บทท บทท 3.3.

แนวคดทฤษฎเกยวกบรฐแนวคดทฤษฎเกยวกบรฐ

แนวคดทฤษฎเกยวกบรฐแนวคดทฤษฎเกยวกบรฐ

31. 31. ทฤษฎอำ�น�จอธปไตยกบกำ�เนดของรฐทฤษฎอำ�น�จอธปไตยกบกำ�เนดของรฐ 32 32 แนวคดรฐธรรมนญนยมแนวคดรฐธรรมนญนยม 3.3 3.3 ลกษณะและผลท�งกฎหม�ยของรฐ ลกษณะและผลท�งกฎหม�ยของรฐ 34 34 ทฤษฎคว�มเปนนตบคคลของรฐทฤษฎคว�มเปนนตบคคลของรฐ 3.5 3.5 หลกนตรฐหลกนตรฐ 36 36 หลกก�รแบงแยกอำ�น�จ หลกก�รแบงแยกอำ�น�จ 37 37 ก�รจดองคกรในก�รใชอำ�น�จก�รจดองคกรในก�รใชอำ�น�จ

3.1 3.1 ทฤษฎอำ�น�จอธปไตยกบทฤษฎอำ�น�จอธปไตยกบกำ�เนดของรฐกำ�เนดของรฐ

รฐในรฐใน Concept Concept ของ กของ ก..มม. . รฐกคอรฐกคออำ�น�จในท�ง กอำ�น�จในท�ง ก..มม.. ( ( อำ�น�จอธปไตย อำ�น�จอธปไตย ) )

เปนแนวคดสมยใหมทเพงเกดขนม�ในเปนแนวคดสมยใหมทเพงเกดขนม�ในศตวรรษท ศตวรรษท 16 16 ทสร�งขนม�เพอสวนท�งทสร�งขนม�เพอสวนท�งกบอำ�น�จของ ศ�สน�จกร และเจ�ศกดน�กบอำ�น�จของ ศ�สน�จกร และเจ�ศกดน�ในยคกล�งของยโรปในยคกล�งของยโรป

เสนอทฤษฎอำ�น�จอธปไตยเปนของเสนอทฤษฎอำ�น�จอธปไตยเปนของกษตรย เพอคว�มเปนหนงเดยวกษตรย เพอคว�มเปนหนงเดยว

ปกครองในระบอบสมบรณาญาสทธราชยปกครองในระบอบสมบรณาญาสทธราชย

รฐประชาธปไตยรฐประชาธปไตย ตอม�กเกดแนวคดปรชญ�สญญ�ประช�คม ปรชญ� ตอม�กเกดแนวคดปรชญ�สญญ�ประช�คม ปรชญ�

กก..มม..ธรรมช�ต ขนเพอสวนท�งกบแนวคดอำ�น�จธรรมช�ต ขนเพอสวนท�งกบแนวคดอำ�น�จอธปไตยเปนของกษตรย ทใชอำ�น�จจนเกนเลย เสนออธปไตยเปนของกษตรย ทใชอำ�น�จจนเกนเลย เสนอแนวคดอำ�น�จอธปไตยเปนของประช�ชนเพอจดแนวคดอำ�น�จอธปไตยเปนของประช�ชนเพอจดสถ�บนของรฐโดยสถ�บนของรฐโดย แยกรฐแยกรฐ((รฐคอตวกรฐคอตวก)) ออกม�จ�กผปกครอง ออกม�จ�กผปกครอง แยกอำ�น�จอธปไตย แยกอำ�น�จอธปไตย (Sovereignty) (Sovereignty) ออกจ�กผออกจ�กผ

ปกครองและโอนไปยงประช�ชนปกครองและโอนไปยงประช�ชน รฐรฐ((ประช�ชนประช�ชน))จะมอำ�น�จอธปไตยแทนผปกครอง สวนผจะมอำ�น�จอธปไตยแทนผปกครอง สวนผ

ปกครองเปนเพยงบคคลทผ�นกนเข�ปกครองเปนเพยงบคคลทผ�นกนเข�--ออกม�ใชอำ�น�จออกม�ใชอำ�น�จอธปไตย เพยงชวคร�วต�มวถท�งก�รเมองอธปไตย เพยงชวคร�วต�มวถท�งก�รเมอง

เนนคว�มชอบดวย กเนนคว�มชอบดวย ก..มม..

ทฤษฎอำ�น�จอธปไตยเปนของปวงทฤษฎอำ�น�จอธปไตยเปนของปวงชนชน

รสโซ รสโซ ((คค..ศศ - .1712 1778)- .1712 1778) เขยนหนงสอสญญ�เขยนหนงสอสญญ�ประช�คม ประช�คม ((Social ContractSocial Contract ) )

รฐเกดขนจ�กก�รทมนษยหล�ยคนม�รวมกนอยเปนรฐเกดขนจ�กก�รทมนษยหล�ยคนม�รวมกนอยเปนหมเหล�จนเกดขนเปนสงคมขน และไดทำ�สญญ�หมเหล�จนเกดขนเปนสงคมขน และไดทำ�สญญ�ประช�คมมอบอำ�น�จอธปไตยทตนมอย ประช�คมมอบอำ�น�จอธปไตยทตนมอย ((เชน รฐเชน รฐประกอบดวยคน ประกอบดวยคน 60 60 ล�นคน แตละคนยอมมล�นคน แตละคนยอมมอำ�น�จอธปไตยหนงใน อำ�น�จอธปไตยหนงใน 60 60 ล�นสวนล�นสวน ) ) ใหแกรฐ ใหแกรฐ เปนสญญ�ประช�คมททกคนจะยอมมอบร�งก�ยเปนสญญ�ประช�คมททกคนจะยอมมอบร�งก�ยและอำ�น�จทกอย�งทมอยรวมกนภ�ยใตอำ�น�จและอำ�น�จทกอย�งทมอยรวมกนภ�ยใตอำ�น�จสงสดของเจตน�รมณรวมกนของสงคมสงสดของเจตน�รมณรวมกนของสงคม

รฐ�ธปตยจงไดแกเจตน�รมณรวมกนของสงคม ไมใชรฐ�ธปตยจงไดแกเจตน�รมณรวมกนของสงคม ไมใชของปจเจกชนแตละคน มลกษณะสงสด ละเมดมได ของปจเจกชนแตละคน มลกษณะสงสด ละเมดมได โอนมได แบงแยกมได และนำ�ไปสส�ธ�รณะประโยชนโอนมได แบงแยกมได และนำ�ไปสส�ธ�รณะประโยชนเสมอ เสมอ

คนแตละคนยอมสละเสรภ�พใหสงคม จงทำ�ใหตนเองคนแตละคนยอมสละเสรภ�พใหสงคม จงทำ�ใหตนเองตองเชอฟงตนเองโดยยอมอยใตเจตน�รมณรวมกน ตองเชอฟงตนเองโดยยอมอยใตเจตน�รมณรวมกน เสรภ�พทเกดขนใหมไมใชเสรภ�พต�มธรรมช�ต แตเสรภ�พทเกดขนใหมไมใชเสรภ�พต�มธรรมช�ต แตเปนเสรภ�พทจะมสวนรวมกอใหเกดเจตน�รมณรวมกนเปนเสรภ�พทจะมสวนรวมกอใหเกดเจตน�รมณรวมกนของปวงชน ของปวงชน

ดงนน กฎหม�ยกตองไดม�จ�กเจตน�รมณรวมกนของดงนน กฎหม�ยกตองไดม�จ�กเจตน�รมณรวมกนของปวงชนเท�นน และเมอกฎหม�ยเปนก�รแสดงออกซงปวงชนเท�นน และเมอกฎหม�ยเปนก�รแสดงออกซงเจตน�รมณรวมกนของปวงชนแลว กฎหม�ยกยอมจะเจตน�รมณรวมกนของปวงชนแลว กฎหม�ยกยอมจะจำ�กดสทธเสรภ�พของคนแตละคนในสงคมไดจำ�กดสทธเสรภ�พของคนแตละคนในสงคมได

ผลของทฤษฎอำ�น�จอธปไตยเปนผลของทฤษฎอำ�น�จอธปไตยเปนของปวงชนของปวงชน

1. 1. รสโซ ปฏเสธก�รโอนเจตน�รมณรวมรสโซ ปฏเสธก�รโอนเจตน�รมณรวมกนของปวงชนไปใหผแทน จงเนนกนของปวงชนไปใหผแทน จงเนนประช�ธปไตยโดยตรงของประช�ชน ประช�ธปไตยโดยตรงของประช�ชน

ในก�รออกกฎหม�ยกระทำ�โดยประช�ชนในก�รออกกฎหม�ยกระทำ�โดยประช�ชนเปนผออกเองหรอมผแทนจดทำ�แลวใหเปนผออกเองหรอมผแทนจดทำ�แลวใหประช�ชนออกเสยงเปนประช�มต ประช�ชนออกเสยงเปนประช�มต ((ReferendumReferendum))

2 . 2 . ก�รออกเสยงเลอกตงเปนสทธก�รออกเสยงเลอกตงเปนสทธ 3 . 3 . อำ�น�จอธปไตยแบงแยกมได อำ�น�จอธปไตยแบงแยกมได

((รสโซไมเหนดวยกบมองเตสกรสโซไมเหนดวยกบมองเตสกเออเออ))

ผลของทฤษฎอำ�น�จอธปไตยเปนผลของทฤษฎอำ�น�จอธปไตยเปนของปวงชนของปวงชน

4. 4. ผแทนเปนเพยงกรรมก�รทประช�ชนผแทนเปนเพยงกรรมก�รทประช�ชนตงขนเพอทำ�ต�มเจตน�รมณรวมกนตงขนเพอทำ�ต�มเจตน�รมณรวมกนเท�นน ดงนน เมอประช�ชนตกลงมอบเท�นน ดงนน เมอประช�ชนตกลงมอบอำ�น�จใหกษตรยใชอำ�น�จอธปไตยแทนอำ�น�จใหกษตรยใชอำ�น�จอธปไตยแทนตนแลว แตเมอเจตน�รมณรวมเปลยน กตนแลว แตเมอเจตน�รมณรวมเปลยน กอ�จเรยกอำ�น�จกลบคนม�ไดตลอดเวล� อ�จเรยกอำ�น�จกลบคนม�ไดตลอดเวล�

ทฤษฎนจงเหม�ะแกก�รปกครองในรปทฤษฎนจงเหม�ะแกก�รปกครองในรปแบบส�ธ�รณรฐม�กกว�รปแบบทมแบบส�ธ�รณรฐม�กกว�รปแบบทมกษตรยเปนประมขกษตรยเปนประมข

ผลของทฤษฎอำ�น�จอธปไตยเปนผลของทฤษฎอำ�น�จอธปไตยเปนของปวงชนของปวงชน

ทฤษฎสญญ�ประช�คมของรสโซมทฤษฎสญญ�ประช�คมของรสโซมอทธพลและเปนร�กฐ�นของหลกอทธพลและเปนร�กฐ�นของหลกกฎหม�ยมห�ชนยคใหม กฎหม�ยมห�ชนยคใหม

ทงใน ฝรงเศส สหรฐอเมรก�หรอทกทงใน ฝรงเศส สหรฐอเมรก�หรอทกประเทศในก�รจดทำ�ร�งรฐธรรมนญประเทศในก�รจดทำ�ร�งรฐธรรมนญตงแต ศตงแต ศ 18. 18. เปนตนม�เปนตนม�

ทฤษฎอำ�น�จอธปไตยเปนของช�ตทฤษฎอำ�น�จอธปไตยเปนของช�ต ซเอเยส ซเอเยส ((SiéyèsSiéyès ) ) ป คป ค..ศศ . 1748 . 1748 –– 1836 1836 เปนนกปฏวตฝรงเศสทตอต�นระบบอภสทธขนน�งเปนนกปฏวตฝรงเศสทตอต�นระบบอภสทธขนน�ง

และกษตรย และกษตรย เสนอแนวคดทฤษฎอำ�น�จอธปไตยเปนของช�ต ในเสนอแนวคดทฤษฎอำ�น�จอธปไตยเปนของช�ต ใน

หนงสอเรอง อะไรคอส�มญชนหนงสอเรอง อะไรคอส�มญชน?? ( (Qu’est ce Qu’est ce que le tiers Etat?que le tiers Etat? ) ) ส�มญชนคอคนทกคนซงส�มญชนคอคนทกคนซงรวมเปนช�ตรวมเปนช�ต

ระบอบสมบรณ�ญ�สทธร�ชยเปนก�รใหอภสทธระบอบสมบรณ�ญ�สทธร�ชยเปนก�รใหอภสทธเฉพ�ะกลมกษตรย ขนน�งและพระ แตส�มญชนซงเฉพ�ะกลมกษตรย ขนน�งและพระ แตส�มญชนซงเปนคนสวนใหญกลบไมมสทธอะไรเปนคนสวนใหญกลบไมมสทธอะไร

ทฤษฎอำ�น�จอธปไตยเปนของช�ตทฤษฎอำ�น�จอธปไตยเปนของช�ต ช�ต ช�ต ((NationNation ) ) เกดขนจ�กก�รรวมกนของเกดขนจ�กก�รรวมกนของ

พลเมองทกคน เปนสงทมอยแลวและเปนทม�ของพลเมองทกคน เปนสงทมอยแลวและเปนทม�ของทกสง เจตน�รมณของช�ตจงเปนเจตน�รมณทชอบทกสง เจตน�รมณของช�ตจงเปนเจตน�รมณทชอบดวยกฎหม�ย และเปนตวกฎหม�ยเอง ดวยกฎหม�ย และเปนตวกฎหม�ยเอง

ดงนน อำ�น�จอธปไตยเปนของช�ตในฐ�นะทเปนดงนน อำ�น�จอธปไตยเปนของช�ตในฐ�นะทเปนนตบคคลต�งห�กจ�กประช�ชนทรวมตวกนเปนช�ต นตบคคลต�งห�กจ�กประช�ชนทรวมตวกนเปนช�ต ก�รมรฐบ�ลกเพอปกปองสทธเสรภ�พและคว�มก�รมรฐบ�ลกเพอปกปองสทธเสรภ�พและคว�มเสมอภ�ค ทปร�ศจ�กอภสทธเสมอภ�ค ทปร�ศจ�กอภสทธ

เจตน�รมณของช�ตเท�นนจะออกกฎหม�ยไดเจตน�รมณของช�ตเท�นนจะออกกฎหม�ยไดโดยผ�นผแทนของช�ตโดยผ�นผแทนของช�ต

ทฤษฎอำ�น�จอธปไตยเปนของช�ตทฤษฎอำ�น�จอธปไตยเปนของช�ต ผแทนทประช�ชนเลอกถอเปนผแทนของผแทนทประช�ชนเลอกถอเปนผแทนของ

ช�ต มใชของร�ษฎรทเลอก ผแทนของช�ต มใชของร�ษฎรทเลอก ผแทนของช�ตจงเปนอสระเตมท ๆ ไมถกผกมดโดยช�ตจงเปนอสระเตมท ๆ ไมถกผกมดโดย

สญญ�ใด ๆ กบร�ษฎรทเลอกสญญ�ใด ๆ กบร�ษฎรทเลอก

ไมมก�รแบงแยกอำ�น�จอธปไตยเชนทมองเตไมมก�รแบงแยกอำ�น�จอธปไตยเชนทมองเตสกเออเสนอไวสกเออเสนอไว

ทฤษฎอำ�น�จอธปไตยเปนของช�ตทฤษฎอำ�น�จอธปไตยเปนของช�ต เข�ยงเสนอทฤษฎกฎหม�ยมห�ชนว� อำ�น�จอธปไตยเปนเข�ยงเสนอทฤษฎกฎหม�ยมห�ชนว� อำ�น�จอธปไตยเปน

ของช�ตเปนอำ�น�จสงสดทอ�จมอบใหผแทนไปสร�งของช�ตเปนอำ�น�จสงสดทอ�จมอบใหผแทนไปสร�งรฐธรรมนญเพอกอตงองคกรท�งก�รเมองขน ในขณะทรฐธรรมนญเพอกอตงองคกรท�งก�รเมองขน ในขณะทอำ�น�จขององคกรทไดรบม�จ�กก�รกอตงต�มอำ�น�จขององคกรทไดรบม�จ�กก�รกอตงต�มรฐธรรมนญถกจำ�กดและกำ�หนดโดยรฐธรรมนญ ดงนนรฐธรรมนญถกจำ�กดและกำ�หนดโดยรฐธรรมนญ ดงนน

กฎหม�ยธรรมช�ตเปนกฎหม�ยทมลำ�ดบศกดสงสดกฎหม�ยธรรมช�ตเปนกฎหม�ยทมลำ�ดบศกดสงสด รองลงม�คอรฐธรรมนญซงช�ตเปนผร�งและแกไขโดยรองลงม�คอรฐธรรมนญซงช�ตเปนผร�งและแกไขโดย

ใชอำ�น�จสงสดในก�รกอตงองคกรท�งก�รเมอง ใชอำ�น�จสงสดในก�รกอตงองคกรท�งก�รเมอง รองลงม�คอกฎหม�ยธรรมด�ทผแทนร�ษฎรของช�ตรองลงม�คอกฎหม�ยธรรมด�ทผแทนร�ษฎรของช�ต

ตร�ขนโดยอ�ศยอำ�น�จทไดรบมอบหม�ยจ�กรฐธรรมนญตร�ขนโดยอ�ศยอำ�น�จทไดรบมอบหม�ยจ�กรฐธรรมนญ

ผลของทฤษฎอำ�น�จอธปไตยเปนผลของทฤษฎอำ�น�จอธปไตยเปนของช�ตของช�ต

1. 1.อำ�น�จอธปไตยเปนของช�ต ไมอ�จแบงแยกไดอำ�น�จอธปไตยเปนของช�ต ไมอ�จแบงแยกไดและไมอ�จจำ�หน�ยจ�ยโอนได และถ�ช�ตมอบอำ�น�จและไมอ�จจำ�หน�ยจ�ยโอนได และถ�ช�ตมอบอำ�น�จใหผใดเปนผใชอำ�น�จแทนช�ต กยอมจะเรยกอำ�น�จใหผใดเปนผใชอำ�น�จแทนช�ต กยอมจะเรยกอำ�น�จอธปไตยคนม�ไดเสมอแมแตจะมอบอำ�น�จใหกษตรยอธปไตยคนม�ไดเสมอแมแตจะมอบอำ�น�จใหกษตรย

2 . 2 . ช�ตเปนนตบคคลยอมมสทธหน�ทแยกต�งห�กช�ตเปนนตบคคลยอมมสทธหน�ทแยกต�งห�กจ�กประช�ชนทเข�ม�รวมตวกนเปนช�ต ดงนน จ�กประช�ชนทเข�ม�รวมตวกนเปนช�ต ดงนน ก�รกระทำ�ของช�ต ก�รกระทำ�ของช�ต ((รฐรฐ ) ) ยอมแสดงออกโดยผ�นผยอมแสดงออกโดยผ�นผแทนร�ษฎร ประช�ชนจงไมมสทธลงประช�มตหรอแทนร�ษฎร ประช�ชนจงไมมสทธลงประช�มตหรอเสนอร�งกฎหม�ยไดเสนอร�งกฎหม�ยได

ผลของทฤษฎอำ�น�จอธปไตยเปนผลของทฤษฎอำ�น�จอธปไตยเปนของช�ตของช�ต

1. 1. อำ�น�จอธปไตยเปนของช�ต ไมอ�จแบงแยกไดอำ�น�จอธปไตยเปนของช�ต ไมอ�จแบงแยกไดและไมอ�จจำ�หน�ยจ�ยโอนได และถ�ช�ตมอบอำ�น�จและไมอ�จจำ�หน�ยจ�ยโอนได และถ�ช�ตมอบอำ�น�จใหผใดเปนผใชอำ�น�จแทนช�ต กยอมจะเรยกอำ�น�จใหผใดเปนผใชอำ�น�จแทนช�ต กยอมจะเรยกอำ�น�จอธปไตยคนม�ไดเสมอแมแตจะมอบอำ�น�จใหกษตรยอธปไตยคนม�ไดเสมอแมแตจะมอบอำ�น�จใหกษตรย

2. 2. ช�ตเปนนตบคคลยอมมสทธหน�ทแยกต�งห�กช�ตเปนนตบคคลยอมมสทธหน�ทแยกต�งห�กจ�กประช�ชนทเข�ม�รวมตวกนเปนช�ต ดงนน จ�กประช�ชนทเข�ม�รวมตวกนเปนช�ต ดงนน ก�รกระทำ�ของช�ต ก�รกระทำ�ของช�ต ((รฐรฐ ) ) ยอมแสดงออกโดยผ�นผยอมแสดงออกโดยผ�นผแทนร�ษฎร ประช�ชนจงไมมสทธลงประช�มตหรอแทนร�ษฎร ประช�ชนจงไมมสทธลงประช�มตหรอเสนอร�งกฎหม�ยไดเสนอร�งกฎหม�ยได

3. 3. ผแทนร�ษฎรเปนผแทนของช�ตยอมมอสระทจะแสดงออกผแทนร�ษฎรเปนผแทนของช�ตยอมมอสระทจะแสดงออกซงเจตน�รมณของช�ตโดยไมตองผกมดโดยสญญ�ใด ๆ กบซงเจตน�รมณของช�ตโดยไมตองผกมดโดยสญญ�ใด ๆ กบร�ษฎรทเลอกร�ษฎรทเลอก

4 . 4 . ก�รเลอกตงผแทนร�ษฎรเปนหน�ทมใชสทธก�รเลอกตงผแทนร�ษฎรเปนหน�ทมใชสทธ

ทฤษฎอำ�น�จอธปไตยเปนของช�ตมอทธพลตอนกปฏวตทฤษฎอำ�น�จอธปไตยเปนของช�ตมอทธพลตอนกปฏวตฝรงเศสในชวงแรกคอรฐธรรมนญฝรงเศสฉบบลงวนท ฝรงเศสในชวงแรกคอรฐธรรมนญฝรงเศสฉบบลงวนท 3 3 กก..ยย . .

