บทที่ 3 ระบบร่างกาย ม.2

65
บทที3 ระบบต่างๆในร่างกาย รายวิชาวิทยาศาสตร์ 4 (ว32102) ภาคเรียนที2 ปีการศึกษา 2557

Upload: wichai-likitponrak

Post on 26-Jul-2015

202 views

Category:

Education


4 download

TRANSCRIPT

Page 1: บทที่ 3 ระบบร่างกาย ม.2

บทท 3 ระบบตางๆในรางกาย รายวชาวทยาศาสตร 4 (ว32102) ภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2557

Page 2: บทที่ 3 ระบบร่างกาย ม.2

ในรางกายจะประกอบดวยหนวยของสงมชวตทเลกทสดคอ เซลล (cell) เซลลทมขนาดเลกทสด คอ สเปรม (sperm) และใหญทสดคอไข (egg) cell หลาย ๆ cell รวมกนกลายเปน เนอเยอ (tissue) เนอเยอ หลาย ๆ เนอเยอ รวมกนกลายเปน อวยวะ (Organ) อวยวะหลาย ๆ อวยวะ รวมกนกลายเปน ระบบอวยวะ (Organ system) ระบบอวยวะหลาย ๆระบบ รวมกนกลายเปน รางกาย (body)

Page 3: บทที่ 3 ระบบร่างกาย ม.2

ในรางกายถาเปรยบระบบอวยวะกบการท างานของระบบโรงงานสามารถเปรยบไดดงนเชน ผวหนง, ขน, เลบ เปรยบเหมอน ก าแพง ดานตรวจ สมอง เปรยบเหมอน คอมพวเตอร ตา เปรยบเหมอน กลอง VDO/วงจรปด ลน เปรยบเหมอน ผตรวจสอบคณภาพ หวใจ เปรยบเหมอน เครองปมน า ปอด เปรยบเหมอน แอร ( กาช ) ไต ตบ เปรยบเหมอน เครองก าจดของเสย ถงขยะ กระเพาะอาหาร,ล าไส เปรยบเหมอน หองครว

Page 4: บทที่ 3 ระบบร่างกาย ม.2

เซลลทเปนองคประกอบของรางกาย

1. เซลลรางกาย (body cell) ลกษณะแบนบาง มนวเคลยสอยตรงกลางพบตามรางกาย

2. เซลลเยอบ (epidermis) ลกษณะแบนบาง มนวเคลยสตรงกลางนนเหมอนไขดาว พบตามเยอบท มผนงบางมเมอก (mucus) หลอเลยง เชน รมฝปาก กระพงแกม ดวงตา อวยวะเพศภายใน

3. เซลลกลามเนอ (muscle cell) ม 3 ชนด

ก. เซลลกลามเนอลาย (reticular muscle) พบตาม แขน ขา (ตดกระดก) ข. เซลลกลามเนอเรยบ (smooth muscle) พบตาม อวยวะภายใน เชน ไต ค. เซลลกลามเนอหวใจ (cardiac cell) พบเฉพาะทหวใจ

4. เซลลเมดเลอดแดง (Red Blood Cell ; RBC)

5. เซลลเมดเลอดขาว (White Blood Cell ; WBC)

6. เซลลประสาท

7. เซลลกระดก

8. เซลลสมอง

9. เซลลสบพนธ

ระบบตางๆในรางกายท างานประสานงานกนอยางมระบบ ถาระบบใดระบบหนงผดปรกต รางกายกจะแสดงความผดปรกตออกมา เชน พการ เปนโรค ฯลฯ

Page 5: บทที่ 3 ระบบร่างกาย ม.2

การท างานของระบบภายในรางกาย อาจจ าแนกออกไดเปน10 ระบบ ดงน 1. ระบบผวหนง (Intergumentary System) ท ำหนำทหอหมปกคลมรำงกำย

ประกอบดวยผวหนง (Skin) และอวยวะทเปลยนแปลงมำจำกผวหนง เชน ขน ผม เลบ ตอมเหงอ ตอมน ำมน

2. ระบบกลามเนอ (Muscular System) ท ำหนำทชวยท ำใหรำงกำยเกดกำรเคลอนไหว 3. ระบบโครงกระดก (Skeletal System) ท ำหนำทท ำงำนรวมกบระบบกลำมเนอ เพอชวย

ใหรำงกำยสำมำรถเคลอนไหวได นอกจำกนยงท ำหนำทเปนโครงรำงของรำงกำยอกดวย 4. ระบบหมนเวยนโลหต (Circulatory System) ท ำหนำทน ำอำหำรและออกซเจนไป

เลยงเซลลตำง ๆ ทวรำงกำย และน ำคำรบอนไดออกไซดกบของเสยจำกเซลลมำขบทง นอกจำกน ยงน ำฮอรโมนทผลตไดจำกตอมไรทอเพอสงไปยงอวยวะตำง ๆ ของรำงกำย

5. ระบบหายใจ (Respiratory System) ท ำหนำทรบออกซเจนจำกภำยนอกเขำสรำงกำยและน ำคำรบอนไดออกไซดจำกภำยใน ออกมำขบทงสภำยนอกรำงกำย โดยอำศยระบบไหลเวยนโลหตเปนตวกลำงในกำรล ำเลยงแกส

Page 6: บทที่ 3 ระบบร่างกาย ม.2

การท างานของระบบภายในรางกาย อาจจ าแนกออกไดเปน10 ระบบ ดงน 6. ระบบประสาท (Nervous System) เปนระบบทท ำหนำทควบคมกำรท ำงำน

ของทกระบบในรำงกำย ใหสมพนธกนโดยท ำงำนรวมกบระบบตอมไรทอนอกจำกนยงท ำหนำทรบและ ตอบสนองตอสงเรำภำยนอก

7. ระบบตอมตาง ๆ (glands System) ท ำหนำทสรำงฮอรโมน (hormone) ซงเปนสำรเคมและของเหลวโดยท ำงำนรวมกบระบบประสำทในกำรควบคมปฏกรยำกำร เผำผลำญตำง ๆ ในรำงกำย

8. ระบบยอยอาหาร (Digestive System) ท ำหนำทยอยสลำยอำหำรทรบประทำนเขำไปใหเปนสำรอำหำร และดดซมเขำสกระแสเลอดเพอไปเลยงสวนตำง ๆ ของรำงกำย

9. ระบบขบถาย (Excretory System) ท ำหนำทขบถำยของเสยทรำงกำยไมตองกำรใหออกจำกรำงกำย

10. ระบบสบพนธ (Reproductive System) ท ำหนำทสบทอด ด ำรงและขยำยเผำพนธ ใหมจ ำนวนมำกขน เพอไมใหสงมชวตสญพนธ

Page 7: บทที่ 3 ระบบร่างกาย ม.2

1. ระบบยอยอาหาร (Digestion) ท าหนาทเปลยนอาหารทมโมเลกลขนาดใหญใหเปนสารอาหารทมโมเลกลขนาดเลกซงรางกาย

น าไปใชประโยชนในการสรางพลงงาน สรางความเจรญ ขนตอนตางๆ ทจะเปลยนจากอาหารใหเปนสารอาหารกอนทจะถกดดซมเขาสกระแสเลอดบรเวณผนงของล าไสเลก

การยอยอาหารประกอบดวย อวยวะทเกยวของ น ายอย และ ตวเรงปฏกรยา

1. ปากและฟน (mouth and teeth) เปนอวยวะแรกของระบบยอยอาหาร ภายในประกอบดวย ฟน ท าหนาทบดเคยวอาหารใหละเอยด ลน ท าหนาทสงอาหารใหฟนบดเคยว และคลกเคลาอาหารใหออนตว งายตอการบดเคยวของฟน ตอมน าลาย ท าหนาทขบน าลายออกมาคลกเคลา กบอาหาร ในน าลายมเอนไซมอะไมเลส ซงสามารถยอยแปงใหเปนน าตาล ดงนนเมอเราอมขาวเปลาไวนาน จงรสกหวาน

