แผนการจัดการเรียนรู้ ป.4-6 หน่วย...
TRANSCRIPT
คมอครสอนทางไกลผานดาวเทยมสำาหรบโรงเรยนปลายทาง
96
แผนการจดการเรยนร กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม
หนวยการเรยนรท ๖ มรดกไทย
เรอง มรดกไทยในภมภาคของประเทศไทย ระยะเวลาในการสอน....................ชวโมง
๑. มาตรฐานการเรยนร
มาตรฐาน ส ๒.๑ เขาใจและปฏบตตนตามหนาทของการเปนพลเมองด มคานยมทดงามและธำารงรกษา
ประเพณและวฒนธรรมไทยดำารงชวตอยรวมกนในสงคมไทยและสงคมโลกอยางสนตสข
ตวชวด
ป.๔/๔ อธบายความแตกตางทางวฒนธรรมของกลมคนในทองถน
ป.๕/๓ เหนคณคาวฒนธรรมไทยทมผลตอการดำาเนนชวตในสงคมไทย
ป.๕/๔ มสวนรวมในการอนรกษและเผยแพรภมปญญาทองถนของชมชน
ป.๖/๒ วเคราะหการเปลยนแปลงวฒนธรรมตามกาลเวลาและธำารงรกษาวฒนธรรมอนดงาม
ป.๖/๓ แสดงออกถงมารยาทไทยไดเหมาะสมถกกาลเทศะ
ป.๖/๔ อธบายคณคาทางวฒนธรรมทแตกตางกนระหวางกลมคนในสงคมไทย
ป.๖/๕ ตดตามขอมลขาวสารเหตการณตางๆในชวตประจำาวนเลอกรบและใชขอมลขาวสารในการเรยนร
ไดเหมาะสม
มาตรฐาน ส ๒.๒ เขาใจระบบการเมองการปกครองในสงคมปจจบน ยดมนศรทธาและธำารงรกษาไวซงการ
ปกครองระบบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข
ตวชวด
ป.๔/๓ อธบายความสำาคญของสถาบนพระมหากษตรยตามระบบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรง
เปนประมข
๒. สาระสำาคญ
ปฏบตตนตามหลกธรรมของศาสนาทตนนบถอ เพออยรวมกนเปนชาตไดอยางสมานฉนทและวฒนธรรม
ประเพณไทย
๓. จดประสงคการเรยนร
๑. รวบรวมขอมลทเกยวของกบภมภาคของตนได
๒. เขยนโครงงาน-รายงานตามขอมลทเกยวของกบภมภาคของตนเองได
๓. ตรวจสอบและประเมนคาขอมลดวยวธทางประวตศาสตรได
ป.๔ - ๖
Untitled-1 96 9/13/11 1:41 PM
ชนประถมศกษาปท ๔ - ๖ เลม ๔
97
๔. ใชวธการทางประวตศาสตรในการศกษาประวตศาสตรความเปนมาดานตางๆตงแตอดตถงปจจบนได
๕. รวบรวมขอมลเกยวกบลกษณะการดำาเนนชวตของคนในภมภาคตนเองและภมภาคอนในอดตและ
ปจจบนได
๖. เหนคณคาผลงานทเกดจากการสรางสรรคดานวฒนธรรมทเกยวของกบการดำาเนนชวตของคนในภมภาค
ตางๆในประเทศไทยได
๔. กระบวนการจดการเรยนร
กจกรรมโรงเรยนตนทาง กจกรรมโรงเรยนปลายทาง
๑. รองเพลงทเกยวกบประเทศไทยตลอดจนภมภาคตางๆ
๒. แบงกลมนกเรยนศกษาคนควาเขยนรายงานเกยวกบขอมลในภมภาคเรม
จากภาคใต→เหนอ→อสานฯลฯ
๓. ศกษาเกยวกบภมปญญาไทยในภมภาคตางๆตลอดจนประโยชนและผลงาน
ทเกดจากภมปญญาไทยในภมภาคเชนบานทรงไทยตามภมภาคตางๆอาหาร
ยา-สมนไพรเครองมอจบปลา-ทำานาฯลฯ
๔. กลมนกเรยนจดปายนเทศและนทรรศการเกยวกบภมปญญาไทยในภมภาค
ตางๆรายงานหนาชนและอธบายใหเพอนนกเรยนและผมาเยยมชมฟง
๕. ศกษาเวลาและยคสมยทางประวตศาสตรการอานการเขยนการนบทศวรรษ
ศตวรรษและสหสวรรษ
เปรยบเทยบความสมพนธในการใชพทธศกราชและครสตศกราช
ลำาดบเหตการณทสำาคญๆในภมภาคของตนและภมภาคอนทเกยวของ
กนทงในอดตปจจบนและอนาคต
๖. ศกษาความเปนมาของชาตไทยในสมยสโขทย อยธยา และกรงเทพฯระบ
โครงสรางการปกครองและสภาพเศรษฐกจไดเชน
– ประชาธปไตยในประเทศไทยเรมขนเมอใด
– ทำาไมพระเจาแผนดนซงอยในสวนกลางของประเทศจงสามารถปกครอง
หวเมองตางๆไดอยางเปนสขราบรน
ฯลฯ
๗. ศกษามรดกวฒนธรรมไทยบรเวณลมแมนำาเจาพระยามความเจรญรงเรอง
อยางไรเหตใดจงเกดศกสงครามและสามารถกชาตไดอยางไร
๘. ศกษาเรองศาสนาและวฒนธรรมทมบทบาทตอวถชวตชาวไทยในสมยอยธยา
ศลปวฒนธรรมทยงมอยศกษาไดจากทใดบาง
ศนยศกษาเกยวกบศลปวฒนธรรมไทยใกลหวหนทสดอยท ใด
(จ.เพชรบร)มอะไรบางและสำาคญอยางไร
๙. เหตการณสำาคญทมผลตอความเจรญรงเรองและการเปลยนแปลงในสมย
อยธยา
อะไรบางทเราควรศกษาและนำามาเปนแบบอยางในการดำารงชวตปจจบน
– ปฏบตกจกรรมตามโรงเรยน
ตนทาง
– ทำาโครงงานเกยวกบบานไทย
ชมชนทอยอาศยและกจกรรม
ตามวถชวตไทยในชมชนนนๆ
– ศ ก ษ าป ร ะ ว ต ศ า สต ร แ ล ะ
ภ ม ปญญา ไทยจากอ ทย าน
ประวตศาสตรในภมภาคตางๆ
เชนภาคเหนอ-สโขทย
๑. อทยานประวตศาสตร
สโขทย
๒.อทยานประวตศาสตร
ศรสชนาลย
๓.อทยานประวตศาสตร
กำาแพงเพชร
๔. ศรเทพเพชรบรณ
– ในหวขอตอไปน
ทตงประวตศาสตร
โบราณสถาน
(ดสารานกรมไทยฯฉบบเสรม
การเรยนรเลม๓)
– เขยนรายงานประกอบโครง-
งานวถชวตไทย (บรเวณลมนำา
เจาพระยาหรอภาคตางๆ) และ
แลกเปลยนเรยนรสงให ร.ร.
ตนทาง
– ทำาโครงงานเกยวกบนำาและ
วถชวตคนไทย (ศกษาจาก
Untitled-1 97 9/13/11 1:41 PM
กจกรรมโรงเรยนตนทาง กจกรรมโรงเรยนปลายทาง
คมอครสอนทางไกลผานดาวเทยมสำาหรบโรงเรยนปลายทาง
98
๑๐. คำาถาม - คำาตอบ ตามเรองทเรยน คำาถามใหคด วเคราะห เชน พดถง
เหตการณใน๓ จงหวดชายแดนภาคใตจากอดต - ปจจบน ในอดตพระ-
มหากษตรยทรงปกครองอยางไรจงราบรน
๑๑. ศกษาวถชวตคนไทยทเกยวของกบนำา
– การตงถนฐานบานเรอน – การทองเทยว
– ลกษณะของเรอนไทย – โครงการพระราชดำาร
– การคมนาคม – การขดบอ,การทำาไรนาสวนผสม
– การเพาะปลก – จงหวดชายทะเล
๑๒. ศกษาเกยวกบภมปญญาทองถนตามภมภาคตางๆ
– ทอยอาศย
– ภาษาและการแตงกาย
– ประเพณทสำาคญๆและประเพณพนบาน
– อาหารตามภมภาค
– ศลปหตถกรรมตามภมภาค
การรกษาและดำารงไว,ปญหาและการแกไข
๑๓. สำารวจและศกษาความตองการของตนเองและทองถนมผลด-ผลเสยอยางไร
อยางไรเหมาะสมทสด-คดวเคราะหแกปญหาไดดวยตนเอง
๑๔. ศกษาและทำาโครงงานเกยวกบวถชวตไทยแตโบราณมาเชน
“ตลาดนำาวถชวตพอคา-แมขายไทย”
“ศรอยธยาภมปญญาชาวกรงเกา”
“วถชวตคนไทยกบนำา”
“เกาะรตนโกสนทร”
“เกษตรกรรมศลปภมปญญาทองถน”
และอนๆทเกยวกบภมภาคโดยครและนกเรยนชวยกนคด
หมายเหต : หวขอดงกลาวขางตน คนควาขอมลจากหนงสอเลมเลกท
องคการคาครสภาจดพมพ*
๑๕. ศกษาคนควาและเรยบเรยงเขยนรายงานจดปายนเทศเกยวกบ“ศลปาชพ”
และ“อทยานประวตศาสตรในประเทศไทย”
(หมายเหต : จากสารานกรมไทยสำาหรบเยาวชนโดยพระราชประสงค ใน
พระบาทสมเดจพระเจาอยหวเลม๒๙)
โ ค ร ง ก า ร พ ร ะ ร า ช ดำ า ร ฯ
ประกอบ)
– ศกษาความเปนมาของอทยาน
ประวตศาสตรของไทย เชน
ปจจบนม ๑๐ แหง กระจาย
อยตามภมภาคตางๆ (จาก
สารานกรมไทยสำาหรบเยาวชน
ฉบบเสรมการเรยนรเลม๓)
– ๔แหงเปนมรดกโลก
– อทยานประวตศาสตรทางดาน
วฒนธรรมถอเปนสมบตของ
บรรพบรษคอ
๑. อทยานประวตศาสตร
สโขทย
๒.อทยานประวตศาสตร
ศรสชนาลย
๓. อทยานประวตศาสตร
กำาแพงเพชร
๔. อทยานประวตศาสตร
พระนครศรอยธยา
ความหมาย :บรเวณสถานทซง
มความสำาคญทางประวตศาสตร
และโบราณคด (จากสารานกรม
ไทยสำาหรบเยาวชนเลม๒๑)
– ภาคกลางมอทยานฯท
จ.พระนครศรอยธยา
๑. เมองสงห
๒. ไทรโยคจ.กาญจนบร
๓. พระนครครจ.เพชรบร
– ภาคอสาน มอทยานประวต-
ศาสตร
๑. ปราสาทหนพมาย-
จ.นครราชสมา
๒.ปราสาทพนมรง-
จ.บรรมย
๓. ภพระบาท-จ.อดรธาน
wwwwwwww
Untitled-1 98 9/13/11 1:41 PM
ชนประถมศกษาปท ๔ - ๖ เลม ๔
99
แผนการจดการเรยนร กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม
หนวยการเรยนรท ๖ มรดกไทยเรอง เอกลกษณไทย ระยะเวลาในการสอน....................ชวโมง
๑. มาตรฐานการเรยนร
มาตรฐาน ส ๒.๑ เขาใจและปฏบตตนตามหนาทของการเปนพลเมองดมคานยมทดงามและธำารงรกษาประเพณ
และวฒนธรรมไทยดำารงชวตอยรวมกนในสงคมไทยและสงคมโลกอยางสนตสข
ตวชวด
ป.๔/๔ อธบายความแตกตางทางวฒนธรรมของกลมคนในทองถน
ป.๕/๓ เหนคณคาวฒนธรรมไทยทมผลตอการดำาเนนชวตในสงคมไทย
ป.๕/๔ มสวนรวมในการอนรกษและเผยแพรภมปญญาทองถนของชมชน
ป.๖/๒ วเคราะหการเปลยนแปลงวฒนธรรมตามกาลเวลาและธำารงรกษาวฒนธรรมอนดงาม
ป.๖/๓ แสดงออกถงมารยาทไทยไดเหมาะสมถกกาลเทศะ
ป.๖/๔ อธบายคณคาทางวฒนธรรมทแตกตางกนระหวางกลมคนในสงคมไทย
ป.๖/๕ ตดตามขอมลขาวสารเหตการณตางๆในชวตประจำาวนเลอกรบและใชขอมลขาวสารในการเรยนร
ไดเหมาะสม
มาตรฐาน ส ๒.๒ เขาใจระบบการเมองการปกครองในสงคมปจจบน ยดมนศรทธาและธำารงรกษาไวซงการ
ปกครองระบบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข
ตวชวด
ป.๔/๓ อธบายความสำาคญของสถาบนพระมหากษตรยตามระบบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรง
เปนประมข
๒. สาระสำาคญ
ปฏบตตนตามหลกธรรมของศาสนาทตนนบถอ เพออยรวมกนเปนชาตไดอยางสมานฉนทและวฒนธรรม
ประเพณไทย
๓. จดประสงคการเรยนร
๑. สนทนาอภปรายและอธบายเกยวกบเอกลกษณไทยได
๒. บอกความหมายของเอกลกษณไทยได
๓. อธบายความเปนมาและความหมายของภาษาไทยวรรณคดไทยดนตรไทยเพลงไทยอาหารไทยได
ป.๔ - ๖
Untitled-1 99 9/13/11 1:41 PM
คมอครสอนทางไกลผานดาวเทยมสำาหรบโรงเรยนปลายทาง
100
๔. บอกเอกลกษณของคนไทยได
๕. วเคราะหความหมายของเอกลกษณไทยความสำาคญและการรกษาไทยใหคงอยไดอยางไร
