หลกการจดการPrinciples of Management

สปดาหท 5 july 6, 2011อ.ธรวรา บวชชยภม

บทท 4 การวางแผนความหมายของการวางแผนการวางแผน คอ การหาทางเลอกทดทสดในการปฏบตงาน โดยใช

ปจจยตางๆและม เหตผลเพอใหการด าเนนงานในอนาคตเปนไปโดยเรยบรอยและมประสทธภาพทสด

การวางแผน หมายถง กระบวนการพจารณาตดสนใจในปจจบนวาจะท าอะไร ท าโดยใคร และท าเพออะไร ส าหรบการปฏบตการทอาจเกดขนในอนาคต (คทซ และโอดอนแนล 1984:113)

อ.ธรวรา บวชชยภม

ความหมายของการวางแผน

• การวางแผน หมายถง กระบวนการก าหนดวตถประสงค ส าหรบชวงเวลาขางหนา และก าหนดสงทจะกระท าตางๆ เพอใหบรรลตามวตถประสงค

• การวางแผน คอ การเลอกและจดท าขอมลเพอก าหนดอนาคตทจะเกดขน แลวจดขนตอนปฏบตทจ าเปนตอการใหบรรลเปาหมายทก าหนดไว ( เทอรร ,1968:128 อางถงใน สนนทา เลาหนนน,2550 :4 )

อ.ธรวรา บวชชยภม

ความหมายของการวางแผน

• การวางแผน คอ การสรางความมนใจและลดการเสยงภยซงจะใหแนใจไดวา การใชทรพยากรเพอท างานจะไมผดพลาดเสยหาย แผนงานเปรยบเสมอนแผนทและเขมทศชวยน าทาง หากไมมการวางแผน กเหมอนกบเดนอยในความมด ททกอยางจะเดนไปโดยเชองชา ขาดความมนใจ งานตางๆเขากนไมได กลายเปน “เบยหวแตก”และโอกาสผดพลาดจะเกดขนไดมาก ( ธงชย สนตวงษ 2545, หนา 2 )

อ.ธรวรา บวชชยภม

สรป การวางแผนจะประกอบไปดวย

1. เรองของอนาคต แตผวางแผนไดสมมตวาทกสงทกอยางไดเกดขนเรยบรอยแลว

2. วตถประสงคหรอเปาหมาย เพอใหทราบจดหมายของการท างาน

3. มขอมลหรอสถต ขอเทจจรงหรอหลกฐานตางๆเพอน ามาในการพยากรณลวงหนา

4. การตดสนใจเลอกทางเลอกทมประโยชนมากทสด• ประสทธภาพสงสด ประหยดมากทสด ใชเวลาสนทสด ใช

ตนทนต าสด

อ.ธรวรา บวชชยภม

ความส าคญของการแผน

1. ชวยลดการสญเสยจากการท างานซ าซอน2. ท าใหมการก าหนดขอบเขตในการท างานทแนนอน และมนโยบายท ชดเจน3. ชวยใหผบรหารสามารถเตรยมรบสถานการณทไมแนนอน และความ

ยงยากทอาจเกดขนในอนาคต ตลอดจนปองกนการขดแยงทอาจเกดขนในหนวยงาน

4. การวางแผนเปนเครองมอในการบรหารของผบรหาร เพอใหการด าเนนงานประสบ ผลส าเรจ อยางมประสทธภาพ รวดเรว ประหยดเวลา และทรพยากร

5. การวางแผนจะชวยใหเกดการประสานสมพนธภายในองคกร ท าใหการปฏบตเปนไปดวยความราบรนและสามารถตรวจสอบความส าเรจของเปาหมายได

อ.ธรวรา บวชชยภม

คณภาพของการวางแผนจะมมากหรอนอยเพยงใด ขนอยกบการวเคราะหความถกตองของสงตางๆ ตอไปน

1-5อ.ธรวรา บวชชยภม

1. รวากจการมทรพยากรทแทจรงอยมากหรอนอยเพยงใด

2. รวากจการขณะนยนอย ณ จดใด ทแลวมาสภาพของกจการเปนอยางไรเคยประสบความส าเรจหรอลมเหลวมาอยางไรบางและเกดขนเพราะเหตใด