2. คอหอย (pharynx) เปนทออยระหวางดานหลงของชองปากและหลอดลม บรเวณนเปน จดเชอมระหวางหลอดลมกบหลอดอาหารโดยมกลไกควบคมการสงอาหารหรออากาศคนละเวลากน นอกจากนยงประกอบดวยตอน าเหลอง 3 คอยรอบ ๆ คอหอย มหนาทดกจบเชอโรค เรยกวา “ตอม ทอนซล” (tonsil)

Page 8: บทที่ 3 ระบบร่างกาย ม.2

3. หลอดอาหาร (oesophagus) อยตอจากคอหอยอยดานหลงหลอดลม (trachea) สวนบนเปนกลามเนอลายมหรด ชวยปดเปดหลอดอาหารระหวางกลนอาหารสวนทายเปนกลามเนอ เรยบ ชวยบบสงอาหารเปนระยะ เรยกวา เพอรสตลซส (peristalsis) ชวยใหอาหารเคลอนท ไดสะดวก

4. กระเพาะอาหาร (stomach) อยบรเวณดานซายของชองทองกวางประมาณ 5 นว ยาว 10 นว แบงออกเปน 3 สวน

***หมายเหต กระเพาะอาหารมปรมาณ 50 cc แตเมอไดรบอาหารจะยาวถง 2000 cc หรอ 2 ลตร ท าหนาทพกอาหารบรเวณเยอบภายในจะมตอมผลตน ายอย (Grastric gland) ท าหนาท ผลตน ายอยและกรดเกลอ (HCl) ซงท าใหอาหารโปรตนมอนภาคเลกลง

5. ล าไสเลก (Small Intestine) ยาวประมาณ 10 m แบงออกเปน 3 ตอน เกดการยอยและดดซมมากทสด มตบและตบออนเปนอวยวะชวยในการยอยอาหาร

6. ล าไสใหญ (Large Intestine) ยาวประมาณ 1.5 เมตร เรมตงแตสวนของอเลยมจนถงทวารหนก หนาทของล าไสใหญ @ไสตงบรเวณสวนตน (ทองลางขวา) 1. สะสมกากอาหาร 2. ดดซมแรธาต น า กลโคส 3. มจลนทรยชวยในการยอยกากอาหารโดยเฉพาะเซลลโลส ใหมสภาพเหลวหรอออนนม

1. ระบบยอยอาหาร (Digestion)

Page 9: บทที่ 3 ระบบร่างกาย ม.2

อวยวะทเกยวของโดยออม 1. ตบ (Liver) เปนอวยวะทใหญทสดของรางกายม 2 ซก ซาย-ขวา มสน าตาลเนอแนน มถงน าดอย

ดวย (น าดไมใชน ายอยแตเปนสารชวยในการแตกตวของไขมน)

2. ตบออน (Pancreas) มลกษณะคลายใบไมยาวประมาณ 20-25 ซม. สแดงหรอสเทา ท าหนาทเปนตอมม ทอและตอมไรทอ ผลตของเหลวไดประมาณ 2 ลตร ซงประกอบดวย

ก. น ายอย ซงท าหนาทยอยโปรตน คารโบไฮเดรท และไขมน

ข. โซเดยมไบคารบอเนต มคณสมบตเปนเบส (ดาง) เพอปรบสภาพอาหารทมาจากกระเพาะ อาหารซงมสภาพเปนกรด ใหมสภาพเปนกลางหรอเปนเบสออน ๆ เพอจะไมท าลายเยอบของล าไสเลก

* น ายอย (enzyme) ประกอบดวย อะไมเลส ในน าลาย เปปซนในกระเพาะอาหาร ทรปซนจากตบออน มอลเทส ซเครส แลกเทสจากล าไสเลก ไลเปสจากตบออนและล าไสเลก น ายอยอน ๆ * ตวเรงปฏกรยา ประกอบดวย น า น าดจากตบ กรดเกลอจากกระเพาะอาหาร

1. ระบบยอยอาหาร (Digestion)

Page 10: บทที่ 3 ระบบร่างกาย ม.2

1. ระบบยอยอาหาร (Digestion)

Page 11: บทที่ 3 ระบบร่างกาย ม.2

การเจรญเตบโตของหญงและชายชวงอาย 10 - 17 ป เพศหญงจะมอตราการเจรญ เตบโตมากกวาชาย หลงจากนนเพศชายจะเจรญเตบโตมากกวาเพศหญง และจะหยดการเจรญประมาณ 20 ป ส าหรบเพศหญง และ 25 ปส าหรบเพศชาย อตราการเจรญเตบโต จะมากหรอนอยขนอยกบ

ก. การแสดงออกจากพนธกรรม (ยโนไทพ ; Genotype) เปนลกษณะทถายทอดมาจากบรรพบรษ คอ มาจาก ยน (Gene) นนเอง ไดแก สผว ผม ดวงตา ฯลฯ

* ยน (Gene) คอ หนวยทควบคมการแสดงออกของลกษณะตาง ทอยบนโครโมโซม

ข. การแสดงออกจากสงแวดลอม (ฟโนไทพ ; Phenotype) เปนลกษณะทไดรบอทธพลมาจากสง แวดลอม (Enviroment) ไดแก อาหาร โรค จตใจ การเลยงด ความร ฯลฯ เมอรางกายเขาสวยรน ตอมใตสมองจะหลงฮอรโมน (Hormone) มากระตนตอมเพศใหผลต ฮอรโมนเพศ แลวท าใหรางกายเปลยนแปลงเขาสวยหนมสาว ตอมเพศของเพศชายจะอยท อณฑะ (Testis) สวนตอมเพศของเพศหญงจะอยท รงไข (Ovary)

2. ระบบสบพนธ

Page 12: บทที่ 3 ระบบร่างกาย ม.2

ระบบสบพนธเพศชาย

ก. อวยวะสบพนธภายนอก ไดแก 1. ถงอณฑะ (Scrotum) หอหมลกอณฑะใหอณหภมต ากวา 37 องศาเซลเซยส 2. องคชาต (Penis) ข. อวยวะสบพนธภายใน ประกอบดวย 1. อณฑะ (Testis) ตอนเดกจะอยในชองทอง พอโตขนจะเลอนลงมาอยทถงอณฑะ ท า หนาท

ผลต สเปรม (Sperm) และฮอรโมนเพศชาย 2. หลอดน าสเปรม (Sperm) ท าหนาทล าเลยงสเปรม ไปเกบทตอมเกบ คอตอมเคาวเปอร 3. ตอมเคาวเปอร (Cowper gland) ท าหนาทสราง อาหารใหกบสเปรม ประกอบดวยน าตาลฟ

รกโตสและปรบ สภาพใหเปนเบสออน ๆ 4. ตอมลกหมาก (Prostate gland) ท าหนาทสรางสารใหมปรมาณมากขน และเกบน าเชอ

Page 13: บทที่ 3 ระบบร่างกาย ม.2

ระบบสบพนธเพศชาย

Page 14: บทที่ 3 ระบบร่างกาย ม.2

ระบบสบพนธเพศหญง ประกอบดวยอวยวะสบพนธ 2 สวน ก. อวยวะสบพนธ ภายนอก ประกอบดวย 1. แคมนอก (Major cam) ม 2 ขาง ท าหนาทปกปดไมสงแปลกปลอมเขาสภายใน 2. แคมใน (Minor cam) ม 2 ขาง เปนเนอเยอบางตดกบแคมนอก 3. คลตอรส (Clitoris) ท าหนาทรบความรสกทางเพศ 4. เยอพรหมจาร (Hymen)เปนเยอบาง ๆ ปดปากชองคลอด 5. ทอปสสาวะ อยตรงกลางระหวาง Clitoris กบ ชองคลอด ข. อวยวะสบพนธ ภายใน ประกอบดวย 1. รงไข (Ovary) ท าหนาทผลตไข และฮอรโมนเพศ อยลกเขาไปในองเชงกราน มเนอเยอยด ม

