 94.5 1.2 โครงการ 5 มาตรการ 6 เดอน เพอลดคาครองชพของประชาชน 11,409 11,295 99.0 1.3 โครงการจดทาและพฒนาแหลงนาเพอการเกษตรกร 2,000 1,789 89. 4 1.4 โครงการกอสรางทางในหมบานเพอแกไขความเดอดรอนของประชาชน 1,500 1,446 96.4 1.5 โครงการดานพาณชยเพอชวยเหลอประชาชน 1,000 642 64.2 1.6 โครงการสนบสนนดานการทองเทยว 1,000 642 64.2 1.7 โครงการแหลงนาขนาดเลกเพอการจดการนา 760 402 55.3 1.8 โครงการสงเสรมและสนบสนนอตสาหกรรมอาหารและอตสาหกรรมขนาดกลาง

และขนาดยอม 500 445 88.9

1.9 โครงการฟนฟความเชอมนและเสรมสรางภาพลกษณของประเทศ 325 64 19.8 2. แผนงานเสรมสรางรายได พฒนาคณภาพชวตและความมนคงดานสงคม 56,005 40,976 73.2

2.1 โครงการสนบสนนการจดการศกษาโดยไมเสยคาใชจาย 15 ป 19,001 19,009 100.0 2.2 โครงการเศรษฐกจพอเพยงเพอยกระดบชมชน 15,200 5,000 32.9 2.3 โครงการสรางหลกประกนดานรายไดแกผสงอาย 9,000 8,997 100.0 2.4 โครงการเพมศกยภาพผวางงานเพอสรางมลคาทางเศรษฐกจและสงคม ในชมชน

6,900 2,705 39.2

2.5 โครงการสงเสรมอาสาสมครสาธารณสขประจาหมบาน (อสม.) เชงรก 3,000 3,000 100.0 2.6 โครงการกอสรางทพกอาศยขาราชการตารวจชนประทวน 1,809 1,489 82.3 2.7 โครงการปรบปรงสถานอนามย 1,096 776 70.8

3. แผนงานบรหารเพอรองรบกรณฉกเฉนหรอจาเปน 4,090 0 0.0 3.1 รายการเงนสารองจายเพอกรณฉกเฉนหรอจาเปน 4,090 0 0.0

4. แผนงานรายจายเพอชดใชเงนคงคลง 19,139 19,139 100.0 4.1 รายจายเพอชดใชเงนคงคลง 19,139 19,139 100.0

รวมทงสน 116,700 94,777 81.2

ทมา : กระทรวงการคลง, ยกเครองเศรษฐกจและการคลงลดความเหลอมลาของสงคม หนา 1-2. 2552

-5-

ผลการการดาเนนงานโครงการภายใตแผนฟนฟฯ ระยะท 1 เมอสนปงบประมาณ 2552 พบวา มการเบกจายงบประมาณจานวน 94,777 ลานบาท หรอรอยละ 81.2 ของกรอบวงเงนงบประมาณเพมเตมกลางป โดยมรายละเอยดดงน

(1) โครงการทมการเบกจายมากกวารอยละ 90 ขนไป ม 6 โครงการ ไดแก โครงการสนบสนนการจดการศกษาโดยไมเสยคาใชจาย 15 ป โครงการสรางหลกประกนดานรายไดแกผสงอาย โครงการสงเสรมอาสาสมครสาธารณสขประจาหมบาน (อสม.) เชงรก โครงการ 5 มาตรการ 6 เดอน เพอลดคาครองชพของประชาชน โครงการกอสรางทางในหมบานเพอแกไขปญหาความเดอดรอนของประชาชน และโครงการชวยเหลอคาครองชพประชาชนและบคลาการภาครฐ

(2) โครงการทเบกจายอยในชวงรอยละ 70-89 ม 4 โครงการ ไดแก โครงการจดทาและพฒนาแหลงนาเพอการเกษตรกร โครงการสงเสรมและสนบสนนอตสาหกรรมอาหารและอตสาหกรรมขนาดกลางและขนาดยอม โครงการกอสรางทพกอาศยขาราชการตารวจชนประทวน และโครงการปรบปรงสถานอนามย

(3) โครงการทเบกจายอยในชวงรอยละ 50-69 ม 3 โครงการ ไดแก โครงการดานพาณชยเพอชวยเหลอประชาชน โครงการสนบสนนดานการทองเทยว และโครงการแหลงนาขนาดเลกเพอการจดการนา

(4) โครงการทเบกจายตากวารอยละ 50 ม 3 โครงการ ไดแก โครงการฟนฟความเชอมนและเสรมสรางภาพลกษณของประเทศ (รอยละ 19.8) โครงการเศรษฐกจพอเพยงเพอยกระดบชมชน (รอยละ 32.9) และโครงการเพมศกยภาพผวางงานเพอสรางมลคาเพมทางเศรษฐกจและสงคมในชมชน (รอยละ 39.2)

2.2 ความกาวหนา

ในภาพรวมโครงการสวนใหญสามารถดาเนนการสนเสรจภายในเดอนกนยายน 2552 ตามทกาหนด อยางไรกตาม โครงการทมความลาชา จาเปนตองขอขยายเวลาดาเนนงาน ประกอบดวย

(1) โครงการยอยในกลมโครงการสนบสนนดานการทองเทยว 3 โครงการ ไดแก โครงการพฒนาฟนฟแหลงทองเทยวทตองพฒนาเรงดวน โครงการพฒนาบงฉวากเฉลมพระเกยรต จงหวดสพรรณบร และโครงการปรบปรงภมทศนศาลเจาพอหลกเมอง จงหวดสพรรณบร สาเหตททาใหลาชาเนองจากมการปรบปรง แกไขแบบแปลนการกอสรางใหมความเหมาะสมกบพนท ประกอบกบกระบวนการจดจางใชวธ e-auction จาเปนตองใชระยะเวลาในการดาเนนงาน

(2) โครงการยอยในกลมโครงการสงเสรมและสนบสนนอตสาหกรรมอาหารและอตสาหกรรมขนาดกลางและขนาดยอม 3 โครงการ ไดแก โครงการสงเสรมธรกจ SMEs และผลตภณฑชมชน ทมการเปลยนแปลงคสญญาระหวางดาเนนการใหม โครงการสนบสนนอตสาหกรรมเพอการสหกรณหองเยนและตลาดกลางผก ผลไม จงหวดปตตาน และโครงการสงเสรมการพฒนาอตสาหกรรมไกเบตงครบวงจรในพนท 3 จงหวดชายแดนภาคใต ทยงดาเนนการกอสรางไมแลวเสรจ

-6-

(3) โครงการเศรษฐกจพอเพยงเพอยกระดบชมชน เกดปญหาขอรองเรยนทาใหมการชะลอการดาเนนโครงการ และปรบปรงคณะกรรมการบรหารโครงการฯ โดยมนายมชย วระไวทยะ เปนประธาน รวมทงตงคณะอนกรรมการสนบสนนการทางานรวม 7 คณะ จนถงเดอนมกราคม 2554 ไดมการโอนเงนไปยงหมบาน/ชมชนเปนเงนประมาณ 15,000 ลานบาท ใน 61,886 หมบาน/ชมชน หรอรอยละ 73.2 ของหมบาน/ชมชนทวประเทศ (84,563 หมบาน/ชมชน)

2.3 ผลการดาเนนงานตามกลมเปาหมาย

กลมเปาหมาย 9 กลม ไดแก เกษตรกร แรงงานนอกภาคเกษตร เดกและผปกครอง ประชาชน ผมรายไดนอย ผสงอาย ภาคธรกจเอกชน ภาคการทองเทยวและการสรางความเชอมนแกนกทองเทยว นกลงทนตางประเทศ และผมรายไดประจา ไดรบประโยชนจากโครงการตาง ๆ ดงน

(1) กลมเกษตรกร โครงการเศรษฐกจพอเพยงเพอยกระดบชมชน ธ.ก.ส. และธนาคารออมสน ไดโอนเงนไปยง 61,886 หมบาน/ชมชนแลว เปนเงน 15,000 ลานบาท นอกจากน ยงไดประโยชนจากโครงการรกษาเสถยรภาพราคาสนคาเกษตรทสาคญ 5 ชนด โดยวธการรบจานา 1 ไดแก 1) ขาวเปลอกนาป 3.7 ลานครวเรอน 2) ขาวนาปรง ป 2552 423,351 ครวเรอน 3) มนสาปะหลง 480,000 ครวเรอน 4) ขาวโพดเลยงสตว 400,000 ครวเรอน

(2) แรงงานนอกภาคเกษตร โครงการเพมศกยภาพผวางงานเพอสรางมลคาเศรษฐกจและสงคมในชมชน (โครงการตนกลาอาชพ) มกลมเปาหมายเขารวมโครงการ 308,262 คน โดยจดทาโครงการฝกอบรมของหนวยงานรฐ จานวน 5 โครงการ โครงการสงเสรมอาสาสมครสาธารณสขประจาหมบาน (อสม.) คนละ 600 บาท รวม 984,810 คน วงเงน 590.88 ลานบาท

(3) เดก/ผปกครอง ลดภาระคาใชจายดานการศกษาเพอใหศกษาฟรจรง 15 ป ในสถานศกษาในสงกดกระทรวงศกษาธการ ทงในและนอกระบบ ครอบคลมนกเรยนสายสามญและสายอาชพ (อนบาล-ม.6) ประมาณ 12 ลานคน

(4) ประชาชนผมรายไดนอย ดาเนนโครงการ 5 มาตรการ 6 เดอน เพอลดคาครองชพของประชาชน ผลการดาเนนโครงการ 5 มาตรการ 6 เดอน 1) การประปานครหลวงมผใชนาเฉลย 1.021 ลานราย/เดอน 2) การประปาสวนภมภาคมผใชนาเฉลย 1.885 ลานราย/เดอน 3) การไฟฟานครหลวง มผใชไฟเฉลย 0.602 ลานราย/เดอน 4) การไฟฟาสวนภมภาค มผใชไฟเฉลย 7.649 ลานราย/เดอน 5) การรถไฟแหงประเทศไทย มผใชบรการเฉลยวนละ 91,851 ราย 6) องคการขนสงมวลชนกรงเทพ มผใชบรการ เฉลยวนละ 406,876 ราย

(5) ผสงอาย จดสรรเบยยงชพใหกบผสงอายทไมสามารถชวยตนเองได โดยมผสงอายไดรบเงนเบยยงชพ 3,252,035 คน สงกวาเปาหมาย 3,000,000 คน รอยละ 108.40

(6) ภาคธรกจเอกชน กาหนดมาตรการภาษเพอกระตนภาคการกอสรางและการซออสงหารมทรพย การดาเนนการขยายสนเชอ โดยอาจผานทางสถาบนการเงนเฉพาะกจ โดยเฉพาะในภาคการสงออกและการทองเทยว

1 โครงการรกษาเสถยรภาพราคาสนคาเกษตรทสาคญไมไดเปนโครงการในแผนฟนฟเศรษฐกจ ระยะท 1 ซงใชงบประมาณเพมเตมกลาง

ปงบประมาณ พ.ศ. 2552 แตถอเปนมาตรการสาคญในการเพมรายไดใหแกกลมเกษตรกร

-7-

(7) การทองเทยวและสรางความเชอมนใหแกนกทองเทยว กาหนดมาตรการสงเสรมการทองเทยว โดยกระตนอปสงคการทองเทยวภายในประเทศผานมาตรการภาษ การลดคาธรรมเนยมตางๆ ตลอดจนใหความชวยเหลอดานการเงนแกผประกอบธรกจทองเทยว

(8) การสรางความเชอมนของนกลงทนตางประเทศ จดตงกลไกเพอสงเสรมใหเกดการลงทนในดานตางๆ รวมทงเรงรดแกไขปญหาและอปสรรคในการลงทน ตลอดจนกระตนใหเกดการใชจาย เพอสรางความเชอมนของผบรโภค

(9) การชวยเหลอผมรายไดประจา สานกงานประกนสงคม ไดจายเชคชวยชาตใหผประกนตนรวม 7,861,229 คน วงเงน 15,722.46 ลานบาท จากเปาหมาย 8,139,000 คน และกระทรวงการคลงไดจายเชคชวยชาตใหบคลากรภาครฐ 1,545,975 คน วงเงน 3,091.950 ลานบาท จากเปาหมาย 1,326,000 คน

2.4 ผลการดาเนนงานตามกลมโครงการ

(1) การสรางรายไดใหแกประชาชนผมรายไดนอย

ในกลมนมวตถประสงคเพอคงอานาจซอประชาชนและกระตนการใชจายของภาคครวเรอน พรอมทงแกไขปญหาความยากจนในระดบพนท รฐบาลไดใชมาตรการหลายรปแบบเพอเพมรายได/อานาจซอใหแกประชาชน ประกอบดวย การชวยเหลอคาครองชพแกผประกนตนในระบบประกนสงคมและบคลากรภาครฐ ทมรายไดตากวา 15,000 บาทตอเดอน รายละ 2,000 บาท ในรปของเชคชวยชาต และผประกอบการหลายรายไดเขามามสวนรวมเพมอานาจซอโดยเปดโอกาสใหผไดรบเชคสามารถนาเชคไปซอสนคาในมลคามากกวา 2,000 บาท จากรานคาเครอขายทวประเทศของผประกอบการ การรกษาเสถยรภาพราคาสนคาเกษตร โดยดาเนนมาตรการแทรกแซงตลาดเพอยกระดบราคาสนคาสนคาเกษตรหลก 5 ชนด ไดแก ขาวเปลอก มนสาปะหลง ขาวโพดเลยงสตว นามนปาลมดบและยางพารา การสรางหลกประกนดานรายไดแกผสงอาย โดยโอนเงนผานบญชธนาคารใหแกผสงอายทมคณสมบตตามทกาหนดและไดลงทะเบยนจดทาทะเบยนประวต คนละ 500 บาท/เดอน และ การจดคาตอบแทนใหแกอาสาสมครสาธารณสขประจาหมบาน คนละ 600 บาท/เดอน

ผลการดาเนนงาน พบวา เกษตรกรประมาณ 5 ลานครวเรอน สามารถขายพชผลทางการเกษตรไดในราคาทสงขน บคลากรภาครฐและผประกนตนในระบบประกนสงคมประมาณ 9.4 ลานคน มรายไดเพมขนจากเชค 2,000 บาท ชวยเหลอคาครองชพ ขณะทผสงอายกวา 3.2 ลานคน และ อสม. ประมาณ 1 ลานคน มรายไดเพมขนจากเบยยงชพเดอนละ 500 บาท และคาตอบแทนเดอนละ 600 บาท ตามลาดบ

-8-

โครงการ เปาหมาย ผลการดาเนนงาน

จานวน รอยละของเปาหมาย

สรางรายไดของผมรายไดนอย 1. โครงการประกนราคาพชผล

ทางการเกษตร - เกษตรกรปลกขาวเปลอกนาป 3.7 ลานครวเรอน - เกษตรกรไดรบประโยชนจากการขายขาวราคา

สง 3.7 ลานครวเรอน 100.00

- เกษตรกรปลกขาวนาปรง 423,351 ครวเรอน - เกษตรกรไดรบประโยชนจากการขายขาวราคาสง 423,351 ครวเรอน

100.00

- เกษตรกรปลกขาวโพดเลยงสตว 400,000 ครวเรอน - เกษตรกรปลกขาวโพดเลยงสตวไดรบประโยชน 400,000 ครวเรอน

100.00

- เกษตรกรปลกมนสาปะหลง 480,000 ครวเรอน ไดรบประโยชนจากการจาหนายมนในราคาสง

- เกษตรกรปลกมนสาปะหลง 480,000 ครวเรอน ไดรบประโยชนจากการจาหนายมนในราคาสง

100.00

2. โครงการชวยเหลอคาครองชพประชาชนและบคลากรภาครฐทมรายไดตากวา 15,000 บาท

- บคลากรภาครฐทมรายไดตามเกณฑ 1,545,975 คน - บคลากรภาครฐทไดรบเชค 1,545,975 คน 100.00 - ผประกนตนในระบบประกนสงคมทมรายไดตาม

เกณฑ 8.139 ลานคน - ผประกนตนทไดรบเชค 7,861,229 คน 96.60

3. โครงการสรางหลกประกนดานรายไดแกผสงอาย

- ผสงอาย 3,000,000 คน ไดรบเบยยงชพ 500 บาท/เดอน

- ผสงอาย 3,252,035 คน ไดรบเบยยงชพ 500 บาท/เดอน

108.40

4. โครงการสงเสรมอาสาสมครสาธารณสขประจาหมบาน (อสม.)เชงรก

- อาสาสมครสาธารณสขประจาหมบาน 976,343 คน ไดรบคาตอบแทน 600 บาท/เดอน

- อาสาสมครสาธารณสขประจาหมบาน 976,343 คน ไดรบคาตอบแทน 600 บาท/เดอน

100.00

ทมา : ประมวลจากขอมลจากการรายงานผลการดาเนนงานตามแผนฟนฟ ระยะท 1 ทหนวยงานรบผดชอบสงให สศช. นบตงแตเดอนกรกฎาคม 2552 จนถงมกราคม 2554

(2) การลดภาระคาใชจายของประชาชนผมรายไดนอย

รฐบาลไดดาเนนมาตรการลดภาระคาใชจายในหมวดหลก ๆ ทจาเปนตอการดารงชวต ดงน การลดภาระคาใชจายในเรองสาธาณปโภค/สาธารณปการพนฐาน โดยชะลอการปรบราคากาซหงตม (LPG) ในภาคครวเรอน ลดคาใชจายนาประปาและไฟฟา สาหรบผใชนาและผใชไฟฟาตามหลกเกณฑทกาหนด จดรถประจาทาง ขสมก. และรถไฟชน 3 ใหประชาชนใชบรการโดยไมเสยคาใชจาย การจาหนายสนคาอปโภคบรโภคในราคาทถกกวาทองตลาด (สนคา “ธงฟาราคาประหยด”) ทงในสวนกลางและสวนภมภาค และ การลดภาระคาใชจายดานการศกษา ของผปกครองเดกและเยาวชน โดยรฐบาลรบภาระคาใชจายในหมวดคาเลาเรยน หมวดหนงสอเรยน หมวดอปกรณการเรยนการสอน หมวดเครองแบบชดนกเรยน และหมวดกจกรรมพฒนาผเรยน มดาเนนงานตอเนองภายใตโครงการสนบสนนการจดการศกษาโดยไมเสยคาใชจาย 15 ป

ผลการดาเนนงาน พบวา ผใชไฟฟาประมาณ 8 ลานครวเรอน ทงในเขตนครหลวงและเขตภมภาค ผใชนาประปาประมาณ 3 ลานราย ในเขตกรงเทพฯ และเขตภมภาค และผมรายไดนอยเฉลยวนละ 5 แสนคน สามารถลดภาระคาใชจายทจาเปนในเรอง คาไฟฟา คานา คาเดนทาง ผปกครองของนกเรยนในสายสามญและสายอาชพ (อนบาล-ม. 6) 12 ลานคน มคาใชจายดานการศกษาของบตรหลานลดลง และผมรายไดนอยมากกวา 11 ลานคน ประหยดคาใชจายในการซอสนคาอปโภคบรโภคจากกจกรรม “ธงฟาราคาประหยด” ทจดขนทงในสวนกลางและสวนภมภาค

-9-


จานวน รอยละของเปาหมาย

ลดภาระคาใชจายของผมรายไดนอย

5. โครงการ 5 มาตรการ 6 เดอน เพอลดคาครองชพของประชาชน

- ผใชไฟฟาในเขตนครหลวง 743,000 ครวเรอน - ผใชไฟฟาในเขตนครหลวง 602,117 ครวเรอน 81.04

- ผใชไฟฟาในเขตภมภาค 8,057,000 ครวเรอน - ผใชไฟฟาในเขตภมภาค 7,649,471 ครวเรอน 94.94

- ผใชนาประปาในเขตนครหลวง 1.061 ลานราย - ผใชนาประปาในเขตนครหลวง 1.021 ลานราย 96.23

- ผใชนาประปาในเขตภมภาค 1.95 ลานราย - ผใชนาประปาในเขตภมภาค 1.885 ลานราย 99.49

- ผใชบรการรถไฟฟรชน 3 วนละ 172 ขบวน - ผโยสารรถไฟฟรชน 3 เฉลยวนละ 91,851 คน/วน 96.67

- ผใชบรการรถเมลฟรเฉลยไมตากวา 350,000 คน/วน

- ผใชบรการรถเมลฟรเฉลย 406,876 คน/วน สงกวาเปาหมาย รอยละ 16

6. โครงการสนบสนนการจดการ ศกษาโดยไมเสยคาใชจาย 15 ป

- นกเรยน นกศกษา สงกด สธ. ทงในและนอกระบบไดรบการศกษาฟร 11,884,236 คน

- นกเรยน นกศกษา สงกด สธ. ทงในและนอกระบบไดรบการศกษาฟร 11,884,236 คน

100.00

7. โครงการดานพาณชยเพอชวยเหลอประชาชน

- จดงานจาหนายสนคาราคาถกในสวนกลางและภมภาค 81 ครง

- จดงานธงฟาในสวนกลางและภมภาค 123 ครง สงกวาเปาหมาย รอยละ 51

- ผมรายไดนอยประมาณ 10 ลานคน ไดประโยชนจากการซอสนคาราคาถก

- ผมรายไดนอยประมาณ 11.4 ลานคน ซอสนคาราคาถกจากงานธงฟา

สงกวาเปาหมาย รอยละ 14


(3) การพฒนาศกยภาพเศรษฐกจฐานรากและยกระดบคณภาพชวต

รฐบาลไดเนนการกอสราง/พฒนาโครงสรางพนฐานทจาเปนตอการประกอบอาชพและทาใหประชาชนมมาตรฐานความเปนอยดชน ไดแก การพฒนาแหลงนาเพอการเกษตรและสรางอางเกบนาขนาดเลก การขดลอกคคลองและปรบปรงฟนฟแหลงนาธรรมชาต การกอสรางทางในหมบาน การกอสรางอาคารทพกอาศยใหขาราชการตารวจชนประทวน การปรบปรงสถานอนามยในชนบท โดยตอเตมชนลางใหเปนทตรวจรกษาและบรการสขภาพแกประชาชน การเพมศกยภาพผวางงานเพอสรางมลคาทางเศรษฐกจและสงคมในชมชน โดยจดฝกอบรมวชาชพพรอมใหทนสนบสนนการประกอบอาชพภายหลงจบการฝกอบรมคนละ 4,800 บาท/เดอน เปนเวลา 3 เดอน และ การดาเนนโครงการเศรษฐกจพอเพยงเพอยกระดบชมชนในการบรหารจดการโครงการพฒนา เพอแกไขปญหาของชมชนดวยกระบวนการมสวนรวม

ผลการดาเนนงาน มการกอสราง/พฒนาแหลงนาเพอใชในการเกษตรมากกวา 5,000 แหง กอสรางทางภายในหมบานเปนระยะทางประมาณ 490 กโลเมตร กอสรางอาคารทพกใหแกขาราชการตารวจชนประทวน 5,400 ครอบครว สถานอนามยไดรบการปรบปรงตอเตมอาคารชนลางเพอใหใชประโยชนไดมากขน 2,591 แหง จดฝกอบรมวชาชพใหแกผวางงาน ผกาลงจะถกเลกจาง นกศกษาจบใหมมากกวา 300,000 คน และวางรากฐานการพฒนาโดยดาเนนโครงการเศรษฐกจพอเพยงเพอยกระดบชมชนทเนนการแกปญหาของชมชนดวยการมสวนรวมใน 61,886 ชมชน/หมบาน

-10-

โครงการ เปาหมาย

ผลการดาเนนงาน จานวน รอยละของ

เปาหมาย

พฒนาศกยภาพเศรษฐกจฐานรากและยกระดบคณภาพชวต

8. โครงการจดทาและพฒนาแหลงนาเพอเกษตรกร สรางอางเกบนาขนาดเลก

- กอสรางและพฒนาแหลงนา 151 โครงการ - ดาเนนการแลวเสรจ 148 โครงการ 98.01

- กอสรางแหลงนาในไรนานอกเขต ชลประทาน 4,000 บอ

- ดาเนนการแลวเสรจ 4,550 บอ สงกวาเปาหมาย รอยละ 13.75

9. โครงการกอสรางทางในหมบานเพอแกไขความเดอดรอนของประชาชน

- กอสรางทางภายในหมบาน 490 กม. - กอสรางแลวเสรจ 490 กม. 100.00

10. โครงการแหลงนาขนาดเลกเพอการจดการนา (ปรบปรงฟนฟแหลงนา)

- อนรกษฟนฟแหลงนา 448 แหง - ดาเนนการแลวเสรจ 397 แหง 88.62

11. โครงการกอสรางอาคารทพกอาศยขาราชการตารวจชนประทวน

- ตารวจชนประทวน 5,400 ครอบครว - ตารวจชนประทวน 5,400 ครอบครว 100.00

12. โครงการปรบปรงสถานอนามยในชนบท

- สถานอนามยทยงไมไดตอเตมชนลางของอาคารจานวน 2,609 แหง

- สถานอนามยทปรบปรงแลวเสรจ 2,591 แหง 99.31

13. โครงการเศรษฐกจพอเพยงเพอยกระดบชมชน

- 84,563 หมบาน/ชมชน - ชมชนทไดรบอนมตโครงการ 61,886 หมบาน/ชมชน

73.19

14. โครงการเพมศกยภาพผวางงานเพอสรางมลคาทางเศรษฐกจและสงคมในชมชน

- ผวางงาน ผกาลงจะถกเลกจาง นกศกษาจบใหม 240,000 คน (เปาหมายระยะท 1 ในชวงเมษายน -กนยายน 2552)

- ผเขารวมโครงการ 308,262 คน (ณ เดอนตลาคม 2552)

128.44


(4) การกระตนการลงทน การทองเทยว อตสาหกรรมขนาดกลาง/ขนาดยอม

รฐบาลไดใชมาตรการทางการเงน การคลง และการใหสทธประโยชนตาง ๆ ควบคกบการจดทาโครงการเพอสงเสรมสนบสนนการทองเทยวและอตสาหกรรมขนาดกลาง/ขนาดยอม เพอชะลอการถดถอยของภาวะเศรษฐกจ ดงน

มาตรการการเงน/การคลง เพอกระตนการลงทน ประกอบดวย การขยายสนเชอของสถาบนการเงนเฉพาะกจใหวสาหกจขนาดเลกและขนาดกลางและผสงออก การเพมสทธประโยชนสาหรบผประกอบการทเรมลงทนในป 2552 การขยายความรวมมอดานการคาและการลงทน และมาตรการกระตนภาคการกอสรางและการซอขายอสงหารมทรพย การฟนฟการทองเทยว ไดแก การใหความชวยเหลอดานการเงนแกธรกจทองเทยว การยกเวนภาษและการลดภาระเงนกใหแกผประกอบการทองเทยว การยกเวนคาประกนการใชไฟฟาและลดหยอนคาธรรมเนยมการประกอบธรกจโรงแรม การยกเวนคาธรรมเนยมในการขน-ลงของอากาศยาน การกาหนดมาตรการปองกนการปดสนามบน การยกเวนคาธรรมเนยมวซา การลดหยอนคาธรรมเนยมเขาชมอทยานแหงชาต การปรบแผนการจดประชมสมมนาในตางประเทศมาจดในประเทศ

-11-

โครงการสนบสนนการทองเทยวและอตสาหกรรมขนาดกลาง/ขนาดยอมประกอบดวยโครงการปรบปรง/พฒนาแหลงทองเทยวและการสรางความเชอมนในเรองความสะดวกและปลอดภยใหแกนกทองเทยว การสนบสนนอตสาหกรรมอาหารและอตสาหกรรมขนาดกลางและขนาดยอม โดยจดทปรกษาใหคาแนะนาแกผประกอบการ SMEs และผประกอบการสนคาชมชนในดานการออกแบบพฒนาผลตภณฑ บรรจภณฑ เวบไซดฐานขอมล และสงเสรมชองทางการตลาด และ การพฒนาอตสาหกรรมอาหารและอตสาหกรรมขนาดกลางและขนาดยอมในเขตพเศษเฉพาะกจจงหวดชายแดนภาคใต ประกอบดวย การจดทปรกษาใหแกผประกอบการ/กลมวสาหกจชมชนในเขตพเศษเฉพาะกจจงหวดชายแดนภาคใตเพอพฒนาศกยภาพดานการตลาด ระบบเครอขายสนคาอตสาหกรรมฮาลาล การจดทาฐานขอมล และเชอมโยงการผลตกบการตลาด การศกษาเพอพฒนาผลตภณฑแพะ/แกะเชงพาณชย การกอสรางหองเยนสาหรบรวบรวมเกบสนคาผลผลตทางการเกษตร การพฒนาอตสาหกรรมไกเบตงครบวงจรในพนท 3 จงหวดชายแดนภาคใต โดยสรางฟารมเพาะลกไกพนธเบตงตนแบบ ดาเนนกจกรรมเพอสรางชองทางการตลาด และเตรยมการจดตงโรงเชอดและแปรรปไกตามมาตรฐานอตสาหกรรมฮาลาล

ผลการดาเนนงานโครงการปรบปรง/พฒนาแหลงทองเทยว ปจจบนโครงการสวนใหญดาเนนการเสรจสนแลว ยกเวนโครงการปรบปรงภมทศนศาลเจาพอหลกเมอง จงหวดสพรรณบร ขณะทโครงการสนบสนนอตสาหกรรมอาหารและอตสาหกรรมขนาดกลางและขนาดยอมซงม 7 โครงการยอย ดาเนนการเสรจทกโครงการ ผลการดาเนนงานเปนไปตามเปาหมาย