1791 1791 ม�ตร� ม�ตร� 1 1 และม�ตร� และม�ตร� 2 2 ““อำ�น�จอธปไตยเปนอนหนงอนอำ�น�จอธปไตยเปนอนหนงอน

เดยวกน ไมอ�จแบงแยกได ไมอ�จจำ�หน�ยจ�ยโอนได และไมอ�จเดยวกน ไมอ�จแบงแยกได ไมอ�จจำ�หน�ยจ�ยโอนได และไมอ�จไดไปโดยอ�งอ�ยคว�ม อำ�น�จอธปไตยเปนของช�ตไมใชสวนไดไปโดยอ�งอ�ยคว�ม อำ�น�จอธปไตยเปนของช�ตไมใชสวนหนงสวนใดของประช�ชนหรอบคคลหนงบคคลใด ไมอ�จนำ�เอ�หนงสวนใดของประช�ชนหรอบคคลหนงบคคลใด ไมอ�จนำ�เอ�อำ�น�จอธปไตยไปใช ช�ตเท�นนเปนบอเกดของอำ�น�จทงปวงอำ�น�จอธปไตยไปใช ช�ตเท�นนเปนบอเกดของอำ�น�จทงปวง””

และปร�กฏในม�ตร� และปร�กฏในม�ตร� 3 3 แหงปฏญญ�ว�ดวยสทธมนษยชนดวยแหงปฏญญ�ว�ดวยสทธมนษยชนดวย

ก�รผสมผส�นทงสองทฤษฎเข�ก�รผสมผส�นทงสองทฤษฎเข�ดวยกนดวยกน

ก�รจดทำ�รฐธรรมนญในยคตอม�กไดมก�รจดทำ�รฐธรรมนญในยคตอม�กไดมก�รผสมผส�นทงสองทฤษฎนเข�ดวยกนก�รผสมผส�นทงสองทฤษฎนเข�ดวยกนดงเชนดงเชน

รฐธรรมนญฝรงเศส รฐธรรมนญฝรงเศส 1958 1958 ม�ตร� ม�ตร� 3 3 ““อำ�น�จอธปไตยเปนของช�ตเปนอำ�น�จอธปไตยเปนของช�ตเปน

ของประช�ชนซงใชโดยผ�นท�งผแทนของประช�ชนซงใชโดยผ�นท�งผแทนหรอโดยก�รออกเสยงเปนประช�มตหรอโดยก�รออกเสยงเปนประช�มต””

ผลของก�รผสมผส�นทงสองผลของก�รผสมผส�นทงสองทฤษฎเข�ดวยกนทฤษฎเข�ดวยกน

1. 1. ก�รออกเสยงเลอกตงเปนสทธก�รออกเสยงเลอกตงเปนสทธ 2 . 2 . รปแบบก�รปกครองแบบส�ธ�รณรฐฝรงเศส รปแบบก�รปกครองแบบส�ธ�รณรฐฝรงเศส

ประมขของรฐอยในตำ�แหนงต�มว�ระประมขของรฐอยในตำ�แหนงต�มว�ระ 3 3 ผแทนไมใชผแทนของเขตเลอกตงไมจำ�ตองทำ�ผแทนไมใชผแทนของเขตเลอกตงไมจำ�ตองทำ�

ต�มสญญ�ทใหไวแกประช�ชนในเขตเลอกตง ต�มสญญ�ทใหไวแกประช�ชนในเขตเลอกตง 4 . 4 . มทงก�รปกครองแบบประช�ธปไตยผ�นท�งผมทงก�รปกครองแบบประช�ธปไตยผ�นท�งผ

แทนร�ษฎร และประช�ธปไตยโดยตรงโดยก�รลงแทนร�ษฎร และประช�ธปไตยโดยตรงโดยก�รลงประช�มตหรอก�รเสนอร�งกฎหม�ยโดยประช�ชนประช�มตหรอก�รเสนอร�งกฎหม�ยโดยประช�ชน

3.2 3.2 แนวคดรฐธรรมนญนยมแนวคดรฐธรรมนญนยม ปรชญ�สญญ�ประช�คมไดถกพฒน�โดยแปรจ�ก ปรชญ�สญญ�ประช�คมไดถกพฒน�โดยแปรจ�ก

ConceptConcept ท�งก�รเมอง ไปส ท�งก�รเมอง ไปส Concept.Concept.ท�งท�งกฎหม�ยโดยอ�ศยเทคนคท�ง กกฎหม�ยโดยอ�ศยเทคนคท�ง ก..มม..บญญตบญญตรฐธรรมนญล�ยลกษณอกษร รฐธรรมนญล�ยลกษณอกษร (Constitution) (Constitution)

เรมตนโดยรฐธรรมนญสหรฐอเมรก� เรมตนโดยรฐธรรมนญสหรฐอเมรก� (Federal (Federal StateState 1787) 1787) โดยนำ�เอ�ปรชญ�สญญ�ประช�คมโดยนำ�เอ�ปรชญ�สญญ�ประช�คมม�เขยนเปนรฐธรรมนญล�ยลกษณอกษร และไดแพรม�เขยนเปนรฐธรรมนญล�ยลกษณอกษร และไดแพรขย�ยไปยงโลกประช�ธปไตย จนกล�ยเปน ลทธขย�ยไปยงโลกประช�ธปไตย จนกล�ยเปน ลทธรฐธรรมนญนยม รฐธรรมนญนยม ((ConstitutionalismConstitutionalism))

ส�ระสำ�คญของแนวคดรฐธรรมนญส�ระสำ�คญของแนวคดรฐธรรมนญนยมนยม

1. 1. รฐธรรมนญเปนกฎหม�ยสงสดรฐธรรมนญเปนกฎหม�ยสงสด :: รฐธรรมนญเปนสญญ�ประช�คม เปนกรอบวถรฐธรรมนญเปนสญญ�ประช�คม เปนกรอบวถ

ชวตท�งก�รเมอง จดตงองคกรท�งก�รเมอง แบงชวตท�งก�รเมอง จดตงองคกรท�งก�รเมอง แบงแยกก�รใชอำ�น�จอธปไตย และถวงดลยอำ�น�จแยกก�รใชอำ�น�จอธปไตย และถวงดลยอำ�น�จระหว�งองคกร จำ�กดอำ�น�จรฐ และมก�รคมครองระหว�งองคกร จำ�กดอำ�น�จรฐ และมก�รคมครองสทธเสรภ�พของประช�ชน สทธเสรภ�พของประช�ชน

จงทำ�ใหรฐธรรมนญอยในฐ�นะสงสด กฎหม�ยใดจงทำ�ใหรฐธรรมนญอยในฐ�นะสงสด กฎหม�ยใดจะขดหรอแยงตอรฐธรรมนญไมไดจะขดหรอแยงตอรฐธรรมนญไมได

ผลของก�รทรฐธรรมนญผลของก�รทรฐธรรมนญเปนกเปนก..มม..สงสดสงสด

รฐธรรมนญมลำ�ดบศกดเหนอกว�กฎหม�ยทงปวง รฐธรรมนญมลำ�ดบศกดเหนอกว�กฎหม�ยทงปวง กฎหม�ยใดจะขดหรอแยงตอรฐธรรมนญไมไดกฎหม�ยใดจะขดหรอแยงตอรฐธรรมนญไมได

ตองมองคกรควบคมกฎหม�ยไมใหขดตอตองมองคกรควบคมกฎหม�ยไมใหขดตอรฐธรรมนญรฐธรรมนญ(Judicial Review)(Judicial Review) เชน เชน

- - ศ�ลรฐธรรมนญในประเทศภ�คพนยโรปศ�ลรฐธรรมนญในประเทศภ�คพนยโรป - - ศ�ลฎก�ในรฐธรรมนญสหรฐอเมรก� เปนผควบคมศ�ลฎก�ในรฐธรรมนญสหรฐอเมรก� เปนผควบคม

ก�รกระทำ�ของสภ�คองเกรสและประธ�น�ธบด มใหขดก�รกระทำ�ของสภ�คองเกรสและประธ�น�ธบด มใหขดตอรฐธรรมนญตอรฐธรรมนญ

ก�รกระทำ�ขององคกรต�งๆในรฐก�รกระทำ�ขององคกรต�งๆในรฐ ( ( รฐสภ�รฐสภ�- - รฐบ�ลรฐบ�ล- - ฝ�ยปกครองฝ�ยปกครอง- - ศ�ล ศ�ล ))กตองไมขดตอรฐธรรมนญดวยกตองไมขดตอรฐธรรมนญดวย

ก�รแกไขเพมเตมรฐธรรมนญตองทำ�ไดย�กกว�ก�รแกไขเพมเตมรฐธรรมนญตองทำ�ไดย�กกว�กฎหม�ยธรรมด�กฎหม�ยธรรมด�((รฐธรรมนญตองแกไขย�กรฐธรรมนญตองแกไขย�ก))

ในรฐธรรมนญสหรฐอเมรก�ถอว� เปนสญญ�ในรฐธรรมนญสหรฐอเมรก�ถอว� เปนสญญ�ประช�คมทประช�ชนมสวนรวมโดยก�รเลอกสภ�ประช�คมทประช�ชนมสวนรวมโดยก�รเลอกสภ�คอนเวนชนไปร�งรฐธรรมนญและประช�ชนลงมต คอนเวนชนไปร�งรฐธรรมนญและประช�ชนลงมต ดงนนสญญ�ประช�คมเปนอำ�น�จสงสดในก�รกอดงนนสญญ�ประช�คมเปนอำ�น�จสงสดในก�รกอตงองคกรท�งก�รเมอง ตงองคกรท�งก�รเมอง

- - อำ�น�จในก�รแกไขจงอยทสภ�คอนเวนชน โดยมอำ�น�จในก�รแกไขจงอยทสภ�คอนเวนชน โดยมคำ�ขอแกจ�กคำ�ขอแกจ�ก 23 23 ของรฐสภ�แหงรฐต�ง ๆ และของรฐสภ�แหงรฐต�ง ๆ และตองไดรบสตย�บน ตองไดรบสตย�บน ¾¾ ของรฐสภ�แหงรฐต�ง ๆ ของรฐสภ�แหงรฐต�ง ๆ ไมส�ม�รถแกไขโดยสภ�คองเกรสไดไมส�ม�รถแกไขโดยสภ�คองเกรสได

2. 2. หลกรฐบ�ลโดยคว�มยนยอมของประช�ชนหลกรฐบ�ลโดยคว�มยนยอมของประช�ชน - - สภ�ม�จ�กก�รเลอกตง ออกกฎหม�ยในน�มสภ�ม�จ�กก�รเลอกตง ออกกฎหม�ยในน�ม

ปวงชนปวงชน - - ประธ�น�ธบดม�จ�กก�รเลอกตงท�งออมประธ�น�ธบดม�จ�กก�รเลอกตงท�งออม - - ศ�ลฎก�ม�จ�กประธ�น�ธบดเสนอ แตงตง ศ�ลฎก�ม�จ�กประธ�น�ธบดเสนอ แตงตง

สภ�เหนชอบสภ�เหนชอบ

3. 3. ยดหลกก�รแบงแยกอำ�น�จ ยดหลกก�รแบงแยกอำ�น�จ ((มองเตสกมองเตสกเออเออ))

* * เนนกลไกดลยและค�นอำ�น�จเนนกลไกดลยและค�นอำ�น�จ

4. 4. ใหคว�มสำ�คญกบสทธเสรภ�พใหคว�มสำ�คญกบสทธเสรภ�พ ยดถอปจเจกชนนยม ยดถอปจเจกชนนยม ((IndividualismIndividualism)) หลกประกนสทธเสรภ�พต�ง ๆ หลกประกนสทธเสรภ�พต�ง ๆ องคกรของรฐกระทำ�ก�รใดทมผลกระทบตอสทธเสรภ�พขนองคกรของรฐกระทำ�ก�รใดทมผลกระทบตอสทธเสรภ�พขน

พนฐ�น ของเอกชนไดเพยงเท�ทกฎหม�ยบญญตไวเท�นนพนฐ�น ของเอกชนไดเพยงเท�ทกฎหม�ยบญญตไวเท�นน รฐสภ�จะออกกฎหม�ยกระทบสทธเสรภ�พม�กเกนไป จนรฐสภ�จะออกกฎหม�ยกระทบสทธเสรภ�พม�กเกนไป จน

กระทงกระทบตอส�ระสำ�คญของสทธไมได ฯลฯกระทงกระทบตอส�ระสำ�คญของสทธไมได ฯลฯ 5 .5 .ยดหลกนตรฐ และก�รควบคมอำ�น�จรฐ ยดหลกนตรฐ และก�รควบคมอำ�น�จรฐ

ก�รกระทำ�ขององคกรต�งๆในรฐกตองชอบดวยกฎหม�ย ก�รกระทำ�ขององคกรต�งๆในรฐกตองชอบดวยกฎหม�ย และถ�มก�รกระทำ�ของรฐทไมชอบดวยกฎหม�ย ประช�ชนมและถ�มก�รกระทำ�ของรฐทไมชอบดวยกฎหม�ย ประช�ชนมสทธฟองรฐใหเยยวย�คว�มเสยห�ยได สทธฟองรฐใหเยยวย�คว�มเสยห�ยได

โดยมกลไกในก�รควบคมอำ�น�จรฐ ต�งๆโดยมกลไกในก�รควบคมอำ�น�จรฐ ต�งๆ

3.3 3.3 ลกษณะและผลท�ง กลกษณะและผลท�ง ก..มม..ของของรฐรฐ

1.1.รฐ คอ อำ�น�จทจดองคกรทมประสทธภ�พและไดรบรฐ คอ อำ�น�จทจดองคกรทมประสทธภ�พและไดรบก�รคมครอง ก�รคมครอง

ทฤษฎ ทฤษฎ Social Contract Social Contract เปน เปน Concept Concept ทจะทจะจดสถ�บนผปกครองแยกออกจ�กตวรฐ จดสถ�บนผปกครองแยกออกจ�กตวรฐ

โดยรฐมคว�มเปนเอกภ�พเพยงหนงเดยวทมอำ�น�จโดยรฐมคว�มเปนเอกภ�พเพยงหนงเดยวทมอำ�น�จอธปไตยอธปไตย

สวนผปกครองเปนเพยงผ�นเข�ม�ใชอำ�น�จสวนผปกครองเปนเพยงผ�นเข�ม�ใชอำ�น�จอธปไตยชวคร�วในน�มของรฐ และกออกไปต�มวถอธปไตยชวคร�วในน�มของรฐ และกออกไปต�มวถท�งก�รเมองท�งก�รเมอง

แตภ�ยในรฐจะมคว�มหล�กหล�ยต�มแตภ�ยในรฐจะมคว�มหล�กหล�ยต�มคว�มค�ดหวงของประช�ชนซงมอย�งคว�มค�ดหวงของประช�ชนซงมอย�ง

นอย นอย 3 3 ประก�ร คอประก�ร คอ 1 .1 .ประช�ชนค�ดหวงว�จะตองม กประช�ชนค�ดหวงว�จะตองม ก.. มม.. ดงนน รฐจงดงนน รฐจง

ตองสร�งองคกรรฐสภ�ออกม�เพอบญญต กตองสร�งองคกรรฐสภ�ออกม�เพอบญญต ก.. มม.. 2 .2 .ประช�ชนค�ดหวงว�เมอม กประช�ชนค�ดหวงว�เมอม ก.. มม.. แลว กตองมคนแลว กตองมคน

บรห�รจดก�ร รฐจะตองสร�งองคกรขนม�บรห�รบรห�รจดก�ร รฐจะตองสร�งองคกรขนม�บรห�ร.. ททเรยกว� รฐบ�ลเรยกว� รฐบ�ล

3 .3 . เมอมขอพพ�ทเกดขน ประช�ชนกค�ดหวงว� รฐเมอมขอพพ�ทเกดขน ประช�ชนกค�ดหวงว� รฐควรจะตองจดตงองคกรขนม�เพอระงบขอพพ�ทควรจะตองจดตงองคกรขนม�เพอระงบขอพพ�ทนนทเรยกว� ศ�ลนนทเรยกว� ศ�ล

นอกจ�กน ประช�ชนค�ดหวงว�รฐจะตองจดตงนอกจ�กน ประช�ชนค�ดหวงว�รฐจะตองจดตงองคกรอสระต�ง ๆ ออกม�เพอประช�ชนจะไดใชองคกรอสระต�ง ๆ ออกม�เพอประช�ชนจะไดใชอำ�น�จอธปไตยของตนเองไดโดยตรง ผ�นอำ�น�จอธปไตยของตนเองไดโดยตรง ผ�นองคกรอสระเหล�นนคอยควบคมดแลก�รใชองคกรอสระเหล�นนคอยควบคมดแลก�รใชอำ�น�จรฐ เชน อำ�น�จรฐ เชน Ombudsman Ombudsman ผตรวจก�รผตรวจก�รแผนดนรฐสภ� ปปชแผนดนรฐสภ� ปปช. . กกตกกต. . ปปงปปง. . เปนตนเปนตน..

ประก�รตอม� รฐจะตองมประสทธภ�พในก�รประก�รตอม� รฐจะตองมประสทธภ�พในก�รบงคบ ส�ม�รถปกปองตวเองและสม�ชกภ�ยในบงคบ ส�ม�รถปกปองตวเองและสม�ชกภ�ยในได ได

ดงนนรฐจงตองมกำ�ลงทห�ร กำ�ลงตำ�รวจ ในก�รดงนนรฐจงตองมกำ�ลงทห�ร กำ�ลงตำ�รวจ ในก�รทตองปกปองตวรฐและปกปองสม�ชกภ�ยในรฐทตองปกปองตวรฐและปกปองสม�ชกภ�ยในรฐดวยดวย..

2. 2. รฐเปนอำ�น�จสงสดเปนตวแทนรฐเปนอำ�น�จสงสดเปนตวแทนอำ�น�จอธปไตยทงภ�ยในและภ�ยนอกอำ�น�จอธปไตยทงภ�ยในและภ�ยนอก

ประเทศประเทศ ในท�งภ�ยในประเทศในท�งภ�ยในประเทศ

รฐจะตองมอำ�น�จผกข�ดในก�รออก กรฐจะตองมอำ�น�จผกข�ดในก�รออก ก..มม..โดยรฐเพยงหนงโดยรฐเพยงหนงเดยว เดยว

สวนองคกรอน ๆ ภ�ยในรฐจะออก กสวนองคกรอน ๆ ภ�ยในรฐจะออก ก..มม..ไดตองอ�ศยก�รมอบไดตองอ�ศยก�รมอบอำ�น�จไปจ�กรฐอำ�น�จไปจ�กรฐ. . ดงนนดงนน

เฉพ�ะรฐสภ� ซงเปนองคกรสงสดทจะมหน�ทออก กเฉพ�ะรฐสภ� ซงเปนองคกรสงสดทจะมหน�ทออก ก..มม..เท�นน เท�นน สวนสภ�ทองถนจะออก กสวนสภ�ทองถนจะออก ก..มม. . ตองอ�ศยก�รมอบอำ�น�จเท�นนตองอ�ศยก�รมอบอำ�น�จเท�นน..