ขนาดเทาหวแมมอ หนก 2- 3 กรม 2. ทอน าไข หรอปกมดลก (Oviduct) เปนทอเชอมระหวางมดลกกบรงไข ภายในมขนเลก ๆ

มากมาย เรยกวา ซเลย (Celia) ทอน าไขมเสนผาศนยกลางประมาณ 0.2 cm ยาวประมาณ 6-7 cm เปนบรเวณทมการปฏสนธ

Page 15: บทที่ 3 ระบบร่างกาย ม.2
Page 16: บทที่ 3 ระบบร่างกาย ม.2

3. มดลก (Uterus) มลกษณะคลายผลชมพ กวางประมาณ 4 ซ.ม.ยาว 6-8 ซ.ม.หนาประมาณ 2 ซ.ม.สวนลางแคบเขาหากนเรยกวา “ ปากมดลก” ตอกบสวนของชองคลอดมดลกประกอบดวยเนอเยอ หลายชนคลายฟองน าท าหนาทในการสรางรก รองรบการฝงตวของไขทผสมแลว (Zygote) เปนท แลกเปลยนกาซและสงอาหารใหกบตวออน (Embryo)

4. ชองคลอด (Vagina) เปนทางผานของสเปรมเขาสมดลก ลกประมาณ 1.5- 2.0 นว

ระบบสบพนธเพศหญง

Page 17: บทที่ 3 ระบบร่างกาย ม.2

3. ระบบหมนเวยนของเลอด ตวจกรส าคญของระบบนคอ หวใจ และหลอดเลอด

หวใจประกอบดวย กลามเนอมขนาดใหญ ท าหนาทสบฉดเลอดไปเลยงรางกาย ทกๆวนหวใจจะเตนประมาณ 100,000 ครง สบฉดเลอดประมาณวนละ 2,000 แกลลอน

หลอดเลอดเชอมตดตอกนเปนโครงขายทวรางกาย โดยเรมตนจากหวใจหองซายลาง Left Ventricle ฉดเลอดไปยงหลอดเลอดแดงใหญทเรยกวา Aorta แลว ตอไปยงหลอดเลอดแดง Artery ,Aterioles ตอเสนเลอดฝอย capillaries เลอด ณ.บรเวณนจะอดมไปดวย อาหารและออกซเจนซงแลกเปลยนกบเนอเยอ แลวไหลกลบสหลอดเลอดด า vein ซงน าเขาหลอดเลอดด าใหญและเขาสหวใจ

หวใจของเราประกอบดวย 4 หอง หองขางบนเรยก atrium มทงซายและขวา สวนหองขางลางเรยก ventricle ซงกมทงซายและขวา ระหวางหวใจหองขางบนและลางจะมลนหวใจกนอย

◦ Tricuspid valve กนระหวางหวใจหองบนขวา และลางขวา

◦ Pulmonary or pulmonic valveกนระหวางหวใจหองบนขวากบหลอดเลอดด า

◦ Bicuspid valve กนระหวางหวใจหองบนและลางซาย

◦ Aortic semilunar valve กนระหวางหวใจหองลางซายและหลอดเลอด aorta

Page 18: บทที่ 3 ระบบร่างกาย ม.2
Page 19: บทที่ 3 ระบบร่างกาย ม.2
Page 20: บทที่ 3 ระบบร่างกาย ม.2

การท างานของหวใจ

- หวใจจะรบเลอดด าเขาสหวใจหองบนขวา Right atrium ไหลผานลงหวใจหองลางขวา Right ventricle ซงจะฉดเลอดไปยงปอดเพอฟอกเลอด เลอดทฟอกแลวจะไหลกลบเขาหวใจทหองซายบน Left Atrium แลวไหลลง Left ventricle ซงจะสบเลอดไปเลยงรางกายทางหลอดเลอดแดง

- ลนหวใจ (Valve) ประกอบดวยเนอเยอเกยวพนท าหนาท ปด-เปด ไมใหเลอดไหลยอนกลบ ม ลกษณะคลายถง นายวลเลยม ฮารวย ชาวองกฤษ คนพบวาเลอดไหลไปทางเดยว และมลนควบคมอย 2 กลม 4 ลน

- ชพจร (Pulse) คอ การหดและคลายตวของหลอดเลอดในจงหวะเดยวกบการหดและคลายตวของ หวใจ

- อตราชพจร (Pulse rate) เปนคาทบอกอตราการเตนของหวใจ โดยการจบทหลอดเลอดแดงทอย ตน ๆ เชน ขอมอ ซอกคอ ขาหนบ เพศชายประมาณ 70 ครง/นาท หญงประมาณ 75 ครง/นาท

หนาทของเลอด

1. ล าเลยง O2 และ CO2 2. ล าเลยงสารอาหารทล าไสเลก ไปส เซลล

3. ล าเลยงของเสยออกจากเซลล ไปส อวยวะขบถาย 4. ล าเลยงภมคมกน

5. รกษาอณหภมของรางกาย

Page 21: บทที่ 3 ระบบร่างกาย ม.2
Page 22: บทที่ 3 ระบบร่างกาย ม.2

4. ระบบน าเหลอง ( Lymphatic system ) - น าเหลอง ( Lymph ) เปนของเหลวทซมผานเสนเลอดฝอยออกมาหลอเลยงอยรอบๆเซลล

ประกอบดวย กลโคส อลบมน ฮอรโมน เอนไซม กาซ เซลลเมดเลอดขาว ( แตไมมเซลลเมดเลอดแดงและเพลตเลต )

- ทอน าเหลอง ( Lymph vessel ) มหนาทล าเลยงน าเหลองทวรางกายเขาสเสนเวนใหญใกลหวใจ(Subclavian vein) ปนกบเลอดทมออกซเจนนอย ทอน าเหลองมลนกนคลายเสนเวนและมอตราการไหลชามากประมาณ 1.5 มลลเมตรตอนาท

- อวยวะน าเหลอง ( Lymphatic organ ) 1) ตอมน าเหลอง ( Lymph node ) พบทวรางกาย ภายในมลมโฟไซตอยเปนกระจก บรเวณคอ ม 5 ตอม

เรยกวา ทอนซล (Tonsil) มหนาทปองกนจลนทรยทผานมาในอากาศไมใหเขาสหลอดอาหารและกลองเสยงจนอาจเกดอกเสบขนมาได

2) มาม ( Spleen ) เปนอวยวะน าเหลองทมขนาดใหญทสด ผลตเซลลเมดเลอด ( เฉพาะในระยะเอมบรโอ ) ปองกนสงแปลกปลอมและเชอโรคเขาสกระแสเลอด สรางแอนตบอด ท าลายเซลลเมดเลอดแดงและเพลตเลตทหมดอาย

3) ตอมไทมส ( Thymus gland ) เปนเนอเยอน าเหลองทเปนตอมไรทอ สรางลมโฟไซตชนดเซลลท เพอตอตานเชอโรคและอวยวะปลกถายจากผอน

ขอควรจ า : การไหลของน าเหลองในทอเหลอง เกดขนจากการหดและคลายตวของกลามเนอทอยรอบๆ ทอน าเหลองนน

Page 24: บทที่ 3 ระบบร่างกาย ม.2

5. ระบบหายใจ (Respiratory System) ท าหนาทแลกเปลยนแกสออกซเจนและคารบอนไดออกไซดในระบบน ประกอบดวยอวยวะส าคญ ไดแก

1. จมก เปนอวยวะสวนตนของระบบหายใจ ท าหนาทเปนทางผานของอากาศ ชวยกรองฝน ละออง และเชอโรคบางสวนกอนอากาศจะผานไปสอวยวะอนตอไป

