บทท�� 4การนำานำโยบายไปปฏิ�บ�ติ�

ดร. ชาญช�ย จิตรเหล่�าอาพรwww.ballchanchai.com

ความหมายของการนำานำโยบายไปปฏิ�บ�ติ�

• การนำ�านำโยบายไปปฏิบ�ต (Policy Implementation) หมายถึ�ง การนำ�าการต�ดสินำใจิของนำโยบายหนำ� งๆ

ไปสิ"�การกระทำ�าให%บรรล่&ผล่จิรงอย�างเป(นำร"ปธรรม

ป�ญหาของการนำานำโยบายไปปฏิ�บ�ติ�• สิ&รสิทำธ* วชรขจิร (2549: 105-110) ได%สิร&ปให%เห,นำว�า ป-ญหาของ

การนำ�านำโยบายไปปฏิบ�ตม.หล่ายประการ ได%แก�• ประการแรก ป-ญหาด%านำสิมรรถึนำะของหนำ�วยงานำทำ. นำ�านำโยบาย

ไปปฏิบ�ต ข�0นำอย"�ก�บป-จิจิ�ยย�อยอ.กหล่ายประการได%แก� (1) ป-จิจิ�ย ด%านำบ&คล่ากร ทำ. ม�กจิะพบว�าหนำ�วยงานำภาคร�ฐม�กจิะม.บ&คล่ากรทำ.

ไม�สิมด&ล่ก�บงานำทำ. ร�บผดชอบ (2) ป-จิจิ�ยด%านำงบประมาณ โดยจิะพบว�าฝ่6ายก�าหนำดนำโยบายม�กจิะพยายามก�าหนำดนำโยบายให%

หนำ�วยงานำต�างๆ ทำ�ามากข�0นำ แต�ในำขณะเด.ยวก�นำก,จิะพบว�างบประมาณทำ. จิ�ดสิรรให%ม�กจิะไม�เป(นำไปตามภาระหนำ%าทำ. ทำ. เพ มมาก

ข�0นำ (3) ป-จิจิ�ยด%านำว�สิด&อ&ปกรณ7 เคร8 องม8อเคร8 องใช% ตล่อดจินำป-จิจิ�ยด%านำวชาการหร8อเทำคโนำโล่ย.ทำ. เก. ยวข%องในำนำโยบาย

ป�ญหาของการนำานำโยบายไปปฏิ�บ�ติ�• ประการทำ. สิอง ป-ญหาด%านำการควบค&ม หมายถึ�งความสิามารถึในำการว�ดความ

ก%าวหนำ%าหร8อผล่การปฏิบ�ตของนำโยบาย แผนำงานำ หร8อโครงการ• ประการทำ. สิาม ป-ญหาด%านำความร�วมม8อแล่ะการต�อต%านำการเปล่. ยนำแปล่ง ป-ญหาทำ.

เกดจิากการต�อต%านำของผ"%ปฏิบ�ตนำ�0นำมาจิากสิาเหต&สิ�าค�ญ 7 ประการ ได%แก� (1) การ ทำ. นำโยบายนำ�0นำไม�ได%มาจิากรากฐานำความต%องการทำ. แทำ%จิรงของสิมาชกในำองค7การ

หร8อสิมาชกไม�ให%ความสิ�าค�ญต�อนำโยบายนำ�0นำ (2) นำโยบายสิ�งผล่ให%ด&ล่ยพนำจิในำการปฏิบ�ตงานำตล่อดจินำพฤตกรรมในำการปฏิบ�ตงานำของสิมาชกในำองค7การต%อง

เปล่. ยนำแปล่งไป (3) ห�วหนำ%าหนำ�วยปฏิบ�ตไม�ได%ให%การสินำ�บสินำ&นำนำโยบายเทำ�าทำ. ควร(4) สิมาชกในำองค7การหร8อหนำ�วยปฏิบ�ตทำ�าการต�อต%านำ เห,นำว�าการปฏิบ�ตตาม

นำโยบายจิะสิ�งผล่ให%งบประมาณแล่ะอ�ตราก�าล่�งของหนำ�วยต%องล่ดล่งในำระยะยาว อ.กทำ�0งอาจิก�อให%เกดการปร�บเปล่. ยนำภารกจิแล่ะหนำ%าทำ. ของบ&คล่ากรอย�างมาก (5)

สิมาชกในำองค7การหร8อหนำ�วยปฏิบ�ตเห,นำว�านำโยบายถึ"กก�าหนำดข�0นำโดยฝ่6ายบรหารทำ. ไม�เข%าใจิสิภาพความเป(นำจิรงในำการปฏิบ�ตงานำ (6) สิมาชกในำองค7การหร8อหนำ�วย

ปฏิบ�ตไม�เห,นำด%วยก�บสิาระหร8อวธ.ปฏิบ�ตในำนำโยบาย เพราะไม�ได%เข%าไปม.สิ�วนำร�วมในำ การตดสินำในำ (7) สิมาชกในำองค7การหร8อหนำ�วยปฏิบ�ตไม�ให%ความร�วมม8อแล่ะต�อ