๖. บอกและอธบายบทบาทความสมพนธระหวางอำานาจของกลมบคคลในสงคมได
๔. กระบวนการจดการเรยนร
กจกรรมโรงเรยนตนทาง กจกรรมโรงเรยนปลายทาง
ฝกสมาธกอนเรยน
๑. รองเพลงเกยวกบเอกลกษณไทย
๒. ใชสอหลากหลายเพอใหเกดกระบวนการเรยนร
ใหนกเรยนดภาพยนตร วดทศน ภาพซด อานหนงสอฟงเทปหรอ
เครองบนทกเสยงเกยวกบเอกลกษณไทยเพอชวยกระตนใหผเรยนเกดการ
เรยนร(ครตองรวบรวมขอมลเกยวกบแหลงของสอการเรยนรและมความร
ความเขาใจคณสมบตของสอแตละชนดวาสามารถสรางประสบการณการ
เรยนใหแกผเรยนไดอยางไร)
ครตงคำาถามเหลานเชน
– ภาพเหลานบอกอะไรเราไดบาง
– เมอฟงเพลงไทยแลวนกเรยนรสกอยางไร
– นกเรยนเลนดนตรไทยเปนหรอไม
– นกเรยนเปาขลยเปนหรอไม
– นกเรยนชอบเลน/ฟงดนตรไทยหรอไมจงบอกเหตผลและอธบาย
– เอกลกษณไทยหมายความถงอะไรอยางไร
– เพราะเหตใดเราจงรกษาความเปนไทยไวได
– เราควรทำาตามอยางวยรนชาตอนๆหรอไมเพราะเหตใด
– นกเรยนลองบอกสงทนกเรยนชอบและไมชอบ และบอกเหตผลวา
เพราะเหตใด
ฯลฯ
– ปฏบตกจกรรมเหมอนโรงเรยน
ตนทาง
– ภ าพ เม อ งหลว งและ เม อ ง
สำาคญๆของไทย
– ภาพกรงสโขทย
– ภาพกรงศรอยธยา
– กรงธนบร
– กรงรตนโกสนทร
– สารานกรมไทยฯเลมท๑๓
– ภาษาไทย
– เรอนไทย
– ชวตชนบทไทย
– หตถกรรมพนบาน
– จตรกรรมไทย
– นาฏศลปไทย
– ตกตาไทย
– การละเลนของไทย
– อาหารไทย
– การประดษฐผกและผลไม
– วดทศนรายการดนตรไทยจาก
รายการ “คณพระชวย”สถาน
โทรทศนชอง๙
– ภาพและคำาอธบายเก ยวกบ
ดนตรไทย
– ดรายการเลาใหนกเรยนฟง
สนทนาซกถาม
– สารานกรมไทยฯเลมท๒๖
Untitled-1 100 9/13/11 1:41 PM
ชนประถมศกษาปท ๔ - ๖ เลม ๔
101
กจกรรมโรงเรยนตนทาง กจกรรมโรงเรยนปลายทาง
ชวยกนรวบรวมขอมลเหตผลทไดจากคำาถามคำาตอบและชวยกนวเคราะห
วาเอกลกษณไทยหมายความวาอยางไร ใหเรยบรอยเปนขอความพอเขาใจ
ชวยกนสรปและจดไวในสมด
๓. กลมนกเรยนชวยกนศกษาคนควาตอและอภปรายวเคราะห“ความสำาคญ
ของเอกลกษณไทย”“การรกษาไวใหคงอยอยางไร”
แตละกลมใชหลากหลายวธในการวเคราะห(ตามทไดอธบายวธการไว
ในแผนฯทแลว)
รายงานหนาชนอภปรายและชวยกนสรป
๔. เขยนบทละครสนๆหรอเขยนสครปตแสดงบทบาทสมมตเกยวกบบทบาท
ความสมพนธของกลมผบรหารทองถนและขาราชการแตละกลมคดพลอต
เรองเองแสดงเสรจแลวชวยกนอภปรายใหเหตผลและสรปอาจยกตวอยาง
บทวเคราะหตามสอสงพมพและรวมอภปราย เหนดวย ไมเหนดวย เพราะ
เหตใด
๕. ทำาโครงงานเกยวกบอาหารไทยเพลงไทยดนตรไทยฯลฯตามทแตละกลม
ถนดรายงานพรอมภาพและเสยงอภปรายแสดงความคดเหนและสรป
๖. บนทกพฤตกรรมวดผลประเมนผล
– นทานไทยประเภทตางๆ ๑๑
ประเภท
– งานศลปาชพของไทย
(สารานกรมไทยฯเลมท๒๙)
– เปรยบเทยบกบเรองศรธนญชย
– ภาพ/วดทศนอาหารไทย
หมายเหต
ควรทำาโครงงานเกยวกบวฒนธรรมประเพณและภมปญญาไทยในทองถนและชมชนใหกลมนกเรยนสบคน
ถายภาพและทำารายงานใหละเอยด
ผลงานทนกเรยนรวบรวมควรนำาไปเขยนสครปตและถายทำาในโครงการนวตกรรม “กาวใหมการศกษาไทย”
และเขยนลงวารสารหนงสอพมพทองถน-สวนกลางตามลำาดบ
ไดคนควาเพมเตมเกยวกบกฬาพนเมองไทยซงมอกมากมายควรสงเสรมใหเดกและเยาวชนเลนเพอใหรางกาย
แขงแรงทงยงเปนการอนรกษตามวถเศรษฐกจพอเพยงจงหวดใดมกฬาพนเมองไทยทแปลกออกไปควรเขยนสงมาใหดวย
Untitled-1 101 9/13/11 1:41 PM
คมอครสอนทางไกลผานดาวเทยมสำาหรบโรงเรยนปลายทาง
102
ตวอยางผงความคด
ศกษาเรองนทานไทยและกฬาพนเมองไทยจากสารานกรมไทยฯและหนงสอกฬาพนเมองไทย
กฬาพนเมองไทยภาคกลาง
– กระโดดเชอกเดยว-หม – ปรบไก – ชวงชยข
– ปดตาตหมอ – ชกเยอ – กาฟกไข
– ชอนมะนาว – ขวางตะกรอ – ชงกนเปนเจาของวง
– ขวางนน(จ.สกาญจนบร) – ตปอม – ตจบ
– เตย – ไถนา – ชงเชลย
– ปลาหมอตกกระทะ – ขมาชนกน – โพงพาง
– ชงธง – มอญซอนผา – แขงกระทะ
– ไมหง – ตองเต – แขงเกวยน
– ตงเตมอญ – รรขาวสาร – แขงเรอ
– ลงชงหลก – ตาเขยง – แขงเรอคน
– วงเกบของ – วงววคน – แขงวาว
– วงสวมกระสอบ – แครหาม – วงสามขา
– งกนหาง – วงเปยว – ชวงชย
จากกฬาพนเมองไทย ภาคกลาง
รศ. ชชชย โกมารทต
wwwwwwww
Untitled-1 102 9/13/11 1:41 PM
ชนประถมศกษาปท ๔ - ๖ เลม ๔
103
แผนการจดการเรยนร กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม
หนวยการเรยนรท ๖ มรดกไทยเรอง โบราณสถาน โบราณวตถ ระยะเวลาในการสอน....................ชวโมง
๑. มาตรฐานการเรยนร
มาตรฐาน ส ๒.๑ เขาใจและปฏบตตนตามหนาทของการเปนพลเมองดมคานยมทดงามและธำารงรกษาประเพณ
และวฒนธรรมไทยดำารงชวตอยรวมกนในสงคมไทยและสงคมโลกอยางสนตสข
ตวชวด
ป.๔/๔ อธบายความแตกตางทางวฒนธรรมของกลมคนในทองถน
ป.๕/๓ เหนคณคาวฒนธรรมไทยทมผลตอการดำาเนนชวตในสงคมไทย
ป.๕/๔ มสวนรวมในการอนรกษและเผยแพรภมปญญาทองถนของชมชน
ป.๖/๒ วเคราะหการเปลยนแปลงวฒนธรรมตามกาลเวลาและธำารงรกษาวฒนธรรมอนดงาม
ป.๖/๓ แสดงออกถงมารยาทไทยไดเหมาะสมถกกาลเทศะ
ป.๖/๔ อธบายคณคาทางวฒนธรรมทแตกตางกนระหวางกลมคนในสงคมไทย
ป.๖/๕ ตดตามขอมลขาวสารเหตการณตางๆในชวตประจำาวนเลอกรบและใชขอมลขาวสารในการเรยนร
ไดเหมาะสม
มาตรฐาน ส ๒.๒ เขาใจระบบการเมองการปกครองในสงคมปจจบน ยดมนศรทธาและธำารงรกษาไวซงการ
ปกครองระบบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข
ตวชวด
ป.๔/๓ อธบายความสำาคญของสถาบนพระมหากษตรยตามระบบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรง
เปนประมข
๒. สาระสำาคญ
ปฏบตตนตามหลกธรรมของศาสนาทตนนบถอ เพออยรวมกนเปนชาตไดอยางสมานฉนทและวฒนธรรม
ประเพณไทย
๓. จดประสงคการเรยนร
๑. ทำาโครงงานและอภปรายเกยวกบโบราณสถาน โบราณวตถได อธบายเกยวกบพฒนาการการตงถนฐาน
ของรฐไทยได
๒. สนทนาอภปรายอธบายใหเหตผลเกยวกบโบราณสถานและโบราณวตถของไทย
ป.๔ - ๖
Untitled-1 103 9/13/11 1:41 PM
คมอครสอนทางไกลผานดาวเทยมสำาหรบโรงเรยนปลายทาง
104
๓. บอกและวเคราะหปจจยทมผลกระทบตอโบราณสถานและโบราณวตถของไทย(เขาใจปจจยพนฐานและ
ผลกระทบจากภายนอกทมอทธพลตอการสรางสรรคภมปญญาทองถนของตน)
๔. อธบายและวเคราะห โบราณสถานและโบราณวตถของไทยทเกดขนและบอกแหลงอารยธรรมสมยตางๆ
ได(รและเขาใจประวตและผลงานของบคคลสำาคญในประวตศาสตร)
๕. ปฏบตตนตามบรรทดฐานและวฒนธรรมในครอบครวทองถนและเอกลกษณทสำาคญของชาตได
๔. กระบวนการจดการเรยนร
กจกรรมโรงเรยนตนทาง กจกรรมโรงเรยนปลายทาง
๑. แบงกลมนกเรยนกลมละ๔ -๕คนระดบความคดเกยวกบการพฒนาการ
การตงถนฐานของรฐไทยวามความเปนมายายถนฐานมาจากทใดทำาเปน
โครงงานศกษาเกยวกบโบราณสถานโบราณวตถในถนทอยอาศยหรอจงหวด
ใกลเคยง
๒. จดสนทนา อภปรายนกเรยนเกยวกบเหตผลทตองอนรกษโบราณสถาน
โบราณวตถของไทยไว เพอใหเปนแหลงทองเทยว แหลงศกษาทางประวต-
ศาสตรปลกฝงใหเกดความรกความหวงแหนในมรดกของชาต
๓. ระดมสมอง เพอวเคราะหปจจยทมผลกระทบตอโบราณสถานและโบราณ
วตถเขยนเปนผงความคดพอเขาใจดงน
ฝกใหนกเรยนคดและชวยกนหาคำาตอบอาจใชวธการอนเชนกรณศกษาให
กลมนกเรยนแตละกลมจดทำา
๔. กรณศกษา ใหกลมนกเรยนฝกอานเรองสนๆทเกยวของกบประเดนปญหา
เรอง “ผลกระทบตอโบราณสถานและโบราณวตถ” ใหนกเรยนสรางขอ
สมมตฐานกรณศกษาทำาใหนกเรยนมประสบการณการคาดคะเนอนาคต
ดวย
๕. การเรยนแบบรวมมอใหกลมนกเรยนไดเรยนรวธการทำางานดวยกนในกลม
ยอยซงมสมาชกทมความสามารถแตกตางกน ประชมวางแผน แบงงาน
กนทำา + รวมกนทำางานตามบทบาท+หนาทตามทตกลงกนครทำาหนาท
– ปฏบตกจกรรมเหมอนโรงเรยน
ตนทาง
– ภาพโบราณสถานโบราณวตถ
– เหตใดจงมการจดตงอทยาน
ประวตศาสตรในประเทศไทย
๑. อนรกษ
๒. บรณะตกแตงอยางถกตอง
๓. จดสภาพแวดลอมทาง
ธรรมชาต
– ล กษณะสำ าคญของอทยาน
ประวตศาสตรแตละแหง
– อทยานทไดรบยกยองเปนมรดก
โลก
– หนงสอพมพเอกสาร
– ภาพตางๆ เกยวกบวฒนธรรม
ประเพณไทย
– สงของเครองใชเกยวกบวถชวต
ไทยและหตถกรรมพนบาน
– อดเทปเพลงไทย
– อดเทปคำาพดบทสนทนาเกยวกบ
มรรยาทไทยมาเปดใหนกเรยน
ฟง
Untitled-1 104 9/13/11 1:41 PM
ชนประถมศกษาปท ๔ - ๖ เลม ๔
105
กจกรรมโรงเรยนตนทาง กจกรรมโรงเรยนปลายทาง
เปนทปรกษา คอยอำานวยความสะดวกในการคนควาศกษา และเรยนร
นกเรยนทำาหนาทเปนผร เปนแหลงเรยนรใหกนและกน (อาจไปถามจาก
พอแม ผปกครอง+อานหนงสอ)ซงอาจชวยกนทำาไดหลายวธ เชน รวม
มอกนศกษาคนควา เรอง “วเคราะหโบราณสถานและโบราณวตถของไทย
ทเกดขนในสมยตางๆ”
วธทหนง “ตอเตมเสรมสราง” (Jigsaw) ผเรยนแตละคนชวยกน
คนควาศกษาคนละ๑หวขอยอย(หลงจากทเขยนผงความคดแลว)เสมอน
เปนผเชยวชาญในหวขอใดหวขอหนงแลวใหความรแกเพอนในกลมเฉพาะ
ขอนนๆแลกเปลยนความรประสบการณซงกนและกนทกคนกจะไดความร
อยางกระจางชดเจนทกขอ
วธทสอง “รวมหวรวมคด” (NumberedHeadsTogether) รวมมอกน