3. รวาอนาคตธรกจตองการอะไร เชน ชอเสยง การเจรญเตบโต การเปนธรกจผน า เปนตน

4. รสถานการณรอบ ๆตว ในขณะทท างานวางแผน วามสภาพเปนอยางไรธรกจจดออนจดแขงอยางไร สถานการณภายนอกจะกอใหเกดผลไดผลเสยตอกจการอยางไร

5. สามารถท านายสถานการณในอนาคตไดอยางถกตอง หรอมความใกลเคยงความจรงมากหรอนอยเพยงใด

อ.ธรวรา บวชชยภม

ประเภทของการวางแผน (Types of Planning)

• 1. จ าแนกตามระยะเวลาทใช1. การวางแผนระยะสน (short range Planning) เปนการ

วางแผนเพอใหครอบคลมและเปนไปตามเปาหมายปฏบตการหรอแผนปฏบตการทวางไวโดยปกต แผนระยะสนจะตองสอดคลองและเปนไปในทศทางเดยวกนกบแผนระยะยาว ระยะเวลาส าหรบการวางแผนระยะสนมกเปนชวงเวลาของการด าเนนงานในปจจบน ซงถอเอาชวงเวลาภายในเวลา 1 ปเปนเกณฑ แผนระยะสนจะชวยใหการบรหารการปฏบตงานประจ าวนเปนไปดวยความราบรนเรยบรอย

อ.ธรวรา บวชชยภม

• การวางแผนระยะปานกลาง (Intermediate Range Planning) การวางแผนระยะปานกลาง จะครอบคลมเวลาในการด าเนนงานตามแผนตงแต 1 ป ถง 5 ป แผนระยะปานกลางจงท าหนาทเปนสอกลางประสานระหวางแผนระยะยาวกบแผนระยะสน เพอใหการปฏบตงานภายในองคกรเปนไปตามยทธวธ และเปาหมายยทธวธทวางไว บางครงองคกรธรกจบางแหง อาจรวมเอาการวางแผนระยะสนและการวางแผนระยะปานกลางเขาดวยกน โดยมเปาหมายในการท าก าไร ขององคการเปนหลก หรอาจใชวธวางแผนระยะปานกลางเพอเปนแนวทางในการพฒนาหรอส าหรบการขยายกจการ และขยายก าลงการผลตโดยใชชวงเวลา 1 ปถง 5 ปเปนเกณฑ

อ.ธรวรา บวชชยภม

การวางแผนระยะยาว (Long range Planning) เปนการวางแผนในระดบกลยทธโดยมเปาหมายเพอเชอมโยงการบรหารและการปฏบตการภายในองคกรเขากบสภาวะแวดลอมปกต การวางแผนระยะยาย จะค านงถงอนาคตขางหนาไมต ากวา 5 ปขนไป

อ.ธรวรา บวชชยภม

องคประกอบของแผน

ระดบการบรหาร

- ระยะยาว

- ระยะกลาง

- ระยะสน

แผนกลยทธ ผบรหารระดบสง

แผนปฎบตการ

แผนยทธวธ ผบรหารระดบกลาง

ผบรหารระดบตน

อ.ธรวรา บวชชยภม

ประเภทของการวางแผน (Types of Planning)

• 2. จ าแนกตามระดบการบรหารงาน (locke and

latham,1984)• 2.1 แผนเชงกลยทธ (Strategic Planning) หมายถง แผนทก าหนดขนใหสอดคลองกบเปาหมายเชงกลยทธ โดยปกตจดท าโดยผบรหารระดบสง เพอระบถงวธทจะท าใหองคกรโดยรวมบรรลเปาหมายเชงกลยทธทก าหนด

อ.ธรวรา บวชชยภม

• 2.2 แผนเชงยทธวธ (Tactical plan) หมายถงแผนทก าหนดขนใหสอดคลอง กบเปาหมายเชงยทธวธ โดยปกตจดท าโดยผบรหารระดบกลางเพอระบถงวธทจะท าใหแตละฝายในองคกรบรรลเปาหมายเชงยทธวธของฝายนนๆ

อ.ธรวรา บวชชยภม

• 2.3 แผนเชงปฏบตการ (Operational Plan) หมายถง แผนทก าหนดขนใหสอดคลองกบเปาหมายเชงปฏบตการ โดยปกตจดท าโดยผบรหารระดบตนเพอระบวธทจะท าใหพนกงานยอยแตละหนวยงานบรรลเปาหมายเชงปฏบตการของหนวยงานนนๆ