จานวน รอยละของ

เปาหมาย

กระตนการลงทน การทองเทยว อตสาหกรรมขนาดกลาง/ขนาดยอม

โครงการสนบสนนดานการทองเทยว โครงการพฒนาฟนฟแหลง

ทองเทยวทตองพฒนาเรงดวน - แหลงทองเทยวทไดรบการพฒนาสงอานวยความสะดวก จานวน 5 แหง ไดแก กระเหรยง รวมมตร (เชยงราย) แกงบางระจน (เพชรบรณ) จดชมววแมนาสองส (อบลราชธาน) ศนยศกษาการพฒนาอาวคงกระเบนฯ (จนทบร) แหลมพรหมเทพ (ภเกต)

- การพฒนาแหลงทองเทยวทง 5 แหง ดาเนนการแลวเสรจในเดอนสงหาคม 2553

100.00

โครงการพฒนาบงฉวากเฉลมพระเกยรต จงหวดสพรรณบร

- พฒนาฟนฟแหลงทองเทยวบงฉวาก - ดาเนนการแลวเสรจในเดอนพฤศจกายน 2553

100.00

โครงการปรบปรงภมทศนศาลเจาพอหลกเมอง จงหวดสพรรณบร

- พฒนาฟนฟแหลงทองเทยวศาลเจาพอหลกเมอง จงหวดสพรรณบร

- อยระหวางดาเนนการ คาดวาจะแลวเสรจภายในเดอนเมษายน 2554

โครงการเพมศกยภาพการรกษาความปลอดภยบรเวณแหลงทองเทยวทางนาหรอทางทะเล ถา และนาตก

- กลมเปาหมาย ไดแก ขาราชการตารวจ และอาสาสมครตารวจทองเทยวในสงกดกองกากบการ 2-5 กองบงคบการตารวจทองเทยว และชดปฏบตการของแตละหนวยงานทเกยวของ เชน กองบนตารวจ กองบงคบการตารวจนา เปนตน ไดรบการฝกอบรม

- ผแทนสวนราชการทเกยวของ ภาครฐ เอกชน และกลมผประกอบธรกจทเขารบการอบรม 1,245 คน มความเขาใจถงบทบาทและขดความสามารถในการปฏบตหนาทอยางมประสทธภาพ และเกดความปลอดภยสงสด

- จดทาแผนเผชญเหต เพอรองรบสถานการณฉกเฉนตางๆ ตามลกษณะพนท

100.00

-12-



เปาหมาย โครงการรณรงค When You

Need Help, Call 1155 - นกทองเทยวไดรบทราบชองทางในการตดตอสอสารเมอประสบภย อยางกวางขวาง ทวถงมากขน

- Sticker จานวน 3 ชน 1. Sticker ”When You Need Help, Call 1155” 2. ทคนหนงสอและSticker สาหรบตดหนงสอเดนทาง

Passport จานวน 1,800,000 ชน 3. Sticker YOUR FIRST FRIEND จานวน 100,000 ชน

100.00

โครงการสายตรวจเพอรกษาความปลอดภยและดแลนกทองเทยวทางนา

- สรางความเชอมนใหแกนกทองเทยวและนกลงทนในเรองความสะดวกและความปลอดภย

- เชาเรอตรวจการณ จานวน 23 ลา พรอมคนขบและนามนเชอเพลงใหสถานชลบร ระยอง ตราด ประจวบครขนธ กาญจนบร ระนอง ภเกต กระบ เกาะสมย และนราธวาส

100.00

โครงการสายตรวจเพอการบรการและอานวยความสะดวกแกนกทองเทยวในพนทจากด

- จดซอรถเสกเวย จานวน 4 คน เพอใชตรวจการณในบรเวณทาอากาศยานสวรรณภม และทาอากาศยานภเกต

100.00

โครงการหนงสถานตารวจทองเทยว หนงโครงการอาสาสมครเยาวชนคนรกถน

- เยาวชนในพนทสถานตารวจทองเทยว สงกดกองกากบการ 1-5 กองบงคบการตารวจทองเทยว 33 สถาน สถานละ 50 คน ไดรบการฝกอบรม

100.00

โครงการสายตรวจเพอการบรการและอานวยความสะดวกแกนกทองเทยว

- จดซออปกรณชวยเหลอเบองตนประจารถยนตสายตรวจ จานวน 50 คน ของกองบงคบการตารวจทองเทยว

100.00

โครงการสงเสรมและสนบสนนอตสาหกรรมอาหารและอตสาหกรรมขนาดกลางและขนาดยอม โครงการพฒนาประสทธภาพ

การผลต SMEs - จดอบรมประชาชนทวไป 10,000 ราย - มผเขารบการอบรม 10,160 คน 101.60 - คดเลอกและวนจฉย SMEs เพอจดเขากลมอตสาหกรรมรายสาขา 2,500 ราย

- ดาเนนการวนจฉยกจการ 2,500 กจการ 100.00

- ใหคาปรกษาเชงลกแกโรงงานทประสบปญหา 500 กจกรรม

- ใหการปรกษาแนะนาเชงลก 500 กจการ และอยระหวางสรปผลทไดจากการแกไขปญหา

100.00

โครงการสงเสรมธรกจ SMEs และผลตภณฑชมชน

- ออกแบบผลตภณฑและบรรจภณฑ 4,500 ชน - ใหคาปรกษาดานการออกแบบผลตภณฑและบรรจภณฑ 6,600 ราย

- พฒนาเวบไซตฐานขอมลผประกอบการ SMEs และผประกอบการสนคาชมชน 1 เวบไซต

- ออกแบบผลตภณฑแกผประกอบการ 4,500 ชน - ใหคาปรกษาดานการออกแบบผลตภณฑและบรรจภณฑ

6,600 ราย - จดจางผดแลและปรบปรงเวปไซต 1 เวปไซต

100.00

โครงการเพมประสทธภาพอตสาหกรรมอาหารเพอรองรบวกฤตเศรษฐกจ

- ผประกอบการอตสาหกรรมอาหาร 250 โรงงาน - โรงงานอตสาหกรรมอาหารมการปรบปรงพฒนาการผลตทไดมาตรฐาน 250 โรงงาน

100.00

- บคลากรในโรงงานอาหารผานการพฒนาเพอเพมศกยภาพในการผลตอาหาร 1,300 คน

โครงการบรหารจดการโครงการพฒนาเขตพเศษเฉพาะกจจงหวดชายแดนภาคใต

- วสาหกจชมชนไดรบการพฒนาศกยภาพในการผลตอาหารฮาลาล 200 คน

- จดอบรมกลมวสาหกจชมชนเพอเตรยมความพรอมพฒนาศกยภาพ 200 คน

100.00

- วสาหกจชมชนไดนาแนวทางการพฒนาศกยภาพการผลตไปปรบปรงประสทธภาพ ไมนอยกวารอยละ 80

- การสงเสรมการพฒนาผลตภณฑฮาลาล : ผลตภณฑแพะและแกะมแนวทางการดาเนนงานทชดเจน

โครงการศกษาการพฒนาผลตภณฑแพะ/แกะ เพอการพฒนาสเชงพาณชย

- จดทาแนวทางการพฒนาผลตภณฑแพะและแกะทผประกอบการสามารถนาไปผลตในเชงพาณชย

- ผประกอบการมแนวทางและรปแบบผลตภณฑทโรงงานสามารถนาไปผลตผลตภณฑไดอยางมคณภาพ สอดคลองกบความตองการของตลาด และสามารถนาไปวางแผนการทาธรกจ

100.00

โครงการสนบสนนอตสาหกรรมเพอการสหกรณหองเยนและตลาดกลาง ผก ผลไม จงหวดปตตาน

- หองเยนพรอมอปกรณ 1 หลง (3 หอง) - ผประกอบการผก ผลไม ไดรบประโยชนจากการเขารวมโครงการ 200 ราย

- จดตงสหกรณหองเยนและกอสรางโรงงานหองเยนแลวเสรจ 100.00

-13-



เปาหมาย โครงการสงเสรมการพฒนา

อตสาหกรรมไกเบตงครบวงจรในพนท 3 จงหวดชายแดนภาคใต

- ฟารมเพาะลกไกเบตงตนแบบ 1 แหง ซง สามารถเพาะลกไกคณภาพดใหกบผประกอบการเลยงไกได 3,000 ตว / เดอน

- กอสรางฟารมตนแบบการผลตลกไกแลวเสรจ 1 ฟารม - ผประกอบการเขารวมโครงการ จานวน 41 ฟารม - จดอบรมเครอขายผประกอบการการเลยงไกเบตง 3 จงหวด

100.00

- ฟารมเลยงไกเบตงเชงพาณชยตนแบบ 40 ฟารม

ชายแดนภาคใตในชวงเดอนมถนายน-กรกฎาคม 2552 รวม 362 คน

โครงการพฒนาและกระจายผลตภณฑฮาลาลสาหรบวสาหกจชมชนขนาดกลางและขนาดยอยในนคมอตสาหกรรมอาหารฮาลาลจงหวดปตตาน

- จดตงศนยพฒนาและกระจายผลตภณฑฮาลาล - สงเสรมวสาหกจชมชน 100 ราย โดยรอบนคมอตสาหกรรมอาหารฮาลาล จงหวดปตตาน

- จดตงศนยพฒนาและกระจายผลตภณฑฮาลาลสาหรบวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอมในนคมอตสาหกรรมอาหารฮาลาลจงหวดปตตาน 1 แหง

- วสาหกจชมชน จานวน 120 ราย ไดรบการสงเสรมความรดาน Halal , GMP , HACCP

สงกวาเปาหมาย รอยละ

20


3. การประเมนผลการดาเนนงานภายใตแผนฟนฟฯ ระยะท 1 การประเมนผลการดาเนนงานภายใตแผนฟนฟฯ ระยะท 1 มงประเดนความสอดคลองของแผนฟนฟฯ กบสถานการณ และประเมนผลกระทบและผลลพธระดบภาพรวมทเกดขนจากการดาเนนงานตามแผนฟนฟฯ ดงน

3.1 ความสอดคลองกบสถานการณ สถานการณในชวงวกฤตเศรษฐกจ พบวาเศรษฐกจไทยชะลอตวอยางตอเนองตลอดป 2551 ทาใหเศรษฐกจในป 2551 ขยายตวรอยละ 2.5 ลดลงจากทขยายตวรอยละ 4.9 ในป 2550 สงผลใหกาลงการผลตโดยรวมลดลง การวางงานเพมขน ภาคครวเรอนมแนวโนมชะลอการใชจาย เมอพจารณาองคประกอบของโครงการในแผนฟนฟเศรษฐกจ ระยะท 1 พบวา โครงการทเนนการเพมรายไดมวงเงนทงสน 30,970 ลานบาท ขณะทโครงการทมงลดรายจายมวงเงน 31,410 ลานบาท คดเปนรอยละ 66 ของงบประมาณรวมภายใตแผนฟนฟฯ สะทอนถงการใหความสาคญกบโครงการทสอดคลอง/ตอบสนองตอสภาพปญหาทประเทศกาลงเผชญ และกลมโครงการดงกลาวสามารถดาเนนการไดอยางรวดเรว เบกจายครบถวนตามกรอบวงเงนภายในชวงเวลาทกาหนด ทาใหสามารถคงกาลงซอของภาคครวเรอนและแบงเบาภาระคาใชจายได ถอไดวาองคประกอบของโครงการมความเหมาะสมกบสถานการณทเกดขน

3.2 ผลกระทบ (1) แผนฟนฟฯ มสวนในการลดการหดตวของระบบเศรษฐกจ

โครงการตามแผนฟนฟเศรษฐกจ ระยะท 1 ไดรบงบประมาณสนบสนนตามพระราชบญญตเพมเตมงบประมาณทงสน 116,700 ลานบาท โดยเรมจดสรรและเบกจายจากไตรมาสท 1 ป 2551 ถงไตรมาสท 3 ป 2552 สวนราชการและรฐวสาหกจไดขอรบการจดสรรจากงบประมาณรายจายประจาปงบประมาณ 2553 จงไมมการเบกจายเงนภายในกรอบแผนฟนฟเศรษฐกจ ระยะท 1 นบตงแตไตรมาสท 4 ป 2552 แตยงคงมยอดเบกจายเลกนอยจากงบประมาณเหลอมปทเหลอคางจาย ยอดเบกจายถงวนท 21 พฤษภาคม 2553 รวมเปนเงน110,662 ลานบาท

-14-

สานกบญชประชาชาต สานกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ไดคานวณผลกระทบทมตอผลตภณฑมวลรวมจรงภายในประเทศ (Real GDP) จากการดาเนนโครงการภายใตแผนฟนฟเศรษฐกจ ระยะท 1 ใน 2 แนวทาง กลาวคอ แนวทางท 1 ผลกระทบทมตอผลตภณฑมวลรวมจรงภายในประเทศ ในกรณทการเบกจายงบประมาณแผนฟนฟฯ ระยะท 1 สนสดภายในไตรมาสท 3 ของปงบประมาณ 2552 แนวทางท 2 ผลกระทบทมตอผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศ ในกรณทการเบกจายงบประมาณแผนฟนฟฯ ระยะท 1 มตอเนอง แตเบกจายจากงบประมาณประจาป และนาขอมลการหกเงนนาสงรฐมาใชประกอบการคานวณ ผลการวเคราะหมดงน

แนวทางท 1 กรณทการเบกจายงบประมาณแผนฟนฟฯ ระยะท 1 สนสดภายในไตรมาสท 3 ของปงบประมาณ 2552

แผนฟนฟฯ ระยะท 1 มสวนทาใหผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศ ป 2552 หดตวนอยกวากรณทไมมแผนฟนฟฯ รอยละ 0.5 GDP ป 2552 ทงปหดตวรอยละ 2.2 ดงทปรากฎ หากไมมแผนฟนฟฯ จะหดรอยละ 2.7 สงผลตอเนองถง GDP ในไตรมาสทแรกทขยายตวรอยละ 12.0 แตถาไมมผลจากแผนฟนฟฯ จะขยายตวไดรอยละ11.5 และ GDP ป 2553 จะขยายตวไดรอยละ 5.5 สงกวาการขยายตวกรณทไมมแผนฟนฟฯ รอยละ 0.2

ผลตภณฑมวลรวมจรงภายในประเทศ กรณท 1 Q1 Q2 Q3 Q4 2552 Q1 Q2 Q3 Q4 2553

ม SP1 -7.1 -4.9 -2.7 5.9 -2.2 12.0 6.5 2.5 1.4 5.5

ไมม SP1 -7.6 -5.2 -3.6 5.5 -2.7 11.5 6.3 2.5 1.4 5.3

การเปลยนแปลง 0.5 0.3 0.9 0.4 0.5 0.5 0.2 0.0 0.0 0.2

ทมา : คานวณโดยสานกบญชประชาชาต สานกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต

แนวทางท 2 กรณทการเบกจายงบประมาณแผนฟนฟฯ ระยะท 1 มตอเนอง โดยเบกจายจากงบประมาณประจาป และนาขอมลการหกเงนนาสงรฐมาใชประกอบการคานวณ

ในขอเทจจรง การเบกจายงบประมาณของโครงการภายใตแผนฟนฟฯ ระยะท 1 มไดสนสดตามปงบประมาณ คอ ไตรมาสท 3 ป 2552 แตไดเปลยนมาใชงบประมาณรายจายประจาปเพอดาเนนการตอเนองในปงบประมาณ 2553 นอกจากน คาใชจายของบางโครงการไมไดเบกจายเงนงบประมาณ แตเปนการหกคาใชจายจากเงนรายไดทตองนาสงเขารฐ (รฐวสาหกจ) จงไมปรากฎยอดเบกจายในงบประมาณประจาป ไดแก โครงการจดบรการนาประปา ไฟฟา รถเมล และรถไฟโดยไมเสยคาใชจาย โดยเฉพาะโครงการนาประปาและไฟฟาฟร ไดเรมหกเงนรายไดทนาสงรฐกอนสนสดปงบประมาณ 2552

ผลกระทบในกรณน พบวา แผนฟนฟฯ ระยะท 1 มสวนในการเพม GDP ป 2552 ไดมากกวากรณแรกเลกนอยคอรอยละ 0.6 GDP ป 2552 หดตวรอยละ 2.2 นอยกวาทคาดวาจะหดตวรอยละ 2.8 หากไมมแผนฟนฟ และ GDP ไตรมาสแรกป 2553 ขยายตวรอยละ 12.0 หากไมมแผนฟนฟฯจะขยายตวไดรอยละ 11.3 เศรษฐกจขยายตวเนองมาจากแผนฟนฟฯ รอยละ 0.7 นอกจากน คาดการณวา GDP ป 2553 จะขยายตวไดรอยละ 5.5 แลว มผลมาจากแผนฟนฟฯ รอยละ 0.3 สงกวากรณแรกเลกนอย

-15-

ผลตภณฑมวลรวมจรงภายในประเทศ กรณท 2

Q1 Q2 Q3 Q4 2552 Q1 Q2 Q3 Q4 2553 ม SP1 -7.1 -4.9 -2.7 5.9 -2.2 12.0 6.5 2.5 1.4 5.5 ไมม SP1 -7.6 -5.3 -3.7 5.3 -2.8 11.3 6.1 2.5 1.4 5.2 การเปลยนแปลง 0.5 0.4 1.0 0.6 0.6 0.7 0.4 0.0 0.0 0.3

ทมา : คานวณโดยสานกบญชประชาชาต สานกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต

(2) การสนบสนนใหเกดการจางงาน

ผลจากการดาเนนโครงการภายใตแผนฟนฟฯ ไดมสวนสรางงานประมาณ 1 แสนคน แบงเปนในสาขาเกษตร 20,000 คน สาขาอตสาหกรรม 5,500 คน บรการและทองเทยว 54,000 คน และภาคกอสรางและอสงหารมทรพย 1,2000 คน รวมทงสน 102,400 คน เกดการสรางงานในภาคบรการ (ธรกจอสงหารมทรพย กอสราง ทองเทยว และบรการ) มากกวาภาคการผลต (ภาคอตสาหกรรมและภาคเกษตร) เนองจากมาตรการสวนใหญเนนกระตนการใชจาย การทองเทยว และอสงหารมทรพย จากการวเคราะหผลกระทบทมตอการจางงานของธนาคารแหงประเทศไทย2

สาขาการผลต การจางงาน (คน) สดสวน (รอยละ) เกษตร 20,000 19.53 อตสาหกรรม 5,500 5.37 บรการและทองเทยว 54,400 53.12 กอสรางและอสงหารมทรพย 22,500 21.97

รวม 102,400 100.00

ทมา : ธนาคารแหงประเทศไทย

3.3 ผลลพธทเกดขน

(1) การสรางรายไดและกระตนการใชจายของประชาชน

มาตรการในกลมสรางรายไดทาใหประชาชนประมาณ 13 ลานคน มรายไดเพมขน ประกอบดวย โครงการ จานวน (คน)

โครงการชวยเหลอคาครองชพประชาชนและบคลากรภาครฐ - บคลากรภาครฐ 1,454,975 - ลกจางเอกชนและพนกงานของรฐ 7,867,229

โครงการสรางหลกประกนดานรายไดแกผสงอาย 3,252,035 โครงการสงเสรมอาสาสมครสาธารณสขประจาหมบานเชงรก 976,343

รวม 13,550,582

ทมา : รายงานผลการดาเนนงานตามแผนฟนฟ ระยะท 1 ทหนวยงานรบผดชอบสงให สศช. นบตงแตเดอนกรกฎาคม 2552 จนถงมกราคม 2554

2 ธนาคารแหงประเทศไทย, ความเหมาะสมของนโยบายการคลงในการกระตนเศรษฐกจ, แวนขยายเศรษฐกจ-สายนโยบายการเงน

ฉบบท 15 สงหาคม 2552, หนา 8-9.

-16-

การสรางรายไดดงกลาว หากประชาชนกลมเปาหมายนาไปเกบออมกจะไมบรรลผลการกระตนการใชจาย การศกษาของสานกประเมนผลและเผยแพรการพฒนา สศช. โดยการสมภาษณในพนทและการสงแบบสอบถามในประเดนท เ กยวของกบการใชจายของกลมเปาหมายโครงการชวยเหลอคาครองชพประชาชนและบคลากรภาครฐ 3และโครงการสรางหลกประกนดานรายไดแกผสงอาย 4 พบวา ประชาชนกลมเปาหมายสวนใหญนาเงนทไดไปใชจาย ตอบสนองตอวตถประสงคในการกระตนการใชจาย ดงน

1) ผรบเชคชวยชาตรอยละ 97.6 ของกลมตวอยางไดใชจายเงนหลงจากไดรบเชค 2,000 บาท รอยละ 71.16 มความจาเปนทจะตองใชจายเตมจานวนและสนองนโยบายกระตนการใชจายภายในประเทศถอเปนการกระตนเศรษฐกจตามนโยบายของรฐ รองลงมารอยละ 26.41 ใชจายบางสวนและเกบออมบางสวน เพราะตองการเกบบางสวนไวใชจายเมอยามจาเปน และรอยละ 2.43 จะเกบออมทงหมด เพราะสถานการณเศรษฐกจยงไมดขน นอกจากน ผรบเชคครงหนงใชจายเงน 2,000 บาทหมดภายในเวลา 1 สปดาห รอยละ 19.08 ใชจายเงนหมดภายในเวลา 2 สปดาห และรอยละ 16.58 จะใชเงนหมดภายในหนงเดอน สวนผทจะใชจายเงนหมดหลง 1 เดอนมเพยงรอยละ 8.26

2) ผสงอายกลมตวอยางทไดเบยยงชพนาเงนไปใชจาย ในการซอสนคาอปโภค/บรโภครอยละ 68.83 หรอ 344.20 บาท ขณะทบางสวนนาไปฝากธนาคาร/เกบเปนเงนออมประมาณรอยละ 11.50

(2) การลดภาระคาใชจายบางสวน

มาตรการในกลมลดรายจายครอบคลมกลมเปาหมายดงน โครงการ จานวน

โครงการ 5 มาตรการ 6 เดอน เพอลดคาครองชพของประชาชน - ผใชไฟในเขตนครหลวง 602,117 ครวเรอน - ผใชไฟในเขตภมภาค 7,649,471 ครวเรอน - ผใชนาในเขตนครหลวง 1.021 ลานราย - ผใชนาในเขตภมภาค 1.885 ลานราย - ผใชรถไฟฟรวนละ 91851 คน - ผใชบรการรถเมลฟรวนละ 406,876 คน

โครงการสนบสนนการจดการ ศกษาโดยไมเสยคาใชจาย 15 ป - นกเรยน 12 ลานคน

ทมา : รายงานผลการดาเนนงานตามแผนฟนฟ ระยะท 1 ทหนวยงานรบผดชอบสงให สศช. นบตงแตเดอนกรกฎาคม 2552 จนถงมกราคม 2554

ในภาพรวม โครงการดงกลาวลดภาระคาใชจายของผมรายได แตมปญหาการเขาถงบรการของกลมเปาหมายและความไมเพยงพอของบรการทจดให ดงน

3 รายงานการตดตามประเมนผลโครงการเงนชวยเหลอคาครองชพประชาชนและบคลากรภาครฐ ตวอยางจานวน 1,730 ราย

มนาคม 2552

4 ขอมลจากตวอยางจานวน 1,241 ราย จากแบบสอบถามทตอบกลบทางไปรษณย 911 ราย หรอรอยละ 45.5 ของแบบสอบถาม

ทสงทางไปรษณย และจากการสมภาษณประชาชนในพนท 330 ราย ในชวงเดอนกมภาพนธ 2553

-17-

1) มาตรการลดคาครองชพ มปญหาการเขาถงบรการสาหรบผมรายไดนอย เนองจากขอจากดในเรองพนทการใหบรการในกรณบรการรถประจาทาง รถไฟ นาประปา และเงอนไขของหนวยการใชขนสงของไฟฟา นาประปาทไดรบการยกเวนคาบรการทตากวาความตองการใชตามความจาเปนของครวเรอนผมรายไดนอย

2) มาตรการเรยนฟร มขอคนพบจากการศกษาของ สศช. วา สถานศกษามการเรยกเกบคาใชจายเพมเตม รวมทงมการขอบรจาคเงนจากผปกครอง คาใชจายสวนนสงกวาคาใชจายทลดลงจากมาตรการเรยนฟร ผปกครองจงมคาใชจายรวมเพมขน จากตวอยางรอยละ 10 ซงสองคลองกบการศกษาของ TDRI 5 โดยใชขอมล SES พบวา ครวเรอนมการใชจายเพมในหมวดคาสมดหนงสอ อปกรณการเรยน หมวดคาเครองแบบ และหมวดคาเรยนพเศษและคาใชจายอนๆ

(3) การยกระดบมาตรฐานความเปนอยของประชาชนและวางรากฐานการพฒนาในระยะยาว

การกอสรางโครงสรางพนฐานภายใตแผนฟนฟฯ ระยะท 1 ไดแก การพฒนาแหลงนา การกอสรางทางในหมบาน การปรบปรงสถานอนามย และการกอสรางอาคารทพกอาศยใหแกขาราชการตารวจชนประทวน สามารถยกระดบความเปนอยของประชาชนกลมเปาหมายใหมคณภาพชวตดขน และบางโครงการมการดาเนนงานตอเนองในชวงของแผนฟนฟเศรษฐกจ ระยะท 2 หรอแผนปฏบตการไทยเขมแขง 2555 ไดแก โครงการพฒนาแหลงนา การกอสรางทาง และการยกระดบสถานอนามยเปนโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพระดบตาบล ดงน

1) การพฒนาแหลงนาธรรมชาตและฟนฟทรพยากร ทเสรมสรางความสามารถในการผลตภาคเกษตรกรรมของประเทศ โดยเรงรดการจดแหลงนาใหทวถงและเพยงพอ เพมประสทธภาพการใชทรพยากรนา เนนการสรางสระนาในไรนาและขดลอกคคลองเพอบรรเทาอทกภยและภยแลง สงเสรมการใชประโยชนนาใหมประสทธภาพ มเงนลงทน 212,818 ลานบาท แบงเปน 2553 จานวน 60,389 ลานบาท ป 2554 จานวน 76,095 ลานบาท และป 2555 จานวน 76,333 ลานบาท เปนการลงทนใน 4 แผนงาน ในชวง 3 ป ไดแก การอนรกษและฟนฟแหลงนา วงเงน 18,160 ลานบาท การบรหารจดการนาในพนทชลประทานเดม วงเงน 87,595 ลานบาท การจดหาแหลงนาและเพมพนทชลประทาน วงเงน 81,441 ลานบาท และ การปองกนและบรรเทาอทกภย วงเงน 25,621 ลานบาท

2) การกอสรางถนนไรฝน เปนการปรบปรงทางลกรงเดมใหเปนทางลาดยางหรอคอนกรตในชนบทกวา 7,200 กโลเมตร ในพนท 75 จงหวดทวประเทศ ภายใตแผนงานพฒนาระบบคมนาคมขนสงและโลจสตกส วงเงน 676,251 ลานบาท ระยะเวลาดาเนนการรวม3 ป ตงแตเดอนตลาคม 2552 - กนยายน 2555 แบงเปน การกอสรางในชวงป 2553 ระยะทาง 3,174.77 กโลเมตร ป 2554 ระยะทาง 1,983.5 กโลเมตร และป 2555 ระยะทาง 1,983.5 กโลเมตร

3) การยกระดบสถานอนามยเปนโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพตาบล(รพ.สต.) โดยการทางานเชงรกทเนนการสรางเสรมสขภาพ พรอมทงใหประชาชนและองคกรปกครอง

5 สถาบนวจยเพอการพฒนาประเทศไทย, การสงเคราะหผลงานวจยและองคความรเพอแกปญหาสาคญของประเทศ

(กระตนเศรษฐกจ) หนา 21. 2552

-18-

ทองถนมสวนรวมในการดแลสขภาพตนเองและทองถน ลดการเจบปวยดวยโรคเรอรง รวมทงปรบปรงบรการสขภาพใหประชาชนเขารบบรการในพนทไดสะดวกมากขน เปนการยกระดบสถานอนามยทวประเทศใหเปนสถานพยาบาลทอยใกลชดประชาชนมากทสด โครงการดงกลาวไดรบงบประมาณสนบสนนภายใตโครงการไทยเขมแขง 2555 จานวน 14,973 ลานบาท สมทบกบงบประมาณกระทรวงสาธารณสข องคกรปกครองสวนทองถน สานกงานหลกประกนสขภาพแหงชาต (สปสช . ) และสานกงานกองทนสนนสนนการสรางเสรมสขภาพ (สสส.) ในป 2553 นารองจานวน1,001 แหง จากนนจะขยายใหครบทง 9,810 แหงทวประเทศ

3.4 ปญหาอปสรรค

(1) หลายโครงการเปนโครงการใหม ทเรมดาเนนงานเปนครงแรก และหนวยงานรบผดชอบมชวงเวลาสรางความเขาใจและเตรยมการนอย ทาใหประชาชนเกดความสบสน ไมไดรบความสะดวก ประชาชนมความเหนวาโครงการเพมศกยภาพผวางงานเพอสรางมลคาทางเศรษฐกจและสงคมในชมชน 6 และโครงการสนบสนนการจดการศกษาโดยไมเสยคาใชจาย 15 ป 7 ควรประชาสมพนธสรางความเขาใจใหมากขน เนองจากประชาชนสวนใหญไมทราบรายละเอยดความชวยเหลอทรฐจดใหและขนตอนการดาเนนงานทชดเจน

(2) การขาดความโปรงใสในการดาเนนงาน ทาใหโครงการสาคญทสรางความเขมแขงใหกบเศรษฐกจฐานรากในระยะยาวตองหยดชะงก แมวาการบรหารจดการโครงการภายใตแผนฟนฟฯ ระยะท 1 ไดใหความสาคญกบการสรางความโปรงใสและปองกนการทจรตประพฤต มชอบ แตเกดการรองเรยนในเรองความไมโปรงใสในการดาเนนการโครงการ ขาดการมสวนรวมของประชาชนในชมชนอยางจรงจง ทาใหโครงการทมหลกการดตองชะลอการดาเนนงาน ปรบเปลยนกลไกการบรหาร นบเปนการเสยโอกาสในการพฒนาชมชนอยางตอเนอง

6 ศ.ดร.กนก วงษตระหงาน ทปรกษานายกรฐมนตรและประธานอนกรรมการดาเนนโครงการตนกลาอาชพไดชแจงในกรณ

การรองเรยนทผอบรมไดรบเงนลาชาไป 2 เดอน ซง ศ.ดร.กนก ยอมรบวาเปนความจรง แตขณะนผทอบรมไดรบเงนเรยบรอยแลว ซงสาเหตเกดจากกระบวนการทางานของหนวยงานภาครฐฯ เพราะเปนทรกนวาโครงการตนกลาอาชพเปนโครงการทตองทาอยางเรงดวน เจาหนาททดาเนนโครงการมเวลาเตรยมความพรอมกอนเปดโครงการฯ เพยง 6 สปดาหเทานน (ASTV ผจดการออนไลน 5 สงหาคม 2553 11:17 น.)