ในท�งภ�ยนอกประเทศในท�งภ�ยนอกประเทศ รฐจะตองมเอกร�ชรฐจะตองมเอกร�ช

3.3.รฐเปนอำ�น�จทชอบธรรมรฐเปนอำ�น�จทชอบธรรม

ทฤษฎ ทฤษฎ Social Contract Social Contract เปนทฤษฎทเนนเปนทฤษฎทเนนคว�มชอบธรรมคว�มชอบธรรม

รฐจงเปนอำ�น�จทชอบธรรม ตองประกอบดวยรฐจงเปนอำ�น�จทชอบธรรม ตองประกอบดวย ก�รใชกำ�ลงบงคบท�งก�ยภ�พก�รใชกำ�ลงบงคบท�งก�ยภ�พ และตองไดรบก�รยอมรบจ�กประช�ชนและตองไดรบก�รยอมรบจ�กประช�ชน

นกทฤษฎบ�งคนบอกว�ถ�เมอใดก�รใชอำ�น�จนกทฤษฎบ�งคนบอกว�ถ�เมอใดก�รใชอำ�น�จรฐปร�ศจ�กก�รยอมรบของประช�ชน เมอนนรฐปร�ศจ�กก�รยอมรบของประช�ชน เมอนนรฐกจะสญสนรฐกจะสญสน คว�มเปนรฐ ตวอย�ง พฤษภ�คว�มเปนรฐ ตวอย�ง พฤษภ�ทมฬทมฬ

4.4. รฐเปนนตบคคลโดยสภ�พรฐเปนนตบคคลโดยสภ�พ

รฐเปนผใชอำ�น�จอธปไตยซงเปนอำ�น�จในรฐเปนผใชอำ�น�จอธปไตยซงเปนอำ�น�จในท�ง กท�ง ก..มม..และคนทจะมอำ�น�จในท�ง กและคนทจะมอำ�น�จในท�ง ก..มม..ไดกไดกจะตองเปนบคคลในกฎหม�ย หรอนตบคคล จะตองเปนบคคลในกฎหม�ย หรอนตบคคล ดงนนรฐจงตองเปนนตบคคลโดยสภ�พทเกดดงนนรฐจงตองเปนนตบคคลโดยสภ�พทเกดจ�กก�รรวมตวของประช�ชนท เรยกจ�กก�รรวมตวของประช�ชนท เรยกว�ว�““ช�ตช�ต””แลวทำ�หน�ทปกปองผลประโยชนแลวทำ�หน�ทปกปองผลประโยชนแทนคนในช�ตแทนคนในช�ต

3.4 3.4 ทฤษฎคว�มเปนนตบคคลของทฤษฎคว�มเปนนตบคคลของรฐรฐ

ร�กฐ�นแนวคดนม�จ�ก ทฤษฎ ร�กฐ�นแนวคดนม�จ�ก ทฤษฎ Sovereignty of Sovereignty of Nation Nation หรออำ�น�จอธปไตยเปนของช�ต ดงนนหรออำ�น�จอธปไตยเปนของช�ต ดงนน

รฐกคอช�ตทแปรม�เปนนตบคคลใน กรฐกคอช�ตทแปรม�เปนนตบคคลใน ก..มม.. ( ( เปน เปน Concept Concept ในในเชง กเชง ก..มม. . ))หม�ยคว�มว�หม�ยคว�มว�

ก�รทประช�ชนม�รวมตวกนในดนแดนเดยวกน มสภ�พในท�งก�รทประช�ชนม�รวมตวกนในดนแดนเดยวกน มสภ�พในท�งวฒนธรรมรวมกน จงรวมตวกนเรยกว� วฒนธรรมรวมกน จงรวมตวกนเรยกว� ““ช�ตช�ต” ” หรอ หรอ Nation Nation มอำ�น�จอธปไตยของตนเองขนม� และก�รทจะทำ�ใหคนทรวมมอำ�น�จอธปไตยของตนเองขนม� และก�รทจะทำ�ใหคนทรวมตวกนเปน ตวกนเปน ““ช�ตช�ต””นนทงหมดม�ทำ�หน�ทปกปองผลประโยชนนนทงหมดม�ทำ�หน�ทปกปองผลประโยชนของช�ตกนทกคนยอมเปนไปไมไดของช�ตกนทกคนยอมเปนไปไมได จงเกดแนวคดขนม�ว�ควรจงเกดแนวคดขนม�ว�ควรจะมใครสกคนหนงทจะม�ทำ�หน�ทแทนประช�ชนทงหมดใชจะมใครสกคนหนงทจะม�ทำ�หน�ทแทนประช�ชนทงหมดใชอำ�น�จแทนประช�ชนเพอผลประโยชนของประช�ชนอำ�น�จแทนประช�ชนเพอผลประโยชนของประช�ชน. . คนนนกคนนนกคอ คอ ““รฐรฐ””

รฐกคอช�ตทแปรม�เปนนตบคคลรฐกคอช�ตทแปรม�เปนนตบคคลใน กใน ก..มม..

ดนแดนประชากรอำานาจ

อธปไตยรฐบาล

ชาตNation

รฐState

SubjectOf

Law

นตบคคล นตบคคล (Juristic Person)(Juristic Person) คอ กลมผลประโยชน หรอกองคอ กลมผลประโยชน หรอกอง

ทรพยสนทไดรบก�รรบรอง และทรพยสนทไดรบก�รรบรอง และคมครองใหมฐ�นะเปนบคคลในคมครองใหมฐ�นะเปนบคคลในท�งกฎหม�ย ท�งกฎหม�ย (Subject of (Subject of law)law)

นตบคคล นตบคคล (Juristic Person)(Juristic Person) เปนเทคนคท�งกฎหม�ยทสร�งขนม�เพอใหเปนเทคนคท�งกฎหม�ยทสร�งขนม�เพอให

สภ�พบคคลแกกลมผลประโยชน หรอกองสภ�พบคคลแกกลมผลประโยชน หรอกองทรพยสนนน โดยเรยกสภ�พบคคลของกลมผลทรพยสนนน โดยเรยกสภ�พบคคลของกลมผลประโยชน หรอกองทรพยสนนนว�เปนนตบคคล ประโยชน หรอกองทรพยสนนนว�เปนนตบคคล

มสทธหน�ทแยกต�งห�กจ�กบคคลธรรมด�ทเข�มสทธหน�ทแยกต�งห�กจ�กบคคลธรรมด�ทเข�ม�รวมตวกน ม�รวมตวกน

กระทำ�ก�รต�ง ๆ ในน�มนตบคคลเพยงหนงกระทำ�ก�รต�ง ๆ ในน�มนตบคคลเพยงหนงเดยว เพอประโยชนของบคคลธรรมด�ทงหล�ยเดยว เพอประโยชนของบคคลธรรมด�ทงหล�ยทเข�ม�รวมตวกนทเข�ม�รวมตวกน

แนวคดท�งปรชญ�พนฐ�นเกยวกบแนวคดท�งปรชญ�พนฐ�นเกยวกบนตบคคลนตบคคล

ของประเทศภ�คพนยโรปของประเทศภ�คพนยโรป บคคลธรรมด� บคคลธรรมด�

อ�รยธรรมของประเทศภ�คพนยโรปใหคว�มสำ�คญกบอ�รยธรรมของประเทศภ�คพนยโรปใหคว�มสำ�คญกบเกยรตศกดของคว�มเปนคน คว�มเสมอภ�คเท�เทยมเกยรตศกดของคว�มเปนคน คว�มเสมอภ�คเท�เทยมท�งกมท�งกม

นตบคคล นตบคคล คว�มกลวของรฐในภ�คพนยโรปทเคยถกศ�สน�จกรคว�มกลวของรฐในภ�คพนยโรปทเคยถกศ�สน�จกร

ครอบงำ�ม�กอน โดยเฉพ�ะกบกลมคว�มเชอท�งครอบงำ�ม�กอน โดยเฉพ�ะกบกลมคว�มเชอท�งศ�สน� เปนเหตใหมลนธ และองคกรก�รกศลทไมมศ�สน� เปนเหตใหมลนธ และองคกรก�รกศลทไมมคว�มมงหม�ยก�รค�ห�กำ�ไรถกควบคมโดยกฎหม�ยคว�มมงหม�ยก�รค�ห�กำ�ไรถกควบคมโดยกฎหม�ยภ�คพนยโรปอย�งยงภ�คพนยโรปอย�งยง

แนวคดท�งปรชญ�พนฐ�นเกยวกบแนวคดท�งปรชญ�พนฐ�นเกยวกบนตบคคลนตบคคล

ของประเทศภ�คพนยโรปของประเทศภ�คพนยโรป แตปรชญ�ก�รเมองเศรษฐกจแบบเสรนยม ในยคแตปรชญ�ก�รเมองเศรษฐกจแบบเสรนยม ในยค

ศตวรรษท ศตวรรษท 19 19 ซงสนบสนนก�รค�ห�กำ�ไร ตองซงสนบสนนก�รค�ห�กำ�ไร ตองยอมรบใหมก�รจดตงนตบคคลเพอเปนตวแทนยอมรบใหมก�รจดตงนตบคคลเพอเปนตวแทน

ของกลมผลประโยชนใหส�ม�รถทำ�ธรกรรมของกลมผลประโยชนใหส�ม�รถทำ�ธรกรรมท�งก�รค�ได เพยงเท�ทรฐควบคมตรวจสอบท�งก�รค�ได เพยงเท�ทรฐควบคมตรวจสอบ

วตถประสงคไมใหเข�ม�มอทธพลตอก�รเมองไดวตถประสงคไมใหเข�ม�มอทธพลตอก�รเมองได นตบคคล จงเปนแนวคดในเชงควบคมโดยนตบคคล จงเปนแนวคดในเชงควบคมโดย

กำ�หนดใหนตบคคลตองมวตถประสงคในกอตงทกำ�หนดใหนตบคคลตองมวตถประสงคในกอตงทแนนอนแนนอน

((หลกคว�มเปนเฉพ�ะของนตบคคลหลกคว�มเปนเฉพ�ะของนตบคคล))

ทฤษฎทอธบ�ยคว�มเปนนตบคคลทฤษฎทอธบ�ยคว�มเปนนตบคคล ม ม 2 2 ทฤษฎ คอทฤษฎ คอ

ทฤษฎทถอว�นตบคคลเปนสงสมมตขนทฤษฎทถอว�นตบคคลเปนสงสมมตขน เปนเปนทฤษฎทไดรบก�รเชอถอ และยอมรบโดยนกปรชญ�ทฤษฎทไดรบก�รเชอถอ และยอมรบโดยนกปรชญ�ก�รเมองและกฎหม�ยในศตวรรษท ก�รเมองและกฎหม�ยในศตวรรษท 18 18 --19 19 ตอนตอนตนอย�งม�ก ตนอย�งม�ก

มคว�มเหนว� ก�รทกลมผลประโยชนจะไดรบก�รมคว�มเหนว� ก�รทกลมผลประโยชนจะไดรบก�รรบรอง และคมครองว�เปนนตบคคล ตองมรบรอง และคมครองว�เปนนตบคคล ตองมกฎหม�ยโดยเฉพ�ะกฎหม�ยล�ยลกษณอกษรกฎหม�ยโดยเฉพ�ะกฎหม�ยล�ยลกษณอกษรบญญตใหเปนนตบคคล บญญตใหเปนนตบคคล

ห�กกฎหม�ยล�ยลกษณอกษรไมไดรบรองชดแจงกห�กกฎหม�ยล�ยลกษณอกษรไมไดรบรองชดแจงกไมเปนนตบคคลไมเปนนตบคคล

ทฤษฎนตบคคลโดยสภ�พหรอทฤษฎททฤษฎนตบคคลโดยสภ�พหรอทฤษฎทถอว�นตบคคลนนเปนคว�มเปนจรงทถอว�นตบคคลนนเปนคว�มเปนจรงท

พสจนกนไดพสจนกนได เปนทฤษฎทไดรบก�รเชอถอกนในปล�ยศตวรรษท เปนทฤษฎทไดรบก�รเชอถอกนในปล�ยศตวรรษท 19 – 19 – ตนตน

ศตวรรษท ศตวรรษท 20 20 เรอยม�และเปนทฤษฎทตรงข�มกบทฤษฎแรกเรอยม�และเปนทฤษฎทตรงข�มกบทฤษฎแรก มคว�มเหนว� มคว�มเหนว� นตบคคลยอมเกดขนโดยสภ�พของคว�มเปนนตบคคลยอมเกดขนโดยสภ�พของคว�มเปน

จรง จรง ห�กมก�รรวมตวของห�กมก�รรวมตวของกลมผลประโยชนรวมกนจรง ชอบกลมผลประโยชนรวมกนจรง ชอบดวยกฎหม�ย และสมควรทจะไดรบก�รคมครองจ�กใหมสทธดวยกฎหม�ย และสมควรทจะไดรบก�รคมครองจ�กใหมสทธหน�ทได ยอมเปนนตบคคลโดยผลของสภ�พธรรมช�ตทนท โดยหน�ทได ยอมเปนนตบคคลโดยผลของสภ�พธรรมช�ตทนท โดยไมตองดว�มกฎหม�ยล�ยลกษณอกษรบญญตรบรองหรอไม ไมตองดว�มกฎหม�ยล�ยลกษณอกษรบญญตรบรองหรอไม

เกดขนโดยสภ�พ ก�รมกฎหม�ยหรอคำ�พพ�กษ�ของศ�ลม�เกดขนโดยสภ�พ ก�รมกฎหม�ยหรอคำ�พพ�กษ�ของศ�ลม�รบรอง กเปนเพยงก�รรบรองหรอก�รยอมรบสภ�พคว�มจรงทมรบรอง กเปนเพยงก�รรบรองหรอก�รยอมรบสภ�พคว�มจรงทมอยกอนแลวเท�นนอยกอนแลวเท�นน

องคประกอบของนตบคคลองคประกอบของนตบคคล

นตบคคลจะตองมผลประโยชนรวมกนทนตบคคลจะตองมผลประโยชนรวมกนทแนนอนจรงแนนอนจรง

ตองมวตถประสงคทแนนอน ตองมวตถประสงคทแนนอน ((หลกคว�มเปนหลกคว�มเปนเฉพ�ะของนตบคคลเฉพ�ะของนตบคคล) ) ด ปด ป..พพ..พพ. . ม�ตร� ม�ตร� 6666

มก�รจดองคกรเพอปกปองประโยชนรวมกนมก�รจดองคกรเพอปกปองประโยชนรวมกนของนตบคคลของนตบคคล((เทคนคท�งกฎหม�ยทใชเทคนคท�งกฎหม�ยทใชปกปองผลประโยชนของกลมปกปองผลประโยชนของกลม))

เทคนคท�งกฎหม�ยทใชปกปองผลเทคนคท�งกฎหม�ยทใชปกปองผลประโยชนของกลมประโยชนของกลม

ประก�รแรกประก�รแรก ก�รกระทำ�หรอนตกรรมใดๆ ททำ�ลงโดยก�รกระทำ�หรอนตกรรมใดๆ ททำ�ลงโดยองคกรในนตบคคลจะเปนก�รกระทำ�ของนตบคคลนน แยกองคกรในนตบคคลจะเปนก�รกระทำ�ของนตบคคลนน แยกออกจ�กตวบคคลธรรมด� เรยกว� คว�มเปนหนงเดยวของออกจ�กตวบคคลธรรมด� เรยกว� คว�มเปนหนงเดยวของนตบคคลนตบคคล เปนเทคนคททำ�ใหเกดคว�มเปนเอกภ�พเปนเทคนคททำ�ใหเกดคว�มเปนเอกภ�พ ด ด ปป..พพ..พพ. . ม�ตร� ม�ตร� 66, 70, 76 66, 70, 76 และ และ 7777

ประก�รทสองประก�รทสอง หลกคว�มถ�วรของนตบคคลหลกคว�มถ�วรของนตบคคล ทำ�ใหกลมทำ�ใหกลมประโยชนรวมกนทไดรบคว�มคมครองกล�ยเปนมคว�มถ�วรประโยชนรวมกนทไดรบคว�มคมครองกล�ยเปนมคว�มถ�วรตอเนอง แยกจ�กคว�มต�ยของบคคลธรรมด� ดม�ตร� ตอเนอง แยกจ�กคว�มต�ยของบคคลธรรมด� ดม�ตร� 67 67 สทธทจะต�ยเปนสทธพงมพงไดของบคคลธรรมด�เท�นนสทธทจะต�ยเปนสทธพงมพงไดของบคคลธรรมด�เท�นน

ประก�รทส�มประก�รทส�ม เปนเทคนคทใชในก�รจดองคกรเพอเปนเทคนคทใชในก�รจดองคกรเพอแสดงออก หรอทำ�หน�ทแทนนตบคคลได โดยผ�นท�งบคคลแสดงออก หรอทำ�หน�ทแทนนตบคคลได โดยผ�นท�งบคคลธรรมด� หลกนปรบใชไดกบ นตบคคลทกประเภทแมกระทงธรรมด� หลกนปรบใชไดกบ นตบคคลทกประเภทแมกระทงรฐ ดม�ตร� รฐ ดม�ตร� 66, 70, 76 66, 70, 76 และ และ 7777

ประเภทของประเภทของนตบคคลนตบคคล

1. 1. นตบคคลต�มกฎหม�ยนตบคคลต�มกฎหม�ยมห�ชนมห�ชน

2.2. นตบคคลต�มกฎหม�ยนตบคคลต�มกฎหม�ยเอกชนเอกชน

1. 1. นตบคคลต�มนตบคคลต�มกฎหม�ยมห�ชนกฎหม�ยมห�ชน

มอำ�น�จพเศษทเรยกว� อำ�น�จมห�ชนมอำ�น�จพเศษทเรยกว� อำ�น�จมห�ชน ออกกฎหม�ยหรอออกคำ�สงไดฝ�ยเดยวออกกฎหม�ยหรอออกคำ�สงไดฝ�ยเดยว บงคบไดโดยไมตองฟองศ�ลบงคบไดโดยไมตองฟองศ�ล ทรพยสนส�ธ�รณยอมไดรบก�รคมครองทรพยสนส�ธ�รณยอมไดรบก�รคมครอง

พเศษพเศษจดตงโดยกฎหม�ยของรฐจดตงโดยกฎหม�ยของรฐ

ประเภทนตบคคลต�มประเภทนตบคคลต�มกฎหม�ยมห�ชนกฎหม�ยมห�ชน

11. 11. รฐรฐ1212 องคกรทรบก�รกระจ�ยอำ�องคกรทรบก�รกระจ�ยอำ�

น�จน�จ ท�งเขตแดนท�งเขตแดน- - องคกรปกครองทององคกรปกครองทอง

ถนต�ง ๆถนต�ง ๆ ท�งบรก�ร ท�งบรก�ร - - รฐวส�หกจ ก�รกฬ�รฐวส�หกจ ก�รกฬ�

แหงประเทศไทย มห�วทย�ลยของรฐแหงประเทศไทย มห�วทย�ลยของรฐ1313 วดในศ�สน�พทธวดในศ�สน�พทธ

2. 2. นตบคคลต�มนตบคคลต�มกฎหม�ยเอกชนกฎหม�ยเอกชน

เกดขนจ�กก�รแสดงเจตน�ของ เกดขนจ�กก�รแสดงเจตน�ของ บคคลบคคล((เอกชนเอกชน))

ไมมอำ�น�จมห�ชนใชวธดำ�เนนไมมอำ�น�จมห�ชนใชวธดำ�เนนก�รต�มกฎหม�ยเอกชนก�รต�มกฎหม�ยเอกชน

ประเภทนตบคคลต�มกฎหม�ยประเภทนตบคคลต�มกฎหม�ยเอกชนเอกชน

ห�งหนสวนจดทะเบยนห�งหนสวนจดทะเบยน บรษทจำ�กดบรษทจำ�กด สม�คมสม�คม มลนธมลนธ นตบคคลอน ๆ เชน สหกรณ วดในนตบคคลอน ๆ เชน สหกรณ วดใน