อ.ธรวรา บวชชยภม

3.แบงตามปรมาณการใช (Rue and Holland,1989)

3.1 แผนใชครงเดยว-โครงงาน (Project)

- โครงการ (Program)

3.2 แผนทใชเปนประจ า- กฎ (Rules)

-นโยบาย (Policy)

-ระเบยบวธปฏบต (Procedures)

3.3 แผนฉกเฉน

อ.ธรวรา บวชชยภม

4. จ าแนกตามหนาททางดานธรกจ• 4.1 การวางแผนดานการตลาด (Marketing Planning)

อ.ธรวรา บวชชยภม

• 4.2 การวางแผนดานการผลต (Production Planning) คอ กระบวนการในการก าหนดชนดและปรมาณของทรพยากรทจ าเปนตองใชเพอการผลต โดยมเปาหมายเพอใหเกดการสญเสยทรพยากร ก าลงผลต แรงงานทใช และเวลาในการผลตใหนอยทสด แตกอใหเกดประสทธผลดทสดตามเปาหมายทวางไว

อ.ธรวรา บวชชยภม

• 4.3 การวางแผนดานการเงน (Financial Planning)

มงพจารณาแผนดานการลงทน การจดหาทน ความเสยงและเงนปนผล

อ.ธรวรา บวชชยภม

• 4.4 การวางแผนดานบคคล (Human Resource Planning ) เปนการคาดคะเนความตองการใชบคลากร ซงถอเปนทรพยากรมนษยทมคาขององคกรธรกจ เพอใหมความเหมาะสมสอดคลองระหวางบคลากรและงานขององคกรทงในปจจบนและในอนาคต

อ.ธรวรา บวชชยภม

• 4.5 การวางแผนดานอนๆตามหนาททมความส าคญ เชน

• แผนงานโครงการ (Project) เปนแผนทองคกรท าขนเพอตอบสนองนโยบาย เกยวกบกจกรรมใหญขององคกรเฉพาะครง (เปนกจกรรมทนาน ๆท าท มใชท าเปนประจ าสม าเสมอ ) ซงตองใชปจจยเปนจ านวนมาก จากหนวยงานตาง ๆขององคกรหลาย ๆหนวยงาน การวางแผนงานโครงการจะชวยใหหนวยงานยอยแตละหนวยงานรหนาท และความรบผดชอบของตน มการประสานสมพนธอนด ซงจะท าใหงานบรรลเปาหมายทวางไวไดอยางมประสทธภาพ

อ.ธรวรา บวชชยภม

• แผนสรป ( Comprehensive Plan ) เปนแผนทจดท าขนเพอสรปรวมแผนหนาทตลอดจนแผนงานโครงงานทองคกรกระท า โดยอาจจ าแนกเปนหมวดหม หรอจ าแนกตามขอบเขตของงานหรอระดบความซบซอนในการปฏบต เพอใหงายตอการท าความเขาใจ การวางแผนประเภทน จะเหนไดชดในการวางแผนบรหารประเทศของรฐบาล ตวอยางเชน แผนสาธารณสข แผนการจดการศกษา เปนตน

อ.ธรวรา บวชชยภม

แผนกจกรรม (Activity Planning) เปนแผนทจดท าขนเพอแสดงใหเหนตารางเวลาของการปฏบตงาน (Schedule) แผนกจกรรมจะแสดงใหเหนวา แตละหนวยงานยอยในองคกรมหนาทรบผดชอบในการด าเนนกจกรรมอะไร ในชวงเวลาใดบาง กจกรรมนนจะเรมตนเมอไร และจะตองด าเนนกจกรรมตอเนองกบหนวยงานใด บางหรอไม เพอใหงานนนแลวเสรจบรรลผลส าเรจตามเปาหมายอยางมประสทธภาพ

อ.ธรวรา บวชชยภม

กระบวนการจดการ (Primacy of Planning)

ประกอบไปดวย

• Planning การวางแผน• Organizing การจดองคการ• Leading การน า• Controlling การควบคม

อ.ธรวรา บวชชยภม

อ.ธรวรา บวชชยภม

• การจ าแนกประเภทของการวางแผนตามขอบเขตครอบคลมของแผน (Scope of Planning )วธนจะจ าแนกแผนออกไดเปน วตถประสงค นโยบาย ระเบยบวธปฏบต วธการท างาน มาตรฐานงบประมาณ แผนงาน

