ئابوریناس����ێك ئاماژه به وه ده كات كه به س����ه رنجدان له وه ی بارودۆخی حكومه ت����ی نائاس����اییه و هه رێ����م هه رێ����م له ش����ه ڕدایه ، پێدانی قه رز به هه رێ����م كارێك����ی ئاس����ان نییه ، ئ����ه و ده ڵێت "پێش����بینی ده كرێت، الیه نێك����ی مه س����ه له ی قه رزكردنی له الیه ن حكومه تی هه رێمه وه ، پاره بۆ س����پیكردنه وه ی پاره ی هه ندێك به رپرس بێت"، وته بێژی حكومه تی هه رێمی كوردستانیش قه رزكردن بۆ به كاره س����ات فه رمانبه ران موچه ی قه رز "كاره ساته ده ڵێت ناوده بات و

بكه یت و بیده یت به موچه ".ئابوریناس و به ئاوێن����ه : تایبه ت ئابوری����ی مونت����ه دای ئه ندام����ی كوردستان محه مه د كه ریم به ئاوێنه ی راگه یاند كه تا ئێس����تا به ته واوه تی ئاشكرا نه بوه ئایا حكومه تی هه رێم ق����ه رز ده كات یاخ����ود ته نها وه ك گوشارێك بۆ سه ر حكومه تی ناوه ند ئه و باس����ه ده وروژێن����ێ ، ئه و وتی "مه سه له ی وه رگرتنی قه رز كارێكی ئاس����ان نییه به تایبه ت له م دۆخه ی زۆری كێشه ی كورستاندا، هه رێمی

به دواوه یه ".ناوب����راو به گومان����ه ل����ه وه ی له م بار ودۆخ����ه ی هه رێم����دا ك����ه هه رێم الیه نێ����ك داعش����دایه له ش����ه ڕی ئاماده ی����ی تێ����دا بێت ق����ه رز بداته

حكومه تی هه رێم، ئ����ه و وتی "بۆیه ده بێت ئه و گره نته یه زۆر به هێزبێت ده یدات هه رێ����م ك����ه حكومه ت����ی له به رامب����ه ر وه رگرتن����ی ئه و قه رزه هاوكات به دڵنیاییه وه سوده كه ش����ی

زۆر ده بێت"به هێزه ئه وه ش "ئه گه ری وتیشی قه رزكردنه ك����ه ی الیه نێك����ی ك����ه حكومه تی هه رێم بۆ سپیكردنه وه ی پ����اره ی هه ندێك ك����ه س و به رپرس بێ����ت، جا پ����اره ی حزب����ه یان هی یاخود هی رێكخراوێكی به رپرس����ه

نێوده وڵه تیی ئه وه شتێكی تره ".له به رامبه ردا، وته بیژی حكومه تی هه رێمی كوردس����تان سه فین دزه یی ئاماژه به وه ده كات كه ئه و قه رزه ی به نی����ازن له داهات����ودا بك����ه ن ب����ۆ به ڵكو نییه فه رمانب����ه ران موچه ی پڕۆژه كانی به ئه نجامگه یاندن����ی بۆ

خزمه تگوزارییه .سه فین دزه یی قه رزكردن بۆ موچه به كاره س����ات ناوده ب����ات، ئه و وتی "كاره س����اته قه رز بكه یت و بیده یته موچه ، به ڵكو ئه و قه رزه ی ده كرێت ب����ۆ پرۆژه كان����ی خزمه تگوزاریه بۆ

ژێرخانی ئابوری كوردستانه ".

رۆژنامه یه كی سیاسیی گشتییه کۆمپانیای ئاوێنه ده ریده کات

ژماره )451( سێشەممە 2014/11/4

w w w . a w e n e . c o m

رۆژانه 1000 بتڵ غاز ره وانه ی

حه ویجه ی ژێر ده سه اڵتی داعش

کراوه

په رله مان به ئۆپۆزیسیۆنه وه

چاالكرت بو

25

ریکالم

13

چیرۆکی ئه و پێشمه رگه یه ی فیشه کێکی نا

به خۆیه وه 17 14

10

ڕه وتی ئیسالمیی له نێوان داعش و

نه هزه ی تونسییدا

کۆمپانیای باڵڤ پەیک ئاوێنە دابەش دەکات نرخی 1000 دینار ته له فۆن: 3201274 ناونیشان: سلێامنی گه ڕه کی شۆڕش- به رامبه ر ئاماده یی شۆڕشی کوڕان

ئەو رسودانەی بۆ پێشمەرگە

دەوترێن خراپ و بێکەڵکن

تیراژ: 4500

"پێشبینی ده كرێت قه رزه كه ی حكومه تی هه رێم بۆ سپیكردنه وه ی پاره ی هه ندێك به رپرس بێت"

حكومه‌تی‌‌هه‌رێم:‌كاره‌ساته‌‌قه‌رز‌بكه‌یت‌و‌بیده‌یت‌به‌موچه‌

ئەحمەد‌قوربانییەکی‌

سادیزم

به م نزیكانه یه كێتیی و گۆڕان له ئاس���تێكی كۆتاییهێن���ان ب���ۆ كۆده بن���ه وه ب���ااڵدا به ملمالنێكانی نێوانیان و ئاس���اییكردنه وه ی په یوه ندیه كانیان، سه رچاوه كیش ئه وه به دور نازانێت كه كۆبونه وه كه یان چاره سه ركردنی

پرسی پارێزگای سلێمانی لێبكه وێته وه .ئاوێنه ، سلێمانی : سه رچاوه یه كی ئاگادار به ئاوێنه ی راگه یاند كه به م زوانه وه فدێكی بااڵی یه كێتیی كه له كۆس���ره ت ره س���وڵ و

هێرۆ ئیبراهی���م ئه حمه دو چه ند ئه ندامێکی س���ه ردانی پێكدێت سیاس���ی مه کته ب���ی رێكخ���ه ری بزوتن���ه وه ی گ���ۆڕان ده ك���ه ن له مه كۆی س���ه ره كی گۆڕان، به مه به س���تی

كۆتاییهێنان به كێشه و ملمالنێكانیان.س���ه رچاوه كه وت���ی "ئه م هه وڵ���ه دوای ئ���ه وه دێ���ت ك���ه ماوه یه كه به رپرس���انی ه���ه ردوال ئاماژه و په یامی نیازپاكیی خۆیان به رامبه ری���ان ده كه ن و ئاڕاس���ته ی الیه نی

دوێنێش كۆسره ت ره سوڵ جێگری یه كه می سكرتێری گشتی یه كێتیی له په یوه ندییه كی مس���ته فای به نه وش���یروان ته له فونیی���دا به كۆبونه وه ی پێویس���تمان كه راگه یاندوه له وه اڵمدا نه وشیروان مسته فاش هاوبه شه ، پێیڕاگه یاندوه كه ده رگامان به ڕوی گفتوگۆدا كراوه یه، کۆسره ت ره سوڵ ئاماژه ی به وه ش کردوه که هه وڵ���ده ده ن دکتۆر به رهه میش

به شداری کۆبونه وه که ببێت ".

وتیشی "ئه وه ش به دور نازانرێت كه ئه م دانیشتنه چاوه ڕوانكراوه گرێكوێره ی پرسی دیاریكردنی پارێزگاری سلێمانی بكاته وه ".

به پێی زانیاریه کانی ئاوێنه دوێنێ 11/3 دوای ئه وه ی فوئاد مه عسوم سه رۆک کۆماری عێراق سه ردانی نه وشیروان مسته فای کرد، بۆ ئێواره که ی چوه ماڵی کۆسره ت ره سوڵ و ب���ه به ش���داری چه ند ئه ن���دام مه کته بێکی سیاسی یه کێتی کۆبونه وه یه کیان ئه نجامدا .

یه‌كێتیی‌‌و‌گۆڕان‌بۆ‌كۆتاییهێنان‌به‌ملمالنێكانیان‌كۆده‌بنه‌وه‌

ئاماژه كوردس���تان په رله مانتارێك���ی ب���ه وه ده كات ك���ه ئه مه ریكیه كان زۆر مه به س���تیانه ئه و كه س���انه بدۆزنه وه كه بازرگانیی نه وتی���ان له گه ڵ داعش كردوه ، بۆ ئه وه ی ده ستگیریان بكه ن و

لێپێچینه وه یان له گه ڵ بكه ن.په رله مانتاری س���لێمانی : ئاوێن���ه ، كوردستان عه لی حه مه ساڵح به ئاوێنه ی راگه یاند كه ئه مه ریكیه كان به دواداچونی ورد بۆ كه یسی بازرگانیی نه وتی داعش ده ك���ه ن، ئ���ه و وتی "پێویس���ته پێش ئه وه ی ناوبانگی هه رێ���م له كه دار بێت ئ���ه و لیژنه یه ی ك���ه حكومه تی هه رێم دروس���تیكردوه ب���ۆ به دواداچونی ئه و كه یس���ه ، به توندیی سزای ئه و كه سانه بده ن كه له هه رێمه وه مامه ڵه ی نه وتیان

له گه ڵ داعش كردوه ".له الیه ن رونك���رده وه ئه وه ی ناوبراو حكومه تی هه رێمه وه لیژنه یه كی بااڵ بۆ

به دواچونی ئه و كه یس���ه دروستكراوه ، لیژنه كه ش پێكهاتون له وه زیرانی ناوخۆ و پێش���مه رگ و سامانه سروش���تیه كان و سه رۆكی ده زگای ئاساییش، هه ر به پێی زانیاریه كانی ئه و تا ئێستا 6بۆ 7 كه س

له سه ر ئه و كه یسه ده ستگیركراون.

ئه مه ریكیه كان به دوای ئه و كه سانه دا ده گه ڕێن كه

بازرگانیی نه وتیان له گه ڵ داعش كردوه

ئه ندامی ئه نجومه نی ناوه ندی یه كێتیی نیش����تیمانیی كوردستان عه تا سه راوی ئاماژه به وه ده كات كه ئه نجومه نه كه یان به ش����ی زۆری باڵ����ه توندڕه وه كه ی ناو یه كێتی����ی له خۆده گرێ����ت، ئه و ده ڵێت "زۆرجار ئه نجومه نه كه مان له كاری خۆی الده دات و هه ندێك ئیش ده كه ین كه هی ئێمه نیه ، وه ك ده ركردنی به یاننامه ".

ئاوێنه : س����لێمانی : عه تا س����ه راوی به ئاوێنه ی راگه یاند كه بۆچونی جیاواز له نێ����وان ئه نجومه نی س����ه ركردایه تی و یه كێتی����ی ناوه ن����دی ئه نجومه ن����ی هه ی����ه و كوردس����تاندا نیش����تیمانیی هه ندێ����ك تێكه ڵی����ی له ئیش����ه كانیاندا له نێوانیاندا كێبڕكێ����ش دروس����تبوه و هه یه ، ئه و وت����ی "له غیابی تاڵه بانییدا

هه س����تده كرێت ئه نجومه ن����ی ناوه ن����د كاره كانی سس����تبوه ، پێشتر زیاتر مام جه الل راسته وخۆ ئاراسته ی ده كردین و رێنمای����ی پێده دای����ن، به غیاب����ی ئه و هه ندێك سس����تیی له كاره كانی ئێمه دا

دروستبوه ".له به رامبه ریش����دا، عه ل����ی عه ون����ی ، ئه ندامی سه ركردایه تی پارتی دیموكراتی

كوردس����تان به ئاوێن����ه ی راگه یاند كه "زۆرجار توندكردنی هێرشی راگه یاندن ناوه ن����دی یه كێتییه وه له ئه نجومه ن����ی ده ستیپێكردوه ، به تایبه تی كه سه رۆكی ئه نجومه نه كه زو زو شت ده ڵێت و كێشه

دروستده كات".

عه‌تا‌سه‌راوی‌:‌زۆرجار‌ئه‌نجومه‌نی‌‌ناوه‌ند‌له‌ئیشی‌‌خۆی‌‌الده‌دات

8 سپیکردنه وه ی پاره به جۆرێک له گه نده ڵی داده نرێت &2

3

تایبه‌ت(451( سێشه ممه 22014/11/4

رۆژانه‌‌‌1000بتڵ‌غاز‌ره‌وانه‌ی‌‌حه‌ویجه‌ی‌‌ژێر‌ده‌سه‌اڵتی‌‌داعش‌كراوه‌ ئا: ئیحسان مه ال فوئاد

به پێی ئه و زانیارییانه ی له به رپرسێكی سه ربازییه وه

له ناوچه ی داقوق ده ست ئاوێنه كه وتون رۆژانه له مه كته ب

خالیده وه به نزین و غاز ره وانه ی قه زای حه ویجه ی ژێر ده سه اڵتی

ده وڵه تی ئیسالمیی )داعش( كراوه و له به رامبه ردا له حه ویجه وه نه وتی

ره شیان پێدراوه ، بۆ هه ر غازێكیش 29 هه زار دینار قازانج كراوه ،

ئه ندامێكی ئه نجومه نی پارێزگای كه ركوكیش ده ڵێت زانیارییمان هه یه به قاچاخبردن هه یه و چوار كارگه ی

غازیش له ده وروبه ری كه ركوك كاری قاچاخچێتیی ده كه ن و رۆژانه 1200-1500 غاز به رهه مده هێنن و ده یبه ن به نرخێكی زیاتر له قه زای حه ویجه

ده یفرۆشن.

به رپ���رس س���ه رچاوه یه كی له ده وروبه ری قه زای داقوق نه یویست ناوی باڵوبكرێته وه بۆ ئاوێنه ئاماژه ی به وه كرد له سنوری مه كته ب خالیده وه له كه ركوك به نزی���ن و غاز ده ڕوات بۆ قه زای حه ویجه كه له ژێر ده س���ه اڵتی داعش���دایه ، كه هه ر غازێك به نرخی

ك���ه ده كه وێته س���نوری گوندی مه ال عه بدوڵاڵ به و هۆیه وه چوار پێشمه رگه

ده ستگیركران.له به رامب���ه ردا ئه ندامی ئه نجومه نی نه ج���ات كه رك���وك پارێ���زگای حس���ێن به ئاوێن���ه ی راگه یاندو وتی به یانییه كه ی "چوارشه ممه ی پێش���و كاتژمێر 10 رۆیشتین بۆ ماوه ی یه ك كاتژمێ���ر له زاڵگ���ه ی مه كته ب خالید بوین بزانین ئ���ه و كاره چۆنه ، به اڵم هیچمان نه بینی، ئه مه ش به ڵگه نییه له س���ه ر ئه وه ی ك���ه به قاچاخبردنی غازو ن���ه وت بون���ی نیی���ه ، چونكه رۆژێك پێش ئه وه ی ئێمه بڕۆینه ئه و ش���وێنه له راگه یاندنه كان ئه و هه واڵه ئه و قاچاخچییه كان بۆیه باڵوبوه وه ، رۆژه نه هاتن، ره نگه به هۆی بیستنی

ئه و هه واڵه وه بێت".ئه نجومه ن���ی ئه ندام���ه ی ئ���ه و پارێ���زگای كه ركوك ئام���اژه به وه ش ده كات كه له و باره ی���ه وه زانیارییان ب���ۆ هاتوه و وت���ی "زانیارییمان هه یه به قاچاخبردن هه ی���ه و چوار كارگه ی كاری كه ركوك له ده وروبه ری غازیش قاچاخچێتی���ی ده ك���ه ن، كارگه یه ك له ده ره وه ی زاڵگ���ه ی هه ولێرو ئه وی تر ل���ه ده ره وه ی زاڵگ���ه ی كه ركوك و یه كێك���ی ت���ر ل���ه ده ره وه ی زاڵگه ی

تازه خورماتو، ئه وان���ه رۆژانه 1200-1500 غاز به رهه مده هێنن و قاچاخچیی دێت ده یكڕێ���ت و ده یبات به نرخێكی

زیاتر له قه زای حه ویجه ده یفرۆشن".تاوه كو ئێستا ته نها زانیاریی له سه ر قاچاخچێتیی نه وت كراوه ، به اڵم ئاوێنه زانیاریی له باره ی به قاچاخبردنی غاز باڵوده كات���ه وه ، كه نه جات حس���ێن "زانیارییمان ده ڵێت به هه مانش���ێوه هه یه كارگه ی غازی باكور 10%ی غاز له كه ركوك و سلێمانی و هه ولێر بڕیوه و كه مكردوه ت���ه وه ، بۆیه له و ش���ارانه قه یران دروستبوه ، ئه مه ش وایكردوه قاچاخچییه كان بچن غاز ببه ن بۆ ئه و پارێزگایانه و به نرخێكی تر بیفرۆشن، به اڵم به ڵگه ی ته واومان له به رده ستدا نییه ، دیاره دروس���تبونی قه یرانه كه ده گه ڕێته وه بۆ بونی به قاچاخبردن".

ئه و چاره س���ه ركردنی ده رب���اره ی ئه نجومه نی ئه ندامه ك���ه ی كێش���ه یه رایده گه یه نێت كه رك���وك پارێزگاری ك���ه به نیازن رێگای���ه ك بدۆزنه وه بۆ غ���از فرۆش���تن، ئ���ه و به رنامه یه ش فرۆش���یارێك بریكارو ه���ه ر ده بێت غ���از ده كڕێت س���ه ره تا بچێت مۆری پارێزگا و موخت���اری گه ڕه كی لێبدات ئینجا غازی پێبدرێت، به اڵم تا ئێستا

كاریان به و به رنامه یه نه كردوه .

35 ه���ه زار دینار ده فرۆش���رێت كه رۆژان���ه 1000 غازی���ان ب���ۆ ره وان���ه كراوه ، له به رامبه ردا نه وتی ره ش���یان

پێدراوه .له شاری كه ركوك نرخی هه ر غازێك

پێنج هه زار دیناری تێده چێت، به اڵم ئه گه ر هه ر غازێك به 35 هه زار دینار فرۆش���رابێته حه ویجه ، ئه وا ئه و 1000 غازه ده كاته 35 ملیۆن دینار رۆژانه ،

كه 30 ملیۆن دیناری قازانج بوه .

بۆ پشتڕاس���تكردنه وه ی ئه و بابه ته هه فته ی پێشو زانیاریی له سه ر چه ند به رپرسێك باڵوكرایه وه كه بازرگانیی نه وت ده ك���ه ن له گه ڵ ناوچه كانی ژێر ده سه اڵتی داعشدا و له مه كته ب خالید

ریکالم

ئابوریناسێك: پێشبینی ده كرێت قه رزه كه ی حكومه تی هه رێم بۆ سپیكردنه وه ی پاره ی هه ندێك به رپرس بێت

"بۆ‌وه‌رگرتنی‌‌قه‌رز‌قسه‌‌له‌گه‌ڵ‌بانكێكی‌‌به‌ناوبانگی‌‌ئه‌ڵمانیی‌كراوه‌" ئا: ئاسۆ سه راوی

ئابوریناسێك ئاماژه به وه ده كات، له به ر ئه وه ی بارودۆخی هه رێم ئاسایی نییه و حكومه تی هه رێم

له شه ڕدایه ، پێدانی قه رز به هه رێم كارێكی ئاسان نییه ، بۆیه پێشبینی

ده كات، الیه نێكی مه سه له ی قه رزكردنی پاره له الیه ن حكومه تی هه رێمه وه ، بۆ سپیكردنه وه ی پاره ی

هه ندێ به رپرس بێت.

ئابورین���اس و ئه ندام���ی مونته دای ئابوری���ی كوردس���تان محه مه د كه ریم له لێدوانێكدا بۆ ئاوێنه ئه وه رونده كاته وه تا ئێستا به ته واوه تی ئاشكرا نه بوه كه

ئای���ا حكومه تی هه رێم ق���ه رز ده كات یاخود ته نها وه ك گوش���ارێك بۆ سه ر حكومه تی ناوه ند ئه و باسه ده وروژێنێ ، ئه و وا به ب���اش ده زانێ كه حكومه تی هه رێم له س���ه ره تادا په نا بۆ وه رگرتنی قه رز نه بات، به ڵكو هه تا بۆی ده كرێت له گه ڵ حكومه تی ناوه ندیی رێكبكه وێت بودجه ی 17%ی ئ���ه وه ی "به مه رجی عێراق بۆ هه رێم بێت، حكومه تی هه رێم ئه وه بكات زۆر قازانجتریه تی ، چونكه دانه وه ی قه رز كارێكی ئاس���ان نییه " به بڕوای ئه و ئابوریناس���ه مه س���ه له ی وه رگرتن���ی قه رزیش كارێكی ئاس���ان نییه به تایبه ت ل���ه م دۆخه ی هه رێمی كورس���تاندا، وه ك ئه و باسی ده كات قه رزكردن كێش���ه ی زۆری به دواوه یه ،

چه ند حاڵه تێكی���ش له قه رزكردندا زۆر گرنگ���ه وه ك س���ه رچاوه ی قه رزه كه و مه رجی پێدانه كه شی له و گرنگتره ، ئه و ده ڵێت "ئه گه ر ده وڵه تێك قه رزت بداتێ جۆرێكه و ئه گ���ه ر كۆمپانیایه ك یاخود بانكێ���ك یان ب���ازاڕی دراوێك قه رزت هه ریه كه یان ت���ره ، جۆرێك���ی بداتێ

مه رجی خۆیان هه یه ".ئ���ه و به گومانیش���ه ل���ه وه ی ل���ه م بار ودۆخ���ه ی هه رێم���دا ك���ه هه رێ���م ئاماده یی الیه نێك داعشدایه له شه ڕی تێ���دا بێت ق���ه رز بدات���ه حكومه تی هه رێم، "بۆیه ده بێت ئه و گره نته یه زۆر به هێزبێت كه حكومه تی هه رێم ده یدات له به رامب���ه ر وه رگرتن���ی ئ���ه و قه رزه هاوكات به دڵنیاییه وه سوده كه شی زۆر

ده بێت".هه ربۆیه به پێی پێش���بینیه كانی ئه و رێی تێده چێت الیه نێكی قه رزكردنه كه ی س���پیكردنه وه ی بۆ هه رێم حكومه تی پ���اره ی هه ن���دێ ك���ه س و به رپ���رس بێت، بۆیه ده ڵێت "پێش���بینی ده كه م الیه نێكی قه رزه كه ی حكومه تی هه رێم مه سه له ی س���پیكردنه وه ی پاره بێت، جا پ���اره ی حزبه یان هی به رپرس���ه نێوده وڵه تیی رێكخراوێكی هی یاخود

ئه وه شتێكی تره ".له به رامبه ر قسه ی ئه و ئابوریناسه ، پارتی فراكس���یۆنی په رله مانت���اری له په رله مانی كوردستان دڵشاد شه عبان كه ئه ندامی لیژنه ی دارایی و ئابورییه ، ئ���ه وه ره تده كاته وه ك���ه وه رگرتنی

قه رز له الیه ن حكومه تی هه رێمه وه بۆ سپیكردنه وه ی پاره بێت چونكه وه ك ئه و ده ڵێت "س���پیكرنه وه ی پاره بۆ جۆره پاره یه ك���ه كه له ناو هه رێمه وه بچێته ده ره وه ن���ه ك له ده ره وه بێته هه رێمه وه ، بۆیه به هیچ جۆرێك ئه وه نیی���ه بڵێت وه رگرتن���ی قه رزه كه بۆ سپیكردنه وه ی پاره ی ئه م به رپرس و

ئه و حزبه ".ناوب���راو ئاماژه ب���ه وه ش ده كات، بۆ رزگاربون ل���ه و ته نگه ژه داراییه ی حكومه ت���ی تێكه وت���وه هه رێم���ی هه رێ���م به ناچاریی س���ێ ب���ژارده ی له به رده مدایه ، یه ك له گه ڵ حكومه تی ناوه ند رێكبكه وێ���ت تا له و رێگایه وه پاره ی بۆ بێت، یان پش���ت به داهاتی

ناوخۆ و فرۆش���تنی نه وت ببه س���تێ ، چونكه تا كۆتایی ئه مساڵ به رهه می رۆژانه ی نه وتی هه رێم ده گاته نزیكه ی 500ه���ه زار به رمیل، یاخ���ود قه رزی ده ره كی ب���كات، ئ���ه وه ش له رێگای یاسایه كه وه كه په رله مانی كوردستان بۆی دیاری ده كات، ئه و په رله مانتاره ی پارتی وتیش���ی "به پێی زانیاریه كانی من ب���ۆ وه رگرتنی ئه و قه رزه قس���ه له گه ڵ بانكێكی به ناوبانگی ئه ڵمانیی كراوه ، به ب���ڕوای من ئه گه ر كار هاته س���ه ر قه رزكردن حكومه ت���ی هه رێم له واڵتێكی وه ك���و ئه ڵمانیا قه رزبكات باشتره ، چونكه ئه و واڵته په یوه ندیی

له گه ڵ هه رێم له ئێستادا زۆر باشه ".

ئا: ئاسۆ سه راوی

له دوای چونی پێشمه رگه بۆ كۆبانی ، زیاترینی قسه و باسه كان له سه ر

به ره كانی شه ڕه له كۆبانی و به ره كانی شه ڕ له هه رێم كه مترین باس و خواسیان

له سه ره ، به اڵم وه ك ئه مینداری گشتیی هێزی پێشمه رگه جه بار یاوه ر ده ڵێت "له هه مو به ره كانی

شه ڕ له هه رێمدا به درێژایی هه زار و50 كلیۆمه تر رۆژانه شه ڕ و پێكادان له گه ڵ

داعش هه یه ". به بڕوای سكرتێری حزبی سوسیالیست دیموكراتی

كوردستانیش ره نگه راگه یاندنه كان ماندوبوبن له گواستنه وه ی هه واڵه كان و

"پێشمه رگه ش باسی هه مو شتێك ناكات".

"به رپرسانی پێشمه رگه باسی هه مو شتێك ناكه ن"

سكرتێری حزبی سۆسیال دیموكراتی كوردس���تان محه مه د حاج���ی مه حمود له لێدوانێك���دا بۆ ئاوێنه ئام���اژه به وه ده كات، كه له زۆربه ی به ره كانی ش���ه ڕ پێ���كادان ش���ه ڕ و رۆژانه له هه رێم���دا له نێوان هێزی پێش���مه رگه و چه كدارانی داع���ش هه یه ، به اڵم ئ���ه م ماوه یه بۆیه كه مت���ر باس���ی لێده كرێ���ت، چونك���ه زۆرترین روناكیی راگه یاندنه كان له سه ر شه ڕی كۆبانیه به تایبه ت له و كاته وه ی رۆیش���تۆته كۆبانی . هێزی پێشمه رگه ئه و وتیش���ی "ره نگه راگه یاندنه كانیش هه مو ئه و له گواس���تنه وه ی ماندوبوبن هه وااڵنه و به رپرس���انی پێش���مه رگه ش

باس���ی هه مو شتێك ناكه ن، هه ر چه ند جه له وال له س���نوری له مه وبه ر شه وێك داعش هێرشی كرد، به اڵم تێكشكێنرا".

كه ی شه نگال ئازاد ده كرێت؟سه باره ت به س���نوری شه نگالیش كه تا ئێس���تا ئ���ازاد نه ك���راوه ، وه ك ئه و رونیده كات���ه وه ل���ه روی جوگرافی���ه وه له هه رێم دابڕاوه ، ئه و وتی "به درێژایی 80 كلیۆمه تر ده بێت به ناو چه ندین ناوچه ی عاره بنشیندا كه زۆرینه یان دژی كوردن بڕۆیت ئه وجا ده گه یته سنوری شه نگال،

بۆی���ه به ڕای من ئازادكردنی ش���ه نگال پێویستی به پالن و ورده كاریی زۆر ورد له پێش���مه رگه هه یه ، پێویس���ته جگه خه ڵكی شه نگالیش خۆیان هاوكاربن بۆ

ئازادكردنی ناوچه كه یان".

"مه ترسی له سه ر كه ركوك نییه "سه باره ت به به ره ی شه ڕ له كه ركوكیش وه ك ئ���ه و س���ه رۆك حزب���ه هێمای بۆ ده كات كه رك���وك پێچه وانه ی زۆرینه ی مه ترس���یه كی هیچ ت���ره و ناوچه كانی له س���ه ر نه ماوه ، ئه و وت���ی "له 6/20وه

مه ترسی داعش له سه ر كه ركوك نه ماوه ، زۆریاندا له سه ره تادا هه وڵی هه رچه نده مه ترسی له سه ر ئه و شاره دروستبكه ن و چه ندی���ن هێرش���یانكرد، ب���ه اڵم دواتر له و س���نورانه ی خۆی���ان داعش خۆڵی له سه ر شه قامه كان ڕشت تا پێشمه رگه

هێرشیان بۆ نه كات".چون���ی پێش���مه رگه ب���ۆ كۆبان���ی به بۆچونی ئه و سه رۆك حزبه بڕیارێكی مێژویی په رله مان و س���ه رۆكی هه رێم بو به وه ی یه كه م جاره هێزی پێش���مه رگه به فه رمیی س���نوری س���ێ واڵت ببڕێ و

به درێژای���ی 280 كلیۆمه ت���ر به خاك���ی یارمه تیدان���ی ب���ۆ ب���ڕوا توركی���ادا پارچه یه كی تری كوردستان، به اڵم ئه و ده ش���ڵێت كه "بڕیاره كه ی په رله مان بۆ كه ركوك بۆ پێش���مه رگه ره وانه كردنی

كه مێك په له په لی پێوه دیاربو".

پالن هه یه بۆ ئازادكردنی سه رجه م ناوچه كان

ه���ه ر س���ه باره ت به به ره كانی ش���ه ڕ ئه مینداریی گشتیی هێزی پێشمه رگه ی كوردستان جه بار یاوه ر له لێدوانێكیدا بۆ

ئاوێنه ئاماژه به وه ده كات كه له ئێستادا له هه مو به ره كانی ش���ه ڕ له سنوره كانی ه���ه زار و50 كلیۆمه تر به درێژایی هه رێم رۆژانه شه ڕ و پێكادان له گه ڵ چه كدارانی داعش هه یه ، ناوب���راو جه خت له وه ش ده كاته وه كه ئه وان به پێی پالنی تایبه تی خۆیان به رده وام ده بن له هێرشبردن تا ته واوی ناوچه كانی هه رێم ئازا ده كه ن، پێش���مه رگه ش گ���ه وره ی كاری دوای ئازادكردن���ی ناحیه كی گ���ه وره ی وه ك زومار بوه و به نزیكه ی 15گونده وه . ئه و وتیش���ی "پالنمان هه یه بۆ ئازادكردنی جه له وال و سه عدیه و مه نده لی و شه نگال و هه مو ئه و ناوچان���ه ی تریش كه له ژێر

ده سه اڵتی چه كدارانی داعشن".