ศ�สน�อน ๆศ�สน�อน ๆ

สทธสทธ--หน�ทของหน�ทของนตบคคลนตบคคล

มสทธหน�ทไดใกลเคยงกบเท�บคคลมสทธหน�ทไดใกลเคยงกบเท�บคคลธรรมด� แตมขอจำ�กดสองประก�ร คอธรรมด� แตมขอจำ�กดสองประก�ร คอ

1. 1. ขอจำากดภายใตหลกความเปนเฉพาะขอจำากดภายใตหลกความเปนเฉพาะของนตบคคลของนตบคคล

ตามมาตรา ตามมาตรา 66 66 มาตรามาตรา 70 70 และและ มาตรา มาตรา 7676

ม�ตร� ม�ตร� 66 66 นตบคคลยอมมสทธนตบคคลยอมมสทธและหน�ทต�มบทบญญตแหงและหน�ทต�มบทบญญตแหงประมวลกฎหม�ยนหรอกฎหม�ยประมวลกฎหม�ยนหรอกฎหม�ยอน ภ�ยในขอบแหงอำ�น�จหน�ท อน ภ�ยในขอบแหงอำ�น�จหน�ท หรอวตถประสงคดงไดบญญตหรอวตถประสงคดงไดบญญตหรอกำ�หนดไวในกฎหม�ย ขอหรอกำ�หนดไวในกฎหม�ย ขอบงคบ หรอตร�ส�รจดตงบงคบ หรอตร�ส�รจดตง

2 . 2 . ขอจำ�กดคว�มเปนจรงขอจำ�กดคว�มเปนจรงท�งชวภ�พท�งชวภ�พ

ม�ตร� ม�ตร� 6767 ภ�ยใตบงคบม�ตร� ภ�ยใตบงคบม�ตร� 6666นตบคคลยอมมสทธ และหน�ท นตบคคลยอมมสทธ และหน�ท เชนเดยวกบบคคลธรรมด� เวนแตเชนเดยวกบบคคลธรรมด� เวนแตสทธและหน�ทซงโดยสภ�พจะพงมสทธและหน�ทซงโดยสภ�พจะพงมพงเปนไดเฉพ�ะแกบคคลธรรมด�พงเปนไดเฉพ�ะแกบคคลธรรมด�

เท�นนเท�นน

ก�รจดก�รก�รจดก�ร ผ�นท�งผแทนนตบคคลซงเปนบคคลธรรมด�ผ�นท�งผแทนนตบคคลซงเปนบคคลธรรมด� มอำ�น�จต�มตร�ส�รหรอขอบงคบของนตบคคลมอำ�น�จต�มตร�ส�รหรอขอบงคบของนตบคคล ม�ตร� ม�ตร� 70 70 นตบคคลตองมผแทนคนหนง หรอนตบคคลตองมผแทนคนหนง หรอ

หล�ยคน ทงนต�มกฎหม�ยขอบงคบ หรอหล�ยคน ทงนต�มกฎหม�ยขอบงคบ หรอตร�ส�รจดตง จะไดกำ�หนดไวตร�ส�รจดตง จะไดกำ�หนดไว

คว�มประสงคของนตบคคลยอมแสดงออกคว�มประสงคของนตบคคลยอมแสดงออกโดยผแทนของนตบคคลโดยผแทนของนตบคคล

- - ถ�มผแทนหล�ยคน ใหเปนไปต�มเสยงถ�มผแทนหล�ยคน ใหเปนไปต�มเสยงข�งม�ก เวนแตกฎหม�ยข�งม�ก เวนแตกฎหม�ย//ขอบงคบขอบงคบ/ / ตร�ส�รตร�ส�ร จดตงจะกำ�หนดเปนอย�งอนจดตงจะกำ�หนดเปนอย�งอน

((ม�ตร� ม�ตร� 71)71) ก�รเปลยนแปลงผแทนของนตบคคลกตองก�รเปลยนแปลงผแทนของนตบคคลกตอง

ปฏบตต�มกฎหม�ยปฏบตต�มกฎหม�ย//ขอบงคบขอบงคบ//ตร�ส�รจดตง แตตร�ส�รจดตง แตจะยกเปนขอตอสบคคลภ�ยนอกผกระทำ�ก�รโดยจะยกเปนขอตอสบคคลภ�ยนอกผกระทำ�ก�รโดยสจรตมได สจรตมได ((ม�ตร�ม�ตร� 72)72)

ถ�ตำ�แหนงว�งลง และมเหตอนควรเชอว�ก�รถ�ตำ�แหนงว�งลง และมเหตอนควรเชอว�ก�รปลอยตำ�แหนงว�งไวน�จะเกดคว�มเสยห�ยขนปลอยตำ�แหนงว�งไวน�จะเกดคว�มเสยห�ยขนได เมอผมสวนไดเสยหรอพนกง�นอยก�รรองขอ ได เมอผมสวนไดเสยหรอพนกง�นอยก�รรองขอ ศ�ลจะแตงตงผแทน ชวคร�วได ศ�ลจะแตงตงผแทน ชวคร�วได ((ม�ตร�ม�ตร� 73)73)

อำ�น�จหน�ทของผแทนอำ�น�จหน�ทของผแทนนตบคคลนตบคคล

  1. 1. ดำ�เนนกจก�รต�ง ๆ ภ�ยใตดำ�เนนกจก�รต�ง ๆ ภ�ยใตขอบวตถประสงคทกำ�หนดในขอบวตถประสงคทกำ�หนดในกฎหม�ยกฎหม�ย//ขอบงคบขอบงคบ//ตร�ส�รจดตงตร�ส�รจดตง

* * นำ�หลกตวก�รนำ�หลกตวก�ร-- ตวแทน ม�ตวแทน ม�บงคบโดยอนโลม บงคบโดยอนโลม ((ม�ตร�ม�ตร� 77)77)

นตบคคล ผแทนนตบคคล ผแทน

บคคลภ�ยนอก บคคลภ�ยนอกผแทนจะทำ�ก�รใด ๆ ตองทำ�ภ�ยในผแทนจะทำ�ก�รใด ๆ ตองทำ�ภ�ยในขอบเขต อำ�น�จ ถ�ผแทนทำ�เกนขอบเขต อำ�น�จ ถ�ผแทนทำ�เกน , ,นอกเขต ผแทนตองรบผดชอบโดยนอกเขต ผแทนตองรบผดชอบโดยสวนตวสวนตว((Ultra vires : Ultra vires : เกนเกนอำ�น�จอำ�น�จ))

2. 2. แตถ�ประโยชนไดเสยแตถ�ประโยชนไดเสยของนตบคคลขดกบประโยชนของนตบคคลขดกบประโยชนไดเสยกบผแทนนตบคคลไดเสยกบผแทนนตบคคล ผผแทนนตบคคลจะเปนผแทนในแทนนตบคคลจะเปนผแทนในกจก�รอนนนไมได กจก�รอนนนไมได ((ม�ตร�ม�ตร� 74)74)

คว�มรบผดของผแทนคว�มรบผดของผแทนนตบคคลนตบคคล 1. 1. ถ�ทำ�ไปถ�ทำ�ไปภ�ยในขอบวตถประสงคภ�ยในขอบวตถประสงค และผ และผ

แทนนตบคคลแทนนตบคคลกระทำ�ไปในหน�ทกระทำ�ไปในหน�ท ผแทน ผแทนนตบคคลไมตองรบผดในฐ�นะสวนตวนตบคคลไมตองรบผดในฐ�นะสวนตว แตแตนตบคคลตองรบผดตอบคคลภ�ยนอก ต�มนตบคคลตองรบผดตอบคคลภ�ยนอก ต�มหลกคว�มเปนเอกภ�พของนตบคคลหลกคว�มเปนเอกภ�พของนตบคคล

2. 2. ถ�กระทำ�ไปเกนขอบวตถประสงค ผแทนถ�กระทำ�ไปเกนขอบวตถประสงค ผแทนนตบคคลตองรบผดเปนก�รสวนตว ไมถอว�นตบคคลตองรบผดเปนก�รสวนตว ไมถอว�นตบคคลเปนผกระทำ�นตบคคลเปนผกระทำ�

* * ขอสำ�คญขอสำ�คญตองดว�เปนก�รกระทำ�ในตองดว�เปนก�รกระทำ�ในหน�ทและขอบวตถประสงคหรอไมหน�ทและขอบวตถประสงคหรอไม

คว�มรบผดของผแทนคว�มรบผดของผแทนนตบคคลทกอใหเกดคว�มเสยนตบคคลทกอใหเกดคว�มเสย

ห�ยแกบคคลอนห�ยแกบคคลอน ในก�รดำ�เนนก�รของนตบคคลภ�ยในในก�รดำ�เนนก�รของนตบคคลภ�ยในขอบวตถประสงค จะตองมก�รกระทำ�ท�งขอบวตถประสงค จะตองมก�รกระทำ�ท�ง

ก�ยภ�พเพอใหบรรลวตประสงคของก�ยภ�พเพอใหบรรลวตประสงคของนตบคคลโดยกระทำ�ผ�นท�งบคคลนตบคคลโดยกระทำ�ผ�นท�งบคคล

ธรรมด�ทเปนผแทนนตบคคล อ�จกอใหธรรมด�ทเปนผแทนนตบคคล อ�จกอใหเกดคว�มเสยห�ยตอบคคลภ�ยนอกเกดคว�มเสยห�ยตอบคคลภ�ยนอก

ไดได((ละเมดผ�นผแทนละเมดผ�นผแทน))

คว�มรบผดของผแทนนตบคคลทคว�มรบผดของผแทนนตบคคลทกอใหเกดคว�มเสยห�ยแกบคคลกอใหเกดคว�มเสยห�ยแกบคคล

อนอน ผแทนนตบคคลหรอผมอำ�น�จทำ�ก�รแทนผแทนนตบคคลหรอผมอำ�น�จทำ�ก�รแทน

นตบคคลซงหม�ยถงตวแทนของนตบคคล นตบคคลซงหม�ยถงตวแทนของนตบคคล รวมถงลกจ�งของนตบคคลดวยรวมถงลกจ�งของนตบคคลดวย

ถ�ไดทำ�ไปในหน�ทแลว กอใหเกดคว�มเสยถ�ไดทำ�ไปในหน�ทแลว กอใหเกดคว�มเสยห�ยแกบคคลอนห�ยแกบคคลอน นตบคคลยอมตองรบนตบคคลยอมตองรบ

ผดชดใชค�สนไหมทดแทนตอบคคลผดชดใชค�สนไหมทดแทนตอบคคลภ�ยนอกภ�ยนอก

คว�มรบผดของผแทนนตบคคลคว�มรบผดของผแทนนตบคคลตอนตบคคลทกอใหเกดคว�มเสยตอนตบคคลทกอใหเกดคว�มเสย

ห�ยแกบคคลอนห�ยแกบคคลอน

แตในระหว�งนตบคคลกบผแตในระหว�งนตบคคลกบผแทน นตบคคลมสทธไลเบยเอ�แทน นตบคคลมสทธไลเบยเอ�

กบผแทนนตบคคลผกอคว�มเสยกบผแทนนตบคคลผกอคว�มเสยห�ยห�ย ((ม�ตร�ม�ตร� 76) 76)

กรณนตบคคลไมตองรบกรณนตบคคลไมตองรบผดผด

ถ�ไมอยในขอบวตถประสงคหรออำ�น�จถ�ไมอยในขอบวตถประสงคหรออำ�น�จหน�ทของนตบคคลหน�ทของนตบคคล นตบคคลไมตองรบนตบคคลไมตองรบผดชดใชค�สนไหมทดแทนตอบคคลผดชดใชค�สนไหมทดแทนตอบคคลภ�ยนอก ภ�ยนอก

แตบรรด�ผแทนนตบคคลทไดเหนชอบแตบรรด�ผแทนนตบคคลทไดเหนชอบใหกระทำ�ก�รนนหรอไดเปนผกระทำ�ก�รใหกระทำ�ก�รนนหรอไดเปนผกระทำ�ก�รดงกล�ว ตองรวมกนรบผดชดใชค�ดงกล�ว ตองรวมกนรบผดชดใชค�สนไหมทดแทน สนไหมทดแทน ((ม�ตร�ม�ตร� 76 76 วรรควรรค 2)2)

คว�มรบผดของคว�มรบผดของนตบคคลนตบคคล ต�มหลกคว�มเปนเอกภ�พของนตบคคลไมว�จะต�มหลกคว�มเปนเอกภ�พของนตบคคลไมว�จะ

เปนก�รกระทำ�ของผแทนนตบคคลหรอผมอำ�น�จเปนก�รกระทำ�ของผแทนนตบคคลหรอผมอำ�น�จทำ�ก�รแทนนตบคคลซงหม�ยถงตวแทนของทำ�ก�รแทนนตบคคลซงหม�ยถงตวแทนของ

นตบคคล รวมถงลกจ�งของนตบคคลดวย แลวนตบคคล รวมถงลกจ�งของนตบคคลดวย แลวยอมถอเปนก�รกระทำ�ของนตบคคลเพยงหนงเดยว ยอมถอเปนก�รกระทำ�ของนตบคคลเพยงหนงเดยว

ถ�ก�รนนกระทำ�ไปภ�ยในขอบอำ�น�จและถ�ก�รนนกระทำ�ไปภ�ยในขอบอำ�น�จและวตถประสงคของนตบคคล นตบคคลตองรบผดตอวตถประสงคของนตบคคล นตบคคลตองรบผดตอ

บคคลภ�ยนอกทงท�งแพงและท�งอ�ญ�ต�มบคคลภ�ยนอกทงท�งแพงและท�งอ�ญ�ต�มม�ตร�ม�ตร� 66 66 และม�ตร�และม�ตร� 70 70

นตบคคลตองรบผดนตบคคลตองรบผดท�งอ�ญ�ท�งอ�ญ�

ในก�รดำ�เนนก�รของนตบคคลภ�ยในขอบในก�รดำ�เนนก�รของนตบคคลภ�ยในขอบวตถประสงคอ�จจะตองมก�รกระทำ�ก�รวตถประสงคอ�จจะตองมก�รกระทำ�ก�รต�งๆทเปนก�รกระทำ�ท�งก�ยภ�พเพอใหต�งๆทเปนก�รกระทำ�ท�งก�ยภ�พเพอใหบรรลวตถประสงคของนตบคคลโดยกระทำ�บรรลวตถประสงคของนตบคคลโดยกระทำ�ผ�นท�งบคคลธรรมด�ทเปนผแทนนตบคคล ผ�นท�งบคคลธรรมด�ทเปนผแทนนตบคคล

อ�จกอใหเกดก�รกระทำ�ทผดกฎหม�ยอ�ญ�อ�จกอใหเกดก�รกระทำ�ทผดกฎหม�ยอ�ญ�ทงโดยเจตน�หรอประม�ทกกระทำ�ผ�นท�งทงโดยเจตน�หรอประม�ทกกระทำ�ผ�นท�งบคคลธรรมด�ทเปนผแทนนตบคคลบคคลธรรมด�ทเปนผแทนนตบคคล

ลกษณะคว�มเปนนตบคคลรฐและลกษณะคว�มเปนนตบคคลรฐและผลผล

ต�มหลกคว�มเปนเอกภ�พของรฐต�มหลกคว�มเปนเอกภ�พของรฐ อำ�น�จหน�ท ทกอย�งทองคกรในรฐอำ�น�จหน�ท ทกอย�งทองคกรในรฐ

ทำ�นนยอมจะตองมลกษณะทขนตอทำ�นนยอมจะตองมลกษณะทขนตอนตบคคลรฐเพยงหนงเดยวไมว�จะนตบคคลรฐเพยงหนงเดยวไมว�จะทำ�ในน�มกระทรวง ทบวง กรม ใดทำ�ในน�มกระทรวง ทบวง กรม ใดกต�ม ยอมถอว�ทำ�ในน�มของรฐทงกต�ม ยอมถอว�ทำ�ในน�มของรฐทงสนสน

ลกษณะคว�มเปนนตบคคลรฐและลกษณะคว�มเปนนตบคคลรฐและผลผล

ในท�ง กในท�ง ก..มม..ระหว�งประเทศระหว�งประเทศ รฐยอมมฐ�นะเปนรฐยอมมฐ�นะเปนนตบคคลรฐเพยงหนงเดยวทจะมสทธในก�รทำ�นตบคคลรฐเพยงหนงเดยวทจะมสทธในก�รทำ�สนธสญญ�ระหว�งประเทศ สนธสญญ�ระหว�งประเทศ

((รฐยอมเปนผทรงสทธใน กรฐยอมเปนผทรงสทธใน ก..มม..ระหว�งประเทศระหว�งประเทศเพยงหนงเดยวเพยงหนงเดยว) )

ในกรณทเปนรฐรวม เฉพ�ะสหรฐเปนนตบคคล ทในกรณทเปนรฐรวม เฉพ�ะสหรฐเปนนตบคคล ทมสทธทำ�สนธสญญ�ระหว�งประเทศ มสทธทำ�สนธสญญ�ระหว�งประเทศ

สวนมลรฐไมไดมฐ�นะเปนนตบคคล จงไมมสทธสวนมลรฐไมไดมฐ�นะเปนนตบคคล จงไมมสทธทจะทำ�สนธสญญ�ระหว�งประเทศทจะทำ�สนธสญญ�ระหว�งประเทศ..

ลกษณะคว�มเปนนตบคคลรฐและลกษณะคว�มเปนนตบคคลรฐและผลผล

ท�งภ�ยในประเทศ ท�งภ�ยในประเทศ รฐในฐ�นะนตบคคล ยอมมสทธหน�ท มรฐในฐ�นะนตบคคล ยอมมสทธหน�ท ม

อำ�น�จอธปไตยสงสด ทจะใชบงคบโดยชอบ อำ�น�จอธปไตยสงสด ทจะใชบงคบโดยชอบ เมอใดกได ทำ�ใหรฐต�งจ�กนตบคคลอนทเมอใดกได ทำ�ใหรฐต�งจ�กนตบคคลอนทไปจ�กรฐ ไปจ�กรฐ

นตบคคลอนตองไปจ�กรฐทงสน เชน ถ�จะนตบคคลอนตองไปจ�กรฐทงสน เชน ถ�จะจดตงเทศบ�ลขนทไหน เมอไร ตองอ�ศยจดตงเทศบ�ลขนทไหน เมอไร ตองอ�ศยอำ�น�จจ�ก พรบอำ�น�จจ�ก พรบ..เทศบ�ล พเทศบ�ล พ..ศศ. 2476. 2476

ลกษณะคว�มเปนนตบคคลรฐและลกษณะคว�มเปนนตบคคลรฐและผลผล

คว�มเปนหนงเดยวนจะตองไมละเลยคว�มเปนหนงเดยวนจะตองไมละเลยคว�มหล�กหล�ย เพร�ะในสงคมคว�มหล�กหล�ย เพร�ะในสงคมประช�ธปไตยนนเปนสงคมทยอมรบคว�มประช�ธปไตยนนเปนสงคมทยอมรบคว�มหล�กหล�ย แตจะตองมกระบวนก�รทลดหล�กหล�ย แตจะตองมกระบวนก�รทลดคว�มหล�กหล�ย เพอใหนำ�ม�ซงคว�มเปนคว�มหล�กหล�ย เพอใหนำ�ม�ซงคว�มเปนหนงเดยว หนงเดยว

เชน ระบบคะแนนเสยงข�งม�กในสภ�เชน ระบบคะแนนเสยงข�งม�กในสภ�

ลกษณะคว�มเปนนตบคคลรฐและลกษณะคว�มเปนนตบคคลรฐและผลผล

2 2 รฐตองจดโครงสร�งภ�ยใตหลกคว�มเปนเอกภ�พรฐตองจดโครงสร�งภ�ยใตหลกคว�มเปนเอกภ�พ รฐมภ�ระหน�ทหล�ยอย�ง เนองจ�กประช�ชนมคว�มรฐมภ�ระหน�ทหล�ยอย�ง เนองจ�กประช�ชนมคว�ม

ค�ดหวงอนแตกต�งกนไป ค�ดหวงอนแตกต�งกนไป ดงนนรฐจงตองจดองคกรภ�ยในทคว�มหล�กหล�ย แตดงนนรฐจงตองจดองคกรภ�ยในทคว�มหล�กหล�ย แต

ตองอยภ�ยใตหลกคว�มเปนเอกภ�พ เพยงหนงเดยวตองอยภ�ยใตหลกคว�มเปนเอกภ�พ เพยงหนงเดยว ม ม 2 2 รปแบบ รปแบบ ((ทกรฐทกรฐ) ) รปแบบท รปแบบท 11 หลกก�รรวมอำ�น�จ หลกก�รรวมอำ�น�จ (Centralization)(Centralization) รปแบบท รปแบบท 2 2 หลกก�รกระจ�ยอำ�น�จหลกก�รกระจ�ยอำ�น�จ