ทำางานทจะตอบคำาถามทครกำาหนดให โดยครมอบหมายขอใดขอหนง
ใหผเรยนกตองรวบรวมคำาตอบทไดจากทกคนในกลมรวมกนหาคำาตอบ
เปนการแขงขนระหวางกลมเปนการพฒนาทกษะ+กระบวนการคด
วธทสาม “คคดคสราง” ใหผเรยนแตละคนไดศกษาเรองหรอหวขอใด
หวขอหนงตามลำาพง แตละคนกอนหลงจากนนจงจบคอภปราย ในสงท
แตละคนไดศกษามาแลวนน เมอทบทวนแลกเปลยนความคดแลวชวยกน
สรปเปนคำาตอบ
๖. จดอภปราย,โตวาทระหวางกลมเรอง“วฒนธรรมไทยสงเสรมการทองเทยว”
เพอใหนกเรยนไดศกษาคนควา และเชอมโยงในสงทไดศกษาคนควาเขา
ดวยกนกจกรรมโตวาทชวยใหผเรยนไดฝกจดระบบขอมลความรตางๆมา
สนบสนนความคดเหนของตนและใชทกษะทางภาษาเพอสอสารจงใจผอน
๗. กลมนกเรยนจดระบบความคด ดวยกราฟก ทกษะการเขยน และอาน
กราฟก เปนกจกรรมทสำาคญทชวยใหผเรยนไดพฒนาความคดรวบยอด
และความคดสรางสรรค ในกลมสาระการเรยนร สงคมศกษาศาสนาและ
วฒนธรรม ไดแกการเขยนแผนภม แผนผงแผนภาพตารางกราฟแผนท
ความคดตางๆผเรยนไดพฒนาทกษะความคดผานการใชกราฟฟกเหลาน
๘. บนทกพฤตกรรมวดผลประเมนผล
– เทปเพลงกลอมเดก
เพลงพนบานฯลฯ
การศกษาอทยานประวตศาสตร
– ทำ า ให เ ร า เ ร ยนร อ ะ ไ รบ า ง
อยางไร
– ทำาไมจงตองมการอนรกษและ
ศกษา
ศกษาเรองหอพระไตรปฎก
– คอหอสมดของวด
– เ ก บหน งส อคำ าสอนพระ -
พทธเจา
– ใหพระสงฆศกษาเลาเรยน
– เหมอนหองสมดโรงเรยน
บรเวณวดทางพระพทธศาสนา
แบงพนทเปน๒เขต
– เขตสงฆาวาสกฏหอพระไตร-
ปฎก
– เขตพทธาวาสโบสถวหารเจดย
(สารานกรมไทยฯเลม๓๐)
wwwwwwww
Untitled-1 105 9/13/11 1:41 PM
คมอครสอนทางไกลผานดาวเทยมสำาหรบโรงเรยนปลายทาง
106
ลำาดบพระมหากษตรยไทยประเทศไทยมลกษณะสำาคญคอมพระมหากษตรยทรงเปนองคพระประมขตอเนอง
กนมาโดยตลอดไมขาดสายทรงเปนทเคารพบชาเทดทนของประชาชนชาวไทยทงนเพราะพระองคทรงประกอบพระราช-
กรณยกจเปนคณประโยชนตอความมนคงของประเทศและความรมเยนเปนสขของประชาชนตลอดมาในประวตศาสตรไทย
สมยรฐโบราณบนผนแผนดนไทยตงแตพทธศตวรรษท๔ เปนตนมา รฐทงหลายมการตดตอคาขายมความ
สมพนธทางเครอญาตรบอารยธรรมของรฐอนดวยเชนการแพรหลายของอารยธรรมทวาราวดเกยวกบพระพทธศาสนา
ในรฐอนๆทวทกภาคของไทย
เมอขอบขยายอำานาจหลายรฐโบราณในภาคกลางและภาคตะวนออกเฉยงเหนอตกอยใตอทธพลขอม
เมอขอมเสอมอำานาจรฐสโขทยซงมเมองสำาคญคอศรสชนาลย -สโขทยจงรวมกำาลงกอตงอาณาจกรสโขทย
ขนปลายศตวรรษท๑๘
(จากสารานกรมไทยฯ ฉบบเสรมการเรยนร เลม ๓)
หมายเหต
โบราณสถานโบราณวตถเปนสมบตของคนไทยทกคนซงบรรพบรษของเราไดสงสมไวในชมชนใดจงหวดใด
มโบราณสถาน โบราณวตถ คณครควรใหทำาโครงงานศกษาและคนควาเพมเตม เพอใหเดกและเยาวชนเกดความรกและ
หวงแหนรกษาสมบตของชาตโดยสวนรวมใหชวยกนดแลรกษาเพอปองกนพวกมจฉาชพทจองทำาลายทรพยสมบตของ
ชาตดงทมขาวเกดขนหลายแหงทงทปราสาทพนมรงและตามวดวาอารามตางๆขอใหพวกเราชวยกนรกษาสมบตของ
ชาตไวเพอลกหลานของเราตอไป
โรงเรยนใดพบเหตการณทสอไปในทางอนตรายดงขาวขอใหเขยนจดหมายบอกกลาวเพอแลกเปลยน เรยนร
ควรใชพลงมดปองกนทรพยสมบตของชาตใหได
wwwwwwww
ภ า ค ผ น ว ก
Untitled-1 106 9/13/11 1:41 PM
ชนประถมศกษาปท ๔ - ๖ เลม ๔
107
แผนการจดการเรยนร กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม
หนวยการเรยนรท ๖ มรดกไทยเรอง ภมปญญาไทย ระยะเวลาในการสอน....................ชวโมง
๑. มาตรฐานการเรยนร
มาตรฐาน ส ๒.๑ เขาใจและปฏบตตนตามหนาทของการเปนพลเมองดมคานยมทดงามและธำารงรกษาประเพณ
และวฒนธรรมไทยดำารงชวตอยรวมกนในสงคมไทยและสงคมโลกอยางสนตสข
ตวชวด
ป.๔/๔ อธบายความแตกตางทางวฒนธรรมของกลมคนในทองถน
ป.๕/๓ เหนคณคาวฒนธรรมไทยทมผลตอการดำาเนนชวตในสงคมไทย
ป.๕/๔ มสวนรวมในการอนรกษและเผยแพรภมปญญาทองถนของชมชน
ป.๖/๒ วเคราะหการเปลยนแปลงวฒนธรรมตามกาลเวลาและธำารงรกษาวฒนธรรมอนดงาม
ป.๖/๓ แสดงออกถงมารยาทไทยไดเหมาะสมถกกาลเทศะ
ป.๖/๔ อธบายคณคาทางวฒนธรรมทแตกตางกนระหวางกลมคนในสงคมไทย
ป.๖/๕ ตดตามขอมลขาวสารเหตการณตางๆในชวตประจำาวนเลอกรบและใชขอมลขาวสารในการเรยนร
ไดเหมาะสม
มาตรฐาน ส ๒.๒ เขาใจระบบการเมองการปกครองในสงคมปจจบน ยดมนศรทธาและธำารงรกษาไวซงการ
ปกครองระบบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข
ตวชวด
ป.๔/๓ อธบายความสำาคญของสถาบนพระมหากษตรยตามระบบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรง
เปนประมข
๒. สาระสำาคญ
ปฏบตตนตามหลกธรรมของศาสนาทตนนบถอ เพออยรวมกนเปนชาตไดอยางสมานฉนทและวฒนธรรม
ประเพณไทย
๓. จดประสงคการเรยนร
๑. ทำาโครงงานและอภปรายเกยวกบภมปญญาไทยได
๒. บอกและอธบายเกยวกบภมปญญาไทยได
๓. บอกและอธบายความเปนมาของศลปาชพได
ป.๔ - ๖
Untitled-1 107 9/13/11 1:41 PM
คมอครสอนทางไกลผานดาวเทยมสำาหรบโรงเรยนปลายทาง
108
๔. ศกษาและสำารวจรายงานผลตภณฑศลปาชพได
๕. วเคราะหขอมลเชงปรมาณและคณภาพวเคราะหและตรวจสอบได
๖. บนทกขอมลเชงปรมาณและคณภาพวเคราะหและตรวจสอบได
๔. กระบวนการจดการเรยนร
กจกรรมโรงเรยนตนทาง กจกรรมโรงเรยนปลายทาง
๑. กลมนกเรยนประชมระดมสมองเขยนผงความคดเกยวกบ
– กจวตรประจำาวนของตนเองครอบครวชมชน
– สภาพแวดลอมทอยอาศยและวฒนธรรมประเพณ
– ภาษาการแตงกายการละเลนการรองรำาทำาเพลง
– การพดจาทกทายการแสดงความเคารพ
จดทำาโครงงานเพอสบคน สงเกต และศกษา อภปราย รายงานหนาชน
ตลอดจนวเคราะหสภาพปจจบน และปญหา รวมกนเสนอแนะ วธการ
แนวคดการแกปญหา
๒. แสดงบทบาทสมมตเกยวกบภาพตางๆของไทย
– การละเลนแบบไทย
– เพลงกลอมเดก
– ศลปาชพ
– ประเพณทำาบญตางๆ
สรปความคดจากอดตสปจจบน
๓. ศกษาสำารวจสมภาษณสอบถามเกยวกบภมปญญาไทย๑๐สาขา
– เกษตรกรรม
– อตสาหกรรมและหตถกรรม
– แพทยแผนไทย
– จดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม
– กองทนและธรกจชมชน
– สวสดการ
– ศลปกรรม
– จดการองคกร
– ภาษาและวรรณกรรม
– ศาสนาและประเพณ
ทำาโครงงานและรายงานรวมกนจดปายนเทศจดทำาสมดภาพ
๔. ศกษา รวบรวม ยกยอง ผทรงภมปญญาไทยอยางตอเนอง เพราะเหตใด
สาขาใด
– ศกษาความหมายของสงคม
และวฒนธรรมไทย และปจจย
ทเกยวของ
(สารานกรมไทยฯ ฉบบเสรม
การเรยนรเลม๓)
– ซด,เทปเพลงวทยากร
– สารานกรมไทยฯเลมท๒๓
– ศกษาลกษณะสำาคญของสงคม
และวฒนธรรมไทย
๑. มความหลากหลายในดาน
เชอชาตศาสนาวฒนธรรม
ประเพณทองถน
๒. มการยดมนในคณธรรม
เปนแนวทางการดำารงชวต
๓. เทดทนสถาบนพระมหา-
กษตรย เปนสถาบนหลก
ของชาต
– ศกษาสงคมและวฒนธรรมไทย
สมยอยธยา
๑. บางอยางสบทอดจากสมย
สโขทย
๒. สงคมแบงชนชน
• ชนชนผปกครอง
• พระสงฆ
• ชนชนผถกปกครอง
๓. ดานการปกครองรบอทธพล
ขอม
Untitled-1 108 9/13/11 1:41 PM
ชนประถมศกษาปท ๔ - ๖ เลม ๔
109
กจกรรมโรงเรยนตนทาง กจกรรมโรงเรยนปลายทาง
๔. ดานศาสนาลทธลงกาวงศ
ยงมความสำาคญ
๕. ดานศลปวฒนธรรมมความ
หลากหลายมากขน
๖. ดานสถาปตยกรรมทางพระ-
พทธศาสนา:–สรางปรางค
และเจดยหลายรปแบบ
(สารานกรมไทยฯ ฉบบเสรม
การเรยนรเลม๓)
– ภมปญญาชาวบาน คอ พน
ความรความสามารถ มการ
ถายทอดของคนรนหนงตอไป
อกรนหนงจนถงปจจบน
– ภมปญญาไทย เปนภมปญญา
ของคนไทยโดยรวม
ภมปญญาดานการเกษตร
– การเกษตรแบบผสมผสาน
• การทำาไรนาสวนผสม
• ปลกพชหลายชนด
• เลยงสตว:-หมไกปลา
• รกษาความอดมสมบรณของ
ดน
• การปองกนโรคพชฯ
• ใชแรงงานตลอดป
• มอาหารบรโภคพอเพยง
• สอดคลองแนวพระราชดำารฯ
– ศลปนแหงชาตผมผลงานทางวฒนธรรมดเดนและคนดศรสงคม
– นกปราชญไทยทมผลงานดเดนทางวฒนธรรมไดรบการยกยองจากองคกร
ศกษาวทยาศาสตรและวฒนธรรมแหงสหประชาชาต (พระบาทสมเดจ
พระพทธเลศหลานภาลย, พระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว,
สมเดจพระเจาบรมวงศเธอ เจาฟากรมพระยานรศรานวดตวงศ, สมเดจ
พระเจาบรมวงศเธอ กรมพระยาดำารงราชานภาพ,พระศรสนทรโวหาร
(สนทรภ)
๕. กลมนกเรยนเขยนผงความคดเกยวกบ“ลกษณะของภมปญญาไทย” เพราะ
“คณสมบตของผทรงภมปญญาไทย”
คำาถาม ๑) ในชมชนของเรามเรองราวเกยวกบภมปญญาไทยอะไรบาง
จงอธบาย
๒) ปจจบนนรฐบาลมการสงเสรมอตสาหกรรมทองถนดานใดบาง
โดยเฉพาะในชมชนของเรา
๓) ในจงหวดของเรามสนคาอะไรบางทเกดจากภมปญญาทองถน
ผงความคด
Untitled-1 109 9/13/11 1:41 PM
กจกรรมโรงเรยนตนทาง กจกรรมโรงเรยนปลายทาง
คมอครสอนทางไกลผานดาวเทยมสำาหรบโรงเรยนปลายทาง
110
ถาม ๑) ภมปญญาไทยเกดไดอยางไร(ถายทอดสบทอดองคความร)
๒) งานศลปาชพเกยวของกบภมปญญาไทยหรอไมอยางไร
๓) การละเลนของไทยในทองถนของเรามอะไรบางฯลฯ
๖. ศกษาและสบคนคณคาและความสำาคญของภมปญญาไทย
กลมนกเรยนระดมสมองอภปรายสรป
ผงความคด
การสงเสรมภมปญญาไทย