2. หลอดคอ (Pharynx) เมออากาศผานรจมกแลวกผานเขาสหลอดคอ ซงเปนหลอดตงตรงยาวประมาณยาวประมาณ 5 นว หลอดคอตดตอทงชองปากและชองจมก จงแบงเปนหลอดคอสวนจมก กบ หลอดคอสวนปาก โดยมเพดานออนเปนตวแยกสองสวนนออกจากกน โครงของหลอดคอประกอบดวยกระดกออน 9 ชนดวยกน ชนทใหญทสด คอกระดกธยรอยด ทเราเรยกวา "ลกกระเดอก" ในผชายเหนไดชดกวาผหญง

3. หลอดเสยง (Larynx) เปนหลอดยาวประมาณ 4.5 cm ในผชาย และ 3.5 cm ในผหญง หลอดเสยงเจรญเตยโตขนมาเรอยๆ ตามอาย ในวยเรมเปนหนมสาว หลอดเสยงเจรญขนอยางรวดเรว โดยเฉพาะในผชาย เนองจากสายเสยง (Vocal cord) ซงอยภายในหลอดเสยงนยาวและหนาขนอยางรวดเรวเกนไป จงท าใหเสยงแตกพรา การเปลยนแปลงนเกดจากฮอรโมนของเพศชาย

4. หลอดลม (Trachea) เปนสวนทตออกมาจากหลอดเสยง ยาวลงไปในทรวงอก ลกษณะรปรางของหลอดลมเปนหลอดกลมๆ ประกอบดวยกระดกออนรปวงแหวน หรอรปตว U ซงมอย 20 ชน วางอยทางดานหลงของหลอดลม

Page 25: บทที่ 3 ระบบร่างกาย ม.2

5. ปอด (Lung) เปนอวยวะทส าคญทสดของระบบหายใจ มอยสองขาง วางอยในทรวงอก มรปรางคลายกรวย มปลายหรอยอดชขนไปขางบนและไปสวมพอดกบชองเปดแคบๆของทรวงอก ซงชองเปดแคบๆนประกอบดวยซโครงบนของกระดกสนอกและกระดกสนหลง ฐานของปอดแตละขางจะใหญและวางแนบสนทกบกระบงลม ระหวางปอด 2 ขาง มหวใจอย ปอดขางขวาจะโตกวาปอดขางซายเลกนอย และมอย 3 กอน สวนขางซายม 2 กอน หนาทของปอด คอ การน ากาซ CO2 ออกจากเลอด และน าออกซเจนเขาสเลอด ปอดจงมรปรางใหญ มลกษณะยดหยนคลายฟองน า

6. เยอหมปอด (Pleura) เปนเยอทบางและละเอยดออน เปยกชน และเปนมนลน หมผวภายนอกของปอด เยอหมน ไมเพยงคลมปอดเทานน ยงไปบผวหนงดานในของทรวงอกอก

เครองมอ spirometer

Page 26: บทที่ 3 ระบบร่างกาย ม.2

กลไกการท างานของระบบหายใจ 1. การหายใจเขา (Inspiration) กะบงลมจะเลอนต ำลง กระดกซโครงจะเลอนสงขน ท ำให

ปรมำตรของชองอกเพมขน ควำมดนอำกำศในบรเวณรอบ ๆ ปอดลดต ำลงกวำอำกำศภำยนอก อำกำศภำยนอกจงเคลอนเขำสจมก หลอดลม และไปยงถงลมปอด

2. การหายใจออก (Expiration) กะบงลมจะเลอนสง กระดกซโครงจะเลอนต ำลง ท ำใหปรมำตรของชองอกลดนอยลง ควำมดนอำกำศในบรเวณรอบ ๆ ปอดสงกวำอำกำศภำยนอก อำกำศภำยในถงลมปอดจงเคลอนทจำกถงลมปอดไปสหลอดลมและออกทำงจมก

สงทก ำหนดอตรำกำรหำยใจเขำและ ออก คอ ปรมำณกำซคำรบอนไดออกไซดในเลอด ถำปรมำณกำซคำรบอนไดออกไซดในเลอดใน เลอดต ำจะท ำใหกำรหำยใจชำลง เชน กำร

นอนหลบ ถำปรมำณกำซคำรบอนไดออกไซดในเลอดในเลอดสงจะท ำใหกำรหำยใจเรวขน เชน กำรออกก ำลงกำย

Page 27: บทที่ 3 ระบบร่างกาย ม.2

5. ระบบหายใจ

Page 28: บทที่ 3 ระบบร่างกาย ม.2

6. ระบบขบถายของเสย ระบบขบถายมอวยวะตาง ๆ ท าหนาทขบถายหรอก าจดของเสยทรางกายไม

ตองการออกจากรางกาย คอ ปสสาวะและเหงอขบออกโดย ไตและตอมเหงอ อจจาระขบออกโดยล าไสใหญ กาซคารบอนไดออกไซดขบออกโดยปอด

อวยวะ หนาทในระบบขบถาย

ปอด ขบแกสคารบอนไดออกไซด

ผวหนง ขบน าและเกลอ ออกในรปของ เหงอ

ไต ขบปสสาวะ

ล าไส ขบกากทเปนของแขงจากอาหารออกทางทวารหนก

Page 29: บทที่ 3 ระบบร่างกาย ม.2

ไต (Kidney) ท าหนาทก าจดของเสยในรปของน าปสสาวะ ม 1 ค รปรางคลายเมลดถวด า อยในชองทองสองขางของกระดกสนหลงระดบเอว ถาผาไตตามยาวจะพบวาไตประกอบดวยเนอเยอ 2 ชน คอ เปลอกไตชนนอกกบเปลอกไตชนใน มขนาดยาวประมาณ 10 เซนตเมตร กวาง 6 เซนตเมตร หนา 3 เซนตเมตร บรเวณตรงกลางของไตมสวนเวาเปนกรวยไต มหลอดไตตอไปยงกระเพาะปสสาวะ

ไตแตละขางประกอบดวยหนวยไต (nephron) นบลานหนวยเปนทอทขดไปมาโดยมปลายทอขางหนงตน เรยกปลายทอทตนนวา “ โบวแมนสแคปซล (Bowman scapsule)” ซงมลกษณะเปนแองคลายถวยภายในแองจะมกลมเลอดฝอยพนกนเปนกระจกเรยกวา “ โกลเมอรลส (glomerulus)” ซงท าหนาทกรองของเสยออกจากเลอดทไหลผานไต

Page 30: บทที่ 3 ระบบร่างกาย ม.2

ระบบขบถายปสสาวะ ระบบขบถายปสสาวะเปนระบบหลกของรางกายทเกยวของกบกระบวนการขจดสงทรางกายไมตองการ ปอดและผวหนงรวมอยในกระบวนการนดวย ซงท าหนาขจดแกสคารบอนไดออกไซดและเหงอตามล าดบ

อวยวะทท าหนาทขบถายปสสาวะประกอบดวย ไต หลอดไต กระเพาะปสสาวะ และทอปสสาวะ ไตเปนอวยวะทส าคญทสด มรปรางคลายเมลดถวแดง ท าหนาทดดซม สารอาหารทเปนประโยชนตอรางกายกลบคนสกระแสเลอด และขบถายของเสยออกจากเลอด คอ น าปสสาวะใหไหลไปตามหลอดไต เขาสกระเพาะปสสาวะ เมอมปรมาณมากกจะถกขบออกจาก รางกายทางทอปสสาวะ

การบ ารงและดแลรกษาไต ควรปฏบตดงน

1. ดมน าสะอาดใหเพยงพอกบความตองการของรางกาย

2. ไมรบประทานอาหารทมรสเคมจด

3. ไมกลนปสสาวะเปนเวลานาน ๆ

4. หากมอาการผดปกตควรรบปรกษาแพทย

Page 31: บทที่ 3 ระบบร่างกาย ม.2

ระบบการขบถายเหงอ อวยวะส าคญทท าหนาทขบเหงอออกจากรางกาย คอ ตอมเหงอ ซงอยใต ผวหนง ท า