هاوكاریی ئازادكردنی شاری موسڵیش ده كه ن

ئه مینداری گشتیی هێزی پێشمه رگه ی كوردس���تان به ته نها باس له ئازادكردنی ناوچه كانی هه رێ���م ناكات، به ڵكو هێما ب���ه وه ش ده كات، كه ده بن���ه هاوكاری حكومه ت���ی ناوه ندیی ب���ۆ ئازادكردنی شاری موس���ڵیش، چونكه وه ك خۆی ده ڵێ���ت "هه تا یه ك داع���ش له عێراقدا به هه ڕه ش���ه ی ده زانین ئێم���ه بمێنێ ، له سه ر هه رێمی كوردستان". سه باره ت حكومه تی ئ���ه وان و نێوان به هاوكاریی عێراقیش، ئه و تا راده یه ك رازیه ، به اڵم له ئاس���تی "هاوكاریه كه یان ده ش���ڵێت پێویستدا نیه ، چونكه ئێمه پێویستمان هه یه ، زیات���ر ته قه مه نیی به بودج���ه و جگه له وه ی ئێمه ئێس���تا یه ك دوژمنی هاوبه شمان هه یه كه داعشه ، هاوكات تا

ئێستاش هه رێمێكین له عێراق".

ئا: هاوكار حسێن

ئه نجومه نی ناوه ندی یه كێتیی ، كه وه ك په رله مانێكی حزبیی له الیه ن یه كێتیه وه ناوده برێت، گوزارشت

له روی راسته قینه ی یه كێتیی ده كات له پرسه هه ستیاره كاندا و به تایبه ت

له په یوه ندیی له گه ڵ پارتی دیموكراتی كوردستاندا، وه ك ئه ندامێكی ئه و

ئه نجومه نه ش ده ڵێت، "به شی زۆریشی باڵه توندڕه وه كه ی یه كێتیی

به ر ئه م ئۆرگانه كه وتوه ".

حزبی���ه وه ، په یك���ه ره ی ل���ه ڕوی ئه نجومه نی ئه نجومه نی سه ركردایه تی و ناوه ن���د، دو ڕوی ئ���ه و دراوه ن ك���ه یه كێتی���ی نیش���تیمانیی كوردس���تان یه كه م ئه وه ی هه رچه نده پێكده هێنن، راس���ته قینه ی له بۆچونی گوزارش���ت ئ���ه و حزبه ته مه ن 39 س���اڵه ده كات، ئه نجومه نی واقع���دا له ب���اری ب���ه اڵم ناوه ن���د بڵندگ���ۆی راس���ته قینه ی ئه و ش���ێوه پێكهاته ی���ه كه له س���ه ره تاوه چونكه دروس���تبوه . ل���ێ یه كێتی���ی ئ���ه وه ی له راگه یه نراوه كانی ئه نجومه نی ب���اس ده كرێ���ت، ده قاوده ق ناوه نددا ئه و بیركردنه وه و س���ایكۆلۆژیه ته یه كه ئه ندامان���ی ئه و حزب���ه ی تێدا ده ژیت، به تایب���ه ت له په یوه ندییان���دا له گ���ه ڵ

پارتی . ئ���ه وه ی ك���ه یه كێتی���ی له ئاس���تی به رامبه ر س���ه ركردایه تیدا ئه نجومه نی پارت���ی ، به تایبه ت���ی نه یاره كان���ی ، نایه وێ���ت بیڵێ���ت، ب���ۆ ئه نجومه ن���ی ت���ه واوی بكات. ناوه ندی جێده هێڵێت له س���ه ر ئه و پرس���انه ش كه یه كێتیی له گش���ت ئاس���ته كاندا نیگه رانه لێی ، ب���ه اڵم "هاوپه یمانێتیی س���تراتیژیی " و ده ستی ده م و بنكه فراوان" "حكومه تی به ستوه ، ئه نجومه نی ناوه ند لێی دێته

ده نگ. نزیكتری���ن نمون���ه ی ئ���ه م ج���ۆره مامه ڵه ی���ه ی یه كێتیی له گ���ه ڵ پارتی ، دانیشتنی ژماره 62ی ئه نجومه نی ناوه ند بو ل���ه ڕۆژی 25ی مانگی رابردودا، كه نوێنه رو ژماره یه ك به میوانداریی تێیدا كه سایه تی ئێزدیی، پرسی "نه گه یشتنی به هێزه كان���ی ته قه مه نی���ی چ���ه ك و پاراستنی شنگال"ی تاوتوێكردو دواتر یه كێتیی نیگه رانیی له ڕاگه یه نراوێك���دا له به رامبه ر ئه و دۆخه راگه یاندو پارتی به وه تۆمه تباركرد كه ده س���ت به سه ر كۆمه ك و هاوكارییه كانی ئه و ناوچه یه دا

ده گرێت.

عه تا س���ه راوی ئه ندامی ئه نجومه نی ناوه ن���دی یه كێتیی ، دان به وه دا ده نێت له كاری زۆرجار ئه نجومه نه كه ی���ان كه خۆی الده دات و ده ڵێت، "ئێمه له ئیشی خۆم���ان الده ده ی���ن و هه ندێ���ك ئیش ده كه ی���ن كه هی ئێمه نیه ". ئه و نمونه ب���ه و كارانه ده هێنێته وه كه له بنه ڕه تدا كاری ئه نجومه ن���ی ناوه ن���د نیه ، به اڵم ده یكات وه ك "ده ركردنی به یاننامه كه

ئیشی ئێمه نیه ". زۆر له چاودێ���ران تێبینی���ی ئه وه یان كردوه كه دوای هه ر به یاننامه یه كیش كه له م ئه نجومه نه وه ده رده چێت و هێرشی بۆ س���ه ر پارتی تێدا بێ���ت، یه كێتیی هه میش���ه به بێ ده نگیی ده مێنێته وه و چاوه ڕێ���ی په رچه ك���رداری به رامب���ه ر ده كات، ئه گه ر په رچه كرداره كه توندبو، ده كات به وه ئاماژه به رونكردنه وه یه ك كه "ئه وه بۆچونی ره س���میی یه كێتیی نیه "، ئه گه رنا ئه وا چاوی لێده پۆشێت، پارتیش به رامبه ر ئه م گه مه یه ، هه میشه راگه یانراوه كانی له بایه خی هه وڵده دات كه مبكات���ه وه و ناوه ن���د ئه نجومه ن���ی "به بۆچونی شه خس���یی سكرتێره كه ی "

وه سفی ده كات.

سه راوی له مباره یه وه ده ڵێت، "ئه وه ی هه یه بریتیه له بۆچونی جیاواز له نێوان دو ئۆرگاندا )ئه نجومه نی سه ركردایه تی و هه ندێك ك���ه ناوه ن���د( ئه نجومه ن���ی تێكه ڵی���ی له ئیش���ه كانماندا دروس���ت ده بێت. ره نگه پارتیش وا پێیخۆشبێت كه وه ك حزبه كه ی خۆیان له س���ه ر تا ئه گه ر سه ركردایه تیه كه یان چی خوار، ویست، تا خواره وه بنكه و كادیره كانیان وابێت، براده ران���ی پارتی تێناگه ن كه یه كێتیی له بنه ڕه ته وه هه روا دروستبوه و هه میشه ڕای جیاوازی تێدا بوه ، عادل م���وراد ڕای تایبه ت���ی خ���ۆی هه یه ، به اڵم له به یاننامه كان���دا ڕای ئه ندامانی ئه نجومه نی تێدایه نه ك به ته نیا ئه و".

جۆاڵ، عه لی چێن���ه ر له هه مانكاتدا، جێگری سكرتێری ئه نجومه نی ناوه ندی یه كێتیی ره تیكرده وه به ته نها گوزارشت بێ���ت له بۆچونی تایبه تی س���كرتێری ئه نجوم���ه ن، "هه ر به الغێ���ك له الیه ن ده رده چێت ناوه ن���ده وه ئه نجومه ن���ی له الی���ه ن لیژنه یه كه وه ئاماده ده كرێت و پاش���ان له ن���او ئه نجومه ن���دا به ده نگ په سه ند ده كرێت ئینجا باڵوده كرێته وه . له گه ڵ په یوه ندییه كانیان له ب���اره ی

پارت���ی و تۆمه تباركردنیان له الیه ن ئه و له بۆچونی حزبه وه به وه ی گوزارش���ت ناكه ن، یه كێتیی هه مو راس���ته قینه ی س���ه راوی ده ڵێت، "من كاتێك ببینم،

له الیه ن به رژه وه ندییه كان���ی یه كێت���ی پارتی���ه وه له به رچاوناگیرێ���ت، ناتوانم لێی بێده نگبم، پارتی پێی ناخۆشه با

بچێت ئاوی سارد بخواته وه ". به پێی په ی���ڕه وی ناوخۆی یه كێتیی و ناوه ن���د ئه نجومه ن���ی ،39 م���اده ی پێكدێ���ت له )101( ئه ندام ، كه )81( ئه ندامی���ان به هه ڵبژاردن ده بێت و )20( ئه ندامیان له الیه ن سكرتێری گشتییه وه ئه ركه كانی له گرنگترین ده كرێن دیاری هه ڵس���وڕانی له چاودێریكردنی بریتیه ئه ندامانی ئۆرگان���ه كان و ئیش���وكاری حزب و لێپرس���راوانی ه���ه ر ئۆرگانێك و لیستی په سه ندكردنی لێپێچینه وه یان، پاڵێ���وراوان بۆ هه ڵبژاردن���ه كان، واته كاره س���ه ره كیه كه ی هه ڵس���ه نگاندن و

به دواداچون و لێپرسینه وه یه . دروستبونی ئه نجومه نی ناوه ند، ته نیا 11 مانگ دوای ئه و دوكه رتبونه گه وره یه بو كه له ناو یه كێتییدا رویداو بزوتنه وه ی وایكرد ئه مه ش لێهاته ده ره وه ، گۆڕانی یه كێتی���ی میكانیزمێ���ك بدۆزێته وه بۆ به رگرت���ن به و لێش���اوی كادرانه ی كه ئه وكات په یتا په یت���ا ده چونه ناو ئه و بزوتن���ه وه نوێی���ه وه ، بۆی���ه یه كێتیی

بیرۆكه ی ئه م ئه نجومه نه ی ئاكتیڤكردو ژماره یه ك���ی زۆر له ناڕازیی و توڕه كانی ناوخۆی خس���ته ناو چوارچێوه ی ئه و ئۆرگانه نوێیه وه ، كه به ش���ێكی زۆریان له وانه ب���ون ك���ه به باڵ���ی "هه ڵۆكان" یاخود "تون���دڕه وه كان"ی ناو یه كێتیی

ناسرابون.راس���تیه ئ���ه م س���ه راوی عه ت���ا ناش���ارێته وه و ئه و بۆچونه ش به راست وه سفده كات و ده ڵێت، "به خۆشحاڵیه وه ده گه ڕێته وه ئ���ه وه ش راس���ته ، ئه وه بۆ ئ���ه وه ی ئه نجوم���ه ن له هه مو چین و توێ���ژه كان له خۆی ده گرێت، به ش���ی زۆریش���ی باڵه توندڕه وه كه ی یه كێتیی

به ر ئه م ئۆرگانه كه وتوه ". ناوب���راو ئ���ه وه ش ئاش���كرا ده كات كه كێبڕكێ له نێوان ئ���ه و ئه نجومه نی ناوه ندو سه ركردایه تیدا هه یه و له غیابی تاڵه بانییدا هه س���تده كرێت ئه نجومه نی ناوه ن���د كاره كانی سس���ت بوه ، "زیاتر مام ج���ه الل راس���ته وخۆ ئاراس���ته ی ده كردین و رێنمایی پێده داین، له غیابی ئ���ه و هه ندێ���ك سس���تیی له كاره كانی

ئێمه دا دروستبو". به اڵم چێنه ر عه لی جۆاڵ ره تیده كاته وه باڵی توندڕه و به س���ه ر ئه نجومه نه كه دا زاڵبێ���ت و ده ڵێ���ت، "تێكه ڵه یه كی زۆر گونج���اوه ، چونكه هه ر له گه نجانه وه تا سیاسیه كه سه سه ربازییه كان و كه سه به ئه زمونه كان و ژنان و رۆژنامه نوس���انی

تێدایه ، كه سی توندڕه وی تێدا نیه ".عه ونی ، عه لی خۆیش���یه وه له الیه ن پارت���ی س���ه ركردایه تی ئه ندام���ی به ئاوێنه ی كوردس���تان، دیموكرات���ی راگه یاند، "ل���ه روی تیۆرییه وه و ئه وه ی له په یڕه وی ناوخ���ۆی یه كێتیدا هاتوه ، ئه رك���ی ئه نجومه نی ناوه ن���د ئه وه نیه كه ئێستا ده یكات و هێرش بكاته سه ر پارتی ، به اڵم چه ندینجار ئه مه رویداوه و براده ران���ی خۆیش���یان ئیحراجكردوه ، بۆی���ه ده بو زیاتر س���ه رقاڵی ئیش���ی

ناوخۆیی حزبی خۆیان بونایه ".ئ���ه و ده ڵێت، "زۆرجار ئه و بۆچونه ی له مه كته ب���ی سیاس���یی یه كێتیی���ه وه ل���ه وه ی جی���اوازه ده رده چێ���ت، له ئه نجومه ن���ی ناوه ن���د ده رده چێ���ت، بۆیه كه ش���ی سیاسیی گشتیان خۆش هێوركردنه وه یان خزمه ت���ی نه كردوه و نه كردوه ، زۆرجار توندكردنی هێرش���ی ده س���تیپێكردوه ، له وێوه راگه یان���دن ئه نجومه ن���ی س���ه رۆكی به تایبه ت���ی ناوه ند كه زو زو ش���ت ده ڵێت و كێشه

دروستده كات".

3(451( سێشه ممه ‌2014/11/4هه‌نوکه

شه‌ڕی‌کۆبانی‌سه‌رنجی‌میدیاکانی‌له‌سه‌ر‌به‌ره‌کانی‌شه‌ڕ‌له‌هه‌رێم‌دورخسته‌وه‌

ئه‌نجومه‌نی‌‌ناوه‌ند،‌روه‌‌راسته‌قینه‌كه‌ی‌‌یه‌كێتیی‌‌به‌رامبه‌ر‌پارتی‌

زۆرجار توندكردنی هێرشی راگه یاندن

له وێوه ده ستیپێكردوه به تایبه تی سه رۆكی

ئه نجومه نی ناوه ند كه زو زو شت ده ڵێت و كێشه دروستده كات

ره نگه راگه یاندنه كانیش

ماندوبوبن له گواستنه وه ی ئه و

هه مو هه وااڵنه و به رپرسانی

پێشمه رگه ش باسی هه مو شتێك ناكه ن

ئه نجومه نی ناوه ندی یه كێتیی

هێزی پێشمه رگه ی کوردستان

هەنوکە(451( سێشه ممه 42014/11/4

پۆسته‌كانی‌كوردستان‌دابه‌ش‌ده‌كرێنالیه‌نه‌كان‌پشكی‌خۆیان‌له‌پارتی‌و‌یه‌كێتی‌ده‌ستێنن

ئا: محه مه د ره ئوف

له دوای هه ڵبژاردنی یه كه م خولی په رله مانی كوردستان له ساڵی

1992و پێكهێنانی حكومه تی هه رێمی كوردستان، ته واوی پۆسته كانی

هه رێمی كوردستان له نێوان یه كێتی و پارتیدا دابه شكراون و تا ئه مڕۆش زۆرترین پۆسته كانی كوردستان

له ده ستی ئه و دو حزبه دان، به جۆرێك له پارێزگای هه ولێرو دهۆك به ڕێژه ی زیاتر )%98(

ی پۆسته كان له ده ستی پارتیدایه و له پارێزگای سلێمانی و هه ڵه بجه ش له )95%(ی له ده ستی یه كێتیدایه ،

سه ره ڕای گۆڕانی نه خشه ی سیاسی هێزه كان به تایبه تیش له دوای

هه ڵبژاردنی 2009/7/25ه وه ، به اڵم هیچ گۆڕانكاریه ك له پۆسته كاندا

نه كراوه ، به تایبه تیش پۆستی به ڕێوه به ره گشتیه كان و قایمقام و

به ڕێوه به ری ناحیه كان، به اڵم له دوای به شداریكردنی ته واوی هێزه

سیاسیه كان له حكومه تی هه رێمی كوردستان، له ئێستادا هێزه كان داوای

پشكی خۆیان ده كه ن له ته واوی داموده زگاو به ڕێوه به رایه تیه كانی

هه رێمی كوردستاندا، ئه ویش له سه ر بنه مای ڕێژه ی ئه و ده نگانه ی كه له دوایین هه ڵبژاردنی ئه نجومه نی پارێزگاكانی هه رێمی كوردستاندا

هاتوه .

پارێزگای سلێمانیبه ئیداره ی س���لێمانی له پارێ���زگای گه رمیان و ڕاپه رینه وه ، جگه له پارێزگای هه ڵه بج���ه ، له به رزترین پۆس���ته وه كه له ی���ه ك له پارێ���زگارو دو به رپرس���ی ئی���داره و )14 قایمقام( )58 ناحیه ( و (68 ش���اره وانی( پێكهاتوه ، هاوكات پارێ���زگای هه ڵه بج���ه ش ك���ه له یه ك

پارێزگا و )4 ناحیه ( و )5 ش���اره وانی( پێكهات���وه ، واتا له س���نوری پارێزگای دو پۆس���تی هه ڵه بج���ه س���لێمانی و پارێزگا و دو ئیداره و )15 قه زا( و )62 ناحیه ( و )73 ش���اره وانی(، پارێزگاری ئیداره ی هه ردو به رپرس���ی سلێمانی و ڕاپه ری���ن و گه رمی���ان و س���ه رجه م 15 قایمقامه كه و 62 به ڕێوه به ری ناحیه كه و 73 شاره وانیه كه سه رجه میان یه كێتین جگه له قایمقامی شاره زورو به ڕێوه به ری سێ شاره وانی ئه وانیش شاره وانیه كانی سه یدسادق(ن، خورماڵ، )س���یروان، واتا له كۆی )174( پۆس���تی بااڵ ته نها

س���ێ پۆس���تیان یه كێتیی نین واتا ) 98%(ی پۆس���ته ب���ااڵكان یه كێتیین و نزیكه ی ) 2%(ی به ده ست الیه نه كانی تره وه ن، ئه م ڕێژه یه بۆ پۆس���ته كانی دیك���ه ش هه روا كه له ك���ۆی )7740( نزیك���ه ی )95%(ی دیك���ه پۆس���تی له ده ستی یه كێتییدایه و )5%( له ده ستی

الیه نه كانی تردایه .له دیارترین پۆسته بااڵكانی پارێزگای س���لێمانی، پارێ���زگا، قائیمقامیه ت���ی س���ه رۆكایه تی س���لێمانی، ناوه ن���دی ش���اره وانی س���لێمانی، به ڕێوه ب���ه ری به ڕێوه ب���ه ری هاتوچ���ۆ، پۆلیس���ی پۆلیس���ی شارس���تانی، به ڕێوه ب���ه ری به ڕێوه به ری س���لێمانی، ئاساییش���ی گشتی په روه رده ی س���لێمانی، له گه ڵ )به ڕێوه به ری پ���ه روه رده ی رۆژهه اڵت و رۆژئ���اوا( به ڕێوه ب���ه ری رۆش���نبیریی گش���تیی به ڕێوه ب���ه ری س���لێمانی، كتێبخانه ، به ڕێوه به ری گشتیی كاره با، به ڕێوه به ری گش���تیی ئاوه دانكردنه وه ، به ڕێوه ب���ه ری پاس���پۆرتی س���لێمانی، سلێمانی، ته ندروس���تیی به ڕێوه به ری سه رۆكی زانكۆی سلێمانی، به ڕێوه به ری س���لێمانی، دادگای ره گه زنام���ه ، به ڕێوه ب���ه ری بانك���ه كان، به ڕێوه به ری ئاوی سلێمانی، سه رجه م وه زاره ته كان به ڕێوه به ری گشتییان له سلێمانی هه یه ، له پارێ���زگای س���لێمانی به پێی ئاماری 2013، )2333( به ڕێوه به ری قوتابخانه

هه ن.به ڕێوه به رایه تیه كدا له ه���ه ر هاوكات سه دان پۆستی دیكه هه ن، له كارگێڕیی و ئیداریی و به ڕێوه به ری به شه كان، ئه گه ر زانكۆی س���لێمانی به نمون���ه وه ربگرین كه پێكدێت له نزیكه ی )200( پۆس���ت به ته واوی س���ه رۆكی به ش و راگرایه تی و به رپرسی به شه كانه وه ، هاوكات سه رجه م قه زاكانی سه ر به پارێزگای سلێمانی كه ژماره ی���ان )14( قه زایه ، هه ریه كه یان، ش���اره وانی، س���ه رۆكی قایمق���ام،

هاتوچ���ۆ، پۆلیس���ی به ڕێوه ب���ه ری س���ه رۆكی دادگا، به ڕێوه به ری پۆلیسی شارس���تانی، به ڕێوه به ری ئاس���اییش، به ڕێوه به ری پ���ه روه رده ، به ڕێوه به ری ته ندروستیی، به ڕێوه به ری رۆشنبیریی، به ڕێوه به ری كتێبخانه ، سه رۆكی زانكۆ، یان په یمانگا، به ڕێوه به ری ره گه زنامه ، ده یان قوتابخانه ، به ڕێوه به ری سه دان

نه خۆشخانه و بنكه ی ته ندروستیی.ئه گه ر له هه ر قه زایه كدا )20( پۆستی ب���ااڵو له گ���ه ڵ )100( پۆس���تی دیكه ئه ژماربكرێت ئه وا له سه رجه م قه زاكانی پۆس���ت له )1800( زیاتر س���لێمانیدا

له قه زاكاندا هه یه . ب���ۆ نمونه له قه زای هه ڵه بج���ه ك���ه له ئێس���تادا پارێزگایه س���ه رجه م هه ن. به ڕێوه به رێتی )40)س���لێمانی و پارێ���زگای ناحیه كان���ی هه ڵه بجه كه ژماره یان )62( ناحیه یه ،

(1860( پۆست هه ن.به وپێیه ش له هه ڵبژاردنی ئه نجومه نی پارێزگاكان���دا بزوتنه وه ی گ���ۆڕان كه هیچ پۆس���تێكی له ده ستدا نیه )%40(ی ده نگه كان و یه كێتیی )35%( و پارتی كۆم���ه ڵ )7%( و یه كگرت���و (10%(و (6%( و الیه نه كان���ی تری���ش )4%(ی ده نگه كانی���ان به ده س���تهێناوه ، ئه گه ر پۆس���ته كان به پێی ده نگ���ی هێزه كان داب���ه ش بكرێ���ن، بزوتن���ه وه ی گۆڕان پارێ���زگای پۆس���ته كانی ی )%40)سلێمانی به رده كه وێت كه )6 قایمقام( و (23 به ڕێوه به ری ناحیه ( له كۆی )58( ناحیه بێ چ���وار ناحیه كه ی پارێزگای

هه ڵه بج���ه ، ل���ه )1020( به ڕێوه ب���ه ری )408( به ڕێوه به رایه ت���ی گش���تیی و به ڕێوه به ری گشتیی و به ڕێوه به رو له كۆی (2333( به ڕێوه به ری قوتابخانه )933( به رده كه وێت، قوتابخانه ی به ڕێوه به ری ه���اوكات له نزیكه ی )8760( پۆس���ت له پارێزگای له )3500( پۆس���تی زیاتر به رده كه وێت، هه ڵه بج���ه س���لێمانی و

هه روه ها یه كێتیی كه ئێس���تا زۆرینه ی پۆس���ته كانی به ده س���ته وه یه و )%35(ی ده نگه كان���ی هه ی���ه )5( پۆس���تی قایمق���ام و )20( پۆس���تی به ڕێوه به ری ناحی���ه ی به رده كه وێت، پارتی نزیكه ی (2 قایمقام( و )6 به ڕێوه به ری ناحیه ( و له كۆی پۆس���ته كانی سلێمانی )876( پۆس���تی به رده كه وێ���ت، یه كگرت���وی ده نگه كانی رێژه ی به پێی ئیس���امیی (1 قایمقام( و )4 به ڕێوه به ری ناحیه ( و به رده كه وێت و پۆستی له )613( زیاتر كۆمه ڵ���ی ئیس���امییش پۆس���تی )1 قایمقام( و )4 به ڕێوه به ری ناحیه ( و )

525( پۆستی دیكه ی به رده كه وێت.

پۆسته كانی پارێزگای هه ولێر سه باره ت به پۆس���ته كانی پارێزگای هه ولێ���ر له دوای ش���ه ڕی ناوخۆو 31ی ئابه وه به ته واوی پۆسته كانی پارێزگای هه ولێر كه وتنه ده ستی پارتی دیموكراتی كوردستان، پارێزگای هه ولێر كه له )10 قه زا( و )34 ناحیه ( پێكهاتوه ، له گه ڵ (84 به ڕێوه به رو به ڕێوه به ری گشتیی( له پارێزگای هه ولێر سه رجه می قایمقام و سه رۆكی شاره وانی و به ڕێوه به ری ناحیه و به ڕێوه به ره كان سه ر به پارتی دیموكراتی كوردستانن جگه له پۆسته كانی سنوری ق���ه زای كۆیه ك���ه یه كێتیین، هه روه ها زیاتر له )2 هه زار و 140( قوتابخانه هه ن جگه له قوتابخانه كانی سه ر به پارێزگای به ڕێوه به رێتیه كان ت���ه واوی هه ولێ���ر له ده ستی پارتیدان له پارێزگای هه ولێر

كه زیاتر له )7 هه زار و 500( پۆس���تی له پۆس���ته كانی جگ���ه له خۆگرت���وه ، قه زای كۆیه كه یه كێتیین س���ه رجه می پۆس���تیه وه به بچوكترین پۆس���ته كان پارتی���ن و له الیه ن پارت���ی دیموكراتی كوردس���تانه وه دان���راون، واتا له كۆی 10 ق���ه زا 9 ق���ه زای پارتی���ه و قه زای كۆیه یه كێتیه ، واتا )90%(ی پۆس���تی )10%(ش پارتین و الی قایمقام���ه كان الی یه كێتیی���ن، له ك���ۆی )34( ناحیه (5 ناحی���ه (ی س���ه ر به ق���ه زای كۆیه به ڕێوه به ری یه كێتیین، واتا )82%(ی )18%(ی پارتی���ن و ناحیه كان���ی له پارێزگای به وپێی���ه ش یه كێتیی���ن و هه ولێر )100%(ی پۆس���ته كان له الیه ن

پارتی و یه كێتییه وه دانراون.پۆس���ته كانی دابه ش���كردنی ئه گه ر پارێ���زگای هه ولێ���ر به پێ���ی ئه نجامی ده نگه كان���ی هه ڵبژاردن���ی ئه نجومه نی پارێ���زگاكان ك���ه ل���ه 30ی نیس���انی 2014 به ڕێوه چ���و ئه ژمار بكرێت، ئه وا پارت���ی )48%(ی ده نگه كانی هێناوه و قایمقام���ی( ته نه���ا )5 به وپێی���ه ش به رده كه وێ���ت له ك���ۆی 10 قایمقام كه له ئێستادا )9 قایمقام(ی به رده كه وێت، به ڕێوه ب���ه ری 34 به ك���ۆی ه���اوكات ناحی���ه )16 به ڕێوه ب���ه ر(ی ناحیه یان له ئێس���تادا له كاتێكدا به رده كه وێ���ت، پۆس���تی )29( به ڕێوه ب���ه ری ناحیه ی به ده س���ته وه یه ، هه ولێری پارێ���زگای له پۆس���تی به ڕێوه به ره گشتیه كانیشدا )40( به ڕێوه به رایه تی���ه )84( ك���ه

پۆستی به رده كه وێت.نیش���تیمانیی یه كێتی���ی ه���اوكات )21%(ی له هه ولێ���ر كه كوردس���تان ده نگه كانی به ده س���تهێناوه ، پۆس���تی

به رده كه وێ���ت، قایمقام(ی���ان 2)هه روه ه���ا )7( به ڕێوه به ری ناحییه یان به رده كه وێ���ت، له گه ڵ )18( پۆس���تی به ڕێوه به ری گش���تیی و به ڕێوه به رایه تی له گ���ه ڵ پۆس���تی )450( به ڕێوه به ری هه رچی به رده كه وێ���ت، قوتابخان���ه ی بزوتنه وه ی گۆڕانه كه هیچ پۆس���تێكی ئ���ه و پارێزگای���ه ی به ده س���ته وه نیه و (14%(ی ده نگی پارێ���زگای هه ولێری به ده س���تهێناوه ، به وپێیه ش له كۆی 10 قایمق���ام )1( قایمقامی به رده كه وێت، له گه ڵ )5( به ڕێوه به ری ناحیه و )12( به ڕێوه ب���ه رو به ڕێوه ب���ه ری گش���تیی و (300( به ڕێوه ب���ه ری قوتابخانه و ده یان

پۆستی دیكه .كۆمه ڵی ئیس���امییش كه له ) %8(

ی ده نگ���ی ئه و پارێزگایه ی هه یه ، )1( پۆس���تی قایمق���ام و )3( به ڕێوه به ری ناحی���ه و )8( به ڕێوه به رو به ڕێوه به ری گش���تیی و ده یان پۆس���تی دیكه ی له و پارێزگای���ه به رده كه وێ���ت، یه كگرتوی ئیسامیی كوردس���تانیش كه )6%(ی ده نگی ئه و پارێزگایه ی هه یه پۆستێكی قایمق���ام و )2( پۆس���تی به ڕێوه به ری ناحیه و )6( پۆس���تی به ڕێوه به رایه تی به رده كه وێت له گه ڵ )130( به ڕێوه به ری

قوتابخانه .