(Decentralization)(Decentralization)

รปแบบท รปแบบท 11 หลกก�รรวมอำ�น�จ หลกก�รรวมอำ�น�จ (Centralization)(Centralization)

ก�รจดองคกรในรฐทไมกอใหเกดสภ�พนตบคคลขนต�งก�รจดองคกรในรฐทไมกอใหเกดสภ�พนตบคคลขนต�งห�กจ�กรฐ และอยภ�ยใตระบบก�รควบคมบงคบบญช� ห�กจ�กรฐ และอยภ�ยใตระบบก�รควบคมบงคบบญช� (Hierarchical power)(Hierarchical power)

ผลผล 1.1.รฐเปนนตบคคลหนงเดยว แตโครงสร�งภ�ยในรฐตองรฐเปนนตบคคลหนงเดยว แตโครงสร�งภ�ยในรฐตอง

ไมมฐ�นะเปนนตบคคลต�งห�กจ�กรฐไมมฐ�นะเปนนตบคคลต�งห�กจ�กรฐ ร�ชก�รสวนกล�ง ไดแก กระทรวง ทบวง กรม ไมมฐ�นะเปนร�ชก�รสวนกล�ง ไดแก กระทรวง ทบวง กรม ไมมฐ�นะเปน

นตบคคลนตบคคล ร�ชก�รสวนภมภ�ค เชน จงหวด อำ�เภอ ตำ�บล หมบ�นไมมฐ�นะร�ชก�รสวนภมภ�ค เชน จงหวด อำ�เภอ ตำ�บล หมบ�นไมมฐ�นะ

เปนนตบคคล เพอทจะทำ�ใหก�รบรห�รเปนไปอย�งมประสทธภ�พเปนนตบคคล เพอทจะทำ�ใหก�รบรห�รเปนไปอย�งมประสทธภ�พและเรวขนโดยกระจ�ยก�รรวมศนยออกไปใหผว� ฯ ตดสนใจสงและเรวขนโดยกระจ�ยก�รรวมศนยออกไปใหผว� ฯ ตดสนใจสงก�ร ก�ร ((หลกก�รกระจ�ยก�รรวมศนยหลกก�รกระจ�ยก�รรวมศนย DeconcentrationDeconcentration))

ปญห�ก�รจดโครงสร�งของไทย ปญห�ก�รจดโครงสร�งของไทย คอคอ

สภ�พก�รณปจจบน ต�ม กสภ�พก�รณปจจบน ต�ม ก..มม..ภ�ยในประเทศ ไมม ภ�ยในประเทศ ไมม กก..มม..ฉบบใดเลยทบอกว�รฐเปนนตบคคล ฉบบใดเลยทบอกว�รฐเปนนตบคคล

พรบพรบ..ระเบยบบรห�รร�ชก�รแผนดน กำ�หนดว�ระเบยบบรห�รร�ชก�รแผนดน กำ�หนดว�กระทรวง กรม จงหวด เปนนตบคคล เพร�ะนกกระทรวง กรม จงหวด เปนนตบคคล เพร�ะนกรฐประศ�สนศ�สตรของไทยเร�ไมเข�ใจทฤษฎหลกรฐประศ�สนศ�สตรของไทยเร�ไมเข�ใจทฤษฎหลกคว�มเปนนตบคคล ก�รแบงโครงสร�งต�มหลกคว�มเปนนตบคคล ก�รแบงโครงสร�งต�มหลกรฐประศ�สนศ�สตรดทคณภ�พและปรม�ณง�น และจะรฐประศ�สนศ�สตรดทคณภ�พและปรม�ณง�น และจะตองมก�รกำ�หนดอำ�น�จหน�ทชดเจน กเพอไมใหตองมก�รกำ�หนดอำ�น�จหน�ทชดเจน กเพอไมใหอำ�น�จซำ�ซอนกน โดยใหกระทรวง กรม จงหวดเปนอำ�น�จซำ�ซอนกน โดยใหกระทรวง กรม จงหวดเปนนตบคคล นตบคคล

ดงนน หนวยง�นภ�ยใตก�รรวมศนยอำ�น�จจงมอสระดงนน หนวยง�นภ�ยใตก�รรวมศนยอำ�น�จจงมอสระตอกนในระดบหนงตอกนในระดบหนง

ปญห�ก�รจดโครงสร�งทต�มม� ปญห�ก�รจดโครงสร�งทต�มม� คอคอ

1. 1. ปญห�ก�รฟองรองกนเองไดระหว�งหนวยง�น ปญห�ก�รฟองรองกนเองไดระหว�งหนวยง�น เมอต�งฝ�ยกเปนนตบคคลต�งห�กจ�กกน ดงนนเมอต�งฝ�ยกเปนนตบคคลต�งห�กจ�กกน ดงนน

ต�งกมสทธทจะฟองรองกนเองไดระหว�งหนวยง�น ต�งกมสทธทจะฟองรองกนเองไดระหว�งหนวยง�น ซงจะมปญห�ขดแยงและเกดคว�มลมเหลวในก�รซงจะมปญห�ขดแยงและเกดคว�มลมเหลวในก�รบรห�ร บรห�ร

โดยหลกกมทควรจะเปนแลว ถ�หนวยง�นภ�ยใตก�รโดยหลกกมทควรจะเปนแลว ถ�หนวยง�นภ�ยใตก�รรวมศนยอำ�น�จไมเปนนตบคคลต�งห�กจ�กกน ก�รรวมศนยอำ�น�จไมเปนนตบคคลต�งห�กจ�กกน ก�รแกไขปญห�นกเปนเอกสทธโดยเดดข�ดของฝ�ยแกไขปญห�นกเปนเอกสทธโดยเดดข�ดของฝ�ยบรห�รทจะแกไขขอขดแยงในท�งบรห�รกนเองไดบรห�รทจะแกไขขอขดแยงในท�งบรห�รกนเองได

ปญห�ก�รจดโครงสร�งทต�มม� ปญห�ก�รจดโครงสร�งทต�มม� คอคอ

22 . . ปญห�สทธในก�รฟองรองหนวยง�นโดยปญห�สทธในก�รฟองรองหนวยง�นโดยประช�ชนประช�ชน

ประช�ชนฟองรฐไมได เพร�ะรฐไมมคว�มเปนประช�ชนฟองรฐไมได เพร�ะรฐไมมคว�มเปนนตบคคล ถ�ฟองรฐกจะกล�ยเปนฟองผดตว ศ�ลนตบคคล ถ�ฟองรฐกจะกล�ยเปนฟองผดตว ศ�ลจะยกฟองจะยกฟอง

แตประช�ชนทไดรบคว�มเสยห�ยจ�กหนวยง�นรฐแตประช�ชนทไดรบคว�มเสยห�ยจ�กหนวยง�นรฐจะตองฟองหนวยง�นทเกยวของทกหนวยง�น จะตองฟองหนวยง�นทเกยวของทกหนวยง�น เพร�ะคำ�พพ�กษ�จะมผลผกพนเฉพ�ะคคว�มในคดเพร�ะคำ�พพ�กษ�จะมผลผกพนเฉพ�ะคคว�มในคดเท�นน เพร�ะเมอหนวยง�นภ�ยใตก�รรวมศนยเท�นน เพร�ะเมอหนวยง�นภ�ยใตก�รรวมศนยอำ�น�จต�งฝ�ยกเปนนตบคคลต�งห�กจ�กกน อำ�น�จต�งฝ�ยกเปนนตบคคลต�งห�กจ�กกน

ปญห�ก�รจดโครงสร�งของไทย ปญห�ก�รจดโครงสร�งของไทย คอคอ ต�มหลกคว�มเปนนตบคคลของรฐ ต�มหลกคว�มเปนนตบคคลของรฐ ((ในต�งในต�ง

ประเทศประเทศ ) ) ประช�ชนส�ม�รถฟองรฐโดยตรงเนองจ�กรฐประช�ชนส�ม�รถฟองรฐโดยตรงเนองจ�กรฐ

เปนนตบคคล หนวยง�นภ�ยในรฐไมมคว�มเปนเปนนตบคคล หนวยง�นภ�ยในรฐไมมคว�มเปนนตบคคลนตบคคล

ถ�องคกรใดในรฐกระทำ�ใหเกดคว�มเสยห�ย กถ�องคกรใดในรฐกระทำ�ใหเกดคว�มเสยห�ย กส�ม�รถทจะฟองเรยกรองเอ�จ�กรฐได โดยตรงส�ม�รถทจะฟองเรยกรองเอ�จ�กรฐได โดยตรงโดยไมตองไปฟองกระทรวง ทบวง กรมทโดยไมตองไปฟองกระทรวง ทบวง กรมทเกยวของ เพร�ะก�รกระทำ�ของบคคลนน ๆ ไดเกยวของ เพร�ะก�รกระทำ�ของบคคลนน ๆ ไดกระทำ�ไปในน�มของรฐกระทำ�ไปในน�มของรฐ

2. 2. ปญห�ก�รข�ดเอกภ�พในก�รปญห�ก�รข�ดเอกภ�พในก�รบงคบบญช�บงคบบญช�

ทงระดบสวนกล�งและระดบภมภ�ค หนวยง�นซำ�ซอนกน ข�ดทงระดบสวนกล�งและระดบภมภ�ค หนวยง�นซำ�ซอนกน ข�ดก�รประส�นง�นกน เชน เขตขนตรงตอสวนกล�ง จงเปนก�รประส�นง�นกน เชน เขตขนตรงตอสวนกล�ง จงเปนลกษณะทต�งคนต�งทำ�ง�น ลกษณะทต�งคนต�งทำ�ง�น

ในก�รปฏรประบบร�ชก�รยบยกเลกแกไขเปลยนแปลง ทผ�นในก�รปฏรประบบร�ชก�รยบยกเลกแกไขเปลยนแปลง ทผ�นม�ทำ�ได ย�กม�กทงนกเพร�ะว�กระทรวงแตละกระทรวงมม�ทำ�ได ย�กม�กทงนกเพร�ะว�กระทรวงแตละกระทรวงมอำ�น�จหน�ทโดย มพรบอำ�น�จหน�ทโดย มพรบ..รองรบ ดงนน ในก�รยบเลกแกไขรองรบ ดงนน ในก�รยบเลกแกไขเปลยนแปลงหนวยง�นตองออกเปน พรบเปลยนแปลงหนวยง�นตองออกเปน พรบ..ม�แกไข ซงทำ�ม�แกไข ซงทำ�ย�กม�กย�กม�ก

โดยหลกแลว ก�รบรห�รง�นภ�ยในโครงสร�งระบบก�รรวมโดยหลกแลว ก�รบรห�รง�นภ�ยในโครงสร�งระบบก�รรวมศนยนน เปนเอกสทธโดยเดดข�ดของฝ�ยบรห�รทจะแกไขขอศนยนน เปนเอกสทธโดยเดดข�ดของฝ�ยบรห�รทจะแกไขขอขดแยงในท�งบรห�รหรอก�รยบเลกแกไขเปลยนแปลงหนวยขดแยงในท�งบรห�รหรอก�รยบเลกแกไขเปลยนแปลงหนวยง�น ไดง�ย เพร�ะ หนวยง�นภ�ยในไมมคว�มเปนนตบคคลง�น ไดง�ย เพร�ะ หนวยง�นภ�ยในไมมคว�มเปนนตบคคล

รปแบบท รปแบบท 2 2 หลกก�รกระจ�ยอำ�น�จ หลกก�รกระจ�ยอำ�น�จ (Decentralization)(Decentralization)

ก�รใหองคกรกระจ�ยอำ�น�จนน มสภ�พเปนก�รใหองคกรกระจ�ยอำ�น�จนน มสภ�พเปนนตบคคลต�งห�กแยกออกจ�กรฐ ภ�ยใตระบบนตบคคลต�งห�กแยกออกจ�กรฐ ภ�ยใตระบบก�รควบคมกำ�กบก�รควบคมกำ�กบ(Tutelage power)(Tutelage power) มมอสระในก�รบรห�รง�นของตนเองไดในระดบหนง อสระในก�รบรห�รง�นของตนเองไดในระดบหนง เชนเชน

มอสระในก�รบรห�รง�นบคคล มอสระในก�รบรห�รง�นบคคล ง�นงบประม�ณ ง�นงบประม�ณ นโยบ�ยนโยบ�ย และก�รมทรพยสนของตนเองและก�รมทรพยสนของตนเอง

ก�รจดโครงสร�งก�รกระจ�ยอำ�น�จก�รจดโครงสร�งก�รกระจ�ยอำ�น�จต�มแนวของฝรงเศส มอย ต�มแนวของฝรงเศส มอย 2 2 วธวธ

กระจ�ยอำ�น�จต�มเขตแดนกระจ�ยอำ�น�จต�มเขตแดน ใชหลกเขตแดน ใชหลกเขตแดนเปนเกณฑ ส�ม�รถทำ�อะไรไดหล�ย ๆ อย�ง เปนเกณฑ ส�ม�รถทำ�อะไรไดหล�ย ๆ อย�ง แตจำ�กดอยเฉพ�ะในเขตแดนนน ๆ แตจำ�กดอยเฉพ�ะในเขตแดนนน ๆ

เชน องคกรปกครองทองถน ซงแบงเปน อบจเชน องคกรปกครองทองถน ซงแบงเปน อบจ. . เทศบ�ล อบตเทศบ�ล อบต.. กรงเทพมห�นครและเมองกรงเทพมห�นครและเมองพทย� พทย�

หลกคว�มเปนเฉพ�ะของนตบคคลประเภทนคอ หลกคว�มเปนเฉพ�ะของนตบคคลประเภทนคอ จำ�กดเขตแดนพนทแมจะทำ�กจก�ร หล�ย ๆ ไดจำ�กดเขตแดนพนทแมจะทำ�กจก�ร หล�ย ๆ ได

ก�รกระจ�ยอำ�น�จต�มกจก�ร หรอก�รกระจ�ยอำ�น�จต�มกจก�ร หรอท�งบรก�รท�งบรก�ร

เปนก�รกระจ�ยอำ�น�จใหองคก�รมห�ชนเปนก�รกระจ�ยอำ�น�จใหองคก�รมห�ชน((ปจจบนปจจบนม พรบม พรบ..องคก�รมห�ชน องคก�รมห�ชน 2542 ) 2542 ) ทำ�เฉพ�ะทำ�เฉพ�ะกจก�ร หรอบรก�รเรองใดเรองหนง แตทำ�ทวกจก�ร หรอบรก�รเรองใดเรองหนง แตทำ�ทวประเทศ ประเทศ

เชน ก�รกฬ�แหงประเทศไทยทำ�เรองก�รกฬ�เชน ก�รกฬ�แหงประเทศไทยทำ�เรองก�รกฬ�เพยงเรองเดยว แตทำ�ทวประเทศ เพยงเรองเดยว แตทำ�ทวประเทศ

หรอก�รไฟฟ�ฝ�ยผลตแหงประเทศไทย เปนตนหรอก�รไฟฟ�ฝ�ยผลตแหงประเทศไทย เปนตน หลกคว�มเปนเฉพ�ะของนตบคคลประเภทน หลกคว�มเปนเฉพ�ะของนตบคคลประเภทน

คอ จำ�กดเฉพ�ะกจก�ร แตไมจำ�กดเขตแดนคอ จำ�กดเฉพ�ะกจก�ร แตไมจำ�กดเขตแดนพนทพนท

นกรฐประศ�สนศ�สตรจะแบงหนวยนกรฐประศ�สนศ�สตรจะแบงหนวยง�นออกม�เปนง�นออกม�เปน

ร�ชก�รร�ชก�ร ไมใชร�ชก�ร กตองเปนรฐวส�หกจไมใชร�ชก�ร กตองเปนรฐวส�หกจ ถ�ไมใชรฐวส�หกจ กเปนเอกชนถ�ไมใชรฐวส�หกจ กเปนเอกชน โดยไมไดแยกว�รฐวส�หกจน เปนโดยไมไดแยกว�รฐวส�หกจน เปน

หนวยง�นท�งปกครองหรอไมหนวยง�นท�งปกครองหรอไม

ซงในคว�มเปนจรงแลวซงในคว�มเปนจรงแลว รฐวส�หกจนนกมอยหล�ยประเภทกล�วคอ รฐวส�หกจนนกมอยหล�ยประเภทกล�วคอ ทงรฐวส�หกจประเภทททำ�บรก�รส�ธ�รณะ ทงรฐวส�หกจประเภทททำ�บรก�รส�ธ�รณะ และรฐวส�หกจประเภทททำ�ธรกจ เชน ธน�ค�รและรฐวส�หกจประเภทททำ�ธรกจ เชน ธน�ค�ร

กรงไทย เปนรฐวส�หกจแตไมใชหนวยง�นของกรงไทย เปนรฐวส�หกจแตไมใชหนวยง�นของรฐ สถ�นะท�ง กรฐ สถ�นะท�ง ก.. มม.. เปนเอกชนเพร�ะกอตงต�มเปนเอกชนเพร�ะกอตงต�มประมวล กประมวล ก.. มม.. แพงและพ�ณชย แพงและพ�ณชย

จงเกดปญห�ขนในท�ง กจงเกดปญห�ขนในท�ง ก.. มม.. ว� พอมคดพพ�ทว� พอมคดพพ�ทกน จะตองขนศ�ลปกครองหรอศ�ลยตธรรมกน จะตองขนศ�ลปกครองหรอศ�ลยตธรรม

ในก�รวเคร�ะหว�เปนใครเปนฝ�ยปกครองหรอไมในก�รวเคร�ะหว�เปนใครเปนฝ�ยปกครองหรอไม

จะตองดว�ใชอำ�น�จมห�ชนหรอจะตองดว�ใชอำ�น�จมห�ชนหรอทำ�บรก�รทำ�บรก�รส�ธ�รณะ หรอส�ธ�รณะ หรอไมไม

ถ�ตงเปนองคกรมห�ชนทไดรบก�รกระจ�ยอำ�ถ�ตงเปนองคกรมห�ชนทไดรบก�รกระจ�ยอำ�น�จจ�กรฐใหทำ�บรก�รส�ธ�รณะ ถอว�เปนน�จจ�กรฐใหทำ�บรก�รส�ธ�รณะ ถอว�เปนหนวยง�นท�งปกครองหนวยง�นท�งปกครอง((ประเภทองคกรก�รกระประเภทองคกรก�รกระจ�ยอำ�น�จท�งบรก�รจ�ยอำ�น�จท�งบรก�ร))

ก�รกระจ�ยอำ�น�จยงอยภ�ยใตหลกคว�มก�รกระจ�ยอำ�น�จยงอยภ�ยใตหลกคว�มเปนเอกภ�พเปนเอกภ�พ

เพร�ะเพร�ะหนวยง�นต�ง ๆ หนวยง�นต�ง ๆ ยงอยภ�ยใตระบบก�รควบคมยงอยภ�ยใตระบบก�รควบคมกำ�กบดแลจ�กรฐอย กำ�กบดแลจ�กรฐอย เปนก�รควบคมคว�มชอบดวยเปนก�รควบคมคว�มชอบดวย ก ก..มม..

และถ�มคดขอพพ�ทเกดขนระหว�งองคกรภ�ยใตก�รและถ�มคดขอพพ�ทเกดขนระหว�งองคกรภ�ยใตก�รควบคมกำ�กบและองคกรทควบคมกำ�กบ คดแบบนกจะขนควบคมกำ�กบและองคกรทควบคมกำ�กบ คดแบบนกจะขนศ�ลปกครอง ศ�ลปกครองจะเปนผทตดสนว�ใครผด ใครศ�ลปกครอง ศ�ลปกครองจะเปนผทตดสนว�ใครผด ใครถก ถก

เชน ผวจเชน ผวจ..ใชสทธยบยง และเทศบ�ลเหนว�มตของตนเองใชสทธยบยง และเทศบ�ลเหนว�มตของตนเองถกตองกส�ม�รถฟองศ�ลปกครอง ศ�ลปกครองจะเปนผถกตองกส�ม�รถฟองศ�ลปกครอง ศ�ลปกครองจะเปนผชข�ดว� ผวจชข�ดว� ผวจ..ใชอำ�น�จยบยงถกตองหรอไมใชอำ�น�จยบยงถกตองหรอไม

การจดโครงสรางของรฐการจดโครงสรางของรฐ

3.3.ต�มหลกคว�มเปนเฉพ�ะของต�มหลกคว�มเปนเฉพ�ะของนตบคคลรฐนตบคคลรฐ

รฐจะตองดำ�เนนก�รทกอย�งภ�ยใตวตถประสงคเพอรฐจะตองดำ�เนนก�รทกอย�งภ�ยใตวตถประสงคเพอประโยชนส�ธ�รณะ ดงนนรฐจะดำ�เนนก�รอะไรกต�มประโยชนส�ธ�รณะ ดงนนรฐจะดำ�เนนก�รอะไรกต�มจะตองเพอประโยชนส�ธ�รณะ ภ�ยใตหลกนตรฐและรจะตองเพอประโยชนส�ธ�รณะ ภ�ยใตหลกนตรฐและรธนธน..