๑. ยกยอง“ครภมปญญาไทย”
๒.จดใหมศนยภมปญญาไทย
๓. จดตงสภาภมปญญาไทย
๔. จดตงกองทนภมปญญาไทย
๕. การคมครองลขสทธภมปญญาไทย
๖. ตงสถาบนแหงชาตวาดวยภมปญญาและการศกษาไทย
๗. การประกาศยกยองเชดชเกยรต
๗. ศกษาสบคนสมภาษณเขยนรายงานรวมกบกลมสาระศลปะและภาษาไทย
เกยวกบ
– วฒนธรรมทางละครไทย(ละครรำา)
– ประเพณการเลนละครรำา
– การละเลนพนเมองตามภมภาคและชมชนทนกเรยนอาศยอย
– ชางเผอก (มลกษณะพเศษหายาก คบารมของพระมหากษตรย เปน
เครองหมายของชาตไทยเปนครงแรกฯลฯ)
– ฉนทลกษณไทย
– ทำาโครงงานเกยวกบภมปญญา
ไทย,งานศลปาชพ,การละเลน
ของไทย
(แลกเปลยนเรยนร)
– องคประกอบของภมปญญา
ชาวบาน
๑) ดานการทำามาหากน
๒) ดานสขภาพอนามย
๓) ด านการอย ร วมกน ใน
สงคม
๔) ดานประเพณศาสนา และ
ความเชอ
๕) ดานสรางสรรคศลปะ
๑. ภมปญญาดานการทำามาหากน
• วธการ และการประดษฐ
เครองมอเครองใช
• การทำาเกษตรแบบผสมผสาน
• การสรางฝาย
• การสรางเครองมอเครองใช
• การทำาหตถกรรมพนบาน
๒. ดานสขภาพอนามย
• การปรงอาหาร - ถนอม
อาหาร
• การใชยาสมนไพร
๓. ดานอยรวมกนในสงคม
• การรดนำาดำาหวผใหญ
• การสขวญ
• การสบชะตา
• การผกเสยว
• การผดผและเสยผ
• การไหวครและการลงแขก
๔. ดานงานประเพณทางศาสนา
และการเคารพบชาสงเหนอ
ธรรมชาต
Untitled-1 110 9/13/11 1:41 PM
ชนประถมศกษาปท ๔ - ๖ เลม ๔
111
กจกรรมโรงเรยนตนทาง กจกรรมโรงเรยนปลายทาง
(กะวสงาแมน มณสาร
คำาเพราะคอสงวาลย กอบแกว
ควรเพมพรยการ กะวเวทเทอญพอ
กอบกจประเสรฐแลว ไมตองรอนตวฯ)
รชกาลท๖
๘. ศกษาคนควาระดมสมองสมภาษณเขยนรายงานเกยวกบ
– ความเปนมาของมลนธสงเสรมศลปาชพในพระบรมราชนปถมภสมเดจ
พระนางเจาฯพระบรมราชนนาถ
– งานสงเสรมศลปาชพในภาคเหนอ
– งานสงเสรมศลปาชพในภาคอสาน
– งานสงเสรมศลปาชพในภาคใต
– งานสงเสรมศลปาชพในภาคกลาง
– ศนยศลปาชพตางๆ
– ผลตภณฑศลปาชพทสำาคญ
– โรงฝกศลปาชพสวนจตรลดา
– การเผยแพรผลงานภายในประเทศ
– การเผยแพรผลงานแกชาวตางประเทศ
– งานศลปาชพในทองถน
๙. ตวอยางคำาถามเพอใหเกดการเรยนรและเขาใจ
๑) หนาทของนกเรยนในบานในครอบครวมหนาทอะไรบาง
๒) หนาทของพอแมปยาตายายในครอบครวมอะไรบาง
๓) บานทดมลกษณะอยางไร
๔) วฒนธรรมประเพณทยดถอปฏบตในครอบครว มอะไรบาง ลอง
สอบถามดวาปฏบตตอเนองมาตงแตครงใด
๕) อาชพหรอหตถกรรมพนบาน ในครอบครวหรอชมชนมอะไรบาง
ดำาเนนมานานแลวหรอยงตงแตเมอใดใครเปนผรเรม
๖) ครอบครวไทยในชนบททกคนรจกกนและมญาตพนองในชมชน
นกเรยนลองสบถามสอบคนและจดบนทก เพอทราบความเปนมา
เปนไปและเขาใจในวฒนธรรมประเพณความเปนอยมากขน
๗) ผนำาในหมบานคอใครมคณสมบตและความสามารถในดานใดบาง
๘) จงอธบายความเปนอยของผคนในหมบานทแสดงออกถงภมปญญา
ไทย
๙) การละเลนในหมบานและชมชนมอะไรบางมความสำาคญอยางไร
๑๐) นกเรยนลองรองเพลงกลอมเดกตามทเคยไดยนไดฟงมาและบอก
ความหมายดวย
• ง านประ เพ ณแ ห เ ท ยน
พรรษา
• งานประเพณแหปราสาทผง
• งานประเพณบชาสงเหนอ
ธรรมชาต
• งานประเพณบญบงไฟ
• งานประเพณไหลเรอไฟ
• งานประเพณแหผตาโขน
๕. ภมปญญาดานสรางสรรคงาน
ศลปะ
• ดนตรพนเมอง
• การแสดงพนบานฯลฯ
(สารานกรมไทยฯ เลม ๓, ๑๗
และ๒๐)
ทำาโครงงานสงพบเหนในชมชน
หมบานพรอมภาพประกอบเชน
๑. การสรางฝาย
๒. การสรางเครองมอเครองใช
ทางการเกษตร:-คนไถระหด
ครกสมของลอบอจลนแห
อวนโพงพางยอโปะฯลฯ
๓. การทำาหตถกรรมพนบานท
แสดงถงภมปญญาชาวบาน
– เครองไม เครองจกสาน
เครองทอ เครองดนเผา
เครองหนง เครองโลหะ
ฯลฯ มการประดษฐ โดยใช
วตถดบทหางายในทองถน
เ ป น เ อ ก ล ก ษณ แ ต ล ะ
ทองถน
– หตถกรรมเครองไม เชน
เครองเรอน เครองประดบ
ต ก แ ต ง ส ล ก ฉ ล เ ป น
ลวดลายตางๆ
Untitled-1 111 9/13/11 1:41 PM
กจกรรมโรงเรยนตนทาง กจกรรมโรงเรยนปลายทาง
คมอครสอนทางไกลผานดาวเทยมสำาหรบโรงเรยนปลายทาง
112
๑๑) ในชมชนของนกเรยนมประเพณอะไรบางทคนสวนใหญยดถอและ
ปฏบตตามอยางตอเนองนกเรยนมความคดเหนในเรองนอยางไรบาง
๑๒) ในหมบานนกเรยนมการปลกพชผลหรอทำาเกษตรกรรมอะไรบาง
และมวธทำาอยางไรทำามาแตครงใด
๑๓) ในหมบานของนกเรยนมผรทเรยกวาปราชญชาวบานหรอภมปญญา
ชาวบานบางหรอไมทานมวถชวตอยางไร
๑๔) การละเลนพนเมองในชมชนของเรามอะไรบางลองยกตวอยางทรจก
มาสก๑อยางพรอมคำาอธบาย
๑๕) งานศลปาชพทเกดจากภมปญญาไทย ในชมชนหรอในทองถนใกล
บานนกเรยนมอะไรบางอธบาย
๑๖) สถานทจดงานประเพณตามทองถนในชนบทมศนยกลางอยทใดบาง
หมายถงงานทชาวบานจดเองทเปนประเพณทองถน(วดหรอหมบาน)
๑๗) ผนำาทองถนควรมคณสมบตอยางไรบางจงอธบาย
๑๘) ลองอธบายแพทยแผนไทยทเกดจากภมปญญาไทยมความเปนมาและ
ความสำาคญอยางไรปจจบนเหตใดจงมการสงเสรมดานน
๑๙) ผทจะเปนแพทยแผนไทยไดตองมความรดานใดบาง
๒๐) สมนไพรไทยมความสำาคญและมประโยชนอยางไร
๑๐. วดผลประเมนผลบนทกพฤตกรรมรายบคคล
– เครองทอทอจากฝายไหม
กกกระจดเปนผาพนเมอง
และของใช
– เครองดนเผา เคลอบ ไม
เคลอบ โอง ไห สงคโลก
ฯลฯ
๔. การปรงอาหารถนอมอาหาร
หลากหลายตามภาคตางๆ
(ควรรวบรวมไว)
๕. การรกษาสขภาพอนามย :-
การใชยาสมนไพร สบทอด
กนมาในครอบครวและชมชน
เปนแพทยทางเลอกในปจจบน
การนวดเปนการรกษาสขภาพ
๖. การอยรวมกนในสงคม
๗. งานประเพณศาสนา
๘. สรางสรรคงานศลปะ
wwwwwwww
Untitled-1 112 9/13/11 1:41 PM
ชนประถมศกษาปท ๔ - ๖ เลม ๔
113
แผนการจดการเรยนร กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม
หนวยการเรยนรท ๖ มรดกไทยเรอง พระพทธศาสนา ระยะเวลาในการสอน....................ชวโมง
๑. มาตรฐานการเรยนร
มาตรฐาน ส ๑.๑ รและเขาใจประวตความสำาคญศาสดาหลกธรรมของพระพทธศาสนาหรอศาสนาทตนนบถอ
และศาสนาอนมศรทธาทถกตองยดมนและปฏบตตามหลกธรรมเพออยรวมกนอยางสนตสข
ตวชวด
ป.๔/๕ ชนชมการทำาความดของตนเองบคคลในครอบครวโรงเรยนและชมชนตามหลกศาสนาพรอมทงบอก
แนวปฏบตในการดำาเนนชวต
ป.๔/๖ เหนคณคาและสวดมนตแผเมตตามสตทเปนพนฐานของสมาธในพระพทธศาสนาหรอการพฒนา
จตตามแนวทางของศาสนาทตนนบถอตามทกำาหนด
ป.๔/๗ ปฏบตตนตามหลกธรรมของศาสนาทตนนบถอเพอการอยรวมกนเปนชาตไดอยางสมานฉนท
ป.๔/๘ อธบายประวตศาสดาของศาสนาอนๆโดยสงเขป
ป.๕/๖ เหนคณคาและสวดมนตแผเมตตามสตทเปนพนฐานของสมาธในพระพทธศาสนาหรอการพฒนา
จตตามแนวทางของศาสนาทตนนบถอตามทกำาหนด
ป.๖/๕ ชนชมการทำาความดของบคคลในประเทศตามหลกศาสนาพรอมทงบอกแนวปฏบตในการดำาเนน
ชวต
ป.๖/๖ เหนคณคาและสวดมนตแผเมตตาและบรหารจตเจรญปญญามสตทเปนพนฐานของสมาธในพระ-
พทธศาสนาหรอการพฒนาจตตามแนวทางของศาสนา
ป.๖/๙ อธบายลกษณะสำาคญของศาสนพธ พธกรรมของศาสนาอนๆ และปฏบตตนไดอยางเหมาะสม
เมอตองเขารวมพธ
มาตรฐาน ส ๑.๒ เขาใจตระหนกและปฏบตตนเปนศาสนกชนทดและธำารงรกษาพระพทธศาสนาหรอศาสนา
ทตนนบถอ
ตวชวด
ป.๕/๑ จดพธกรรมตามศาสนาทตนนบถออยางเรยบงายมประโยชนและปฏบตตนถกตอง
ป.๕/๒ ปฏบตตนในศาสนพธ พธกรรมและวนสำาคญทางศาสนาตามทกำาหนดและอภปรายประโยชนท
ไดรบจากการเขารวมกจกรรม
ป.๕/๓ มมรรยาทของความเปนศาสนกชนทดตามทกำาหนด
ป.๖/๑ อธบายความรเกยวกบสถานทตางๆในศาสนสถานและปฏบตตนไดอยางเหมาะสม
ป.๖/๒ มมรรยาทของความเปนศาสนกชนทดตามกำาหนด
ป.๔ - ๖
Untitled-1 113 9/13/11 1:41 PM
คมอครสอนทางไกลผานดาวเทยมสำาหรบโรงเรยนปลายทาง
114
กจกรรมโรงเรยนตนทาง กจกรรมโรงเรยนปลายทาง
๑. นกเรยนรองเพลงสนทราภรณทเกยวกบคำาสงสอนของพระพทธองคหรอ
เปดเทปสนทนากนเกยวกบความหมายของเพลง
– สวดมนต บชาพระพทธคณ และสนทนาถงความหมาย และคำาแปล
และแผเมตตา
– สนทนาถงความเชอ ความศรทธา เกยวกบการสวดมนต (ทกศาสนา)
ทงทางความเชอความศรทธาและทางวทยาศาสตร
– ฝกสมาธ เพอใหจตสงบนง (ควรฝกสมาธกอนเรยนทกชวโมงจะชวยให
เดกเรยนไดดขนการฝกสมาธจะชวยลดความกงวลความเครยดอนกอ
ใหเกดโรคภยตางๆตามมาการฝกสมาธจะทำาใหรจกปลอยวางไมยดเหนยว
หรอไมถอใจตนเองเปนใหญ)
การเจรญสมาธ สามารถทำาไดทกโอกาส ทกเวลาทกสถานท ทำาให
ชาวพทธ มมรรยาท และบคลกภาพนานบถอ คอสงบนง ไมโวยวายเอา
แตใจตนเองทำาใหรจก“เอาใจเขาใสใจเรา”รจกเหนใจผอน
การปฏบตธรรม ทำาใหมนษยมความหมายวา “ผมจตใจสง” เมอ
นกเรยนฝกสมาธแลว ควรฝกหดประเมนจตใจ และความประพฤตของ
ตนเองเชนสำารวจตนเองวา
– วนนเราโกรธใครหรอเปลา
– เทปเพลง (อดจากโทรทศน
ชอง๑๑)
– จดกจกรรมฝกปฏบต , เ ชญ
วทยากร
– ศกษาภมปญญาชาวบานใน
สงคมไทยปจจบน เปลยนไป
เพราะอะไร
ป.๖/๓ อธบายประโยชนของการเขารวมในศาสนพธพธกรรมและกจกรรมในวนสำาคญทางศาสนาตามท
กำาหนดและปฏบตตนไดถกตอง
๒. สาระสำาคญ
หนาทของการเปนพลเมองดมคานยมทดงามและธำารงรกษาประเพณและสงคมไทยแสดงออกถงมารยาทไทย