7 จากขอคนพบจากโครงการสารวจความคดเหนและทศนคตทางสงคมรายไตรมาส เรองพฤตกรรมการบรโภคของคนไทย

ในชวงวกฤตเศรษฐกจและผลจากมาตรการกระตนเศรษฐกจของรฐบาล สานกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชต

-19-

3.5 ขอเสนอแนะ

(1) ใหแบงกลมโครงการ และกาหนดชวงเวลาดาเนนการทชดเจน มชวงเวลาเตรยมการ การสรางความเขาใจ และตดตามประเมนผลทสอดคลองกบลกษณะโครงการ เพราะโครงการ ภายใตแผนฟนฟฯ ระยะท 1 มโครงการทมความหลากหลาย ทงมาตรการระยะสนและระยะยาว มแนวทางปฏบตทแตกตางกนอยางมาก ตองการการสรางความเขาใจในทกระดบ

(2) สงเสรมองคกรปกครองสวนทองถนใหมบทบาทเชงรกในการแกไขปญหาระดบพนท เนองจากเปนหนวยงานทใกลชดกบประชาชนในพนทมากทสด โดยรเรมใน อปท. ทเขมแขงมความพรอมในดานทรพยากร และพฒนาระบบขอมลระดบพนทรวมทงเครอขายเชอมโยง เพอใชประโยชนในการกาหนดกลมเปาหมายทชดเจนและตดตามและประเมนผลการดาเนนงาน อาท การกาหนดกลมเปาหมายผสงอายทจาเปนและตองการรบเบยผสงอายทครบถวนและถกตอง เพอลดภาระดานการคลง เพราะปจจบนเปนการใหสวสดการทวไป ขณะทรฐบาลมขอจากดดานงบประมาณ

(3) เรงปรบปรงประสทธภาพการดาเนนการดานการรณรงคประชาสมพนธปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง โดยประเมนผลการดาเนนการรณรงคประชาสมพนธปรชญาเศรษฐกจพอเพยง พรอมทงทบทวนแนวทางการดาเนนการใหมประสทธภาพมากขน และเนนการใหความรผานสอประชาสมพนธทสามารถเขาถงประชาชนจานวนมากโดยเฉพาะอยางยงกลมทมรายไดนอย เพอสรางความตระหนกและการนาความร ความเขาใจ ในหลกปรชญาฯ ไปใชในชวตประจาวนไดอยางตอเนอง และครอบคลมกลมตางๆ อยางทวถง

-------------------------------------

โครงการโครงการถนนไรฝนถนนไรฝน

1. สาระสาคญของโครงการ กรมทางหลวงชนบท กระทรวงคมนาคมดาเนนโครงการกอสรางถนนไรฝนเพอ (1) กระตนระบบเศรษฐกจ

ภายในประเทศ และเกดการจางงาน (2) เพมความสามารถทางการแขงขนของประเทศ โดยเฉพาะดานโครงสรางพนฐานทางถนน (3) เชอมโยงโครงขายทางหลวงของประเทศใหประชาชนสามารถเดนทางดวยความสะดวก รวดเรว และปลอดภย (4) ลดปญหาฝนละอองทเกดจากถนนลกรง ทสงผลตอสขภาพของประชาชน มเปาหมายเพอปรบปรงถนนในเขตชนบท 75 จงหวด ระยะทางดาเนนการในปงบประมาณ พ.ศ. 2553-2555 รวมทงสน 7,141.8 กโลเมตร ในป 2553 ไดรบอนมตงบประมาณดาเนนการ 14,596.42 ลานบาท ในการกอสรางถนนระยะทางรวม 3,174.8 กโลเมตร และป 2554-2555 กอสรางอกปละ 1,983.5 กโลเมตร

วธดาเนนโครงการมดงน (1) จางบรษทรบเหมากอสรางสายทางดาเนนการ โดยวธประกวดราคาคดเลอกบรษทดาเนนการกอสรางในแตละโครงการ และ (2) กรมทางหลวงชนบทดาเนนการจดทาบนทกความรวมมอ 3 ฝาย ในการบรหารโครงการเพอความโปรงใส ไดแก บรษทรบเหมากอสรางสายทางทไดรบการคดเลอก ประชาชนในพนทดาเนนโครงการ และกรมทางหลวงชนบท ลงนามรวมกนในบนทกดงกลาว นอกจากน ประชาชนสามารถเขาไปตรวจสอบโครงการ รองเรยน หรอใหกรมทางหลวงชนบทเขาไปดาเนนการซอมแซมสายทางตางๆ ผานเวบไซต www.dor.go.th สาหรบประโยชนทคาดวาจะไดรบจากโครงการ มดงน (1) กอใหเกดการจางงานบคลากรดานชาง ธรการ ชางฝมอ ธรการ และคนงานในทองถนจานวน 70,517 อตรา (2) ลดภาระคานามนในการสญจรของประชาชน 5,676 ลานบาทตอป (3) ลดภาระการซอมแซมบารงรกษา 484 ลานบาทตอป และ (4) ลดคาใชจายดานสาธารณสข เนองจากโรคทเกดจากฝนละอองในอากาศ 683 ลานบาทตอป

2. การตดตามประเมนผล วนท 24 กมภาพนธ 2553 คณะกรรมการตดตามประเมนผลการดาเนนโครงการตามแผนปฏบตการไทยเขมแขง 2555 ในคราวประชมครงท 2/2553 ไดมมตเหนชอบให สศช. ในฐานะฝายเลขานการฯ ดาเนนการตดตามประเมนผลโครงการกอสรางถนนไรฝน โดยสมตวอยางรอยละ 10 ของโครงการทไดรบการอนมต ดงน

2.1 วตถประสงคและขอบเขตการดาเนนงาน

2.1.1 วตถประสงค

(1) ตดตามความกาวหนา ปญหา และอปสรรคในการดาเนนโครงการถนนไรฝนภายใตแผนปฏบตการไทยเขมแขง 2555

(2) ประเมนผลผลตทดาเนนการไดจรงเปรยบเทยบกบวตถประสงคและเปาหมายทกาหนด รวมทงประเมนความพงพอใจของประชาชนจากการใชประโยชนของโครงการ

-2-

(3) จดทารายงานผลการตดตามประเมนผลการดาเนนโครงการ พรอมทงขอเสนอแนะในการเรงรดหรอปรบปรงโครงการทอยระหวางดาเนนการ และประเดนเชงนโยบายสาหรบการดาเนนงานในอนาคต

2.1.2 ขอบเขตการดาเนนงาน

การตดตามประเมนโครงการจะใชวธสมตวอยางรอยละ 10 ของโครงการทไดรบการอนมตและดาเนนการแลวเสรจทวประเทศ โดยใชเกณฑการคดเลอกโครงการตวอยางทไดรบอนมตใหดาเนนการในปงบประมาณ 2553 อยภายใต พ.ร.ก. เงนก 200,000 ลานบาท ในกลมโครงการระยะสนดาเนนการเสรจแลวทวประเทศ

2.1.3 กรอบการตดตามประเมนโครงการ

ดาเนนการตดตามความกาวหนาการดาเนนงาน ปญหาอปสรรค และประเมนการบรรลวตถประสงค ทงในดานประสทธภาพ ประสทธผล และผลกระทบของโครงการ ดงน

(1) ความกาวหนาการดาเนนงานและการเบกจายงบประมาณของโครงการในภาพรวม

(2) การบรรลวตถประสงคและกระบวนการดาเนนโครงการ ในการกระตนเศรษฐกจโดยการลงทนของภาครฐ เพมการจางงาน ยกระดบคณภาพชวตประชาชนจากการเชอมโยงโครงขายทางหลวงของประเทศใหประชาชนสามารถเดนทางและขนสงสนคา/ผลผลตไดสะดวก รวดเรว และปลอดภย ตลอดจนลดปญหาฝนละอองทกระทบตอสขภาพของประชาชน

(3) ความพงพอใจและการมสวนรวมของประชาชนในการดาเนนโครงการ

2.2 กรอบแนวคดการศกษา

2.2.1 ใชแนวคดการประเมนผลแบบ Goal-based Approach ในการบรรลวตถประสงคหรอผลกระทบของโครงการ โดยกาหนดตวชวดและเกณฑการประเมน ดงน

ตวชวดและเกณฑการประเมนการบรรลวตถประสงค ตวชวดผลกระทบ เกณฑประเมน แหลงขอมล

1. เพมความสามารถทางการแขงขนของประเทศ โดยยกระดบมาตรฐานทางหลวงในชนบท 1) การลดภาระคานามนในการสญจรของ

ประชาชน คะแนนเฉลย 3.0 ขนไป สมภาษณประชาชนทไดรบประโยชน

จากโครงการ 2) การลดภาระการซอมแซมบารงรกษา

รถยนต คะแนนเฉลย 3.0 ขนไป สมภาษณประชาชนทไดรบประโยชน

จากโครงการ 3) การลดผลกระทบตอคณภาพผล ผลตทาง

การเกษตรจากการขนสง คะแนนเฉลย 3.0 ขนไป สมภาษณประชาชนทไดรบประโยชน

จากโครงการ

4) การลดผลกระทบตอผลผลตทางการเกษตรทถกฝนละออง

คะแนนเฉลย 3.0 ขนไป สมภาษณประชาชนทไดรบประโยชนจากโครงการ

5) การลดคาใชจายในการซอมแซมบานเรอน สงปลกสราง เครองมออปกรณตางๆ อนเนองจากฝน


-3-

ตวชวดผลกระทบ เกณฑประเมน แหลงขอมล 6) ลดภาระคานามนในการสญจร ไมนอยกวา 5,676 ลานบาทตอป สมภาษณประชาชนทไดรบประโยชน

จากโครงการ 7) ลดภาระคาซอมแซมบารงรกษา ไมนอยกวา 484 ลานบาทตอป สมภาษณประชาชนทไดรบประโยชน

จากโครงการ 2. ลดปญหาฝนละอองทเกดจากถนนลกรง อนสงผลตอสขภาพ และสาธารณสขของประชาชน 8) การลดจานวนครงของการเจบปวยทม

สาเหตจากโรคทเกดจากฝนละอองในอากาศ


9) การลดคาใชจายดานสาธารณสข เนองจากโรคทเกดจากฝนละอองในอากาศ


10) คณภาพชวตโดยรวมของประชาชน คะแนนเฉลย 3.0 ขนไป สมภาษณประชาชนทไดรบประโยชนจากโครงการ

3. เชอมโยงโครงขายทางหลวงของประเทศอยางมประสทธภาพ ประชาชนสามารถเดนทางสะดวก รวดเรว และปลอดภย รวมทงขนสงสนคาสตลาดไดอยางรวดเรว 11) การลดลงของระยะเวลาเดนทางผานถนนไร

ฝน คะแนนเฉลย 3.0 ขนไป สมภาษณประชาชนทไดรบประโยชน

จากโครงการ 12) ความปลอดภยในการใชถนน คะแนนเฉลย 3.0 ขนไป สมภาษณประชาชนทไดรบประโยชน

จากโครงการ 13) ความสะดวกในการขนสงสนคาเขาสตลาด คะแนนเฉลย 3.0 ขนไป สมภาษณประชาชนทไดรบประโยชน

จากโครงการ 4. กระตนระบบเศรษฐกจภายในประเทศ และเกดการจางงาน 14) การจางงานในทองถน คะแนนเฉลย 3.0 ขนไป สมภาษณประชาชนทไดรบประโยชน

จากโครงการ 15) จานวนการจางงานในทองถน จานวนการจางงานในทองถน

ไมตากวาจานวนตามเปาหมายคอ 70,517 อตรา

- สมภาษณประชาชนทไดรบประโยชนจากโครงการ

- สมภาษณเจาหนาทของรฐ - สมภาษณเจาหนาทของ

ผรบเหมากอสราง 16) การสรางโอกาสใหวสาหกจชมชน คะแนนเฉลย 3.0 ขนไป สมภาษณประชาชนทไดรบประโยชน

จากโครงการ 17) การสงเสรมโอกาสและเศรษฐกจของชมชน คะแนนเฉลย 3.0 ขนไป สมภาษณประชาชนทไดรบประโยชน

จากโครงการ

หมายเหต : เกณฑการประเมนผลกระทบของโครงการเพอสะทอนการบรรลวตถประสงคจาแนกได ดงน

1. กรณทโครงการกาหนดเปาหมายไว จะใชเปาหมายโครงการเปนเกณฑผานการประเมน 2. กรณทโครงการไมไดกาหนดเปาหมาย จะแบงคะแนนเปน 5 ระดบ ตงแต 1-5 โดยใชระดบคะแนนจากการ

ประมวลผลตวชวดจากผลการสารวจภาคสนามทระดบ 3.0 ขนไป เปนเกณฑผานการประเมน

2.2.2 ใชแนวคด CIPP Model วเคราะหความเหมาะสมของการจดทาโครงการตงแตการกาหนดโครงการ ปจจยการนาเขา กระบวนการดาเนนการ และผลผลตของโครงการ เพอใหไดขอมลทเปนประโยชนตอการปรบปรงแกไขการดาเนนการโครงการในระยะตอไป

-4-

การประเมนภายใต CIPP Model ประเดนการประเมน ตวชวด/ขอมลวเคราะห แหลงขอมล

1. บรบท (Context) 1) พจารณาหลกการและเหตผล ความจาเปนทตองดาเนนโครงการ ประเดนปญหา และความเหมาะสมของเปาหมายโครงการ

ขอมลทตยภม

2. ปจจยนาเขา (Input) 1) งบประมาณในการดาเนนการ ขอมลทตยภม 2) การกระจายงบประมาณ ขอมลทตยภม 3) บคลากรดาเนนการ ขอมลทตยภม 3. กระบวนการ (Process) 1) หลกเกณฑการเลอกถนน ขอมลทตยภม 2) การควบคมผลกระทบระหวาง

การกอสราง ขอมลทตยภม สมภาษณประชาชนทไดรบประโยชนจากโครงการ สมภาษณเจาหนาทของรฐ สมภาษณเจาหนาทของผรบเหมากอสราง

3) การมสวนรวมของคนในชมชน ขอมลทตยภม สมภาษณประชาชนทไดรบผลกระทบจากโครงการ สมภาษณเจาหนาทของรฐ สมภาษณเจาหนาทของผรบเหมากอสราง

4) การควบคมคณภาพของถนน ขอมลทตยภม สมภาษณประชาชนทไดรบผลกระทบจากโครงการสมภาษณเจาหนาทของรฐ สมภาษณเจาหนาทของผรบเหมากอสราง

5) การปองกนการทจรต ขอมลทตยภม สมภาษณประชาชนทไดรบผลกระทบจากโครงการสมภาษณเจาหนาทของรฐ สมภาษณเจาหนาทของรฐ สมภาษณเจาหนาทของ

6) การตดตามและประเมนผลโครงการ

ขอมลทตยภม สมภาษณเจาหนาทของรฐ

4. ผลผลต (Product) 1) จานวนถนนไรฝนทสรางเสรจ ขอมลทตยภม 2) จานวนผไดรบประโยชน ขอมลทตยภม

สมภาษณประชาชนทไดรบผลกระทบ สมภาษณเจาหนาทของรฐ

หมายเหต : ขอมลทตยภมหมายถงขอมลทมการแจกแจงความถแลว และถกนามาใชในการตดตามประเมนผลโครงการ โดยไดจากหนวยงานตางๆทเกยวของ ไดแก ขอมลความเปนมา/รายละเอยดโครงการ สญญาจางผรบเหมากอสราง แผนผงทตงโครงการ รายงาน/ขอมลความกาวหนาการดาเนนโครงการตงแตเรมตนจนสนสดโครงการจากหนวยงานเจาของโครงการ

-5-

2.3 วธการตดตามประเมนผล

2.3.1 ศกษาทบทวนจากเอกสารทเกยวของ ทงจากเอกสารโครงการ มตคณะรฐมนตร รายงานการศกษาผลกระทบของโครงการ รวบรวมขอมลความกาวหนาผลการดาเนนงานจากหนวยงานทเกยวของทงกรมทางหลวงชนบท และ สศช.แลวนามาใชในการกาหนดตวชวด และสรปผลการดาเนนงานโครงการ

2.3.2 สารวจขอมลภาคสนาม แยกเปน 2 สวน ดงน (1) สศช.ลงพนทสารวจภาคสนามโครงการกอสรางถนนไรฝนท ดาเนนการเสรจแลว

ทวประเทศ ในเดอนเมษายน พ.ศ.2553 โดยเกบตวอยางจากเจาหนาทสานกงานทางหลวงชนบทจงหวด และประชาชนทมสวนเกยวของกบโครงการกอสรางถนนไรฝน ทวประเทศ 137 ตวอยางจากโครงการกอสรางถนนไรฝนทแลวเสรจ 41 โครงการใน 4 ภาคๆ ละ 2 จงหวด ดงน ภาคเหนอทเชยงใหมและลาปาง ภาคตะวนออกเฉยงเหนอทขอนแกนและอดรธาน ภาคกลางทนครปฐมและราชบร ภาคใตทสงขลาและตรง

(2) จางบรษททปรกษาเขามาดาเนนการสารวจโครงการทเสรจแลวทวประเทศในชวง 6 เดอน ตงแตเดอนสงหาคม 2553-เดอนมกราคม 2554 โดยเกบตวอยางจากเจาหนาทและประชาชนทมสวนเกยวของกบโครงการกอสรางถนนไรฝนทวประเทศ 4,090 ตวอยาง จากโครงการกอสรางถนนไรฝนทแลวเสรจ 91 โครงการ ใน 4 ภาค ดงนภาคเหนอทเชยงรายและเพชรบรณ ภาคตะวนออกเฉยงเหนอท อดรธาน นครราชสมา และอานาจเจรญ ภาคกลางทกาญจนบรและชลบร ภาคใตทชมพร ระนอง และ นครศรธรรมราช

ตารางท 1 พนทดาเนนการสารวจภาคสนาม 4 ภาค โดย สศช. และ บรษททปรกษา

ภาค สศช.

(เมษายน 2553) บรษททปรกษา

(สงหาคม 2553-มกราคม 2554) ภาคเหนอ เชยงใหมและลาปาง เชยงรายและเพชรบรณ ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ ขอนแกนและอดรธาน อดรธาน นครราชสมา และอานาจเจรญ ภาคกลาง นครปฐมและราชบร กาญจนบรและชลบร ภาคใต สงขลาและตรง ชมพร ระนอง และนครศรธรรมราช

3. ผลการตดตามและประเมนโครงการ 3.1 ความกาวหนาการดาเนนโครงการ

โครงการถนนไรฝนในปงบประมาณ 2553 มโครงการทไดรบอนมตดาเนนการทวประเทศทงสน 902 โครงการ ระยะทางกอสรางทไดมการลงนามในสญญารวม 3,174.77 กโลเมตร วงเงนงบประมาณท ไ ดรบอนม ตรวมท งสน 14,596.42 ลานบาท ประกอบดวยโครงการใน ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ 290 โครงการ ระยะทางรวม 1,221.97 กโลเมตร ภาคกลาง 252 โครงการ ระยะทางรวม 773.08 กโลเมตร ภาคเหนอ 191 โครงการ ระยะทางรวม 701.46 กโลเมตร และภาคใต 169 โครงการ ระยะทางรวม 478.26 กโลเมตร ผลการเบกจายงบประมาณ ณ วนท 21 มกราคม 2554 เบกจายแลว 14,470.01 ลานบาท คดเปนรอยละ 99.13 ของงบประมาณทงหมด ผลการดาเนนงาน ณ วนท 31 ธนวาคม 2553 กอสรางทางแลวเสรจสมบรณ 900 โครงการ คดเปนรอยละ 99.78 ของโครงการทงหมด ระยะทางทกอสรางแลวเสรจ 3,165.30 กโลเมตร คดเปนรอยละ 99.67 ของจานวนระยะทางทลงนามในสญญา

-6-

ตารางท 2 ผลการดาเนนโครงการถนนไรฝนปงบประมาณ 2553

รายการ งบประมาณ โครงการ

ลานบาท รอยละ จานวน รอยละ การจดซอจดจาง ทราบผลประกวดราคา 902 100.00 การลงนามในสญญา 902 100.00 ความกาวหนาการใชจายงบประมาณ งบประมาณทงหมด 14,596.42 100.00 เบกจายแลว 14,470.01 1 99.13 ความกาวหนาของการดาเนนงาน กอสรางแลวเสรจ 9002 99.78 อยระหวางการกอสราง 2 0.22

ทมา : กรมทางหลวงชนบท และสานกงบประมาณ หมายเหต 1 ขอมล ณ วนท 21 มกราคม 2554 2 ขอมล ณ วนท 31 ธนวาคม 2553

3.2 ผลการประเมนโครงการ

ผลการประเมนโครงการกอสรางถนนไรฝนภายใตแผนปฏบตการไทยเขมแขง 2555 จากการสารวจภาคสนามใน 4 ภาคทวประเทศ โดย สศช.และบรษททปรกษาทงสน 132 โครงการ สอบถามประชาชนและเจาหนาท 4,227 ตวอยาง สรปผลไดดงน

3.2.1 โครงการกอสรางถนนไรฝนดาเนนการตามความตองการของประชาชน ทาใหเกดความพงพอใจสง เนองจากถนนเดมเปนลกรง การคมนาคมไมสะดวก ประชาชนทอาศยอยสองขางทางมปญหาสขภาพจากฝนลกรง และมการรองเรยนใหภาครฐดาเนนการกอสรางเปนทางลาดยางมานานแลว บางแหงมากกวา 10 ป แตตดขดดานงบประมาณ เมอมโครงการกอสรางถนนไรฝน ประชาชนจงใหความรวมมอเปนอยางด อาท ตดตนไมของตนทกดขวางการกอสรางทาง และรวมตรวจสอบการกอสรางถนนไรฝนใหเปนไปตามขนตอนการกอสราง โดยโครงการยงไดทาขอตกลง 3 ฝาย ไดแก กรมทางหลวงชนบท บรษทกอสรางทาง และประชาชนในพนท โดยใหฝายประชาชนแตงตงตวแทนประมาณ 2-3 คนรวมลงนามในขอตกลง เปนการหลกเลยงขอพพาททอาจเกดขนภายหลง เชน ปญหาการกอสรางรกลาทดนทากนของชาวบาน เปนตน

3.2.2 การมสวนรวมของประชาชนในทางปฏบตเกดขนไมเตมท จากผลสารวจฯ กลมตวอยางทมสวนรวมในโครงการฯ มนอยมากเพยงรอยละ 2.3 และประชาชนยงขาดความรสกเปนเจาของรวมกน ในการดแลตรวจสอบโครงการและรายงานความผดปกตและความเสยหายของถนนทเกดขนแกภาครฐ แตในบางพนท ชมชน/ประชาชนทมความเขมแขงจะใหความสาคญในการตรวจสอบโครงการ กลมตวอยางทมสวนรวมในโครงการฯ รอยละ 70.8 มสวนในการรวมแสดงความคดเหนในขนตอนการเสนอแบบราง และบางคนมสวนรวมในการสารวจแนวถนน ตรวจสอบคณภาพของงาน และตรวจรบงาน กลมผมสวนรวมน เหนวาไดประโยชนจากการเขาไปมสวนรวมทาใหไดรปแบบถนนทเหมาะสมสอดคลองกบความตองการของประชาชน คณภาพของถนนทสรางดขน ลดผลกระทบในระหวางกอสราง และปองกนการทจรต สงผลใหถนนไรฝนมคณภาพและมาตรฐานสง

-7-

3.2.3 การดาเนนงานบรรลวตถประสงคของโครงการในดานความสะดวก ประหยดเวลาในการเดนทาง และคณภาพชวตดขน ดงน

(1) การเดนทางและขนสงผลผลตเกษตรสะดวกมากขน กลมตวอยางมความเหนวา ถนนปลอดฝนทาใหการสญจรของประชาชนในชนบทเปนไปอยางสะดวก ปลอดภยในทกฤดกาล สามารถใชประโยชนจากเสนทางในการขนสงสนคาทางการเกษตร ผลตผลจากการเกษตรไมเปอนฝน ลดระยะทางและเวลา รวมทงคาใชจายในการเดนทาง จากผลสารวจฯพบวา ลดคานามนในการสญจรลงไดปละ 4,161.73 บาท/คน คณภาพชวตโดยรวมของประชาชนดขน เนองจากถนนเรยบขนและไมมฝนละออง ประชาชนสามารถลดระยะเวลาการเดนทางลงไดปละ 63.79 ชวโมง/คน ลดภาระซอมแซมบารงรกษารถยนต/รถจกรยานยนตไดปละ 948.81 บาท และลดความเสยหายของพชผลทางการเกษตรจากการขนสงลงไดปละ 650.13 บาท (คาเฉลยทไดคานวณจากการสอบถามประชาชนในพนทสารวจฯ ตามแบบสอบถามทใหประชาชนแจกแจงประโยชนทไดรบจากโครงการออกมาในรปของจานวนเงนหรอจานวนชวโมงตอคนตอเดอน คณ 12 เดอน และหารดวยจานวนผไดรบประโยชนทงหมด)

(2) ถนนไรฝนบางเสนทางทเขาสแหลงทองเทยวสามารถกระตนเศรษฐกจในพนท เนองจากกอใหเกดรายไดแกคนในชมชน และทาใหมปรมาณเงนหมนเวยนในพนทเพมขน ถนนทผานพนททองเทยว มนกทองเทยวและประชาชนเดนทางเพมขน และถนนบางสายมคนสญจรประมาณ 300-1,000 คน จากผลสารวจฯชาวบานในพนททมแหลงทองเทยว

(3) ปญหาฝนละอองบรเวณถนนลกรงเดมลดลง ประชาชนทอาศยอยบรเวณใกลถนนลกรงเดมมสขภาพดขน อาการภมแพจากฝนลดลง และลดปญหาฝนละอองจากการเดนทาง จากผลสารวจฯประชาชนทอาศยอยในเสนทางถนนไรฝนรอยละ 84.9 มสขภาพดขน เนองจากอาการภมแพจากฝนลดลง

3.2.4 การจางงานคนในชมชนภายใตโครงการมคอนขางนอย ทงนวตถประสงคหลกตองการกระตนการจางงานในภาพรวมโดยผานผรบเหมากอสราง ผลสารวจฯมกลมตวอยางเพยงรอยละ 1.3 ทรบจางทางานใหกบโครงการฯ ลกษณะงานททาเปนการรงวดถนน การเกบเศษวสด เชน เศษไม เศษหนบนทางกอสราง และจานวนวนทางาน 22 วน/โครงการ อตราคาแรงวนละ 244 บาท/คน และจากการสมภาษณผรบเหมากอสรางและเจาหนาทกรมทางหลวงชนบท พบวาการกอสรางถนนไรฝนแตละโครงการมการจางแรงงานในพนทประมาณโครงการละ 20 คน ขณะเดยวกน ผรบเหมากอสรางมแรงงานทกษะเฉพาะเปนผดาเนนการ และไดนาเครองจกรกลหนกเขามาดาเนนการกอสราง เชน รถแมคโคร รถบดถนน และรถตเสนถนน เปนตน

3.2.5 ถนนไรฝนบางสายมปญหาความปลอดภยและไมสามารถใชประโยชนไดเตมท กลมตวอยางรอยละ 73.2 มทศนคตตอคณภาพของถนนไรฝนวานาจะไดมาตรฐาน มเพยงสวนนอย รอยละ 24.3 ทเหนวานาจะตากวามาตรฐาน เชน ถนนเรมมหลมบอ ขอบทางสง ถนนยบตวชวงทมทอระบายนา การลาดยางบางเกนไป ไหลทางไมมรองนา ไมมปายสญญาณเตอน

-8-

อนตรายในเขตชมชน/โรงเรยน เปนตน แสดงใหเหนวาการกอสรางถนนไรฝนสวนใหญมคณภาพไดตามมาตรฐาน โดยมเพยงสวนนอยเทานนทไมไดตามมาตรฐาน เนองจากอาจมปญหาดานขอจากดของแนวถนนหรอผรบเหมาเรงรบดาเนนการกอสรางมากเกนไป