อ.ธรวรา บวชชยภม

• วตถประสงค (Ojective) จดเปนแผนลกษณะหนงเพราะเปนกจกรรมหลกในกจกรรมตางๆ ทเกยวเนองกบการวางแผน นอกจากนการก าหนดวตถประสงคตองอาศยการพยากรณ การคาดเดา และการตดสนใจในอนาคต ซงเปนกจกรรมทเกยวเนองกบการวางแผน

อ.ธรวรา บวชชยภม

• นโยบาย (Policy) เปนแผนซงก าหนดขอบเขตของแนวปฏบตไวอยางกวาง ๆ เพอใหเลอกตดสนใจ และการตดสนใจภายใตนโยบาย จะชวยใหบรรลเปาหมายและวตถประสงคทตองการ นโยบายจงจดเปนแผนรอง หรอแผนปฏบตชนดหนง

อ.ธรวรา บวชชยภม

• ระเบยบวธปฏบต (Procedure) เปนลกษณะของแผนชนดหนงทเกยวของกบการก าหนดแนวปฏบตทเฉพาะเจาะจง และเปนการล าดบเหตการณทตองกระท าภายใตขอบเขตของนโยบาย

อ.ธรวรา บวชชยภม

• วธการท างาน (Method) เปนลกษณะของแผนชนดหนงทบอกใหทราบแนวทางการปฏบตงานทละเอยดสมบรณกวาระเบยบวธปฏบต วธการท างานจะพบเหนในหนวยงานปฏบตซงตองแจกแจงถงกรรมวธทบคลากรจะตองกระท าทกขนตอนโดยละเอยด

อ.ธรวรา บวชชยภม

มาตรฐาน (Standard) เปนลกษณะของแผนซงก าหนดขนเพอใชวดและเปรยบเทยบ

อ.ธรวรา บวชชยภม

• งบประมาณ (Budget) คอ แผนซงตองประกอบดวยขอความแสดงผลทคาดหมายลวงหนาเปนตวเลขในรปของตวเงน เวลา จ านวนหรออน ๆ ภายในระยะเวลาทก าหนด ในบางองคกรจะใหความส าคญของแผนงบประมาณมากทสด

อ.ธรวรา บวชชยภม

• แผนงาน (Program) คอ แผนพเศษซงเกดจากการผสมผสานแผนปฏบตการ ทเหมอนๆ กนเขาดวยกน แผนงานสวนใหญจะมลกษณะเปนรางคราว ๆเกยวกบ กจกรรม อปกรณ และผลสมฤทธทคาดหวง

อ.ธรวรา บวชชยภม

ขอจ ากดของการวางแผน (Limit of Planning)

• 1. ความแมนตรงถกตองของขอมลในอนาคต ดงทกลาวแลวจากกระบวนการวางแผนวาจะตองเรมจากการศกษาสภาวะแวดลอมทงภายในและภายนอกองคกร เพอใหทราบถงจดออนจดแขงภายใน ตลอดจนโอกาสและอปสรรคทเกดขนและมอทธพลตอ องคกรจากภายนอก เพอนมาใชเปนสมมตฐานส าหรบการพยากรณหรอการคาดเดาเหตการณในอนาคต ส าหรบการวางแผนและการตดสนใจทางการบรหาร ถาผลของการคาดเดามความแมนตรง ถกตอง องคกรกจะมสทธทจะยนหยดอยในยทธจกรธรกจไดอยางสงาผาเผยและภาคภมใจ แตถาการพยากรณ หรอการคาดเดาผดความแมนตรง กจะกอใหเกดผลเสยตอการบรหารและการด าเนนงาน

อ.ธรวรา บวชชยภม

• 2. กดกนความคดรเรมและสรางสรรค กระบวนการวางแผนทงหลายมกกระท าขนโดยผบรหารแลวจงน าไปบงคบใหผปฏบตปฏบตตามแผนโดยเครงครดโดยไมมการแสดงความคดเหนจงเทากบเปนการปดกนความคดของผปฏบต

อ.ธรวรา บวชชยภม

• 3. กอใหเกดปญหาในสถานการณฉกเฉน ในสถานการณฉกเฉนควรจะตองมการแกไขปญหาอยางรวดเรว แตการวางแผนจ าเปนตองใชเวลา ดงนน ในสถานการณดงกลาวจงท าใหเกดการลาชา