پارێزگای دهۆكس���ه باره ت به پارێ���زگای دهۆك كه له ئێس���تادا ته واوی پۆس���ته كانی ئه و دیموكراتی پارتی له ده ستی پارێزگایه كوردس���تاندایه كه له پارێ���زگارو )7( قه زا پێكهاتوه له گ���ه ڵ )24( ناحیه و به ڕێوه به ری به ڕێوه به رو له )50( زیاتر گش���تیی له و پارێزگای���ه هه یه و )100( پۆستی بااڵی دیكه ش له و پارێزگایه دا

هه ن.ب���ه و پێی���ه ش ئه گه ر پۆس���ته كانی پارێ���زگای ده���ۆك به پێ���ی ڕێ���ژه ی ده نگه كانی هه ڵبژاردن دابه ش بكرێن ئه وا پارتی دیموكراتی كوردس���تان )%71(ی ده نگ���ی ئه و پارێزگای���ه ی هێناوه و به و پێیه ش له كۆی )7( قه زا پۆس���تی (5( قایمق���ام و له ك���ۆی )24( ناحیه پۆس���تی )17( به ڕێوه ب���ه ری ناحیه ی به رده كه وی���ت، ه���اوكات یه كگرت���وی ئیس���امیی كوردس���تان كه )13%(ی ده نگی ئه و پارێزگایه ی هه یه پۆس���تی (1( قایمقامی به رده كه وێت له گه ڵ )3( به ڕێوه ب���ه ری ناحیه و ده یان پۆس���تی دیكه ، هه رچی یه كێتیی نیش���تیمانیی كوردس���تانه ك���ه )8%(ی ده نگی ئه و پارێزگایه ی هه یه پۆس���تێكی قایمقام و (2( به ڕێوه به ری ناحیه ی به رده كه وێت له گه ڵ ژماره یه ك به ڕێوه به ری گشتیی، بزوتن���ه وه ی گۆڕانی���ش ك���ه له )%5(ی ده نگ���ی ئ���ه و پارێزگایه ی هه یه )1 به ڕێوه به ری ناحیه ( و )3( به ڕێوه به ری گشتیی و به ڕێوه به رایه تی به رده كه وێت، ب���ه اڵم ته واوی پۆس���ته كانی پارێزگای پارت���ی له الی���ه ن ده���ۆك )100%(ی

دیموكراتی كوردستانه وه قۆرغكراوه .س���ه باره ت به پۆس���ته كانی دیكه ش له سه ر ئاس���تی هه رێمی كوردستان كه گش���تیی به ڕێوه به ری له )215( زیاتر وه زاره ته كان هه ن و له ئێس���تادا )114( به ڕێوه ب���ه ری س���ه ر به پارتیه و )93( یان س���ه ر به یه كێتیه و )8(یان س���ه ر

به الیه نه كانی دیكه یه ،له و رێژه یه له سه ر ئاستی هه رێم پارتی ده بێت به پێی ڕێژه ی خۆی كه )%38(

ه ده بێ���ت ته نه���ا )81( به ڕێوه به ری گش���تیی هه بێت و گۆڕان كه )24%(ی ده نگه كان���ی هه یه و هیچ به ڕێوه به رێكی به ڕێوه ب���ه ری )57( نی���ه گش���تیی گش���تیی به رده كه وێت و یه كێتیی )39( به ڕێوه به ری گش���تیی و یه كگرتو )22( به ڕێوه به ری گشتیی و كۆمه ڵیش )13( به ڕێوه ب���ه ری گش���تیی و الیه نه كان���ی تری���ش )10( به ڕێوه به ری گش���تییان به پۆس���تی س���ه باره ت به رده كه وێت، دامه زاراوه كانی ده س���ته و راوێ���ژكار و دیكه ش هه ر یه كێك له حزبه كانی دیكه ده یان پۆس���تی دیكه یان به رده كه وێت كه له ئێستادا له نێوان یه كێتیی و پارتیدا

دابه شكراون.

له سنوری پارێزگای سلێمانی و هه ڵه بجه پۆستی دو پارێزگا و دو ئیداره و )15 قه زا( و )62 ناحیه ( و )73 شاره وانی(، پارێزگاری

سلێمانی و به رپرسی هه ردو ئیداره ی ڕاپه رین و گه رمیان و سه رجه م 15 قایمقامه كه و 62 به ڕێوه به ری ناحیه كه و 73 شاره وانیه كه یه كێتین

جگه له قایمقامی شاره زورو به ڕێوه به ری سێ شاره وانی

پارێزگای هه ولێر كه له )10 قه زا( و )34 ناحیه ( پێكهاتوه ، له گه ڵ )84 به ڕێوه به رو به ڕێوه به ری گشتیی( له پارێزگای هه ولێر سه رجه می قایمقام و سه رۆكی شاره وانی و به ڕێوه به ری ناحیه و به ڕێوه به ره كان سه ر به پارتی

دیموكراتی كوردستانن جگه له پۆسته كانی سنوری قه زای كۆیه كه یه كێتیین

5(451( سێشه ممه 2014/11/4په‌رله‌مان

په رله مان به ئۆپۆزیسیۆنه وه چاالكتر بوبه راوردێك له نێوان په رله مانی ئێستاو پێشو له دیدی سێ په رله مانتاره وه

ئایا‌په‌رله‌مانتاران‌پابه‌ندن‌به‌بڕیاری‌‌فراكسیۆنه‌كانیانه‌وه‌؟

"گرنگ فراكسیۆنه كه م نیه ، گرنگ خۆمم"

ئا: هانا چۆمانی

له خولی ڕابردوی په رله مانی كوردستاندا، سێ الیه ن كه ئێستا له حكومه تدان ئۆپۆزیسۆن بون، ئه وه شی به ڕێوه چونی كاره كانی

په رله مانی كوردستانی قورستركردبو، ئایا په رله مان له م خوله یدا كاراتره

یان له خولی رابردویدا؟ سێ په رله مانتاری ئه ندام له هه ردو خوله كه ، له وه اڵمی ئه م پرسیاره دا راو بۆچونیان

جیاوازه .

عه ب���دواڵ مه حمود ئه ندام���ی خولی په رله مان���ی خول���ه ی ئ���ه م پێش���و سۆشیالیست له فراكسیۆنی كوردستان ئام���اژه به وه ده كات ك���ه هه لومه رجی گشتیی كوردستان له م خوله دا به راورد به خولی رابردو، ل���ه دو روه وه گۆڕاوه ، یه كه میان ئه وه ی ك���ه جه نگ به رۆكی به هه رێم گرتوه و دوه میش���یان نه مانی ئۆپۆزیس���ۆن و پێكهێنان���ی حكومه تی بنكه فراوان، ئ���ه و به ئاوێنه ی راگه یاند "له به ر ئه و دو ه���ۆكاره به راوردكردنی كار و چاالكیه كان���ی خولی ڕابردو، به م خوله ی ئێس���تا كارێكی ئاس���ان نییه و حوكمدانێ���ك بتوانرێ����ت زه حمه ت���ه له وباره ی���ه وه بدرێ���ت له س���ه ر ئه دای

كاره كانی دو خولی په رله مان".وتیش���ی "به ه���ۆی ئ���ه وه ی دره نگ كابینه كه پێكهێنرا به هۆی ڕێكنه كه وتنی الیه نه كان، ئه م خوله هێشتا نه كه وتۆته س���ه ر پێگه و ڕێچكه ی خۆی و ئه وه ش هێش���تا ئه دای ئه و خوله ی په رله مانی

به ته واویی دیاریی نه كردوه ".ناوبراو پێیوایه ئه و پرۆژه یاسایانه ی ك���ه له په رله مان ده رده چ���ن و ده نگیان بۆ ده درێ���ت پێوه رن و ئه دای په رله مان ده رده خه ن، چونكه پرۆژه یاس���ا هه یه بۆ ته نیا چینێكی كۆمه ڵگا گرنگه به اڵم یاس���ا هه یه بۆ كۆی گشتیی كۆمه ڵگا گرنگ���ه و ئ���ه وه ش ئه بێت���ه هۆكارێك ب���ۆ ئه وه ی پ���رۆژه یاس���اكه گرنگیی تایبه ت خ���ۆی هه بێت و هه یبه تی خۆی له ن���او خه ڵ���ك دیاری���ی ده كات، ئه و وتی "پێموایه ئێس���تا په رله مان كاری نیه ، جدییش ده كات و ئۆپۆزیسیۆنیش ب���ه اڵم په رله مان له خولی پێش���ودا تا ڕاده یه ك باشتر و كاراتر بو، هه رچه نده كه بودج���ه كێش���ه ی قه یران���ه كان و په كی ده رده خات په رله م���ان گرنگیی ئه م خوله یان خستوه و ئه بێت دوای ئه و سێ ساڵه بڕیاری ته واوی له سه ر بدرێت

كه كامه یان كاراتر بوه ".ب���ه اڵم په رله مانتارێك���ی یه كێت���ی ، س���ه رباری ئ���ه وه ی هاوكۆك���ه له گه ڵ په رله مانتاره ك���ه ی بۆچون���ه ی ئ���ه و سۆسیالیس���ت و فراكس���یۆنه كه ی پێیانوایه ، هه ڵه س���ه نگاندنی ش���تێكی ئاس���ان نیی���ه ، ب���ه اڵم پێیوای���ه ئه م

په رله مانه هیچی نه كردوه .گۆران ئازاد ئه ندامی خولی پێش���وو ئه م خول���ه ی په رله مانی كوردس���تان له فراكسیۆنی سه وز به ئاوێنه ی راگه یاند كه "ره نگه بڕیاردان به و شێوه یه قورس بێت له سه ر په رله مان، چونكه چه ندین سێكته ری هه یه و ئیشی په رله مان سێ شتی گرنگه چاودێرییكردنی حكومه ت و

په سه ندكردنی یاس���او هه ڵسه نگاندنی پرۆژه یاس���اكان و گفتوگۆكردن له سه ر

بودجه ".گ���ۆران ئه وه ی رونك���رده وه كه له م خول���ه دا په رله م���ان هیچ���ی نه كردوه له س���ه ر بودجه ، چونكه نیه ، ئه و وتی "په رله مان ل���ه م خول���ه دا هیچی وای

نه كردوه و كه س���ی بانگهێشت نه كردوه ب���ۆ لێپێچینه وه ، ته نی���ا میوانداریه كی ئاش���تی هه ورامی ك���ردوه و ئه دایه كی ت���ری خراپی ئ���ه م خول���ه ئه وه یه كه پێش���تر له هه مو پرۆژه یاساكان خودی وه زیری تایبه تمه ن���د به و خوله ئاماده ده بو، به اڵم ئیستا هیچ وه زیرێك نایه ت له موناقه ش���ه كردنی قانونه كان و پرۆژه

یاسای گرنگیش په سند نه كراون".ده ركردن���ی "ل���ه ڕوی وتیش���ی یاساكانیش���ه وه هێ���زی ئ���ه م خوله ی له ژم���اره ی كه م���ه و زۆر په رله م���ان په نج���ه كان تێناپه ڕێت، ته نها یه ك دو یاسای گرنگ ده رچون ئه وانیش یاسای كۆمس���یۆن و زمانه فه رمانیه كان بون، ئه گه رن���ا په رله م���ان ش���تێكی گرنگی

نه كردوه ".ناوب���راو جه غت���ی له س���ه ر ئه وه ش ك���رده وه ك���ه ل���ه م خول���ه دا ئه ندام كه من، زۆر پڕۆفیش���ناڵ په رله مان���ی ئیفلیجیی توش���ی په رله مانی ئه وه ش كردوه ، كه له هه ندێك به ش و پسپۆرییدا كه سی ش���یاو نیه ، ئه و وتی "له خولی پێشودا كه س���انی شاره زاو ته كنۆكرات هه ب���ون بۆ نمونه له م خوله ته نیا یه ك دكتۆری نه خۆش���یه كان هه یه ، حاكم و پارێزه ری تێدا نییه ، به اڵم خولی پێشو چه ندین كه س���ایه تی پس���پۆری له پله

بااڵكان تێدا بو".وتیش���ی "له خولی پێشوی په رله مان تێگه یش���تنی نێوان ئه ندام په رله مانان باش���تر بوو زیات���ر یه كتری���ان قبوڵ بو كه چ���ی ل���ه م خوله تاكو ئیس���تا نه خۆش���یی په رله مان ئه ندام چه ندین

هه ڵبژاردنی���ان هه ی���ه و به رین���ه داون و لێكتێگه یشتن له نێوان په رله مانتاران زۆر خراپه له كاتێكدا هه مویان له حكومه تن و

هه مویان له به غدان به یه كه وه ".به پێچه وانه ی گۆران ئازاد كه "خولی پێش���وی په رله م���ان به س���ه ركه وتوتر ده زانێ���ت"، په رله مانتارێك���ی پارت���ی ئه ن���دام له ه���ه ردو خوله ك���ه پێیوایه كاركردن له م خول���ه ی په رله ماندا زۆر ئاسانتره ، هه رچه نده ئه میش هاوكۆكه له س���ه ر ئه وه ی كه په رله مان له خولی

پێشویدا چاالكتر بو.ئامین���ه زك���ری ئه ندام���ی خول���ی كوردستان په رله مانی ئێستای پێشوو له فراكسیۆنی زه رد به ئاوێنه ی راگه یاند به هۆی ئه وه ی هه مو الیه نه كان به شدارن له حكومه ت و كه س ئۆپۆزیس���یۆن نیه ، بۆیه كاركردن له م خوله زۆر ئاس���انه و كێشه ی به رده می زۆر نییه چونكه هه ر ش���تێك یان یاس���ایه ك هه بێت پێشتر له نێ���وان ئه نجامده رێ���ت ڕێككه وت���ن ئه وكات پێشكه ش���ی فراكس���یۆنه كان

په رله مان ده كرێ�ت.ئامین���ه وت���ی "دو خول���ه ئه ندامی په رله مانم، خولی پێش���و كاراتربو له م ل���ه ڕوی په س���ه ندكردنی پرۆژه خوله له ئێستادا كێشه ی یاساوه ، هه رچه نده زۆر ڕوبه روی كوردس���تان بۆته وه به اڵم ئه م خوله ی په رله مان ئه دای كاره كانی الوازه و ب���ۆ چاودێرییكردنی كاره كانی حكومه ت وه ك خولی ڕابردو نه یتوانیوه دیارییكردن���ی ب���ۆ س���ه ركه وتوبێت، یاساكان و په سندكردنیان خولی پێشو

زۆر باشترو چاالكتر بو".

ئا: ه���ان��ا

زۆرجار په رله مانتاران ده نگ بۆ پڕۆژه یاسایه ك ده ده ن بێ ئه وه ی له گه ڵ بۆچونی خۆیاندا بگونجێت،

به اڵم په رله مانتاریش هه ن پێداگریی له سه ر ئه وه ده كه ن كه ده نگ به پڕۆژه یاسایه ك ناده ن ئه گه ر له گه ڵ خودی بیركردنه وه ی خۆیدا یه كنه گرێته وه با

فراكسیۆنه كه شی له گه ڵی بێ�ت.

فه رهاد سه نگاوی ئه ندامی په رله مانی كوردس���تان به ئاوێن���ه ی راگه یاند كه گرنگ نی���ه ، فراكس���یۆنه كه م "گرنگ خۆمم، چونكه م���ن خۆم بڕیارده ده م و خۆم خاوه نی بڕیاری خۆمم، بۆیه هیچ كات ئه وه مه رج نییه كه فراكسیۆنه كه م چی پێ باش بێت منیش هه مان ش���تم پێ ب���اش بێ���ت له به رئ���ه وه ی ئه وان هه مویان وه ك من نین له بیركردنه وه ".

ئه و وتی "من له بڕیارداندا سه ربه خۆم و هیچ كه سێك ناتوانێ�ت زۆرم لێبكات تا بڕیارێك بده م، چونك���ه من فه رهادم و بیركردنه وه شم خۆمه ، بۆیه ده سه اڵت و توان���ای بڕیاردان له ده س���تی خۆمدایه ئه گه ر هه م���و براده رانی فراكس���یۆنی س���ه وز له گه ڵ پڕۆژه یاسایه ك بن یان هه م���و په رله مانی له گ���ه ڵ بێت ئه گه ر بڕوام پێی نه بێت و الم گرنگ نه بێت من

له گه ڵی نابم".وتیشی "هیچ كه سێك ناتوانێ�ت زۆرم لێب���كات، هه مو حكوم���ه ت و په رله مان پێبده ن، بڕیارێك���م ناتوانن هه ڵس���ن چونكه سروشتی من وایه كه هه میشه س���ه ربه خۆبم و خۆم خاوه ن���ی بڕیاری

خۆم بم".له په رله مانتارانی دیك���ه به ش���ێكی گرنگی���ی و هه رچه ن���ده كوردس���تان، بایه خێك���ی زیات���ر ده ده ن به بڕی���اری پێداگریی ب���ه اڵم فراكس���یۆنه كانیان، له س���ه ر گرنگی���ی بۆچون���ی خۆی���ان

ده كه ن.عه ل���ی هال���و ئه ن���دام په رله مان���ی كوردس���تان له فراكسیۆنی زه رد ئاماژه

به وه ده كات كه "هه ر ئه ندام په رله مانێك به ر له هه مو ش���تێك س���ه ر به حزبێكه ، بۆیه ره نگه په یوه ست بێت به و بڕیاره ی پارته كه ی یان فراكسیۆنه كه ی ، چونكه كاتێك ئه و یاسایانه ی ده رده چن ئه بێت ئه و ئه ندام په رله مانه په یوه س���ت بێ�ت پێیه وه ، به اڵم ئه وه ش له هه مو كاتێكدا نا چونكه ناكرێت هه رچی ئه وان وتیان

تۆ ده نگی بۆ بده یت"..ئه و به ئاوێنه ی راگه یاند كه "من هه مو كاتێك په یوه ست نیم به فراكسیۆنه كه م به تایبه ت له و یاس���او بڕیارانه ی كه من پێم باش نین و هیچ كاتێكیش ده نگ بۆ

بڕیارێك ناده م كه له گه ڵ بیركردنه وه ی من نه گونجێت یان له خزمه تی هاواڵتیان نه بێت، له ب���ه ر ئه وه ی چ���ۆن ده بێت بڕیار له س���ه ر ش���تێك بده م كه دژی به رژه وه ندی���ی ئه وانه بێت كه ده نگیان

به من و حزبه كه م داوه ".ئه و جه غتی له سه ر ئه وه كرده وه كه "له هه ندێ���ك پ���ڕۆژه یاس���ادا زۆرێك له فراكس���یۆنه كان له گه ڵی بون، به اڵم زۆرێك له ئه ندام په رله مانه كانی هه مان فراكس���یۆن له گه ڵی نه ب���ون و ئه وه ش له زۆر له فراكسیۆنه كاندا هه بو نمونه ش یاس���ای خۆپیش���اندان بو هه ندێكیان له گه ڵی ب���ون هه ندێكی تریش له گه ڵی نه ب���ون، فراكس���یۆنه كان له گه ڵی بون له گه ڵ���ی په رله مانه كانی���ان ئه ن���دام

نه بون".له په رله مانتاران دیكه ش به ش���ێكی جه غت له وه ده كه نه وه كه به رژه وه ندیی حزبییان له به رژه وه ندی���ی گش���تییان به الوه گرنگت���ره و ئه گه ر هه ر بڕیارێك ده نگی نه بێت، زۆرینه له به رژه وه ندیی

بۆ ناده ن.ئه ندامی ئه می���ن حه مه د.ش���ێركۆ فراكسیۆنی گۆڕان ئاماژه به وه ده كات كه ج���اری وا هه بوه فراكس���یۆنه كه ی له گه ڵ���ی ب���وه كه چی خ���ۆی له گه ڵ یاس���اكه نه بوه و ده نگی پ���ێ نه داوه ، ناوبراو به ئاوێن���ه ی راگه یاند كه "ئه وه ده گه ڕێت���ه وه بۆ دو ه���ۆكار یه كه میان خودی بڕیاری ئه و ئه ن���دام په رله مانه كه خۆی خاوه ن بڕیاربێت دوه میشیان جۆری پرۆژه یاس���اكه ئه و هه ڵوێسته

دیاری ده كات".د.شێركۆ وتی "من هیچ كاتێك له گه ڵ ئه وه نیم پرۆژه یاسایه ك یان بڕیارێك هه بێت من الم په س���ند نه بێت و ده نگی بۆ ب���ده م، چونكه ئه وه ش���تێكی زۆر نامه نتیقیه ، هیچ كات ئاماده نیم ده نگ بۆ پڕۆژه یاس���ایه ك ب���ده م كه له گه ڵ خودی خواس���ت و خزمه تی نیشتیمان و هاواڵتیاندا نه گونجێت، من خۆم ده نگی بۆ ناده م، چونكه به رژه وه ندیی گشتیی

گرنگتره له به رژه وه ندیی حزبیی ".

parlaman.awene@gmail.comبۆ‌ناردنی‌وتارو‌بابه‌ت،‌په‌یوه‌ندی‌بکه‌ن‌به‌‌‌

له‌په‌رله‌مانه‌وه‌

باکگراوندە‌هاوچەرخەکانی‌

قەیرانەکانی‌عێراق* رابون مەعروف

سەرۆکی فراکسیۆنی گۆڕان

بنەمای هزرییو ئایدیۆلۆجی رژێمەکەی سەدام حسێن ناشیوناڵیزمی عەرەب بو لەفۆرمێکی توندڕەودا. ئەو ئایدیایەش سەرچاوەی سەرەکی کێشەکانی عێراق و ناوخۆیی و دەرەکی نائارامیی سیاسیی بو. لەئاستی دەرەوە ئەم ناشیوناڵیزمە بوە هۆی جەنگی هەش���ت ساڵە لەگەڵ 1٩٨٨(و -1٩٨0( دراوس���ێ ئێران���ی لەئاستی ناوخۆش تراجیدیاکانی کوردو ش���یعە. لەناوخۆدا گەورەترین ناحەزی ناشیوناڵیزمەکەی سەدام حسێن کورد ب���و، بۆی���ە لەناوبردنی ک���ورد یەکێك لەئەجێندا سەرەکیەکانی ئەو رژێمە بو. تراژیدیای هەڵەبجەو شااڵوەکانی ئەنفال رژێمەکەی هەوڵەکان���ی ناس���راوترین س���ەدام حس���ێن بون ب���ۆ لەناوبردنی

کورد.دوای داگیرکردنی عێراق لە200٣ کێشەی لەنێوان سوننەی تائیفیەت سەریهەڵدا عەرەب و شیعەی عەرەب. زۆرینەی شیعە بۆ س���ەدان ساڵ لەعێراقدا چەوساوەی دەستی دەس���ەاڵتی س���وننەکان بون لەفۆرم���ی جی���اواز جی���اوازدا. دوای کەوتنی رژێمەکەی س���ەدام حسێن کە دەسەاڵت کەوتە دەست زۆرینەی شیعە، س���وننەکان بەدۆخی خۆیان و هاوکێشە سیاس���یەکانی دوای 200٣ رازینەبون. ئیتر عێراق کەوتە سەر گڕکانی شەڕی تائیفی���ی لەنێ���وان ش���یعەی عەرەب و س���وننەی ع���ەرەب و قوربانیەکانی ئەو

ملمالنێ تائیفیە دەیان هەزارن.بنەم���ا فیکری���ی و ئایدیۆلۆجیەکان���ی لەئێس���تادا عێ���راق کێش���ەکانی ناش���یوناڵیزم و تائیفیەتی مەزهەبیین. ناشیوناڵیزمی عەرەب لە بەغدا میراتگری س���ەدام حسێنەو ناش���یوناڵیزمەکەی لەبنەمادا هەم���ان روانگەیان بۆ گەلی کورد هەیەو کێش���ە مێژویەکانی نێوان بەچارەسەرنەکراوی بەغدا کوردستان و ب���ەردەوام ئەم���ەش ماونەت���ەوەو کێش���ەو کەلێن دەخاتە نێوان بەغداو کوردس���تان. لەالیەکی ترەوە سوننەی عێراق بەش���ێوازی حوکمڕانیی عێراقی دوای س���ەدام حس���ێن و هەڵسوکەوتی دەزگاکانی دەوڵەت لەبەغدا لەبەرامبەر سوننە رازینین و هەست بەپەراوێزخستن دەکەن. هەس���ت و دۆخی س���وننەکان تیرۆریستی رێکخراوی دایە فرس���ەتی قاعی���دە بۆ باڵوکردنەوەی نفوزی خۆی

لەناوچە سوننەنشینەکانی عێراق. لەدوای راپەڕینی 2011ی گەلی س���وریا ئەس���ەد بەش���ار رژێمەکەی ل���ەدژی فرس���ەتێکی تر بۆ راێکخراوی قاعیدە هاتە پێ���ش کە نفوزی خ���ۆی بەرێتە سوریاو کاربکات بۆ دەستبەسەرداگرتنی شۆڕش���ەکە. لەئەنجامی الوازیی رەوتە دیموکراتخوازەکان و پشتگوێخس���تنیان لەالی���ەن کۆمەڵ���گای نێودەوڵەتیەوە، قاعیدە بەعەمەلیی بوە بەهێزترین باڵی شەڕکەر دژی رژێمەکەی بەشار ئەسەد. دواتر بەشی سەرەکی قاعیدە لەهەردو بەش���ی عێ���راق و س���وریا لەرێکخراوی )دەوڵەت���ی جیابون���ەوەو قاعی���دە ئیس���المیی لەعێراق و ش���ام( ناس���راو بەداعش- یان پێکهێنا. تا ناوەڕاس���تی 2014 هەردو پارێزگای رەقەو دێرئه لزور لەسوریاو بەشێکی پارێزگاکانی حەلەب لەباکوری خۆرئاوای س���وریاو حەسەکە لەخۆرهەاڵت���ی س���وریا کەوتبونە ژێر

دەستی داعش.زۆر هێزێک���ی کۆکردن���ەوەی دوای دیرئەل���زورو رەق���ەو لەپارێزگاکان���ی ناوچەکانی تری سوریاو عێراق، لە10ی حوزەیران���ی 2014 رێکخ���راوی داعش پەالماری موسڵی لەعێراقداو بەئاسانیی و بێبەرگریەکی ئەوتۆ دەس���تی بەسەردا گرت. دوای موسڵ، داعش دەستیگرت بەسەر پارێزگای تکریت و بەشێکی زۆر پارێزگای سوننەنش���ینەکانی لەناوچە

ئەنبارو دیالەو

گۆشه‌یه‌کی‌تایبه‌ته‌‌په‌رله‌مانتاران‌ده‌ینوسن

birura.awene@gmail.com

له م خوله دا ئه ندام په رله مانی پڕۆفیشناڵ زۆر كه من، ئه وه ش

په رله مانی توشی ئیفلیجیی كردوه

كه له هه ندێك به ش و پسپۆرییدا كه سی شیاو نیه

هیچ كاتێك له گه ڵ ئه وه نیم پرۆژه

یاسایه ك یان بڕیارێك هه بێت من الم په سند نه بێت و ده نگی

بۆ بده م، چونكه ئه وه شتێكی زۆر

نامه نتیقیه

1٩ »»

تایبه‌ت(451( سێشه ممه 662014/11/4

ویکیلیکس 2009

ئا: هاوكار حسێن

به رپرسانی ئه مه ریكا ئامانجی سه ره كیی پرۆسه ی ئاشتی له توركیا ئاشكرا ده كه ن و له كۆبونه وه كانیاندا

له گه ڵ گه وره به رپرسانی توركیا گه یشتونه ته ئه و باوه ڕه ی كه

ئه نكه ره مه سعود بارزانی وه ك كلیلی تێكشكاندنی پارتی كرێكارانی

كوردستان )په كه كه ( ته ماشا ده كه ن، به رده وامیش داوایان له واشنتۆن كردوه

كه گوشار بخه نه سه ر بارزانی بۆ ئه وه ی هاوكاریی زیاتریان بكات له دژی

په كه كه .

س���ایتی به ڵگه نامه یه ك���ی به پێ���ی ویكیلیكس، كه ئاوێنه ده قه كه ی كردوه به كوردی���ی ، به پرس���انی باڵیۆزخانه ی ئه مه ریكا له توركی���ا باس له وه ده كه ن ك���ه هه ریه كه ل���ه "س���ه رۆك ئه ركانی هه واڵگریی ده زگای توركیا، س���وپای نیشتیمانیی توركیا، وه زاره تی كاروباری ده ره وه و وه زاره ت���ی ناوخۆ، مه س���عود بارزان���ی وه ك كلیل���ی تێكش���كاندنی پارتی كرێكارانی كوردستان )په كه كه (

ته ماشا ده كه ن".ل���ه و به ڵگه نامه یه دا ك���ه مێژوه كه ی بۆ ساڵی 2009 ده گه ڕێته وه ، به رپرسه ئه مه ریكیه كان نیازی حكومه تی توركیا ئاش���كرا ده كه ن له راگه یاندنی پرۆسه ی ئاشته وایی و ده ڵێن، "ده زگا ئه منیه كانی پێیانراگه یاندوین جارێك چه ند توركیا ك���ه ئامانجیان له پرۆژه ی ئاش���ته وایی روبه روبون���ه وه ی ب���ۆ نیش���تیمانیی تیرۆره ، بۆ وش���ككردنی سه رچاوه كانی له ناو په یداكردنی ئه ندامان���ی په كه كه توركیادا و رازیكردنی ئه ندامانی په كه كه قه ندیل و له چیای هاتنه خواره وه یان بۆ گه ڕانه وه یان بۆ واڵت له رێگه ی سنوری ئه وه ی س���ه ركردایه تی ب���ۆ عێراقه وه په كه كه گۆش���ه گیر بكه ون و له ناوبردنی

یه كجاره كییان ئاسان بێت".له به ش���ێكی دیك���ه ی به ڵگه نامه كه دا هاتوه ، "ئێم���ه تێبینی ئه وه مان دا كه پرۆژه ی ئاشته وایی نیشتیمانیی توركیا ناسراو به )كرانه وه ی كوردیی ( ده شێت ئ���ه و كارته سیاس���ییه بداته ده س���ت بارزانی كه به هۆیه وه هانی كورده كانی

توركیا بدات ده ستبه رداریی توندوتیژیی ببن و بگه ڕێنه وه بۆ توركیا".