3.2.6 ถนนทกอสรางผานชมชนมหลายหนวยงานดาเนนการและงบประมาณของแตละหนวยงานไดรบการจดสรรในระดบพนทไมพรอมกน สงผลประชาชนไมสามารถใชประโยชนของโครงขายถนนไดเตมท ถนนทแตละหนวยงานดาเนนการในพนทเปนไปไมพรอมกน มลกษณะตางคนตางทา ทาใหถนนบางสายไมเชอมตอกนตลอดเสนทาง เชน กรมทางหลวงชนบทสรางถนนเชอมโครงขายภายในจงหวดยกเวนถนนในชมชนท อบต. มหนาทดาเนนการ ขณะเดยวกน อบจ. กมหนาทสรางถนนในจงหวดเชนกน เกดปญหาการเดนทางไมสะดวกในชวงการกอสรางของแตละหนวยงานบางกรณเมอถนนชวงใดสรางเสรจแลว และมหนวยงานอนมากอสรางตอเชอมกเกดความเสยหายกบถนนชวงทเพงดาเนนการแลวเสรจ

4. ปญหาและอปสรรคทพบในพนท ผลจากการสารวจในพนททง 4 ภาคพบวาการดาเนนโครงการกอสรางถนนไรฝนมปญหาและอปสรรคในขนตอนการดาเนนโครงการ สรปไดดงน

4.1 การรอยายสาธารณปโภคในเสนทางกอสรางและการลาทดนของประชาชน สงผลใหการกอสรางถนนลาชา และผวการจราจรของถนนสวนมากแคบและขยายไมได เนองจากเปนพนททาการเกษตร ประชาชนจงไมยอมบรจาคทดนใหรฐ ทาใหการกอสรางบางชวงแคบและมความคดเคยว เปนอนตรายในการสญจร นอกจากน ถนนบางสายเกดการชารดทรดโทรมลงอยางรวดเรวหลงจากกอสรางเสรจไมนาน อกทงถนนสวนใหญไมมปายบอกพกดนาหนกบรรทกไวใหผใชถนนทราบ

4.2 การขาดแคลนวสดกอสรางในบางชวงเวลา ทาใหผรบเหมาดาเนนงานลาชากวาแผนงานเนองจากโครงการกอสรางถนนไรฝนดาเนนการพรอมกนทวประเทศ และความตองการใชวสดกอสรางมสง ขณะทการจาหนายในบางพนทตองใชเวลาในการขนสง

4.3 ประชาชนในบางพนทยงมสวนรวมในโครงการนอย เนองจากบางพนทเจาหนาทขาดการประชาสมพนธทาความเขาใจกบชาวบานกอนเรมโครงการ

5. สรปและขอเสนอแนะ ผลการสารวจภาคสนามทง 4 ภาค พบวาการดาเนนโครงการถนนไรฝนบรรลวตถประสงค ประชาชนม

ความพงพอใจมาก อยางไรกตาม ในสวนของการดาเนนโครงการมขอเสนอแนะเพอใหบรรลวตถประสงคทกาหนดไวไดอยางยงยน ดงน

(1) ถนนไรฝนควรดาเนนการปรบปรงใหไดคณภาพตามมาตรฐานทางหลวง พรอมทงตดตงอปกรณและปายสญญาณเตอนตางๆ ไดแก ตดตงไฟฟาสองสวางชวงทางโคง ทาทอระบายนาใหไดมาตรฐาน ปรบปรงชวงรอยตอของถนนเกากบถนนใหมไมใหสงชนมาก เพมความกวางของไหลทาง ลาดยางใหตลอดเสนทางทเปนถนนลกรง รวมทงตดตงปายเตอนตางๆ เชน ปายบอกทางโคง ปายบอกทางรวม ปายบอกทางแยก ปายเตอนอนตรายตางๆ เปนตน

(2) หนวยงานในพนทควรมการหารอรวมกนในการกาหนดแผนการดาเนนงานทเชอมโยงและบรณาการการทางานรวมกน ใหเกดการเชอมโยงโครงขายถนนอยางมประสทธภาพ และรวมกนดแล

-9-

บารงรกษาถนนใหอยในสภาพดและปลอดภย โดยเชอมโยงโครงการทจะดาเนนการในพนทกบแผนชมชน

(3) ผแทนประชาชนในการจดทาขอตกลงรวม 3 ฝาย ควรมาจากกลไกหลกทมอยในหมบาน เชน คณะกรรมการหมบานเพอจะไดนาขอมล ขาวสารไปเผยแพรและสรางความรความเขาใจกบชมชนไดถกตองและทวถง ตลอดจนกระตนใหประชาชนเขามามสวนรวมในทกขนตอนการดาเนนโครงการ และรวมกนดแลรกษาถนนทดาเนนการแลวเสรจใหอยในสภาพทใชงานไดตอเนอง

---------------------------

โครงการโครงการแหลงนาขนาดเลกแหลงนาขนาดเลก

1. สาระสาคญของโครงการ ภายใตแผนปฏบตการไทยเขมแขง 2555 ในสาขาบรหารจดการทรพยากรนามวงเงนลงทนรวม 3 ป (2553 - 2555) เปนเงน 212,818 ลานบาท ประกอบดวย 4 แผนงาน คอ (1) การอนรกษฟนฟแหลงนา (2) การบรหารจดการนาในพนทชลประทานเดม (3) การจดหาแหลงนาและเพมพนทชลประทาน และ (4) การปองกนและบรรเทาอทกภย โดยในป 2553 มวงเงนลงทนรวม 60,389 ลานบาท มวตถประสงคเพอกระตนเศรษฐกจโดยการลงทนของภาครฐและเพมความสามารถในการแขงขนของประเทศ เพมการจางงาน ยกระดบคณภาพชวตของประชาชน และกระจายการลงทนดานการบรการสาธารณะขนพนฐาน โดยพฒนาแหลงนาธรรมชาตและฟนฟทรพยากร ทเสรมสรางศกยภาพการผลตของประเทศ ในภาคเกษตรกรรม อตสาหกรรม และบรการใหสามารถขบเคลอนไดอยางมประสทธภาพ และเรงรดการจดหาแหลงนาใหทวถงและเพยงพอตอการผลตทางการเกษตร โดยมโครงการแหลงนาขนาดเลกอยภายใตแผนงานการอนรกษฟนฟแหลงนา และแผนงานการจดหาแหลงนาและเพมพนทชลประทาน ใหประชาชนมนาเพยงพอสาหรบอปโภคบรโภค เลยงปลา เลยงสตว และปลกพชสวนครวในฤดแลง รวมทงเสรมการทานาหรอปลกพชไดอยางนอย 1 ครงตอป

ในปงบประมาณ 2553 โครงการแหลงนาขนาดเลกทอยภายใตสองแผนงานดงกลาว ไดรบอนมตรวม 3,057 โครงการ งบประมาณทงสน 16,889.16 ลานบาท แบงเปนการอนรกษฟนฟแหลงนา ของกรมทรพยากรนา จานวน 2,394 โครงการ ในวงเงน 5,881.72 ลานบาท และการชลประทานขนาดเลก ของกรมชลประทาน จานวน 663 โครงการ ในวงเงน 11,655.23 ลานบาท การดาเนนโครงการเปนไปในหลากหลายรปแบบ เชน ขดลอกคคลองเดม ขดบอนา ขดสระนา สรางอางเกบนาขนาดเลก สรางฝาย และตดตงเครองสบนา เปนตน

2. การตดตามประเมนผล วนท 24 กมภาพนธ 2553 คณะกรรมการตดตามประเมนผลการดาเนนโครงการตามแผนปฏบตการ ไทยเขมแขง 2555 ในคราวประชมครงท 2/2553 ไดมมตเหนชอบให สศช. ในฐานะฝายเลขานการฯ ดาเนนการตดตามประเมนผลโครงการแหลงนาขนาดเลก โดยสมตวอยางรอยละ 10 ของโครงการทดาเนนการแลวเสรจ ดงน



(1) ตดตามความกาวหนา ปญหา และอปสรรคในการดาเนนโครงการแหลงนาขนาดเลก ภายใตแผนปฏบตการไทยเขมแขง 2555

(2) ประเมนผลผลตทดาเนนการไดจรงเปรยบเทยบกบวตถประสงคและเปาหมายทกาหนด รวมทงประเมนความพงพอใจของประชาชนจากการใชประโยชนของโครงการ

(3) จดทารายงานผลการตดตามประเมนผลการดาเนนโครงการ พรอมทงขอเสนอแนะ ในการเรงรดหรอปรบปรงโครงการทอยระหวางดาเนนการ และประเดนสาหรบการดาเนนงานในอนาคต

-2-

2.1.2 ขอบเขตการดาเนนการ

ตดตามประเมนผลโครงการแหลงนาขนาดเลก ประกอบดวยโครงการอนรกษฟนฟแหลงนา โครงการชลประทานขนาดเลก โดยมเกณฑการคดเลอกโครงการตวอยาง ทไดรบอนมตใหดาเนนการในปงบประมาณ 2553 อยภายใต พ.ร.ก. เงนก 200,000 ลานบาทในกลมโครงการระยะสน ดาเนนการเสรจแลวทวประเทศ และเลอกมา รอยละ 10 ของโครงการทงหมดทแลวเสรจจากทกภาค


ดาเนนการตดตามความกาวหนาการดาเนนงาน ปญหาอปสรรค และประเมนการบรรลวตถประสงค ในดานประสทธภาพ ประสทธผล และผลกระทบของโครงการ ดงน

(1) ความกาวหนาการดาเนนงานและการเบกจายงบประมาณ ทงในระดบภาพรวม และ ของหนวยงานทรบผดชอบโครงการ

(2) การบรรลวตถประสงคและกระบวนการดาเนนโครงการ ในการกระตนเศรษฐกจโดยการลงทนของภาครฐ เพมการจางงาน ยกระดบคณภาพชวตประชาชน และกระจายการลงทนดานการบรการสาธารณะขนพนฐานในการพฒนาแหลงนาธรรมชาต ฟนฟทรพยากร รวมทงเรงรดการจดหาแหลงนาใหทวถงเพยงพอตอการผลตทางการเกษตร

(3) ความพงพอใจและการมสวนรวมของประชาชนในการดาเนนโครงการ


การประเมนโครงการแหลงนาขนาดเลกใชแนวคด Goal Based Approach และ CIPP Model มาประยกตใช โดยรวบรวมขอมลจากหนวยงานรบผดชอบโครงการ และผลการสารวจภาคสนาม ดงน

2.2.1 ตวชวดและเกณฑการประเมนการบรรลวตถประสงค

ตวชวดผลกระทบ เกณฑประเมน แหลงขอมล 1. กระตนเศรษฐกจโดยการลงทนของภาครฐ เสรมสรางศกยภาพดานการผลตของประเทศ

ในภาคเกษตรกรรม และเพมความสามารถในการแขงขนของประเทศ 1) ผลผลตทางการเกษตรตอไรเพมขน คะแนนเฉลย 3.0 ขนไป สมภาษณผไดรบประโยชนจาก

แหลงนาขนาดเลก 2) คณภาพผลผลตทางการเกษตรดขน คะแนนเฉลย 3.0 ขนไป สมภาษณผไดรบประโยชนจาก

แหลงนาขนาดเลก 3) พนทเพาะปลกทางการเกษตรเพมขน คะแนนเฉลย 3.0 ขนไป สมภาษณผไดรบประโยชนจาก

แหลงนาขนาดเลก 4) สามารถปลกพชไดมากกวาปละ 1 รอบ คะแนนเฉลย 3.0 ขนไป สมภาษณผไดรบประโยชนจาก

แหลงนาขนาดเลก 2. เพมการจางงานและยกระดบคณภาพชวตของประชาชน 5) การจางคนในทองถนเพอทางานใน

โครงการแหลงนาขนาดเลก คะแนนเฉลย 3.0 ขนไป สมภาษณผไดรบประโยชน

จากแหลงนาขนาดเลก 6) การเพมอาชพใหมๆ ทางการเกษตร เชน

เพาะเลยงสตวนา เลยงปศสตว เปนตน คะแนนเฉลย 3.0 ขนไป สมภาษณผไดรบประโยชน

จากแหลงนาขนาดเลก 7) รายไดจากการเกษตรเพมขน คะแนนเฉลย 3.0 ขนไป สมภาษณผไดรบประโยชน

-3-

ตวชวดผลกระทบ เกณฑประเมน แหลงขอมล จากแหลงนาขนาดเลก

3. สขภาพของประชาชน 8) การลดการเจบปวยจากโรคทเกดจาก

ดมนาทไมสะอาด คะแนนเฉลย 3.0 ขนไป สมภาษณผไดรบประโยชน

จากแหลงนาขนาดเลก 9) คณภาพชวตดขนอนเนองมาจากมนา

สะอาดสาหรบอปโภคบรโภค คะแนนเฉลย 3.0 ขนไป สมภาษณผไดรบประโยชน

จากแหลงนาขนาดเลก

หมายเหต : เกณฑการประเมนผลกระทบโครงการเพอสะทอนการบรรลวตถประสงคจาแนกไดดงน 1. กรณทโครงการกาหนดเปาหมายไว จะใชเปาหมายโครงการเปนเกณฑผานการประเมน 2. กรณทโครงการไมไดกาหนดเปาหมาย จะแบงคะแนนเปน 5 ระดบ ตงแต 1 - 5

โดยใชระดบคะแนนจากการประมวลผลตวชวดจากผลการสารวจภาคสนาม ทระดบ 3.0 ขนไป เปนเกณฑผานการประเมน

2.2.2 แนวทางการประเมนตาม CIPP Model

ประเดนการประเมน ตวชวด/ขอมลวเคราะห แหลงขอมล 1. บรบท (Context) พจารณาหลกการและเหตผล ความ

จาเปนทตองดาเนนโครงการ ประเดนปญหา และความเหมาะสมของเปาหมายโครงการ

ขอมลทตยภม

2. ปจจยนาเขา (Input) 1) งบประมาณในการดาเนนงาน ขอมลทตยภม 2) การกระจายงบประมาณ ขอมลทตยภม 3) บคลากรดาเนนการ ขอมลทตยภม 3. กระบวนการ (Process) 1) หลกเกณฑการเลอกโครงการ ขอมลทตยภม 2) การควบคมผลกระทบระหวาง

โครงการ - ขอมลทตยภม - สมภาษณผไดรบประโยชนจาก

แหลงนาขนาดเลก - สมภาษณเจาหนาทของรฐ

3) การมสวนรวมของคนในชมชน - ขอมลทตยภม - สมภาษณผไดรบประโยชนจาก


4) การควบคมคณภาพของโครงการ

- ขอมลทตยภม - สมภาษณผไดรบประโยชนจาก


5) การปองกนการทจรต - ขอมลทตยภม - สมภาษณผไดรบประโยชนจาก


6) การตดตามและประเมนผลโครงการ



7) การบารงรกษาแหลงนาขนาดเลกหลงการสงมอบ

- ขอมลทตยภม - สมภาษณผไดรบประโยชนจากแหลงนา

ขนาดเลก - สมภาษณเจาหนาทของรฐ

-4-

ประเดนการประเมน ตวชวด/ขอมลวเคราะห แหลงขอมล 4. ผลผลต (Product) 1) จานวนแหลงนาขนาดเลกท

สรางเสรจ - ขอมลทตยภม - สมภาษณผไดรบประโยชนจาก


2) จานวนแหลงนาขนาดเลกทมสภาพสมบรณ



3) พนททไดรบนา - ขอมลทตยภม - สมภาษณผไดรบประโยชนจาก


4) จานวนครวเรอนทไดรบประโยชน - ขอมลทตยภม - สมภาษณผไดรบประโยชนจาก


5) จานวนประชาชนทไดรบประโยชน



6) จานวนการจางงาน - ขอมลทตยภม - สมภาษณผไดรบประโยชนจาก

แหลงนาขนาดเลก - สมภาษณเจาหนาทของรฐ - สมภาษณเจาหนาทของผรบเหมากอสราง

7) ปรมาณนาตนทนทเพมขน - ขอมลทตยภม - สมภาษณผไดรบประโยชนจาก


หมายเหต : ขอมลทตยภมหมายถงขอมลทมการแจกแจงความถแลว และถกนามาใชในการตดตามประเมนผลโครงการ จากหนวยงานตางๆ ทเกยวของ ไดแก ขอมลความเปนมา/รายละเอยดโครงการ สญญาจางผรบเหมากอสราง แผนผงทตงโครงการ รายงานขอมล/ความกาวหนาการดาเนนโครงการตงแตเรมตนจนสนสดโครงการจากหนวยงานเจาของโครงการ


2.3.1 ศกษาทบทวนจากเอกสารทเกยวของ ทงจากเอกสารโครงการ มตคณะรฐมนตร รายงานการศกษาผลกระทบจากโครงการ รวบรวมขอมลความกาวหนาผลการดาเนนงานจากหนวยงานทเกยวของทงกรมทรพยากรนา และกรมชลประทาน เพอนามาใชในกาหนดตวชวด และสรปผลการดาเนนงานโครงการ

-5-

2.3.2 สารวจขอมลภาคสนาม

(1) สศช.ลงพนทสารวจภาคสนามโครงการแหลงนาขนาดเลกท ดาเนนการเสรจแลว ทวประเทศ ในเดอนเมษายน 2553 โดยเกบตวอยางจากเจาหนาทและประชาชนในพนทโครงการแหลงนาขนาดเลกทวประเทศ 47 โครงการจากโครงการแหลงนาขนาดเลกทแลวเสรจ 119 โครงการ ใน 4 ภาคๆละ 2 จงหวด ดงน ภาคเหนอ ทเชยงใหม และลาปาง ภาคตะวนออกเฉยงเหนอทขอนแกน และอดรธาน ภาคกลาง ทนครปฐม และราชบร ภาคใต ทสงขลา และตรง

(2) จางบรษททปรกษาทาการสารวจโครงการทเสรจแลวทกภาค ในชวง 6 เดอน ตงแตเดอนสงหาคม 2553 ถงมกราคม 2554 โดยเกบตวอยางจากเจาหนาทและประชาชนทมสวนเกยวของกบโครงการแหลงนาขนาดเลกทวประเทศ 3,471 ตวอยาง จากโครงการแหลงนาขนาดเลกทแลวเสรจ 164 โครงการ ใน 4 ภมภาค ดงน ภาคเหนอ ทเชยงราย และเพชรบรณ ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ ทอดรธาน นครราชสมา บรรมย ศรสะเกษ และอานาจเจรญ ภาคกลาง ทกาญจนบร และชลบร ภาคใต ท ชมพร ระนอง และนครศรธรรมราช

ตารางท 1 พนทดาเนนการสารวจภาคสนาม 4 ภาค โดย สศช. และ บรษททปรกษา

ภาค สศช.

(เมษายน 2553) บรษททปรกษา

(สงหาคม 2553-มกราคม 2554)

ภาคเหนอ เชยงใหม และลาปาง เชยงราย และเพชรบรณ

ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ ขอนแกน และอดรธาน อดรธาน นครราชสมา และอานาจเจรญ

ภาคกลาง นครปฐม และราชบร กาญจนบร และชลบร

ภาคใต สงขลา และตรง ชมพร ระนอง และนครศรธรรมราช

3. ผลการตดตามและประเมนโครงการ 3.1 ความกาวหนาการดาเนนงาน

3.1.1 ผลการดาเนนงานโดยรวมของโครงการแหลงนาขนาดเลกแลวเสรจและมการเบกจายงบประมาณไปแลวกวารอยละ 86 ของจานวนโครงการและวงเงนงบประมาณทไดลงนามในสญญาแลว ประกอบดวย โครงการอนรกษฟนฟแหลงนา และโครงการชลประทานขนาดเลกไดรบการจดสรรงบประมาณป 2553 รวม 3,057 โครงการ วงเงนงบประมาณ 16,546.95 ลานบาท การดาเนนงานโดยรวมของกรมทรพยากรนาและกรมชลประทาน ปรากฏวา มการลงนามในสญญารวม 3,037 โครงการ เปนเงน 16,239.63 หรอคดเปนรอยละ 99.35 และรอยละ 98.14 ของจานวนโครงการและงบประมาณทไดรบการจดสรรตามลาดบ และมการเบกจายงบประมาณไปแลวเปนเงน 14,557.98 ลานบาท หรอรอยละ 89.64 มโครงการทดาเนนการแลวเสรจรวม 2,630โครงการ คดเปนรอยละ 86.60 ของโครงการทมการลงนามในสญญาไปแลว และอยระหวางดาเนนการ 407 โครงการ คดเปนรอยละ 13.40 คาดวาจะแลวเสรจทกโครงการภายในเดอนกนยายน 2554 ผลการดาเนนการแยกตามหนวยงานทรบผดชอบโครงการ ดงน

-6-

(1) ผลการดาเนนโครงการอนรกษฟนฟแหลงนา ของกรมทรพยากรนา โครงการทไดรบจดสรรงบประมาณทงหมด 2,394 โครงการ วงเงน 5,881.72 ลานบาท ลงนามในสญญา ไปแลวทงสน 2,374 โครงการ วงเงน 5,584.4 ลานบาท ณ วนท 12 มกราคม 2554 มการเบกจายงบประมาณไปแลวเปนเงน 4, 587.4 ลานบาท หรอรอยละ 82.15 มโครงการทดาเนนการแลวเสรจรวม 2,001 โครงการ หรอรอยละ 84.29 และยงมโครงการทอยระหวางดาเนนการอก 373 โครงการ หรอรอยละ 15.71 คาดวาจะแลวเสรจทกโครงการในเดอนมนาคม 2554

(2) ผลการดาเนนโครงการชลประทานขนาดเลก ของกรมชลประทาน โครงการทไดรบจดสรรงบประมาณทงหมด 663 โครงการ วงเงน 10,655.23 ลานบาท ลงนามในสญญาครบทกโครงการตามกรอบวงเงนทไดจดสรรงบประมาณ ณ วนท 12 มกราคม 2554 มการเบกจายงบประมาณไปแลวเปนเงน 9,970.58 ลานบาท หรอรอยละ 93.57 มโครงการทดาเนนการแลวเสรจรวม 629 โครงการ หรอรอยละ 94.87 และยงมโครงการทอยระหวางดาเนนการอก 34 โครงการ หรอรอยละ 5.13 คาดวาจะมโครงการทแลวเสรจตอเนอง ทกเดอน และม 2 โครงการสดทายทจะแลวเสรจในเดอนกนยายน 2554

ตารางท 2 ผลการดาเนนโครงการแหลงนาขนาดเลกปงบประมาณ 2553

แผนงาน / จานวนโครงการ / งบประมาณ

แผนงานตาม พ.ร.ก.

งบประมาณทไดรบการจดสรร

ลงนามในสญญา

การเบกจายงบประมาณ

โครงการ ทแลวเสรจ

โครงการอนรกษฟนฟแหลงนา (กรมทรพยากรนา)

- จานวนโครงการ (รอยละ)

2,402 2,394 (100 )

2,374 (99.16)

2,001 (84.29)

- งบประมาณ (ลานบาท) (รอยละ)

6,062.92 5,881.72 (100 )

5,584.40 (94.95)

4,587.40 (82.15)

โครงการชลประทานขนาดเลก (กรมชลประทาน)

- จานวนโครงการ (รอยละ)

665 663 (100)

663 (100)

629 (94.87)


11,598.41 10,655.23 (100)

10,655.23 (100)

9,970.58 (93.57)

รวม - จานวนโครงการ (รอยละ)

3,067 3,057 (100)

3,037 (99.35)

2,630 (86.60)


17,661.33

16,546.95 (100)

16,239.63 (98.14)

14,557.98 (89.64)

หมายเหต : ขอมลจาก กรมทรพยากรนา และกรมชลประทาน ณ วนท 12 มกราคม 2554

-7-


3.2.1 การดาเนนโครงการแหลงนาขนาดเลกยงไมบรรลวตถประสงคในการกระตนเศรษฐกจ ในดานการเพมการจางงานในทองถน แตสามารถกระจายการลงทนดานบรการสาธารณะขนพนฐานในการพฒนาแหลงนาธรรมชาตและจดหาแหลงนาใหประชาชนเพมขน

การเปนโครงการขนาดเลกจงไมสามารถเพมผลผลตทางการเกษตรตอไร เพมคณภาพทางการเกษตร และเพมรายไดใหเกษตรกรไดเชนเดยวกบโครงการขนาดกลางหรอขนาดใหญ และการจางงานคนในชมชนมนอย จากการเปนโครงการจางงานทผรบเหมาใชเครองจกรและลกจางของตนทมอยแลวในการขดลอกคคลอง ขดบอ/สระนา แตโครงการสวนใหญสามารถกระจายการลงทนดานบรการสาธารณะขนพนฐานในการพฒนาและจดหาแหลงนาใหประชาชนในพนทชนบทหางไกลซงมปญหาขาดแคลนนาในทกภาคทวประเทศ จงสงผลใหประชาชนมนาใชเพอทาการเกษตรเพมขน รวมทงสามารถใชประโยชนในการอปโภคบรโภคเพมขน

3.2.2 การบรหารจดการโครงการยงขาดการมสวนรวมของประชาชนโดยเฉพาะในการกากบ ดแลและบารงรกษา

(1) การดาเนนโครงการโดยทวไปพบวาประชาชนยงมสวนรวมนอยในกระบวนการกากบดแล ตรวจสอบ และรวมกนบารงรกษา ในการดาเนนโครงการมกลมตวอยางรอยละ 86.5 ทไมมสวนรวมในโครงการ โดยเฉพาะภาคใตไมพบตวอยางทมสวนรวม ในกลมทมสวนรวมไดแสดงความคดเหนในขนตอนการเสนอโครงการ รอยละ 95.7 และเหนวาการทประชาชนไดเขามาม สวนรวมในโครงการของภาครฐ กอใหเกดประโยชน ในหลายดาน เชน รปแบบของโครงการจะมความเหมาะสมสอดคลองกบความตองการของคนในชมชน คณภาพของงานด ลดผลกระทบจากการทาโครงการแหลงนาขนาดเลก และชวยปองกนการทจรตได เปนตน สวนในขนตอนอน ทงการจดซอจดจางผรบเหมา การตรวจสอบคณภาพงาน และการตรวจรบงาน ยงไมเปดโอกาสใหประชาชนเขามามสวนรวม โครงการสวนใหญอยในแผนการลงทนพฒนาและบรหารจดการนาและการชลประทาน ซง ครม. มมตเหนชอบแผนดงกลาวไวแลว เมอวนท 10 มถนายน 2551 และวนท 29 กรกฎาคม 2551 รวมกบโครงการตามความตองการของทองถน เปนโครงการทสอดคลองกบหลกเกณฑการอนมตโครงการของแผนปฏบตการไทยเขมแขง 2555 สาขาการบรหารจดการทรพยากรนาและการเกษตร ทเปนโครงการใหมมความพรอมและสามารถดาเนนการไดทนททไดรบการจดสรรงบประมาณ

(2) การตดตามตรวจสอบการดาเนนงานไมคลอบคลมทวถงเพยงพอสงผลตอความยงยน ของโครงการ ทาใหกกเกบนาไดนอย เนองจากการขดลอกไมลกพอ สรางฝายตา ขอบบอพง คนคถกนาเซาะพงทลาย ประตปด-เปดนามขนาดเลกเวลาฝนตกหนกทาใหเกดนาทวมขงเนองจากการระบายนาไมดพอ จากการสารวจทศนคตของประชาชนทเปนกลมตวอยางรอยละ 72.3 เหนวา การกอสราง/ปรบปรง/พฒนาแหลงนาขนาดเลกเปนไปตามมาตฐาน ขณะทเพยงรอยละ 21.2 เหนวาตากวามาตรฐาน จากการสารวจทงหมด 164 โครงการ พบโครงการทมปญหาทางกายภาพ 53 โครงการ หรอรอยละ 32.3 เปนประเภทโครงการขดลอกคคลอง รอยละ 3737 โครงการขดสระ/บอนา รอยละ 17.6และโครงการสรางฝาย รอยละ 16.7 ของโครงการแตละประเภท เนองจากการควบคมคณภาพโครงการยงไมมประสทธภาพ

-8-

(3) หนวยงานทรบผดชอบโครงการไมไดมงบประมาณในการบารงรกษาโครงการอยางตอเนอง และประชาชนยงไมมสวนรวมดแลบารงรกษา ทาใหการใชงานไมสมประโยชนสอดคลองกบความตองการของพนท หลงโครงการเสรจแลวประมาณ 2-3 เดอน พบวา บางโครงการเรมมสภาพตนเขน ตลงพงทลาย มวชพช ผกตบชวา ขนปกคลม และผรบผดชอบในระดบพนทอธบายวา ไดรบงบประมาณสาหรบดาเนนการเทานน ไมมงบประมาณสาหรบการบารงรกษาใหอยในสภาพด นอกจากน ผไดรบประโยชนจากโครงการแหลงนาขนาดเลกสวนใหญไมไดใหความสาคญในการดแลรกษาและใชประโยชนจากแหลงนา เหนไดจากการไมมคณะกรรมการประจาชมชนหรอพนททมโครงการแหลงนาขนาดเลกทาขอตกลงการใชนาอยางมคณคาหรอใหไดรบประโยชนสงสด ดวยการขาดการบรหารจดการทรพยากรรวมกนของชมชนสงผลใหไมสามารถนานาจากแหลงนาไปใชอปโภคบรโภคหรอทาการเกษตรไดตลอดทงป