ด%านำเนำ8 องจิากขาดความร" %ความเข%าใจิว�าจิะปฏิบ�ตตามนำโยบายนำ�0นำอย�างไร

ป�ญหาของการนำานำโยบายไปปฏิ�บ�ติ�• ประการทำ. สิ. ป-ญหาด%านำอ�านำาจิแล่ะความสิ�มพ�นำธ7ก�บ

องค7การอ8 นำทำ. เก. ยวข%อง ป-ญหาอ.กด%านำหนำ� งในำ การนำ�านำโยบายไปปฏิบ�ตค8อ ป-ญหาด%านำนำ.0จิะม.มาก

นำ%อยเพ.ยงใดข�0นำอย"�ก�บป-จิจิ�ยย�อยหล่ายประการ เช�นำ (1) ล่�กษณะของการตดต�อแล่ะความสิ�มพ�นำธ7

ทำ. หนำ� งงานำปฏิบ�ตม.ก�บหนำ�วยทำ. ควบค&มนำโยบายด�ง กล่�าว (2) ระด�บความจิ�าเป(นำทำ. หนำ�วยปฏิบ�ตจิะต%อง

แสิวงหาความร�วมม8อหร8อทำ�าการตกล่งก�บหนำ�วย งานำอ8 นำๆ แล่ะ (3) ระด�บของความเป(นำไปได%ทำ. เจิ%า

หนำ%าทำ. ของแต�ล่ะหนำ�วยจิะสิามารถึทำ�างานำร�วมก�นำได%

ป�ญหาของการนำานำโยบายไปปฏิ�บ�ติ�• ประการทำ. ห%า ป-ญหาด%านำความสินำ�บสินำ&นำแล่ะความผ"กพ�นำขององค7การหร8อ

บ&คคล่สิ�าค�ญ องค7การหร8อบ&คคล่สิ�าค�ญทำ. กล่�าวมานำ.0 หมายถึ�ง กล่&�มอทำธพล่ กล่&�มผล่ประโยชนำ7นำ�กการเม8อง ข%าราชการระด�บสิ"ง ตล่อดจินำสิ8 อมวล่ชนำ

เป(นำต%นำ องค7การหร8อบ&คคล่สิ�าค�ญด�งกล่�าวอาจิให%การสินำ�บสินำ&นำทำางการ เม8อง เงนำทำ&นำ งบประมาณ ตล่อดจินำสิามารถึสิร%างอ&ปสิรรคหร8อการต�อ

ต%านำได%ตล่อดเวล่าตามสิภาวะอ�านำาจิแล่ะสิถึานำการณ7 กล่�าวโดยสิร&ปค8อ การนำ�านำโยบายไปปฏิบ�ตจิะเกดอ&ปสิรรคมากนำ%อยเพ.ยงใดข�0นำอย"�ก�บ (1)

ผ"%ร�บผดชอบหร8อหนำ�วยงานำทำ. ร�บผดชอบในำการนำ�านำโยบายไปปฏิบ�ตม.ความ สิ�มพ�นำธ7ก�บฝ่6ายการเม8องหร8อฝ่6ายบรหารหร8อไม� (2) กล่&�มอทำธพล่กล่&�มผล่

ประโยชนำ7ทำ. เก. ยวข%องม.ความเข%าใจิแล่ะเห,นำประโยชนำ7ของนำโยบายมากนำ%อย เพ.ยงใด (3) ความสิ�มพ�นำธ7ระหว�างหนำ�วยงานำทำ. ร�บผดชอบในำการนำ�านำโยบาย

ไปปฏิบ�ตก�บสิ8 อมวล่ชนำม.ความสิ�าค�ญในำการสิร%างแนำวร�วม แล่ะความนำ�าเช8 อ ถึ8อของนำโยบาย แล่ะ (4) บ&คคล่สิ�าค�ญให%ความสินำ�บสินำ&นำนำโยบายพ.ยงใด

ป�ญหาของการนำานำโยบายไปปฏิ�บ�ติ�• ประการทำ. หก ป-ญหาความซ้ำ�0าซ้ำ%อนำของนำโยบายแล่ะ

ผ"%ร �บผดชอบในำการนำ�านำโยบายไปปฏิบ�ต ป-ญหาทำ. ม�กจิะเกดข�0นำก,ค8อ การแย�งงานำก�นำทำ�า หร8อเกดการ

แข�งข�นำในำการให%บรการระหว�างหนำ�วยงานำต�างๆโดยอาจิเป(นำไปในำร"ปแบบของการให%บรการมากเกนำ

ไป หร8อไม�ก,เป(นำการบ�งค�บใช%กฎ ระเบ.ยบในำล่�กษณะ ทำ. หย�อนำยานำกว�าทำ. ควรจิะเป(นำ นำอกจิากนำ.0แล่%วความ

ซ้ำ�0าซ้ำ%อนำของนำโยบายจิะเพ มป-ญหามากข�0นำในำกรณ.ทำ. นำโยบายทำ. ก�าหนำดข�0นำภายหล่�งข�ดแย%งก�บนำโยบายทำ. ก�าหนำดข�0นำก�อนำโดยไม�ม.การยกเล่กนำโยบายเดม