ده قی به ڵگه نامه كه :09ANKARA1755 :ئای دی

بارزانی ئه منی���ه كان: ده زگا بابه ت: كلیلی تێكشكاندنی په كه كه یه

ئه مه ریكا باڵیۆزخانه ی س���ه رچاوه : له توركیا

به روار: 9ی كانونی یه كه می 2009پۆلێن: زۆر نهێنیی

پوخته :له میان���ی نوێترین گفتوگ���ۆ له باره ی ئامانج���ی وه زاره ته كه ی بۆ كۆبونه وه ی س���ێقۆڵیی له هه ولێر و به غدا، سكرتێری گش���تیی وه زاره تی ناوخ���ۆی توركیا، ئه ی���وب تێپی باس���ی له وه ك���رد كه س���ه رۆك ئه ركان���ی س���وپای توركیا، نیش���تیمانیی هه واڵگری���ی ده زگای توركیا، وه زاره ت���ی كاروباری ده ره وه و وه زاره ت���ی ناوخۆ، مه س���عود بارزانی وه ك كوردس���تان هه رێمی س���ه رۆكی كلیلی تێكش���كاندنی پارتی كرێكارانی

كوردستان )په كه كه ( ته ماشا ده كه ن. هه روه ك ئاماژه ی كرد به چه ند سه ردانێكی ره جه ب ته یب ئه رۆدگان و ئه حمه د داود ئۆغل���ۆ، وه زی���ری ده ره وه ی توركیا بۆ عێراق له ماوه ی مانگ���ی ئابی 2009دا و په یامه به رده وامه كانیان بۆ به رپرسانی ئه یوب كوردستان. هه رێمی حكومه تی ئاماژه یدا به بێهیوایی به رده وامی خۆیان به رامبه ر خه مساردیی مه سعود بارزانی ب���ۆ گرتنه ب���ه ری هه ن���گاوی كاریگه ر جموجوڵی سنورداركردنی به مه به ستی ئازادانه ی ئه ندامانی په كه كه له باكوری عێ���راق و هاندانی دانیش���توانی كامپی مه خم���ور بۆ گه ڕانه وه ی���ان بۆ توركیا. ئه یوب جارێكی دیك���ه داواكارییه كه ی حكومه تی توركی���ای دوپاتكرده وه ، بۆ گوشار خستنه س���ه ر بارزانی له الیه ن ئه مه ریكاوه تا یارمه ت���ی توركیا بدات

له دژی په كه كه . ئێمه تێبینی ئه وه مان دا كه پرۆژه ی یه كێتیی نیشتیمانیی حكومه تی توركیا ناسراو به )كرانه وه ی كوردیی ( ده شێت

ئ���ه و كارته سیاس���ییه بداته ده س���ت بارزانی كه به هۆیه وه هانی كورده كانی توركیا بدات ده ستبه رداری توندوتیژیی ببن و بگه ڕێنه وه بۆ توركیا، پرس���یاری ئه وه ش���مان كرد كه ئاخۆ پابه ندبونی حكوم���ه ت ب���ه م پرۆژه ی���ه وه الوازبوه له دوای چه ند هه فته یه ك له توندوتیژیی كوردانی له نێو هاواڵتی���ان به رده وامی توركی���ادا. ئه یوب دانی ب���ه وه دا نا كه ل���ه الی دودڵیی���ان توندوتیژیی���ه كان "سیاس���ییه كان" دروس���تكردوه ، به اڵم ئاماژه ی به وه ش كرد كه هێشتا پابه ندن به و ئاراس���ته یه ی ئێس���تایان. باس���ی له به شداریكردنی خۆی كرد له كۆنگره ی نهێنی حزبی ئاكپارت���ی له رۆژانی 21 و 22ی تش���رینی دوه م، ئه و وتی میدیای توركیا زیاده ڕۆییان كردوه له گرنگیدان به ره خنه ی چه ند ئه ندامێكیان كه له باره ی حكومه ت���ه وه ده ستپێش���خه رییه كه ی قس���ه یانكردبو له كۆبونه وه كه دا. به پێی وه ك ره خنه گره كانی ئه ی���وب وت���ه ی وه زیری رۆشنبیریی ، ئه رتوگول گونای ،

وه زیری پێشوی ناوخۆ، باسێسكیۆگلو وه ك تاكێك قس���ه یانكردوه نه ك وه ك سه ركرده ی حزبه كه تا مه ترسیی له سه ر یه كگرتویی حزب دروس���تبكه ن. ئه وان نیگه رانبون له وه ی خ���راپ ئیداره دانی ئ���ه و پرۆژه ی���ه زی���ان به پێكه وه ژیانی كۆمه اڵیه تی���ی بگه یه نێ���ت. س���كااڵی ئه وه ی���ه ره خنه گ���ره كان هاوبه ش���ی كه له گ���ه ڵ ئه وه ی به رپرس���انی بااڵی حكومه ت، له ناویشیاندا به شیر ئه تااڵی وه زیری ناوخۆ هه وڵ���ی له ڕاده به ده ری داوه ب���ۆ راوێژكردن له گ���ه ڵ رێكخراوه به پڕۆژه كه ، س���ه باره ت ناحكومیه كان س���ه رانی حزب فه ش���ه لیانهێنا له وه ی تێڕوانینی ئه ندامانی ئاسایی خۆیشیان له قس���ه كه ره كانی كام هیچ وه ربگرن. ناو كۆنگره كه پش���تیوانیی وازهێنانیان

له پڕۆژه كه نه كرد.ن���ا ك���ه ئه ی���وب دان���ی ب���ه وه دا وه زاره ته كه ی واقی وڕماوه له راده ی ئه و توندوتیژییه ی كه ئێستا له ناو كوردانی توركی���ادا هه ی���ه . ده زگای هه واڵگریی

چاوه ڕوان���ی توركی���ا نیش���تیمانیی "روداوگه لێ���ك" ب���وه له كاتی پش���وی جه ژن���ی قورباندا، ب���ه اڵم پارێزگارانی شاره كانی وان و هه كاری پێیانراگه یاندوه كه سه رۆك شاره وانیه كانی حزبه كه یان )پارت���ی كۆمه ڵگ���ه ی دیموكراتی ، كه پارتێكی گ���ه وره ی كوردییه ( چاوه ڕێی ناك���ه ن توندوتیژییه كه به و ش���ێوه یه هه ماهه نگیی ده ش���ێت به رفراوانبێت و بك���ه ن. ئه یوب باس���ی ل���ه وه ش كرد ك���ه توندوتیژیی���ه كان له الیه ن عه بدواڵ په كه ك���ه وه راب���ه ری ئۆج���ه الن، بێئومێد ك���ه خه ریكه به ڕێوه ده برێت، ئاش���ته وایی پڕۆژه ی ل���ه وه ی ده بێت ببێت���ه س���ه ره نجام نیش���تیمانیی ه���ۆی ئازادبونی له زین���دان. ئاماژه ی به لێكترازان���ی نێ���وان ئه ندامانی بااڵی په كه كه كرد ك���ه ئه و پێیوابو ده توانن س���ودی لێوه ربگرن. ئه یوب وتیش���ی ، "چی���ای قه ندیل" یاخود هاوس���ه رۆكی له پش���ت تورك ئه حم���ه د ده ته پ���ه ، توندوتیژییه كانه . پێشیوابو كه هه ردوال

پشتیوانیی له چاره سه رێك ده كه ن. كۆمێنت:

توركی���ا چه ند ئه منیه كان���ی ده زگا جارێك پێیانراگه یاندوین كه ئامانجیان له پرۆژه ی ئاش���ته وایی نیشتیمانیی بۆ روبه روبونه وه ی تیرۆره ، بۆ وشككردنی س���ه رچاوه كانی په یداكردنی ئه ندامانی په كه ك���ه له ناو توركی���ادا و رازیكردنی ئه ندامانی په كه كه بۆ هاتنه خواره وه یان له چیای قه ندیل و گه ڕانه وه یان بۆ واڵت له رێگه ی س���نوری عێراقه وه بۆ ئه وه ی گۆش���ه گیر په كه ك���ه س���ه ركردایه تی یه كجاره كییان له ناوبردن���ی بك���ه ون و ئاس���انبێت. ته نانه ت ئه گه ر نائارامیی رۆژهه اڵت���ی له باش���وری مه ده نی���ی توركیاش ترس له س���ه ر سیاسییه كانی حزب���ی فه رمان���ڕه وا دروس���تبكات بۆ پاشه كش���ه كردن له ده ستپێشخه ریه كه ، ئه وا ئه و ئامانجانه هێش���تا ده توانرێت به ده س���تبهێنرێت. له كاتێك���دا هێ���زه له عێراق ئه مه ری���كا س���ه ربازییه كانی پاشه كشه ده كه ن، ئێمه چاوه ڕوانده كه ین حكومه تی توركیا سوربونی خۆی زیاتر نیش���انبدات بۆ ئه وه ی گوشار بخه ینه سه ر بارزانیی تا یارمه تی ئه نكه ره بدات

له ریشه كێشكردنی په كه كه .

ئه مه ریكا: بارزانی له الی توركه كان وه ك كلیلی تێكشكاندنی په كه كه ته ماشاده كرێت

ئا: هاوكار

له ماوه ی دو ساڵی رابردودا و له بااڵترین ئاستدا له هه رێم، دو جار پرسی

هه نگاونان به ره و سه ربه خۆیی هه رێمی كوردستان وروژێنراوه ، به اڵم له دوای

هه ردوجاره كه و به ماوه یه كی كه م، سه ركردایه تی كورد له هه موجارێك زیاتر

پێداگربون بۆ گه ڕانه وه بۆ ناو زۆنی سه وزی به غدا.

ئێ���واره ی نه ورۆزی 2012، كه له س���ه ر چاوه ڕوانده ك���را جه ماوه ری���ی ئاس���تی بارزان���ی به وتارێك باس له س���ه ربه خۆیی هه رێمی كوردس���تان بكات، به اڵم ناوبراو به ناڕاس���ته وخۆیی باسی له و پرسه كردو پێیوابو كه هێشتا كاته كه ی گونجاو نیه ، ئه و وتی "من دڵنیاتان ده كه م ئینشائه ڵاڵ ئه و ڕۆژه هه ر دێ����ت كه ئه م مژده یه تان پ���ێ رابگه یه نرێت به اڵم ده بێت له كاتێكی گونجاودابێت، به اڵم دڵنیابن ئه و مژده یه

هه ر دێت" .به اڵم پاش تێپه ڕبونی 15 مانگ به سه ر ئه م وته یه دا، مالیكی گه یش���ته هه ولێرو به دیكتاتۆر ناوبراوی كه پێشتر بارزانیش وه س���فكردبو، بۆچونی گ���ۆڕاو رایگه یاند كه ئه وان ئێس���تا وه ك برا وان، ئه مه ش په یوه ندیه كان���ی نێوان ك���وردو به غدای

گه رموگوڕك���رده وه و جارێكی تر ناوچه ی سه وزی به غدا بوه وه ش���وێنگه ی ئارامی

به رپرسه كورده كان.گه یش���تنی به بنبه س���ت هه روه ه���ا كێش���ه كانی هه ولێ���ر له گه ڵ به غ���دا كه كۆتاییهات، هه رێ���م بودج���ه ی به بڕینی چه كداران���ی هاتن���ی دوای ه���اوكات ده وڵه تی ئیس���امیی ناسراو به )داعش( و كه وتنی ش���اری موس���ڵ، به شێكی زۆری خاك���ی ناوچه جێناكۆك���ه كان كه وتنه وه ده س���ت كورد،هه مو ئه مان���ه بارزانییان هان���دا جارێكی دیكه و به ئاش���كراتر ئه م پرس���ه بوروژێنێته وه ، بۆی���ه رۆژی 3ی بارزان���ی مه س���عود ،2014 ته مم���وزی كردو كوردستانی په رله مانی س���ه ردانی داوای خۆس���ازكردنی كرد بۆ ڕیفراندۆم و ئه و ڕێوش���وێنانه ی كه ب���ۆ ڕیفراندۆمی

دیاریكردنی چاره نوس پێویستن.دوای تێپه ڕبونی ته نها 2 مانگ و رۆژی 8ی ئه یلولی 2014، به به ش���داریی شاندی دانوس���تانكاری كورد و به رپرسانی بااڵی پارت���ی ، یه كێتی���ی ، گ���ۆڕان، یه كگرتوو كۆم���ه ڵ و باڵوێز و نوێنه ران���ی رێكخراوی ئه مه ری���كا، یه كگرت���وه كان و نه ت���ه وه كۆبونه وه یه ك له مه كۆی گۆڕان له سلێمانی ئه نجامدرا ون���ه ك هه ر بڕی���اردرا كه كورد به ش���داریی بكات���ه وه له كابین���ه ی نوێی به غدا، به ڵكو ئه مجاره ملمانێ له س���ه ر

كێكی ده س���ه اڵت گه یشته ترۆپك و ئینجا رێكنه ده كه وت���ن له س���ه ر دابه ش���كردنی ئه وه ی ك���ێ زۆرتری���ن وه زاره تی هه بێت

له گرین زۆن.ده س���ته ی ئه ندامی عه ب���دواڵ، به ڵێن س���ه رۆكایه تی حزب���ی زه حمه تكێش���انی زۆر بێباكییه ك���ی كوردس���تانپێیوایه به رامبه ر هه رێمی كوردس���تان نیش���اندرا به ئاوێنه ی عێراقه وه و حكومه تی له الیه ن س���ه ركه وتو الیه نه كه رایگه یاند،"پێن���ج نه بون له دانوستانه كانیاندا له گه ڵ به غدا". هه روه ك به پێویستیشی ده زانێت به جدیی هه ڵوه سته س���ه ربه خۆیی پرسی له سه ر پێویسته ئاس���ته كاندا "له گشت بكرێت و چونكه بچینه وه ، خۆمان���دا به به رنامه ی ئ���ه وه ی له عێراقدا رویدا هه م���و الیه كی

توشی شۆك كرد".ئ���ه و ده ڵێت، "پرس���ی س���ه ربه خۆیی نابێت به هیچ ش���ێوه یه ك له ستراتیژیه تی

سه ركردایه تی كورد دوربكه وێته وه ، به اڵم ئه مه به رنامه و میكانیزمی تایبه تی خۆی ده وێت، بۆیه ئێستا ئه و جدییه ته نیه بۆ

ئه و مه سه له یه ".به شێك له چاودێرانی سیاسی پێیانوایه ده شێت پرسی س���ه ربه خۆیی كورد وه ك كارتێ���ك به كاربهێنرێ���ت، ب���ه اڵم گرنگ ته وقیتی به كارهێنان���ی كارته كه یه ، نه ك

خودی كارته كه .د. س���ه ردار قادر مامۆس���تای زانسته رامیاریه كان له زانكۆی سلێمانی ، به ئاوێنه ی راگه یاند، "حزبه كان یان هه میشه له نێوان به ئه نجامدان، نه گه یش���تن موزای���ه دات و ی���ان ئێم���ه راهاتوین كه سیاس���ییه ك شتێكمان پێده ڵێت ته نها وه ك قسه یه ك به وه قه ناعه تمان وه ریده گرین، چونك���ه ك���ردوه كه حزبی كوردیی هه رگیز ناگه نه

ئه نجام له سه ر بابه تێك".ئه و ده ڵێت، "سیاسیی ئه وكاته زیره كه

ك���ه بتوانێ���ت كارتێكی فش���ار له كاتی خۆیدا به كاربهێنێ���ت، بۆیه به كارهێنانی ئ���ه و كارته له الیه ن س���ه رۆكی هه رێمه وه دروس���ته ، به اڵم میكانیزمه كانی دروست

نیه و له م روه وه گرفتمان هه یه ".د. س���ه ردار پێیوایه له س���ه ر ئاس���تی میله تی ك���ورد ئاماده باش���ییمان نیه بۆ دروس���تكردنی ده وڵه تێك، "ئێمه له سه ر تائێس���تاش رێكناكه وین، پارێزگارێ���ك دوحكومه تیم���ان پێوه دی���اره و دو رای جیاواز هه یه له سه ر هه ستیارترین بابه ت، له سه ر ئاس���تی نێوده وڵه تییش پێویسته كاری بۆ بكه ی���ن، چونكه كه مته رخه مین

له هه ردو روه وه ". به ش���ێكی دیكه ی الیه نه سیاسییه كان پێیانوای���ه ، له حاڵه تی بڕیاردان له س���ه ر پرس���ی ریفراندۆم و پرسی سه ربه خۆیی ، هێشتا پێویسته له گه ڵ به رپرسانی به غدا

گفتوگۆو دانوستان بكرێت.

عه دن���ان موفتی ، ئه ندام���ی مه كته بی سیاسیی یه كێتی نیشتیمانیی كوردستان، پێیوای���ه ئه گ���ه ر راپرس���ی بكرێ���ت بۆ ده وڵه تی كوردی و خه ڵك س���ه د له س���ه د ده نگ���ی ب���ۆ ب���دات، "مانای ئ���ه وه نیه ده موده ست ده وڵه ت رابگه یه نرێت، به ڵكو هه ڵس���ه نگاندنی به گفتوگۆو به نده ئه وه باری سیاسیی و ئابوریی و رای ده وڵه تانی دیكه ، بۆیه مانه وه ی عێراق به یه كگرتویی به ن���ده به وه ی ئ���ه و ده س���توره ی هه یه

پێشێل نه كرێت". له الیه ن خۆیشیه وه عه بدولوه هاب عه لی ، وته بێژی پێشوی ئه نجومه نی سه ركردایه تی له سلێمانی كوردستان دیموكراتی پارتی به ئاوێنه ی راگه یاند، "تا ئه و ساته ی ئێمه به شێكبین له و واڵته ی ناو عێراقه ، ده بێت به شداربین له و حكومه ته . تا ئه وكاته ش كه ده وڵه ت���ی كوردی���ی راده گه یه نرێت، پێویسته راس���ته وخۆ له گه ڵ به رپرسانی حكومه تی به غدا دانوس���تان بكه یت، خۆ ناچیت له گه ڵ میسرو سعودیه دانوستان بكه ین، بۆی���ه بۆ راگه یاندن���ی ده وڵه تی س���ه ربه خۆیش ده بێت بچینه وه به غدا بۆ

دانوستان".ئه و پێیوایه ، "ئیشی ئێمه له گه ڵ به غدا ل���ه وه ده رچوه كه ئیش���ێكی ناوخۆیی و لۆكاڵی���ی بێ���ت، ك���ورد بچێت���ه به غدا

به ئاشكراو به شاهیدیی دنیا ده چێت".

له وروژاندنی سه ربه خۆییه وه بۆ گه ڕانه وه بۆ ناوچه ی سه وزی به غدا

سه ردانی بارزانی بۆ الی هێزێکی په که ک له مه خمور مانگی ئابی 2014

ده زگا ئه منیه كانی توركیا چه ند جارێك پێیانراگه یاندوین كه ئامانجیان له پرۆژه ی

ئاشته وایی نیشتیمانیی بۆ گۆشه گیرکردنی سه رکردایه تی

په که که یه له قه ندیل

له سه ر ئاستی میله تی كورد ئاماده باشییمان نیه بۆ دروستكردنی ده وڵه تێك،

ئێمه له سه ر پارێزگارێك رێكناكه وین

7 (451( سێشه ممه 2014/11/4 عێراق

شه‌ڕو‌ئاوابونی‌‌ده‌وڵه‌ته‌كان

رابردودا، شه ڕه كان له ماوه ی س���ه ده ی ته نها نه بونه ته خ���ۆره ی گیانی هه زاران و ملیۆنان هاواڵتی ، به ڵكو له گه ڵ خۆشیاندا خۆری چه ندی���ن ده وڵه تی���ان ئاواكردوه و له جێگه یان���دا ده وڵه تانی نوێ له دایكبون، له ئێستاش���دا عێ���راق و س���وریا له به رده م ئه گ���ه ری هه ڵوه ش���انه وه و دروس���تبونی

ده وڵه تی نوێدان.له س���ه روه ختی )1916( و له س���اڵی شه ڕی یه كه می جیهانیدا، هه ریه كه له سێر مارك س���ایكس و فرانس���وا جۆرج بیكۆیه رێكه وتنێكیان واژوكرد، ك���ه له مێژودا به رێكه وتنامه ی "سایكس – بیكۆ" ده ناسرێت، به پێی ئه و رێكه وتنه میراتییه كانی ده وڵه تی عوس���مانیان له نێ���وان ده وڵه ته كانیان���دا "به ریتانیاو فه ره نسا" دابه شكرد، له سایه ی ئه و رێكه وتنه ش���دا عێراق و س���وریا بونه ده وڵ���ه ت و كوردی���ش بو ب���ه گه وره ترین نه ته وه ی بێ ده وڵه ت. له دوای كۆتایهاتنی جه نگی دوه می جیهانیش، به پێی رێكه وتنی بلف���ۆر به ریتانی���ه كان ده وڵه تێكی���ان بۆ

جوله كه كان چێكرد.س���ه ده ی نه وه ده كان���ی له س���ه ره تای راب���ردوداو دوای كۆتایهاتن���ی جه نگ���ی سارد، یه كێتی س���ۆڤیه ت هه ڵوه شایه وه ، ئه و یه كێتیه ش به س���ه ر چه ندین ده وڵه تدا له دوای ئه وروپاش له رۆژهه اڵتی دابه شبو. س���اڵی )1989( و روخانی دیواری به رلین، چه ندین ده وڵه ت هه ڵوه شانه وه و ده وڵه تی ن���وێ له جێگه یاندا دروس���تبون. به نمونه چیكۆسلۆڤاكیا هه ڵوه شایه وه و بو به كۆماری چیك و س���لۆڤاكیا، ئ���ه م جیابونه وه یه ش به جیابون���ه وه ی مه خمه ڵی ده ناس���رێ . هه روه ها یۆگسالڤیا له نه وه ده كاندا به هۆی زنجیره یه ك شه ڕی خوێناوییه وه دابه شبو بۆ كرواتیاو بۆسنه ، له م دواییانه شدا كۆسۆڤۆ س���ه ربه خۆیی خۆی راگه یان���د. هه روه ها تیم���ۆری رۆژهه اڵت و باش���وری س���ودان، نێ���وان هه رێم و له ده ره نجام���ی ملمالنێی ده وڵه ته كان، سه ربه خۆیی خۆیان راگه یاندو

بون به ده وڵه ت.ده وڵه تانی چیكۆسلۆڤاكیا و یۆگسالڤیا، ل���ه دوای جه نگی جیهانی یه كه م و وه كو دو ده وڵه ت له ده ره نجامی كۆنگره ی ئاش���تی ڤێرسای ساڵی )1919( ده ركه وتن، وه كو چ���ۆن عێراق و س���وریاش ده ركه وتن. ئه م چوار ده وڵه ته ش له ڕوی پێكهاته ی ئیتنی و تایه ف���ی و ئاینی���ه وه له یه كده چن، چونكه له یۆگس���الڤیا سلۆڤی و كرواتی كاسۆلیك و س���ربی ئه رتۆدۆكس و موسڵمانان ده ژیان، هه روه ها له عێراق و سوریاش كوردو عه ره ب و

توركمان و مه سیحی و ئێزدی ده ژین.ئێس���تاو دوای تێپه ڕبونی نزیكه ی سه د ساڵ به سه ر رێكه وتنامه ی سایكس بیكۆدا، پێده چێت ئه و س���نورانه ی له سه ر نه خشه كێش���ران و بونه واقیع، به خوێن نه مێنن و ده وڵه تی نوێ جێگه یان بگرێته وه ، ئه مه ش له ده ره نجام���ی ئه و ش���ه ڕه ی ناوچه كه ی گرتۆته وه و رێكخراوی داعش بڵێس���ه كه ی داگیرس���اندوه . به جۆرێك داعش ئامانجی له دروس���تكردنی چڕكردۆت���ه وه خ���ۆی خه الفه تێكی ئیس���المیدا كه له كه نداوه وه ده ست پێده كات و تا ده ریای ناوه ڕاست درێژ ده بێت���ه وه ، روداوه كانی ئه م چه ند مانگه ی راب���ردوش س���ه لماندی له ده وڵه تێكی له م شێوه یه دا، شوێنی شیعه و كوردو مه سیحی و

هیچ كه مینه یه كی دیكه ی تێدا نابێته وه .له دوای س���اڵی )2003( و روخانی رژێمی به عسه وه ، ناكۆكی تایه فی نێوان عه ره بی شیعه و سوننه ی عێراق گه یشته چڵه پۆپه و روباری خوێنی به دوای خۆیدا هه اڵیساند. له س���وریاش ماوه ی سێ س���اڵه شۆڕشی رژێم���ی ده س���ه اڵتدار جه م���اوه ری دژی به رده وامه ، ماوه ی چوار مانگ زیاتریش���ه داعش لوتی ژه نیوه ته ئه م دو واڵته . ره نگه هه ر ئ���ه م هۆكارانه بێ���ت وای له وه زیری ده ره وه ی به ریتانیا فلیپ هامۆند كردبێت، كه دوای گه ڕانه وه ی له عێراق، بڵێت "شه ڕی داع���ش دوا هه له بۆ مانه وه ی عێراق وه كو

ده وڵه تێكی نه ته وه یی ".دیبلۆمات���كاری پێش���وی به ریتانی���ا له نه ته وه یه كگرتوه كان و شاره زا له كاروباری مایكڵ به ڵ���كان ناوه ڕاس���ت و رۆژهه اڵتی ولیامز، ده ڵێت "مه ترسی راسته قینه ئه وه یه سوریاو عێراق رێگه له به رده م ده وڵه تی نوێ نه كه نه وه . به اڵم به دڵنیاییه وه گه ڕانه وه بۆ ده وڵه تی س���وریا ی���ان عێراقێكی به هێز، وه كو ئه وه ی رێكه وتنامه ی س���ایكس بیكۆ وێنای ده كرد، كارێكی ت���ا ڕاده یه كی زۆر

ئه سته مه ".

پرۆفایل

ئا: ئیحسان مه ال فوئاد

له دیمانه یه كدا له گه ڵ ئاوێنه ، ئه ندامی ئه نجومه نی نوێنه رانی

عێراق له فراكسیۆنی گۆڕان كاوه محه مه د، رایده گه یه نێت كێشه كانی

نێوان هه رێم و عێراق به ره و ئاڵۆزبون رۆیشتون، به هیواشه له ماوه یه كی نزیكدا ده ست به گفتوگۆ بكرێت و نیازپاكی هه بێت، به اڵم ده ڵێت "به داخه وه نیاز پاكیش نییه ".

له دوای روخانی رژێمی به عس له ساڵی (2003( و دروستكردنی حكومه تی نوێ ، به غداو گه ڕانه وه كوردیی���ه كان الیه نه به شداری كارایان له پرۆسه ی سیاسی و پێكهێنان���ه وه ی حكومه ت���ی عێراق���دا ك���رد، به اڵم ئ���ه و به ش���دارییه نه بوه هۆی چاره س���ه ری كێش���ه كانی نێوان هه رێم و ناوه ند له باره ی بودجه و خاك و پێش���مه رگه وه . له باره ی چاره س���ه ری گۆڕان، پارله مانتاره كه ی كێشه كانه وه ل���ه وه ده كات كێش���ه كانی نێوان باس هه رێم و به غدا پێویستیان به رێككه وتنی نێ���وان ه���ه ردووال هه ی���ه ، هه رچه نده له س���ااڵنی رابردودا ه���ه وڵ و گفتوگۆی

زۆر دراوه ، به اڵم كێش���ه كان چاره سه ر نه كراون "به ڵكو ئاڵۆزتر بون".

سااڵنێكه كێش���انه ی ئه و سه رباری له نێ���وان هه رێ���م و ناوه ن���ددا ه���ه ن، كێش���ه ی ئه مس���اڵه وه له س���ه ره تای بڕینی بودج���ه و موچه ی فه رمانبه رانی هه رێمیش���ی هاته س���ه ر، ئه مه جگه له عێراق و ئه من���ی دۆخ���ی تێكچون���ی له ب���اره ی داع���ش. س���ه رهه ڵدانی چاره س���ه ركردنی كۆی ئه م پرسانه وه ، كاوه محه مه د باس له وه ده كات ده بێت له س���ێ ئاستدا كار له س���ه ر كێشه كان بكرێت، یه كه م له ئاس���تی سیاس���یدا و له نێوان پێكهاته سه ره كییه كانی عێراق كورد و عه ره بی سوننه و شیعه به شێوه ی رێككه وتن، دوه م رێككه وتن له ئاس���تی ئیداری و حكومه تی هه ردوال، س���ێیه م ئه و رێككه وتانه شۆڕ ببێته وه بۆ ئاستی یاس���ادانان، كه داواكارییه كانی كورد له رێگ���ه ی په رله مان و په س���ه ندكردنی بهێنرێت و به ده ست یاساوه هه ندێكس رێگه یه كی یاس���اییان بۆ بڕه خسێنرێت بۆ ئه وه ی كه چاره سه ر بو چیتر سه ر

هه ڵنه ده نه وه .كاوه محه م���ه د، به ر ل���ه وه ی ببێته پارله مانتار، یه كێك بو له و نوس���ه رو

رۆژنامه نوس���انه ی ره خن���ه ی له ئه دای نوێنه ران���ی كورد له به غ���دا ده گرت، له ئێستادا ناوبراو یه كێكه له نوێنه رانی ك���ورد، له وه اڵم���ی ئه وه ش���دا بۆچی سه رباری بونی ده یان نوێنه ری كورد، كه چ���ی چاوه ڕێ���ی وه فدێك���ی حزبی ده كه ن بچێته به غدا بۆ چاره سه ركردنی كێش���ه كان، ده ڵێت "راستییه ك هه یه ده بێ���ت بیزانین، ئه وان���ه ی له به غدان سیاس���ه ت داناڕێ���ژن، به ڵك���و ته نها سیاسه ت جێبه جێ ده كه ن، له هه رێمی كوردستان سه ركردایه تی سیاسی كورد بڕیار ده دات و رێككه وتن ده كات له گه ڵ الیه نه سیاسییه كانی تری عیراق، به اڵم ده بێ���ت په رله مانتاره كان رۆڵی خۆیان له مافه كانی خه ڵكی به رگ���ری ببینن و كوردس���تان بكه ن، چونكه تائێس���تا

كێشه كان وه كو خۆی ماون".ل���ه دوای پێكهێنانی حكومه تی نوێی عێراق به سه رۆكایه تی حه یده ر عه بادی ، ب���ه رده وام ب���اس له چاره س���ه ركردنی كێش���ه كانی نێ���وان هه رێ���م و ناوه ند ده كرێت، دوایین هه واڵی ئه م بواره ش چونی وه فدی هه رێمه به س���ه رۆكایه تی به غ���دا، ب���ۆ حكوم���ه ت س���ه رۆكی به مه به ستی یه كالكردنه وه ی كێشه كان.