ไดเหมาะสมตระหนกและปฏบตตนเปนศาสนกชนทดบรหารจตเจรญปญญาหรอพฒนาจตตามแนวทางของศาสนา
๓. จดประสงคการเรยนร
๑. บอกและอธบายเกยวกบวดไทยพระพทธรปและพทธประวตได
๒. ทำาโครงงานและอธบายเกยวกบวนสำาคญทางพระพทธศาสนาได
๓. สนทนาอธบายเกยวกบพระธรรมคำาสงสอนของพระพทธศาสนาและศาสนาอนๆได
๔. แสดงความคดเหนเกยวกบความเชอความศรทธาในการนบถอศาสนาตางๆได
๕. ชนชมการประพฤตปฏบตตนตามเบญจศล เบญจธรรม และคำาสงสอนของพระพทธองค ของตนเอง
เพอนๆครและบคคลในครอบครวและบคคลอน
๔. กระบวนการจดการเรยนร
Untitled-1 114 9/13/11 1:41 PM
ชนประถมศกษาปท ๔ - ๖ เลม ๔
115
กจกรรมโรงเรยนตนทาง กจกรรมโรงเรยนปลายทาง
• ความกาวหนาทางเทคโนโลย
• พยายามอนรกษ สงเสรม
พฒนาภมปญญาชาวบาน
สวนทยงเปนประโยชน
– หนงสอเกยวกบพทธศาสนา
และ/หรอศาสนาอนๆ ท เรา
นบถอ
– การอนรกษสงเสรมและพฒนา
ภมปญญาชาวบานจำาเปนหรอ
ไมอยางไร อธบายยกตวอยาง
เชน
๑. งานศลปาชพในสมเดจ
พระนางเจาฯ พระบรม
ราชนนาถ
๒. โครงการหนงตำาบลหนง
ผลตภณฑ
๓. การสรรหา และยกยอง
บคคลดเดนทางภมปญญา
ชาวบานมโครงการ
๓.๑ ครภมปญญาไทย
๓.๒ ศลปนแหงชาต
๓.๓ คนดศรสงคม
(สารานกรมไทยฯ
ฉบบเสรมการเรยนรเลม๓)
– ทำาโครงงาน
– วนนเราพดไพเราะกบพอแมหรอไม
– กอนออกจากบานเราไหวพอแมหรอยง
– เราไหวคณครหรอยง
– เราทำาดกบใครบาง
– ฯลฯ
ถาเรารตวหรอมสตเราจะเปนคนดประพฤตดประพฤตชอบไมเหน
แกตวไมพดคำาหยาบไมตะคอกใสผอน
กจกรรมสำารวจตนเอง ควรทำาเปนกลม และสนทนาแลกเปลยน
ความคดการปฏบต ฯลฯกนเปนประจำา จะชวยใหนกเรยนปรบนสย และ
มจตใจมนคงเหนอกเหนใจผอนไมเหนแกตว
๒. กลมนกเรยนทำากจกรรมตางๆแลกเปลยนความคดเหน
– ศกษาพระพทธประวตเขยนผงความคด
– สนทนาแลกเปลยนความคดเหนถงประโยชนของศาสนาตางๆ
– ความสำาคญของพระพทธศาสนา
– วถชวตของชาวพทธ
– การดำาเนนชวตของพอแม/ปยาตายาย
๓. กลมนกเรยนทำาโครงงานเกยวกบวนสำาคญทางศาสนา
– กจกรรมทเราจดทำาในวนสำาคญๆนน
– ทำากจกรรมรวมกบใครบางกคน
– การวางแผนและเตรยมการ
– วสด อปกรณทตองเตรยม (รวมทงเงนถาตองใช ใหบอกวาใชจำานวน
เทาไร)
– การดำาเนนงานตามแผน
Untitled-1 115 9/13/11 1:41 PM
กจกรรมโรงเรยนตนทาง กจกรรมโรงเรยนปลายทาง
คมอครสอนทางไกลผานดาวเทยมสำาหรบโรงเรยนปลายทาง
116
สารานกรมไทยฯเลมท๒๘-๒๙
– วาดภาพวดในชมชนและ
เขยนบรรยาย
– ศกษาประวตวด และศาสน-
สถานโบราณสถานในชมชน
– วดทสำาคญๆ ในประเทศไทย
มวดใดบางสรางในสมยใด
– รวบรวมภาพวดและพระ-
พทธรปปางตางๆ และระบายส
พรอมเขยนคำาอธบาย
– อธบายมลเหตทสรางพระพทธ-
รป
– พระพทธรปสำาคญๆศลปะสมย
สโขทย เปนพระรปปางอะไร
บาง
– จงบอกพระพทธรปประจำาวน
ประสตพระบาทสมเดจพระเจา-
อยหวฯ และสมเดจพระเทพ-
รตนราชสดาฯสยามบรมราช-
กมารและพระราชวงศ
– วาดภาพพระพทธรปปางตางๆ
หรอถายภาพประกอบรายงาน
– ระยะเวลาการเตรยมการและดำาเนนงาน
– การประเมนผลเรยบรอยหรอมขอบกพรองควรแกไขอยางไร
๔. แบงกลมนกเรยน ศกษาเรองวดไทย และพระพทธรป ตามสารานกรม
ไทยฯเลมท๒๘และ๒๙ชวยกนเขยนผงความคดรวบรวมภาพประกอบ
ความหมายและศกษารายละเอยดตางๆเชน
ผงความคด
อภปรายความหมายของสถานทตางๆในเขตพทธาวาสและสงฆาวาส
ยกตวอยางวดโพธทาเตยนกรงเทพฯ
ศกษานอกสถานทไปวดทใกลโรงเรยนและสำารวจเขตพทธาวาสและ
เขตสงฆาวาสวดเลกๆในชนบทอาจแบงสวนไมชดเจนใหนกเรยนชวยกน
– เขยนแผนผงวดใกลบานวดทนกเรยนรจก
– วดพระแกวมรกตดจากภาพและอธบายวาเหตใดวดนจงไมมเขตสงฆาวาส
– อธบายความสำาคญของวดในอดตและปจจบนรวมถงประโยชนและความ
จำาเปน
* นกเรยนทนบถอศาสนาอนใหสำารวจและเขยนแผนผงโบสถและคำาสอน
ของศาสนานนๆ
๕. กลมนกเรยนชวยกนศกษาและรวบรวมความรเกยวกบพระพทธรป เขยน
ผงความคด
Untitled-1 116 9/13/11 1:41 PM
ชนประถมศกษาปท ๔ - ๖ เลม ๔
117
กจกรรมโรงเรยนตนทาง กจกรรมโรงเรยนปลายทาง
ทำาโครงงานเกยวกบพระพทธรป
ประกอบภาพหรอซด
พระพทธรปสวนใหญมลกษณะ
สำาคญ ๓๒ ประการ ซงระบ
ในตำานานวาเปนลกษณะของ
พระพทธเจาเชน
– มผวสดจทองคำา
– มขนออนระหวางคว เรยกวา
อณาโลม
– มศรษะรปอษณย หรออณหส
(คอสวนนนบนศรษะทดคลาย
มนมวยหรอสวมมงกฎ)
– มคางเหมอนคางราชสห
– มความนน๗แหงหลงมอ๒,
หลงเทา๒,บา๒และคอ๑
– หากยนตวตรงโดยไมกมตว จะ
ใชฝามอลบไลถงเขา
– นวมอนวเทายาว
– ฝาเทามลายเปนจกร
การสรางพระพทธรปในระยะ
แรกนยมสรางตามแบบสกลชาง
ของอนเดย ตอมาดดแปลงรป
แบบตามความนยมของทองถน
เชน ไทยศรลงกาพมา กมพชา
จนญปน
– ครพานกเรยนไปวด ศกษา
โบราณสถานและพระพทธรป
– สวดมนตกราบพระ
อภปราย
– พระพทธรปไทยสรางในสมยใดสรางเพออะไรดวยเหตผลใด
– เหตใดจงสรางเปนปางตางๆ
– เหตใดจงสรางขนาดตางๆกน
– แบบการสรางไดมาจากไหน
– สรางเพอประดษฐานไวทใดบาง
– ความเหนอนๆเกยวกบพระพทธรปตามขอสงเกตของนกเรยน
– พระพทธรปในโบสถมปางอะไรบางมความหมายอยางไร
– เหตใดเราจงชอบไปกราบพระในโบสถนกเรยนรสกอยางไร
๖. กลมนกเรยนศกษาและทำาโครงงาน เกยวกบพระพทธรปปางตางๆ และ
พระพทธรปสรางดวยวสดใดบางในสมยใด
ผงความคด
อภปราย
– พระพทธรปปางตางๆตามพระพทธประวต
– ความเชอและศรทธาของชาวพทธ
– พระพทธรปปางตางๆนอกจากปางทสำาคญมปางอะไรบาง เกยวของกบ
พระพทธประวตอยางไร
Untitled-1 117 9/13/11 1:41 PM
กจกรรมโรงเรยนตนทาง กจกรรมโรงเรยนปลายทาง
คมอครสอนทางไกลผานดาวเทยมสำาหรบโรงเรยนปลายทาง
118
– ศกษาประวตและเรองราวจาก
จตรกรรมฝาผนงในวด
– อานเลาเรองเวสสนดรชาดก
– ฟงเรองพทธประวตจากพระ
วทยากร
– ฟงเรองชาดกตางๆและคำาสอน
ของพระพทธเจา
– จดทำาสมดพระพทธประวต
ประจำาหองเรยนมพระพทธรป
ปางตางๆอะไรบาง
– ใหนก เร ยนศกษาพระพทธ
ประวตควบคไปกบพระพทธรป
เชนพระพทธรปปางปฐมเทศนา
คณนดดาหงษววฒน
เรยบเรยงไวใน “คำาตรสของ
พระพทธเจา...”
“ปฐมเทศนา”
มชฌมาปฏปทา คอทางสาย
กลางมมรรคเปนองค๘ไดแก
– ปญญาอนเหนชอบ๑
– ความดำารชอบ๑
– วาจาชอบ๑
– การงานชอบ๑
– เลยงชวตชอบ๑
– ความเพยรชอบ๑
– ระลกชอบ๑
– ตงใจชอบ๑
(คำาตรสของพระพทธเจา..)
สารานกรมไทยฯเลมท๒๘-๒๙
– ทำารายงานโดยใชวธไปสมภาษณ
พระ, ผนำาในชมชน, พอแม,
ผปกครอง,ผคนในชมชนกลม
นกเรยน ศกษาตอไปเพอหา
สาเหตแหงดำารสใน “ปฐม-
– พระพทธรปในโบสถวดใกลบานปางอะไรพระพทธรปทบาน/โรงเรยน
มปางอะไรบาง
– ฯลฯ
หมายเหต ควรสอนพทธประวต และฝกกราบพระสวดมนต ตลอดจน
บทถวายสงฆทานฯลฯทเกยวของกบวถชาวพทธ
๗. กลมนกเรยนระดมสมองสมภาษณศกษาคนควาจากหองสมดฯลฯ
รายงานหนาชนพรอมภาพแผนภมและผงความคดประกอบตอบขอซกถาม
ตามหวขอตอไปน
– พระพทธศาสนาถอกำาเนดจากทใดเมอไร
– คนไทยนบถอศาสนาใดบางจงอธบายและบอกเปนเปอรเซนต
– พทธศาสนามความสำาคญตอสงคมไทยอยางไร
– อธบายถงผทนบถอศาสนาอสลามครสตพราหมณ-ฮนดซกซ
– งานบญประเพณตางๆ แสดงใหเหนถงการผสมผสานระหวางความเชอ
ทงพทธพราหมณและผมงานใดบาง
– พธกรรมเรมทใดอยางไร
– การเปลยนแปลงของสงคมไทยอยางรวดเรวสงผลกระทบตอศาสนา
อยางไรบาง
– งานบญประเพณและพธกรรมใหญๆปจจบนมการรเรมในหลายจงหวด
และพนทในรปแบบอะไร
– ความเชอดงเดมทชาวจนในไทยรบมาจากบรรพบรษทสำาคญมอะไรบาง
– คำาสอนขงจอทสอนใหคนจนมความกตญญคออยางไร (ความสมพนธ
ระหวางพอแม และลกหลาน พนอง ผใหญกบผเยาว ครอบครวกบ
ครอบครวผคนในระดบตางๆ)
๘. กลมนกเรยนระดมสมองวางแผนสมภาษณพระสงฆผรผปกครองพอแม
คร เรองชาดก,คำาสงสอนของพระพทธเจา,พระพทธศาสนสภาษต, เรอง
นารจากพระไตรปฎกรวมกนศกษาคนควาเขยนรายงานตางๆดงน
– คณธรรมเรยนรจากชาดก
– นำาคณธรรมไปใชในชวตประจำาวนอยางไร
– การปฏบตตนในวนสำาคญทางพระพทธศาสนา
– การรกษาศลและปฏบตตาม
– การฝกสมาธ-สต
– การปฏบตตนตามคำาสอนของพระพทธเจาซงมหลก๓ประการ (ไมทำา
ชวทำาความดและทำาจตใจใหบรสทธ)
– คนหาพฤตกรรมของตนเอง และเพอนๆ แยกแยะใหตรงกบ เบญจศล
หรอเบญจธรรม
Untitled-1 118 9/13/11 1:41 PM
ชนประถมศกษาปท ๔ - ๖ เลม ๔
119
กจกรรมโรงเรยนตนทาง กจกรรมโรงเรยนปลายทาง
เทศนา” พบวา คอ “ปญจ-
วคคย” พระพทธเจาเสดจมา
โปรดปญจวคค ยทป ามฤค-
ทายวนเมองพาราณสครงแรก
ปญจวคคยตางตงใจไมตอนรบ
พระพทธองค พระพทธเจา
ตรสรแลววนรงขนเปนวนเพญ
เดอน๘จงตรสปฐมเทศนา**
– ปฏบตตามวฒภาวะอยางนอย
ควรฝกนกเรยนคอศล๕
– ศ กษา เก ย วกบคำ าตรสของ
พระพทธเจา
วชชาคอความรประกอบดวย
ศรทธาคอความเชอ
สตคอความระลกได
สมาธคอความตงใจมน
ฉนทะคอความพอใจ
วรยะคอความเพยร
* ความหมายของการถวาย
สงฆทาน
“ดกอนโคตม ผาททานถวาย
แลวน ไดชอวาถวายสงฆ ซง
มพระพทธเจ า เ ปนประมข
ผลานสงสมมากกวา ถวาย
เปนสวนบคคลแดภกษรปใด
รปหนง เรยกวา การถวาย...