เชน ก�รเวนคนทดน กจะตองเวนคนเพอประโยชนเชน ก�รเวนคนทดน กจะตองเวนคนเพอประโยชนส�ธ�รณะเท�นน ต�ม กส�ธ�รณะเท�นน ต�ม ก.. มม.. รฐธรรมนญ กล�วว�รฐธรรมนญ กล�วว� ““ก�รเวนคนอสงห�รมทรพยจะกระทำ�มได เวนแตก�รเวนคนอสงห�รมทรพยจะกระทำ�มได เวนแตโดยอ�ศยอำ�น�จต�มบทบญญตแหง กโดยอ�ศยอำ�น�จต�มบทบญญตแหง ก.. มม.. เฉพ�ะเพอเฉพ�ะเพอก�รอนเปนส�ธ�รณปโภคก�รอนเปนส�ธ�รณปโภค………………หรอเพอประโยชนหรอเพอประโยชนส�ธ�รณะอย�งอนส�ธ�รณะอย�งอน

3.3.ต�มหลกคว�มเปนเฉพ�ะของต�มหลกคว�มเปนเฉพ�ะของนตบคคลรฐนตบคคลรฐ

แตถ�เปนก�รกระทำ�ทมใชเพอประโยชนแตถ�เปนก�รกระทำ�ทมใชเพอประโยชนส�ธ�รณะ รฐตองลดตวเองลงม�เปนส�ธ�รณะ รฐตองลดตวเองลงม�เปน

เอกชนคนหนง เชน ธน�ค�รกรงไทยเปนเอกชนคนหนง เชน ธน�ค�รกรงไทยเปนกรณทรฐลดตวเองลงม�โดยใชเทคนคท�ง กรณทรฐลดตวเองลงม�โดยใชเทคนคท�ง กก..มม..เอกชนทกประก�ร เหมอนกบธน�ค�รเอกชนทกประก�ร เหมอนกบธน�ค�ร

กรงเทพ หรอธน�ค�รอน ๆ ทกประก�รกรงเทพ หรอธน�ค�รอน ๆ ทกประก�ร ไมอยภ�ยใตหลกนแลวไมอยภ�ยใตหลกนแลว

4 .4 .รฐตองอยภ�ยใต กรฐตองอยภ�ยใต ก..มม..

เมอรฐเปนนตบคคล ผลในท�ง กเมอรฐเปนนตบคคล ผลในท�ง ก..มม..ทต�มม�ทต�มม�กคอรฐเปนผทรงสทธ หน�ทในท�ง กกคอรฐเปนผทรงสทธ หน�ทในท�ง ก..มม. .

ดงนนเมอรฐเปนผทรงสทธหน�ทในท�ง ดงนนเมอรฐเปนผทรงสทธหน�ทในท�ง กก..มม..กเท�กบว�รฐตองอยภ�ยใต กกเท�กบว�รฐตองอยภ�ยใต ก..มม..นนเอง นนเอง

เปนทม�ของทฤษฎนตรฐ เปนทม�ของทฤษฎนตรฐ (Legal State)(Legal State)

35. 35. ทฤษฎนตรฐ ทฤษฎนตรฐ ((Legal State) Legal State) การกระทำาของรฐตองชอบดวย กการกระทำาของรฐตองชอบดวย ก..มม..

การกระทำาของรฐทกองคกรในรฐนนจะตองชอบดวย การกระทำาของรฐทกองคกรในรฐนนจะตองชอบดวย กก..มม . ( . (เปนการตความอยางกวางเปนการตความอยางกวาง ) ) เชน การกระทำาของรฐเชน การกระทำาของรฐกตองชอบดวย กกตองชอบดวย ก..มม . . หรอการตดสนคดของศาลกตองหรอการตดสนคดของศาลกตองชอบดวย กชอบดวย ก..มม . . หรอการกระทำาของรฐสภากตองชอบหรอการกระทำาของรฐสภากตองชอบ

ดวย กดวย ก..มม.. เมอรฐทำาใหเสยหาย รฐกจะตองชดใชคาเสยหายและจะเมอรฐทำาใหเสยหาย รฐกจะตองชดใชคาเสยหายและจะ

ตองมองคกรทจะมาทำาการชขาดวาการกระทำาของรฐนนตองมองคกรทจะมาทำาการชขาดวาการกระทำาของรฐนนจะชอบ หรอไมชอบดวย กจะชอบ หรอไมชอบดวย ก..มม . . และมอำานาจในการเพกและมอำานาจในการเพกถอน หรอบงคบใหรฐชดใชคาเสยหาย ซงไดแกศาลถอน หรอบงคบใหรฐชดใชคาเสยหาย ซงไดแกศาล

ปกครอง หรอศาลรฐธรรมนญปกครอง หรอศาลรฐธรรมนญ

3.6 3.6 หลกการแบงแยกอำานาจ หลกการแบงแยกอำานาจ ในการเกดรฐขนมาและรฐเปนตวแทนของการใชในการเกดรฐขนมาและรฐเปนตวแทนของการใช

อำานาจอธปไตย อำานาจอธปไตย ในการปกครองแบบประชาธปไตย จะใชอำานาจในการปกครองแบบประชาธปไตย จะใชอำานาจ

อธปไตยอยางไรทจะทำาใหเกดหลกประกนสทธอธปไตยอยางไรทจะทำาใหเกดหลกประกนสทธเสรภาพของประชาชนเสรภาพของประชาชน

ตามแนวคดของรฐธรรมนญนยม ตามแนวคดของรฐธรรมนญนยม ((Constitutionalism) Constitutionalism) จะเนนทการแยกใชอำานาจจะเนนทการแยกใชอำานาจอธปไตย เพอใหเกดหลกประกนในเรองสทธเสรภาพอธปไตย เพอใหเกดหลกประกนในเรองสทธเสรภาพของประชาชน เปนหลกการพนฐานทสำาคญของประชาชน เปนหลกการพนฐานทสำาคญ

หลกการแบงแยกอำานาจของ หลกการแบงแยกอำานาจของ Montesquieu Montesquieu ในหนงสอ ในหนงสอ L’ Esprit des Lois L’ Esprit des Lois เจตนารมณแหง เจตนารมณแหง

กก..มม . (1748) . (1748) มอทธพลตอการตความรฐธรรมนญ ซงนำาไปสการมอทธพลตอการตความรฐธรรมนญ ซงนำาไปสการ

ปกครองระบบประธานาธบดของ ปกครองระบบประธานาธบดของ USA. USA. หรอมอทธพลตอประเทศทมการปกครองของระบบหรอมอทธพลตอประเทศทมการปกครองของระบบ

ประชาธปไตย หรอมอทธพลตอนกวชาการทจะประชาธปไตย หรอมอทธพลตอนกวชาการทจะหยบยกมากลาวอางอยตลอดเวลา หยบยกมากลาวอางอยตลอดเวลา

ดวยเหตนหลกการแบงแยกอำานาจของมองเตสกเอดวยเหตนหลกการแบงแยกอำานาจของมองเตสกเออรจงไดรบการกลาวถงและนำาไปใชอยางกวางขวางอรจงไดรบการกลาวถงและนำาไปใชอยางกวางขวางในเวลาตอมา ในเวลาตอมา

หลกการแบงแยกอำานาจหลกการแบงแยกอำานาจ อรสโตเตล ทแบงแยกอำานาจของรฐออกเปน อรสโตเตล ทแบงแยกอำานาจของรฐออกเปน 3 3 องคองค

ประกอบ ประกอบ 1.1.องคประกอบทดำาเนนกจการสาธารณะ องคประกอบทดำาเนนกจการสาธารณะ 2. 2. องคประกอบทเกยวกบเจาหนาท องคประกอบทเกยวกบเจาหนาท 3.3.องคประกอบทเกยวกบอำานาจตลาการองคประกอบทเกยวกบอำานาจตลาการ

บรฟเฟนดอรฟ ไดแบงแยกอำานาจของรฐออกเปน บรฟเฟนดอรฟ ไดแบงแยกอำานาจของรฐออกเปน 7 7ประเภท คออำานาจนตบญญต อำานาจทลงโทษเพราะฝาฝน ประเภท คออำานาจนตบญญต อำานาจทลงโทษเพราะฝาฝน กก..มม . . อำานาจในการทำาสงคราม และสงบศก อำานาจในการอำานาจในการทำาสงคราม และสงบศก อำานาจในการทำาสนธสญญา อำานาจแตงตงขาราชการ อำานาจเกบภาษทำาสนธสญญา อำานาจแตงตงขาราชการ อำานาจเกบภาษและอำานาจในการศกษาและอำานาจในการศกษา

หลกการแบงแยกอำานาจหลกการแบงแยกอำานาจ จอนห ลอค ม จอนห ลอค ม 3 3 อำานาจ คอ อำานาจนตบญญต อำานาจบรหาร อำานาจ คอ อำานาจนตบญญต อำานาจบรหาร

และอำานาจทเกยวกบการทำาสงคราม ทำาสนธสญญาและเปลยนทต และอำานาจทเกยวกบการทำาสงคราม ทำาสนธสญญาและเปลยนทต แตไมไดพดถงอำานาจตลาการเลยแตไมไดพดถงอำานาจตลาการเลย

จะเหนวา แตละแนวคดพดถงหลกการแบงแยกอำานาจทไมเหมอนจะเหนวา แตละแนวคดพดถงหลกการแบงแยกอำานาจทไมเหมอนกนเลย กนเลย

ฉะนนจงไมมสตรตายตว วาจะตองมกอำานาจ ซงขนอยกบความคดฉะนนจงไมมสตรตายตว วาจะตองมกอำานาจ ซงขนอยกบความคดของผตความ ของผตความ

จงสรปไดวาการแบงแยกอำานาจไมไดเปนสตรตายตว แลวแตจงสรปไดวาการแบงแยกอำานาจไมไดเปนสตรตายตว แลวแตแนวคดของแตละคน แนวคดของแตละคน

แตแนวคดของมองเตสกเออ ไดรบการยอมรบ และใชกนอยางแพรแตแนวคดของมองเตสกเออ ไดรบการยอมรบ และใชกนอยางแพรหลายจนมอทธพลตอประเทศประชาธปไตยทงหลายหลายจนมอทธพลตอประเทศประชาธปไตยทงหลาย..

หลกการแบงแยกอำานาจของ หลกการแบงแยกอำานาจของ Montesquieu Montesquieu ในหนงสอ ในหนงสอ L’ Esprit des Lois L’ Esprit des Lois เจตนารมณแหง เจตนารมณแหง

กก..มม . (1748) . (1748) รฐทก ๆ รฐจะมกจการดวยกน รฐทก ๆ รฐจะมกจการดวยกน 3 3 ประเภท และมการใชประเภท และมการใช

อำานาจดวยกน อำานาจดวยกน 3 3 ชนด คอ ชนด คอ 1.1.ออก กออก ก..มม..มาบงคบแกการดำาเนนชวตของประชาชน มาบงคบแกการดำาเนนชวตของประชาชน

((อำานาจนตบญญตอำานาจนตบญญต)) 2.2.รฐมอำานาจในการดแลความปลอดภยทงภายใน ภายนอกรฐมอำานาจในการดแลความปลอดภยทงภายใน ภายนอก

ประเทศ และใชกำาลงเพอใหประชาชนเคารพ กประเทศ และใชกำาลงเพอใหประชาชนเคารพ ก..มม . . ภารกจนเปนภารกจนเปนภารกจทปฏบตตาม กภารกจทปฏบตตาม ก..มม..มหาชน มหาชน ((อำานาจบรหารอำานาจบรหาร))

3.3. รฐจดใหมการลงโทษ หรอวนจฉยขอพพาทระหวางรฐจดใหมการลงโทษ หรอวนจฉยขอพพาทระหวางเอกชน ภารกจนเปนภารกจทปฏบตตาม กเอกชน ภารกจนเปนภารกจทปฏบตตาม ก..มม..แพง แพง ((อำานาจอำานาจตลาการตลาการ ) )

หลกการแบงแยกอำานาจของ หลกการแบงแยกอำานาจของ Montesquieu Montesquieu ในหนงสอ ในหนงสอ L’ Esprit des Lois L’ Esprit des Lois เจตนารมณแหง เจตนารมณแหง

กก..มม . (1748) . (1748) นอกจ�กนมองเตสกเออ กไดยกตวอย�งของ

ประเทศองกฤษว� “ก�รทประเทศองกฤษเปนประเทศทมเสรภ�พม�กทสดในท�งก�รเมอง ก

เปนเพร�ะว�อำ�น�จหน�ทของรฐไดแบงแยกไปยงอำ�น�จ และองคกรต�ง ๆ ไมมองคกรใด หรออำ�น�จใดทจะมอำ�น�จเดดข�ดทจะบบบงคบ

ประช�ชนได เสรภ�พของประช�ชนจะมไมไดเลย ถ�อำ�น�จเหล�นนไปรวมอยทองคกรใด องคกร

หนง

หลกการแบงแยกอำานาจของ หลกการแบงแยกอำานาจของ Montesquieu Montesquieu ในหนงสอ ในหนงสอ L’ Esprit des Lois L’ Esprit des Lois เจตนารมณแหง เจตนารมณแหง

กก..มม . (1748) . (1748) มองเตสกเออ เนนการใหความสำาคญกบระบบมองเตสกเออ เนนการใหความสำาคญกบระบบ

การถวงดลยอำานาจ การถวงดลยอำานาจ ((Check and Check and Balance)Balance)ใหมการถวงดลยการใชอำานาจ ใหมการถวงดลยการใชอำานาจ

วลทมกกลาวกนคอ บคคลใดกตามทมอำานาจ“วลทมกกลาวกนคอ บคคลใดกตามทมอำานาจ“อยในมอกมกจะใชอำานาจเกนเลยอยเสมอ เพออยในมอกมกจะใชอำานาจเกนเลยอยเสมอ เพอมใหมการใชอำานาจเกนขอบเขตจงจำาตองใชมใหมการใชอำานาจเกนขอบเขตจงจำาตองใชอำานาจหยดยงอำานาจตามวถทางแหงกำาลง ”อำานาจหยดยงอำานาจตามวถทางแหงกำาลง ”

หลกการแบงแยกอำานาจของ หลกการแบงแยกอำานาจของ Montesquieu Montesquieu ในหนงสอ ในหนงสอ L’ Esprit des Lois L’ Esprit des Lois เจตนารมณแหง เจตนารมณแหง

กก..มม . (1748) . (1748) แตนกรฐธรรมนญขององกฤษบอกวามองเตสกเออแตนกรฐธรรมนญขององกฤษบอกวามองเตสกเออ

เขาใจผด และไมเคยเลยทองกฤษจะมการแบงแยกเขาใจผด และไมเคยเลยทองกฤษจะมการแบงแยกอำานาจ อำานาจ

ในความเปนจรงในความเปนจรง 3 3 อำานาจนนไดรวมอยในตวคน ๆ อำานาจนนไดรวมอยในตวคน ๆ เดยวกนหมดเลย เชน เดยวกนหมดเลย เชน

ประธานวฒสภาขององกฤษ ประธานวฒสภาขององกฤษ = = รมวรมว..ยตธรรมและยตธรรมและประธานศาลฎกาและประธานวฒสภา หรอศาลยตธรรมประธานศาลฎกาและประธานวฒสภา หรอศาลยตธรรมขององกฤษ ไมไดตดสนคดอยางเดยว แตยงสามารถขององกฤษ ไมไดตดสนคดอยางเดยว แตยงสามารถอนญาตใหประกอบกจการขายสราไดดวยอนญาตใหประกอบกจการขายสราไดดวย

หลกการแบงแยกอำานาจของ หลกการแบงแยกอำานาจของ Montesquieu Montesquieu ในหนงสอ ในหนงสอ L’ Esprit des Lois L’ Esprit des Lois เจตนารมณแหง เจตนารมณแหง

กก..มม . (1748) . (1748) รฐสภามอำานาจในการออก กรฐสภามอำานาจในการออก ก..มม..อกทงทำาหนาทอกทงทำาหนาท

ควบคมการบรหารอก ในองกฤษถอความสงสดของควบคมการบรหารอก ในองกฤษถอความสงสดของรฐสภา ดงนนรฐสภาทำาหนาททงบรหารและออก รฐสภา ดงนนรฐสภาทำาหนาททงบรหารและออก กก..มม . . และในบางกรณกสามารถทจะระงบขอพพาทไดและในบางกรณกสามารถทจะระงบขอพพาทไดอก อก

ดงนนจะเหนไดวาสถาบนทางการเมองขององกฤษดงนนจะเหนไดวาสถาบนทางการเมองขององกฤษไมไดมอำานาจเฉพาะของตนเองและไมไดมหลกการไมไดมอำานาจเฉพาะของตนเองและไมไดมหลกการแบงแยกอำานาจอยางทมองเตสกเออรไดพดไว แบงแยกอำานาจอยางทมองเตสกเออรไดพดไว

หลกการแบงแยกอำานาจของ หลกการแบงแยกอำานาจของ Montesquieu Montesquieu ในหนงสอ ในหนงสอ L’ Esprit des Lois L’ Esprit des Lois เจตนารมณแหง เจตนารมณแหง

กก..มม . (1748) . (1748) แตการทประเทศองกฤษมสทธเสรภาพสงกเปนเพราะพฒนาการทางแตการทประเทศองกฤษมสทธเสรภาพสงกเปนเพราะพฒนาการทาง

ประวตศาสตรสถาบนทางการเมองขององกฤษมการตอสชวงชงตลอดประวตศาสตรสถาบนทางการเมองขององกฤษมการตอสชวงชงตลอดเวลา เวลา

กษตรยเคยเปนพนธมตรกบศาล กษตรยเคยเปนพนธมตรกบศาล Common Low Common Low แลวกขยายอำานาจแลวกขยายอำานาจไปยงเจาศกดนาตาง ๆ ศาล ไปยงเจาศกดนาตาง ๆ ศาล Common Low Common Low พฒนามาระยะหนงกพฒนามาระยะหนงกแยกตวออกไปและทะเลาะกบกษตรย ตดสนคดลดบทบาทอำานาจของแยกตวออกไปและทะเลาะกบกษตรย ตดสนคดลดบทบาทอำานาจของกษตรยลง ดงนนกษตรยจงไดสรางองคกรใหมขนมาเรยกวา ศาล กษตรยลง ดงนนกษตรยจงไดสรางองคกรใหมขนมาเรยกวา ศาล Equity Equity ขนมาลดบทบาทอำานาจของศาล ขนมาลดบทบาทอำานาจของศาล Common Law Common Law แขงกนแขงกนระหวางศาล ระหวางศาล Equity Equity กบ ศาล กบ ศาล Common LowCommon Low

รฐสภาไปเปนพนธมตรกบกษตรย ศาล รฐสภาไปเปนพนธมตรกบกษตรย ศาล Common Law Common Law ไมพอใจจงไมพอใจจงตดสนคดลดบทบาทของรฐสภาลง รฐสภาจงไดออก กตดสนคดลดบทบาทของรฐสภาลง รฐสภาจงไดออก ก..มม..ยกเวน กยกเวน ก..มม . .Common Law Common Law

หลกการแบงแยกอำานาจของ หลกการแบงแยกอำานาจของ Montesquieu Montesquieu ในหนงสอ ในหนงสอ L’ Esprit des Lois L’ Esprit des Lois เจตนารมณแหง เจตนารมณแหง

กก..มม . (1748) . (1748) ดวยเหตทมการตอสแขงขนกนนกเลยทำาใหเปนการดวยเหตทมการตอสแขงขนกนนกเลยทำาใหเปนการ