له باره ی ئ���ه وه ی ئه و وه فده ده توانێت كێش���ه كان چاره س���ه ر ب���كات، كاوه محه مه د ده ڵێت "جارێ ناتوانم باس���ی هی���وای چاره س���ه ر بك���ه م به مزوانه ، چونكه كێشه كان زۆرن، گرنگ ئیراده ی چاره س���ه ر هه بێ���ت و ده س���ت بكرێت

به گفتوگۆ".دوای ئه وه ی كورد بڕیاریدا به شداری حكومه ته كه ی عه ب���ادی بكات، ماوه ی س���ێ مانگ���ی ب���ۆ جێبه جێكردن���ی له كاتێكدا خس���ته ڕو، داواكارییه كانی به ش���ێك له داواكارییه كان���ی هه م���ان داواكارییه كان���ی س���ااڵنی راب���ردون، به بۆچونی كاوه دیاریكردنی ئه و ماوه یه له خاڵی الوازییه وه بوه ، چونكه ماوه ی یانزه س���اڵه چه ندی���ن داواكاری كورد جێبه جێ نه كراوه ، ئیتر چۆن له ماوه ی

سێ مانگدا جێبه جێ ده كرێت. له درێ���ژه ی پارله مانت���اره ، ئ���ه و ب���ه وه ده كات ئام���اژه لێدوانه كه ی���دا ك���ورد خۆی ئه و س���ێ مانگه ی داناوه ن���ه ك به ڕێككه وتن و الیه ن���ی به رامبه ر داینابێت، بۆیه ده ڵێت "پێموانییه له و س���ێ مانگه دا ئه و كێش���انه چاره سه ر بكرێت، چونكه به ش���داری ئه مجاره ی ك���ورد له حكومه تی به غدا له پێگه یه كی

الوازه وه بو، مه رج نییه ئه و داواكارییانه هه موی جێبه جێ بكرێت، به غدا جارێ هیچ به ڵێنێك���ی كۆنكرێتی نه داوه بۆ داواكارییه كانی ك���ورد. گرنگ ئه وه یه له ماوه یه كی نزیكدا ده س���ت به گفتوگۆ بكرێ���ت و نیازپاك���ی هه بێ���ت، به اڵم

به داخه وه نییه ".پێشتر هه ر سێ الیه نی ئۆپۆزسیۆن به رده وام یه كگرتو"، كۆمه ڵ، "گۆڕان، ره خنه ی���ان له پارتی و یه كێتی ده گرت، ك���ه نه یانتوانی���وه ئه و هه مو س���اڵه كارێك���ی ئه وت���ۆ بكه ن ب���ۆ هه رێم و خه ڵكه كه ی ، ئێس���تا ئه و س���ێ پارته پارله مان���ی له حكوم���ه ت و خۆی���ان په رله مانتاره كه ی به ش���دارن، عێراقدا گ���ۆڕان له وباره ی���ه وه وت���ی "ده بێت ئێم���ه به یه كڕیزی مامه ڵه له گه ڵ به غدا بكه ین، ئێم���ه ش وه كو گۆڕان جه خت له وه ده كه ین���ه وه كه ئ���ه و گفتوگۆیانه وه كو پێش���تر نه بێت و به دامه زراوه یی بكرێت، به اڵم تائێستا نه كراوه ، چونكه نه بوه و ئه وتۆ گفتوگۆیه كی تائێس���تا ته نه���ا گفتوگ���ۆ له س���ه ر پێكهێنانی ئه و هیواداری���ن ك���راوه ، حكوم���ه ت په یوه ندیی���ه ی نێوان هه رێ���م و به غدا بكه ین به په یوه ندییه كی دامه زراوه یی".

ئا: بارام سوبحی

لیژنه یه كی پارله مانی عێراق ره خنه له لیژنه ی بااڵی ئاواره كانی حكومه تی

عێراق ده گرێت، كه له بری كابینه خێوه تی بۆ ئاواره كانی كوردستانی دابینكردوه ، هه روه ها له دابینكردنی بودجه ش بۆ كڕینی كابینه جیاوازی

له نێوان كۆمپانیاكاندا كراوه ، به و هۆیه وه دۆسیه كه ره وانه ی لیژنه ی

نه زاهه ده كات.

دوای ئ����ه وه ی له س����ه ره تای مانگی حوزه یران����ی ئه مس����اڵدا، چه كدارانی رێكخراوی ده وڵه تی ئیسالمی له عێراق و ش����ام "داعش"، ده س����تیان به س����ه ر پارێزگاری نه ینه واو سه اڵحه دین و چه ند كه ركوك و پارێزگاكانی ناوچه یه ك����ی دیاله و به غداو ئه نباردا گرت، سه دان هاواڵتی دانیشتوی ئه و شارانه ئاواره ی ش����اره كانی هه رێم����ی كوردس����تان و ناوچه كانی باشورو ناوه ڕاستی عێراق بون. ب����ۆ به هاناوه چونی ئه و ئاوارانه حكومه تی عێراق له مانگی ته مموزدا، س����اڵح پێكهێناو ب����ااڵی لیژنه یه كی موتڵه گی جێگری س����ه رۆك وه زیرانی به س����ه رۆكی لیژنه كه دیاریكردو بڕی یه ك ترلیۆن دیناریشی وه كو بودجه ی

لیژنه كه دیاریكرد.چۆنێتی به دواداچون و به مه به ستی خه رجكردنی ئه و بودجه یه ، پارله مانی عێراق به سه رۆكایه تی جێگری دوه می س����ه رۆكی پارله مان����ی عێ����راق ئارام ژماره یه ك ئه ندامێتی محه مه د و شێخ پارله مانتار، لیژنه یه كی لێكۆڵینه وه ی ئه و كۆتایی له راپۆرت����ی پێكهێن����ا، لیژنه یه شدا چه ندین گرفت و سه رپێچی دیاریكراون، حكوم����ه ت لیژنه ك����ه ی به ه����ۆی بونی گومان����ی گه نده ڵیش، پارله مان دۆس����یه كه ره وانه ی لیژنه ی

نه زاهه ده كات.لیژنه ك����ه ی پارله م����ان، له م����اوه ی كاری خۆیاندا س����ه ردانی خێوه تگای هه روه ه����ا ك����ردوه ، ئاواره كانی����ان میوان����داری به رپرس����انی دۆس����یه ی راپۆرت����ی ك����ردوه و ئاواره كانی����ان كاره كانی����ان و قه ب����اره ی هه وڵه كانی لیژنه ك����ه ی حكومه تیان لێوه رگرتون، هه روه ها به مه به ستی وه گرتنی سكااڵو تێبین����ی و پێش����نیاره كانیان، له گه ڵ لیژنه ی بااڵی ئاواره كانی له پارێزگاكان

له په یوه ندیدا بون.به گوێ����ره ی راپۆرت����ی لیژنه ك����ه ی حكوم����ه ت ك����ه ل����ه رۆژی )10/20( ئاراس����ته ی پارله مان كراوه ، ژماره ی ئ����اواره كان تا ئ����ه و كات����ه )351( ه����ه زارو )712( خێزان بون، ژماره ی ئه ندامانی ئه و خێزانانه ش دو ملیۆن و ك����ه س )969( ه����ه زارو )787)نه ینه وا، پارێزگاكانی به س����ه ر بون. ئه نبار، س����ه اڵحه دین، دیاله ، به غدا، دهۆك، هه ولێ����ر، كه رك����وك، بابل،

دابه شبون.خه رجكردنی چۆنێت����ی له ب����اره ی حكومه ت لیژنه كه ی بودجه كه یانه وه ، رایانگه یان����دوه ب����ڕی ی����ه ك ملی����ار دیناری����ان ب����ۆ كاروب����اری ئی����داری خۆی����ان خه رجكردوه ، كۆی پاره كانی دیكه شیان بۆ كڕینی خێوه ت و كابینه و دابینكردنی پێداویس����تیه كانی بواری نیشته جێبون و فێربون و ته ندروستی و ئاوی خواردنه وه و دابینكردنی سه رئاو خه رجكردوه . ئه م����ه جگه له وه ی هه ر خێزانێ����ك بڕی یه ك ملی����ۆن دیناری پارله ماندا له راپۆرته ك����ه ی پێدراوه . هاتوه "هه ندێك له ئاواره كانی نه ینه وا ده ڵێ����ن بڕی نی����و ملی����ۆن دیناریان

وه رگرتوه ".پارله مان لێكۆڵین����ه وه ی لیژن����ه ی له راپۆرته كه ی����دا ئاش����كرای ده كات، به هۆی بونی ژماره ی هه ڵه و دوباره و وردبین����ی نه كردن����ی ت����ه واوی داتاو ك����ۆی خه رجیه كانی زانیاریی����ه كان، گه یش����تۆته حكوم����ه ت لیژنه ك����ه ی تۆلیۆنێ����ك و په نجا ملی����ارو )236( ملیۆن دین����ار، له كاتێك����دا بودجه ی لیژنه ك����ه ته نها یه ك ترلی����ۆن دینار

بوه .له راپۆرته ك����ه ی پارله مان����دا ئاماژه لیژنه ك����ه ی س����ه رۆكی به وه ك����راوه حكومه ت ساڵح موتڵه گ به فه رمانێكی كارگێڕی رۆژی )10/10( به دوا رۆژی دابه ش����كردنی كۆمه ك به سه ر خێزانه ئاواره كاندا دیاریكردوه ، به اڵم له رۆژی (10/16( نوسراوێكی دیكه ی كردوه و ده ڵێت لیژنه كه كۆمه كی به سه ر )281( هه زارو )322( خێزاندا دابه شكردوه . له راپۆرتی كۆتایی لیژنه كه شدا له رۆژی "تائێس����تا كۆمه كی هاتوه )10/20)ی����ه ك ملیۆن دینار به س����ه ر )%86(

خێزانه كاندا دابه شكراوه ".ده رب����اره ی ره وش����ی ئاواره كان����ی لیژنه ك����ه ی كوردس����تان، هه رێم����ی

پارله مان ره خنه له وه ده گرێت له كۆی دابینكردنی ب����ۆ گرێبه س����ت حه وت ئاواره كان نیش����ته جێبونی ش����وێنی كوردس����تان، هه رێمی له پارێزگاكانی ش����ه ش گرێبه س����تی بۆ دابینكردنی خێوه ت بوه و ته نها یه ك گرێبه س����تی ب����ۆ كڕین����ی كابین����ه ب����وه ، كه چی ناوه ڕاس����ت باش����ورو له پارێزگاكانی به مه به ستی كراوه گرێبه س����ت یانزه كڕی����ن و دابینكردن����ی كابین����ه . له م باره ی����ه وه لیژنه كه ی پارله مان ده ڵێن "ئه گه ر وێنه ك����ه پێچه وانه بكرێته وه ، به له به رچاوگرتنی ره وشی كه شوهه وا، ئ����ه وا ئه م كاره ی لیژنه كه ی حكومه ت

جێگه ی قبوڵه ".س����ه باره ت به دابینكردنی كابینه بۆ باشورو ناوه ڕاس����تی عێراق و خێوه ت ب����ۆ هه رێمی كوردس����تان، لیژنه كه ی حكوم����ه ت هۆكاره كه یان گه ڕاندۆته وه بۆ كه م����ی كات، به اڵم له راپۆرته كه ی پارله ماندا هاتوه "لیژنه كه ی حكومه ت چوار مانگیان له به رده ست بوه ، به اڵم ویستویانه به خێمه چاره سه ری كابینه بكه ن، چونكه به كاتێكی كه متر ته واو ده بێت و بۆ ئه وه ش����ی بڵین شتێكمان

كردوه و كاره كانمان ته واوبون".

له به ش����ێكی دیك����ه ی راپۆرته كه ی پارله مان����دا، ب����اس له وه ك����راوه كه جی����اوازی له نرخی كڕینی كابینه كاندا له پارێزگای دهۆك به جۆرێك هه بوه ، ب����ۆ دابینكردنی ه����ه زار كابینه بڕی حه وت ملیار دینار ته رخانكراوه ، به اڵم له به س����ره بۆ ه����ه زار كابینه بڕی ده ملی����ارو )477( ملیۆن ته رخانكراوه ، واته س����ێ ملی����ۆن و )477( ملیۆن

دینار جیاوازی هه بوه .له كڕینی ته نه����ا ن����رخ جی����اوازی له كڕینی نه ب����وه ، به ڵكو كابینه كاندا خێوه ته كانیش����دا هه ب����وه ، به جۆرێك بۆ دابینكردنی س����ێ ه����ه زار خێوه ت له ناوچه ی كبریتۆی دهۆك، گرێبه ست له گ����ه ڵ كۆمپانی����ای )ئ����ا( ك����راوه به بڕی )13( ملی����ارو )504( ملیۆن و (347( هه زار دین����ار، ماوه ی )35( رۆژیش م����اوه دراوه ت����ه كۆمپانیاكه ب����ۆ دابینكردنی خێوه ت����ه كان. به اڵم له ناوچ����ه ی ماملیانی ق����ه زای ئاكرێ دابینكردنی ب����ۆ دهۆك، له پارێزگای س����ێ هه زار خێ����وه ت گرێبه س����تێك له گه ڵ كۆمپانی����ای )ز( كراوه به بڕی پانزه ملیارو )314( ملیۆن و )977( هه زار دینار و چل رۆیش ماوه دراوه ته كۆمپانیاكه بۆ دابینكردنی ، واته بڕی ملیارێ����ك و )810( ملی����ۆن و )629(

هه زار دینار جیاوازی هه بوه .

لیژنه ی بااڵی ئاواره كان* له الیه ن جێگری سه رۆك وه زیرانی عێ����راق بۆ كاروب����اری خزمه تگوزاری ساڵح موتڵه گ سه رۆكایه تی ده كرێت.

* س����كرتاریه تی لیژنه ك����ه له پێنج ئه ندامی نوسینگه كه ی پێكهاتوه .

* لیژنه ی سه رپه رشتی و به دواداچون له چ����وارده كه س����ی نوس����ینگه كه ی

پێكهاتوه .* لیژنه ی جێبه جێكردن له بریكارو ك����ۆچ و وه زاره ته كان����ی نوێن����ه ری دارای����ی ، پالندان����ان، كۆچب����ه ران، ته ندروستی ، بازرگانی ، ئاوه دانكردوه و

مانگی سور پێكهاتوه .* س����ه رۆكی لیژنه كه ده س����ه اڵتی خه رجكردن����ی )250( ملیۆن دیناری

هه بوه .تش����رینی مانگ����ی له كۆتای����ی *یه كه مدا، به بڕیاری پارله مان لیژنه كه

هه ڵوه شێنرایه وه .

"ته نانه ت نیازپاكییش بۆ چاره سه ری كێشه كانی هه رێم و ناوه ند نییه "

حكومه تی عێراق له بری كابینه ، خێوه ت بۆ ئاواره كانی كوردستان ده كڕێت

ئاواره ی ئێزیدی

ئابوری(451( سێشه ممه 2014/11/4 8ئه‌م‌الپه‌ڕه‌یه‌‌به‌‌سپۆنسه‌ری‌گروپی‌کۆمپانیاکانی‌قه‌یوان‌چاپ‌و‌باڵوده‌کرێته‌وه‌

ئا: ئاسۆ سه راوی

زیاد له مانگێكه باسی بازرگانیكردنی نه وت له گه ڵ داعش له هه رێمه وه كراوه ،

به اڵم تائێستا وه ك په رله مانتارێكی گۆڕان ئاماژه ی پێده كات، كه سه گه وره كه ی

پشت ئه و بازرگانیكردنه ئاشكرا نه كراوه ، ئه و ده ڵێت "دڵنیام بازرگانیكردنی

نه وت له گه ڵ داعش له هه رێمه وه كه سی ده سه اڵتداری له پشته ".

كه سانی پشت ئه و كاره كێ بون؟په رله مانتاری فراكس���یۆنی گۆڕان عه لی حه مه س���اڵح ئه و كه س���ه بو كه به فه رمیی ئه وه راگه یان���د له هه رێمه وه بازرگانیكردنی ن���ه وت له گ���ه ڵ گروپ���ی چه كداریی داعش كراوه ، هه رچه نده لیژنه له الیه ن حكومه ته وه بۆ به دواداچونی ئه وه دروس���ت بوه ، به اڵم تائێستا ئه وه رانه گه یه نراوه داخۆ كه سانی پش���ت ئه و بازرگانیكردنه كێ بون، چونكه عه لی خۆی له وه دڵنیاییه ئه و بازرگانیكردنه به كه سی ئاسای نه كراوه ئه و ده ڵێت "ترسم له وه هه ی���ه بازرگانیكردنه كه كه س���ی زۆر بااڵده س���تیی تێدا بێت، ئه وه ش كاره كانی

لیژنه كه ی حكومه ت په كبخات".

ره نگه ڕه شوه یان وه رگرت بێتئه وه ی ئاگادار ئه منیی س���ه رچاوه یه كی ب���ۆ ئاوێنه ب���اس كرد ك���ه بازرگانیكردنی ن���ه وت له گه ڵ داعش به 15بۆ 20 رۆژ دوای له الی���ه ن چه كدارانی داگیركردنی موس���ڵ داعشه وه ده ستیپێكردوه چه ندین كه سیش له هه رێم���ه وه ل���ه و كاره وه تێوه گالون، ئه و به دوریش���ی زانی به رپرس���انی بااڵده ستی كورد له و ش���وێنه ی بازرگانیكردنه كه كراوه خۆیان راسته وخۆ تێكه اڵوی كاره كه كرابن و هه ستابن به كڕینی و فرۆشتنی نه وت، به اڵم ره نگه هه ندێكیان له به رامبه ر بێ ده نگبونیان ره ش���وه یان وه رگرتب���ێ . ئه و س���ه رچاوه ئه منییه وتیش���ی "هیچ به رپرس���ێك له سه ر ئه و كه یس���ه نه گیراوه و نه لێكۆڵینه وه شی

له گه ڵ كراوه ".

تائێستا نه گه یشتونه ته سه ره گه وره كه به پێی وته ی عه لی حه مه ساڵح له ئێستادا له الیه ن حكومه تی هه رێمه وه لیژنه یه كی بااڵ بۆ به دواداچونی ئه و كه یس���ه دروستكراوه ، ناوخۆ و له وه زیرانی لیژنه كه ش پێكهات���ون پێشمه رگه و سامانه سروشتیه كان و سه رۆكی ده زگای ئاساییش، هه ر به پێی زانیاریه كانی ئ���ه و 6بۆ 7 كه س ده س���تگیركراوه ، به اڵم هیچیان كه سانی به ده سه اڵت و به رپرس نین، له كاتێكدا ئه و دڵنیایه ئه و كاره به كه س���ی ئاسایی ناكرێت بۆیه ده ڵێت "به دڵنیاییه وه خه ڵكی به ده س���ه اڵت له پش���ت ئه و كاره وه هه ن، به اڵم سه یره كه له وه دایه تائێستا هیچ

كام له وانه نه گیراون، پێم س���ه یره تائێستا نه گه یشتونه ته سه ره گه وره كه ".

ئه مه ریكیه كانیش به دواداچون ده كه نپه رله مانتاره ك���ه ی گ���ۆڕان هه رچه ن���ده ب���اس له وه ده كات كه ئێس���تا ئ���ه و كاره روی له كه می���ی كردوه ، به اڵم گومانی هه یه بنبڕبوبێت، ئه و ده ڵێت "ئێس���تا له سنوری تكریت و ده وروبه ری ئاس���تی به رهه مهێنانی نه وت رۆژانه 30هه زار به رمیله و هه موش���ی به ده س���ت داعش���ه وه یه ، ئ���ێ هه موش���ی ده فرۆش���رێ جا یان له رێگای هه رێمه وه یه یاخ���ود له رێ���گای حكومه ت���ی عێراقیه وه

ده فرۆش���رێ ". ناوب���راو ئه وه ش���ی زانیوه ك���ه خودی ئه مه ری���كا به دواداچون بۆ ئه و كه یسه ده كات "ئه وه نده ی به ئێمه گه یشتوه ئه مه ریكی���ه كان خۆیان به دواداچون بۆ ئه و كه یسه ده كه ن، بۆیه پێویسته پێش ئه وه ی لیژنه كه ی له كه داربێ���ت هه رێ���م ناوبانگی حكومه ت به توندیی س���زای ئه و كه س���انه

بده ن كه ده ستیان له و كاره دا هه بوه ".دانیشتنی په رله مانی بۆ سازده كرێت

ئه و ئه ندام په رله مانه ی گۆڕان ئه وه ش���ی خسته ڕو كه له ئێستادا ئه وان له گه ڵ لیژنه ی ده ستپاكیی په رله مان و لیژنه ی پیشه سازیی و وزه خه ریك���ی ئاماده كردن���ی راپۆرتێك���ن

له وباره یه وه و دوای ته واوبونی راپۆرته كه یان پێشكه شی سه رۆكایه تی په رله مانی ده كه ن تا ئه و كه یس���ه دانیشتنێكی په رله مانیی بۆ ته رخانبكرێت، "له م هه فته یه دا هه وڵده ده ین س���ه رۆكایه تی پێشكه ش���ی راپۆرته ك���ه

په رله مان بكه ین".

به پێی ماده ی چواری تیرۆر مامه ڵه یان له گه ڵ ده كرێت

ه���ه ر له وباره ی���ه وه ، س���ه رۆكی لیژنه ی پیشه س���ازیی و وزه و سامانه سروشتیه كانی ب���اس په رله م���ان د.ش���ێركۆ ج���ه وده ت ل���ه وه ده كات كه وه زی���ری ناوخۆی هه رێم

پێیڕاگه یان���دون ك���ه له ئێس���تادا له رێگای هه رێمه وه ئ���ه و جۆره مامه ڵه ی���ه نه ماوه ، له ب���اره ی ئه و كه س���انه گی���راون ئه و وتی "هه ندێك گیراون و هه ندێكی تریش به ڕێوه ن بگیرێن، وه زی���ری ناوخۆ به ئێم���ه ی وتوه ئه وكه س���انه ی ئ���ه و كاره یان به س���ه ردا س���اخده بێته وه ، ده بێ���ت به پێ���ی ماده ی چواری تیرۆر مامه ڵه ی���ان له گه ڵ بكرێت". ئه و په رله مانتاره زانیاریی ئه وه ش���ی هه بو هه ندێ���ك ل���ه و ته نكه رانه ی ئ���ه و كاره یان پێكراوه س���وتێنراون "ئێم���ه به دواداچون بۆ ئه وه ش ده كه ین تا بزانین س���وتانی ئه و

ته نكه رانه چۆن بوه ".

چوار وه زیری حكومه ت به دوای ئه وانه دا ده گه ڕێن كه مامه ڵه ی نه وتیان له گه ڵ داعش كردوه

ئا: شاهۆ ئه حمه د

وته بێژی حكومه تی هه رێمی كوردستان سه فین دزه یی له لێدوانێكدا بۆ

ئاوێنه ئاماژه به وه ده كات كه ئه و قه رزه ی به نیازن له داهاتودا بیكه ن،

بۆ موچه ی فه رمانبه ران نییه ، به ڵكو بۆ پرۆژه كانی خزمه تگوزاریه ، به وته ی ئابوریناسێكیش "له ئێستادا قه رزكردن واڵتان به داگیركردنی نوێ

ناویده هێنن".

قه رزه كه بۆ پرۆژه كانه وه رگرتنی له باره ی دزه یی س���ه فین قه رزه كه وه ئه وه رونده كاته وه كه هێشتا ئ���ه و قه رزه نه ك���راوه له به رئه وه ی ئه و یاسایه ی كه له الیه ن حكومه تی هه رێمه وه په رله م���ان دراوه ت���ه ئاماده ك���راوه و پێویس���ته گفتوگۆی له سه ربكرێت، بۆ ئ���ه وه ی رێگه ب���دات به حكومه ت قه رز حكومه ت "كاتێكیش وت���ی بكات،ئه و قه رز ده كات له بانك���ه جیهانیه كان بۆ دابینكردنی موچه نیه ،چونكه كاره ساته ق���ه رز بكه یت و بیده یت���ه موچه ،به ڵكو ئ���ه و قه رزه ی ده كرێت ب���ۆ پرۆژه كانی خزمه تگوزاری���ه بۆ ژێرخان���ی ئابوریی

كوردستان".

ئه و شوێنه نادیاره كه قه رزی لێده كرێت

هه رێم���ی حكومه ت���ی وته بێ���ژی كوردستان ئاماژه ی به وه شكرد كه تاكو

ئێستا حكومه تی هه رێم نه ئه و واڵته ی دیاریكردوه نه ئه و بانكه ی دیاریكردوه چونك���ه قه رزه كه ی لێ���ده كات، ك���ه پێویستی به یاسایه ك هه یه دوای ئه وه )موفاته حه ی موئه سه س���اتی ( دارایی ده كرێت دوای ئ���ه وه ش له هه ر واڵتێك بێ���ت ئاس���اییه به پێ���ی مه رجه كانی

قه رزكردن.دابینكردنی به چۆنیه تی س���ه باره ت حكومه ت���ی وته بێژه ك���ه ی موچ���ه هه رێم جه ختی له س���ه ر ئه وه كرده وه خ���ۆی خه رجی���ی كه "حكوم���ه ت كه مده كات���ه وه و داهات���ی ناوخۆ زیاد له ئێس���تادا نه وت���ه ی ده كات،ب���ه و

ده یفرۆشێت".

شاندێكی كوردده چێته به غدا

هه رێم و په یوه ندیه كان���ی له ب���اره ی به غ���داش س���ه فین دزه ی���ی ده ڵێ���ت "له پێش���ودا له گه ڵ به غدا سه نگه رمان له یه كتری���ی نه گرت���وه ، تاكو ئێس���تا ئاشتبینه وه ،راس���ته ئێمه كێش���ه مان هه یه ،به اڵم ئێمه به شێكین له و حكومه ته هه روه ها وه زیره كانمان ده ستبه كاربون و ه���ه ن په رله مانتارم���ان كۆمه ڵێ���ك به دڵنیاییه وه ئه وانی���ش رۆڵی خۆیان له داهاتویه ك���ی هه روه ه���ا ده بێ���ت نزیكدا ش���اندێكی كورد ده چێته به غدا ده س���تپێده كاته وه دانوس���تانه كان به مه به س���تی گه یش���تنه چاره سه رێك

له گه ڵ حكومه تی فیدراڵیی ".

س���ه رۆكی لیژنه ی دارایی و كاروباری ئابوریی له په رله مانی كوردستان د.عزه ت سابیر له باره ی قه رزكردنی حكومه ته وه ئه گه ر راگه یاند"حكومه ت به ئاوێن���ه ی به غ���دا پ���اره ی پێن���ه دات و داهات���ی ناوخۆش پێویس���تیه كانی پڕنه كاته وه

ئه وكات ده توانێت قه رز بكات".

الیه نه ئه رێنی و نه رێنیه كانی قه رزكردن

ئابوریناس م.ئه میر ئه حمه د له باره ی قه رزكردنی حكومه ت ئه وه ی بۆ ئاوێنه

رونكرده وه كه قه رز بنه مایه كی ئابوریه ده وڵه ت���ان یاخود تاكه ك���ه س له كاتی پێویس���تیی په نای بۆ ده بات و ئه وه ش بۆ راستكردنه وه ی باری ئابوریی ،كاتێك ده وڵ���ه ت توش���ی قه یران���ی دارای���ی ده بێت، وه ك ئه و حاڵه ته ی له هه رێمی

كوردستان رویداوه ، توشی بارگرانیه كی ناچاره كردوه ،"هه رێم ئابوری���ی خراپی قه رز ب���كات، ئه و ج���ۆره قه رزكردنه ش له ئێس���تا له واڵت���ان به داگیركردنی نوێ ناویده هێنن".هه روه ه���ا به ب���ڕوای ئ���ه م ئابوریناسه قه رزكردنیش الیه نی نه رێنیی هه یه ،وه ك ئه و ده ڵێت "به تایبه ت ئه گه ر هات���و ئه و واڵته مه رجی قورس له س���ه ر ئه و ق���ه رزه دابنێت،ب���ه اڵم رێگایه كه بۆ نه هێش���تی بێكاری���ی و به رزكردن���ه وه ی به كارب���ردن، هه روه ها رێگایه كیش���ه بۆ س���اته وه خته ی له و ئابوریی جموجۆڵی كه هه رێم���ی كوردس���تان پێی���دا تێپه ڕ

ده بێت".

له گه ڵ به غدا كێشه ی بۆ دروست نابێت؟

ئه و ئابوریناسه ئاماژه ی به وه ش كرد كه ده بێت زیاتر قه رز بۆ وه به رهێنان بكرێت بۆ ئه وه ی ئه گه ر هاتو هه ر نه رێنیه كی هه بێت چاره س���ه ری كه موكورتیه كان بكات،ئه و وتی "حكومه تی هه رێ���م بۆ دابینكردنی موچ���ه ی فه رمانبه ران پێویس���تی به وه نیه بچێت قه رز ل���ه ده ره وه بكات،به ڵكو ناوخۆیی به داهاتی ده توانێت له ناوخۆدا موچ���ه ی ت���ه واوی فه رمانب���ه ران دابین بكات،هه روه ه���ا به قه رزكردنی حكومه ت له ده ره وه كێشه یه كی تر دروست ده كات له گه ڵ به غدا بۆیه وا پێویسته حكومه ت له چواچێوه ی ده س���تور مامه ڵه بكات بۆ ئ���ه وه ی چیتر هاواڵتی���ان بێموچه

نه بن".

قه رزه كه ی حكومه ت بۆ دابینكردنی موچه ی فه رمانبه ران نیه "كاره ساته قه رز بكه یت و بیده یته موچه "

له پێشودا له گه ڵ به غدا سه نگه رمان

له یه كتری نه گرتوه تاكو ئێستا ئاشتبینه وه

هه رێم ناچاره قه رز بكات، ئه و

جۆره قه رزكردنه ش له ئێستا له واڵتان

به داگیركردنی نوێ ناویده هێنن

بۆ موچه هه رێم پێویستی به وه نیه

بچێت قه رز له ده ره وه بكات، به ڵكو به داهاتی ناوخۆ ده توانێ موچه

دابین بكات

سامانه سروشتییه که ی عێراق به مشێوه یه به فیڕۆ ده برێت

‌‌‌ئا:‌ئاسۆ‌سه‌راوی‌

سه‌رۆكیده‌سته‌یسه‌ربه‌خۆیمافیمرۆڤ‌له‌هه‌رێم،‌)زیا‌بترۆس‌سلێوه‌(

له‌دیدارێكی‌‌ئاوێنه‌دا‌باس‌له‌هۆكاره‌كانی‌‌جێبه‌جێ‌‌نه‌كردنی‌‌یاسای‌‌مافی‌‌

ده‌ستكه‌وتنی‌‌زانیاریی‌‌ده‌كات،‌كه‌‌به‌پێی‌‌یاساكه‌‌كارپێكردنی‌‌به‌وان‌سپێردراوه‌و‌ئه‌و‌ده‌ڵێت‌"كه‌‌هیچ‌

الیه‌ك‌هاوكارییمان‌نه‌كات‌خۆ‌به‌ته‌نها‌یاسایه‌ك‌به‌ئێمه‌‌جێبه‌جێ‌‌ناكرێت".