หนาทกลนกรองเอาเกลอแรและน าทเปนของเสยทปนอยในกระแสเลอด และขบ ออกในรปของเหงอไปตามทอของตอมเหงอ ออกทางรเหงอทผวหนง การขบถายดงกลาวยง เปนการระบายความรอนออกนอกรางกายดวย ฉะนนเราจงควรออกก าลงกายสม าเสมอ เพอให รางกายแขงแรง มสขภาพสมบรณด

Page 32: บทที่ 3 ระบบร่างกาย ม.2

7. ระบบโครงกระดก (skeleton system) ระบบโครงกระดก เปนระบบทท าหนาทเปนเครองค าจนรางกายใหคงรปอยได และชวยใน

การเคลอนไหวและเคลอนท สวนประกอบของระบบโครงกระดก คอ กระดก กระดกออน เอนลกาเมนต เอนเทนดอน โครงกระดกท าหนาทเปนโครงหลกส าหรบใหกลามเนอและเอนมายดเพอใหรางกายคงรปอย

ได และปองกนอนตรายใหแกวยวะบางสวนของรางกายนอกจากนยงเปนทอยของเนอสรางเมดเลอดดวย

โครงกระดกของคนม 206 ชน แบงออกเปน 2 กลมตามต าแหนงทอย ไดแก 1. โครงกระดกแกน ในผใหญประกอบดวยกระดกจ านวน 80 ชน ซงวางตวในแนวแกนกลาง

ของล าตว ซงไดแก กะโหลกศรษะ กระดกห กระดกโคนลน กระดกสนหลง กระดกซโครง กระดกอก

2. โครงกระดกรยางค ในผใหญจะมทงหมด 126 ชน ซงจะอยในสวนแขนและขาของรางกายเพอชวยในการเคลอนไหว โดยจะแบงออกเปน 6 สวน ไดแก กระดกสวนไหล กระดกแขน กระดกมอ กระดกเชงกราน กระดกขา กระดกเทา

Page 33: บทที่ 3 ระบบร่างกาย ม.2

ชนดของกระดก เราสามารถจ าแนกรปรางของกระดกในมนษยไดเปนหาแบบดวยกน ไดแก กระดกแบบยาว (Long bone) เปนกระดกทมความยาวมากกวาความกวาง และ

ประกอบดวยสวนกลางกระดก หรอไดอะไฟซส (diaphysis) และสวนปลายกระดก หรออพไฟซส (epiphyses) กระดกชนดนเปนชนดทพบไดทวไปในกระดกรยางค

กระดกแบบสน (Short bone) เปนกระดกทมลกษณะคลายลกบาศก เชนกระดกของขอมอและขอเทา

กระดกแบบแบน (Flat bone) เปนกระดกทมลกษณะเปนระนาบหรอโคง แตจะมชนของกระดกเนอแนนขนานไปกบกระดกเนอโปรง ตวอยางเชนกระดกของกะโหลกศรษะ และกระดกอก

กระดกรปรางไมแนนอน (Irregular bone) เปนกระดกทมรปรางพเศษ เชนทพบในกระดกสนหลง และกระดกเชงกราน

กระดกเซซามอยด (Sesamoid bone) จดเปนกระดกแบบสนรปแบบหนง แตเปนกระดกทฝงตวอยในเอน ตวอยางทเหนชดคอกระดกสะบา (patella) ทฝงอยในเอนของบรเวณเขา

Page 34: บทที่ 3 ระบบร่างกาย ม.2

หนาทของกระดก หนาทหลกของกระดก ไดแก การปองกนอวยวะภายในทส าคญ เชน กะโหลกศรษะทปองกนสมอง หรอ

กระดกซโครงทปองกนอวยวะในทรวงอกจากอนตรายและการกระทบกระเทอน การค าจนโครงรางของรางกาย การเคลอนไหว โดยกระดกท าหนาทเปนจดเกาะของกลามเนอและเอนตางๆ และ

ยงประกอบเขาดวยกนเปนขอตอทท าใหรางกายเคลอนไหวในรปแบบตางๆได การผลตเมดเลอด โดยไขกระดกทอยภายใน เปนแหลงผลตเมดเลอดแดงและเมด

เลอดขาวทส าคญ การเกบสะสมแรธาต โดยเฉพาะแคลเซยมและฟอสฟอรส นอกจากนยงดงเอา

โลหะหนกบางชนดทอยในกระแสเลอดมาเกบไว เพอลดความเปนพษลง

Page 35: บทที่ 3 ระบบร่างกาย ม.2
Page 36: บทที่ 3 ระบบร่างกาย ม.2

8. ระบบกลามเนอ (Muscular system) ในรางกายมนษย มกลามเนอมากกวา 500 มด น าหนกรวมกนประมาณครงหนงของ

รางกาย การเคลอนไหวสวนใหญของรางกายสตวและสวนตางๆ ของรางกายมตนเหตมาจากการท างานของกลามเนอดวยการหดตว (contraction) จะมขอยกเวนบางบางอยางเชนการเคลอนไหวนนอาจเกดจากแรงโนมถวงของโลก (gravity) หรอ แรงภายนอกรางกายได นอกจากนกลามเนอยงท าหนาทชวยปองกนการเคลอนไหวของขอตอ (ชวยใหขอตอมความแขงแรงทนทาน), ท าใหกระเพาะปสสาวะคงรปอยได, ท าใหรางกายเกดความรอนดวยการสนเนองจากภาวะอากาศเยน

Page 37: บทที่ 3 ระบบร่างกาย ม.2

ชนดของกลามเนอ กลามเนอสามารถแบงออกไดเปน 3 ชนด ไดแก

กลามเนอโครงราง (Skeletal Muscle) เปนกลามเนอทอยใตอ านาจจตใจ (Voluntary) สามารถควบคมได ยดตดกบกระดก (bone) โดยเอนกลามเนอ (tendon) ท าหนาทเคลอนไหวโครงกระดกเพอการเคลอนทของรางกายและเพอรกษาทาทาง (posture) ของรางกาย การควบคมการคงทาทางของรางกายอาศยรเฟลกซ (reflex) ทอยนอกอ านาจจตใจ เมอขยายเนอเยอกลามเนอลายดจะพบวา มลกษณะเปนลาย โดยทวไปรางกายผชายประกอบดวยกลามเนอโครงราง 40-50% สวนผหญงจะประกอบดวยกลามเนอโครงราง 30-40%

กลามเนอเรยบ (Smooth Muscle) เปนกลามเนอทอยนอกอ านาจจตใจ (Involuntary) ไมสามารถควบคมได พบดาดอยทผนงของอวยวะภายใน (Viseral Organ) เชน หลอดอาหาร (esophagus) , กระเพาะอาหาร (stomach) , ล าไส (intestine) , หลอดลม (bronchi) , มดลก (uterus) , ทอปสสาวะ (urethra) , กระเพาะปสสาวะ (bladder) , และหลอดเลอด (blood vessel)

กลามเนอหวใจ (Cardiac Muscle) เปนกลามเนอทอยนอกอ านาจจตใจเชนกน แตเปนกลามเนอชนดพเศษทพบเฉพาะในหวใจ เปนกลามเนอทบบตวใหหวใจเตน

Page 38: บทที่ 3 ระบบร่างกาย ม.2

1. กลามเนอลาย (Striated Muscles)

2. กลามเนอเรยบ (Smooth Muscles)

3. กลามเนอหวใจ (Cardiac Muscles)

Page 39: บทที่ 3 ระบบร่างกาย ม.2

ความส าคญของกลามเนอ (The Muscle)