พระพทธเจาเอง...”
– จดกจกรรมพทธศาสนาในร.ร.
และนำานกเรยนไปรวมกจกรรม
พระพทธศาสนาในวด
– กลมนกเรยนศกษาเกยวกบ
“วาจาสภาษต”“อานนท...วาจา
สภาษตยอมไมมประโยชนแก
ผไมทำาตาม...แตวาจาสภาษต
– หลกธรรมทสงเสรมใหคนสงเคราะหและเออเฟอกนม ๔ อยาง คอ
อะไรบาง
– รวบรวมขาวทแสดงถงสงคหวตถ๔อะไรบาง
– บนทกการกระทำาของตนเองทแสดงถงความกตญญกตเวทตอพอแม
ครและผปกครอง๑เดอน
– มงคล๓๘
– พทธศาสนสภาษต
– ชาวพทธตวอยางเชนสมเดจพระศรนครนทราบรมราชชนนและสมเดจ
พระมหตลาธเบศอดลยเดชวกรมพระบรมราชชนก
๙. เขยนผงความคดเกยวกบผปฏบตตามมงคล๓๘
พว.
– วเคราะหวานกเรยนมพฤตกรรมตามมงคล๓๘ขอใดบางอยางไร
– แสดงบทบาทสมมต
– ถาม-ตอบ
– ระดมสมอง
– รายงานหนาชน
– วเคราะหจากขาวเกยวกบพฤตกรรมของผปฏบตตามมงคล๓๘
๑๐. เขยนผงความคดเกยวกบผปฏบตตามมงคล๓๘
๑) จงอธบายพระพทธประวตโดยยอพอเขาใจ
๒) หลกธรรมทนกเรยนควรประพฤตคอ
๓) หลกธรรมโอวาท๓คอ
๔) ขอหามทำาความชว๕ประการคอ
๕) จงอธบายความด๕อยางทควรทำา
๖) เหตใดพระพทธเจา จงสอนใหละเวนความชว และทำาแตความด
นกเรยนเชอคำาสอนหรอไมเพราะเหตใด
๗) นกเรยนเคยบรหารจตหรอไมทำาอยางไรไดผลเปนอยางไรจงอธบาย
Untitled-1 119 9/13/11 1:41 PM
กจกรรมโรงเรยนตนทาง กจกรรมโรงเรยนปลายทาง
คมอครสอนทางไกลผานดาวเทยมสำาหรบโรงเรยนปลายทาง
120
จะมประโยชนอยางมากแก
ผทำาตาม...”
(จากคำาตรสของพระพทธเจา)
๘) การบรหารจตเปนโทษหรอไมและมประโยชนอยางไรบาง
๙) วนวสาขบชา ตรงกบวนทเทาไร/ขน แรมอยางไร เดอนอะไร ป
พ.ศ.๒๕๔๘เปนวนวสาขบชาโลกเพราะเหตใด
๑๐) จงอธบายความสำาคญของวนวสาขบชา
๑๑) กจกรรมทควรทำาในวนวสาขบชามอะไรบาง
๑๒) เหตใดเราจงนบถอพทธศาสนา
๑๓) วนอาสาฬหบชามเมอไร/เกดขนเมอไร
๑๔) มความสำาคญและความเปนมาอยางไร
๑๕) พระพทธเจาไดสงสอนพระธรรมเปนครงแรกเรยกวาอะไร
๑๖) พระสงฆองคแรกของศาสนาพทธชออะไร
๑๗) วนมาฆบชาเกดเมอไรมความเปนมาและสำาคญอยางไร
๑๘) โอวาทปาฏโมกขคออะไร
๑๑. วดผลประเมนผลและบนทกพฤตกรรมรายบคคล
ภาคผนวก
จงศกษาคำาตรสของพระพทธเจาแลวอภปรายวาหมายความวาอยางไรเกยวของกบพระพทธประวตอยางไรเรา
ควรปฏบตตนอยางไร
พระเทวทตจะทำาอนนตรยกรรมอนจะนำาตวใหไฟไหมทนทกขอยในอเวจมหานรก
พระพทธเจาทรงอทานวา “กรรมใดไมดดวย ไมเปนประโยชนดวยกรรมนนทำาไดงายสวนกรรมใดดดวยม
ประโยชนดวยกรรมนนทำาไดยากยงนก”
(จากคำาตรสของพระพทธเจา โดย นดดา หงษววฒน)
พระพทธรปปางตางๆในประเทศไทยพรอมภาพประกอบพรอมความหมาย
– ปางประสต – ปางรำาพง – ปางหามพระแกนจนทน
– ปางสมาธ – ปางปฐมเทศนา – ปางหามญาต
– ปางมารวชย – ปางหามสมทร – ปางลลา
– ปางถวายเนตร – ปางอมบาตร – ปางปาเลไลยก
– ปางนาคปรก – ปางเสดจลงจากดาวดงส – ปางปรนพพานหรอปางไสยาสน
(จากสารานกรมไทยฯ ฉบบเสรมการเรยนร เลม ๘)
wwwwwwww
Untitled-1 120 9/13/11 1:41 PM
ชนประถมศกษาปท ๔ - ๖ เลม ๔
121
ปฐมกำาเนด การสรางพระพทธรป
รปเคารพคอรปภาพซงผคนใหความเคารพนบถอวารปปนแกะสลกหรอหลอและภาพเขยนนนเปนสงทสงส
หรอสงสถตของเทพเจาอนศกดสทธทมวญญาณของผตายไปแลวสงสถตอย
มลเหตทสรางพระพทธรป สมเดจพระบรมวงศเธอกรมพระยาดำารงราชานภาพ ไดทรงพระนพนธไวมความ
วา ในหนงสอตำานานแกนจนทนกลาววา เมอพระพทธองคเสดจไปประทานเทศนาโปรดพระมารดา ตองอยในดาวดงส
สวรรคพรรษาหนงพระเจาประเสนชตแหงกรงโกศลราฐมไดเหนพระองคมาชานาน เกดความระลกถง จงตรสสงให
นายชางทำาพระพทธรปขนดวยแกนจนทนแดงประดษฐานไวเหนออาสนะทพระพทธเจาเคยประทบครนพระพทธองค
เสดจกลบจงตรสใหรกษาพระพทธรปนนไวเพอสาธชนจะไดใชเปนแบบอยางสรางพระพทธรปเมอพระองคลวงลบไปแลว
เรองสรางพระพทธรป โบราณวตถทตรวจพบในอนเดยเปนหลกฐานวา พระพทธรปเปนของพวกโยนก
(ฝรงชาตกรก) ซงเลอมใสในพระพทธศาสนาราวพ.ศ.๓๗๐ ในคนธารราฐพระพทธรปทำาตรงเรองตรงไหนชางกทำา
กรยาทาทางตรงกบเรองเวลาตรสรกทำานงซอนพระหตถเปนกรยาสมาธพระพทธรปตรงเรองชนะมารทำาพระหตถขวา
มาหอยทพระเพลาแสดงวาทรงชอางพระธรณเปนพยานพระพทธรปตรงเรองประทานปฐมเทศนาจบนวพระหตถเปน
รปวงกลมหมายความวาพระธรรมจกรพระพทธรปตรงทมหาปาฏหารยทำาเปนพระพทธรปมดอกบวรองคดตามเรอง
พระพทธประวตทำานองดงกลาวมานตลอดถงเสดจเขาสพระปรนพพานกทำาเปนรปพระพทธไสยาสน
พระพทธรปสมยทวาราวด กรมพระยาดำารงราชานภาพทรงวนจฉยวาจะเปนอาณาจกรหนงในประเทศไทย
สวนทางใตตงราชธานอยทนครปฐม มซากเมองโบราณและมพระพทธรปฝมอชางละมายคลายคลงกบฝมอชางอนเดย
แหงราชวงศคปต (พ.ศ.๘๖๓ -๑๐๒๓) เปนอนมากพระพทธรปทพบม๙ปางคอปางปฐมเทศนาปางสมาธปาง
มารวชยปางเสดจลงจากดาวดงสปางมหาปาฏหารยปางประทานอภยปางประทานพรปางโปรดสตวและปางนาคปรก
พระพทธรปสมยเชยงแสน เปนพระพทธรปทงดงามมากครงแรกสรางขนดวยฝมอชางอนเดยตอมาสราง
ดวยฝมอชางไทยลานนาและไทยลานชางระหวางพ.ศ.๑๖๐๐ถง๒๐๘๙สรางดวยโลหะตางๆอาทสมฤทธทองเหลอง
ทองแดงเงนนาคทองคำาและโลหะตางๆเปนเนอผสมสวนมากเปนพระพทธรปนงปางตางๆปางยนจะมนอยมากพบ
เหนไดทจงหวดเชยงใหมมปางตางๆดงนปางมารวชย (สะดงมาร)นงขดสมาธเพชรยคแรกปางมารวชย นงขดสมาธ
ราบยคแรกปางยนอมบาตรยคหลงปางปฐมเทศนานงหอยพระบาทยคหลงปางไสยาสนยคหลง
พระพทธรปสมยลพบร ลพบรเปนเมองโบราณ เปนดนแดนของชาวละวา ใชภาษามอญ - เขมร ตอมาพ.ศ.
๑๔๔๐กษตรยขอมองคหนงพระเจาชยวรมนครอบครอง๓แควนคอสวรรณภมเชลยงและหรภญชยตอมาชาวไทย
ยดอำานาจปกครองจากขอมและตงตนเปนอสระขนทกรงสโขทยลพบรกลายเปนเมองหนาดานและเมองลกหลวง
พระพทธรปสมยลพบรสรางขนดวยฝมอชางขอม คงจะทำาแบบอยางในสมยกรงทวาราวด และสมยศรวชย
รปลกษณะจะเหมอนๆกบพระพทธรปกมพชาพระนาสกจะโคงยาวรปลกษณะขององคพระและทเศยรคลายกบมมงกฎ
แบบเทวดา
ภ า ค ผ น ว ก
Untitled-1 121 9/13/11 1:41 PM
คมอครสอนทางไกลผานดาวเทยมสำาหรบโรงเรยนปลายทาง
122
พระพทธรปสมยสโขทย สโขทยเปนเมองหลวงแรกของไทย (พ.ศ. ๑๘๐๐ - ๑๘๙๓)พระเจารามคำาแหง
มหาราชไดสรางพระพทธรปแบบปางลลา(โดยมากเรยกวาพระกำาแพงเขยง)พระปางลลาแบบไหนกตามมกจะเกดขน
ในสมยสโขทยทงสน เพราะยคนนเปนยคทสโขทยกำาลงแผกฤษดามหาอำานาจ และทำาการขยายอาณาเขต (ตรงกบ
รตนโกสนทรพ.ศ.๒๕๐๐ยคกงพทธกาลรฐบาลจอมพลป.พบลสงครามไดสรางพระปางลลาเพอเฉลมฉลอง๒๕พทธ
ศตวรรษเพอแสดงถงความเจรญกาวหนาทางวฒนธรรมศลปกรรมเศรษฐกจของไทย)
พระพมพแบบสโขทยปางลลา (เดน)สรางดวยโลหะชนตะกวทองแดงสมฤทธ ดนเผา และแกะสลกหน
ดวยชางฝมอชนเยยมและยงมแบบอนๆ อกมาก เชนพระพทธรปปางมารวชย สรางบชามากกวาปางอน ปางสมาธ
นงขดสมาธราบธรรมดาปางประทานอภย ยนพระหตถยกขางเดยวหรอสองขางปางถวายเนตรยนพระหตถทงสอง
ซอนกนหอยลงขางหนาปางลลายนพระบาทขวากาวไปกรยาแบบเดนปางไสยาทรงบรรทมตะแคงขวาพระเศยรหนน
พระเขนยแสดงถงพระพทธเจาเขาปรนพพาน
พระพทธรปสโขทยยคแรกตามรอยแบบเชยงแสนหากฝมอชางทำาใหงามขนนบวายอดเยยมสโขทยยคกลาง
ทำาตามแบบยคตนแกไขพระพกตรใหเปนรปไขพระเกศเปนเปลวอณาโลมยาวขนสโขทยยคปลายตามแบบยคกลาง
หากแตชางฝมอไมใชชนครพทธลกษณะดอยลงแตไมทงหลก
พระพทธรปสมยอทองสรางขนสมยเมองอทองรงเรองศลปกรรมของไทยกำาลงเฟองฟพระพทธรปอทองยค
หลงถงแมจะสรางสมยกรงศรอยธยาแตกสรางดวยฝมอชางเมองอทองพระพทธรปทงสองยคเกอบจะเหมอนกนมปาง
ตางๆเหมอนกนเชนปางสมาธปางมารวชยปางลลาปางปาเลไลยสรางดวยโลหะตางๆหรอดนเผาราวปพ.ศ.๑๘๘๗
ไมงามเทาสมยสโขทย
พระพทธรปสมยกรงศรอยธยา จดสรางขนถงสองยคดวยฝมอชางไทยสมยอยธยาเปนราชธาน เรม พ.ศ.