خاڵی‌‌به‌هێزی‌‌یاساكه‌

یاس���ای‌مافی‌ده‌ستكه‌وتنی‌زانیاریی،‌كه‌‌به‌یاس���ای‌‌ژم���اره‌‌11س���اڵی‌‌2013 ل���ه‌‌ ل���ه‌رۆژی‌‌‌2013-6-28 ناس���راوه‌‌و‌به‌اڵم‌ ده‌رچوه‌،‌ كوردس���تان‌ په‌رله‌مانی‌‌تائێس���تا‌له‌هه‌رێم���دا‌كاری‌‌پێنه‌كراوه‌،‌به‌هێزتری���ن‌خاڵی‌‌ئه‌و‌یاس���ایه‌‌ئه‌وه‌یه‌‌ك���ه‌‌هه‌م���و‌دام‌و‌ده‌زگاكان‌به‌حوكمی‌‌و‌رێكخراوه‌كانیش���ه‌وه‌‌ تایب���ه‌ت‌و‌ كه‌رتی‌‌ناچارك���راون‌كه‌‌په‌یوه‌س���تبن‌به‌پێدانی‌‌زانیاریی‌،‌جا‌هه‌ر‌كه‌سێك‌داوای‌‌بكات،‌هه‌روه‌ه���ا‌په‌یوه‌ستیش���كراون‌ب���ه‌وه‌ی‌‌زانیاریه‌كانیان‌ دات���ا‌و‌ ئام���ار‌و‌ ناوبه‌ناو‌باڵوبكه‌نه‌وه‌،‌جێبه‌جێكردنی‌‌یاس���اكه‌ش‌به‌ده‌س���ته‌ی‌‌س���ه‌ربه‌خۆی‌مافی‌مرۆڤ‌سپێرراوه‌،‌به‌اڵم‌وه‌ك‌سه‌رۆكی‌‌ده‌سته‌كه‌‌

رونیده‌كاته‌وه‌‌له‌گه‌ڵ‌ئه‌و‌هه‌مو‌هه‌وڵه‌ی‌‌داویانه‌‌تائێس���تا‌هیچ‌الی���ه‌ك‌هاوكاریی‌‌یاس���اكه‌‌ جێبه‌جێكردنی‌‌ ب���ۆ‌ نه‌كردون‌له‌كاتێك���دا‌به‌به‌رده‌وام‌تۆمه‌تبار‌ده‌كرێن‌به‌وه‌ی‌‌ناتوانن‌ئه‌و‌یاسایه‌‌بخه‌نه‌‌بواری‌‌

جێبه‌جێكردنه‌وه‌.

"سوپاسیان‌ده‌كه‌م‌بانگی‌‌په‌رله‌مان‌بكرێم"

سه‌رۆكی‌‌لیژنه‌ی‌‌رۆشنبیریی‌‌و‌راگه‌یاندن‌له‌په‌رله‌مانی‌‌كوردستان‌فه‌رحان‌جه‌وهه‌ر‌ئاماژه‌‌به‌وه‌‌ده‌كات‌له‌س���ه‌ر‌كارنه‌كردن‌ب���ه‌و‌یاس���ایه‌‌س���ه‌رۆكی‌‌ده‌س���ته‌ی‌‌‌س���ه‌ربه‌خۆی‌مافی‌مرۆڤ‌بانگهێش���تی‌‌په‌رله‌مان‌ده‌كه‌ن،‌له‌وه‌اڵمیشداسه‌رۆكیده‌سته‌یسه‌ربه‌خۆیمافیمرۆڤخۆشحاڵیی‌‌خۆی‌‌ده‌رده‌بڕێ‌‌و‌به‌ده‌رفه‌تێكیش���ی‌‌ده‌زانێ‌‌تا‌له‌په‌رله‌مان���دا‌له‌وباره‌ی���ه‌وه‌‌رونكردنه‌وه‌‌بدات.‌ئه‌و‌ده‌ڵێت‌"سوپاس���یان‌ده‌كه‌م‌ئه‌گه‌ر‌بانگهێشتی‌‌په‌رله‌مانم‌‌بكه‌ن،‌كه‌‌چومه‌‌ئه‌وێ‌‌پێیانده‌ڵێم‌كێ‌‌كه‌مته‌رخه‌م‌

بوه‌‌له‌جێبه‌جێكردنی‌‌یاساكه‌".

ده‌بێت‌هه‌ر‌چوار‌مانگ‌جارێك‌راپۆرتیان‌پێبده‌ن

س���ه‌ربه‌خۆی‌ ده‌س���ته‌ی‌‌ س���ه‌رۆكی‌‌ماف���ی‌م���رۆڤ‌نكوڵی‌‌له‌وه‌‌ن���اكات‌كه‌‌جێبه‌جێكردن���ی‌‌ئ���ه‌و‌یاس���ایه‌‌ب���ه‌وان‌سپێرراوه‌،‌به‌اڵم‌به‌مه‌رجی‌‌ئه‌وه‌ی‌‌الیه‌نه‌‌

بكه‌ن،‌ هاوكاریی���ان‌ په‌یوه‌ندی���داره‌كان‌ئه‌مه‌ش‌به‌وه‌‌ده‌ك���را‌كه‌‌داموده‌زگاكانی‌‌حكوم���ه‌ت‌هه‌ر‌چ���وار‌مان���گ‌جارێك‌زانیاریی‌‌و‌داتاكانیان‌به‌راپۆرتێك‌بنێرنه‌‌ده‌سته‌كه‌یان،‌تا‌ئه‌وانیش‌باڵویبكه‌نه‌وه‌،‌ب���ه‌اڵم‌وه‌ك‌ئه‌و‌ده‌ڵێت‌"تائێس���تا‌یه‌ك‌ده‌زگای‌‌حكومه‌ت‌هاوكاریی‌‌نه‌كردوین".‌داموده‌زگاكان‌ یاس���اكه‌‌هه‌مو‌ كه‌به‌پێی‌‌رێكخراوه‌كانی‌‌ ئه‌هلی���ی‌‌و‌ به‌حكومی���ی‌‌و‌

كۆمه‌ڵی‌‌مه‌ده‌نییش‌ده‌گرێته‌وه‌.‌

سێ‌‌نوسراویان‌بۆ‌ئه‌نجومه‌نی‌‌وه‌زیران‌ناردوه‌

وه‌ك‌ئ���ه‌و‌جه‌ختی‌‌له‌س���ه‌رده‌كاته‌وه‌‌له‌كاتی‌‌ده‌رچونی‌‌یاس���اكه‌وه‌،‌كه‌‌زیاتر‌له‌ساڵێكه‌‌ده‌رچوه‌،‌به‌سێ‌‌نوسراوی‌‌جیا‌و‌له‌كاتی‌‌جی���اوازدا‌ئه‌نجومه‌نی‌‌وه‌زیرانی‌‌هه‌رێمی���ان‌ئاگاداركردۆته‌وه‌‌كه‌‌پێكه‌وه‌‌كاربكه‌ن‌بۆ‌جێبه‌جێكردنی‌‌یاساكه‌‌به‌اڵم‌وه‌اڵمیان‌نه‌دراوه‌ته‌وه‌‌"به‌پێی‌‌بڕگه‌یه‌كی‌‌ماده‌‌21ی‌‌یاساكه‌،‌ده‌بێت‌به‌هه‌ماهه‌نگیی‌‌رێنماییه‌ك‌ ئێمه‌‌ وه‌زی���ران‌و‌ ئه‌نجومه‌نی‌‌ده‌ربچێ���ت‌بۆ‌جێبه‌جێكردنی‌‌یاس���اكه‌،‌ب���ه‌اڵم‌له‌مانگی‌‌ی���ه‌ك‌نوس���راومان‌بۆ‌ئه‌نجومه‌نی‌‌وه‌زیران‌كرد‌وه‌اڵمیان‌نه‌بو،‌مانگی‌‌سێ‌‌نوس���راوێكی‌‌ترمان‌كرده‌وه‌‌هه‌ر‌وه‌اڵمیان‌نه‌بو،‌دوا‌نوسراو‌له‌مانگی‌‌8ی‌‌ئه‌مس���اڵ‌كردمان���ه‌وه‌‌دوباره‌‌هه‌ر‌

وه‌اڵممان‌نه‌درایه‌وه‌".

په‌رله‌مانیش‌بێوه‌اڵم‌بووه‌ك‌ئه‌و‌به‌رپرسه‌ی‌‌حكومه‌ت‌باسی‌‌ده‌كات‌ه���ه‌ر‌بۆ‌خس���تنه‌‌س���ه‌ر‌پێی‌‌یاس���اكه‌‌نوسراویان‌بۆ‌س���ه‌رۆكایه‌تی‌‌لیژن���ه‌ی‌‌ماف���ی‌‌مرۆڤی‌‌ په‌رله‌م���ان‌و‌هه‌ولێ���ر،‌ په‌رله‌مان‌وپارێزگاكان���ی‌‌سلێمانی‌،‌دهۆك‌ناردوه‌،‌به‌اڵم‌ئه‌وانیش‌وه‌اڵمیان‌نه‌داونه‌ته‌وه‌‌"هه‌موان‌ده‌ڵێن‌ده‌س���ته‌ی‌‌س���ه‌ربه‌خۆی‌مافی‌‌مرۆڤ،‌كه‌سیش‌هاوكارییمان‌ناكات‌كاره‌كه‌ش‌

به‌ته‌نها‌به‌ئێمه‌‌ناكرێت"

"نوسرامان‌بۆ‌هه‌مو‌الیه‌ك‌ناردوه‌"هه‌ر‌به‌پێی‌‌یاسای‌‌مافی‌‌ده‌سكه‌وتنی‌‌هه‌مووه‌زاره‌ته‌كان‌و‌ پێویسته‌‌ زانیاریی‌‌ده‌ستنیشان‌ داموده‌زگاكان،كه‌س���ێك‌بك���ه‌ن،‌تا‌له‌رێ���گای‌‌ئه‌و‌كه‌س���ه‌وه‌‌به‌س���ه‌رۆكایه‌تی‌‌ بدرێ���ت‌ زانیاری���ی‌‌ده‌س���ته‌ی‌‌س���ه‌ربه‌خۆی‌‌مافی‌‌مرۆڤ،‌ب���ه‌اڵم‌وه‌ك‌ئ���ه‌و‌ده‌ڵێت‌"تائێس���تا‌له‌‌وهه‌م���و‌داموده‌زگای���ه‌ی‌‌حكومه‌ت،‌17كه‌س‌بۆ‌ئێمه‌‌ده‌ستنیش���انكراوه‌،‌ب���ه‌ده‌ر‌ل���ه‌وه‌‌له‌رێ���گای‌‌فه‌رمانگه‌ی‌‌رێكخراوه‌‌ناحكومیه‌كانه‌وه‌‌نوسراوامان‌ب���ۆ‌رێكخ���راوه‌كان‌ن���ارده‌‌و‌له‌رێگای‌‌ده‌سته‌ی‌‌وه‌به‌رهێنانیشه‌وه‌‌نوسراومان‌بۆ‌كۆمپانیاكان‌نارده‌وه‌،‌به‌اڵم‌ئه‌وانیش‌

هیچ‌هاوكارییه‌كیان‌نه‌كردوین".ئه‌وه‌ش���ی‌‌ سس���لێوه‌‌ بت���رۆ‌ زی���ا‌

خس���ته‌روهه‌ر‌له‌ب���اره‌ی‌‌كارنه‌ك���ردن‌به‌یاس���اكه‌‌تائێس���تا‌یه‌ك‌س���كااڵی‌‌هاواڵتیانیان‌به‌ده‌ستگه‌یشتوه‌‌"ئه‌ویش‌به‌دواداچونم���ان‌بۆ‌ك���رد".‌له‌كۆتایی‌‌ده‌س���ته‌ی‌‌ س���ه‌رۆكی‌‌ قس���ه‌كانیدا‌

س���ه‌ربه‌خۆی‌‌مافی‌‌مرۆڤی‌‌هه‌رێم‌وتی‌‌"به‌م‌جۆره‌‌ئه‌گه‌ر‌هیچ‌الیه‌ك‌هاوكارمان‌نه‌بێت،‌گوناهه‌‌هه‌مو‌ئۆباڵی‌‌جێبه‌جێ‌‌نه‌كردنی‌‌یاس���اكه‌‌بكه‌وێته‌‌ئه‌س���تۆی‌‌

ئێمه‌؟".

‌ئا:‌میهره‌بان‌سه‌الم

گرنگی‌ پێكهاته‌یه‌كی‌ كاكه‌یی���ه‌كان‌س���نوری‌پارێزگای‌هه‌ڵه‌بجه‌ن،‌زیاتر‌ل���ه‌‌1000خێزانی‌كاكه‌یی‌له‌س���نوری‌ئ���ه‌م‌پارێزگای‌نوێیه‌دا‌نیش���ته‌جێن،‌ئیدارییدا‌ له‌هه‌یكه‌لی‌ خوازیارن‌ ئه‌وان‌

پشكیان‌هه‌بێت.

له‌هه‌ش���ته‌مین‌ ئ���ه‌وه‌ی‌ پ���اش‌كۆبونه‌وه‌یان���دا،‌الیه‌نه‌‌سیاس���یه‌كان‌ئه‌نجومه‌نی‌ ئه‌نجامێ���ك‌و‌ گه‌یش���تنه‌‌پارێ���زگای‌هه‌ڵه‌بجه‌ی���ان‌دیاریك���رد،‌كاكه‌ییه‌كان‌پێیانوایه‌‌له‌و‌رێككه‌وتنه‌دا‌ئه‌وان‌ره‌چاونه‌كراون‌و‌نادیده‌‌گیراون،‌بۆی���ه‌‌ئ���ه‌وه‌‌به‌ناهه‌قی���ی‌به‌رامب���ه‌ر‌به‌خۆیان‌ده‌زانن‌و‌داوا‌ده‌كه‌ن‌پشكیان‌هه‌بێ���ت‌چونكه‌‌به‌ش���ێكی‌به‌رچاوی‌

هه‌ڵه‌بجه‌‌پێكده‌هێنن.مامۆس���تایه‌كی‌ عه‌ل���ی‌ مه‌ن���زه‌ر‌كاكه‌ییه‌و‌له‌سنوری‌پارێزگای‌هه‌ڵه‌بجه‌‌ده‌ژی،‌ئ���ه‌و‌ئام���اژه‌‌ب���ه‌وه‌‌ده‌كات‌كه‌‌ئ���ه‌وان‌داوایانكردوه‌‌كورس���یه‌كی‌پارێ���زگای‌ له‌س���نوری‌ كۆتای���ان‌هه‌ڵه‌بج���ه‌‌بۆ‌دابنرێ���ت،‌وه‌ك‌ڕێزێك‌بۆ‌به‌ش���دارییكردنی‌پێكهاته‌ی‌ئایینی‌كاكه‌یی‌له‌ناوچه‌كه‌دا،‌ئه‌و‌وتی‌"ئه‌مه‌‌ده‌بێته‌‌بنه‌مایه‌كی‌به‌هێز‌بۆ‌پایته‌ختی‌ئاشتیی‌و‌خاڵێكی‌پته‌وی‌دیموكراسی‌ڕاس���ته‌قینه‌ی‌ نوێن���ه‌ری‌ وه‌ك‌ ك���ه‌‌كاكه‌یی���ه‌كان‌به‌ش���داریی‌ب���كات‌له‌و‌ئه‌نجومه‌ن���ه‌داو‌هاوس���ه‌نگانه‌‌له‌نێوان‌الیه‌ن���ه‌‌سیاس���یه‌كاندا‌مامه‌ڵه‌‌بكات‌و‌له‌یاس���ای‌ئه‌نجومه‌نه‌ك���ه‌دا‌جێگی���ر‌بكرێ���ت..‌به‌اڵم‌الیه‌ن���ه‌كان‌ئه‌مه‌یان‌نه‌ك���ردوه‌و‌هه‌ریه‌كه‌یان‌الی‌خۆیانه‌وه‌‌

ئه‌بێت‌رێكبكه‌ون".له‌یال‌عه‌لی‌كه‌‌چاالكوانێكی‌كاكه‌ییه‌‌له‌س���نوری‌پارێزگای‌هه‌ڵه‌بجه‌‌باسی‌‌له‌وه‌‌كرد‌كه‌‌كاكه‌یی���ه‌كان‌له‌مێژه‌وه‌‌تاوه‌ك���و‌ئه‌م���ڕۆ‌جێگ���ه‌‌ده‌س���تیان‌دیارب���وه‌و‌توانیویانه‌‌به‌و‌توانا‌كه‌مه‌و‌به‌و‌ژم���اره‌‌كه‌مه‌ی‌ك���ه‌‌له‌هه‌ڵه‌بجه‌و‌ده‌وروبه‌ری‌هه‌یه‌‌هاوس���ه‌نگیی‌خۆیان‌ڕابگرن‌و‌له‌گه‌ڵ‌برا‌موس���وڵمانه‌كانیان‌به‌ئاشتیی‌بژین‌و‌ئه‌مه‌‌له‌الیه‌ن‌هه‌ردو‌الوه‌‌ڕه‌نگدانه‌وه‌ی‌هه‌یه‌و‌بینراوه‌و‌هاوار‌كه‌‌النكه‌ی‌زۆربه‌ی‌شۆڕش���ه‌كان‌بوه‌و‌

زێدی‌هه‌مو‌كاكه‌ییه‌كانه‌‌بۆیه‌‌پێویسته‌‌ڕێز‌له‌هه‌وڵ‌و‌ماندوبون‌و‌ئه‌و‌پێگه‌یان‌داخوازییه‌كانیانه‌وه‌‌ ب���ه‌ده‌م‌ بگیرێت‌و‌

بچن.هه‌ریه‌ك‌ له‌گ���ه‌ڵ‌ هه‌وڵیدا‌ ئاوێن���ه‌‌له‌الیه‌نه‌كاندا‌قسه‌‌وه‌ربگرێت‌سه‌باره‌ت‌پارتی‌ ته‌نها‌ كاكه‌ییه‌كان،‌ به‌پش���كی‌ئاماده‌ییان‌ كوردس���تان‌ دیموكرات���ی‌ده‌ربڕیوه‌‌كه‌‌له‌كۆی‌ئه‌و‌‌4كورسیه‌ی‌خۆیان‌كه‌‌هه‌یانه‌‌له‌سنوری‌پارێزگای‌بدرێ���ت‌ كورس���یه‌كیان‌ هه‌ڵه‌بج���ه‌‌له‌الیه‌نه‌كانی‌ هه‌ریه‌ك‌ به‌كاكه‌ییه‌كان،‌تر‌تاوه‌كو‌ئێستا‌دڵنیا‌نه‌بونه‌ته‌وه‌.

پارێزگای‌ ئه‌نجومه‌نی‌ كورسیه‌كانی‌ئ���ه‌و‌خه‌ماڵندنه‌ی‌ به‌پێی‌ هه‌ڵه‌بج���ه‌‌

كردویان���ه‌و‌له‌كۆت���ا‌كۆبونه‌وه‌یان‌كه‌‌ڕۆژی‌چوارش���ه‌ممه‌‌بو‌ژم���اره‌ی‌24 كورسیه‌و‌هه‌ریه‌ك‌له‌پارتی‌دیموكراتی‌گ���ۆڕان‌و‌ بزوتن���ه‌وه‌ی‌ كوردس���تان‌و‌كوردس���تان‌و‌ نیش���تیمانیی‌ یه‌كێتیی‌كوردس���تان‌و‌ ئیس���المیی‌ یه‌كگرتوی‌ئیس���المیی‌‌4كورس���یان‌ كۆمه‌ڵ���ی‌پێئه‌درێ���ت‌و‌بزوتنه‌وه‌‌ئیس���المیی‌2 كورس���ی‌و‌هه‌ریه‌ك‌له‌حزبی‌شیوعی‌و‌حزب���ی‌ئاینده‌و‌حزبی‌سۆسیالیس���ت‌

یه‌ك‌كورسیان‌پێئه‌درێت.ئه‌كه‌وێته‌وه‌‌ پارێزگاری���ش‌ دانان���ی‌س���ه‌ر‌دانانی‌پارێزگار‌بۆ‌س���لێمانی‌و‌به‌ستراوه‌ته‌وه‌‌به‌س���لێمانیه‌وه‌،‌ئه‌گه‌ر‌پارێ���زگار‌له‌س���لێمانی‌یه‌كێتیی‌بێت‌

له‌هه‌ڵه‌بجه‌‌گۆڕانه‌و‌به‌پێچه‌وانه‌وه‌.كاكه‌ییه‌كان‌به‌)یارس���ان(‌و‌)ئه‌هلی‌هه‌ق(‌و‌)عه‌لی‌ئیالهی(ش‌ناوده‌برێن،‌دروس���تبونی‌ به‌مێ���ژوی‌ س���ه‌باره‌ت‌ئه‌م‌ئایین���ه‌‌بۆچونی‌جی���اواز‌هه‌یه‌،‌به‌ش���ێك‌له‌لێكۆڵه‌ران‌پێیانوایه‌‌ئاینی‌یارس���ان‌یان‌ئه‌هلی‌هه‌ق‌له‌بنه‌ڕه‌تدا‌زه‌رده‌ش���ت‌و‌ له‌ئاین���ی‌ به‌ش���ێكبوه‌‌میتراییه‌كان،‌شوێنی‌جوگرافیی‌ئاینی‌یارس���انه‌كان‌له‌هه‌رێمی‌‌كوردس���تاندا‌له‌هه‌ورام���ان‌و‌ه���اوارو‌هه‌واره‌ك���ۆن‌و‌هه‌روه‌ها‌ هه‌ڵه‌بجه‌دای���ه‌،‌ ت���ۆو‌ داری‌له‌موس���ڵ‌‌و‌كه‌ركوك‌و‌زه‌نقڕو‌پاش���ان‌هه‌ولێرو‌سلێمانی‌و‌كۆیه‌و‌خانه‌قینیش‌

نیشته‌جێن.

سه رۆكی ده سته ی سه ربه خۆی مافی مرۆڤ: بۆ جێبه جێكردنی یاسای مافی ده ستكه وتنی زانیاریی هیچ الیه ك هاوكارمان نه بوه

كاكه ییه كان خوازیاری كورسیی كۆتانله پارێزگا نوێكه ی كوردستان

9 )451(‌سێشه‌ممه‌‌2014/11/4 لۆکاڵ

به‌ش���دارییكردنی‌پێكهات���ه‌ی‌ئایین���ی‌كاكه‌یی‌له‌ناوچه‌ك���ه‌دا،‌ده‌بێت���ه‌‌بنه‌مایه‌ك���ی‌به‌هێز‌بۆ‌پایته‌ختی‌ئاشتیی‌و‌خاڵێكی‌پته‌وی‌دیموكراسی‌

كه‌‌چومه‌‌په‌رله‌مان‌

پێیانده‌ڵێم‌كێ‌‌كه‌مته‌رخه‌مه‌‌

له‌جێبه‌جێكردنی‌‌یاساکه‌

سێ‌جار‌نوسراومان‌بۆ‌

ئه‌نجومه‌نی‌وه‌زیران‌کردوه‌‌به‌اڵم‌تا‌ئێستا‌وه‌اڵمیان‌نه‌داوینه‌ته‌وه‌

رێوره‌سمێکی‌ئایینیی‌کاکه‌ییه‌کان‌

ئا: هانا چۆمانی

مام کارزان گه نجێکی دانیشتوی شاری سۆرانه و به شێوازی ژیان و سیمایه وه ده رده که وێت که له گه نجه کانی ئه م

سه رده مه ناچێت، به ڵکو وه ک پیاوه به ته مه نه کانی ده یان ساڵ پێش ئێستا

ژیان به سه رده بات.

کارزان حه م���ه د میر ک���وڕه گه نجێکی قه زای چۆمانه و به مام کارزان ناسراوه . ئ���ه و ته مه ن���ی ته نها 30 س���اڵه ، به اڵم پی���اوه وه ک ک���رداره دا له گوفت���ارو به ته مه نه کان ده رده که وێت و زیاتر هۆگری کلتوری کۆن���ی کورده وایی���ه و زۆربه ی هاوڕێکانیشی پیاوه به ته مه نه کانن، هه ر ئه مه شه وایکردوه به و ناوه وه بناسرێت و پێشگری "مام" بخرێته به رده م ناوه که ی، وه ک هێمایه ک بۆ بونی ته مه نێکی زۆر.

م���ام کارزان وه ک خۆی باس���ی ده کات هۆگریی ئ���ه و بۆ ژیان وه ک که س���انی به ته مه ن، ب���ۆ ئه وه ده گه ڕێت���ه وه که هه ر له منداڵیه وه هه ڵس���وکه وتی له گه ڵ به ته مه ن���ه کان ب���وه و که مت���ر ب���ه الی

هاوته مه نه کانیه وه چوه .له الی که س���انی ن���ه وه ی پێش���تر که به ش���ێکی زۆریان له ئێس���تادا چونه ته ته مه نه وه ، چه ندین که ره س���ته و ش���تی به ن���رخ هه بوه که له س���ه رده می خۆیدا هه مو که س ده ب���و هه یبوایه ، بۆ نمونه خه نج���ه ری به رپش���توێن. گ���ه ر ئ���ه و خه نجه ره به کاریش نه هاتایه ، ئه وا هه ر ده بوایه هه مو پیاوێک وه ک ره مزێک بۆ جوامێریی به به ر پشتوێنه که یه وه بوایه .

م���ام کارزانی���ش خاوه ن���ی خه نجه ری تایب���ه ت به خۆیه تی و ه���ه ر وه ک پیاوه

به ته مه نه کان���ی س���ااڵنێک له مه وب���ه ر، ئ���ه و به به رپش���توێنه که یدا. ده ی���کات له کاتێکدا که بارودۆخیش���ی خراپ بوه ، ئاماده نه بوه ده ستبه رداری خه نجه ره که ی ببێت "زۆرجار که مده رامه تیی وایلێکردوم بیر له فرۆش���تنی خه نجه ره که م بکه مه وه که خۆشه ویس���تترین ش���ته به المه وه ، ئه وه ش له کۆنه وه به مانای ئه وه دێت که فرۆش���تنی خه نجه ر مانای له ده ستدانی

هه یبه ت و که سایه تی دێت".جگه له س���یمای خ���ۆی، کارزان ژیانی تایبه تیی و خانوه که شی له سه ر شێوازی خانوه که م "حه زده که م کوردییه ، کۆنی شێوازه کۆنه که ی کوردیی بێت و دوربێت له سیمای نوێی خانو دروستکردن، واتا ئه یه وێت سه ربانی ماڵه که ی گڵڕێژ بێت نه ک ش���ێوازێکی مۆدێ���رن". هه روه ها که لوپه الن���ه ی ئ���ه و زۆری به ش���ێکی له ژیانی رۆژانه ش���یدا به کاری ده هێنێت ته بایه له گه ڵ س���ه رده مانی پێشودا، بۆ نمونه تا ئێس���تا له بری شه کر، خورما به کارده هێنێت له گه ڵ چا خواردنه وه دا، ش���ه وانه مێوژو خورماو گوێز ده خوات

له بری کێک و شیریینییه کانی دیکه .هاوڕێ به ته مه نه کانی مام کارزانیش ئه م شێوازه هه ڵسوکه وته یان پێخۆشه و وه ک هاوڕێیه کی هاوته مه نی خۆیان مامه ڵه ی

له گه ڵدا ده که ن.به ه����ۆی ئه وه ی خاوه ن����ی که لوپه لێکی زۆری که له پوری����ی و کورده وارییه ، زۆر جار مام کارزان به ش����داریی پێ کراوه له چاالکیی����ه فۆلکلۆرییه کانداو به وته ی به ڕێوه ب����ه ری ڕۆش����نبیریی چۆم����ان، به ه����ۆی ئ����ه وه وه تا ئێس����تا له س����ه ر ئاستی پارێزگای هه ولێر دو جار پله ی

یه که میان به ده ستهێناوه .

ئا: په رێز ناسڕ

له هه مو شارو شارۆچکه کانی کوردستان ژماره یه کی زۆرکافتریا

کراونه ته وه و گه نجانیش به تامه زرۆییه وه زۆرینه ی کاته کانی خۆیان، به تایبه تی شه وان، له وێدا

به سه رده به ن وه ک شوێنێک بۆ پێکگه یشتنیان له گه ڵ هاوڕێکانیان و

کات به سه ربردن.