การเคลอนไหวสวนใหญของรางกายสตวและสวนตางๆ ของรางกายมตนเหตมา จากการท างานของกลามเนอดวยการหดตว (contraction) จะมขอยกเวนบางบางอยาง เชน การเคลอนไหวนนอาจเกดจากแรงโนมถวงของโลก (gravity) หรอ แรงภายนอก รางกายได นอกจากนกลามเนอยงท าหนาทชวยปองกนการเคลอนไหวของขอตอ (ชวย ใหขอตอมความแขงแรงทนทาน), ท าใหกระเพาะปสสาวะคงรปอยได, ท าใหรางกาย เกดความรอนดวยการสนเนองจากภาวะอากาศเยน

Page 40: บทที่ 3 ระบบร่างกาย ม.2

9. ระบบภมคมกน (Immune system) สงแวดลอมรอบตวเรา ทงภายในและภายนอกรางกายเตมไปดวยจลนทรยขนาดเลกทมอง

ดวยตาเปลาไมเหน สวนใหญจลนทรยทอยรอบตวเราเหลานไมใชเชอกอโรคแตประการใด แตกมจลนทรยอกมากมายทกอใหเกดโรคตดเชอ เรยกวาเชอโรค

เพอปองกนรางกายจากเชอโรคเหลาน มนษยเรามระบบภมคมกนทท าหนาทอยางทรงประสทธภาพในการก าจดเชอโรคออกไป หากภมคมกนบกพรอง แมจะพฒนายาตานจลชพทดเลศเพยงใด กอาจจะไมสามารถรกษาชวตคนเราจากโรคตดเชอไวได เพราะการทจะหายจากโรคตดเชอไดนน ภมคมกนในรางกายเปนผชวยตวส าคญทสด

ระบบภมคมกน หรอ Immune system คอระบบทคอยปกปองรางกายของเราจากสงแปลกปลอมตางๆ ทอาจเขามาท าอนตรายรางกายเราได เชน เชอโรคชนดตางๆ ไดแก แบคทเรย ไวรส ปรสต รา พยาธ รวมถงสงแปลกปลอมอนๆ เชน เซลลทก าลงเจรญเตบโตไปเปนมะเรง อวยวะของผอนทปลกถายเขามาในรางกาย การไดรบเลอดผดหม สารกอภมแพ ฯลฯ สงตางๆ เหลานมคณสมบตเปนสงแปลกปลอมทรางกายยงไมรจก เรยกวา antigen

Page 41: บทที่ 3 ระบบร่างกาย ม.2

ชนดเซลลเมดเลอดขาวในระบบภมคมกน 1. เซลลเมดเลอดขาวชนด ลมโฟไซต ในตอมน าเหลอง สามารถสรางสาร แอนตทอกซน เพอท าลาย

สารพษทเชอโรคสรางขนไดดวย

2. เซลลเมดเลอดขาวชนดฟาโกไซต สามารถ ท าลายเชอโรคไดดวย เรยกวา “ฟาโกไซโตซส” เมอมขาศกคอเชอโรค หรอสงแปลกปลอมบกรกรางกาย หนวย รบแนวหนาฟาโกไซตจะตรงไปโอบลอม และก าจดสงแปลกปลอมหรอเชอโรคท หลดรอดเขามาในรางกาย เชอโรคทหลดเขาไปถก ยอยท าลาย และขบออกนอกเซลล แตหากผบกรกมจ านวนมากหรอรายกาจจนหนวยรบแนวหนาสไมไหว รางกายจ าเปนตองพง ทหารหนวยรบแนวหลงอกกลมรวมดวย คอ ลมโฟไซต (Lymphocyte) ซงแบงเปน 2 ฝาย คอ

-- ทเซลล (T-lymphocyte หรอ Killer cell) ซงเปนเซลลนกฆา ทออกตามลาศตรทยงเหลอ

-- บเซลล (B-Lymphocyte) จะชวยทเซลล เมอทเซลลรบมอกบเชอโรคไมได ท าหนาทเฉพาะกจทสามารถกวาดลางเชอโรค โดยการสรางสารภมคมกนเฉพาะโรคหรอแอนตบอดขนมาเพอท าลายผรกรานใหหมดไปจากรางกาย นอกจากนยงสามารถสามารถจดจ าเชอโรคทเคยบกรกเขามาในรางกายไดอยางแมนย า

Page 43: บทที่ 3 ระบบร่างกาย ม.2
Page 44: บทที่ 3 ระบบร่างกาย ม.2

ภมคมกนของรางกายมนษย ไดแก 1) ภมคมกนโดยก าเนด เปนการปองกนและก าจดแอนตเจนทเกดขนเองในรางกาย กอนทรางกายจะไดรบแอนตเจน มหลายรปแบบ เชน - เหงอ มกรดแลกตกปองกนเชอโรคเขาสรางกายทางผวหนง - หลอดลม โพรงจมก มขน ซเลย และน าเมอกดกจบสงแปลกปลอม - กระเพาะอาหาร และล าไสเลกมเอนไซม - น าลาย น าตา น ามก มไลโซไซม ท าลายจลนทรยได 2) ภมคมกนจ าเพาะ เกดขนเมอรางกายเคยไดรบแอนตเจนแลว

การสรางระบบภมคมกนตอตานเฉพาะโรคของมนษยม 2 วธ

1) ภมคมกนกอเอง - เกดจากการน าเชอโรคทออนก าลง ซงเรยกวา วคซน (vaccine) มาฉด กน ทา เพอกระตนใหรางกายสรางแอนตบอดตอตานเชอนนๆ - วคซนทเปนสารพษและหมดความเปนพษแลว เรยกวา ทอกซอยด (toxoid) สามารถกระตนใหสรางภมคมกนได เชน วคซนคมกนโรคคอตบ บาดทะยก - วคซนทไดจากจลนทรยทตายแลว เชน โรคไอกรน ไทฟอยด อหวาตกโรค - วคซนทไดจากจลนทรยทยงมชวตอย เชน วณโรค หด โปลโอ คางทม หดเยอรมน - ภมคมกนกอเอง อยไดนาน แตการตอบสนองคอนขางชา ประมาณ 4 - 7 วน

Page 45: บทที่ 3 ระบบร่างกาย ม.2

2) ภมคมกนรบมา ( Passive immunization ) - เปนการน าซรมทมแอนตบอดอยมาฉดใหผปวย ท าใหไดรบภมคมกนโดยตรงตอตานโรคไดทนท - ใชรกษาโรครนแรงเฉยบพลน เชน คอตบ พษง - ซรม ผลตจากการฉดเชอโรคทออนก าลงเขาในสตว แลวน าซรมของสตวทมแอนตบอดรกษาโรคในมนษย - ภมคมกนทแมใหลกผานทางรกและน านมหลงคลอด - ภมคมกนรบมารกษาโรคไดทนท แตอยไดไมนานและผปวยอาจแพซรมสตวกได

ขอควรจ า * ทอกซอยด ( TOXOID ) ท ามาจากสารพษทหมดสภาพความเปนพษ เชน คอตบ บาดทะยก * วคซน เปนเชอโรคทก าลงออนก าลงหรอตายแลว แตยงมแอนตเจน ทสามารถไปกระตนใหรางกาย สราง แอนตบอด เพอท าลายเชอโรคกอนทจะเปนอนตรายตอรางกาย ดงนนเราจงตองไดรบวคซนให ครบทกชนด