3.2.3 การดาเนนโครงการกอใหเกดการกระจายบรการพนฐาน และลดความเหลอมลาทางเศรษฐกจและสงคม เมอพจารณาในเชงความคมคายงไมสามารถประเมนไดชดเจน

(1) การดาเนนโครงการชวยเพมประสทธภาพการผลต และสรางโอกาสทางเศรษฐกจรวมทงยกระดบคณภาพชวตของประชาชน โดยเปนหนาทของภาครฐในการจดบรการสาธารณะเรองนาใหประชาชนไดใชประโยชนอยางเพยงพอ สงผลใหผทอยในพนทชนบทไดรบประโยชนเพมขน เพราะมการดาเนนการทกจงหวดทวประเทศ ประชาชนรอยละ 85.5 ใชนาจากโครงการเพอประกอบอาชพในการทาเกษตรกรรม เพาะปลกพช รองลงมา รอยละ 20.5 ใชนาเพอการอปโภคบรโภค สวนทเหลอใชเปนเสนทางสญจร และระบายนาเสย โครงการแหลงนาเปนทตองการของประชาชนสวนใหญ แตไมสามารถสรางความพงพอใจในระดบสงไดเนองจากเปนโครงการขนาดเลก และการไดรบประโยชนไมทวถง

(2) โครงการอาจจะไมสมประโยชนไมมากเทาทควร เพราะผรบประโยชนเปนกลมทอยใกลทตงโครงการเทานน ขาดการเชอมตอไปยงประชาชนทอยหางออกไปใหไดรบประโยชนดวย รวมทงยงไมมการใชประโยชนจากแหลงนาเตมทในดานอนๆ เชน เปนแหลงเพาะพนธปลา และสถานทพกผอน เปนตน

4. ปญหาอปสรรค 4.1 การดาเนนโครงการบางแหงขาดประสทธภาพเกดการพงทลายของขอบคคลอง และสระ/บอนา

เปนจานวนมาก เนองจากไมไดรบการบดอดทดพอ รวมทงตนไม หญาหรอพชคลมดนทมอยเดมถกขดถางไปขณะกอสราง ทาใหไมสามารถตานทานปรมาณนาฝนทตกหนกและนาทหลากลงมามากโดยเฉพาะอยางยงในชวงฤดฝนทผานมาไดดเทาขอบคคลอง และบอ/สระนาเดมทดนมความแนนมากกวา

4.2 แหลงนาทดาเนนการแลวเสรจขาดการบารงรกษาอยางตอเนอง สงผลตอความยงยนของแหลงนาทสรางขน เนองจากหนวยงานไมมงบประมาณสาหรบการซอมแซมและบารงรกษาหลงโครงการแลวเสรจ และผใชนาสวนใหญยงไมใหความสาคญกบการดแลบารงรกษาแหลงนา บางโครงการทแลวเสรจไปประมาณ 2-3 เดอน เรมมสภาพทรดโทรม

-9-

4.3 การกอสรางบางโครงการตากวามาตรฐาน จากการสารวจทศนคตของประชาชนพบวาประมาณรอยละ 21.2 ของแหลงนาตามโครงการฯ ยงตากวามาตรฐาน ดวยเหตผลตางๆ เชน จดเกบนาไดนอยขอบบอพง การขดลอกยงไมลกพอ คนคถกนาเซาะพงทลาย ทาฝายตาเกบนาไดนอย เครองสบนาไมมประสทธภาพ/เครองเสยบอย ประตปด-เปดนามขนาดเลก เวลาฝนตกหนกทาใหเกดนาทวมขง เนองจากการระบายนาไมดพอ เปนตน

5. ขอเสนอแนะ 5.1 การดาเนนโครงการแหลงนาขนาดเลกในอนาคตควรใหความสาคญกบพนทนอกเขต

ชลประทาน ทจะทาใหเกดการเพมปรมาณนาตนทนแกเกษตรกรในพนทหางไกลใหสามารถทาการเกษตรพอเลยงตนเองได ขณะทปญหาโลกรอนจะทาใหเกษตรกรรมบางพนทไมสามารถทาได โดยเฉพาะพนทนอกเขตชลประทาน จงจาเปนทจะตองเรงรดจดหาแหลงนาในพนทดงกลาว เพอเปนการรกษาพนทเกษตรกรรมและลดการอพยพของผทอยในภาคเกษตรไปสภาคนอกเกษตร

5.2 การจดทาโครงการในอนาคตหากอยใกลแหลงนาขนาดใหญหรอขนาดกลางควรเชอมโยง ใหเปนโครงขาย เพอใหมนาใชไดตลอดทงป และขยายการใชประโยชนไปยงพนทใกลเคยงเพอใหประชาชนไดรบประโยชนมากขน รวมทงทาเปนแหลงเพาะพนธปลาหรอสถานทพกผอนของคนในชมชน สาหรบการขดบอนาใหมควรตองพจารณาภมสงคมของชมชน ซงมสภาพภมประเทศ สงคมวทยา ลกษณะนสย และวฒนธรรมทแตกตางกนในแตละพนท เพอใหการกาหนดทตงของแหลงนาเหมาะสมและสอดคลองกบวถชวตของชมชน ไมทบซอนกบพนทสาคญของชมชน อาท พนทอนรกษทางวฒนธรรม

5.3 ภาครฐควรเปดโอกาสใหประชาชนมสวนรวมในการกากบดแล ตรวจสอบการดาเนนงาน ตงแตเรมตนจนถงสนสดโครงการ ใหประชาชนเกดความรสกเปนเจาของ โดยใหชมชนและองคกรปกครองสวนทองถนรวมกนกาหนดกตกาในการดแลบารงรกษาแหลงนาใหมความยงยน และมอบหมายหนวยงานรบผดชอบดแลรกษาภายหลงโครงการแลวเสรจ เพอใหบรหารจดการโครงการมประสทธภาพ และใหความสาคญในการคดเลอกและกากบดแลผรบเหมาใหดาเนนการเปนไปตามแบบและแนวทางทกอใหเกดการใชงบประมาณทไดประโยชนสงสด

5.4 ควรจดลาดบความสาคญของการใชงบประมาณในการดาเนนโครงการแหลงนาขนาดเลก ซงสวนใหญกอใหเกดประโยชนไมมากและมแนวโนมทจะไมยงยน ดงนน ภาครฐจะตองทบทวนการใชงบประมาณเพอสรางแหลงนาขนาดเลก โดยใหสรางเฉพาะโครงการทวเคราะหแลวเหนวาสามารถสรางประโยชนตอคนในชมชนอยางแทจรง คนในชมชนมความเขมแขงสามารถดแลรกษาแหลงนาทสรางขนใหเกดความยงยนในระยะยาว และใหมหนวยงานอสระเขาไปรวมวเคราะหและใหความเหนและจดลาดบความสาคญของโครงการ เพอประกอบการตดสนใจลงทนในระยะตอไป

5.5 ควรจดสรรงบประมาณสาหรบการบารงรกษาตอเนองอยางนอย 2 ป เพอใหสามารถใชประโยชนจากโครงการแหลงนาขนาดเลกใหเกดความคมคามากทสด รวมทงการดาเนนเพอสงมอบใหกบองคกรปกครองสวนทองถนรบผดชอบตอไป รวมทงการจดสรรงบเพอสนบสนนการจดตงกลมผใชนาแหลงนาขนาดเลก

-------------------------------------

โครงการประกนรายไดเกษตรกรโครงการประกนรายไดเกษตรกร

1. สาระสาคญของโครงการ รฐบาลไดจดทาโครงการประกนรายไดเกษตรกร เพอชวยเหลอเกษตรกรผปลกขาว มนสาปะหลง และขาวโพดเลยงสตวทกรายอยางกวางขวางและเปนธรรม ใชกลไกตลาดในการสรางเสถยรภาพราคาในระยะยาวและมความยงยน และลดภาระคาใชจายของรฐบาลในการดาเนนนโยบายแทรกแซงราคาและลดปญหาการทจรต อยางไรกตาม โครงการประกนรายไดเกษตรกร เปนสวนหนงในมาตรการเรงดวนของรฐบาลทตองเรงดาเนนการ และเปนโครงการใหมทเปลยนแปลงวธการชวยเหลอเกษตรกร เรมดาเนนการในป การผลต 2552/2553 เปนปแรก โดยใชงบประมาณจากแผนปฏบตการไทยเขมแขง 2555 จานวน 40,000 ลานบาท เพอชวยเหลอเกษตรกรผปลกขาว มนสาปะหลง และขาวโพดเลยงสตวทงประเทศ 4.48 ลานราย พนท 69.68 ลานไร โดยมกระบวนการโครงการทสาคญไดแก การขนทะเบยนเกษตรกร การกาหนดราคาและปรมาณผลผลตตอครวเรอนทสามารถเขารวมโครงการ การทาประชาคมรบรองพนทเพาะปลก การประกาศเกณฑกลางอางอง การทาสญญาประกนรายได และการใชสทธชดเชย รวมทงการกาหนดระยะเวลาดาเนนการใหสอดคลองกบการเกบเกยวผลผลตของแตละพช ฯลฯ เมอดาเนนโครงการแลวเสรจจะทาใหเกษตรกรมรายไดเพมขนและลดภาระคาใชจายงบประมาณ

2. การตดตามและประเมนผล

2.1 การตดตามความกาวหนาทผานมา

2.1.1 คณะรฐมนตรรบทราบผลการตดตามโครงการฯ เรยบรอยแลว เมอวนท 24 สงหาคม 2553

สศช. ในฐานะฝายเลขานการคณะกรรมการตดตามและประเมนผลการดาเนนโครงการตามแผนปฏบตการไทยเขมแขง 2555 ไดรายงานผลการประชมคณะกรรมการตดตามและประเมนผลการดาเนนโครงการตามแผนปฏบตการไทยเขมแขง 2555 ครงท 7/2553 เมอวนท 28 กรกฎาคม 2553 ใหคณะรฐมนตรรบทราบการพจารณาและมตของคณะกรรมการฯ เกยวกบเรอง การตดตามการดาเนนโครงการประกนรายไดเกษตรกร ป 2552/2553 รอบท 1 ภายใตแผนปฏบตการไทยเขมแขง 2555 และคณะรฐมนตร ไดมการประชมเมอวนท 24 สงหาคม 2553 รบทราบผลการประชมดงกลาว เรยบรอยแลว โดยสาระสาคญของความเหนของคณะกรรมการฯ เกยวกบการตดตามการดาเนนโครงการประกนรายไดเกษตรกร ป 2552/2553 รอบท 1 ภายใตแผนปฏบตการไทยเขมแขง 2555 สรปไดดงน

(1) ความเหนของคณะกรรมการฯ

(1.1) โครงการฯ สามารถกระจายความชวยเหลอใหแกเกษตรกรอยางทวถง โดยมเกษตรกรไดรบประโยชนจากโครงการรวม 3.95 ลานราย นอกจากน การดาเนนโครงการฯ ยงไมกอใหเกดภาระคาใชจายของภาครฐในการเกบรกษาผลผลตทเกดจากมาตรการแทรกแซงเพอรกษาเสถยรภาพราคาสนคาเกษตร และลดปญหาขาดทนจากการเสอมสภาพของทรพยสนทเกบรกษาไว

-2-

(1.2) เมอพจารณารายไดชดเชยของเกษตรกรตอรายไดสทธของพชบางชนด เชน ขาวโพดเลยงสตวของภาคตะวนออกเฉยงเหนอ ซงมสดสวนทสง อาจสะทอนใหเหนวา ไมเหมาะทจะทาการเพาะปลกในภาคตะวนออกเฉยงเหนอ ซงหากเกษตรกรปลกพชชนดนตอไปกจะเปนภาระคาใชจายของรฐบาล ดงนน เพอลดภาระของรฐบาลและเพอใหโครงการฯ เกดประโยชนสงสดตอเกษตรกร รฐบาลจงควรดาเนนมาตรการควบคกบโครงการฯ ดงน 1) การปรบโครงสรางการผลตใหเหมาะสมกบพนท โดยการปลกพชหรอเลยงสตวทใหผลตอบแทนสง เพอเปนทางเลอกในการสรางรายไดใหกบเกษตรกร 2) การจดทาระบบการประกนภยพชผลทไดรบความเสยหายจากภยพบตทางธรรมชาต และ3) การกาหนดยทธศาสตรการระบายสนคาทอยในมอของรฐบาลใหเหมาะสมกบฤดการผลตและภาวะตลาด

(1.3) การผลตในภาคการเกษตรอาจมการใชสารเคมหรอใชนาในปรมาณมาก ซงสาเหตสวนหนงมาจากการทาการเกษตรในพนททไมเหมาะสม การดาเนนนโยบายการประกนรายไดเกษตรกรในระยะตอไป อาจเปนการสรางแรงจงใจใหเกษตรกรขยายพนททาการเกษตรไปในพนททไมเหมาะสม ดงนน จงควรมมาตรการปรบโครงสรางการผลตในขอ (1.2) ดวย รวมทงควรใหความสาคญกบความปลอดภยของอาหาร โดยมงลดการใชสารเคมในการทาการเกษตร เพอใหผลผลตทไดมความปลอดภยตอผบรโภค

(1.4) การประเมนผลโครงการฯ ควรใหความสาคญกบการประเมนผลในดานการลดลงของหนสนของเกษตรกร โดยควรพจารณาหนสนของเกษตรกรใหครอบคลมถงหนคงคางของเกษตรกรทยงไมครบกาหนดชาระดวย เพอใหทราบถงผลลพธของโครงการในดานการลดหนสนของเกษตรกรอยางแทจรง

(2) สรปมตคณะกรรมการฯ มอบหมายใหฝายเลขานการดาเนนการดงน

(2.1) ประเมนโครงการฯ เพมเตม โดยใหความสาคญกบการประเมนผลในดานการลดลงของหนสนของเกษตรกร และพจารณาใหครอบคลมถงหนคงคางของเกษตรกรทยงไมครบกาหนดชาระดวย เพอใหทราบถงผลลพธของโครงการในดานการลดหนสนของเกษตรกรอยางแทจรง

(2.2) นาเสนอผลการประเมนโครงการฯ ตอคณะรฐมนตรในประเดนดงน 1) โครงการฯ สามารถกระจายความชวยเหลอใหแกเกษตรกรไดอยางทวถง โดยมเกษตรกรไดรบประโยชนจากโครงการรวม 3.95 ลานราย นอกจากน การดาเนนโครงการฯ ยงชวยลดภาระคาใชจายผกพนของภาครฐในการเกบรกษาผลผลตและลดปญหาขาดทนจากการเสอมสภาพของทรพยสนทเกบรกษาในโครงการจานาสนคาเกษตรดวย

(2.3) เพอใหเกดประโยชนสงสดตอเกษตรกรและประหยดคาใชจายภาครฐ ควรดาเนนโครงการฯ ควบคกบมาตรการดานเกษตร ดงน 1) การปรบโครงสรางการผลตใหเหมาะสมกบพนท โดยการปลกพชหรอเลยงสตวทใหผลตอบแทนสง เพอเปนทางเลอกในการสรางรายไดใหกบเกษตรกร 2) การจดทาระบบการประกนภยพชผลทไดรบความเสยหายจากภยพบตทางธรรมชาต และ 3) การกาหนดยทธศาสตรการระบายสนคาทอยในมอของรฐบาลใหเหมาะสมกบฤดการผลตและภาวะตลาด

-3-

2.1.2 ผลการตรวจตดตามโครงการของเจาหนาท สศช.

เจาหนาท สศช. ในฐานะผแทนสานกงานฯ ในคณะอนกรรมการเฉพาะกจเพอตรวจสอบและตดตามการดาเนนงานโครงการประกนรายไดเกษตรกรในระดบพนท ภายใตคณะอนกรรมการตดตามผลการดาเนนงานโครงการประกนรายไดเกษตรกร ไดลงพนทสารวจขอมลและตดตามผลการดาเนนงานโครงการประกนรายไดเกษตรกรในพนท 6 จงหวด ไดแก จงหวดสระแกว สมทรสาคร ราชบร กาญจนบร พระนครศรอยธยา และจงหวดจนทบร ในระหวางวนท 25 สงหาคม 2552 - 15 ธนวาคม 2552 มขอคนพบและเสนอแนะสรปไดดงน

(1) ขอคนพบ

(1.1) การประชาสมพนธเพอสรางความรความเขาใจใหแกเกษตรกรและเจาหนาทผปฏบตงานยงไมเพยงพอ เนองจากการดาเนนงานโครงการประกนรายไดเกษตรกรมขนตอนการดาเนนงานมาก เกยวของกบหลายหนวยงาน และชวยเหลอเกษตรกรผปลกขาว มนสาปะหลง และขาวโพดทวประเทศ

(1.2) วธการดาเนนโครงการมการเปลยนแปลงบอยครง สงผลใหเจาหนาทผปฏบตงานเกดความสบสน ขนตอนการขนทะเบยนเกษตรกร มปญหาลาชาจากขอจากดดานบคลากร และงบประมาณสนบสนนในการลงพนท ตลอดจนระบบสารสนเทศไมสมบรณและขดของ สงผลใหการออกใบรบรองและการสงตอขอมลของกระทรวงเกษตรฯ ให ธ.ก.ส. ตองลาชา

(1.3) เกษตรกรหลายรายมภมลาเนาอยนอกเขตพนททาการเกษตรของตน เกดความสบสนของขอมล เชน สถานททาประชาคมและสถานทนดทาสญญาอยคนละแหง ตองประสานงานและตรวจสอบระหวาง ธ.ก.ส. และกรมสงเสรมการเกษตรในจงหวด

(1.4) ผลผลตเฉลยตอไรของจงหวดตากวาผลผลตจรงทเกษตรกรในพนทเพาะปลกได ซงมผลกระทบตอเงนชดเชยทเกษตรกรจะไดรบจากโครงการฯ

(1.5) เกษตรกรโดยรวม มความพงพอใจตอโครงการฯ เพราะการดาเนนโครงการสอดคลองกบฤดการเพาะปลกของเกษตรกร สามารถชวยเหลอเกษตรกรรายยอยไดอยางทวถง โดยเฉพาะอยางยงเกษตรกรผขาวโพดเลยงสตว และมนสาปะหลง มความพอใจกบจานวนเงนชดเชยทไดรบ และตองการใหดาเนนโครงการนอยางตอเนอง รวมทงควรขยายโครงการฯ ใหครอบคลมพชอนๆ มากกวาขาว มนสาปะหลง และขาวโพดเลยงสตว

(1.6) สหกรณการเกษตร ไมไดรบการสนบสนนจากรฐในการเขารวมโครงการฯ เพอทาหนาทเปนจดรบซอในพนท

-4-

(2) ขอเสนอแนะ

(2.1) ควรเตรยมความพรอมในการสอสารและประชาสมพนธโครงการโดยผานสอทหลากหลายชองทาง เพอใหผทเกยวของไดรบทราบขอมลขาวสารโครงการและปองกนปญหาความสบสนของขอมลและการดาเนนงานลาชา

(2.2) ควรนาแบบการเกบขอมลทกรมสงเสรมการเกษตรใชในการขนทะเบยนเกษตรกร (ทบก.) และแบบการเกบขอมลการขนทะเบยนพชเศรษฐกจ (ทพศ.) มารวมไวเปนแบบเดยวกน เพอความรวดเรวในการเกบขอมล การตรวจสอบเกษตรกรและพนทเพาะปลกจรง

(2.3) ควรสนบสนนใหสหกรณการเกษตร ใหเขามาชวยรบซอผลผลตเพอเปนการเพมจดรบซอในพนท ซงเปนการสนบสนนจากภาครฐ

2.2 การตดตามประเมนผล

คณะกรรมการตดตามและประเมนผลการดาเนนโครงการตามแผนปฏบตการไทยเขมแขง 2555 ไดมการประชมครงท 2/2553 เมอวนท 24 กมภาพนธ 2553 และทประชมเหนชอบให สศช. ในฐานะฝายเลขานการฯ ตดตามและประเมนผลโครงการประกนรายไดเกษตรกร ดงน

2.2.1 วตถประสงคและขอบเขตการดาเนนงาน

(1) วตถประสงค เพอตดตามความกาวหนา ประเมนผลสาเรจ ปญหาและอปสรรคในการดาเนนโครงการประกนรายไดเกษตรกร ตลอดจนผลลพธและผลกระทบของโครงการ เพอใหไดความเหนและขอเสนอแนวทางการปรบปรงการดาเนนโครงการในระยะตอไป

(2) ขอบเขตการดาเนนงาน ตดตามและประเมนผลโครงการประกนรายไดเกษตรกรผปลกขาว มนสาปะหลง และขาวโพดเลยงสตว ภายใตแผนปฏบตการไทยเขมแขง 2555 ตงแตเรมโครงการจนถงสนสดการดาเนนงานรอบท 1 ของปการผลต 2552/2553

(3) กรอบการตดตามประเมนโครงการ ดาเนนการตดตามความกาวหนาการดาเนนงาน ปญหาอปสรรค และประเมนการบรรลวตถประสงคทงในดานประสทธภาพ ประสทธผล และผลกระทบของโครงการ ดงน

(3.1) ความกาวหนาการขนทะเบยนเกษตรกร การประชาคม การทาสญญา การใชสทธของเกษตรกร การเบกจายเงนชดเชย ทงในระดบภาพรวม และรายพช

(3.2) การบรรลตามวตถประสงคของโครงการหรอผลกระทบของโครงการและความเหมาะสมของกระบวนการการจดทาโครงการตงแตการกาหนดนโยบาย ปจจยการนาเขา กระบวนการดาเนนการ และผลผลตของโครงการ ในการสรางความมนคงดานรายได การกระจายผลประโยชนทเปนธรรมอยางกวางขวาง ความสามารถในการชาระหนของเกษตรกร ตลอดจนยกระดบคณภาพชวตประชาชน จากการประกนรายไดเกษตรกรรายยอยผปลกขาว มนสาปะหลง และขาวโพดเลยงสตว

(3.3) ความพงพอใจและการมสวนรวมของประชาชนในการดาเนนโครงการ

-5-

2.2.2 กรอบแนวคดการศกษา

การประเมนโครงการประกนรายไดเกษตรกรใชแนวคด Goal - based Approach และ CIPP Model มาประยกตใชรวบรวมขอมลจากหนวยงานทรบผดชอบโครงการ และผลการสารวจภาคสนาม ดงน

(1) ตวชวดและเกณฑการประเมนการบรรลตามวตถประสงคของโครงการหรอผลกระทบของโครงการ

ตวชวดผลกระทบ เกณฑประเมน แหลงขอมล เพอชวยเหลอใหเกษตรกรไดรบราคาขาวเปลอก มนสาปะหลง ขาวโพดเลยงสตวทเปนธรรม 1) ความมนคงในการประกอบอาชพ เกษตรกรทเขารวมโครงการรอยละ 80 มกาไร สมภาษณเกษตรกร

ผเขารวมโครงการ 2) การกระจายประโยชนและรายได

สเกษตรกรผเขารวมโครงการ จานวนผไดรบประโยชนจากโครงการมากกวาจานวนเกษตรกรทไดรบประโยชนจากโครงการรบจานาใน ปการผลต 2551/2552

- องคการคลงสนคา - กรมการคาภายใน - ธกส.

3) การกระจายประโยชนและรายไดสเกษตรกรรายยอย

สดสวนของเกษตรกรทเขารวมโครงการมพนทเพาะปลกไมเกน15 ไร มจานวนไมนอยกวารอยละ 80

- สมภาษณเกษตรกรผเขารวมโครงการ

- กรมสงเสรมการเกษตร

- ธกส. 4) ความสามารถในการชาระหนของ

เกษตรกรผเขารวมโครงการ ยอดการชาระหนให ธกส. ของเกษตรกรเมอถงกาหนดเพมขนเมอเปรยบเทยบกบชวงเดยวกนของฤดการผลตป 2551/2552 ไมนอยกวารอยละ 5

- สมภาษณเกษตรกรผเขารวมโครงการ

- ธกส. 5) ความพงพอใจของเกษตรกร

ผเขารวมโครงการโดยรวม คะแนนเฉลยความพงพอใจตอโครงการ 3.0 ขนไป สมภาษณเกษตรกร

ผเขารวมโครงการ

หมายเหต : เกณฑการประเมนผลกระทบโครงการเพอสะทอนการบรรลวตถประสงคจาแนกได 2 กรณ คอ กรณทโครงการกาหนดเปาหมายไว จะใชเปาหมายโครงการเปนเกณฑผานการประเมน และกรณทโครงการไมไดกาหนดเปาหมาย จะแบงคะแนนเปน 5 ระดบ ตงแต 1 - 5 โดยใชระดบคะแนนจากการประมวลผลตวชวดจากผลการสารวจภาคสนามทระดบ 3.0 ขนไป เปนเกณฑผานการประเมน

(2) ตวชวดและเกณฑการประเมนความเหมาะสมของกระบวนการจดทาโครงการ ตงแตขนตอนการกาหนดบรบท ปจจยการนาเขา กระบวนการดาเนนการ และผลผลตของโครงการ ดงน

ประเดนการประเมน ตวชวด/ขอมลวเคราะห แหลงขอมล 1) บรบท

(Context) พจารณาหลกการและเหตผล ความจาเปนทตองดาเนนโครงการ ประเดนปญหา และความเหมาะสมของเปาหมายโครงการ

- ขอมลทตยภม - สมภาษณเกษตรกรผเขารวมโครงการ - สมภาษณเจาหนาทของรฐทเกยวของ - สมภาษณเจาหนาทของ ธกส.