ئیبراهی���م ئازاد گه نجێ���ک ته مه ن 21 س���اڵه و خوێن���دکاری زانکۆی���ه ، ئه و یه کێک���ه ل���ه و گه نجانه ی ب���ه رده وام سه ردانی کافتریاکان ده کات، له باره ی هۆکاره که یه وه ده ڵێت "چونی گه نجان ب���ۆ کافتری���ا ده گه ڕێت���ه وه ب���ۆ ئه و بارودۆخ���ه ده رونی���ه ی ک���ه گه نجانی ئێمه تێیکه وتون و ده یانه وێت له رێگه ی کافتریاکان و کێش���انی نێرگه له و چه ند شتێکی تری الوه کی خۆیان به دووربگرن

له کێشه کان". به ش���ی زۆری ئه و گه نجانه ی سه ردانی کافتری���اکان ده که ن خۆیان س���ه رقاڵ ده که ن به کێش���انی نێرگه ل���ه و یاریی دۆمین���ه و یارییه کانی دیکه وه . به هۆی ئه وه ی هه ندێک له و گه نجانه له بێکارییدا ڕوده که نه ئ���ه و کافتریایانه ، زۆر جار

کێشه ی مادییان بۆ دروست ده بێت. ڕه هێ���ڵ هه ڤاڵ )24 س���اڵ( یه کێکی دیکه ی���ه ل���ه و گه نجانه ی س���ه ردانی کافتری���ا ده کات ، به اڵم ئ���ه و پێیوانیه ک���ه ته نها بۆ کات به س���ه ربردن بێت، "ئ���ه و گه نجان���ه ی ب���ه رده وام دێن���ه کافتری���اکان ڕوب���ه ڕوی ڕه خنه و توانج ده بنه وه ، به داخه وه له کۆمه ڵگه ی ئێمه کافتریاکان شوێنێکی باش نین، به اڵم

هه مویان به و ش���ێوه یه نی���ن ، به ڵکو کۆمه ڵێک له کافتریاکان کاتی تایبه تیان ته رخانک���ردوه بۆ چاالکیی جۆراوجۆر، بۆ نمونه کۆڕی شیعریی و شه وه ئاهه نگ له گه ڵ گروپی مۆسیقاو بانگهێشتکردنی ئه وه ش تازه پێگه یشتو، هونه رمه ندانی ڕۆش���نبیریی و چاالکی���ی ده چێت���ه گه نج���ه ب���ۆ ده رف���ه ت کردن���ه وه ی

به هره مه نده کان".به بڕوای ده رونناس به شدار مه ال ڕه سوڵ هۆکارێکی چه ن���د گه نجان په نابردنی س���ه ره کیی هه یه ، ئه و پێیوایه "باری س���ه ره کییه هۆکارێک���ی ده رونی���ی بۆدروس���تبونی هه م���و ئه و کێش���ه و گیروگرفتان���ه ی ک���ه هه رتاکێکی ئه و کۆمه ڵگایه له ژیانی ڕۆژانه یدا ڕوبه ڕویان

ده بێت���ه وه و دوچ���اری کۆمه ڵێک له م حاڵه ت���ه ده رونیانه ده بێته وه بۆ نمونه خه مۆکی���ی، دڵه ڕاوک���ێ، بێهیواب���ون به که م به الوازیی و هه ستکردن له ژیان و هه روه ها هتد". خۆی.. س���ه یرکردنی "ناڕۆشنبیریی تاک و بێپالنیی حکومه ت له به هاناوه چون���ی داخوازیه کانی تاک و دابی���ن نه کردنی پێداویس���تیه کانیان و

نه بونی هه لیکارو بێپالنیی له سیسته می دامه زراندن، هه مو ئه وانه تاک په لکێش ده که ن بۆ په نابردنه به ر هه مو ئه و شته الوه کیان���ه ی وه ک کافتریا که گه نجان به ڕێگاچاره یان ده زانن بۆ کۆتاییهێنان به هه مو ئه و کێشه و گیروگرفتانه ی که

هه یه تی". ئه و ده رونناسه پێشیوایه که هه ڵبژاردنی

هاوڕێ له ژیاندا ڕۆڵ���ی به رچاوی هه یه له سه ر شێوازو بنیاتنانی که سایه تیی ، بۆیه پێویس���ته دایکان و ب���اوکان زۆر منداڵه کانیان چاودێری���ی به وریاییه وه بکه ن له هه ڵبژاردنی هاوڕێی باش و دور له هه ر کارو پیش���ه یه ک ک���ه کۆمه ڵگا ڕه تیده کات���ه وه و له داهاتودا کاریگه ریی

ده بێت له سه ر که سایه تیمان.

ئا: ئاوێنە

هۆتێل لەهۆڵ���ی راب���ردودا لەرۆژانی چوارچرا لەش���اری هەولێر کۆنفرانسی مۆزەخانەی ناس���اندنی راگەیان���دن و هونەریی هەولێر )موزە( بەئامادەبونی

چەندین هونەرمەند بەڕێوەچو.

دەستەی موزەی هونەر لەشاری هەولێر کە لەچەن���د هونەرمەندو فێرخوازێکی ئەو ش���ارە پێکهات���وە، دوای نزیکەی دو س���اڵ کارک���ردن توانیی���ان ئ���ەو کۆنفرانس���ە رێکبخ���ەن و مۆزەخانەی هونەری���ی هەولێ���ر رابگەیەنن ئەویش پاراستنی کۆکردنەوەو بەمەبەس���تی کارە هونەرییەکان���ی هونەرمەندان���ی

کوردستان.مۆزەخانەی هونەریی هەولێر لەشوێنی بین���ای گرتوخانەی محەتەی ش���اری هەولێر دروستدەکرێت، ئەویش لەدوای چۆڵکردن و سەرلەنوێ ئامادەکردنەوەی

بیناکە بۆ مۆزەخانە.پرۆژەک���ەو س���ەرەکیی ئامانج���ی دروس���تکردنی مۆزەخانەکە پاراستن و هونەرییەکانی کارە بەدیکۆمێنتکردنی

هونەری شێوەکارییە. ئەمە یەکەمین کاری لەو ش���ێوەیەیە کە بۆ هونەری ش���ێوەکاریی لەشاری هەولێ���ردا ئەنج���ام بدرێ���ت و ئەویش دەبێتە ش���وێنێکی س���ەرنجراکێش بۆ لەکوردس���تان و هونەرە ئەو بینەرانی

گەشتیارانی بیانیی.

rangalayawene@gmail.com (451( سێشه ممه ‌2014/11/4ره‌نگاڵه

كاره كان����ت ماندوێت����ی فش����ارو به پش����ویه ك كه مده بێته وه و هه س����ت ده كه یت، چیت����ر ده رونی خۆت ماندو

مه كه به كاری قورسه وه .

پێویست به نائومێدیی ناكات، ده توانیت پێویس����ته به دیبێنیت، ئاواته كان����ت

ره چاوی ته ندروستیت بكه یت.

به م نزیكانه بڕێك پاره كۆده كه یته وه و زۆرێك له كێشه داراییه كانت چاره سه ر ده كه ی����ت، ش����ه ممه رۆژی به خ����ت و

خۆشیه كانته .

به رپرسیارێتی زۆرت له سه ره ، هه وڵبده كاره گرنگه كانت و ئه وه ی زیاتر سودی

بۆت هه یه پێش بخه یت.

به هێمنیی گفتوگۆ له گه ڵ خێزانه كه ت خێزانه ك����ه ت به هاوكاری����ی بك����ه ، هه وڵی چاره س����ه ری كێش����ه كان بده چونكه به پش����تیوانیی ئه و كێشه كان

یه كالده بنه وه .

دۆخی ئیس����تات زۆر پاشاگه ردانیه ، پێویس����ته تۆزێك به خۆدا بچیته وه ، مه ك����ه دڵته ن����گ ده وروبه ره ك����ه ت

به قسه ی ناخۆش و بێسود.

نه‌‌هه‌‌‌نگسه‌‌تڵگیسککه‌‌واندوپشکته‌‌رازوو

11

گه نجێکی سۆران وه ک ده یان ساڵ پێش ئێستا ده ژی

گه نجان کافتریاکان ده که نه ماڵی خۆیان مام کارزان � فۆتۆ: پێشه وا فه قێ

لەهەولێر بەندیخانەیەک

دەکرێتە مۆزەخانە

‌ئا:‌رێنوار‌نه‌جم

رۆژانە‌لەگەڵ‌بەرخۆدانی‌پێشمەرگە‌لەبەرەکانی‌جەنگدا،‌سرودو‌گۆرانیی‌

نوێ‌بۆ‌بەرزکردنەوەی‌ورەی‌ئەوان‌دەوترێت،‌بەاڵم‌ئاستنزمیی‌و‌

خراپیی‌کوالێتی‌هونەریی‌ئەو‌سرودانە‌بوەتە‌مایەی‌نیگەرانیی‌و‌بەڕێوەبەری‌هونەرەکانی‌میوزیکی‌سلێمانییش‌ئاماژە‌بەوە‌دەکات‌کە‌زۆرینەی‌ئەو‌سرودانە‌بێکەڵک‌و‌

خراپن.

ڕابردوداو‌ مانگ����ی‌ چەن����د‌ لەماوەی‌

بەدرێژایی‌ش����ەڕی‌پێشمەرگە‌لەگەڵ‌چەکدارانی‌داعش،‌چەندین‌س����رودو‌گۆرانیی‌ن����وێ‌لەالیەن‌هونەرمەندانی‌کوردەوە‌بۆ‌پێش����مەرگەو‌کوردستان‌لەکەناڵەکانی‌ بەردەوام‌ تۆمارکراون‌و‌

راگەیاندنەوە‌پەخشدەکرێن.گۆرانیبێژە‌ لەالی����ەن‌ گۆرانیی����ەکان‌بەئەزمون����ەکان،‌هەروەها‌گۆرانیبێژە‌تازە‌دەرکەوت����وو‌الوەکان‌دەوترێن،‌چ����ۆن‌ وەک‌ زۆریش����یان‌ بەش����ی‌تۆماردەکرێن،‌ کورت����دا‌ لەماوەیەکی‌بەهەمانشێوە‌کلیپیشیان‌بۆ‌دەکرێت‌و‌دەخرێنە‌سەر‌شاشەی‌تیڤییەکان.

ئەوەی‌مای����ەی‌نیگەرانیی‌گوێگران‌و‌

هەوادارانی‌هونەرو‌میوزیکی‌کوردییە،‌ئاس����تنزمیی‌و‌کەمی����ی‌کوالێتی‌ئەو‌

سرودو‌گۆرانیانەیە.بەڕێوەب����ەری‌ ئەمی����ن‌ نەج����ات‌هونەرەکان����ی‌میوزیک‌لەس����لێمانی،‌نیگەرانە‌لەو‌ئاس����تە‌نزمەی‌کە‌ئەو‌کارە‌هونەرییانەی‌پێ‌دەکرێت.‌ئەو‌پێیوایە‌کە‌لەناو‌ئەو‌لێشاوە‌سرودو‌گۆرانیانەدا،‌تاکە‌تاکە‌ئیشی‌باشیان‌تێدای����ە‌"ب����ەاڵم‌ل����ە%‌95لەکوالێتی‌مۆسیقاو‌دابەشکردن‌و‌ئاوازو‌شیعریش‌

زۆر‌بێکەڵکەو‌زۆرینەی‌خراپە".بەبڕوای‌ئەو‌هۆکاری‌ئەو‌ئاستنزمیە‌ئەوەی����ە‌کە‌کەناڵەکان����ی‌راگەیاندن‌

پێش����مەرگەوە‌ بەناوی‌ هەرچیی����ەک‌بێت‌باڵویدەکەنەوە،‌"راس����تە‌خەڵک‌پێیخۆشە‌هاوکاریی‌پێشمەرگە‌بکات‌و‌ڕوبەڕوی‌تیرۆر‌بوەس����تێتەوە،‌بەاڵم‌نابێت‌ئاوا‌هەڕەمەکیانە،‌هەر‌کەسەو‌بۆخۆی‌و‌بەبێ‌هیچ‌ئاستێکی‌هونەریی‌

سرودو‌گۆرانیی‌تۆمار‌بکات".لەس����ااڵنی‌هەش����تاکانداو‌لەشۆڕشی‌کوردیدا‌دژی‌رژێم����ی‌بەعس،‌چەند‌پێش����مەرگەو‌کورد‌ بۆ‌ گۆرانیی����ەک‌وتراون‌کە‌تا‌ئێستاش‌لەبیرەوەریی‌و‌یادەوەریی‌کورددا‌ماونەتەوە،‌ئەوەی‌لەکاتی‌سەرهەڵدانی‌ مایەی‌سەرنجە‌ئەم‌ش����ەڕە‌نوێی����ەی‌کوردیش‌دژی‌

داع����ش،‌بەش����ی‌زۆری‌کەناڵ����ەکان‌بۆ‌هەمان‌ئەو‌س����رودانەی‌س����ااڵنی‌

هەشتاکان‌دەگەڕێنەوە.بەبڕوای‌نەجات‌ئەمین‌س����رودەکانی‌ئەو‌س����ەردەمە‌ڕەنگە‌وەکو‌کوالێتی‌هونەریی‌لەوانەی‌ئێستا‌باشتر‌نەبن،‌"بەاڵم‌وەکو‌هەس����ت‌و‌سۆز،‌گۆرانیی‌ئەو‌س����ەردەمە‌زۆر‌بەهەستێکی‌پڕو‌جوانترەوە‌وتراون،‌بۆیە‌تا‌ئێستاش‌س����رودو‌گۆرانییەکانی‌ئەو‌سەردەمە‌کاریگەریی����ان‌هەیە.‌ب����ەاڵم‌ئەوانەی‌ئێس����تا‌هیچ‌هەس����تێک‌ناجوڵێنێت،‌ئەبوایە‌ئێستا‌چەندەها‌کەس‌بەسرود‌ئەو‌ دەبوایە‌ بەپێش����مەرگە،‌ بوبوایە‌

س����رودانە‌وایانبکردای����ە‌هاواڵتی����ان‌خۆبەخشانە‌ش����ەڕیان‌بۆ‌کوردستان‌بکردایە،‌یان‌یارمەتیی‌پێشمەرگەیان‌بدایە،‌بەاڵم‌هیچ‌یەکێک‌لەو‌سرودانە‌جوڵێن����ەر‌نییەو‌هەس����تی‌ئینس����ان‌

نابزوێنێت".بەڕێوەبەرەکەی‌هونەرەکانی‌میوزیک‌پێیوایە‌کە‌ئ����ەو‌بێبەرنامەییە‌تەنها‌نییە،‌بەڵکو‌ لەئێستاو‌لەسرودەکاندا‌"دەمێکە‌مۆس����یقاو‌گۆرانی‌کوردیی‌زیانی‌پێگەیش����توە،‌هی����چ‌بەرنامەو‌چاودێریی����ەک‌نییە‌لەس����ەر‌هونەری‌کوردی����ی.‌ئەم‌خراپیی‌س����رودانەش‌درێژکراوەی‌ئەو‌بێبەرنامەییەیە".‌

لەهۆڵی‌مۆزەخانەی‌سلێمانی،‌پێشانگایەکی‌فۆتۆگرافی‌تایبەت‌بەقەرەجەکانی‌جیهان‌و‌کوردس���تان‌کرای���ەوەو‌تێی���دا‌چەندی���ن‌وێنەی‌ک���ۆن‌و‌نوێی‌قەرەجەکانی‌جیهان‌و‌

کوردستان‌نمایشکرا.

س���ەنتەری‌ بەرپرس���ی‌ غ���ازی‌ فاخ���ر‌ڕۆش���نبیریی‌ق���ەرەج‌کە‌ئەو‌س���ەنتەرە‌پێش���انگاکەی‌رێکخس���تبو‌رایگەیاند‌کە‌مەبەستی‌س���ەرەکیی‌پیشاندانی‌وێنەکان‌گۆڕینی‌دی���دی‌هاواڵتیانە‌بۆ‌قەرەجەکان‌کە‌لەئێستادا‌بەچاوێکی‌جیاواز‌لەهاواڵتی‌

ئاسایی‌سەیر‌دەکرێن.پێش���انگاکە‌کە‌لەژێر‌ناونیشانی‌"لەپێناو‌جیه���ان"دا‌ قەرەجەکان���ی‌ یەکخس���تنی‌ژیان���ی‌ وێن���ەی‌ کرابوی���ەوە،‌چەندی���ن‌قەرەجەکان���ی‌واڵتان���ی‌ئەوروپی���ی‌وەک‌فەڕەنس���او‌ئەڵمانی���او‌ئیس���پانیاو‌چەند‌واڵتێک���ی‌دیکەش���ی‌تێدا‌نمایش���کرابو.‌هەروەها‌وێنەی‌قەرەجەکانی‌کوردستانیش‌بەهەمانش���ێوە‌ ئێس���تاوە‌ بەڕاب���ردوو‌

دانرابون.بەپێ���ی‌هەندێک‌س���ەرچاوە‌قەرەجەکان‌هیندس���تانبون‌و‌ خەڵک���ی‌ لەبنەڕەت���دا‌باڵوبونەت���ەوە،‌ پ���ەرش‌و‌ بەزەویی���دا‌لەئەفغانستانەوە‌بۆ‌ئێران‌و‌عێراق‌و‌شام‌و‌میس���ڕ‌تا‌دەگات���ە‌ئیس���پانیاو‌زۆربەری‌ئەتڵەسیی‌و‌ ئۆقیانوسی‌ ئەوروپاو‌ واڵتانی‌

هەردو‌ئەمەریکاکەدا.

‌ره‌نگاڵه(451(‌سێشه‌ممه‌‌2014/11/4 rangalayawene@gmail.com

گاکاوڕ

له‌گ����ه‌ڵ‌ مامه‌ڵ����ه‌‌ س����ه‌ركرده‌‌ وه‌ك‌له‌به‌های‌‌ مه‌كه‌،‌چونكه‌‌ ده‌وروبه‌ره‌كه‌ت‌خۆت‌كه‌مئه‌بێت����ه‌وه‌،‌گرفته‌‌بچوكه‌كان‌

گه‌وره‌‌مه‌كه‌.

هۆش����داری‌‌خۆتبه‌‌له‌هه‌ڵسه‌نگاندنی‌‌هاوڕێ‌جیاوازه‌كانت،‌هه‌مویان‌وه‌ك‌بیرناكه‌نه‌وه‌،‌خۆشه‌ویسته‌كه‌ت‌ یه‌ك‌

چاوه‌ڕێته‌.

ئه‌م‌ده‌رفه‌ته‌ی‌‌ئێس����تا‌هاتوه‌ته‌‌پێش‌كاره‌كانت‌ ئی����ش‌و‌ مه‌ده‌،‌ له‌ده‌س����ت‌به‌باشی‌‌بكه‌و‌سود‌له‌هه‌له‌كان‌وه‌ربگره‌‌

بۆ‌راپه‌ڕاندنی‌‌ئه‌ركه‌كانت.

باش����ترین‌چاره‌س����ه‌ر‌بۆ‌ئه‌م‌قۆناغه‌ت‌گۆڕانكاری����ه‌‌له‌رۆتین����ی‌‌ژیان����ی‌‌خۆت،‌كۆمه‌الَیه‌تیه‌كان����ت‌ په‌یوه‌ندی����ه‌‌

گۆڕانكارییان‌به‌سه‌ردا‌دێت.

گ����ه‌وره‌ت‌ ئاوات����ی‌‌ هی����واو‌ دوان����ه‌:‌بچوكه‌وه‌‌ له‌هه‌ن����گاوی‌‌ ده‌بێ����ت‌ هه‌یه‌‌ده‌س����تپێبكه‌یت،‌ده‌رفه‌تی‌‌زیاترت‌بۆ‌

ده‌ڕه‌خسێت.

قرژاڵدوانه‌‌

ش����ێر:‌به‌ده‌س����تهێنان‌و‌كۆكردنه‌وه‌ی‌‌دارای����ی‌‌كات����ی‌‌زۆری‌‌ده‌وێت،‌به‌هۆی‌‌كاركردنی‌‌زۆره‌وه‌‌دۆخی‌‌س����ۆزدارییت‌

پشتگوێخستوه‌.

فه‌‌ریکشێر

1010

"زۆرینەی ئەو رسودانەی بۆ پێشمەرگە دەوترێن خراپ و بێکەڵکن"

یانەو هۆڵە تایبەتەکان ته رخانن قەرەجەکانی جیهان لەڕێی وێنەوە یەکدەگرنبۆ چینێکی دیارییکراو

‌ئا:‌ئاوێنە

لەم‌سااڵنەی‌دواییدا‌لەشارەکانی‌کوردستاندا‌چەندین‌کافتریاو‌یانەو‌هۆڵ‌کراونەتەوەو‌هەندێکیان‌لەسەر‌شێوازو‌کلتوری‌واڵتانی‌رۆژئاوان‌و‌ڕێساو‌نەریتی‌تایبەت‌بەخۆیان‌

هەیەو‌بۆ‌هەمو‌کەسێک‌نییە‌بچێتە‌ناویانەوە،‌بەڵکو‌ڕێ‌و‌شوێنی‌

دیارییکراویان‌هەیەو‌تەنها‌چینێکی‌دیارییکراو‌دەتوانن‌لێیسودمەندببن.

لەش����اری‌س����لێمانییدا‌چەند‌هۆڵ‌و‌یانەیەک����ی‌ل����ەو‌ش����ێوەیە‌ه����ەن‌و‌دەکەونە‌چەند‌ش����وێنێکی‌جیاوازی‌ش����ارەکەوە.‌ب����ۆ‌ئەوەی‌کەس����ێک‌بیەوێت‌لەهۆڵێکیاندا‌مەراس����یمێکی‌وەک‌ش����ەکراوخواردنەوە‌یاخود‌هەر‌مەراسیمێکی‌دیکەی‌تایبەتی‌خێزانیی‌بەڕێوەببات،‌ئەوا‌دەبێت‌ئیشتیراکی‌

سااڵنەی‌هەبێت‌و‌ناسراوبێت.لەیەکێک‌لەو‌هۆاڵنەدا‌کە‌دەکەوێتە‌ناوەندی‌ش����اری‌سلێمانییەوە،‌کرێی‌

تەنها‌ساڵێکی‌بەش����داربون‌40هەزار‌دۆالرە،‌واتە‌چوار‌دەفتەر‌دۆالر.

ئ����ەم‌کرێی����ەی‌دیارییک����راوە‌تەنها‌لەب����ری‌ماف����ی‌چون����ە‌ژورەوەیەتی‌بۆ‌ئەو‌ش����وێنە،‌ه����ەر‌جارێک‌ئەو‌کەسەی‌ئیش����تیراکی‌سااڵنەی‌هەیە‌بۆ‌نانخواردن‌یاخ����ود‌بۆ‌ئاهەنگێک‌بچێت،‌ئ����ەوا‌دەبێت‌پ����ارەی‌هەمو‌

ئەوانەش‌بەجیا‌بدات.لەیەکێک‌لەو‌شوێنانەش����دا،‌هەفتانە‌بۆ‌ دەکرێ����ت‌ خێزانی����ی‌ ئاهەنگ����ی‌ئەوانە‌ هەمو‌ ئیشتیراکەکان،‌ خاوەن‌دەتوانن‌بە‌‌50دۆالر‌بەشداردیی‌لەو‌ئاهەنگانەدا‌بکەن،‌لەبەرامبەر‌بردنی‌هەر‌میوانێکیش����دا‌دەبێت‌‌200دۆالر‌بدەن،‌ئەمە‌جگە‌لەنرخی‌نانخواردن‌و‌کە‌حیسابی‌ دیکە‌ پێداویستییەکانی‌

جیای‌بۆ‌دەکرێت.‌بەش����ێک‌لەو‌یان����ەو‌هۆاڵنەش‌تەنها‌ل����ەدوای‌ئێواران����ەوە‌تایبەت‌دەبێت‌بەکەس����انی‌خاوەن‌ئیشتیراک،‌بەاڵم‌لەنیوەڕواندا‌کراوەیە‌بۆ‌هەمو‌کەسێک‌

کە‌بیەوێت‌نانێک‌لەوێ‌بخوات.

دایکی ماکس ڤێبەر، گەورە کۆمەڵناسی ئەڵمانیی، خانمێکی دینداربو، دیندارییەکەی کاریگەرییەکی گرنگ لەس���ەر ماکس ڤێبەر دادەنێت. الی ئەم خانمە دین بەپلەی یەکەم ھێمایە ب���ۆ جۆرێک لەئەخالقیاتی تایبەت، ل���ەوەی لەفیکری فەلس���ەفییدا پێیدەڵێن ئەتی���ک. ئ���ەم خانمە ژیانێکی س���ادەو لەپەیڕەوکەرانی دەگوزەرێنێ���ت و زاھیدانە ڕێب���ازی ”کالڤین“ بوە. ڕێبازی کالڤینیش پێ لەسەر ژیانی زاھیدانە دادەگرێت ومرۆڤ بەرپرسیارو ئیش���کەرو بونەوەرێکی وەک

کەم مەسرەف وێنا دەکات.کتێب���ە بەناوبانگەکەی ماک���س ڤێبەر، ”ڕۆحی کاپیتالیزم و ئەتیکی پرۆتستانیزم“، کتێبێکە بەمانایەک لەماناکان باس لەدینی دایکی ڤێبەر دەکات کە دەبێت بەبەش���ێک لە ”ڕۆحی کاپیتالیزم“. ئەم کتێبە، بەپلەی یەک���ەم، کتێبێک���ە دەرب���ارەی ئەخالق، لەڕاستیدا دەستەواژەی ”ڕۆحی کاپیتالیزم“ خۆی، کە کتێبەکە تەرخانە بۆ دۆزینەوەو ناس���اندن و ڕاڤەکردن���ی، ھی���چ نییە جگە لەناوێکی تر ب���ۆ ”ئەتیک“ یان ”ئەخالقی

کاپیتالیزم“. الی ماک���س ڤێب���ەر کاپیتالی���زم ته نها سیس���تمێکی ئابوری���ی و سیاس���یی نییە، ته نها بازاڕو کۆمەڵێک دەزگای سیاس���یی نیی���ە، بەڵک���و ش���ێوازێکی دیاریک���راوی تایبەت���ی ش���ێوازێکی و ”ئەخ���الق“ ”ئیش���کردنی عەقاڵنیی“ش���ە. کاپیتالیزم جۆرێک���ە لەھه ڵس���وکەوت و مامەڵەکردن و ڕوانین و بیرکردن���ەوە. ڤێبەر ئەم ڕوانینە ناودەنێ���ت : ”ڕوانین���ی ئابورییان���ە ب���ۆ دونی���او بۆ ژیان“. لەم ڕوانین���ە ئابوریەدا ئ���ەو ش���ێوازە لەعەقاڵنیەت بااڵدەس���تە کە ڤێبەر ن���اوی ”عەقاڵنیەت���ی ئابوریی“ لێدەنێ���ت، ئەم���ەش بریتیی���ە لەلۆژیکی ژماردن و حیسابکردنی بڕی قازانج و زەرەر، بڕی دەس���کەوت و تێچون، بڕی ئەو ئیش و ھیمەتەی پێویستە بۆ ئەنجامدانی کارێک و بڕی ئەو دەس���کەوتانەی دەشێت ئەو کارە مەیس���ەریان بکات، بەکورتی ”عەقاڵنیەتی ئابوریی“ عەقاڵنیەتی حیس���ابکردنی بڕی زەرەرو قازانج���ە. ئەمەش ل���ەزۆر ڕوەوە پەلکێش���کردنی ماتماتیک و ژمارەیە بۆ ناو ب���واری کارو ئیش���کردن و پەیوەندییەکان. ئەگەرچی ئەمە بەشێکی گرنگی کتێبەکەی ڤێب���ەرە، ب���ەاڵم ئەمە ھه م���و حیکایەتی ”ڕۆح���ی کاپیتالیزم“ نییە الی ڤێبەر، الی ڤێب���ەر جۆرێک لەئەخالقی���ات و ئەتیکیش ئامادەیە، کە وەک ژێرخانی ئەو عەقاڵنیەتە ئابوریی���ە ئامادەیە. بەبۆچونی ڤێبەر ئەم ئەخ���الق و ئەتیک���ە ئەخ���الق و ئەتیکێکی دینییە، بەتایبەتی ئەو ئەخالق و ئەتیکەیە کە دایکی ڤێبەر ھه ڵگ���ری بوە. لەئاینی کالڤینیزم���دا ئیش���کردن وەک س���زایەک نابینرێ���ت کە خودا ب���ەھۆی گوێنەگرتنی مرۆڤ���ەوە لەئەمره کان���ی بەس���ەر مرۆڤدا س���ەپاندبێتی، واتە کار چیتر دەرەنجامی س���ەرپێچیکردنی مرۆڤ بۆ ئەمری خوداو دەرکردنی مرۆڤ لەبەھه ش���ت نییە، بەڵکو ئامرازێکە بۆ نزیکبون���ەوە لەخوداوەند. ” خودا مرۆڤی ئیشکەری خۆشدەوێت“، یان دەتوانێت ئیش���کردنەوە لەڕێگای ”مرۆڤ بەدەس���تبھێنێت“ خوداوەند رەزامەندیی ئ���ەو ڕەھه ن���دە دینییە گرنگەی���ە کە الی ڤێب���ەر دەبێت بەژێرخان���ە ئەخالقییەکەی کاپیتالیزم. ئیشکردن لێرەدا وەک واجبێکی دینیی لێدێت، مرۆڤ لەباتی خۆکشانەوەو پاشەکش���ەکردن لەجیهان بۆ ناو کەنیسەو پەرس���تگاو خانەقاو تەکیی���ە دینییەکان، بەھیوای خۆپڕک���ردن لەنوری خودایی لەو شوێنانەدا، لەباتی ئەوانە مرۆڤ پێویستە بچێتە ناو جیهانەوەو لەڕێگای ئیشکردنەوە بەدەس���تبھێنێت. خوداوەند ڕەزامەندیی ڕاس���تگۆبون کار، ب���ۆ دڵس���ۆزبون لەکارکردندا، دورکەوتنەوە لەگزیی و فزیی و فڕوفێڵ، دروستکردنی پەیوەندیی کارکردن لەسەر بنەمای باوەڕو متمانەکردن، دەبنە بنەمای ئەم ئەخالقیاتە دینییەی کارکردن. بێگومان مێ���ژوی کاپیتالیزم لەزۆر ڕوەوە مێژوی الدانە لەم پرنس���یپە ئەخالقییانە، بەاڵم پرنسیپە ئەخالقییەکە خۆی بەشێکی گرنگی ئەخالقیاتی ئیش���کردنە. بەکورتی ئەتیک���ی کاپیتالی���زم و لەکتێبی”ڕۆح���ی پرۆتس���تانیزم“دا کارو پیش���ە ڕەھه ندێکی ئەخالقیی گرنگیان ھه یە، ئیشکردن ته نها کردەیەکی ئابوریی نییە، بەڵکو ڕەھه ندێکی ئەخالقیی گرنگیشی ھه یە، کە ماکس ڤێبەر لەژیانی دایکی���دا تێبینیکردوەو لەنزیکەوە