๑๘๙๓ยคแรกสรางดวยชางชาวอทองคลายคลงพระพทธรปขอมไมมปางนงขดสมาธเพชรพระเศยรคลายพระพทธรป
สมยลพบรทำาดวยฝมอชางไทยงดงามมาก
(คดบางสวนจากพระพทธรป สวรรณภม)
หมายเหต คณครควรใหนกเรยนไดศกษาพระพทธรปตางๆจะทำาใหเขาใจประวตศาสตรและพระพทธศาสนา
ดยงขน
wwwwwwww
Untitled-1 122 9/13/11 1:41 PM
ชนประถมศกษาปท ๔ - ๖ เลม ๔
123
แผนการจดการเรยนร กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม
หนวยการเรยนรท ๖ มรดกไทยเรอง พระมหากษตรยไทย ระยะเวลาในการสอน....................ชวโมง
๑. มาตรฐานการเรยนร
มาตรฐาน ส ๑.๑ รและเขาใจประวตความสำาคญศาสดาหลกธรรมของพระพทธศาสนาหรอศาสนาทตนนบถอ
และศาสนาอนมศรทธาทถกตองยดมนและปฏบตตามหลกธรรมเพออยรวมกนอยางสนตสข
ตวชวด
ป.๔/๕ ชนชมการทำาความดของตนเองบคคลในครอบครวโรงเรยนและชมชนตามหลกศาสนาพรอมทงบอก
แนวปฏบตในการดำาเนนชวต
ป.๔/๖ เหนคณคาและสวดมนตแผเมตตามสตทเปนพนฐานของสมาธในพระพทธศาสนาหรอการพฒนา
จตตามแนวทางของศาสนาทตนนบถอตามทกำาหนด
ป.๔/๗ ปฏบตตนตามหลกธรรมของศาสนาทตนนบถอเพอการอยรวมกนเปนชาตไดอยางสมานฉนท
ป.๔/๘ อธบายประวตศาสดาของศาสนาอนๆโดยสงเขป
ป.๕/๖ เหนคณคาและสวดมนตแผเมตตามสตทเปนพนฐานของสมาธในพระพทธศาสนาหรอการพฒนา
จตตามแนวทางของศาสนาทตนนบถอตามทกำาหนด
ป.๖/๕ ชนชมการทำาความดของบคคลในประเทศตามหลกศาสนาพรอมทงบอกแนวปฏบตในการดำาเนน
ชวต
ป.๖/๖ เหนคณคาและสวดมนตแผเมตตาและบรหารจตเจรญปญญามสตทเปนพนฐานของสมาธในพระพทธ
ศาสนาหรอการพฒนาจตตามแนวทางของศาสนา
ป.๖/๙ อธบายลกษณะสำาคญของศาสนพธพธกรรมของศาสนาอนๆและปฏบตตนไดอยางเหมาะสมเมอ
ตองเขารวมพธ
มาตรฐาน ส ๑.๒ เขาใจตระหนกและปฏบตตนเปนศาสนกชนทดและธำารงรกษาพระพทธศาสนาหรอศาสนา
ทตนนบถอ
ตวชวด
ป.๕/๑ จดพธกรรมตามศาสนาทตนนบถออยางเรยบงายมประโยชนและปฏบตตนถกตอง
ป.๕/๒ ปฏบตตนในศาสนพธ พธกรรม และวนสำาคญทางศาสนาตามทกำาหนดและอภปรายประโยชน
ทไดรบจากการเขารวมกจกรรม
ป.๕/๓ มมรรยาทของความเปนศาสนกชนทดตามทกำาหนด
ป.๖/๑ อธบายความรเกยวกบสถานทตางๆในศาสนสถานและปฏบตตนไดอยางเหมาะสม
ป.๖/๒ มมรรยาทของความเปนศาสนกชนทดตามกำาหนด
ป.๔ - ๖
Untitled-1 123 9/13/11 1:41 PM
คมอครสอนทางไกลผานดาวเทยมสำาหรบโรงเรยนปลายทาง
124
ป.๖/๓ อธบายประโยชนของการเขารวมในศาสนพธพธกรรมและกจกรรมในวนสำาคญทางศาสนาตามท
กำาหนดและปฏบตตนไดถกตอง
๒. สาระสำาคญ
หนาทของการเปนพลเมองดมคานยมทดงามและธำารงรกษาประเพณและสงคมไทยแสดงออกถงมารยาทไทย
ไดเหมาะสมตระหนกและปฏบตตนเปนศาสนกชนทดบรหารจตเจรญปญญาหรอพฒนาจตตามแนวทางของศาสนา
๓. จดประสงคการเรยนร
๑. บอกและสนทนาเกยวกบความสำาคญของสถาบนพระมหากษตรยไทยและพระมหากรณาธคณได
๒. ศกษาคนควารายงานเกยวกบพระราชวงศพระราชประวตและพระราชกรณยกจได
๓. รจกและวเคราะหพระราชกรณยกจทสำาคญๆได
๔. บอกอธบายเกยวกบพระราชธรรมและพระราชกรณยกจเกยวกบศาสนาได
๔. กระบวนการจดการเรยนร
กจกรรมโรงเรยนตนทาง กจกรรมโรงเรยนปลายทาง
๑. นกเรยนรองเพลง“สรรเสรญพระบารม”เพลง“ภมแผนดน”เพลง“พอของ
แผนดนฯลฯสนทนาเกยวกบความหมายของเนอเพลงอานพระราชนพนธ
“เดนตามรอยเทาพอ”ของสมเดจพระเทพรตนราชสดาฯสยามบรมราชกมาร
ทขออญเชญบางตอนมาดงน:-
“ฉนเดนตามรอยเทาอนรวดเรวของพอโดยไมหยดผานเขาไปในปาใหญ
นากลวทบแผออกไปไมมทสนสดมดและกวางมตนไมใหญเหมอนหอคอย
ทเขมแขงพอจา...ลกหวจะตายอยแลวและเหนอยดวยดซจะ...เลอดไหลออก
จากเทาทงสองทบาดเจบของลก...
ลกเอย...ในโลกนไมมทไหนดอกทมความรนรมย และความสบาย
สำาหรบเจาทางของเรามไดปดวยดอกไมสวน...
เพอมนษยชาต จงอยาละความกลา เมอเผชญกบความทกขใหอดทน
และสขมและจงมความสขทไดยดอดมการณทมคาไปเถด...ถาเจาตองการ
เดนตามรอยเทาพอ”
– กลมนกเรยนสนทนาเกยวกบพระราชกรณยกจพระบาทสมเดจพระเจา-
อยหวสมเดจพระนางเจาฯพระบรมราชนนาถพระราชโอรสและพระ-
ราชธดารวมทงพระบรมวงศานวงศ
– ระดมสมองแสดงความคดเหนและวเคราะหเหตการณบานเมองตลอด
รชกาลจนปจจบน
– ศกษาพระราชประวต และพระราชกรณยกจ และรายงาน เขยนผง
ความคดและจดปายนเทศ
– รอง เพลงต างๆ ท เ ก ยวกบ
พระบาทสมเดจพระเจาอยหวฯ
และเพลงพระราชนพนธพรอม
ทงเขาใจความหมาย
– เทปเพลง,ซด,วทย,โทรทศน
– เพลงเหเรอ ศกษาศลปวฒน-
ธรรมไทย “การเหเรอ”ประวต
ตงแตสมยพอขนรามคำาแหง
มหาราชเสดจฯโดยขบวนพยห-
ยาตราทางชลมารคในพระราช-
พธลอยพระประทปสมยอยธยา
จนถงสมยรตนโกสนทร
– สารานกรมไทยฯฉบบกาญจนา
ภเษก
หลกการสำาคญเกยวกบโครงการ
พระราชดำาร:-
ก.การแกปญหาเฉพาะหนา
ข.การพฒนาตองเปนไปตาม
Untitled-1 124 9/13/11 1:41 PM
ชนประถมศกษาปท ๔ - ๖ เลม ๔
125
กจกรรมโรงเรยนตนทาง กจกรรมโรงเรยนปลายทาง
– ศกษาคนควาทำาโครงงานเกยวกบพระอจฉรยภาพและพระราชกรณยกจ
ทสำาคญๆเชน
– โครงการตามพระราชประสงค
– โครงการหลวง
– โครงการในพระบรมราชานเคราะห
– โครงการตามพระราชดำาร
– ศนยศกษาการพฒนาภาคกลาง-ดานตะวนออกภาคตะวนออกเฉยงเหนอ
ภาคเหนอและภาคใต(ศกษาคนควาทดลองวจย)
– ผสมผสานวชาการและการปฏบต
– พฒนาแบบประสมประสาน
– ประสานงานระหวางสวนราชการทกระดบ
– ศนยบรการแบบเบดเสรจ
– โครงการดานพฒนาแหลงนำา
– โครงการพฒนาสงแวดลอม
– โครงการพฒนาเกษตร
– โครงการสวนพระองค
– โครงการเสรมอาชพ
– มลนธราชประชานเคราะห
– มลนธสายใจไทย
– มลนธราชประชาสมาสย
– โครงการฝนหลวง
– มลนธชยพฒนา
– มลนธการศกษาทางไกลผานดาวเทยมฯลฯ
๒. สนทนา ซกถาม ระดมสมอง และจดกจกรรมตางๆ เชน จดปายนเทศ
รายงานหนาชนอภปรายถามตอบ(ชงรางวล)เชญวทยากรมาบรรยาย
– พระมหากษตรยไทยในระบอบประชาธปไตย
– พระราชอำานาจและพระราชสถานะของพระมหากษตรยไทย
– การใชอำานาจอธปไตยแทนปวงชนของพระมหากษตรยไทย
– พระมหากษตรยไทยทรงเปนพทธมามกะและทรงเปนอครศาสนปถมภก
– พระมหากษตรยทรงดำารงตำาแหนงจอมทพไทย
– การลงนามรบสนองพระบรมราชโองการ
– พระราชอำานาจในการพระราชทานอภยโทษ
๓. สนทนาซกถามแสดงความคดเหนวเคราะหกรณศกษาเกยวกบ
– ทศพธราชธรรม (ธรรมของพระราชา หรอราชธรรม ๑๐, กจวตรท
พระเจาแผนดนควรประพฤต, คณธรรมของผปกครองบานเมอง, ธรรม
ขนตอน
ค.การพงตนเอง
ง.สงเสรมความรและเทคนค
สมยใหมทเหมาะสม
จ.การอนรกษและพฒนา
ทรพยากรธรรมชาต
ฉ.การสงเสรมและปรบปรง
คณภาพสงแวดลอม
– ศกษาหลกเศรษฐกจพอเพยง
เก ยวของกบโครงการพระ
ราชดำารตางๆอยางไร
– ในโรงเรยนของเราปฏบตตาม
หลกเศรษฐกจพอเพยงหรอไม
อยางไร
สารานกรมไทยฯ
ฉบบกาญจนาภเษก
– ประเภทของการเหเรอมอะไร
บาง
– ลลาการเหเรอ
– ระเบยบวธในการเหเรอ
– ทำานองการเหเรอ
– คำ าประพนธท ใช เปนบทเห
(สารานกรมฯเลม๓๐)
– ทำาโครงการเกยวกบพระราช-
กรณยกจประกอบทศพธราช-
ธรรมศกษาและรายงานพระ-
ราชกรณยกจพระราชจรยาวตร
ตรงตาม๑๐ขอ
Untitled-1 125 9/13/11 1:41 PM
กจกรรมโรงเรยนตนทาง กจกรรมโรงเรยนปลายทาง
คมอครสอนทางไกลผานดาวเทยมสำาหรบโรงเรยนปลายทาง
126
ของนกปกครอง)
๑) ทาน
๒) ศล
๓) ปรจจาคะ (การบรจาคคอเสยสละความสขสำาราญตลอดชวต เพอ
ประชาชนและความสงบของบานเมอง)
๔) อาชชวะ(ความซอตรง)
๕) มททวะ(ความออนโยน)
๖) ตปะ(ความทรงเดชคอแผดเผากเลสตณหา)
๗) อกโกธะ(ความไมโกรธ)
๘) อวหงสา(ความไมเบยดเบยน)
๙) ขนต(ความอดทน)
๑๐) อวโรธนะ(วางองคเปนหลกหนกแนนในธรรม)
คำาถาม:
๑) ทศพธราชธรรมหมายถงอะไร/มความหมายอยางไร
๒) พระราชจรยาวตร ในพระบาทสมเดจพระเจาอยหว เปนอยางไรบาง
จงอธบายตามหลกทศพธราชธรรม ตามทนกเรยนรบทราบ และ
สงเกตเหน
๓) บานเมองจะเปนอยางไร ถาผปกครองทกระดบดำาเนนตามรอย
พระยคลบาท
๔) ปจจบนรฐบาลมการปฏรประบบราชการและรณรงคใหนกปกครอง
ยดหลกธรรมาภบาล(goodgovernance)นกเรยนมความเหนอยางไร
๕) ประชาชนโดยทวไปควรปฏบตตนตามรอยพระบาทหรอไม เพราะ
เหตไร
๖) นกเรยนมความคดเหนอยางไรและคดวานกเรยนควรมสวนในเรอง
นอยางไรบาง
๗) ลองยกตวอยาง บคคลตวอยาง หรอนกปกครองทนกเรยนรจก
ผปฏบตตนไดใกลเคยง
๘) ธรรมะขอใดทพระองคทานทรงสงสอนคนไทยอยเปนประจำา
๙) อำานาจของสถาบนพระมหากษตรยไทย ในสงคมไทยแตโบราณม
๒มต คอทรงเปนทตงของอำานาจสงสดของมนษยในสงคมเมอง
และเปนสมมตเทพหมายความวาอยางไรจงอธบาย
๑๐) จารตประเพณในสงคมไทย เนนยำาเปนพเศษถงทศพธราชธรรม๑๐
ประการของผปกครองบานเมองเพราะเหตใด
๑๑) เหตใดจงเชอกนวาละเลยหรอหละหลวมในวตรปฏบตเหลาน จะ
กอใหเกดความระสำาระสายในโครงสรางแหงอำานาจ ทงเบองบน
– ศกษาหลกธรรมทพระมหา
กษตรยทรงพงปฏบตนอกจาก
ทศพธราชธรรมแลวยง ม ราช
สงคหวตถ เปนการสงเคราะห
เกอกลราษฎรใหเกดความสมคร