2) ปจจยนาเขา (Input)

1) งบประมาณในการดาเนนงานบรหารโครงการ /งบประมาณในการดาเนนงานจายชดเชยแกเกษตรกร

สมภาษณเจาหนาทภาครฐทเกยวของ

2) การกระจายงบประมาณ - ขอมลทตยภม 3) บคลากรดาเนนการ - ขอมลทตยภม

- สมภาษณเจาหนาทภาครฐทเกยวของ

-6-

ประเดนการประเมน ตวชวด/ขอมลวเคราะห แหลงขอมล

3) กระบวนการ(Process)

1) หลกเกณฑการประกนราคา - ขอมลทตยภม - สมภาษณเจาหนาภาครฐทเกยวของ - สมภาษณเกษตรกรผเขารวมโครงการ

2) กระบวนการประชาคม - ขอมลทตยภม - สมภาษณเจาหนาภาครฐทเกยวของ - สมภาษณเกษตรกรผเขารวมโครงการ

3) การขนทะเบยนเกษตรกร - ขอมลทตยภม - สมภาษณเจาหนาภาครฐทเกยวของ - สมภาษณเกษตรกรผเขารวมโครงการ

4) การทาสญญาประกนรายได - ขอมลทตยภม - สมภาษณเจาหนาภาครฐทเกยวของ - สมภาษณเกษตรกรผเขารวมโครงการ

5) การกาหนดเกณฑกลางอางอง - ขอมลทตยภม - สมภาษณเจาหนาภาครฐทเกยวของ - สมภาษณเกษตรกรผเขารวมโครงการ

6) การจายเงนชดเชย - ขอมลทตยภม - สมภาษณเจาหนาภาครฐทเกยวของ - สมภาษณเกษตรกรผเขารวมโครงการ

7) การตดตามประเมนผลโครงการ - ขอมลทตยภม - สมภาษณเจาหนาภาครฐทเกยวของ

8) ปญหาอปสรรคในการดาเนนโครงการ - ขอมลทตยภม - สมภาษณเจาหนาภาครฐทเกยวของ - สมภาษณเกษตรกรผเขารวมโครงการ

9) ปญหาดานการทจรต - สมภาษณเจาหนาภาครฐทเกยวของ - สมภาษณเกษตรกรผเขารวมโครงการ

4) ผลผลต (Product)

1) จานวนเกษตรกรทเขารวมโครงการ - ขอมลทตยภม - สมภาษณเจาหนาภาครฐทเกยวของ - สมภาษณเกษตรกรผเขารวมโครงการ

2) พนทการเกษตรทเขารวมโครงการ - ขอมลทตยภม - สมภาษณเจาหนาภาครฐทเกยวของ - สมภาษณเกษตรกรผเขารวมโครงการ

3) ผลผลตของเกษตรกรทเขารวมโครงการ - ขอมลทตยภม - สมภาษณเจาหนาภาครฐทเกยวของ - สมภาษณเกษตรกรผเขารวมโครงการ

4) กลไกตลาดไมบดเบอน - ขอมลทตยภม - สมภาษณเจาหนาภาครฐทเกยวของ - สมภาษณเกษตรกรผเขารวมโครงการ - สมภาษณผคาขาว/มนสาปะหลง/

ขาวโพดเลยงสตว 5) คณภาพขาวมแนวโนมดขน

(ลดการปลกพชอายสน) - ขอมลทตยภม - สมภาษณเจาหนาภาครฐทเกยวของ - สมภาษณเกษตรกรผเขารวมโครงการ

หมายเหต : ขอมลทตยภม หมายถง ขอมลทมการแจกแจงความถแลว และถกนามาใชในการตดตามประเมนผลโครงการ โดยไดจากหนวยงานตางๆ ทเกยวของ ไดแก ขอมลความเปนมา/รายละเอยดโครงการ รายงานความกาวหนาการดาเนนโครงการจากหนวยงานเจาของโครงการ

-7-

2.2.3 วธการตดตามประเมนผล

(1) ศกษาทบทวนจากเอกสารทเกยวของ รวมรวม ศกษา วเคราะห ประมวลผลทเกยวของ ไดแก เอกสารโครงการ มตคณะรฐมนตร รายงานความกาวหนาผลการดาเนนงานจากหนวยงานทเกยวของ เพอนามาใชในการจดทารายละเอยดภาพรวมโครงการ สรปผลการดาเนนงาน การกาหนดตวชวดและประเมนผลตวชวด

(2) สารวจขอมลภาคสนาม

(2.1) สศช. ลงพนทสารวจขอมลภาคสนาม ในโครงการทดาเนนการเสรจแลวในเดอนเมษายน 2553 โดยเกบตวอยางจากเจาหนาทและเกษตรกรผเขารวมโครงการใน 4 ภาคๆ ละ 2 จงหวด คอ ภาคเหนอ ทเชยงใหม และลาปาง ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ ทขอนแกน และอดรธาน ภาคกลาง ทนครปฐม และราชบร ภาคใต ทสงขลา และตรง

(2.2) จางทปรกษาทาการสารวจขอมลภาคสนามทวประเทศ โดยเกบตวอยางจากผทเกยวของ 3 กลม ไดแก กลมประชาชนทไดรบประโยชนจากโครงการ กลมเจาหนาทหนวยงานภาครฐทเกยวของ และผคาขาว มนสาปะหลง และขาวโพดเลยงสตว 5,103 ตวอยาง ครอบคลมพชทง 3 ชนด ไดแก ขาว มนสาปะหลง และขาวโพดเลยงสตว เปนตวอยางเกษตรกรปลกขาว 2,030 ราย ปลกขาวโพดเลยงสตว 1,512 ราย และมนสาปะหลง 1,561 ราย ใน 4 ภาค ดงน

ภาค ขาวเปลอกนาป มนสาปะหลง ขาวโพดเลยงสตว เหนอ เชยงราย นครสวรรค กาแพงเพชร นครสวรรค เชยงราย เพชรบรณ ตะวนออกเฉยงเหนอ นครราชสมา อานาจเจรญ

อดรธาน นครราชสมา อานาจเจรญ อดรธาน

นครราชสมา อานาจเจรญ อดรธาน เลย

กลาง กาญจนบร สระแกว สระแกว กาญจนบร ลพบร สระแกว ใต นครศรธรรมราช พทลง * *

หมายเหต : * เกษตรกรเขารวมโครงการนอย จงไมสารวจ


การดาเนนงานรอบท 1 ของปการผลต 2552/2553 ไดดาเนนการสนสดระยะแลวตงแตเดอนพฤษภาคม 2553 ขอมล ณ วนท 16 กรกฎาคม 2553 พบวา เกษตรกรจดทะเบยนทงสน 4.47 ลานราย ทาสญญา 4.09 ลานราย คดเปนรอยละ 91.62 ของผทจดทะเบยน มการใชสทธชดเชย 3.95 ลานราย คดเปนรอยละ 88.49 ของผทจดทะเบยน รวมเปนเงนชดเชยทงสน 36,448 ลานบาท แบงเปน ขาวเปลอก 28,380 ลานบาท มนสาปะหลง 2,432 ลานบาท และขาวโพดเลยงสตว 5,635 ลานบาท กระจายอยในภาคเหนอ 11,506 ลานบาท ภาคกลาง 5,102 ลานบาท ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ 19,325 ลานบาท และภาคใต 514 ลานบาท

-8-

3.1.1 ขาว มเกษตรกรจดทะเบยนทงสน 3.62 ลานราย ทาสญญา 3.27 ลานราย คดเปนรอยละ 90.44 ของผทจดทะเบยน มการใชสทธชดเชย 3.19 ลานราย คดเปนรอยละ 88.23 ของทจดทะเบยน รวมเปนเงนชดเชยทงสน 28,380 ลานบาท แบงเปนภาคตะวนออกเฉยงเหนอ 16,836 ลานบาท ภาคเหนอ 6,966 ลานบาท ภาคกลาง 4,062 ลานบาท และภาคใต 514 ลานบาท

3.1.2 มนสาปะหลง มเกษตรกรจดทะเบยนทงสน 448,261 ราย ทาสญญา 427,489 ราย คดเปนรอยละ 95.37 ของผทจดทะเบยน มการใชสทธชดเชย 380,398 ราย คดเปนรอยละ 84.86 ของผทจดทะเบยน รวมเปนเงนทงสน 2,432 ลานบาท แบงเปนภาคตะวนออกเฉยงเหนอ 1,317 ลานบาท ภาคเหนอ 593 ลานบาท ภาคกลาง 521 ลานบาท และภาคใต 0.002 ลานบาท

3.1.3 ขาวโพดเลยงสตว มเกษตรกรจดทะเบยนทงสน 400,355 ราย ทาสญญา 392,598 ราย คดเปนรอยละ 98.06 ของทจดทะเบยน มการใชสทธชดเชยแลว 379,655 ราย คดเปนรอยละ 94.83 ของผทจดทะเบยน รวมเปนเงนทงสน 5,635 ลานบาท กระจายอยในภาคเหนอ 3,946 ลานบาท ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ 1,171 ลานบาท ภาคกลาง 517 ลานบาท และภาคใต 0.10 ลานบาท

ความกาวหนาโครงการประกนรายไดเกษตรกร ป 2552/53 รอบท 1

รายการ

ขาวเปลอกนาป มนสาปะหลง ขาวโพดเลยงสตว รวม

จานวนราย/ครวเรอน

รอยละของ

ทะเบยน

จานวนราย/

ครวเรอน


ทะเบยน

จานวนราย/

ครวเรอน


ทะเบยน

จานวนราย/ครวเรอน รอยละ

1) การขนทะเบยน 3,619,394 448,261 400,355 4,468,010 2) ผานการรบรองโดย

ประชาคม 3,495,827 96.59 445,123 99.30 398,677 99.58 4,339,627 97.13

3) ธ.ก.ส. รบผลประชาคม 3,411,777 94.26 445,775 99.45 398,395 99.51 4,255,947 95.25 4) ธ.ก.ส. ทาสญญา 3,273,428 90.44 427,489 95.37 392,598 98.06 4,093,515 91.62 5) การใชสทธของเกษตรกร 3,193,543 88.23 380,398 84.86 379,655 94.83 3,953,596 88.49 6) จานวนเงนชดเชย

(ลานบาท) 28,380 2,432 5,635 36,448

ทมา รายงานของ ธ.ก.ส. และกรมสงเสรมการเกษตร ณ วนท 16 กรกฎาคม 2553 หมายเหต ขอมลยงมการเปลยนแปลงจากการตรวจสอบความถกตองของเอกสารและการจายชดเชยเพมเตมตามมตคณะรฐมนตร

3.1.4 ผทไมมาใชสทธ มทงสน 139,919 ราย คดเปนรอยละ 3.42 ของผทมาทาสญญา แบงเปน ผปลกขาว 79,885 ราย เปนผปลกขาวในภาคใต 9,623 ราย ผปลกมนสาปะหลง 47,091 ราย และผปลกขาวโพดเลยงสตว 12,943 ราย สาเหตททาใหมเกษตรกรไมขอใชสทธชดเชย โดยเฉพาะมนสาปะหลงและขาวโพดเลยงสตวมาจากราคาเกณฑกลางอางองทประกาศใน บางชวงสงกวาราคาประกน สาหรบกรณขาวนาปในภาคใต มเกษตรกรบางสวนทอยระหวางการตรวจสอบเอกสารหลกฐานของ ธ.ก.ส. กอนทจะมการเบกจายเงนชดเชยตอไป

3.1.5 ผลการเบกจาย งบประมาณทไดรบอนมตภายใตแผนปฏบตการไทยเขมแขง 2555 ทใชเงนกภายใตพระราชกาหนดใหอานาจกระทรวงการคลงกเงนเพอฟนฟและเสรมสรางความมนคงทางเศรษฐกจ พ.ศ. 2552 จานวน 40,000 ลานบาท วงเงนตามสญญา 39,512.61 ลานบาท

-9-

ณ วนท 21 มกราคม 2554 เบกจายแลว 39,226.27 ลานบาท หรอรอยละ 98.06 ของงบประมาณทไดรบอนมต


3.2.1 โครงการมหลกการทดสามารถชวยเหลอเกษตรกรรายยอยทปลกขาว มนสาปะหลง และขาวโพดเลยงสตว จากการทราคาประกนคานวณจากตนทนการผลตและกาไรหรอผลตอบแทนทพงได เนนกลมเกษตรกรรายยอยททาการเกษตรจรง มพนททากนทตรวจสอบได เปนการชวยเหลอโดยตรงตอเกษตรกรใหสามารถรกษาททากนไวได สรางความมนคงดานรายได ไดรบประโยชนอยางทวถงและเปนธรรม

3.2.2 กระบวนการดาเนนโครงการโดยรวมมความเหมาะสม กระบวนการดาเนนโครงการมความเหมาะสมดทงกลไกระดบนโยบายและระดบพนททาใหมการบรหารจดการโครงการมความยดหยน และมการปรบการดาเนนงานใหสอดคลองกบสถานการณอยตลอดเวลา ทงดานการประชาสมพนธโครงการฯ การขนทะเบยนเกษตรกรโดยเจาหนาทเกษตรอาเภอ การจดประชมประชาคมเพอรบรองพนทการเพาะปลก การทาสญญากบ ธ.ก.ส. และชวงเวลาใชสทธประกนรายได

3.2.3 หลกเกณฑของโครงการทกาหนดในดานคณภาพและปรมาณประกนรายไดตอครวเรอนชวยผลกดนใหเกษตรกรเพมพนทเพาะปลกและสนใจพฒนาคณภาพผลผลต เกษตรกรรอยละ 81.0 เหนวาเงอนไขการประกนรายไดมความเหมาะสมด ทงปรมาณผลผลตสงสดทรบประกนตอครวเรอน ผลผลตตอไรโดยเฉลย ราคาประกน และเกณฑกลางอางอง เกษตรกรรอยละ 50.6 พยายามเพมพนทเพาะปลกเพอทจะไดรบเงนชดเชยมากขน โดยนาพนทวางเปลาและปลอยใหรกรางมาใชเพาะปลก และรอยละ 81.1 เรงพฒนาการผลตทงดานปรมาณและคณภาพเพอเพมผลผลตตอไรใหเขาหลกเกณฑของโครงการ และมปรมาณทสามารถใชสทธไดเตมทตามทรฐบาลประกน กอใหเกดการพฒนาคณภาพพชผลใหสามารถขายไดในราคาสง สงผลใหรายไดของเกษตรกรมความมนคงเพมขน

3.2.4 โครงการสามารถบรรลวตถประสงคอยในระดบทนาพงพอใจ การดาเนนโครงการสามารถสรางความมนคงทางรายไดใหแกเกษตรกรยอย เพราะไดรบเงนชดเชยเรวและมรายไดสงขน กลมตวอยางรอยละ 79.9 มผลประกอบการดขนโดยมกาไรเพมขนเมอเทยบกบกอนมโครงการ และกลมทมผลประกอบการขาดทนลดลงเหลอรอยละ 20.1 จากเดมกอนรบเงนชดเชยมผลประกอบการขาดทน รอยละ 44.1 ชใหเหนวา โครงการประกนรายไดเกษตรกร สามารถชวยลดปญหาการขาดทนของเกษตรกรลงไดระดบหนง ซงเกษตรกรไดรบเงนชดเชยเฉลย 11,377.83 บาท/ราย โดยเกษตรกรทปลกขาวโพดเลยงสตวไดรบเงนชดเชยเฉลยตอรายมากทสดรายละ 15,633.75 บาท ทาใหเกษตรกรมกาลงใจในการประกอบอาชพการเกษตรตอไป นอกจากน เกษตรกรทเปนตวอยางรอยละ 80.7 เหนวา ขนตอนการดาเนนการงาย ไมยงยาก สามารถประกนผลผลตไดตามปรมาณประกนรายไดตอครวเรอนกลมเกษตรกรตวอยางรอยละ 66.1 เหนวา โครงการสามารถแกปญหาราคาสนคาเกษตรตกตา โดยเฉพาะอยางยงเกษตรกรทปลกมนสาปะหลง เนองจากเมอแนวโนมราคาดขน รฐจะตงราคาประกนสง พอคากจะตงราคาซอสงตามไปดวย และเกษตรกรครงหนงเหนวาสามารถเลอกเวลาจาหนายผลผลตได

-10-

เหมาะสม สามารถเลอกเวลาจาหนายผลผลตไดเหมาะสม โดยจะรอขายเมอราคาตลาดสงกวาเกณฑกลางอางอง การเขารวมโครงการประกนรายไดเกษตรกรสงผลใหเกษตรกรสามารถชาระหนไดบางสวน โดยกลมทมหนในระบบ สามารถชาระหนไดรอยละ 70.5 โดยรอยละ 2.8 สามารถชาระหนไดทงหมด สวนทเหลอสามารถชาระหนไดบางสวน เนองจากมภาระหนสง กลมทมหนนอกระบบ สามารถชาระหนได รอยละ 71.5 ในสวนนรอยละ 10.4 สามารถชาระหนไดทงหมด สงผลใหเกษตรกรสวนใหญมความพงพอใจตอโครงการคอนขางมาก เกษตรกรไมละทงถนฐานและจงใจคนรนใหมใหอยในภาคเกษตรเปนการรกษาพนทเกษตรกรรม

4. ปญหาอปสรรค 4.1 ทรพยากรในการดาเนนโครงการทงดานงบประมาณ บคลากร และอปกรณตางๆ ขาดความ

พรอมและไมเพยงพอ โดยเฉพาะระบบฐานขอมลและการเชอมโยงขอมลระหวางหนวยงานทไมพรอมและขดของทาใหเกดความลาชา การขาดแคลนวสด อปกรณ และคาลวงเวลาทาใหไมสามารถทางานไดเตมประสทธภาพ และกระทบกบงานประจา

4.2 หลกเกณฑการชดเชยขาดความรดกม ในสวนอตราการชดเชยสวนตางระหวางราคาประกนกบ เกณฑกลางอางองทไมไดกาหนดอตราสงสดไว ทาใหเกดความเสยงทรฐตองใชงบประมาณสงในการชดเชยในกรณทเกณฑกลางอางองตามาก และจากการทไมไดกาหนดใหเกษตรกรตองสงมอบสนคาเมอพชผลเกดความเสยหายจากภยธรรมชาต ทาใหรฐตองจายเงนซาซอนระหวางชดเชยสวนตางจากการประกนรายไดและเงนชดเชยความเสยหาย

4.3 การสอสารจากระดบนโยบายลงไปถงพนทไมมประสทธภาพ ไมสามารถสงขอมลขาวสารไปยงเจาหนาทในพนทไดอยางถกตองและรวดเรว สงผลใหการนาขอมลขาวสารไปเผยแพรสเกษตรกรทาไดชาไมทนการณ และมความเขาใจคลาดเคลอน การดาเนนงานจงลาชาในชวงตนของโครงการและนาไปสการรองเรยนในประเดนตางๆ

4.4 ผลผลตของพชทไมอยในโครงการประกนรายไดเกษตรกรอาจขาดแคลน จากการทเกษตรกรทปลกพชชนดอนหนมาปลกพชทมการประกนรายไดเพมขน เพราะมรายไดแนนอนกวา อาจสงผลใหเกดการขาดแคลนพชชนดอนทไมมการประกนรายได กอใหเกดผลกระทบตออตสาหกรรมทตองใชวตถดบจากพชชนดนนได นอกจากน โครงการน กอใหเกดการขยายพนททาการเกษตรในพนทปา พนทสาธารณประโยชน และพนทไมเหมาะสม ซงตองใชปจจยการผลตเพมขนโดยเฉพาะอยางยงการใชสารเคม อาจกอใหเกดอนตรายตอผบรโภคได

4.5 ขาดการมสวนรวมของภาคเอกชน การดาเนนงานโครงการมเพยงภาครฐและเกษตรกรการดาเนนงานโครงการ หากพอคารวมตวหรอฮวกนกดราคารบซอลง รฐบาลตองจายเงนชดเชยมาก พอคาคนกลางไมไดมสวนรวมในโครงการน มความเขาใจคลาดเคลอนในหลกการและการดาเนนงานของภาครฐเกดการรบซอพชผลทงสามประเภท โดยเฉพาะขาวในราคาทตา ไมเปนไปตามกลไกตลาด

-11-

5. ขอเสนอแนะ 5.1 เรงรดจดทาฐานขอมลดานการเกษตรทเปนระบบและนาเชอถอ ใชในการกาหนดนโยบายและ

การวางแผนในการปองกนความเสยงจากภาวะวกฤตการเปลยนแปลงของสภาพภมอากาศ ภาวะการขาดแคลนอาหารในอนาคต รวมทงสรางความรความเขาใจในเรองพนธพช และเทคโนโลยทเหมาะสมในการจดการใหแกเกษตรกรสามารถนาไปประยกตไดอยางถกตองและบงเกดผล นอกจากน ควรมมาตรการสนบสนนใหเกษตรกรสามารถเขาถงปจจยการผลตราคาตา อาท ปย ยาปราบศตรพช รวมทง การเสรมสรางศกยภาพเจาหนาทใหสามารถใหคาปรกษาแกเกษตรกรไดอยางเตมทและทนเหตการณ

5.2 ตงเกณฑชดเชยสงสดตอหนวย เพอไมใหเปนภาระตองบประมาณในการจายเงนชดเชยสวนตางระหวางราคาประกนกบเกณฑกลางอางองในกรณทเกณฑกลางอางองตา ดงนน ควรจากดจานวนชดเชยสงสดตอหนวยไวดวย และกาหนดมาตรการปองกนการจายเงนซาซอนระหวางเงนชดเชยสวนตางจากการประกนรายไดและเงนชดเชยความเสยหายของพชผลจากภยธรรมชาต

5.3 สรางชองทางสอสารและประชาสมพนธทหลากหลายเกดความเขาใจทตรงกน ใหขอมลในระดบนโยบายไปสพนทดาเนนงานมความถกตอง เเมนยา ทวถง และรวดเรวทนตอสถานการณ มความเขาใจทสอดคลองตรงกนทงระหวางหนวยงานภาครฐดวยกน และระหวางภาครฐกบประชาชนในพนท เพอไมใหเกดความเขาใจทคลาดเคลอนหรอขดแยงกนได

5.4 สงเสรมใหเกษตรกรปลกพชอนนอกเหนอจากปลกพชภายใตโครงการประกนรายไดใหเหมาะสมกบสภาพพนท เพอสรางความมนคงดานอาหารและตอบสนองตอความตองการของอตสาหกรรมตอเนอง เชน ออยสาหรบโรงงานนาตาล และถวเขยวสาหรบโรงงานวนเสน ฯลฯ

5.5 จดตงกลไกทมาจากผแทน 3 ฝาย ไดแก ภาครฐ ภาคเอกชน และเกษตรกร เพอรวมกนกาหนด แนวทางการดาเนนงานทสมประโยชนรวมกน เพราะภาคเอกชนเปนผทมบทบาทสาคญในการนาผลผลตของเกษตรกรไปสตลาดทงภายในและภายนอกประเทศ จงจาเปนตองรวมอยในกระบวนการสรางความมนคงของรายไดใหแกเกษตร และเปนการสรางการมสวนรวมและความรบผดชอบตอสงคมใหแกภาคเอกชนในการชวยเหลอเกษตรกร รวมทงรกษาภาคเกษตรกรรมใหคงอยกบสงคมไทยตอไป รวมทง สนบสนนใหสหกรณการเกษตรเขามามบทบาทมากขน เชน ชวยรบซอผลผลตทางการเกษตรภายใตโครงการฯ เพอเปนการเพมจดรบซอในพนท

5.6 ตรวจสอบพนททาการเพาะปลกทไมมเอกสารสทธ เพอปองกนการนาพนททไดจากการบกรกทาลายปาหรอทสาธารณะมาเขารวมโครงการ

5.7 เรงดาเนนการศกษาวจยและพฒนาพนธพชเปนเรองจาเปน ใหมคณภาพสง มผลผลตตอไรสง ใชตนทนตา ทนตอการเปลยนแปลงของสภาพภมอากาศและใชนานอย

-----------------------------------

โครงการโครงการเพมทนเพมทนกองทนหมบานและชมชนเมองกองทนหมบานและชมชนเมอง ระยะท ระยะท 22

1. สาระสาคญของโครงการ กองทนหมบานและชมชนเมองเปนโครงการหนงภายใตนโยบายเศรษฐกจรากหญาของรฐบาล ทจดสรรเงนอดหนนใหแกหมบานและชมชนเมองแหงละ 1 ลานบาท ในลกษณะเงนทนหมนเวยนสาหรบสรางอาชพ เพมรายได ลดรายจาย บรรเทาเหตฉกเฉนและความจาเปนเรงดวน ตลอดจนการสรางกระบวนการเรยนรในการบรหารจดการเงนทนภายในชมชน และสงเสรมการเสรมสรางความเขมแขงใหกบหมบานและชมชนเมอง ในชวงป 2546-2549 มการเพมทนใหกบกองทนทมการบรหารจดการทดอกกองทนละ 1 แสนบาท จานวน 23,256 แหง

โครงการเพมทนกองทนหมบานและชมชนเมองระยะท 2 มวตถประสงคสอดรบกบแผนฟนฟเศรษฐกจระยะท 2 ในดานการสรางอาชพและรายไดเพอยกระดบคณภาพชวตของประชาชนในระดบชมชน (1) เพอใหหมบานและชมชนเมองมเงนทนเพมขน สรางโอกาสการเขาถงแหลงเงนของประชาชน และการรองรบความตองการเงนทนเพอการประกอบอาชพ การเปนผประกอบการหรอการทาวสาหกจชมชน รวมทงการสรางงานในทองถนบานเกดของตนเอง ตลอดจนผทผานการฝกอบรมทกษะอาชพตามโครงการตนกลาอาชพ (2) เพอลดการกยมเงนนอกระบบ และมเปาหมายในการเพมสมาชกกองทนฯ ทสามารถกเงนได ลดการกยมเงนนอกระบบของประชาชน และเพมโอกาสการเขาถงแหลงเงนทนของชมชนเพอการประกอบอาชพและสรางรายได ระยะเวลาดาเนนงานโครงการ ตงแตกมภาพนธ 2553 ถง ธนวาคม 2555 งบประมาณ 19,559.20 ลานบาท หนวยงานทรบผดชอบ ไดแก สานกงานกองทนหมบานและชมชนเมองแหงชาต

2. การตดตามประเมนผล วนท 29 กนยายน 2552 คณะรฐมนตรเหนชอบตามมตคณะกรรมการกองทนหมบานและชมชนเมองแหงชาต (ครงท 3/2552 วนท 14 กนยายน 2552) อนมตโครงการเพมทนแกกองทนหมบานและชมชนเมองระยะท 2 ทใชเงนกภายใตพระราชกาหนดใหอานาจกระทรวงการคลงกเงนเพอฟนฟและเสรมสรางความมนคงทางเศรษฐกจ พ.ศ. 2552 (พ.ร.ก. 2552) วงเงน 19,559.20 ลานบาท มหลกการคอ เพมวงเงนการลงทนแกกองทนหมบานฯ ทจดทะเบยนเปนนตบคคลแลวตามขนาดของสมาชกทระบในวนทไดรบการอนมตใหจดทะเบยนเปนนตบคคล หากไมมการระบจานวนสมาชกในการยนขอจดทะเบยนใหใชขอมลสมาชกของกองทนฯ ในวนทจดตงกองทนฯ โดย (1) กองทนทมขนาดสมาชก 50-150 คนเพมทน 200,000 บาทตอกองทน (2) กองทนทมขนาดสมาชก 151-350 คนเพมทน 400,000 บาทตอกองทน (3) กองทนทมขนาดสมาชก 351 คนขนไปเพมทน 600,000 บาทตอกองทน

มตของคณะกรรมการตดตามและประเมนผลฯ ครงท 2/2553 วนท 24 กมภาพนธ 2553 ไดมอบให สศช.ดาเนนการตดตามประเมนผลโครงการภายใตแผนปฏบตการไทยเขมแขง 2555 จานวน 5 โครงการ ประกอบดวย (1) โครงการกอสรางถนนไรฝน (2) โครงการแหลงนาขนาดเลก (3) โครงการประกนรายไดเกษตรกร รอบท 1 (4) โครงการเพมทนกองทนหมบานและชมชนเมอง และ (5) โครงการเพมทนสถาบนการเงนเฉพาะกจของรฐ

-2-



(1) ตดตามความกาวหนา ปญหา และอปสรรคในการดาเนนโครงการเพมทนใหแกกองทนหมบานและชมชนเมองภายใตแผนปฏบตการไทยเขมแขง 2555

(2) ประเมนผลผลต ประสทธภาพ ประสทธผล และปญหาอปสรรคของการดาเนนโครงการไดจรงเปรยบเทยบกบวตถประสงคและเปาหมายทกาหนด รวมทงประเมนความพงพอใจของประชาชนจากการใชประโยชนของโครงการ

(3) จดทารายงานผลการตดตามประเมนผลการดาเนนโครงการ พรอมทงขอเสนอแนะในการเรงรดหรอปรบปรงโครงการทอยระหวางดาเนนการ และประเดนเชงนโยบายสาหรบการดาเนนงานในอนาคต

2.1.2 ขอบเขตการดาเนนงาน การตดตามและประเมนผลโครงการเพมทนกองทนหมบานและชมชนเมองกาหนดเกณฑการคดเลอกโครงการตวอยาง กองทนหมบานและชมชนเมองทไดจดทะเบยนเปนนตบคคล ไดรบการจดสรรเงนกองทนเพม กบกองทนทอยระหวางการดาเนนการขอเพมเงนทน หรอกองทนฯ ทไมสามารถขอรบการเพมเงนทนได และประเมนผลสาเรจในการเพมเงนทนและเปนตวอยางทดตอการบรหารจดการกองทนฯ ควบคกบกองทนฯ ทไมมความสาเรจในการเพมเงนทนและเปนตวอยางทไมดตอการบรหารจดการกองทนฯ


ดาเนนการตดตามความกาวหนาการดาเนนงาน ปญหา/อปสรรค และประเมนการบรรลวตถประสงคของโครงการฯ ดงน

(1) ตดตามความกาวหนาการโอนเงนเพมทนฯ กบ ประเมนผลการดาเนนงานกองทนฯ ในการเพมทนใหกบสมาชก ขนตอน วธการ

(2) ประเมนผลสาเรจในการเพมทนใหกบสมาชก ในการแกปญหาเรองหนสน (โดยเฉพาะหนนอกระบบ) การเพมผลผลต รายไดทเพมขนจากเดมของสมาชกในแตละกองทน และผลกระทบในภาพรวม

(3) ประเมนผลความยงยนการดาเนนงานใหมประสทธภาพ


การประเมนผลโครงการจะใช Goal Based Approach และ CIPP Model มาประยกตใชในการประเมนผล โดยใชขอมลจากหนวยงานรบผดชอบโครงการ และผลการสารวจภาคสนาม ดงน

-3-

2.2.1 ตวชวดและเกณฑการประเมนการบรรลวตถประสงค

ตวชวดผลกระทบ เกณฑประเมน แหลงขอมล เพอสรางโอกาสการเขาถงแหลงเงนทนของประชาชน และการรองรบความตองการเงนทนเพอการประกอบอาชพ การเปนผประกอบอาชพหรอการทาวสาหกจชมชน 1) ระดบผลกระทบเชงบวกตอการประกอบอาชพททา

อยในปจจบน คะแนนเฉลย 3.0 ขนไป สมภาษณผกกองทน

2) ระดบผลกระทบเชงบวกตอการประกอบอาชพใหม คะแนนเฉลย 3.0 ขนไป สมภาษณผกกองทน การสรางงานในทองถน 3) การทาใหมงานทา (ลดการวางงาน) คะแนนเฉลย 3.0 ขนไป สมภาษณผกกองทน เพอลดการกยมเงนนอกระบบ 4) การแกไขปญหาหนนอกระบบ คะแนนเฉลย 3.0 ขนไป สมภาษณผกกองทน

หมายเหต เกณฑการประเมนผลกระทบโครงการเพอสะทอนการบรรลวตถประสงคจาแนกไดดงน 1. กรณทโครงการกาหนดเปาหมายไว จะใชเปาหมายโครงการเปนเกณฑผานการประเมน 2. กรณทโครงการไมไดกาหนดเปาหมาย จะแบงคะแนนเปน 5 ระดบ ตงแต 1-5 โดยใชระดบคะแนน จากการประมวลผลตวชวดจากผลการสารวจภาคสนาม ทระดบ 3.0 ขนไป เปนเกณฑผานการประเมน


ประเดนการประเมน ตวชวด/ขอมลวเคราะห แหลงขอมล 1. บรบท (Context) พจารณาหลกการและเหตผล ความจาเปนทตอง

ดาเนนโครงการ ประเดนปญหา และความเหมาะสมของเปาหมายโครงการ

- ขอมลทตยภม

2. ปจจยนาเขา (Input) 1) งบประมาณในการดาเนนงานเพมทน 2) บคลากรดาเนนการ

- ขอมลทตยภม - สมภาษณเจาหนาททเกยวของ - ขอมลทตยภม - สมภาษณเจาหนาททเกยวของ

3.กระบวนการ (Process) 1) บคลากรดาเนนการ - ขอมลทตยภม - สมภาษณเจาหนาทรฐทเกยวของ

2) หลกเกณฑการกาหนดขนาดของการเพมทนในกองทนขนาดตางๆ

- ขอมลทตยภม - สมภาษณเจาหนาทของรฐทเกยวของ

3) หลกเกณฑการใหกของกองทน - ขอมลปฐมภม - สมภาษณคณะกรรมการกองทน

4) การตดตามการใชเงนก - ขอมลปฐมภม - สมภาษณคณะกรรมการกองทน

5) ระยะเวลาการพจารณาเงนก - ขอมลปฐมภม - สมภาษณคณะกรรมการกองทน

6) ความยตธรรมในการพจารณาเงนก - ขอมลปฐมภม - สมภาษณคณะกรรมการกองทน

7) ความโปรงใสในการปฏบตหนาทของคณะกรรมการบรหารกองทน

- ขอมลปฐมภม สมภาษณคณะกรรมการกองทน

8) การมสวนรวมของสมาชกในการคดเลอกคณะกรรมการบรหารกองทน


9) การมสวนรวมของสมาชกในการบรหารกองทน


-4-

ประเดนการประเมน ตวชวด/ขอมลวเคราะห แหลงขอมล 10) การรบฟงความคดเหนของสมาชก - ขอมลปฐมภม