คานอำานาจกน ไมมใครทจะมอำานาจเหนอใคร แลวคานอำานาจกน ไมมใครทจะมอำานาจเหนอใคร แลวพฒนาจนกลายเปนหลกประกนสทธเสรภาพของพฒนาจนกลายเปนหลกประกนสทธเสรภาพของประชาชนประชาชน

ดวยการทมการทะเลาะกนตลอดเวลาระหวางองคกรดวยการทมการทะเลาะกนตลอดเวลาระหวางองคกรตาง ๆของรฐ จงพฒนากลายเปนการถวงดลยตาง ๆของรฐ จงพฒนากลายเปนการถวงดลยอำานาจ อำานาจ ((Check and Balance) Check and Balance) ประชาชนจงมประชาชนจงมสทธและเสรภาพมากสทธและเสรภาพมาก

การตความหลกการแบงแยกอำานาจของมองเตสกการตความหลกการแบงแยกอำานาจของมองเตสกเออเออ

ในทางกฎหมายรฐธรรมนญในทางกฎหมายรฐธรรมนญ1.1. ตความโดยตองแบงแยกอำานาจโดยเดดตความโดยตองแบงแยกอำานาจโดยเดด

ขาด ขาด หลกการตความน หลกการตความน USA. USA. ไดนำาเอาหลกการแบงไดนำาเอาหลกการแบง

แยกอำานาจของมองเตสกเออ มาตความนำาไปสแยกอำานาจของมองเตสกเออ มาตความนำาไปสการปกครองในระบบประธานาธบด การปกครองในระบบประธานาธบด

หลกการพนฐานในการปกครองระบบหลกการพนฐานในการปกครองระบบประธานาธบดนจะตองยดหลกการแบงแยกประธานาธบดนจะตองยดหลกการแบงแยกอำานาจทเดดขาด อำานาจทเดดขาด

การตความหลกการแบงแยกอำานาจของมองเตสกการตความหลกการแบงแยกอำานาจของมองเตสกเออเออ

ในทางกฎหมายรฐธรรมนญในทางกฎหมายรฐธรรมนญ เขยนไวโดยชดแจงในรฐธรรมนญวา เขยนไวโดยชดแจงในรฐธรรมนญวา อำานาจอธปไตยตองแบงออกเปน อำานาจอธปไตยตองแบงออกเปน 3 3

อำานาจ คออำานาจนตบญญต อำานาจบรหาร อำานาจ คออำานาจนตบญญต อำานาจบรหาร และอำานาจตลาการ โดยแตละอำานาจมหนาทและอำานาจตลาการ โดยแตละอำานาจมหนาทของตนแยกโดยเดดขาดไมกาวกายกนและของตนแยกโดยเดดขาดไมกาวกายกนและใหแตละอำานาจถวงดลกนไดโดยใชหลกการใหแตละอำานาจถวงดลกนไดโดยใชหลกการถวงดลยอำานาจ ถวงดลยอำานาจ ((Check and Balance)Check and Balance)

การตความหลกการแบงแยกอำานาจของมองเตสกการตความหลกการแบงแยกอำานาจของมองเตสกเออเออ

ในทางกฎหมายรฐธรรมนญในทางกฎหมายรฐธรรมนญ ¦³ ¦³ µµ· ¸� � � � � � � � (¤ µ¦ ªµ¤Ân°ÎµµÁȵ� � � � � � � � � � � )

¦³ µµ· ¸� � � � � � £µ

¦´ · °� � � � �

¦´ · °� � � � �

¦³ µ� � � � ¦³ µ� � � �

¤®´� � µ¦ � nª� � »¥ (check and balance) - impeachment / ¦³ ¦¦¤µ·µ¦� � � � � - ªÃo� � .¤ ° £µ� �

การตความหลกการแบงแยกอำานาจของมองเตสกการตความหลกการแบงแยกอำานาจของมองเตสกเออเออ

ในทางกฎหมายรฐธรรมนญในทางกฎหมายรฐธรรมนญ อำานาจบรหารเปนอำานาจของประธานาธบด อำานาจบรหารเปนอำานาจของประธานาธบด

ประธานาธบดมาจากการเลอกตงของประชาชนประธานาธบดมาจากการเลอกตงของประชาชนโดยตรง และรบผดชอบแตประชาชนโดยตรงโดยตรง และรบผดชอบแตประชาชนโดยตรงผานระบบการเลอกตง ไมใชรบผดชอบตอสภาผานระบบการเลอกตง ไมใชรบผดชอบตอสภา

ในทำานองเดยวกน รฐสภากตองรบผดชอบตอในทำานองเดยวกน รฐสภากตองรบผดชอบตอประชาชนโดยตรงผานระบบการเลอกตงประชาชนโดยตรงผานระบบการเลอกตง

การตความหลกการแบงแยกอำานาจของมองเตสกการตความหลกการแบงแยกอำานาจของมองเตสกเออเออ

ในทางกฎหมายรฐธรรมนญในทางกฎหมายรฐธรรมนญ ใชวาระ เปนกลไกในการกำาหนดความรบผดชอบ เชน ใชวาระ เปนกลไกในการกำาหนดความรบผดชอบ เชน ประธานาธบด กำาหนดวาระในการดำารงตำาแหนงคราวประธานาธบด กำาหนดวาระในการดำารงตำาแหนงคราว

ละ ละ 4 4 ปและเปนไดสงสด ปและเปนไดสงสด 2 2 วาระ วาระ 8= 8= ป ป ดงนนในระบบแบบนประธานาธบดไมมสทธยบสภาดงนนในระบบแบบนประธานาธบดไมมสทธยบสภา

และสภากไมมสทธทจะลงมตไมไววางใจประธานาธบด และสภากไมมสทธทจะลงมตไมไววางใจประธานาธบด ประธานาธบดไมมสทธเสนอราง กประธานาธบดไมมสทธเสนอราง ก..มม..ในขณะเดยวกนในขณะเดยวกน

สภากไมมสทธในการควบคมการบรหารงานของสภากไมมสทธในการควบคมการบรหารงานของประธานาธบดประธานาธบด . .

การตความหลกการแบงแยกอำานาจของมองเตสกการตความหลกการแบงแยกอำานาจของมองเตสกเออเออ

ในทางกฎหมายรฐธรรมนญในทางกฎหมายรฐธรรมนญ แตอยางไรกตามในระบบประธานาธบดนจะมการ แตอยางไรกตามในระบบประธานาธบดนจะมการ Check Check

and Balance and Balance กนไดโดยการสรางกลไกในรฐธรรมนญ กนไดโดยการสรางกลไกในรฐธรรมนญ เชนเชน

ถาประธานาธบดทำาผด กถาประธานาธบดทำาผด ก..มม . . สภามอำานาจลงมตถอดถอนทสภามอำานาจลงมตถอดถอนทเรยกวาระบบ เรยกวาระบบ Impeachment Impeachment แตตองเปนกรณคมควแตตองเปนกรณคมคววามชอบดวยกมของประธานาธบดเทานน ไมใชบรหารงานวามชอบดวยกมของประธานาธบดเทานน ไมใชบรหารงานผดพลาด หรอกำาหนดนโยบายผดพลาด ผดพลาด หรอกำาหนดนโยบายผดพลาด

ในขณะเดยวกน ถงแมวาจะไมสามารถลงมตไมไววางใจได ในขณะเดยวกน ถงแมวาจะไมสามารถลงมตไมไววางใจได แตสภากไดสรางระบบกรรมมาธการทมความเขมแขงศกษาแตสภากไดสรางระบบกรรมมาธการทมความเขมแขงศกษาตดตามงานของรฐบาลแลวเสนอออกราง กตดตามงานของรฐบาลแลวเสนอออกราง ก..มม..คมงานคมงานบรหารโดยกำาหนดกรอบในการดำาเนนนโยบายใหรฐบาลทำาบรหารโดยกำาหนดกรอบในการดำาเนนนโยบายใหรฐบาลทำา

การตความหลกการแบงแยกอำานาจของมองเตสกการตความหลกการแบงแยกอำานาจของมองเตสกเออเออ

ในทางกฎหมายรฐธรรมนญในทางกฎหมายรฐธรรมนญ ทำานองเดยวกนตวประธานาธบดเองไมมสทธเสนอราง ทำานองเดยวกนตวประธานาธบดเองไมมสทธเสนอราง

กก..มม..และถาประธานาธบดตองการทจะเสนอราง กและถาประธานาธบดตองการทจะเสนอราง ก..มม..กกตองมสารไปยงรฐสภาวารฐบาลอยากม กตองมสารไปยงรฐสภาวารฐบาลอยากม ก..มม..เหลาน ขอเหลาน ขอใหสภาชวยเสนอใหดวยใหสภาชวยเสนอใหดวย . . สวนสภาจะเสนอใหหรอไมเสนอสวนสภาจะเสนอใหหรอไมเสนอใหกเปนอำานาจของสภาใหกเปนอำานาจของสภา..

สวนฝายบรหารมสทธควบคมการออก กสวนฝายบรหารมสทธควบคมการออก ก..มม..ของรฐสภาของรฐสภาได กคอถาหากสภาออก กได กคอถาหากสภาออก ก..มม.. ทไมชอบ ทางฝายบรหารกทไมชอบ ทางฝายบรหารกมสทธในการวโต กมสทธในการวโต ก..มม.. ทออกมานนของรฐสภาไดทออกมานนของรฐสภาได..

ศาลฎกาในฐานะเปนสถาบนทมอำานาจตลาการ ยอมมศาลฎกาในฐานะเปนสถาบนทมอำานาจตลาการ ยอมมอำานาจวนจฉยวาประธานาธบดทำาผดรฐธรรมนญ อำานาจวนจฉยวาประธานาธบดทำาผดรฐธรรมนญ

2 .2 .ตความตามหลกการแบงแยกอำานาจทไมเดดขาด ตความตามหลกการแบงแยกอำานาจทไมเดดขาด

หลกการตความนจะนำาไปสระบบรฐสภา หลกการตความนจะนำาไปสระบบรฐสภา กลาวคอในระบบรฐสภาทงรฐบาลและกลาวคอในระบบรฐสภาทงรฐบาลและ

รฐสภาจะตองทำางานรวมกนอยางใกลชด รฐสภาจะตองทำางานรวมกนอยางใกลชด ฉะนนไมไดแบงแยกออกจากกนอยางฉะนนไมไดแบงแยกออกจากกนอยางชดเจน แตตางฝายตางทำางานรวมกนอยชดเจน แตตางฝายตางทำางานรวมกนอยตลอดเวลาตลอดเวลา

22 ตความตามหลกการแบงแยกอำานาจทไมเดดตความตามหลกการแบงแยกอำานาจทไมเดดขาด ขาด

¦³ ¦ £µ� � � ¤ µ¦ ªµ¤ÂnÂ¥°Îµµ ÉŤnÁȵ� � � � � � � � � � � � �

¦´ µ� � ¦´ · °� � � � �

£µ

� .� .� ¦´ µ 嵦nª¤ ´ £µ� � � � � � � � � Ê °  nµ¥¤ · ·� � � � � o¤oµ ´Åo� � � � (check and Balance)

-¦� � µ¥»� £µÅ� o - £µ ¤ ·Å¤nŪoªµÄ¦´ µ� � � � � � Ä®oªµ¤Á®È °� � � � Ä · µ¦ ε´� � � � � �

3. 3. บางประเทศไมมหลกการแบงบางประเทศไมมหลกการแบงแยกอำานาจแยกอำานาจ

เผดจการเผดจการ รฐบาลภายใตรฐสภา รฐบาลภายใตรฐสภา ((สงคมนยมสงคมนยม))

การตความหลกการแบงแยกอำานาจการตความหลกการแบงแยกอำานาจใน ใน Fr.Fr.

อดตตความแบงแยกอำานาจเดดขาดอดตตความแบงแยกอำานาจเดดขาด หลกการแบงแยกเจาหนาทฝายปกครองหลกการแบงแยกเจาหนาทฝายปกครอง

ออกจากฝาย ตลาการ ออกจากฝาย ตลาการ กก..ม ลงวนทม ลงวนท 11 6 24– 6 24– คค..ศศ .1790 .1790 มม .1 .1

““อำานาจหนาทของตลาการเปนอำานาจหนง อำานาจหนาทของตลาการเปนอำานาจหนง แยกไดจากอำานาจหนาทของฝายปกครอง แยกไดจากอำานาจหนาทของฝายปกครอง ผพพากษาตองไมสามารถสรางอปสรรคขดผพพากษาตองไมสามารถสรางอปสรรคขดขวางการปฏบตงานของฝายบรหารขวางการปฏบตงานของฝายบรหาร..”..”

การตความหลกการแบงแยกอำานาจการตความหลกการแบงแยกอำานาจใน ใน Fr.Fr.

® ÊÁȦµ µÂ³ εĮoÁ·«µ ¦°� � � � � � � � � � � � � �

 nµ¥ ¦·®� µ¦Conseil d’Etat «µ¥»·¦¦¤� � ¢o°� ¢o°� ¸ ¦°� � � � � � � � ¡n� - °µ µ� � �

การตความหลกการแบงแยกอำานาจการตความหลกการแบงแยกอำานาจ นกวชาการทานหนงกลาววา หลกการแบงนกวชาการทานหนงกลาววา หลกการแบง

แยกอำานาจแททจรงแลวสามารถแบงแยกอำานาจแททจรงแลวสามารถแบงออกเปน ออกเปน 2 2 อำานาจ คอ อำานาจตดสนใจอำานาจ คอ อำานาจตดสนใจในทางการเมองกบอำานาจควบคมทางการในทางการเมองกบอำานาจควบคมทางการเมอง โดยใหความสำาคญกบระบบ เมอง โดยใหความสำาคญกบระบบ Check and balance Check and balance การถวงดลย การถวงดลย ในระบบการจด องคกร เชน การจดในระบบการจด องคกร เชน การจดโครงสรางการเมองโครงสรางการเมอง

¦´ µ ·Ä� � � � � � ¦� £µ� ª� � »¤ £µ� ¼oÂ� � ² ª»� · £µ

การตความหลกการแบงแยกอำานาจการตความหลกการแบงแยกอำานาจ สรปหลกการแบงแยกอำานาจมใชหลก สรปหลกการแบงแยกอำานาจมใชหลก

กก..ม ทวไป ม ทวไป แตเปนศลปะทางรฐศาสตรทแตละประเทศแตเปนศลปะทางรฐศาสตรทแตละประเทศ

จะต ความเพอปรบใชใหเหมาะสมกบระบบจะต ความเพอปรบใชใหเหมาะสมกบระบบการปกครองของแตละประเทศนน ๆการปกครองของแตละประเทศนน ๆ

การตความหลกการแบงแยกอำานาจการตความหลกการแบงแยกอำานาจ ปจจบนหลกการแบงแยกอำานาจเปนเรองลาปจจบนหลกการแบงแยกอำานาจเปนเรองลา

สมยเสยแลว แนวโนมมกจะเปนเรองการแบงสมยเสยแลว แนวโนมมกจะเปนเรองการแบงแยกหนาท แยกหนาท ((separation of function) separation of function) หรอ หรอ ((separation of organization) separation of organization)

รสโซ บอกวา อำานาจอธปไตย มเพยงหนง“รสโซ บอกวา อำานาจอธปไตย มเพยงหนง“เดยวแบงแยกไมได แตอำานาจอธปไตย เดยวแบงแยกไมได แตอำานาจอธปไตย สามารถใชโดยองคกรตาง ๆ ได และแตละสามารถใชโดยองคกรตาง ๆ ได และแตละองคกรอาจทำาหนาทไดหลายหนาทได องคกรอาจทำาหนาทไดหลายหนาทได

การตความหลกการแบงแยกอำานาจการตความหลกการแบงแยกอำานาจ การแบงแยกหนาท การแบงแยกหนาท ((separation of separation of

function) function) หนาททางนตบญญตหนาททางนตบญญต หนาททางบรหารหนาททางบรหาร หนาททางชขาดขอพพาท หนาททางชขาดขอพพาท ((ตลาการตลาการ)) เนนระบบถวงดลย เนนระบบถวงดลย ((check and check and

balance)balance)

การตความหลกการแบงแยกอำานาจการตความหลกการแบงแยกอำานาจ

ทศนะคตของนก กทศนะคตของนก ก..มม..ไทย ไทย อำานาจอธปไตยมาจากปวงชนชาวไทย อำานาจอธปไตยมาจากปวงชนชาวไทย

พระมหากษตรยทรงใชอำานาจนตบญญตพระมหากษตรยทรงใชอำานาจนตบญญตทางรฐสภา อำานาจบรหารทางรฐบาล และทางรฐสภา อำานาจบรหารทางรฐบาล และอำานาจตลาการทางศาลอำานาจตลาการทางศาล

ศาลมหลกประกนความอสระและเปนกศาลมหลกประกนความอสระและเปนกลางลาง

ทศนะคตของนก กทศนะคตของนก ก..มม..ไทย ไทย ตความวาตองแยกอำานาจแบบเดดขาด เปนตความวาตองแยกอำานาจแบบเดดขาด เปน

หลกกฎหมายทยดหลกตายตววา หลกกฎหมายทยดหลกตายตววา อำานาจอธปไตยแบงเปน อำานาจอธปไตยแบงเปน 3 3 อำานาจ คอ อำานาจอำานาจ คอ อำานาจ

นตบญญต อำานาจบรหาร และอำานาจตลาการ นตบญญต อำานาจบรหาร และอำานาจตลาการ และองคกรทใชอำานาจมเพยง และองคกรทใชอำานาจมเพยง 3 3 องคกร องคกร

จะตองแยกออกจากกน และกาวกายกนไมได มจะตองแยกออกจากกน และกาวกายกนไมได มฉะนนเปนการขดตอการแบงแยกอำานาจและฉะนนเปนการขดตอการแบงแยกอำานาจและเปนการขดตอรฐธรรมนญเปนการขดตอรฐธรรมนญ..

ทศนะคตของนก กทศนะคตของนก ก..มม..ไทย ไทย เชน คณะกรรมการจดทดนเพอความเปนเชน คณะกรรมการจดทดนเพอความเปน

ธรรมแกสงคม มอำานาจในการทจะยกเลกการธรรมแกสงคม มอำานาจในการทจะยกเลกการจดทดนทเหนวาไมเปนธรรมแกสงคม แตศาลจดทดนทเหนวาไมเปนธรรมแกสงคม แตศาลตความวาเปนการใชอำานาจอยางศาล จงขดตความวาเปนการใชอำานาจอยางศาล จงขดตอการแบงแยกอำานาจ เพราะอำานาจตลาการตอการแบงแยกอำานาจ เพราะอำานาจตลาการเปนอำานาจของศาลโดยเฉพาะ เปนอำานาจของศาลโดยเฉพาะ ((อำานาจอำานาจตลาการเปนอำานาจของผพพากษา ตลาการเปนอำานาจของผพพากษา 100,100,

0 0 กวาคนเทานนกวาคนเทานน ) ) องคกรอนไมมสทธใชองคกรอนไมมสทธใชอำานาจนอำานาจน

ทศนะคตของนก กทศนะคตของนก ก..มม..ไทย ไทย กรณทจะจดตงศาลปกครอง เมอจดตงแลวกรณทจะจดตงศาลปกครอง เมอจดตงแลว

จะตองอยในโครงสรางของศาลฎกาเทานน จะจะตองอยในโครงสรางของศาลฎกาเทานน จะไปตงศาลปกครองแยกตางหากไมได ถอวาไปตงศาลปกครองแยกตางหากไมได ถอวาเปนการจดตงองคกรอนทมใชศาลใหมอำานาจเปนการจดตงองคกรอนทมใชศาลใหมอำานาจตลาการ ตลาการ = = เปนการขดตอรฐธรรมนญ ดงเปนการขดตอรฐธรรมนญ ดงนนจงทำาไมได นนจงทำาไมได

คอทศนคตของศาลฎกาไทยทเปนปญหาและคอทศนคตของศาลฎกาไทยทเปนปญหาและอปสรรคในการพฒนาจดตงศาลปกครองขน อปสรรคในการพฒนาจดตงศาลปกครองขน

ทศนะคตของนก กทศนะคตของนก ก..มม..ไทย ไทย ถามคนกลาวแยงมาวาแลวทำาไมรฐบาลถามคนกลาวแยงมาวาแลวทำาไมรฐบาล

เสนอราง กเสนอราง ก..มม..จงไมขดตอรฐธรรมนญ จงไมขดตอรฐธรรมนญ นก กนก ก..มม..ไทยกจะตอบออกมาวากเพราะเราไทยกจะตอบออกมาวากเพราะเรา

ปกครองในระบบรฐสภาทรฐบาลมอำานาจปกครองในระบบรฐสภาทรฐบาลมอำานาจในการเสนอราง กในการเสนอราง ก..มม . .