* เซรม เปนสาร แอนตทอกซน ทสรางมาจากทอน เพอใหท าลายไดเรวกอนทพษจะเขาสจดดบของชวต

Page 47: บทที่ 3 ระบบร่างกาย ม.2

10. ระบบตอมไรทอและประสาท 10.1 ระบบประสาท ระบบประสาทเปนศนยกลางทควบคมการท างานของรางกาย ในการแสดงปฏกรยาตอบสนอง ตอสงเรา โดยท าหนาทประสานสมพนธระหวางอวยวะสมผสกบอวยวะมอเตอร ควบคมการท างาน ของกลามเนอ การท างานของตอมและระบบตาง ๆ ในรางกาย อกทงเปนศนยของความรสกนกคด สตปญญา การเรยนร ความจ า ตลอดจนการปรบตวใหเขากบสงแวดลอม ระบบประสาทประกอบดวย 1. สมอง (Brain) เปนศนยควบคมทงหมดของรางกาย มเยอหม 3 ชน แบงสมองออกเปน 3 สวน 1.1 ซรบรม(สมองสวนหนา) มขนาดใหญทสด ท าหนาทรบความรสกและสงการ 1.2 ซรเบลรม(สมองสวนหลง) ท าหนาทควบคมกจกรรมของกลามเนอ การเคลอนไหว และสมดล 1.3 กานสมอง ท าหนาทควบคม การหายใจ หวใจ หลงน ายอย หลงฮอรโมน 2. ไขสนหลง (Spinal cord) เปนทางผานของกระแสประสาทตอมาจากสมองบรรจอยภายในกระดกสนหลง เปนศนยกลางควบคมการท างานแบบ รเฟลกซแอกชน คอ การตอบสนองแบบไมตงใจโดยไมผานสมอง เชน การดดเทาเมอเคาะหวเขา การกระดกเทาเมอเหยยบหนาม

Page 51: บทที่ 3 ระบบร่างกาย ม.2

3. เสนประสาท (Nerve) เสนประสาทแตละเสนจะมเซลสประสาท (Neuron) หลาย ๆ เซลสเรยงตอกน เซลสประสาทกระจายไป เลยงทงรางกาย มประมาณ 12,000 ลานเซลส ในไขสนหลงและสมองมเซลสประสาทมากทสด องคประกอบไดแก

1. ตวเซลลประสาท (cell body)

2. ใยประสาท (cell process หรอ nerve fiber)

- เดนไดรต (dendrite)

- แอกซอน (axon)

Page 52: บทที่ 3 ระบบร่างกาย ม.2

10.2 ระบบตอมไรทอ ฮอรโมน คอ สารเคมทสรางจากเนอเยอหรอตอมไรทอ แลวถกล าเลยงไปตามระบบหมน เวยนของโลหต เพอท าหนาท ควบคมการเจรญเตบโต ควบคมลกษณะทางเพศ และควบคม การท างาน ของระบบตาง ๆ ในรางกาย 1. ฮอรโมนจากตอมใตสมอง 1.1. ตอมใตสมองสวนหนา ท าหนาทผลตฮอรโมน ดงน - ฮอรโมนโกรท (Growth hormone) ควบคมการเจรญเตบโต ของรางกาย โรคทเกดจากมฮอรโมน โกรทในรางกายมากเกนไป จะเปนโรคอะโครเมกาล (acromegaly) คอจมก ปาก มอ เทาใหญ - ฮอรโมนโกนาโดโทรฟน (Conadotrophin hormone) ประ กอบดวยฮอรโมนกระตนฟอลลเคล F.S.H. ฮอรโมนลทไนซ ในเพศหญง - ฮอรโมน F.S.H. กระตนใหฟอลลเคลแบงเซล และการหลง ของ L.H. ท าใหเกดการตกไข ในเพศชาย - ฮอรโมนโพรแลกตน (prolactin) มหนาทกระตนตอมน านม ใหสรางน านม - ฮอรโมนอะดรโนคอรตโคโทรฟน (adrenocorticotrophin hormone) หรอ A.C.T.H ท าหนาทกระตน อะดรนล คอรเทกซ ของตอมหมวกไตใหสรางฮอรโมนตามปกต

Page 53: บทที่ 3 ระบบร่างกาย ม.2

- ฮอรโมนกระตนไทรอยด (thyroid stimulating hormone) หรอ TSH ท าหนาทกระตนตอมไทรอยด ใหหลงฮอรโมนตาม ปกต ฮอรโมนจากตอมใตสมองสวนหนาจะควบคมโดยฮอรโมน ประสาททสรางมา จากไฮโพทาลามส

1.2. ตอมใตสมองสวนกลาง ท าหนาทผลตฮอรโมน ดงน - ฮอรโมนเมลาโนไซต (Melanocyte stimulating hormone) หรอ MSH ท าหนาทท าใหรงค

วตถ ภายในเซล ผวหนงกระจายไปทวเซลล 1.3. ตอมใตสมองสวนหลง เซลนวโรซครทอร (neurosecretory cell) สรางฮอรโมน ไดแก - วาโซเพรสซน (Vasopressin) หรอฮอรโมนแอนตไดยเรตก ADH มหนาทดดน ากลบของ

หลอดไต และกระตนใหหลอด เลอดบบตว ถาขาดฮอรโมนนจะเกดการเบาจดท าใหปสสาวะบอย

- ออกซโทซน (Oxytocin) ท าหนาทกระตนกลามเนอเรยบและอวยวะภายใน กระตนกลามเนอ รอบตอมน านมใหขบน านม ฮอรโมนนจะหลงออกมามากตอนคลอด เพอชวยใหกลามเนอมดลก บบตวขณะคลอด ไอสเลตออฟแลงเกอรฮานส ท าหนาทสรางฮอรโมน ไดแก

1. อนซลน สรางจากเซลเบตา มหนาทรกษาระดบ น าตาลในเลอดใหปกต 2. กลคากอน (glucagon) สรางมาจากแอลฟาเซล ม หนาทกระตนการสลายตวของไกล

โคเจน จากตบใหเปนน าตาล กลโคสมากขน

Page 55: บทที่ 3 ระบบร่างกาย ม.2

2. ฮอรโมนจากตอมหมวกไต - ฮอรโมนกลโคคอรตคอยด (Glucocorticoid hormone) ท าหนาทควบคมเมตาโบลซมของ

คารโบไฮเดรต กระตนการเปลยนคารโบไฮเดรตและไกลโคเจนเปนกลโคส และยงควบคมสมดล ของเกลอแร

- ฮอรโมนมเนราโลคอทคอยด (mineralocorticoid) ท าหนาทควบคมสมดลของน าและเกลอแรใน รางกาย เชน อลโดสเตอโรน (aldosterone) ท าหนาทดดโซเดยมกลบทอหนวยไต อะดรนล

เมดลลา ผลตฮอรโมนดงน - อะดรนาลน (adrenalin) ท าใหน าตาลในเลอดเพมขน และกระตนการเตนของหวใจ - นอรอะดรนาลน (noradrenalin) หลงจากเสนประสาทซมพาเทตก ท าใหความดนเลอดสง

3. ฮอรโมนจากตอมไทรอยด

- ไทรอกซน (thyroxin) ท าหนาทควบคมอตราการเผาผลาญอาหารตาง ๆ ในรางกาย ถาตอม ไทรอยดไมสามารถสรางไทรอกซนจะท าให เกดโรคคอพอก , มกซดมา แตถาสราง ฮอรโมนมาก เกนไป ท าใหเกดโรคคอพอกเปนพษ - แคลซโทนนน (Calcitonin) ท าหนาทลดระดบแคลเซยมใน เลอด - พาราฮอรโมน (parathormone) ท าหนาทรกษาสมดลและฟอสฟอรสในรางกายใหคงท

Page 56: บทที่ 3 ระบบร่างกาย ม.2

4. ฮอรโมนจากอวยวะเพศ

เพศชาย : ฮอรโมนแอนโดรเจน (androgens) ประกอบ ไปดวยเทสโทสเตอโรน (testosteron) มหนาทควบคม ลกษณะเกยวกบ การเปลยนแปลงของเพศชายในชวงวยรน เพศหญง : 1. เอสโทรเจน (estrogens) สรางจากเซลล ฟอลลเคลในรงไข ฮอรโมนนจะต าในขณะมประจ าเดอน 2. ฮอรโมนโปรเจสเทอโรน(progesterone) สรางจาก คอรปสลเทยม ควบคมลกษณะเกยวกบการ เปลยนแปลงของรางกายในชวงวยรน