ป�จจ�ยกาหนำดความสำาเร�จหร อความล้"มเหล้วของการนำานำโยบายไปปฏิ�บ�ติ�

• ศุ&ภช�ย ยาวะประภาษ (2545: 101) พบว�าม.ป-จิจิ�ยหล่ายประการทำ. ก�าหนำดความสิ�าเร,จิหร8อล่%มเหล่ว

ของการนำ�านำโยบายไปปฏิบ�ตป-จิจิ�ยเหล่�านำ.0 ได%แก�• ประการแรก ล่�กษณะของนำโยบายนำ�0นำๆ• ประการทำ. สิอง ว�ตถึ&ประสิงค7ของนำโยบาย• ประการทำ. สิาม ความเป(นำไปได%ทำางการเม8อง

ป�จจ�ยกาหนำดความสำาเร�จหร อความล้"มเหล้วของการนำานำโยบายไปปฏิ�บ�ติ�

• ประการทำ. สิ. ความเป(นำไปได%ทำางเทำคโนำโล่ย.• ประการทำ. ห%า ความพอเพ.ยงของทำร�พยากร• ประการทำ. หก ล่�กษณะของหนำ�วยงานำทำ. นำ�านำโยบาย

ไปปฏิบ�ต• ประการทำ. เจิ,ด ทำ�ศุนำคตของผ"%ทำ. นำ�านำโยบายไปปฏิบ�ต• ประการทำ. แปด กล่ไกภายในำหนำ�วยงานำหร8อระหว�างหนำ�วยงานำทำ. นำ�านำโยบายไปปฏิบ�ต

ติ�วแบบท��ใช้"ในำการศึ'กษาการนำานำโยบายไปปฏิ�บ�ติ�

• ต�วแบบทำ. ย�ดหล่�กเหต&ผล่• ต�วแบบทำางด%านำการจิ�ดการ• ต�วแบบทำางด%านำการพ�ฒนำาองค7การ• ต�วแบบทำางด%านำกระบวนำการของระบบราชการ• ต�วแบบทำางด%านำการเม8อง• ต�วแบบทำ� วไป• ต�วแบบสิหองค7การในำการนำ�านำโยบายไปปฏิบ�ต• ต�วแบบปฏิสิ�มพ�นำธ7ระหว�างป-จิจิ�ย• ต�วแบบกระจิายอ�านำาจิ• ต�วแบบกระบวนำการ• ต�วแบบทำ� วไปของ D.A. Mazmanian แล่ะ P.A. Sabatier• ต�วแบบเชงบ"รณาการ (Integrated Model)

ติ�วแบบท��ใช้"ในำการศึ'กษาการนำานำโยบายไปปฏิ�บ�ติ�

• ต�วแบบทำ. ย�ดหล่�กเหต&ผล่

ติ�วแบบท��ใช้"ในำการศึ'กษาการนำานำโยบายไปปฏิ�บ�ติ�

• ต�วแบบทำางด%านำการจิ�ดการ

ติ�วแบบท��ใช้"ในำการศึ'กษาการนำานำโยบายไปปฏิ�บ�ติ�

• ต�วแบบทำางด%านำการพ�ฒนำาองค7การ

ติ�วแบบท��ใช้"ในำการศึ'กษาการนำานำโยบายไปปฏิ�บ�ติ�

• ต�วแบบทำางด%านำกระบวนำการของระบบราชการ

ติ�วแบบท��ใช้"ในำการศึ'กษาการนำานำโยบายไปปฏิ�บ�ติ�

• ต�วแบบทำางด%านำการเม8อง

ติ�วแบบท��ใช้"ในำการศึ'กษาการนำานำโยบายไปปฏิ�บ�ติ�

• ต�วแบบทำ� วไป

ติ�วแบบท��ใช้"ในำการศึ'กษาการนำานำโยบายไปปฏิ�บ�ติ�

• ต�วแบบสิหองค7การในำการนำ�านำโยบายไปปฏิบ�ต

ติ�วแบบท��ใช้"ในำการศึ'กษาการนำานำโยบายไปปฏิ�บ�ติ�

• ต�วแบบปฏิสิ�มพ�นำธ7ระหว�างป-จิจิ�ย

ติ�วแบบท��ใช้"ในำการศึ'กษาการนำานำโยบายไปปฏิ�บ�ติ�

• ต�วแบบกระจิายอ�านำาจิ

ติ�วแบบท��ใช้"ในำการศึ'กษาการนำานำโยบายไปปฏิ�บ�ติ�

• ต�วแบบกระบวนำการ

ติ�วแบบท��ใช้"ในำการศึ'กษาการนำานำโยบายไปปฏิ�บ�ติ�

• ต�วแบบทำ� วไปของ D.A. Mazmanian แล่ะ P.A. Sabatier

ติ�วแบบท��ใช้"ในำการศึ'กษาการนำานำโยบายไปปฏิ�บ�ติ�

• ต�วแบบเชงบ"รณาการ (Integrated Model)