อ.ธรวรา บวชชยภม

• 4. เสยคาใชจายสง

• 5. คณคาของแผนมจ ากด ในกรณทมการโยกยายเปลยนแปลง ต าแหนงท าใหแผนทเคยถกก าหนดไวและยงไมบรรลจดประสงคในทางปฏบตตองถกยกเลก

อ.ธรวรา บวชชยภม

ลกษณะของการวางแผนทด1-11

• 1. มความคลองตว (Flexibility) ลกษณะของแผนทดตองมความคลองตวสง สามารถเปลยนแปลงใหสอดคลองกบสถานการณและสภาวะแวดลอม ตลอดจนโอกาสใหม ๆ ทเกดขนได

อ.ธรวรา บวชชยภม

• 2. มความครอบคลม (Comprehensiveness ) ลกษณะของแผนมทงทเฉพาะเจาะจง และแผนรวมกจกรรมทงมวลในองคกร ดงนน แผนหลกหรอแผนระยะยาวควรเปนทรวมของกจกรรมยอยๆ ทงหลายในองคกร หรอแผนระยะสนทงหมดเขาไวโดยมงใหบรรลเปาหมาย หรอวตถประสงคหลกขององคกร

อ.ธรวรา บวชชยภม

• 3. มความคมคา (Cost Effectiveness) แผนทดควรมตนทนต ากวาผลทจะไดรบจากรใชแผนนน โดยยดหลกการประหยด และกอใหเกดประโยชนสงสด

• 4. มความชดเจน (Celerity or Specificity) แผนทดตองก าหนดไวอยางชดเจนวา ใครจะเปนผ รบผดชอบ ท าอะไร ท าเมอไร ท าทไหน ท าอยางไร และท าเพออะไรอยางละเอยด เพอใหการ าแผนไปใชปฏบตสามารถกระท าไดประสานสอดคลองอยางตอเนอง

อ.ธรวรา บวชชยภม

• 5. ระยะเวลาแผน (Time Spam) แผนทดควรมก าหนดระยะเวลาการเรมตนและการสนสดของแผนไวอยางขดเจนวา จะท าอะไร เมอไร และจะสนสดกจกรรมนนเมอไร

• 6. เปนรปแบบตามพธการ (Formality) แผนทดตองจดวางขนโดยผานขนตอนกระบวนการตาง ๆอยางครบถวนซงจะท าใหเปนทยอมรบของคนในองคกร

อ.ธรวรา บวชชยภม

• 7. มลกษณะปกปด (Confidentiality) แผนทดจะตองเปดเผยรายละเอยดเฉพาะผ ทรบผดชอบในการปฏบต และผ ทไดรบอนญาตเทานน เพอปองกนคแขงขนทางธรกจ

• 8. มเหตมผล (Rationality) แผนทดจะตองถกก าหนดขนอยางมเหตมผลเปนทยอมรบของบคลากรทกคนในองคกร และสามารถปฏบตใหบรรลวตถประสงคไดจรง

อ.ธรวรา บวชชยภม

9. มความสอดคลอง (Relevance) แผนทดจะตองอยในกรอบของวตถประสงค และนโยบายทก าหนดไว

10. มลกษณะเนนอนาคต (Future Oriented)เพราะวาการวางแผนคอการะบวนการตาง ๆในการตดสนใจในปจจบน เพอการปฏบตการในอนาคต ดงนนแผนทดจงตองมงเนนการตอบสนองการปฏบตภายใตสถานการณตาง ๆในอนาคตอยางมประสทธภาพ

อ.ธรวรา บวชชยภม

11. มความตอเนอง (Continuous Process) แผนทดตองมงเนนการปฏบตอยางตอเนองตลอดจนการตอเนองของแผน และการบรหารเพอใหองคกรกาวไปขางหนาอยางมประสทธภาพ

อ.ธรวรา บวชชยภม

• การวางแผนทด ประสบความส าเรจไปกวาครง”

อ.ธรวรา บวชชยภม

• กจกรรม นกศกษา

• การบาน

อ.ธรวรา บวชชยภม

ใชเพอเปนสอ การเรยนการสอน เทานนไมไดหวงผลก าไร ดานการคา

อ.ธรวรา บวชชยภม