- สมภาษณคณะกรรมการกองทน 11) การบรหารของคณะกรรมการกองทน

โดยรวม - ขอมลปฐมภม - สมภาษณคณะกรรมการกองทน

12) ปญหาการทจรต - ขอมลปฐมภม - สมภาษณคณะกรรมการกองทน

13) การตดตามและประเมนผล

- ขอมลปฐมภม - สมภาษณเจาหนาททเกยวของ

4. ผลผลต (Product) 1) จานวนหมบานทไดรบการเพมทน - ขอมลทตยภม

2) จานวนผทไดรบเงนกจากกองทน - ขอมลปฐมภม - สมภาษณคณะกรรมการกองทน

หมายเหต : ขอมลทตยภมหมายถงขอมลทมการแจกแจงความถแลว และถกนามาใชในการตดตามประเมนผลโครงการ โดยไดจากหนวยงานตางๆ ทเกยวของ ขอมลความเปนมา/รายละเอยดโครงการ สญญาจางผรบเหมากอสราง แผนผงทตงโครงการ รายงาน/ขอมลความกาวหนาการดาเนนโครงการตงแตเรมตนจนสนสดโครงการจากหนวยงานเจาของโครงการ


2.3.1 ศกษาทบทวนจากเอกสารทเกยวของ ทงจากเอกสารโครงการ มตคณะรฐมนตร รายงานการศกษาผลกระทบจากโครงการ รวบรวมขอมลความกาวหนาผลการดาเนนงานจากสานกงานคณะกรรมการกองทนหมบานและชมชนเมองแหงชาต เพอนามาใชกาหนดตวชวด และสรปผลการดาเนนงานโครงการ

2.3.2 สารวจขอมลภาคสนาม

จางบรษททปรกษาทาการสารวจกองทนหมบาน ในชวง 6 เดอน ตงแตเดอนสงหาคม 2553 ถงมกราคม 2554 โดยเกบตวอยางจากผทมสวนเกยวของกบโครงการกองทนหมบานและชมชนเมองทกภาค จานวน11,430 ตวอยาง แบงเปนคณะกรรมการกองทน 1,905 ตวอยาง และสมาชกกองทนจานวน 9,525 ตวอยาง จงหวดทใชเปนตวแทนในแตละมภาค ดงน ภาคเหนอ ทเชยงราย และนครสวรรค ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ ทนครราชสมา และอดรธาน ภาคกลาง ทกาญจนบร และ สระแกว ภาคใต ทชมพร ระนอง และ นครศรธรรมราช


ความกาวหนาในการดาเนนโครงการเพมทนกองทนหมบานและชมชนเมอง กองทนเปาหมายทจะเพมทนม 79,255 กองทน กระจายอยในทกภาค ไดดาเนนการเพมทนแลว 7 ครง จานวน 70,011 กองทน คดเปนรอยละ 88.44 ของจานวนกองทนเปาหมาย วงเงน 16,633.4 ลานบาท หรอรอยละ 85.04 ของวงเงนงบประมาณทตงไวสาหรบการเพมทนรวม 19,559.2 ลานบาท และกองทนทยงไมไดเพมทนอก 9,164 กองทน เปนกองทนทไมขอเพมทน 356 กองทน และขอเพมทนแตมคณสมบตไมครบถวนจานวน 8,808 กองทน สวนใหญเปนกองทนฯ ทไมสามารถจดทะเบยนได เนองจากมหนคางชาระจานวนมาก หรอไมสามารถปดงบการเงนได เปนตน

-5-

ตารางท 1 ผลการดาเนนโครงการเพมทนกองทนหมบานและชมชนเมอง ระยะท 2 (กนยายน 2553)

ภาค จานวนกองทน

จานวนกองทนทจดทะเบยนนตบคคลแลว

การเพมทนกองทนหมบานฯ ระยะท 2

จานวนกองทน

รอยละ วงเงนเพมทน (ลานบาท)

รอยละ ของกองทนทงหมด

ของกองทนทจดทะเบยน

นตบคคลแลว 1) เหนอ 17,052 16,792 16,246 95.27 96.75 4,061.60 20.77 2) ตะวนออกเฉยงเหนอ 33,837 33,354 32,687 96.60 98.00 7,460.80 38.14 3) กลาง 17,638 16,802 14,985 84.96 89.19 3,539.20 18.09 4) ใต 9,038 7,217 5,979 66.15 82.85 1,520.0 7.77 5) กรงเทพมหานคร 952 581 106 11.13 18.24 26.0 0.13 6) ชมชนทหาร 738 582 88 11.92 15.12 25.80 0.13

รวม 79,255 75,328 70,091 88.44 93.05 16,633.40 85.04

ทมา : สานกงานกองทนหมบานและชมชนเมองแหงชาต ณ เดอนกนยายน 2553

การชาระคนเงนก และหนคางชาระ จากการศกษาของสานกงานกองทนหมบานและชมชนเมองแหงชาต รวมกบสถาบนการเงน หนวยงาน และสถาบนการศกษา ในชวงป 2547-2549 พบวาผกเงนจากกองทนหมบานและชมชนเมองแหงชาต สามารถชาระหนคนกองทนมแนวโนมทลดลงจากรอยละ 95.26 ในป 2547 เปนรอยละ 92.85 และ 88.26 ในป 2548 และ 2549 ตามลาดบ และผลการศกษาของ สศช. โดยบรษท เอกเซลเลนท บสเนส แมเนจเมนท จากดในป 2553 พบวาความสามารถชาระหนคนกองทน เทากบรอยละ 77.3

ตารางท 2 การประเมนผลชาระคนเงนกและหนคางชาระของกองทนหมบานและชมชนเมอง

หนวยงาน ป 2547 ป 2548 ป 2549 ป 2553(1)

ชาระคน คางชาระ ชาระคน คางชาระ ชาระคน คางชาระ ชาระคน คางชาระ 1) สานกงานกองทนหมบานฯ

(สทบ.) 95.26 4.74 92.85 7.15 88.26 11.74 77.30 22.70

2) สถาบนวจยเพอพฒนาประเทศไทย

94.00 6.00

3) สานกงานตรวจเงนแผนดน 83.00 17.00 4) กรมการพฒนาชมชน 95.93 4.07 5) รศ.เรองวทย เกษสวรรณ

(ม.อบลฯ) 95.70 4.30

ทมา : สานกงานกองทนหมบานและชมชนเมองแหงชาต หมายเหต : (1) บรษท เอกเซลเลนท บสเนส แมเนจเมนท จากด


3.2.1 การดาเนนโครงการบรรลวตถประสงคดานการสงเสรมอาชพและสามารถแกปญหาหนนอกระบบไดบางสวน กองทนหมบานและชมชนเมอง ไดรบการจดสรรเงนจากเงนกภายใต พ.ร.ก. 2552 แลว และไดใหสมาชกกไปลงทนประกอบอาชพเปนหลก ไมไดใชเพอการลดหนนอกระบบตามวตถประสงคของแผนปฏบตการไทยเขมแขง 2555 เนองจาก 1) ไดรบการ

-6-

จดสรรไมสอดคลองกบรอบบญชกองทนฯ ทสงคนเงนกใหกบกองทนฯ ในชวงปลายป และทางคณะกรรมการฯ ยงไมสามารถดาเนนการไดสาหรบผทไมสามารถชาระหนเงนก และจาเปนตองพงเงนทนนอกระบบเพอมาปดบญช ซงตองใชระยะเวลาในการสารวจขอมลภายในหมบาน/ชมชน 2) เงนกจากกองทนฯ นาไปชาระหนนอกระบบไดบางสวนคดเปนรอยละ 60.0 ของผเปนหนนอกระบบทงหมด (175,495 คน) หรอประมาณ 105,297 คน เนองจากมภาระหนสง โดยชวยประหยดคาดอกเบยเงนกนอกระบบไดเฉลยเดอนละ 3,289.60 บาทตอราย

3.2.2 การเพมทนเปนการสรางโอกาสการเขาถงแหลงเงนทนสาหรบผกยมรายใหมและขาดแคลนเงนทน มผลใหสมาชกกองทน ทไมเคยไดรบการพจารณาใหกเงนมากอนไดรบโอกาสในการกเงนถงกวาครง (รอยละ 52) ของจานวนผทไดรบการพจารณาใหกเงนกองทน หลงจากรฐบาลเพมเงนกองทน แสดงวาโครงการฯ บรรลวตถประสงคในการเพมโอกาสใหประชาชนเขาถงแหลงเงนทนมากขน เนองจากการเขาถงแหลงทนในระบบ เชน สถาบนการเงนตางๆ ตองมหลกทรพยคาประกน และเงอนไขตางๆ การเพมทนครงนทาใหสมาชกทไมเคยไดรบเงนกจากกองทนเรมแรก (ลานบาท) สามารถไดรบเงนกเพมขนอกประมาณ 4,821,498 คน ไดรบเงนกเฉลยคนละ 15,625.67 บาท โดยอยในกลมกองทนขนาดเลกทมสมาชก 50-150 คน มากทสด จานวนประมาณ 3,860,524 คนหรอรอยละ 80.1 ของผกรายใหมทงหมดและไดรบเงนกเฉลยคนละ 15,597.14 บาท

ตารางท 3 จานวนผกรายใหมและจานวนเงนกทไดเฉลยตอราย จาแนกตามขนาดกองทน

ขนาดของกองทน 50-150 คน 151-350 คน 351 คนขนไป รวม/เฉลย สดสวนผไดรบเงนก (%) จานวนผไดรบเงนก (คน)

81.0 7,481,635 (81.0%)

18.2 1,681,059 (18.2%)

0.8 73,892 (0.8%)

100.0 9,236,586 (100.0%)

สดสวนผกรายใหม (%) สดสวนผกรายใหม (คน)

51.6 3,8760,524

(80.1%)

55.2 977,944 (19.2%)

44.7 33,030 (0.7%)

52.2 4,821,498 (100.0%)

เงนกทไดเฉลย/ราย (บาท) 15,597.4 15,773.65 15,144.74 15,625.67

ทมา : สศช. โดย บรษท เอกเซลเลนท บสเนส แมเนจเมนท จากด

3.2.3 สมาชกกองทนฯ ใชเงนกไมตรงตามวตถประสงคกวารอยละ 20 เปนสาเหตสาคญของหนเสยและขาดวนยทางการเงน กองทนฯ ทบรหารจดการแบบมประสทธภาพนอยมกใหพวกพองหรอเครอญาตก โดยไมมการตดตามวาผกนาเงนไปใชตรงตามวตถประสงค ทาใหเกดหนเสย โดยเฉพาะกองทนฯ ทไมมกลไกในการฟนฟอาชพ เมอสมาชกไดเงนไปใชหนนอกระบบแลวและไมสามารถหารายไดเพม กจะกหนนอกระบบ ทาใหเปนหนเพมขนทงในระบบและนอกระบบ กองทนฯ รอยละ 68.2 จะมการตดตามการใชเงนกของสมาชกโดยเฉลยปละ 1-2 ครง และพบวาผกนาเงนไปใชตรงตามวตถประสงครอยละ 78.54

4. ปญหา/อปสรรค 4.1 การเขาถงกองทนฯ ยงมปญหาและอปสรรค สมาชกบางสวนเหนวายงมปญหาและอปสรรค

สาหรบการกยมเงน ไดแก 1) เงนกทไดรบไมเพยงพอกบความจาเปนทตองใชจรง เนองดวยขอจากดดานเงนทนของกองทนฯ และจานวนสมาชกทมมากตองมการกระจายเงนใหทวถง 2) อตราดอกเบยเงนกบางกองทนฯ มอตราสงถงรอยละ 12 ตอป ขณะทบางกองทนคดดอกเบยรอยละ 2 ตอป เปน

-7-

การไดเปรยบเสยเปรยบดานตนทนการเงน สาหรบสมาชกกองทนทตองกในอตราดอกเบยทสงกวา 3) ระยะเวลาผอนชาระหนคนเงนก กาหนดใหชาระทงหมดภายในเวลา 1 ป เมอถงกาหนดและไมสามารถหาเงนมาใชหนได ทาใหตองกเงนนอกระบบมาชาระกอน แลวกกเงนกองทนฯ ไปชาระหนนอกระบบ และ 4) หลกประกนเงนก ทใหสมาชกรวมกนคาประกนถาสมาชกคาประกนหนแลวไมสามารถคาประกนเพมได ทาใหสมาชกอนทจะกใหมหาผคาประกนยาก

4.2 การขาดองคความรและเครองมอในการบรหารจดการ จากการสารวจขอมลในภาคสนามสามารถสรปปญหา/อปสรรค ดงตอไปน 1) การดาเนนงานกองทนฯ ขาดแคลนเครองมอ/อปกรณททนสมย เชน เครองคอมพวเตอร เปนตน และบคลากรทมความรความชานาญในการใชเครองมอ/อปกรณททนสมย และ 2) ขาดการสรางองคความรในการบรหารจดการกองทนฯ ใหแกคณะกรรมการกองทนฯ โดยเฉพาะการจดทาบญช และการบรหารความเสยงจากการใหกยมเงน เปนตน 3) การจดสรรเงนกใหสมาชกไมคานงถงความจาเปนของสมาชก มลกษณะเออตอพวกพอง สรางปญหาหนเสยใหกองทน และ 4)ขาดการสรางความเขาใจเกยวกบการดาเนนการกองทนฯ ใหสมาชกไดรบรอยางทวถง

5. ขอเสนอแนะ กองทนหมบานและชมชนเมองเปนเครองมอในการกระจายโอกาสใหแกประชาชนทขาดแคลนเงนทนเพอ

การประกอบอาชพในการสรางรายไดใหกบตนเองและครอบครว และเปนเครองมอทมประสทธภาพในการเสรมสรางความเขมแขงของหมบานและชมชนเพอการพฒนาในดานตางๆ อยางกวางขวาง จงควรปรบปรงแนวทางการดาเนนงานในระยะตอไป ดงน

5.1 บรหารจดการกองทนสการเปนสถาบนการเงนชมชน การทจะทาใหกองทนฯ มขดความสามารถในการใหบรการดานเงนทนแกชาวบานในชมชน เพอเสรมสรางอาชพและโอกาสในการยกระดบความอยดกนดใหเกดขนในชมชน กองทนฯ ตองไดรบการพฒนาในหลายๆ ดาน ดงน 1) ปรบปรงการบรหารจดการกองทนฯ ใหเปนแหลงเงนทนทมประสทธภาพในการลดปญหาความเหลอมลาทางเศรษฐกจและสงคมภายในชมชน ดวยการฝกอบรมอาสาสมครทปรกษาทางการเงนประจาหมบานหรอหมอหนทาหนาทใหการอบรมดแลบญชครวเรอน และมเงอนไขวาสมาชกกองทนตองมการจดทาบญชครวเรอนถงจะมสทธกเงน 2) พฒนาบคลากรดานการบรหารจดการ การวเคราะหความเสยงทางการเงน การจดทาบญชงบดลเพอนามาปฏบตงานกองทนใหมประสทธภาพมากยงขน โดยเฉพาะผทผานการฝกอบรมทกษะอาชพตามโครงการตนกลาอาชพ 3) พฒนากองทนหมบานใหเปนสถาบนทางการเงนของชมชนโดยสมาชกสามารถฝากเงนเพอขยายการลงทนจากการปลอยกใหประชาชน เปนการสรางภมคมกนทางการเงนใหเกดขนในชมชน และนาไปสชมชนเขมแขงในทสด

5.2 นโยบายตองอยบนพนฐานทแตละกองทนฯ มความสามารถในการบรหารจดการตนเอง จาเปนทจะตองสรางกลไก กระบวนการ ใหการดาเนนงานโครงการมประสทธภาพในประเดนตางๆ ดงน 1) นโยบายภาครฐในการเพมเงนทนใหกบสมาชกกองทนฯ ไดกยมเปนการเพมชองทางการเขาถงแหลงทน โดยเฉพาะสมาชกทไมมทรพยสนทเปนหลกทรพยคาประกนเงนกในสถาบนการเงนในระบบได ควรเปนไปตามความตองการของแตละกองทนทมความแตกตางกนในความตองการเงนทนและประสทธภาพการดาเนนการของแตละกองทน 2) กองทนฯ ควรกาหนดอตราดอกเบย วงเงนกยม เงอนไขการชาระคน และหลกประกน ใหมความยดหยนสาหรบผดอยโอกาสในการเขาถงกองทนฯ 3) การผอนชาระคน ควรกาหนดใหผกผอนชาระคนทกเดอนพรอมดอกเบยและผอนชาระใหเสรจสนภายใน 3-5 ป 4) นาวฒนธรรมการชวยเหลอกนในสงคมมาเปนเครองมอในการดแลคนในชมชนทเปนคนด ขาดทนทรพยในการประกอบอาชพ ใหไดรบเงนกจากกองทนฯ แตไมสามารถชาระ

-8-

หนไดตามกาหนดจากเหตสดวสย โดยสมาชกอาจรวมมอกนชวยเหลอ เปนการแสดงใหเหนวาคนในสงคมชนบท มความโอบออมอารเออเฟอเผอแผกน

5.3 ความยงยนของกองทนหมบานและชมชนเมอง จาเปนทจะตองสรางเครอขายทเปนกลไก กระบวนการดาเนนการอยางตอเนองในประเดนตางๆ ดงน 1) ดาเนนโครงการพเลยงกองทน โดยจดใหมอาสาสมครพเลยงกองทนหมบานฯ เนนกลมทมระดบการศกษาสงในชมชน อาจขอความรวมมอจากบรษทหางรานเอกชนหรอขาราชการเขามาอบรมและอาสาสมครเปนพเลยงกองทนฯ ในดานการจดทาบญชหรอใหขอแนะนาดานการบรหารจดการใหกบคณะกรรมการกองทนเพอใหการดาเนนการมประสทธภาพมากขน 2) ปรบปรงการดาเนนงานของกองทน ใหมหลกการบรหารจดการท ด เชน ความยตธรรมในการพจารณาเงนก ความโปรงใสในการปฏบตหนาทของคณะกรรมการกองทน การมสวนรวมของสมาชกในการคดเลอกคณะกรรมการกองทนและบรหารกองทน การรบฟงความคดเหนของสมาชกตอการบรหารงานของคณะกรรมการกองทน เปนตน และกาหนดใหผนาชมชน (กานน ผใหญบาน) ทเปนกรรมการหมบาน ไดเขารวมเปนกรรมการกองทนฯ โดยตาแหนง เพอรวมตรวจสอบการดาเนนงานกองทน ใหมความโปรงใส สจรต ยตธรรม 3) จดจางสถาบนอดมศกษาเพออบรมกองทนหมบานใหมความรทางดานการเงน ระบบบญช คอมพวเตอร และการปลอยสนเชอ โดยมการตดตามประเมนผลตอเนอง จะทาใหไดกองทนทเขมแขงเพมขน

5.4 สรางแรงจงใจนาทนทางสงคมทมอยในชมชนมาใชประโยชน เนองจากการบรหารจดการกองทนฯ ดาเนนการในรปของคณะกรรมการฯ มประมาณ 10 คน เลอกมาจากสมาชกอยในวาระ 2 ป คณะกรรมการกองทนฯ จะตองเปนผเสยสละ เพราะมผลตอบแทนไมมาก ไดรบสวนแบงจากผลกาไรจากการดาเนนงานประมาณรอยละ 10-15 หรอปละ 1,000 บาท/คน ทาใหขาดแรงจงใจในการสมครเขาเปนคณะกรรมการกองทนฯ เมอเลอกตงใหมกมกจะไดคณะกรรมการชดเดมมาบรหาร สงผลใหรปแบบการบรหารจดการกองทนฯ ไมมการเปลยนแปลงหรอพฒนาขน ดงนนเพอเปนการจงใจสงเสรมใหคนในชมชนทมจตสาธารณะเขามาเปนอาสาสมครทางานเพอสงคม สงเสรมการใชความรในการบรหารจดการกองทนใหเกดการพฒนาขน ควรพจารณาจดสรรงบประมาณสนบสนนการปฏบตงานของคณะกรรมการกองทนฯ ทมความรความสามารถ เชน กองทนละ 20,000 บาทตอป หรอจดสรรจากผลกาไร เปนตน เพอเปนคาบรหารและคาตอบแทนกรรมการกองทนในอตราทเหมาะสม

-------------------------------

โครงการโครงการเพมทนสถาบนการเงนเฉพาะกจของรฐเพมทนสถาบนการเงนเฉพาะกจของรฐ

1. สาระสาคญของโครงการ ประเทศไทยไดรบผลกระทบจากวกฤตเศรษฐกจโลกในชวงปลายป 2551 ทาใหภาคการผลตและภาค

บรการขาดสภาพคลอง คณะรฐมนตรจงไดอนมตใหกระทรวงการคลงเพมทนใหกบสถาบนการเงนเฉพาะกจของรฐ 5 แหง ไดแก ธนาคารเพอการเกษตรและสหกรณการเกษตร (ธ.ก.ส.) ธนาคารอาคารสงเคราะห (ธอส.) ธนาคารเพอการสงออกและนาเขาแหงประเทศไทย (ธสน.) ธนาคารพฒนาวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอม (ธพว.) และบรรษทประกนสนเชออตสาหกรรมขนาดยอมแหงประเทศไทย (บสย.) ในวงเงน 1.45 หมนลานบาท ภายใตแผนปฏบตการไทยเขมแขง 2555 โดยมวตถประสงคเพอ 1) ใหสถาบนการเงนเฉพาะกจของรฐมความสามารถในการเพมการปลอยสนเชอใหแกผประกอบการทกประเภทสามารถประกอบกจกรรมเพมเตม เพอบรรเทาความเดอดรอนของภาคการผลตและภาคบรการ เปนการเพมปรมาณเงนเขาสระบบเศรษฐกจ เพมสภาพคลองและขบเคลอนใหการลงทนภาคเอกชนฟนตวไดเรวขน 2) ยกระดบรายไดและคณภาพชวตในระดบชมชน

การจดสรรงบประมาณใหสถาบนการเงนเฉพาะกจของรฐทง 5 แหง แบงเปน ธ.ก.ส. 2,000 ลานบาท ธอส. 3,000 ลานบาท ธสน. 5,000 ลานบาท ธพว. 2,500 ลานบาท และ บสย. 2,000 ลานบาท

2. การตดตามประเมนผล คณะกรรมการตดตามและประเมนผลการดาเนนโครงการตามแผนปฏบตการไทยเขมแขง 2555 ไดมการ

ประชมครงท 2/2553 เมอวนท 24 กมภาพนธ 2553 ทประชมเหนชอบให สศช. ในฐานะฝายเลขานการฯ ดาเนนการตดตามและประเมนผลในสวนของการเพมปรมาณสนเชอของสถาบนการเงนเฉพาะกจของรฐทรวมโครงการ 5 สถาบนการเงน



(1) ตดตามประเมนผลความหนาและการดาเนนงานโดยศกษาการเพมปรมาณสนเชอของสถาบนการเงนเฉพาะกจทรวมโครงการ 5 สถาบนการเงน

(2) ประเมนผลทเกดขนหลงจากทสถาบนการเงนเฉพาะกจไดทาการเพมทนเสรจเรยบรอยแลว

2.1.2 ขอบเขตการดาเนนงาน การศกษารายงานเอกสารทเกยวของ ไดแก มตคณะรฐมนตร รายงานประจาปของสถาบนการเงน และสมภาษณเจาหนาทของสถาบนการเงนเฉพาะกจของรฐทง 5 แหง เพอตดตามและประเมนผลการปลอยสนเชอของสถาบนการเงน อาท การปลอยกเพม จานวนผไดรบสนเชอจากสถาบนการเงน

2.1.3 กรอบการตดตามประเมนผล ดาเนนการตดตามความกาวหนาการดาเนนงาน และประเมนการบรรลวตถประสงคของโครงการ ดงน

(1) พจารณาหลกการและเหตผล ความจาเปนทตองดาเนนโครงการ ประเดนปญหา

-2-

(2) ความเหมาะสมของเปาหมายโครงการ อาท งบประมาณในการดาเนนงานเพมทน หลกเกณฑการกาหนดขนาดของการเพมทน

(3) การตดตามและประเมนผลการใหสนเชอของสถาบนการเงนฯ การใหกเพมและจานวน ผไดรบสนเชอจากสถาบนการเงนฯ

2.2 กรอบแนวคดการศกษา ประเมนโครงการโดยใชแนวคด Goal Based Approach และ CIPP model ในการกาหนดตวชวดสาหรบการประเมนผล ดงน

2.2.1 ตวชวดและเกณฑการประเมนการบรรลวตถประสงค ตวชวดผลกระทบ เกณฑประเมน แหลงขอมล

1) จานวนสถาบนทไดรบการเพมทน จานวนสถาบนทเพมทนไมนอยกวา 5 แหง ขอมลทตยภม สมภาษณเจาหนาทสถาบนการเงน สมภาษณเจาหนาทภาครฐทเกยวของ

2) อตราสวนเงนกองทนตอสนทรพยเสยง อตราสวน BIS สงในระดบทสามารถขยายสนเชอตามเปาหมาย

ขอมลทตยภม สมภาษณเจาหนาทสถาบนการเงน สมภาษณเจาหนาทภาครฐทเกยวของ

3) ยอดสนเชอสงสดทสามารถปลอยไดตามเงอนไขมาตรฐานการรกษาระดบเงนกองทนตอสนทรพยเสยง

ยอดสนเชอสงสดทสามารถปลอยกไดเปนไปตามเปาหมาย


4) ยอดสนเชอจรงทปลอยไดจรง ยอดสนเชอจรงทปลอยกไมตากวาเปาหมาย


5) ความสอดคลองกบความตองการ สอดคลองกบความตองการของทกสถาบนการเงน



ประเดนการประเมน ตวชวด/ขอมลวเคราะห แหลงขอมล 1. บรบท (Context) 1) พจารณาหลกการและเหตผล ความ

จาเปนทตองดาเนนโครงการ ประเดนปญหา และความเหมาะสมของเปาหมายโครงการ


2. ปจจยนาเขา (Input) 1) งบประมาณในการดาเนนงานเพมทน


3. กระบวนการ (Process) 1) หลกเกณฑการกาหนดขนาดของการเพมทน


2) การทาขอตกลงกบสถาบนการเงนทไดรบการเพมทน


3) การตดตามการปลอยสนเชอของสถาบนการเงน


4) การตดตามและประเมนผล ขอมลทตยภม สมภาษณเจาหนาทสถาบนการเงน สมภาษณเจาหนาทภาครฐทเกยวของ

-3-

ประเดนการประเมน ตวชวด/ขอมลวเคราะห แหลงขอมล 4. ผลลพธ (Product) 1) จานวนสถาบนการเงนทไดรบการ

เพมทน ขอมลทตยภม สมภาษณเจาหนาทสถาบนการเงน สมภาษณเจาหนาทภาครฐทเกยวของ

2) จานวนสนเชอทสถาบนการเงนสามารถปลอยกเพม


3) จานวนผไดรบสนเชอจากสถาบนการเงน


หมายเหต : ขอมลทตยภม หมายถง ขอมลทมการแจกแจงความถแลว และถกนามาใชในการตดตามประเมนผลโครงการ โดยไดจากหนวยงานตางๆ ทเกยวของ ไดแก ขอมลความเปนมา/รายละเอยดโครงการ แผนทตงโครงการ รายงาน/ขอมลความกาวหนาการดาเนนโครงการตงแตเรมตนจนสนสดโครงการ จากหนวยงานเจาของโครงการ

2.3 วธการตดตามประเมนผล มแนวทางการดาเนนการดงน

2.3.1 ทบทวนเอกสาร โดยการรวบรวมขอมลจากเอกสารทเกยวของ ทงมตคณะรฐมนตรทเกยวของกบโครงการ รายงานการปฏบตงานของหนวยงานเจาของโครงการ รายงานการตดตามและประเมนผลโครงการ

2.3.2 การสารวจขอมลภาคสนาม ทาการสารวจผเกยวของกบโครงการดวยการสมภาษณเจาหนาทสถาบนการเงน จานวนไมนอยกวา 5 ราย และเจาหนาทภาครฐทเกยวของ จานวนไมนอยกวา 3 ราย


3.1.1 การเบกจายเงนสนเชอของธนาคารเฉพาะกจฯ ในป 2552 และป 2553

(1) ในป 2552 สถาบนการเงนเฉพาะกจของรฐ ไดแก ธกส. ธอส. ธสน. และ ธพว. ไดอนมตสนเชอแกผกจานวน 3,812,886 ราย รวม 673,214 ลานบาท ซงเกนกวาเปาหมายทกาหนด 650,700 ลานบาท แตสามารถเบกจายเงนกไดเพยง 600,192 ลานบาท คดเปนรอยละ 92.24 ของสนเชอ ธกส. สามารถใหสนเชอไดสงสด

ตารางท 1 เปาหมายการปลอยสนเชอ และการเบกจายสนเชอ ของสถาบนการเงนเฉพาะกจของรฐ ในป 2552

ธนาคาร เปาหมายสนเชอ ขออนมต เบกจาย

จานวนเงน (ลานบาท)

เบกจายเทยบกบเปาหมาย

(%) จานวนเงน (ลานบาท)

จานวนเงน (ลานบาท)

จานวนราย

1. ธ.ก.ส. 470,000 455,061 3,597,214 455,061 96.82 2. ธอส. 100,000 130,129 210,416 95,228 95.23 3. ธสน. 37,200 54,298 557 24,910 66.96 4. ธพว. 43,500 33,766 4,699 24,993 57.46

รวม 650,700 673,254 3,812,886 600,192 92.24 ทมา : สานกเศรษฐกจการคลง วนท 8 เมษายน 2553

-4-

(2) ป 2553 สถาบนการเงนเฉพาะกจฯ ทงหมดมเปาหมายสนเชอรวม 556,175 ลานบาท และระหวาง 1 มกราคม- 4 เมษายน 2553 สถาบนการเงนเฉพาะกจไดอนมตสนเชอไปแลวจานวน 1,731,771 ราย วงเงนทอนมตเบกจายรวม 164,798.6 ลานบาท หรอรอยละ 29.63 ของเปาหมายการปลอยกตามแผนธรกจทนบรวมสวนทเพมทนของสถาบนการเงนแลว

ตารางท 2 การเบกจายเงนสนเชอของธนาคารเฉพาะกจ ของสถาบนการเงนเฉพาะกจของรฐ ในป 2553

ธนาคาร

การเพมทน (ลานบาท)

เปาหมายการปลอยสนเชอของป 53 (ลานบาท)

จานวนรายทจดทาเบกจายระหวางป

53 (ราย)

จานวนเงนทอนมตเบกจายระหวางป 53 (ลานบาท)

รอยละตอเปาหมาย

1. ธ.ก.ส. 2,000 420,000 1,695,636 140,951.00 33.56 2. ธอส. 3,000 77,175 35,656 21,362.93 27.68 3. ธสน. 5,000 24,200 23 486.79 2.01 4. ธพว. 2,500 34,800 456 1,997.88 5.74 5. บสย. 2,000 - - - -

รวม 14,500 556,175 1,731,771 164,798.60 29.63

ทมา : สานกเศรษฐกจการคลง วนท 8 เมษายน 2553

3.1.2 ความกาวหนาการดาเนนการของสถาบนการเงนเฉพาะกจของรฐ

(1) ธนาคารเพอการเกษตรและสหกรณการเกษตร (ธ.ก.ส.)