5. ฮอรโมนจากตอมไพนล

ตอมไพนลอยบรเวณกงกลางของ สมองสวนเซรบรมพ ซายและพขวา ตอมนไมไดทหนาทสรางฮอรโมน ตอมนจะ สรางเมลาโทนน (melatonin) ในคนและสตว ชนสงในชวง วยรนและยบยงการเจรญเตบของอวยวะสบพนธ ถาขาดจะ ท าใหเดกเปนหนมสาวเรวกวาปกต

Page 58: บทที่ 3 ระบบร่างกาย ม.2

11. ระบบผวหนง ระบบผวหนงเปนระบบทส าคญมาก เพราะเปนระบบทปกคลมรางกายและเปนระบบท ใหญทสด หนาทของระบบผวหนง 1. ปองกนอนตรายจากแสงแดด สารเคม ฯลฯ 2. รบความรสก มประสาทสมผส 3. ควบคมการท างานตางๆ ภายในรางกาย เปนแหลงสะสมพลงงานและสรางวตามนด 4. ควบคมความรอนของรางกายโดยการท างานของตอมไรทอ ผวหนงแบงออกเปน 2 สวน คอ 1. ผวหนง ผวหนงเปนอวยวะทใหญทสดของรางกาย ม 2 ชนไดแก 1.1 หนงก าพรา (Epidermis) คอผวหนงทอยชนนอกสด จะตายรวงหลดไป เซลลชนใตจะสรางขนมาแทนท ผวหนงจะม melanocytes เปน cell รปดาว ท าใหอวยวะทมมากมสคล าท าใหเกดสผวแตกตางกน แตถาไมม melanocytes จะท าใหเกดเปนคนเผอก จะมผวขาวสแสงไมได

Page 59: บทที่ 3 ระบบร่างกาย ม.2

1.2 หนงแท (Dermis) อยลกกวาหนงก าพรา มความยาวประมาณ 1-2 มลลเมตร รอยตอของหนงก าพราและหนงแทจะเปนคลนทยนขนและลง เปนสนนน เรยกวา ลายมอ (Finger print) แตละคนจะแตกตางกน บรเวณหนงแทจะมตอมน ามน ตอมเหงอ ตอมขน เสนเลอด ทอ น าเหลอง และประสาทรบความรสก 2. อวยวะตางๆ ทเกดมาจากผวหนงอวยวะตางๆ ทเกดมาจากผวหนงไดแก ขน ตอมน ามน ตอมเหงอ และเลบ (nail)

Page 60: บทที่ 3 ระบบร่างกาย ม.2

การดแลรกษาผวหนง ทกคนยอมมความตองการมผวหนงทสวยงาม สะอาด ไมเปนโรคและไมเหยวยนเกนกวาวย ฉะนนจงควรดแลรกษาผวหนงตวเอง ดงน 1. อาบน าช าระรางกายใหสะอาดอยเสมอ โดย 1.1 อาบน าอยางนอยวนละ 2 ครง ในเวลาเชาและเยน เพอชวยช าระลางคราบเหงอไคล และความสกปรกออกไป 1.2 ฟอกตวดวยสบทมฤทธเปนดางออนๆ 1.3 ท าความสะอาดใหทว โดยเฉพาะบรเวณใตรกแร ขาหนบ ขอพบ อวยวะเพศ งามนวมอ นวเทา ใตคาง และหลงใบห เพราะเปนทอบและเกบความชน อยไดนาน 1.4 ในขณะอาบน า ควรใชนวมอ หรอฝามอ ถตวแรงๆ เพราะนอกจากชวยใหรางกายสะอาดแลว ยงชวยใหการหมนเวยนของเลอดดขน 1.5 เมออาบนาเสรจ ควรใชผาเชดตวท สะอาด เชดตวใหแหง แลวจงคอยสวมเสอผา

Page 61: บทที่ 3 ระบบร่างกาย ม.2

2. หลงอาบน าแลว ควรใสเสอผาทสะอาด และเหมาะสมกบอากาศและงานทปฏบต เชน ถาอากาศ รอนกควรใสเสอผาบาง เพอไมใหเหงอออกมาก เปนตน 3. กนอาหารใหถกตองและครบถวนตามหลก โภชนาการ โดยเฉพาะอาหารทมวตามนเอ เชน พวก น ามนตบปลา ตบสตว เนย นม ไขแดง เครองในสตว มะเขอเทศ มะละกอ รวมทงพชใบเขยวและใบเหลอง วตามนเอ จะชวยใหผวหนงชมชน ไมเปนสะเกด แหง ท าใหเลบไมเปราะ และยงท าใหเสนผมไมรวงงายอกดวย 4. ดมน ามากๆ เพอท าใหผวหนงเปลงปลง 5. ออกก าลงกายสม าเสมอ เพอชวยใหการ หมนเวยนของเลอดดขu 6. ควรใหผวหนงไดรบแสงแดดสม าเสมอ โดย เฉพาะเวลาเชาซงแดดไมจดเกนไป และพยายามหลก เลยงการถกแสงแดดจา เพราะจะท าใหผวหนงเกรยม และกรานด า 7.ระมดระวงโนการใชเครองส าอาง เพราะ อาจเกดอาการแพ หรอท าใหผวหนงอกเสบ เปน อนตรายตอผวหนงได หากเกดอาการแพตองเลกใช เครองส าอางชนดนนทนท 8. เมอมสงผดปกตใดๆ เกดขนกบผวหนง ควรปรกษาแพทย

Page 62: บทที่ 3 ระบบร่างกาย ม.2

รางกายมนษยประกอบดวยระบบตางๆ ประกอบกนเปนรางกาย การท างานของอวยวะจะท างาน สมพนธกนอยางเปนระบบ เชน ระบบยอยอาหาร ประกอบดวยอวยวะหลายอวยวะ ซงอวยวะบาง อวยวะ ไมมสารยอยแตเกยวของกบระบบยอยอาหาร ระบบหมนเวยนเลอดในรางกาย อวยวะท เกยวของคอ หวใจ เสนเลอด การหดและการขยายตวของเสนเลอดตามจงหวะการเตนของหวใจ เรยกวา ชพจร ระบบหายใจ การหายใจของมนษยมผลตอการแลกเปลยนแกสในถงลมปอด ซงประกอบดวย อวยวะตางๆ คอ จมก ปอด ถงลม กลามเนอ กะบงลม และซโครง ระบบขบถายจะมอวยวะทเกยวของกบการขบถายของเสยในรปของเหลว คอ ไต และผวหนงใน รปของแกส คอ ปอด ในรปของของแขง คอ ล าไสใหญ

Page 63: บทที่ 3 ระบบร่างกาย ม.2

ขณะออกก าลงกาย รางกายตองใชพลงงานมาก จงตองการแกสออกซเจน และสารอาหาร เพมมากขน เพอใชในกระบวนการเปลยนแปลงสารอาหารใหเกดพลงงาน ระบบหายใจจงตอง ท างานหนก เราจงหายใจถและเรวเพอน าแกสออกซเจนเขาสรางกาย และน าแกสคารบอนได ออกไซดออกไป การหมนเวยนเลอดในรางกายกจะเปนไปอยางรวดเรวหวใจจะเตนเรวเพอสบ ฉดเลอดใหทนตอความตองการของรางกาย ของเสยในรปของเหลวกจะเกดขนอยางรวดเรว ระบบขบถายของรางกายกจะขบเหงอออกจ านวนมาก หลงจากออกก าลงกายกจะรสกหว และ กระหายน า เราจงตองดมน าและกนอาหาร สงผลใหระบบยอยอาหารตองท างานตอไป การท างานของระบบตางๆ ท างานสมพนธกนอยางตอเนอง หากระบบใดระบบหนง บกพรองไปรางกายกจะออนแอสงผลตอสขภาพได