Separation of FunctionSovereignty

Legislative act(ก�รกระทำ�ท�งนตบญญต)

ควบคม

ศ�ลรฐธรรมนญ

Act of Government

(ก�รกระทำ�ของรฐบ�ล)

ควบคม

รฐสภ�

Administrative act(ก�รกระทำ�ท�งปกครอง)

ควบคม

ศ�ลปกครอง

Judicial act

(ก�รกระทำ�ท�งชข�ดขอพพ�ท)ควบคม

ศ�ลสง(ศ�ลฎก�/

ศ�ลปกครองสงสด)

ทฤษฎก�รกระทำ�ท�งนตบญญต (Legislative act)

• ก�รกระทำ�ในก�รออกกฎหม�ย • ก�รออกกฎหม�ยในทนตองเปน

กฎหม�ยในคว�มหม�ยอย�งแคบ กล�วคอ กฎหม�ยทมผลกระทบตอสทธเสรภ�พของประช�ชน

ต�มแนวคดทฤษฎอำ�น�จอธปไตย(รสโซ)

• “ประช�ชนยอมแสดงออกซงเจตน�รมณรวมกนในก�รออกกฎหม�ยโดยผ�นกระบวนก�รท�งรฐสภ�”

•เพร�ะฉะนนก�รกระทบตอสทธเสรภ�พจะตองออกม�ใน รปของ พรบ . เท�นน

•และตองสงวนไวเปนอำ�น�จของรฐสภ�โดยเฉพ�ะ

•ยกเวน จะมรฐธรรมนญเขยนก�รมอบอำ�น�จไวเปนพเศษ

•เชน พระร�ชกำ�หนดเปนก�รออกกฎหม�ยทมผลบงคบเชนเดยวกบ พ.ร.บ . แตเปนก�รชวคร�ว

รฐสภามอำานาจในการออก ก.ม . โดยทวไป/ ทกเรอง กระทบสทธ - เสรภ�พไดยกเวน

ขอทจำ�กดโดยหลกนตรฐ/ร.ธ.น.

รฐสภ�

รฐบาล

รฐบ�ลออก ก.มไดเฉพ�ะอ�ศยอำ�น�จทไดรบมอบอำ�น�จ (delegated power)-ร.ธ.น . มอบใหออกพระร�ชกำ�หนด- ก.ม.แมบทมอบใหออก ก.ม.ลำ�ดบรอง(Subordinate legislation)

พระร�ชบญญต(พ.ร.บ.)

• เปน ก.มทกษตรยทรงตร�ขนต�มคำ�แนะนำ�และยนยอมของรฐสภ�•ก.ม. สำ�คญ ๆ ทมบทบญญตกระทบ

ตอสทธเสรภ�พ (ภ�ยใตหลกนตรฐ/ร.ธ.น .)•เชน – สญช�ต - ภ�ษ- ก.ม.อ�ญ�- ก.ม.เวนคน - จำ�กดก�รถอครองทดน

กลไกก�รควบคมก�รกระทำ�

ท�งนตบญญต •ถกควบคมโดยศ�ลรฐธรรมนญ•1.กอนก�รประก�ศใช • -(Pre publication control)•2 .หลงประก�ศใชแลว • -(Post publication control)

ปญห�กคอพระร�ชกำ�หนดเปนก�รกระทำ�ท�งปกครอง

หรอก�รกระทำ�ท�งนตบญญต? •ในประเทศฝรงเศส โดยหลกแลวรฐ

กำ�หนดเปนก�รกระทำ�ท�งปกครอง •แตถ�รฐสภ�อนมตเมอใดรฐกำ�หนดนนก

จะเปลยนไปเปนก�รกระทำ�ท�งนตบญญต (Legislative act) ทนท

ร.ธ.น.Fr 1958 รฐบ�ลมอำ�น�จออก ก.ม . โดยทวไป

(ม.37)ออกไดเองไมตองอ�ศยก�รมอบอำ�น�จ

รฐบ�ลออก ก.ม . ในขอบเขตของ รฐสภ�ออก(ม .3 8 ) ตองใหรฐสภ�ลงมตมอบ

อำ�น�จใหตร�รฐกำ�หนดเปนครงคร�วไป

รฐสภ�มอำ�น�จออก ก.ม .จำ�กดเฉพ�ะทสำ�คญๆ (ม .34) ทกระทบตอ

สทธเสรภ�พ เชน ภ�ษ,อ�ญ�,สญช�ต

รฐบ�ล

รฐสภา

ต�มรฐธรรมนญไทยพระร�ชกำ�หนดเปน

•ก�รกระทำ�ท�งนตบญญต เหตผลเพร�ะ

•1.เปนก�รออกกฎหม�ยทมผลบงคบเชนเดยวกบ พ.ร.บ . (แตเปนก�รชวคร�ว)

•2 .ถกควบคมโดยศ�ลรฐธรรมนญ ถ�ศ�ลรฐธรรมนญชข�ดว�ไมเปนไปต�มรฐธรรมนญ ผลกคอ พระร�ชกำ�หนดนน ไมมผลม�ตงแตเรมตน

ทฤษฎก�รกระทำ�ของรฐบ�ล (Act ofGovernment)•เปนก�รกระทำ�ทรฐบ�ลจะตองรบผดชอบตอรฐสภ�

Act of Government

ไดแก -: • (1) เปนก�รกระทำ�ทเกยวกบคว�มสมพนธระหว�งรฐบ�ลกบรฐสภ� เชน ก�รยบสภ� ก�รเสนอ หรอถอน หรอยบยงร�งกฎหม�ย

• (2) เปนก�รกระทำ�ทเปนคว�มสมพนธระหว�งประเทศ เชน ก�รทำ�หรอยกเลกสนธสญญ� ก�รกระทำ�ท�งก�รฑต ก�รปฏเสธVISA ก�รประก�ศสงคร�ม

• (3) เปนก�รกระทำ�เชงนโยบ�ย

มตค.ร.ม.เปน Act of G overnment หรอไม

•ถ�เปนก�รกำ�หนดนโยบ�ยทตองรบผดชอบตอสภ� เปน Act ofG overnment

•แตถ�สงก�รในฐ�นะเปนผมอำ�น�จสงสดต�มกฎหม�ยหรอในง�นประจำ� เปนAdministrative act

กลไกก�รควบคม Act of Government

โดยรฐสภ�ดวยก�รเปดอภปร�ยไมไว

ว�งใจก�รตงกระทถ�ม ก�รใหคว�มเหนชอบ เชน ให

คว�ม เหนชอบในก�รประก�ศสงคร�ม

•ดงนน ก�รกระทำ�ของรฐบ�ล (Act of

Government) จะไมอยภ�ยใตก�รควบคมของศ�ลใด ๆ

•ประช�ชนไมส�ม�รถฟองเรยกค�เสยห�ย

พระร�ชบญญตวธปฏบตร�ชก�รท�งปกครอง

พ.ศ. ๒๕๓๙•ม�ตร� ๔ พระร�ชบญญตนมใหใชบงคบแก•(๑) รฐสภ�และคณะรฐมนตร•(๒) องคกรทใชอำ�น�จต�มรฐธรรมนญโดย

เฉพ�ะ•(๓) ก�รพจ�รณ�ของน�ยกรฐมนตรหรอ

รฐมนตรในง�นท�งนโยบ�ยโดยตรง•(๔) ก�รพจ�รณ�พพ�กษ�คดของศ�ลและ

ก�รดำ�เนนง�นของเจ�หน�ทในกระบวนก�รพจ�รณ�คด ก�รบงคบคด และก�รว�งทรพย

พระร�ชบญญตวฯปกครอง(ตอ)•(๕) ก�รพจ�รณ�วนจฉยเรองรองทกขและก�รสง

ก�รต�มกฎหม�ยว�ดวยคณะกรรมก�รกฤษฎก�•(๖) ก�รดำ�เนนง�นเกยวกบนโยบ�ยก�รต�ง

ประเทศ•(๗) ก�รดำ�เนนง�นเกยวกบร�ชก�รทห�รหรอเจ�

หน�ทซงปฏบตหน�ทท�งยทธก�รรวมกบทห�รในก�รปองกนและรกษ�คว�มมนคงของร�ชอ�ณ�จกรจ�กภยคกค�มทงภ�ยนอกและภ�ยในประเทศ

•(๘) ก�รดำ�เนนง�นต�มกระบวนก�รยตธรรมท�งอ�ญ�

•(๙) ก�รดำ�เนนกจก�รขององคก�รท�งศ�สน�

ทฤษฎก�รกระทำ�ท�งปกครอง

(Administrative act) •คว�มหม�ยอย�งกว�ง คอก�รกระทำ�ของฝ�ยปกครอง ม 2 ชนด คอ

• 1. ก�รกระทำ�ท�งก�ยภ�พ เชน ละเมดท�งปกครอง

• 2. คำ�สงท�งปกครอง หรอ นตกรรมท�งปกครอง (Administrative act) เปนก�รกระทำ�ทเปนล�ยลกษณอกษร

ม�ตร� ๙ ศ�ลปกครองมอำ�น�จพจ�รณ�พพ�กษ�หรอมคำ�สงใน

เรองดงตอไปน•(๓ ) คดพพ�ทเกยวกบก�รกระทำ�ละเมดหรอคว�มรบผดอย�งอนของหนวยง�นท�งปกครองหรอเจ�หน�ทของรฐอนเกดจ�กก�รใชอำ�น�จต�มกฎหม�ย หรอจ�กกฎ คำ�สงท�งปกครอง หรอคำ�สงอน หรอจ�กก�รละเลยตอหน�ทต�มทกฎหม�ยกำ�หนดใหตองปฏบตหรอปฏบตหน�ทดงกล�วล�ช�เกนสมควร

ยมทฤษฎนตกรรมท�งแพงม�ปรบใชใหเข�กบสภ�พ

กฎหม�ยปกครอง นตกรรมท�งแพง คอ ก�รแสดงเจตน�ดวยใจสมคร ชอบดวยกฎหม�ย มงโดยตรงตอก�รผกนตสมพนธเพอกอ เปลยนแปลง โอน สงวน หรอระงบ ซงสทธ

นตกรรมท�งปกครอง คอ

เปนก�รแสดงเจตน�ของฝ�ยปกครอง (คำ�สงในท�งปกครอง)ท

กอใหเกดก�รเปลยนแปลงในสถ�นก�รณแหงสทธ

•ไมนำ�เอ�หลกคว�มยนยอมของคกรณอกฝ�ยม�ใช ทงนเพร�ะรฐมอำ�น�จมห�ชน

องคประกอบของนตกรรมท�งปกครอง

1 .เปนก�รแสดงเจตน�ของฝ�ยปกครอง

2. กอใหเกดก�รเปลยนแปลงในสถ�นก�รณแหงสทธ

1.เปนก�รแสดงเจตน�ของฝ�ยปกครอง

• แบงออกเปน 2 ประเภท คอ• 1. ก�รแสดงเจตน�ฝ�ยเดยว เชน

รฐมนตรออกกฎกระทรวง หรอ คำ�สงลงโทษท�งวนย.

• 2. ก�รแสดงเจตน�สองฝ�ย หรอ สญญ�ท�งปกครอง คอ มเอกชน เข�ม�ทำ�สญญ�กบฝ�ยปกครอง เชน สญญ�รบสมปท�นบรก�รส�ธ�รณะ

ก�รแสดงเจตน�ฝ�ยเดยวหรอคำ�สงท�งปกครอง แบงออกเปน

2 ชนด คอ 1. คำ�สงท�งปกครองทกอสถ�นะทวไป(กฎหม�ย)เชนกฎกระทรวง พระร�ชกฤษฎก�

2. คำ�สงท�งปกครองทมผลเฉพ�ะบคคล เชน สงใหรออ�ค�ร หรอคำ�

สงลงโทษท�งวนย

ฝ�ยปกครองคอใคร •มพฒน�ก�รเชงทฤษฎอธบ�ยไวดงตอไปน -:•เรมจ�กทฤษฎอำ�น�จมห�ชนกอน หนวยง�นใดเปน

หนวยง�นทรฐจดตงขนม�ภ�ยใตระบบก�รรวมศนย หรอ กระจ�ยอำ�น�จถอว�เปนหนวยง�นท�งปกครองทใชอำ�น�จมห�ชน

•ตอม�ใชทฤษฎบรก�รส�ธ�รณะ ถ�องคกรใดทำ�เรองบรก�รส�ธ�รณะกถอว�เปนหนวยง�นท�งปกครองโดยไมจำ�เปนตองเปนหนวยง�นทรฐจดตงขนม�ภ�ยใตระบบก�รรวมศนย หรอ กระจ�ยอำ�น�จ

พระร�ชบญญตจดตงศ�ลปกครองและวธพจ�รณ�คด

ปกครองพ.ศ. ๒๕๔๒

•ม�ตร� ๓ ในพระร�ชบญญตน•“หนวยง�นท�งปกครอง” หม�ยคว�มว�

กระทรวง ทบวง กรม สวนร�ชก�รทเรยกชออย�งอนและมฐ�นะเปนกรม ร�ชก�รสวนภมภ�ค ร�ชก�รสวนทองถน รฐวส�หกจทตงขนโดยพระร�ชบญญตหรอพระร�ชกฤษฎก� หรอหนวยง�นอนของรฐ และใหหม�ยคว�มรวมถงหนวยง�นทไดรบมอบหม�ยใหใชอำ�น�จท�งปกครองหรอใหดำ�เนนกจก�รท�งปกครอง

2 . กอใหเกดก�รเปลยนแปลงในสถ�นก�รณแหงสทธ

•ขนตอนและขบวนก�รออกคำ�สงปกครองยงไมกระทบสทธจนกว�คำ�สงท�งปกครองนนจะมผลท�งกฎหม�ย

•ถ�เปนคำ�สงท�งปกครองทกอสถ�นะทวไป(กฎหม�ย ) จะมผลตอเมอมก�รประก�ศใช

•แตถ�เปนคำ�สงท�งปกครองทกอสถ�นะเฉพ�ะบคคลจะมผลตอเมอมก�รแจงใหผไดรบผลกระทบจ�กคำ�สงทร�บ

ขอยกเวนทไมเปนก�รกระทำ�ท�งปกครอง

•ก�รกระทำ�ท�งนตบญญต•ก�รกระทำ�ของรฐบ�ล•ก�รกระทำ�ท�งตล�ก�ร•ม�ตรก�รภ�ยในของฝ�ยปกครอง

เชน หนงสอเวยน แนวก�รใชดลพนจ

หลกคว�มสมบรณของนตกรรมท�งปกครอง

(ก�รกระทำ�ท�งปกครองตองชอบดวยกฎหม�ย)• 1. วตถประสงคของก�รออกคำ�

สงท�งปกครอง • 2 . ตองมคว�มส�ม�รถในก�ร

ออกคำ�สงท�งปกครอง • 3 . ตองทำ�ต�มแบบท

ก.ม.กำ�หนด

1 . วตถประสงคตองชอบดวยกฎหม�ย

กล�วคอมลเหตชกจงใจในก�รสงไมชอบดวยกฎหม�ย

•โดยไมสจรต•ก�รเลอกปฏบตทไมเปนธรรม •มก�รสร�งขนตอนโดยไมจำ�เปนหรอสร�ง

ภ�ระใหเกดกบประช�ชนเกนสมควร •ก�รใชดลพนจโดยมชอบ

2.ตองมคว�มส�ม�รถในก�รออกคำ�สงฯ

•กระทำ�โดยไมมอำ�น�จ•นอกเหนออำ�น�จหน�ท•ไมถกตองต�มกฎหม�ย

3 .ตองทำ�ต�มแบบท ก.ม.กำ�หนด

1 .ไมถกตองต�มรปแบบขนตอน วธก�รอนเปนส�ระสำ�คญทกำ�หนดไวสำ�หรบก�รกระทำ�นน

2. ละเลยตอหน�ทต�มทกฎหม�ยกำ�หนดใหตองปฏบต

3. ปฏบตหน�ทดงกล�วล�ช�เกนสมควร

ม�ตร� ๙ ศ�ลปกครองมอำ�น�จ...ในเรองดงตอไปน

•(๑ ) คดพพ�ทเกยวกบก�รทหนวยง�นท�งปกครองหรอเจ�หน�ทของรฐกระทำ�ก�รโดยไมชอบดวยกฎหม�ยไมว�จะเปนก�รออกกฎ คำ�สงหรอก�รกระทำ�อนใดเนองจ�กกระทำ�โดยไมมอำ�น�จหรอนอกเหนออำ�น�จหน�ทหรอไมถกตองต�มกฎหม�ย หรอโดยไมถกตองต�มรปแบบขนตอน หรอวธก�รอนเปนส�ระสำ�คญทกำ�หนดไวสำ�หรบก�รกระทำ�นน หรอโดยไมสจรต หรอมลกษณะเปนก�รเลอกปฏบตทไมเปนธรรม หรอมลกษณะเปนก�รสร�งขนตอนโดยไมจำ�เปนหรอสร�งภ�ระใหเกดกบประช�ชนเกนสมควร หรอเปนก�รใชดลพนจโดยมชอบ

ม�ตร� ๙(ตอ)

•(๒ ) คดพพ�ทเกยวกบก�รทหนวยง�นท�งปกครองหรอเจ�หน�ทของรฐละเลยตอหน�ทต�มทกฎหม�ยกำ�หนดใหตองปฏบต หรอปฏบตหน�ทดงกล�วล�ช�เกนสมควร

ทฤษฎก�รกระทำ�ชข�ดขอพพ�ท

หรอก�รกระทำ�ท�งตล�ก�ร(Judicial act) •เปนก�รตดสนขอพพ�ทโดยศ�ลหรออย�งศ�ลซงพจ�รณ�โดย

•1.ในแงของก�รจดองคกร ตองมก�รจดองคกรทสร�งหลกประกนคว�มเปนอสระและคว�มเปนกล�ง

•2 . ในแงของวธพจ�รณ�คว�ม ตองมวธพจ�รณ�คว�มอย�งจ�กศ�ลม�ใช เชน มขอพพ�ท มก�รเปดโอก�สใหมก�รฟงคว�ม 2 ฝ�ย

ตอ• 3. คำ�ตดสนเปนก�รเปลยนแปลง

สถ�นก�รณแหงสทธ เชน เพกถอนใบอนญ�ต

• 4 .คำ�ชข�ดคำ�ตดสนเปนทสด(ตดสนในน�มขององคกรนนเอง ) ถ�คคว�มไมพอใจตองไปอทธรณไปยงศ�ลทสงกว�ขนไปเพอควบคมคว�มชอบดวยกฎหม�ย(ศ�ลสงจะไมคมขอเทจจรง)

ก�รควบคมก�รกระทำ�

ท�งตล�ก�ร •ถกควบคมโดยศ�ลสง•1.ถ�ศ�ลยตธรรมชนตนจะถก

คมโดยศ�ลอทธรณและศ�ลฎก�ต�มลำ�ดบ

• 2. ถ�ศ�ลปกครองชนตนจะถกคมโดยศ�ลปกครองสงสด

ระบบศ�ลคศ�ลปกครอง

สงสด

ศ�ลปกครองชนตน

ศ�ลชำ�นญพเศษ(อน�คต)

คณะกรรมก�รอ�ห�รและย�

สภ�ทน�ยคว�ม

คณะกรรมก�ร (TRIBUNAL)

ม�ตร� ๑๑ ศ�ลปกครองสงสดมอำ�น�จพจ�รณ�พพ�กษ�คด

ดงตอไปน• (๑ )คดพพ�ทเกยวกบคำ�วนจฉยของคณะกรรมก�รวนจฉยขอพพ�ทต�มททประชมใหญตล�ก�รในศ�ลปกครองสงสดประก�ศกำ�หนด

• (๒ )คดพพ�ทเกยวกบคว�มชอบดวยกฎหม�ยของพระร�ชกฤษฎก� หรอกฎทออกโดยคณะรฐมนตร หรอโดยคว�มเหนชอบของคณะรฐมนตร

• (๓ )คดทมกฎหม�ยกำ�หนดใหอยในอำ�น�จศ�ลปกครองสงสด

• (๔ )คดทอทธรณคำ�พพ�กษ�หรอคำ�สงของศ�ลปกครองชนตน