(1.1) การดาเนนการตามนโยบายของรฐบาล ธ.ก.ส. ไดดาเนนโครงการประกนรายไดเกษตรกรประจาป 2552/53 สาหรบผปลกมนสาปะหลง ขาวโพดเลยงสตว และขาวเปลอก รอบท 1 คณะรฐมนตรมมตเมอวนท 26 พฤษภาคม 2552 และวนท 21 กรกฎาคม 2553 ให ธ.ก.ส.ทาสญญากบเกษตรกรผไดรบการรบรองจากกระทรวงเกษตรฯ แลว และจายเงนชดเชยสวนตางราคาใหแกเกษตรกร ธ.ก.ส. ไดคาบรหารโครงการ 350 - 380 บาทตอเกษตรกร 1 ราย และคณะรฐมนตรมมตเมอวนท 13 ตลาคม 2552 เหนชอบใหใชวงเงนตามแผนปฏบตการไทยเขมแขง 2555 วงเงน 40,000 ลานบาท สาหรบจายเงนชดเชยใหเกษตรกรภายใตโครงการฯ จนถงสนเดอนมนาคม 2552 ธ.ก.ส. ไดสารองจายเงนใหเกษตรกรแลว 35,382 ลานบาท และไดรบชาระคนจากรฐบาลแลว 29,582 ลานบาท

ในป 2552 ธ.ก.ส. ไดดาเนนการในโครงการอนๆ ไดแก โครงการฟาสตแทรกเพอฟนฟเศรษฐกจไทย ตงแต 1 กนยายน 2552 ประกอบดวย (1) สนเชอเงนดวนเพอเพมสภาพคลองใหเกษตรกร (2) สนเชอ 108 อาชพ ทเพมสภาพคลองในการประกอบอาชพนอกภาคการเกษตร (3) สนเชอเพอรอการขายผลผลต สนบสนนโครงการประกนรายไดเกษตรกร และ (4) สนเชอเพมประสทธภาพการผลต มการปลอยสนเชอภายใตโครงการวงเงนรวม 25,136 ลานบาท นอกจากน ไดดาเนนโครงการแกไขปญหาหนสนภาคประชาชน เพอชวยเหลอใหประชาชนทมหนนอกระบบเขาเปนหนในระบบ จดบรการสนเชอทเปนประโยชนตอเกษตรกรและผใชแรงงาน เชน สนเชอสานฝนแรงงานคนถน สนเชอพฒนาคณภาพชวต สนเชอเพอไปทางานตางประเทศ สนเชอรบซอลดเชคคาบารงออยทโรงงานนาตาลเปนผสงจาย สนเชอสหกรณออมทรพย เปนตน

-5-

(1.2) ผลการดาเนนการทสาคญ

1) ฐานะทางการเงนของ ธ.ก.ส. ในป 2552 เปรยบเทยบกบป 2551 มสนทรพยรวม 764,945 ลานบาท หรอเพมขนรอยละ 11

2) ผลประกอบการป 2552 เปรยบเทยบกบป 2551 มกาไรสทธ 7,821 ลานบาท หรอกาไรสทธเพมขน 903 ลานบาท สงกวาเปาหมายตามแผนธรกจรอยละ 47

3) เงนกองทนในป 2552 ม 73,557 ลานบาท สงกวาเงนกองทนป 2551 ทม 62,822 ลานบาท เนองจาก ธ.ก.ส. มกาไรสทธ 7,821 ลานบาท และไดรบการเพมทนตามแผนปฏบตการไทยเขมแขง 2555 วงเงน 2,000 ลานบาทในเดอนกนยายน 2552 ทาใหอตราสวนเงนกองทนตอสนทรพยเสยง (BIS Ratio) อยทระดบ 13.81 สงกวาเกณฑความมนคงท ธปท.กาหนดทรอยละ 8.5

4) หนทไมกอใหเกดรายได (NPL) ใน 2552 ม 38,013 ลานบาท หรอเพมขนรอยละ 7 จากป 2551 สงผลใหอตราสวน NPL ตอเงนใหสนเชอคงตวทรอยละ 8.0 เนองจากเกษตรกรสามารถชาระหนเพมขน และการขยายระยะเวลาชาระหนสาหรบเกษตรกรผไดรบผลกระทบจากแมลงศตรพชและโรคพชตามมตคณะรฐมนตรเมอวนท 9 กมภาพนธ 2553

5) อตราสวนเงนการใหสนเชอตอเงนฝากในป 2552 เปนรอยละ 79.7 ตากวา 2551 ทเปนรอยละ 83.2 เนองจากฐานสนเชอในป 2551 รวมสนเชอในโครงการรบจานาขาวเปลอกนาปรงป 2551 อยในระดบสง ทาใหเงนใหสนเชอเพมขนเพยงรอยละ 5 ขณะทเงนฝากเพมขนรอยละ 10 หากรวมรายการลกหนรอการชดใชตามโครงการของรฐแลวจะทาใหอตราสวนดงกลาวใน 2552 ใกลเคยงกบป 2551 ทเกอบครบรอยละ 100

6) รายไดดอกเบยสทธตอสนทรพยเฉลย (NIM) ลดลงจากรอยละ 5.2 ในป 2551 เปนรอยละ 4.5 ในป 2552 มสาเหตหลกจากการทดาเนนโครงการประกนรายไดเกษตรกร ธ.ก.ส. ไดรบเงนจากรฐบาลในลกษณะคาบรหารโครงการซงตางกบการชดเชยอตราดอกเบยในโครงการรบจานาขาวเปลอกนาปรงป 2551 ทาใหอตราผลตอบแทนสทธตอสนทรพยเฉลย (ROA) ในป 2552 เปนรอยละ 1.1 สงกวาในป 2551 ทรอยละ 0.9 และอยในระดบใกลเคยงกบคาเฉลยทธนาคารแหงประเทศไทยกาหนด

(2) ธนาคารอาคารสงเคราะห (ธอส.)

(2.1) การดาเนนการตามนโยบายของรฐบาล ธอส. ดาเนนงานตามนโยบายของรฐบาลหลายโครงการตอเนองจากป 2552 ไดแก โครงการบานเอออาทร ระยะท 2 วงเงน 10,000 ลานบาท โครงการ ธอส.-กบข. วงเงน 5,000 ลานบาท โครงการบาน ธอส.-สปส. เพอทอยอาศยของผประกนตนของสานกงานประกนสงคม วงเงน 2,000 ลานบาท และสนเชอฟาสแทรกทภายใตโครงการไทยเขมแขง 2555

-6-

(2.2) ผลการดาเนนงานทสาคญ

1) ในป 2552 มยอดสนเชอใหมสทธ 102,761 ลานบาท ขณะทไตรมาสท 1 ป 2553 มยอดสนเชอใหมสทธจานวน 25,595 ลานบาท เพมขนจากไตรมาสท 1 ป 2552 รอยละ 13.7

2) ในป 2552 มกาไรสทธ 5,033 ลานบาท ขณะทไตรมาสแรกป 2553 ม ผลกาไร 1,497 ลานบาท เพมจากไตรมาสแรกของป 2552 รอยละ 36.7

3) สนเชอคงคางในไตรมาสท 1 ป 2553 ม 609,321 ลานบาท ตากวาป 2552 และลดลงรอยละ 2.75 เมอเปรยบเทยบกบไตรมาสท 1 ป 2552

4) อตราการดารงเงนกองทนตอสนทรพยเสยง (BIS Ratio) ในไตรมาสท 1 ป 2553 เปนรอยละ 13.60 เพมจากไตรมาส 1 ป 2552 ทเปนรอยละ 10.35

5) รายไดดอกเบยสทธตอสนทรพยเฉลยในไตรมาสท 1 ป 2553 เปนรอยละ 2.14 เพมจากไตรมาส 1 ป 2552 ทเปนรอยละ 1.79

(3) ธนาคารเพอการสงออกและนาเขาแหงประเทศไทย (ธสน.)

(3.1) การดาเนนการตามนโยบายของรฐบาล ธสน. ไดใหการสนบสนนนโยบายของรฐในการสงเสรมการสงออกและการลงทนของไทยในตางประเทศ ธสน. เนนบทบาทเชงรกในการสรางและพฒนาผสงออกและนกธรกจไทยทประกอบธรกจหรอลงทนในตางประเทศ เพอเพมมลคาการคาและการลงทนระหวางประเทศ ตลอดจนวางรากฐานการพฒนาเศรษฐกจของประเทศไทยในระยะยาว


1) กาไรสทธของ ธสน. ในป 2552 ม 346 ลานบาท

2) สนเชอคงคางของ ธสน. ในไตรมาสท 1 ป 2553 ม 53,468 ลานบาท

3) เงนกองทนตามเกณฑ Basel II ไตรมาสท 1 ป 2553 ม 15,629 ลานบาท อตราการดารงเงนกองทนตอสนทรพยเสยง (BIS Ratio) อยทรอยละ 18.72 ธสน. สามารถรองรบการขยายสนเชอ และภาระผกพนการรบประกนไดกวา 96,290 ลานบาท และ 30,000 ลานบาท

4) หนทไมกอใหเกดรายได (NPL) ไตรมาสท 1 ป 2553 ม 4,498 ลานบาท อตราสวน NPLs ตอเงนใหสนเชออยทรอยละ 8.41

5) รายไดดอกเบยสทธตอสนทรพยเฉลย (NIM) ในไตรมาสท 1 ป 2553 อยทรอยละ 2.3 ตากวาคาเฉลยของธนาคารพาณชยไทยทเปนรอยละ 3.0 และอตราผลตอบแทนตอสนทรพยเฉลย (ROA) ไตรมาสท 1 ป 2553 อยทรอยละ 0.7 ตากวาคาเฉลยของธนาคารพาณชยซงอยทรอยละ 1.07 เนองจาก ธสน. ไมสามารถระดมเงนฝากจากประชาชนทวไปได ทาให ธสน. มตนทนทางการเงนทสงกวาธนาคารพาณชย

-7-

(4) ธนาคารพฒนาวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอมแหงประเทศไทย (ธพว.)

(4.1) การดาเนนการตามนโยบายของรฐบาล ธพว. ไดรบมอบหมายใหสนเชอเพอชวยเหลอดานการเงนแกผประกอบการทไดรบผลกระทบจากวกฤตเศรษฐกจ ผานโครงการ “สนเชอชะลอการเลกจาง” และมโครงการใหมชวยเหลอผประกอบการ เชน สนเชอโครงการโลจสตกสไทย มวงเงนสนเชอ 3,000 ลานบาท นอกจากน ไดรวมใหสนเชอตาม โครงการการแกไขปญหาหนสนภาคประชาชน และใหบรการอนๆ ทเปนประโยชนตอการพฒนาวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอม ไดแก บรการรบฝากเงน บรการสนเชอประเภทตางๆ อาท สนเชอระยะสนเพอธรกจอญมณและเครองประดบ สนเชอโครงการชวยเหลอดานการเงนแกผประกอบการธรกจทองเทยว สนเชอเพอการนาเขา สนเชอเพอการสงออก สนเชอ SME Power เพอธรกจทองเทยว สนเชอธรกจแฟรนไชส สนเชอเชาซอรถตโดยสารประจาทางปรบอากาศ NGV

(4.2) ผลการดาเนนการทสาคญ

1) ผลการดาเนนงานในไตรมาสท 1 ป 2553 ขาดทน 336 ลานบาท สงผลให ธพว. มการขาดทนสะสมเพมขนเปน 6,264 ลานบาท

2) ธพว. มการปลอยสนเชอตามโครงการรฐบาลทงทเปนโครงการตอเนองและโครงการใหม ในไตรมาสท 1 ป 2553 มการปลอยสนเชอใหมในโครงการทเนนกลมสนเชอบรรเทาภาวะวกฤต 8,837 ลานบาท ไดแก โครงการสนเชอ SME Power วงเงน 638 ลานบาท สนเชอชะลอการเลกจาง 7,890 ลานบาท สนเชอชวยเหลอผประกอบการโลจสตกส 210 ลานบาท และสนเชอในกลมโครงการพฒนาศกยภาพ SMEs 272 ลานบาท

3) ปรมาณหนทไมกอใหเกดรายได (NPL) ในไตรมาสท 1 ป 2553 เปน 21,303 ลานบาท อตราสวน NPL ตอสนเชอรวมคดเปนรอยละ 35.06 ปญหาหนทไมกอใหเกดรายไดยงเปนปญหาสาคญของ ธพว. จาเปนจะตองลด NPL ลงใหอยในระดบใกลเคยงกบมาตรฐานและมระบบปองกนการเกดใหมของ NPLs จากการใหสนเชอจานวนมาก

4) เงนกองทนตอสนทรพยเสยง (BIS ratio) ในไตรมาสท 1 เปนรอยละ 9.51 สงขนจากไตรมาสท 4 ของป 2552 ทเปนรอยละ 11.57 เนองมาจากขาดทนสะสมทเพมขนจากผลการดาเนนงานขาดทนและการปลอยสนเชอทสงขนตามนโยบายรฐ ประกอบกบนโยบายการปรบลดสภาพคลองของ ธพว. อยางไรกตาม ธพว. ยงดารง BIS Ratio สงกวาเกณฑทกาหนดรอยละ 8.5

5) ไตรมาสท 1 ป 2553 มยอดเงนสนเชอและดอกเบยคางรบจากการใหสนเชอ 67,547 ลานบาท ธพว. ดาเนนการปลอยสนเชอเพอชวยเหลอผประกอบการทไดรบผลกระทบจากภาวะเศรษฐกจ ในไตรมาสท 1 ป 2553 ใหสนเชอใหม 9,170 ลานบาท คดเปนรอยละ 95.89 ของการใหสนเชอใหมทงหมด ในโครงการสนเชอชะลอการเลกจางแรงงาน 7,890 ลานบาท

-8-

6) รายไดดอกเบยสทธตอสนทรพยเฉลย (NIM) ในไตรมาสท 1 ป 2553 เพมรอยละ 0.63 ในไตรมาสท 4 ป 2552 และเพมรอยละ 0.19 ในไตรมาสท 1 ของป 2552 เปนผลมาจากแหลงเงนทนทเปนเงนฝาก 32,753 ลานบาท สวนใหญเปนเงนฝากดอกเบยตาของสานกงานประกนสงคม ขณะทรายไดทเกดจากดอกเบยเพมขน มยอดหนคงคางเพมจากการเรงปลอยกตามนโยบายรฐบาล

(5) บรรษทประกนสนเชออตสาหกรรมขนาดยอม (บสย.)

(5.1) การดาเนนการตามนโยบายของรฐบาล บสย. เปนกลไกหลกในการสรางความมนใจใหสถาบนการเงนใหสนเชอเขาสระบบ เพอชวยเหลอผประกอบการทมศกยภาพแตขาดสภาพคลองใหสามารถดาเนนธรกจอยางตอเนอง ในป 2552 บสย. ดาเนนการคาประกนสนเชอเพอกระตนเศรษฐกจ ภายใตแผนปฏบตการไทยเขมแขง 2555 แกผประกอบการวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอมทมศกยภาพแตขาดสภาพคลองทางการเงนในภาคอตสาหกรรมทไดรบผลกระทบจากวกฤตเศรษฐกจ อาท การทองเทยว โรงแรม รานอาหาร และการสงออก รฐไดจดสรรเงนเพมทนใหแก บสย. 2,000 ลานบาท ในการคาประกนสนเชอในแผนการจดสรรปนสวนการรบประกน (Porfolio Guarantee Scheme) ทมการกระจายสวนความเสยงระหวาง บสย. กบสถาบนการเงนทใหก


1) รฐบาลมมตให บสย. ยกเวนคาธรรมเนยมการคาประกนในปแรกใหแก ผขอรบบรการถงวนท 31 ธ.ค. 52 และไดมการขยายระยะเวลาการยกเวนคาธรรมเนยมตอไปอกจงถง 6 ม.ค.53 ผลการดาเนนการทาให บสย. มยอดอนมตคาประกนสะสมระหวางเดอนเมษายน 2552 - 6 มนาคม 2553 รวม 7,473 ราย วงเงน 29,989.34 ลานบาท เปนรอยละ 99.96 ของวงเงนเปาหมายรวม

2) ในป 2552 บสย. มผลการดาเนนงานขาดทนสทธ 395 ลานบาท ขาดทนสะสม 1,150 ลานบาท และในไตรมาสแรกป 2553 มผลการดาเนนงานขาดทนสทธ 200 ลานบาท เนองจาก บสย. ตองตงคาประกนชดเชยเปนเงนทสงใหแกลกคาทขาดหลกประกนจงมความเสยงสงกวาสถาบนการเงนทวไป สงผลใหผลการดาเนนงานปรากฎเปนผลขาดทน

3) ไตรมาสท 1 ป 2553 อตราสวนการคาประกนของหนทไมกอใหเกดรายได (Non-Performing Guarantee-NPG) ตอภาระคาประกน มคาเปน 8.94 ลดลงจากเดม 20.46 ยอด NPG เปนเงน 4,239 ลานบาท การลดลงของภาระการคาประกนของหนทไมกอใหเกดรายได มผลมาจากฐานการคาประกนเพมขนเทาตวจากงวดเดยวกนของปกอนจาก 21,437 ลานบาท เปน 47,426 ลานบาท

4) ภาระคาประกนตอเงนกองทนเพมจาก 6.37 เทาในไตรมาสท 1 ป 2552 เปน 8.94 เทาในไตรมาสท 1 ป 2553 แมวาจะมการจดสรรเงนงบประมาณเพอเพมทนใหแก บสย. เมอเดอนกนยายน 2552 จากปรมาณการคาประกนเพมกวาเทาตว

-9-


3.2.1 การเพมทนของสถาบนการเงนเฉพาะกจของรฐสามารถสนบสนนภารกจการฟนฟและกระตนเศรษฐกจไดอยางทนทวงททาใหเศรษฐกจชะลอตวลดลง รฐบาลใชนโยบายระยะกลางและระยะยาวเพอกระตนเศรษฐกจใหฟนตว และเนนการลงทนทจาเปนเพอใหเกดการสรางงาน สรางรายได ผลจากการเพมทนของสถาบนการเงนเฉพาะกจเปนการอดฉดเมดเงนเขาสระบบเศรษฐกจ และกระจายการเงนลงทนไดอยางมประสทธภาพไปยงภาคการผลตและการบรการใหสามารถดาเนนการขบเคลอนเศรษฐกจ สามารถขยายเปาหมายสนเชอรวมของธนาคารและสงผลตอการเพมขนของสภาพคลองในระบบเศรษฐกจ ซงเปนตวขบเคลอนใหการลงทนภาคเอกชนฟนตวไดเรวขน การขยายตวของสนเชอสามารถขบเคลอนการบรโภคและการลงทนภายในประเทศ สงผลตอการกระตนเศรษฐกจโดยรวม เศรษฐกจไทยในไตรมาสสามป 2552 ปรบตวดขนจาก 2 ไตรมาสกอนหนา โดยหดตวรอยละ 2.8 จากทหดตวรอยละ 7.1 และ 4.9 ในไตรมาสแรกและสองตามลาดบ และในไตรมาสสของป 2552 อตราการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจขยายตวรอยละ 5.8 เปนผลมาจากการฟนตวของเศรษฐกจทไดรบการกระตนจากมาตรการทางเศรษฐกจทสนบสนนการฟนตวของการบรโภคและการลงทนภาคเอกชน ทาใหเศรษฐกจโดยรวมในป 2553 สามารถขยายตวไดอยางตอเนอง

3.2.2 การดาเนนการบรรลตามวตถประสงคของโครงการตามทตงไวในแผนปฏบตการโครงการไทยเขมแขง 2555 กอใหเกดการขยายตวของสนเชอและบรรลตามเปาหมายการอนมตสนเชอ พบวา ในป 2552 ไดมการปรบยอดรวมสนเชอเปน 927,000 ลานบาท จากเปาหมายเดม 625,500 ลานบาท และสามารถเบกจายไดเตมตามวงเงนงบประมาณและสามารถนาเงนใหสนเชอสระบบเศรษฐกจไดตามเปาหมาย สถาบนการเงนเฉพาะกจของรฐวาไดอนมตสนเชอแกผกจานวน 3,812,886 ราย รวม 673,214 ลานบาท เกนกวาเปาหมาย สามารถเบกจายเงนกได 600,192 ลานบาท คดเปนรอยละ 92.24 ของเปาหมายสนเชอ และใน ป 2553 สถาบนการเงนเฉพาะกจทงหมดมเปาหมายสนเชอรวม 556,175 ลานบาท และระหวาง 1 มกราคม - 4 เมษายน 2553 สถาบนการเงนเฉพาะกจไดอนมตสนเชอไปแลว 1,731,771 ราย วงเงนทอนมตเบกจายรวม 164,798.60 ลานบาท หรอคดเปนรอยละ 29.63 ของเปาหมายการใหกตามแผนธรกจทนบรวมสวนทเพมทนของสถาบนการเงนเฉพาะกจแลว การขยายตวของสนเชอจะชวยขบเคลอนการบรโภคและการลงทนภายในประเทศ ซงสงผลตอเนองในการกระตนเศรษฐกจโดยรวม โดยเศรษฐกจไทยไตรมาสสามในป 2552 ปรบตวดขนจาก 2 ไตรมาสทผานมา โดยหดตวรอยละ 2.8 จากทหดตวรอยละ 7.1 และ 4.9 ใน ไตรมาสแรกและสองตามลาดบ เปนผลมาจากการฟนตวของเศรษฐกจทไดรบการกระตนจากมาตรการทางเศรษฐกจทชวยสนบสนนการฟนตวของการบรโภคและการลงทนภาคเอกชน ซงเปนแรงขบเคลอนใหเศรษฐกจโดยรวมของประเทศเกดการขยายตอไปได และทาใหเศรษฐกจโดยรวมในป 2553 สามารถขยายตวไดอยางตอเนอง

3.2.3 สถาบนการเงนเฉพาะกจของรฐสามารถบรหารจดการไดดขน หนทไมกอใหเกดรายไดลดลง ขณะทการเพมทนสามารถเสรมสรางความเขมแขงใหกบสถาบนการเงนดวยโดยสถาบนการเงนและมอตราสวนการดารงเงนทนตอสนทรพยเสยงเพม เปนไปตามเกณฑมาตรฐานของสถาบนการเงน ทอตราการดารงเงนทนตอสนทรพยเสยงมคามากกวา 10 เปนระดบทเงนกองทนตอสนทรพยเสยงอยในระดบด ทาใหสถาบนการเงนของรฐสามารถแกไขขอจากดดานการสารองเงนทน เนองจากไมตองกงวลกบความเสยงของการกอหนทเพมขน

-10-

กอใหเกดปญหาดานเสถยรภาพทางการเงน ภายหลงการเพมทน ธนาคารสามารถเพมการลงทนมากขนอนกอใหเกดรายไดแกธนาคารสงขน

3.2.4 การเพมทนของสถาบนการเงนขยายโอกาสใหผประกอบการเขาถงแหลงเงนทนไดมากขน ภาคเอกชน ธรกจและกลมลกคาใหม ไดรบสนเชอจากโครงการใหมทมงบรรเทาภาวะวกฤต 8,837 ลานบาท เชน โครงการสนเชอ SME Power สนเชอชะลอการเลกจาง สนเชอชวยเหลอผประกอบการโลจสตกส และกลมโครงการพฒนาศกยภาพเอสเอมอ โครงการฟาสตแทรกเพอฟนฟเศรษฐกจไทย เปนตน สงผลตอจากผประกอบการทงรายใหญและเอสเอมอ สามารถดาเนนการตามแผนการลงทนเดมไดและลงทนเพมเตม จากสนเชอทไดรบการสงเสรมจากภาครฐ เพอตอบสนองความตองการสนเชอเพอลงทน และสนเชอเงนทนหมนเวยนเพมเตม นอกจากนน บยส . ยงทาหนาท ชวยเหลอและสนบสนนเอสเอมอ ทวประเทศใหเขาถงแหลงเงนทนไดอยางกวางขวางมากขน อนเปนการเปดโอกาสใหลกคารายยอยทไมมหลกประกนแตมศกยภาพภาพทางธรกจสามารถเขาถงแหลงเงนทนไดมากขน

4. ขอเสนอแนะ 4.1 ใหสถาบนการเงนเฉพาะกจมบทบาทในการแกไขปญหาใหกบกลมทยงไมสามารถเขาถงบรการ

ของสถาบนการเงนขน เพอใหสถาบนการเงนเฉพาะกจเหลานสามารถกระตนเศรษฐกจภายใตมาตรการฟนฟเศรษฐกจไดอยางมประสทธภาพ และความชวยเหลอดานสนเชอแกผกหรอลกคารายยอยทไมมหลกประกนหรอไมเขาเงอนไขสามารถไดรบสนเชอ ไมใหถกละเลยในการเขาถงแหลงเงนทน โดยการผอนปรนเงอนไขการใหสนเชอ และใหบรรษทประกนสนเชออตสาหกรรมขนาดยอมเขามาคาประกนหนบางสวน เปนมาตรการลดความเสยงใหกบสถาบนการเงนเฉพาะกจและใหเปนเครองมอสาคญของรฐบาลในการแกไขปญหาดานเศรษฐกจของภาคธรกจและภาคประชาชน เพอใหเกดการสงผานเงนทนไปสเศรษฐกจฐานรากไดกวางขวาง

4.2 การดาเนนการในระยะตอไปควรสงเสรมใหสถาบนการเงนทวไปเขามามบทบาทในการชวยเหลอภาคธรกจและภาคประชาชนใหมากขน เนองจากปจจบนมเพยง บสย. เทานนทาหนาทคาประกนสนเชอใหแก SMEs ทขาดหลกประกนจงมความเสยงสงกวาสถาบนการเงนทวไปและสงผลให บสย. มอตราสวนการคาประกนของหนทไมกอใหเกดรายไดสง จงสงเสรมใหธนาคารพาณชยใหมบทบาทในการรวมแกไขปญหาเศรษฐกจ โดยจดตงบรษทคาประกนสนเชอขนหรอสถาบนคาประกนสนเชอแหงชาต ใหบรการคาประกนหนแกผ กหรอลกคารายยอยทไมมหลกประกนแตมศกยภาพภาพทางธรกจสามารถเขาถงแหลงเงนทนไดโดยมระบบการบรหารภาระคาประกนทมประสทธภาพ โดยสถาบนการเงนควรดาเนนการสรางระบบเพอรองรบสถานะลกหนทมความเสยงสง โดยการจดเกบขอมลลกหนทมหนทไมกอใหเกดรายไดแกสถาบนไว และเสรมสรางศกยภาพใหแกผประกอบการดงกลาวใหมความแขงแกรงและสามารถยกระดบใหกลายเปนลกคาชนดได ขณะทภาครฐมบทบาทในการกากบดแลเสรมสรางความเขมแขงใหระบบสถาบนการเงนของประเทศตอไป

----------------------------------------------

รายงานประเมินผลไทยเข้มแข็ง มีค2554

Economy & Finance