สมานสามคคในชาตประกอบ
ดวยธรรม๔ประการ
๑. สสสเมธำคอความฉลาดใน
การบำารงพชพนธธญญาหารสง
เสรมการเกษตรใหบรบรณ
๒.ปรสเมธำความฉลาดในการ
บำารงสงเสรมขาราชการ รจก
สงเสรมคนดทมความสามารถ
๓. สมมาปาสำ ร จกผกผสาน
รวมใจราษฎรดวยการสงเสรม
อาชพ
๔. วาจาเปยยำ ความมวาจาอน
ไพเราะ ดดดมนำาใจสภาพนม
นวลประกอบดวยเหตผลทำาให
เกดความเขาใจทดตอกน
สารานกรมไทยฯเลมท๑๘
– รวบรวมภาพตางๆ จากพระ-
ราชพธเฉลมฉลองครบ๖๐ป
ครองราชยฯ
Untitled-1 126 9/13/11 1:41 PM
ชนประถมศกษาปท ๔ - ๖ เลม ๔
127
กจกรรมโรงเรยนตนทาง กจกรรมโรงเรยนปลายทาง
และเบองลาง
๑๒) นกเรยนมความคดเหนในเรองนตามทไดศกษาคนความาอยางไรบาง
อภปรายและสรปความคดเหนจดบนทกไว
๔. กลมนกเรยนศกษาคนควาเขยนรายงานเกยวกบ
๑) ประเพณหลวงและประเพณราษฎรตางกนอยางไร (ศนยกลาง
ประเพณหลวงคอพระมหากษตรยประเพณราษฎรมศนยกลางอยท
หมบานหรอวดความสมพนธของประเพณทงสองมความกลมกลน
เปนอนหนงอนเดยวกนตลอดมามการหยบยมและเลยนแบบซงกน
และกน
๒) เนองจากสงคมไทยเปนสงคมเกษตรกรรมธรรมชาตจงมอทธพลมาก
ตอการทำามาหากนจงกอใหเกดขนบธรรมเนยมและพธกรรมตางๆ
เพอใหเกดความอดมสมบรณจรงหรอไมจงยกตวอยาง
๓) สงคมไทยพระมหากษตรยเปนศนยรวมของราษฎรนบแตโบราณ
ราชประเพณตางๆลวนมความมงหมายเพอความสขสมบรณของ
ประชาชนใชหรอไม จงยกตวอยาง (เชนพระราชพธสบสองเดอน
ทมมาตงแตสมยอยธยา พระราชพธในเดอนหก เปนพระราชพธ
จรดพระนงคลหรอพระราชพธแรกนา เพอสรางขวญและกำาลงใจ
ใหแกราษฎร)
๔) ประเพณการเทศนมหาชาตเปนประเพณหลวงหรอประเพณราษฎร
อยางไรจงอธบายใหเหตผล
๕) ดานวรรณกรรมและศลปกรรมขนบประเพณหลวงและราษฎรม
ความสมพนธกนอยางไร
๖) ดานศลปกรรมวดและชางฝมอมบทบาทสำาคญในการสรางสรรค
งานศลปะตางๆเชนอะไรบาง
๗) ความหลากหลายของประเพณราษฎรในทองถนตางๆ กอใหเกด
เอกลกษณของทองถนนนแตบรณาการทางสงคมและวฒนธรรมจะ
เกดขนได เพราะเหตใด (ประเพณหลวงและราษฎร มความสมพนธ
ตอกนทำาใหสงคมไทยมพลงทจะสรางสรรคสงใหมหลากหลายได
ตอไปอกนาน)
๘) ลกษณะและความสมพนธของประเพณหลวงกบประเพณราษฎร
เกดไดอยางไรจงอธบาย
– เปนดนแดนของคนหลายเผาพนธทผสมปนเปกนมาหลายศตวรรษ
จนมวถชวตและวฒนธรรมเปนอนหนงอนเดยวกน
– เปนสงคมตามประเพณทมพนฐานมาจากสงคมทมพฒนาการมา
จากสงคมแบบเผาพนธซงแยกอยโดดๆมความสมบรณของตวเอง
– จกรวรรดวตร
เปนขอพงปฏบตของพระจกร-
พรรดม ๑๒ประการสรปได
๕ประการดงน
๑. ธรรมาธปไตยการถอธรรม
เปนหลกปฏบต
๒. ธรรมการกขา การรกษา
ปองกน และคมครองอนชอบ
ธรรมแกสงตางๆ
๓. อธรรมาการนเสธนามใหม
การเปนอธรรมขนในพระราช
อาณาเขต
๔. ธนานประทานการแบงปน
ทรพยเฉลยใหชนผไรทรพย
๕. ปรปจฉาการปรกษาสอบ
ถามปญหากบสมณพราหมณ
– วรรณกรรมพนบาน
– บทพระราชนพนธเชน
เสภาขนชาง-ขนแผน
– วทยากร
– ทำาโครงงานรวบรวมประเพณ,
วรรณกรรมและศลปกรรม
พนบานเพอแลกเปลยนเรยนร
* ใหคนควาเพมเตมจากสารา-
นกรมไทยฉบบเฉลมพระเกยรต
ในโอกาสฉลองสรราชสมบต
ครบ๖๐ป
– สถาบนพระมหากษตรย ใน
สงคมไทย
Untitled-1 127 9/13/11 1:41 PM
กจกรรมโรงเรยนตนทาง กจกรรมโรงเรยนปลายทาง
คมอครสอนทางไกลผานดาวเทยมสำาหรบโรงเรยนปลายทาง
128
– มาเปนสงคมแบบชาวนาทรกษาวฒนธรรมดงเดมอย
– ยอมรบรปแบบบางอยางของวฒนธรรมเมองมาผสมผสาน
– เปลยนแปลงรปแบบเดมอยเรอยๆ
ประเพณราษฎรแบงแตกตางเปน๒ ระดบ คอระดบพนบาน และระดบ
พนเมองหมายความวาอยางไรจงอธบายและยกตวอยาง
หมายเหต การอภปราย ควรยกตวอยางจากสงใกลตวในหมบาน/ชมชน
ทนกเรยนอาศยอยไปจนถงสงคมเมองและประเทศชาต ควรมภาพ สอสง
พมพหรอวดทศนใหเกดความคดความรพอทจะอภปรายเพอใหเขาใจและ
ซาบซงในพระมหากรณาธคณในสถาบนพระมหากษตรยตอปวงชนชาวไทย
ทมความผกพนกนอยางลกซงตลอดมา
๕. กลมนกเรยนศกษาคนควาเขยนรายงานเกยวกบ
๑) พระบรมราชจกรวงศพระมหากษตรยในพระราชจกรวงศและพระ-
ราชปณธานพระราชกรณยกจทสำาคญๆ
๒) พระมหากษตรยสมยกรงศรอยธยา
๓) พระมหากษตรยสมยกรงสโขทย
๔) บคคลสำาคญตางๆ ในประวตศาสตรไทยอภปรายและสรปบนทก
ในสมดรายงาน
๖. วดผลประเมนผลบนทกพฤตกรรมรายบคคล
– ศกษา พระปฐมบรมราช-
โองการ “เราจะครองแผนดน
โดยธรรมเพอประโยชนสขแหง
มหาชนชาวสยาม”
– สอตางๆ
Untitled-1 128 9/13/11 1:41 PM
ชนประถมศกษาปท ๔ - ๖ เลม ๔
129
กจกรรมโรงเรยนตนทาง กจกรรมโรงเรยนปลายทาง
พระบาทสมเดจพระเจาอยหวพระราชทานหลกเศรษฐกจพอเพยง
เนองในวโรกาสพระราชพธมหามงคลเฉลมพระชนมพรรษาพระบาท-
สมเดจพระเจาอยหว ทรงเจรญพระชนมพรรษาครบ ๘๐ พระพรรษา
ในวนท๕ธนวาคม๒๕๕๐และทรงครองราชยครบ๖๐ป ในป๒๕๔๙
รฐบาลและประชาชนไดรวมกนเฉลมฉลองอยางยงใหญปรากฏเปนขาว
แพรหลายไปทวโลก
เพอเปนการสำานกในพระมหากรณาธคณ และเพอรวบรวม
ความทรงจำาอนจะเปนประวตศาสตรชาตไทยตอไปคณครควรใหนกเรยน
รวบรวมขาวทกๆขาว และกจกรรมเรมตงแตในชมชนหมบานอำาเภอ/
เขต จงหวดประเทศชาต จดทำาเปนสมดขาว เกบไวในหองสมดโรงเรยน
ในหวขอตางๆดงน:-
– เยนศระเพราะพระบรบาล :-พระราชประวตพระราชพธราชาภเษกสมรส
พระราชพธบรมราชาภเษกและการเสดจเยยมประชาชนทวประเทศในสมย
แรกๆ
– พระเกยรตกองกาจายฟา :-การเสดจเยอนมตรประเทศตางๆในทวปยโรป
– เพอมตรภาพอนยงยน :- การเสดจเยอนมตรประเทศในทวปอเมรกาอาท
สหรฐอเมรกาสวตเซอรแลนดและทวปยโรป
– โครงการตามพระราชดาร พระราชประสงคตางๆซงพระองคทรงคดทรง
แนะนำาพรอมพระราชทานทรพยสวนพระองคเรมแรก เชน โครงการหลวง
โครงการพฒนาแหลงนำาโครงการศกษาโครงการพฒนาตางๆฯลฯ
– ความประทบใจในพระราชจรยาวตร และพระอจฉรยภาพตามทประชาชน
ทวทงแผนดนตางสำานกในพระเมตตาและพระมหากรณาธคณ
– รวบรวมเพลงตางๆทศลปนทงหลายไดแตงในวาระเฉลมพระเกยรต เชน
“พอแหงแผนดน”ฯลฯ
เนอเพลงพอแหงแผนดน
อครศลปนกรองศาสตร กรองศลป การดนตร รอยกรองบทกว ซงกมล
ตราบฟากฟาครมฝนตนไมทกตนพลอยยนด รรกสามคคเพอพอแหงไทย
เหลาประชา คารวะสดด แผนดนน มสข ดวยองค พระทรงชยบรรดา
ชาตชนชนชมสมใจถวายบงคมเทดไทภมพลมหาราชาภกดถวายดวงใจ
ของไทยทงชาตมหาราชปราดเปรองเรองของกฬาลำาเลศสอสารพลงงาน
แทนแกปญหาฝนหลวงฟาหวงชาวนาชาตไทยนบวาโชคดทรงนำาเศรษฐกจ
พอเพยงหลอเลยงชวา เปนปรชญา เกรกฟา กองปฐพ ไทยทงผองภมใจ
ไทยเปนไทยจนวนนเพราะองคภมพลทคมครองไทย
Untitled-1 129 9/13/11 1:41 PM
คมอครสอนทางไกลผานดาวเทยมสำาหรบโรงเรยนปลายทาง
130
ภ า ค ผ น ว ก
พระบาทสมเดจพระเจาอยหว ในฐานะทรงเปนธรรมกราชา
พระบาทสมเดจพระเจาอยหวทรงครองราชยยาวนานทสดในโลกครบ๖๐ปพ.ศ.๒๕๔๙
เมอวนท๕พฤษภาคม๒๔๙๓พระองคไดทรงประกาศพระราชปณธาน ในการปกครองประเทศ ในพระ-
ปฐมบรมราชโองการ (ดหนา๑๐๓)ซงมความหมายชดแจงวา“ทรงมงมน ทจะปกครองประเทศไทยโดยธรรม” เพอ
ใหราษฎรมความสขทวหนากนจงเปนพระบรมราชโองการทศกดสทธ และอยในหวใจคนไทยทกคนเปนทประจกษชด
ดวยพระราชจรยาวตรอนงดงามพระราชกรณยกจทเกดประโยชนตอราษฎรและแผนดนทำาใหประชาชนตางชนชม
พระบารมและถวายความจงรกภกดมเสอมคลาย
ความเปนธรรมกราชาในองคพระบาทสมเดจพระเจาอยหว
– ทรงพระผนวชเมอเดอนตลาคม๒๔๙๙
– ทรงทำานบำารงพระพทธศาสนาโดยตลอด
– ทรงเปนองคศาสนปถมภกแกศาสนาอนๆในประเทศไทย
– ทรงพระราชทานพระราชทรพยและสงของแกราษฎรทประสบภยพบตตางๆ
– ทรงสละความสขสบายเสดจฯเยยมราษฎรในถนทรกนดารตางจงหวดพรอมทรงรบฟงปญหาตางๆ
– พระราชทานความชวยเหลอในรปแบบโครงการตางๆตามพระราชดำารและพระราชประสงคมากมายหลาย
พนโครงการอยางทรงพระปรชาสามารถและวรยอตสาหะเปนทยง
– พระราชจรยาวตรในดานทศพธราชธรรมทรงมพรอมดงน
• ความออนโยน • ความอดทน • ความซอตรง
• ความไมประพฤตผดธรรม • ความไมเกรยวกราด • ความไมเบยดเบยนผอน
ในดานราชสงคหวตถ ทรงมอยางชดแจงอาท
– ความฉลาดในการบำารงพชพนธธญญาหาร
– สงเสรมการเกษตรใหสมบรณ
– ทรงเฉลยวฉลาดในการสงเสรมขาราชการหรอคนดทมความรความสามารถใหปฏบตหนาทอยางเหมาะสม
– ทรงแกไขวกฤตการณทเกดแกประเทศชาตดวยพระปรชาสามารถอนสขมคมภรภาพ
– ทรงเลอกขาราชการมมาชวยแกปญหาและผกใจเขาเหลานนใหรวมมอรวมใจกน
– ทรงสงเสรมอาชพเพอแกไขความยากจนดวยแนวทางททรงพระราชดำารขนเชน“ทฤษฎใหม”
– ทรงมอบหลกปรชญา “เศรษฐกจพอเพยง” ใหทกคนชวยกนยดเปนแนวปฏบต เพอแกปญหาความยากจน
และอยอยางพอเพยงในกระแสทนนยมอนเปนหลกการทเหมาะสมกบวถความเปนอยของคนไทย
กจกรรมใหนกเรยนไดศกษาพระราชประวตพระราชจรยาวตรพระราชกรณยกจตลอดจนพระบรมราโชวาท
พระราชดำารสซงมอยมากมายหลายโอกาสเพอใหเกดความเขาใจในพระบรมราโชวาท(คำาสอน)และพระราชดำารทสำาคญๆ
(เรยบเรยงจาก สารานกรมไทย ฉบบเฉลมพระเกยรต)
Untitled-1 130 9/13/11 1:41 PM