لەپاڵیدا ژیاوە. ئەوەی لەدوای مردنی ماکس ڤێبەرەوە

دەبێ���ت بەش���ێوازی س���ەرەکیی ڕوانینی فیکریی و تیوریی بۆ کۆمەڵگا مۆدێرنەکان، کەوتن���ە دوای ئەم ڕەھه ندە دینییەی ژیان لەناو دونیای مۆدێرندا نییە. ئەوەی لەداوی ڤێبەرەوەو بەھۆی ھه ندێک ڕەھه ندی فیکری ڤێبەرەوە دروستدەبێت، لێکۆڵینەوەی زیاتر نییە لەس���ەر کاریگەرییەکانی دین لەسەر دونیای مۆدێرن، لەکاتێکدا ئەم کاریگەرییە یەکێکە لەئەرگومێنت���ە گرنگەکانی کتێبی ”ڕۆحی کاپیتالیزم و ئەتیکی پرۆتستانیزم“ و یەکێک���ە لەدەرکەوتە گرنگەکانی فیکری ئ���ەم کۆمەڵناس���ە گەورەی���ەی س���ەدەی بیس���تەم. ئەوەی لەفیک���ری ڤێبەرەوە بۆ نەوەکانی دوای خۆی و بەناو بەشێکی زۆری فیکر لەسەدەی بیس���تەمدا باڵودەبێتەوە، دونیا“ی���ە، ”بەعەلمانیبون���ی تێ���زەی پێیدەگوترێ���ت بەئینگلیزی���ی ئ���ەوەی secularization. ڤێبەر خۆی زۆرجار ئەم تێزەیە بەتێزەی ”البردنی سیحر لەسەر دونیا“ ناودەبات، ھه ندێکجاری تریش باس لەبااڵدەستبونی ”عەقاڵنیەتی کاپیتالیستی“ دەکات لەش���ێوازی ”قەفەزێکی ئاسنین“دا کە مرۆڤ ناتوانێ���ت دەرگاکانی بکاتەوەو لێ���وەی بچێت���ە دەرەوە، ھه ندێک جاری تری���ش باس لەوە دەکات ک���ە مرۆڤ لەم دونیای���ەدا کورتدەبێتەوە ب���ۆ ”برغوی ناو ماشێنێکی زەبەالح“ کە ماشێنی کاپیتالیزم خۆیەتی. ئەم ڕەھه ندە ڕەشبینەی فیکری ڤێبەر بەرامبەر بەدونیای مۆدێرن، لەالیەن دوای تیوریس���تانی لەنوس���ەران و زۆرێک خۆیەوە وەردەگیرێت و زۆرجاریش دەکرێت بەتاقە پێناس���ێک بۆ دونیای مۆدێرن و بۆ مۆدێرنە خۆش���ی. نوسەرانی قوتابخانەی فرانکف���ۆرت لەم ڕوەوە ڕۆڵی س���ەرەکیی دەبینن. ئەوەی لەم خوێندنەوە تایبەتەی ڤێبەردا ون ی���ان الوازە، بینینی ڕەھه ندە کاپیتالیزمە ئەتیکییەک���ەی ئەخالقی���ی و بەبیرۆکەی ڤێب���ەردا لەکتێبەک���ەی ک���ە گرێدراوە. بەرپرس���یاریەتیەوە ئیشکردن و بیرۆکراس���یی، کە ڕاس���تە عەقاڵنیەت���ی ناتاکەکەسیی ناشەخسیی و عەقاڵنیەتێکی بیرۆکراس���یی و دەزگاییە، بەشێکی گرنگی دونی���ای مۆدێرنە، بەاڵم ئ���ەم عەقاڵنیەتە دۆخێ���ک ناتوانێ���ت ناشەخس���ییە، دروستبکات تیایدا چیتر ئەتیک و ئەخالق و وی���ژدان ئیش نەک���ەن و بەتەواویی کرابنە دەرەوەی مێژوەوە. فیکرەی لەدەستدانی ئەتی���ک و ئەخالق و ویژدانی تاکەکەس���یی و جێگرتن���ەوەی بەئەتیک وئەخالق و ویژدانی بیرۆکراسییانەی دەوڵەت و پارتی سیاسیی و س���ەرکردە کاریزمیی���ەکان، دواتر لەالیەن ژنە فەیلەس���وفی ئەڵمانیی ھانا ئارێنتەوە گەش���ەی پێئەدرێ���ت و ب���ۆ خوێندنەوەی ئەزمونی نازی���ەت بەکاردەھێنرێت. بەاڵم گرنگیی فیکری ھان���ا ئارێنت لەوەدایە کە نازیەت وەک کۆتایی مێژو نابینێت، بەڵکو لەگەڵ لەدایکبونی ھه ر منداڵێکدا ئەگەری دروستبونی ”سەرەتایەکی نوێ“ دەبینێت، س���ەرەتایەک ک���ە دەش���ێت ئەگەرێک���ی ڕاستەقینە بێت بۆ گۆڕانی دونیا. بەکورتی ئەگەر مەس���یحیەتی دایک���ی ماکس ڤێبەر بەش���ێک بێت لەژێرخان���ە ئەخالقییەکەی ھ���اوکات کاپیتالی���زم، دروس���تبونی لەس���تراتیژیەتی بێت بەشێکیش دەشێت بەگژاچونەوەی ئەو ڕەھه ندانەی کاپیتالیزم ”ئەتیک���ی دروس���تکردنی لەس���ەر ک���ە ناشەخس���یی“ دەژی���ن و کاردەک���ەن. الی ماک���س ڤێب���ەر دینداری���ی دایک���ی وەک ئەتیکێکی شەخس���یی، وەاڵم���ە بەزۆرێک لەو قەیرانانەی کە ”ئەتیکی ناشەخس���یی“ مەرج بێگومان دروستیاندەکات. لەدونیادا نییە ئەوەی ڤێبەر دەیڵێت ڕاستبێت، بەاڵم

ئەوەی دەیڵێت قابیلی بیرلێکردنەوەیە.

محه مه د كه ریم محه مه دمونته دای ئابوری كوردستان

ھ���ه ر سیس���تمێك System، ج���ا ئ���ه و سیس���تمه فه رمانڕه وای���ی بێت ی���ان كۆمپیوته ریی ی���ان بانكیی یان له س���اناترین ھت���د، بایۆلۆجی���ی و.. پێناسه یدا بریتیه له كۆمه ڵێك پێكهاته و subsystems بچوكت���ر سیس���تمی ك���ه له ن���اوه وه به كۆمه ڵێ���ك ڕایه ڵه ی به یه ك���ه وه بونیادی���ی وه زیفی���ی و گرێدراون و قه واره یه كی تایبه ت به خۆیان جیاده كه نه وه له ژینگه ی ده وروپش���تی خۆیان. ئه م سیس���تمه ب���ه و پێكهاته س���ه قامگیریی گرێدراوه وه ، به یه كه وه Consistency و بااڵنسی خۆی مسۆگه ر ده كات ب���ۆ ئه نجامدان و جێبه جێكردنی ئه رك و ئامانجه كانی سیستم، ھه تا ئه و په یوه ندی���ه ئۆرگانی���ه ی پێكهاته كانی سیس���تم به ھێز بێت ئه و سه قامگیریه به ھێز ده بێت و پێچه وانه كه شی ڕاسته . وه زیفه ی سه ره كیی سیستم وه رگرتنی كه ره س���ه یه Inputs چ مادیی بێت یان Behavior نامادیی له ڕێگه ی س���لوكیتایبه ت���ی خۆی���ه وه ده یانگۆڕێ���ت بۆ به رھ���ه م Outputs جا ئ���ه و به رھه مه مادیی بێ���ت یان نامادیی. بۆ مانه وه ی سه قامگیریی، ئه م سیستمه پێویستی دام���ه زراوه فیلت���ه رو به كۆمه ڵێ���ك Institutions ھه ی���ه ك���ه نه ھێڵێ���ت سیس���تمه كه به الڕێ���دا ب���ڕوات به ڵكو ڕاس���تده كاته وه ڕێڕه وه كه ی به زوی���ی بۆیه ئه م فیلته ران���ه زۆر گرنگن له به ر ئه وه ی ده بن به ڕێنیش���انده ری سیستم ك���ه پێكهاته كان���ی سیس���تم پێكه وه بتوان���ن ھارمۆنی���ی به ش���ێوه یه كی ئامانجه كانی سیس���تم جێبه جێ بكه ن كه به پێچه وانه وه له جیاتی ھارۆمۆنێتی كاركردن به ریه ككه وتن دروست ده بێت و سیس���تم بااڵنس���ی س���ه قامگیریی و تێكده دات و له حاڵه تی به رده وامیش���یدا دروست سیس���تمه كه ھه ڵوه شانه وه ی ده بێ���ت و ڕێگ���ه خ���ۆش ده بێ���ت بۆ ئ���ه و ب���ۆ گونجاوت���ر سیس���تمێكی

پێكهاتانه .ئه گه ر ئ���ه م پێناس���ه یه بخه ینه ناو وردبینیی كوردس���تانه وه ، كۆمه ڵگه ی پێكه وه كاركردنی پێكهاته كانی و وه زیفه و س���لوك و س���ه قامگیریی سیستمه كه ی بكه ین، بۆم���ان ده رده كه وێت كه بۆ چ كۆمه ڵگه یه كی سیس���تمێك و ئاستێك دروس���تكردوه . ناس���ه قامگیرمان ئه گه ر له ھ���ه ر سیس���تمێكدا فیلته ری ڕاس���تكردنه وه و كۆنت���رۆڵ ھه بێت بۆ ڕاس���ته ڕێكردنی وه زیفه ی سیستم ئه وا سیستمی كوردس���تان ھیچ دامه زراوه و تیا ڕاسته قینه ی فیلته رێكی كۆنترۆڵی كارا نه كراوه به مه ش كۆی سیستمه كه ھه ژمونی ق���ه ده ری ده س���ت دراوه ته جۆرێك له به رژه وه ندیی ته سك كه كۆی سیستمه كه ی له شاڕێگه ی به رژه وه ندیی گش���تیی الداوه به جۆرێ���ك گرژیه كی زۆر تون���دی له نێ���وان به رژه وه ندی���ی گش���تییدا به رژه وه ندی���ی تایب���ه ت و دروس���تكردوه كه تیای���دا ھارمۆنیه تی كاركردنی پێكهاته كانی سیس���تمه كه ی بۆ ئاستێكی زۆر گۆڕیوه بۆ په یوه ندیی به ریه ككه وتن. سیس���تمی كوردس���تان دامه زراوه ی له فیلته رو به تاڵكراوه ته وه كارای چاودێریی به ھه م���و لقه كانیه وه )دارایی، یاسایی، كارگێڕیی( ھه روه ھا په كخستنی فیلته ری سه روه ریی یاسا. به رده وامی���ی ئ���ه م سیس���تمه ھیالكه ب���ه م ش���ێوه یه و به جێهێش���تنی ب���ێ چاكس���ازیی بۆ ماوه ی 23 س���اڵ بۆته ھۆی دروس���تكردنی كۆمه ڵێك ده القه Gaps له جومگه كانی ئه م سیستمه دا ك���ه ورده ورده ك���ۆی سیس���تمه كه ی به ره و ھه ره س���ی ڕاس���ته قینه بردوه . ده كرێت لێ���ره دا زۆر به خێرایی ئاماژه به ھه ندێ���ك ل���ه و ده القان���ه بكه ین بۆ ئ���ه وه ی بچین���ه س���ه ر په له قاژه كانی سیس���تم بۆ خۆڕزگاركردن له م قه یرانه له ڕێگه ی ده ستخستنی قه رزی ده ره كی

به ھه ر نرخێك بێت:

یه كه م: ده القه ی حكومه ت – پڕۆفیشناڵ:

ھه رێم���ی حكومه ت���ی سیس���تمی كوردستان، له بنه ڕه ته وه و به درێژایی 23 ساڵه ی ته مه نی خۆی، له سه ر بناغه ی ناپڕۆفیشناڵیی دروستكراوه و ئه وه نده ی ئه ندام���ی حزب مه رجی جومگه ی بڕیار دروس���تكردن بوه له ھه مو ئاسته كاندا ئه وه ن���ده خه ڵكی به ئه زم���ون نه بوه ، به م���ه ش نه یتوانیوه ئیداره ی ش���ه ڕی پارتیزانیی له ئیداره ی شارو شارستانیی جیابكات���ه وه . ھ���ه ر له به ر ئه وه ش���ه

ئه وه ن���ده ی حوكمڕانی���ی كوردس���تان لۆژیكی ش���ه ڕو توندوتیژیی بااڵده ستی سیس���تمه كه ی بوه ئه وه ن���ده لۆژیكی حوكمی ڕه شیدو به رژه وه ندیی گشتیی و گه شه پێدانی ئابوریی ئاماده یی نه بوه . كوردستانیی كۆمه ڵگه ی كۆی به مه ش ھه میش���ه له قه یرانه وه گواستۆته وه بۆ قه یرانێكی قورستر. بۆیه ئێستا گروپ و پێكهاته كان���ی سیس���تمی كۆمه ڵگه ی كوردس���تان به زیاتر ل���ه 35 قه یرانی ستراتیژیی گه وره وه تێوه گالوه و ھه نگاو ده نێت بۆ تێ���وه گالن له ھی گه وره ترو

قورستر.

دوه م: ده القه ی پالن – بودجه :كوردستان، حوكمڕانیی سیس���تمی وه ك���و ئاماژه م���ان ب���ۆ ك���رد، ئه گه ر كه ره س���ه ی گه وره ش���ی وه ك خه ڵكی پڕۆفیش���ناڵ، داھاتی نه ختینه ی زۆر، به رھه می نه وت، س���یماو مه رجی بون به واڵتی كش���توكاڵیی و پیشه س���ازیی و گه ش���توگوزاریی ھه بێ���ت، به اڵم له به ر گه وره ی حكومه ت ده القه یه كی ئه وه ی – پڕۆفیش���ناڵ ھه ی���ه نه یتوانیوه ئه م به سلوكیBehavior خۆی كه ره سانه بگۆڕێ���ت بۆ به رھه م و ده رھاویش���ته ی باش كه ھارمۆنیه ت و خۆش���گوزه رانیی كۆمه ڵگ���ه سیس���تم و پێكهاته كان���ی یه كێك���ه پ���الن ب���كات. دروس���ت په یوه ندیی و دروستكردنی له بواره كانی به یه كه وه به س���تنی ھه ردو جه مسه ری كه ره س���ه – به رھ���ه م ب���ه اڵم له ب���ه ر ئاماده ی���ی كارای ده الق���ه ی حكومه ت – پڕۆفیشناڵ سیس���تمی حوكمڕانیی كوردس���تان ناتوانێ نه پ���الن دابنێ ن���ه پالن جێبه جێ بكات بۆیه ئێس���تا ھه ردو جه مسه ری كه ره سه – به رھه م تریش���ه وه ، له الیه ك���ی لێكت���رازاوه ، له به ر نه بون���ی فیلته ره كانی كۆنترۆڵی )چاودێری���ه كان و وه ك سیس���تمه كه سه روه ریی یاسا( دو به رژه وه ندیی له ناو به ریه ككه وتون به توندیی سیستمه كه دا گش���تیی و به رژه وه ندی���ی ئه وانی���ش به رژه وه ندیی ته س���كی تایبه ته له ھه مو جومگه كانی سیس���تمه كه دا كارگێڕیی، سامان و دارایی، خوێندن و ته ندروستیی و ھتد.. به مه ش زۆر ده مێكه سیس���تمی له ھه ناوی ناس���ه قامگیریی كوردستان كه ڵه كه قه ی���ران ھه ڵگرت���وه و خۆیدا

ده كات.

سێهه م: ده القه ی ھاورده –جیهازی به رھه مهێنانی كوردستان:

ئه گه ر ھه ردو فاكت���ه ری بازرگانیی و )به رھه مهێنانی به رھه مهێنان جیهازی كااڵو خزمه تگوزاریی( وه ك یه كته واوكردن )التكامل( ئامێزانكران ئه وا ھه ردوكیان ده چن���ه تۆكمه كردنی س���ه قامگیریی و كۆمه اڵیه ت���ی، سیس���تمی بااڵنس���ی ئه گ���ه ر ھاوته ری���ب و پاراڵێڵكران ئه وا دژ به سه قامگیریی سیستم كارده كه ن و ك���ۆی كۆمه ڵگ���ه و سیس���تم ده خه نه ژێر ھه ژمون���ی سیس���تمه بیانیه كانی ده ره وه ی خۆی. سیس���تمی كوردستان له فیلت���ه ری به تاڵبون���ه وه ی له ب���ه ر كۆنترۆڵ و ڕاستكردنه وه وه ك له سه ره وه ئاماژه یان بۆ كرا، بۆته ھۆی پێكدادانی سیس���تمی له ھه ناوی به رژه وه ندیه كان به رژه وه ندیی به تایبه تی كوردس���تاندا بازرگانی - سیاس���ی به رامبه ر جیهازی به رھه مهێنانی كوردستان. ده رئه نجامی ئ���ه م به ریه ككه وتنه ی ئه و دو فاكته ره ، كوردستان گوازراوه ته وه بۆ مه مله كه تی ڕوپۆش���ی بێكاریی بێكارو بێبه رھه م و دروس���تكردنی حكومیی و فه رمانگه ی داھات���ی كرێخۆریی نه وت���ی بێبنه مای ده رئه نجام���ی ڕاس���ته قینه ئابوری���ی

ئه م حاڵه ته ش به ئاس���انی سیس���تمی كوردس���تان ئیختیراق���ی سیاس���یی و ئابوریی ده كرێت له الیه ن سیستمه كانی ده ره وه ی خۆی و به زویی س���یحری ئه و داھاتانه به تاڵده كرێنه وه ، وه ك له بڕینی بودج���ه ی ناوه ن���دو ھه ژمون���ی كااڵی

ھاورده ده رده كه وێت.

چواره م: ده القه ی سیوله ی پاره – ھه ده ری سیوله :

كاركردنی كۆی ده القه كانی سه ره وه له دروس���تكردن و گه وره كردن���ی ئ���ه م ده الق���ه دا به قورس���یی كار ده ك���ه ن و ده القه ی���ه دا ل���ه م ئاس���ه واره كانیان چڕده بێته وه . ھه میشه ئه بێت بااڵنسێك له ئابوریی���دا ھه بێت له نێ���وان كااڵ – س���یوله . ئه گه ر س���یوله له گه ڵ كااڵی جیهازی به رھه مهێن���ی ناوخۆدا بزاوتی كرد ئه وا ئه و سیس���تمه له سه ر پالن و گه ش���ه ی ئابورییدا یه كانگیركراون كه كۆمه ڵگه یه و خۆش���گوزه رانیی مایه ی سه قامگیریی سیستم مسۆگه ر ده كات. به اڵم ئه گه ر سیوله به ئاڕاسته ی كااڵی ھاورده بزاوتی كرد ئه وا ده بێته نه زیفێكی به رده وام و خوێنی جه سته ی سیستمی سیستمه كانی جه س���ته ی بۆ لۆكاڵیی ده ره وه ك���ه ھه نارده ی ئ���ه و كااڵیه ی ئه مه ش���ه وه له س���ه ر كردوه ده ڕوات. سیوله ی كوردستان كێشه یه كی تریشی ھه یه بێجگه له بزاوتی ناس���ه قامگیریی سیس���تمی كوردس���تان و گه وره كردنی جیه���ازی – ھ���اورده ده الق���ه ی به رھه مهێنان، ئه وه ش بریتیه له ھه ده ری س���یوله . ھه ده ری سیوله )گه نده ڵیی( به قورسیی ھه ژمون و بااڵده ستیی ھه یه به س���ه ر ئابوریی كوردستاندا به ھه ردو یاس���ایی و ھه ده ری ڕه ھه نده كه ی���ه وه ھ���ه ده ری نایاس���ایی ك���ه ھه ردوكیان سیس���تمه وه فیلته ره كانی له نه بون���ی بااڵ به به رده وامیی سه رچاوه یانگرتوه و

ده كه ن.

ده رئه نجام:یه كه م: تێكچونی بااڵنسی كااڵ –

سیوله له كوردستاندا:به ھ���ۆی ده القه ی ھاورده – جیهازی س���یوله ی س���ه رچاوه ی به رھه مهێنان سیستمی كوردس���تان زۆر كه مبۆته وه چونكه كااڵ س���ه رچاوه ی ده ستخستنی س���یوله یه ، ئه گه ر كااڵ نه بێت سیستم ناتوان���ێ س���یوله به رھه مبێن���ی. كه جیه���ازی به رھه مهێنان���ی سیس���تمی كه وات���ه په كیكه وت���وه كوردس���تان س���ه رچاوه ی سیوله ی نیه ، ئه وه ی ئه م دژواریه ی قورس���تركردوه ھه ڵوێس���تی سیستمی ناوه ندیی عێراقه كه ئه ویش پش���كی س���یوله ی نه وتی كوردستانی ڕاگرت���وه . بۆی���ه تێكچونی بااڵنس���ی كااڵ – س���یوله له كوردستاندا قه باره ی س���یوله ی له ھه ناوی ئابوریی سیستمی

كوردستاندا زۆر بچوككردۆته وه .

دوه م: ھه ڵلوشینی سیوله ی سیستمی كوردستان:

ئێس���تا دامه زراوه ی دارایی سیستمی كوردستان بوه به مه كینه یه كی گه وره ی بازاڕه كان���ی س���یوله ی ھه ڵلوش���ینی كوردس���تان به ب���ێ ئ���ه وه ی به رامبه ر ئه وه س���یوله ی تازه ی تێبچێته وه كه بااڵنسی سیس���تمی دارایی كوردستان ڕابگرێ���ت. بۆ نمونه ته نها له ماوه ی 90 ڕۆژدا، ته نها له بواری موچه دا سیستمی دارایی حكومه ت ب���ڕی 2,55 ترلیۆن دینار له بازاڕو گیرفانی فه رمانبه ره كانی ھه ڵده لوش���ێت ئ���ه و ل���ه و 90 ڕۆژه دا ته نها 850 ملی���ار ده گێڕێته وه بۆیان. به واتایه كی تر، ھه مو 90 ڕۆژ جارێك بڕی 1،7 ترلیۆن دینار له سیوله ی سیستمی كه مده بێت���ه وه كوردس���تان دارای���ی ك���ه به به رده وامی���ی ئ���ه م حاڵه ته ش ئه م ب���ڕه به رزتر ده بێت���ه وه . كه واته كوردستان س���ه قامگیریی سیس���تمی به به رده وامیی له ژێر ھه ڕه شه ی نه زیفی ئه و بڕه س���یوله یه ك���ه به به رده وامیی ده كات و ھه راس���ان زیات���ر خه ڵ���ك په لكێش���ی ھێڵی ھه ژاری���ی دژواریان له وه دای���ه كاره س���اته كه ش ده كات. كه ئه و س���یوله یه ناچێ���ت بۆ جیهازی به رھه مهێنانی كوردستان بۆ كااڵ كڕین به ڵكو ده ڕوات بۆ سیستمه كانی ده ره وه چونك���ه له شكس���تی ئه و جیه���ازه دا ب���وه به ئه ڵته رناتیڤی جیهازی ھاورده به رھه مهێنانی كوردستان كه به رده وام به ملیاره ھ���ا دینار بۆ ئه و سیس���تمانه ڕه وانه ده كات بۆ پێداویس���تیی ژیانی

خه ڵك و ئاواره .

سێهه م: ھه ڕه شه ی بچوكبونه ی به رده وامی بارستایی نه ختینه )الكتله

النقدیه (ی كوردستان:س���یوله و نه زیف���ی به رده وامی���ی ھه ڵلوشینی سیستمی دارایی حكومه ت بۆ س���یوله ی فه رمانبه ران و بازاڕه كانی كوردستان له الیه ك، قه ره بونه كردنه وه ی ئه م سیوله یه به خوێنی تازه له ده ره وه ی سیستمی كوردستان به كااڵ یان نه وت، له الیه ك���ی ت���ر، قه ب���اره ی نه ختینه ی دراوی كوردس���تان به دینارو دۆالره وه گه وره ی ھه ڕه ش���ه یه كی ژێر خستۆته قه باره ی كه مبون���ه وه ی بچوكبونه وه و س���یوله ی ناو كوردس���تان ك���ه ورده ورده كۆی سیس���تمی دارایی و ئابوریی كوردس���تان توشی وش���كبون ده بات، به مانایه ك���ی ت���ر، كۆی سیس���تمه كه ب���ه ره و ئه و ئاق���اره ده بات ك���ه ئیتر چی تر خوێنێك نه مێنێ له جه س���ته ی سیستمه كه دا بجوڵێ به مه ش ده كه وێته

ئیفلیجیی ته واوه وه .

بیروڕا)451( سێشه ممه 122014/11/4 birura.awene@gmail.com

پێكدادانی به رژه وه ندیه كان له سیستمی كوردستاندا

بێگومان مەرج نییە ئەوەی ڤێبەر دەیڵێت

ڕاستبێت، بەاڵم ئەوەی دەیڵێت قابیلی

بیرلێکردنەوەیە

دایکی ماکس ڤێبەر

ئێستا دامه زراوه ی دارایی سیستمی كوردستان بوه به مه كینه یه كی

گه وره ی ھه ڵلوشینی

سیوله ی بازاڕه كانی كوردستان به بێ ئه وه ی به رامبه ر ئه وه سیوله ی

تازه ی تێبچێته وه كه بااڵنسی

سیستمی دارایی كوردستان ڕابگرێت

19 »»

13 (451( سێشه ممه 2014/11/4 birura.awene@gmail.comبیروڕا

لەبەردەم ناس���یۆنالیزمێکی تازەداین جیاوازدا، ت���ەواو لەهەلومەرجێکی کە جی���اواز کاریگەری���ی دەرهاویش���تەو لەسەردەمی پێشوی ئەبێت. رەنگە هیچ کاتێک لەمێژوی سیاس���یی هاوچەرخی کوردس���تاندا، هێن���دەی ئ���ەم ماوەیە هەستی ناس���یۆنالیی لەناو کوردستاندا نەجواڵبێت و بەم ڕادە بەهێزە هەس���ت بەبونی نەکرابێت. راس���تە ئەم هەستە هەمیش���ەو بەدرێژای���ی شۆڕش���ەکانی هەبوەو بەرچاوی ئامادەیی کوردستان بزوتنەوە راستەقینەی داینەمۆی بگرە ب���وە. کوردس���تان شۆڕش���گێڕەکانی ب���ەاڵم هیچ کاتێک ئەم ناس���یۆنالیزمە ئەو ئامرازانەی لەبەردەس���تا نەبوە کە وەک هەنوکە بەرچ���اوو بەهێزی بکات کە تەنانەت توانای دەستکاری بڕیاری سیاسیی گەمەکەرە سیاسیە ناوخۆیی و ناس���یۆنالیزمی هەبێت. دەرەکیەکانی کوردیی لەسەرەتاکانی سەدەی بیستەوە ت���ا پێ���ش راپەڕی���ن لەهەلومەرجێکی سیاس���یی و کلتوری���ی ت���ەواو جیاوازو س���ەختدا ئەژی���ا. ئەم ناس���یۆنالیزمە هەرگیز ن���ە ئەیتوانی کاروچاالکیەکانی خۆی گەردونیی بکات و نە ئەش���یتوانی ئەو س���تەم و دڕندەیەتی���ەی روبەڕوی بۆت���ەوە، بۆ دنیا ئاش���کرا بکات. ئەو سەردەمە سەردەمی نەبونی تەکنەلۆژیای پەیوەندیی خێ���راو هاتوچۆی خێرا بو. هەمیش���ە یەکێ���ک لەئەرکەکان���ی ئەم بزوتنەوە ناسیۆنالیزمیە، تەرخان ئەکرا بۆ ئەوەی هەوڵبدات کێش���ەکانی خۆی بەدنی���ای دەرەوە بگەیەنێ���ت و بەهەر شێوەیەک بوە، هاوسۆزیی و پشتگیریی بۆ خۆی دروس���تبکات. ئامرازەکانی بۆ ئ���ەم کارە ئەو نوێنەرو س���ەردانانە بو کە س���ەرکردەکان بۆ ئ���ەم واڵت و ئەو واڵت ئەیانکردو بەئەس���تەم ئەیانتوانی واڵتێک���ی گ���ەورەی بەرپرس���ێکی بیانی���ی ببینن کە گوێی���ان لێبگرێت. ئەو س���ەردەمە تەنان���ەت باڵوبونەوەی ی���ەک هەواڵ لەبچوکتری���ن واڵتی هەرە بچوک���ی دەرەوەو لەک���ەم خوێنەرترین رۆژنامەش، وەک دەستکەوتێکی گەورە تەماشا ئەکراو ئەبو بەهەوڵێکی گرنگی رزگاریخوازیی بزوتن���ەوەی راگەیاندنی

کورد. بەجیهانی لەپەیوەندی���دا تەنان���ەت بەئاستەنگی بزوتنەوەکە ناوخۆشەوە، گ���ەورەدا تێئەپەڕی. بەش���ێکی گرنگ لەهەوڵ���ی بزوتنەوەک���ە تەرخ���ان بو ب���ۆ زیادکردنی پەیوەندی���ی بەخەڵکی کوردس���تانەوەو گەیاندنی دەنگی خۆی بەزۆرتری���ن ژمارەی خەڵک���ی. یەکێک لەئەرکە سەختەکانی بزوتنەوەکە ئەوە بو هەوڵب���دات دەنگی خ���ۆی بەهەمو کۆمەڵ���گای کوردی���ی بگەیەنێت و لەم بەزیندویی ئەوەی���ان هیوای ڕێگەیەوە بهێڵێتەوە کە ئاسۆی رزگاریی لەدەست نەچ���وە، ب���ۆ ئ���ەم کارە رادیۆیەک���ی بچکۆالن���ەی هەبو کە تەنه���ا ئەیتوانی چەن���د کاتژمێرێک کار ب���کات ئەویش بەهۆی پارازیتەوە، بەئاس���تەم ئەتوانرا لێبگیرێت، باڵوکراوە نهێنیەکانی گوێی ئەم بزوتنەوەیە بەئاس���تەم ئەگەیشت و کەم کەس ئەیوێرا وەریبگرێت. لەراستیدا گوێگرو وەرگری ئەم راگەیاندنە بەپلەی یەک���ەم رێکخس���تنە نهێنیەکانی هێزە سیاس���یەکانی کوردس���تان بون، نەک خەڵکی ئاس���ایی. بزوتنەوەکە هەرگیز ئ���ەوەی بۆ نەڕەخس���ا دەنگی بەهەمو

خەڵکی کوردستان بگات. لەن���او ئ���ەم دۆخ���ە ئاڵ���ۆزەدا ئەم بزوتنەوەی���ە زۆر لۆکاڵیی و زۆر الوازتر لەوە دەرکەوت ک���ە توانای کاریگەریی بیرکردن���ەوەی لەخەی���اڵ و بەهێ���زی ئینسانی ئێمە بێت. بزوتنەوەکە گەرچی قارەمانێتیی خۆڕاگری���ی و فیداکاریی و بێوێنەی پیش���ان ئەدا، بەاڵم نەیتوانی نە شێوازی گەورەی ئاراس���تەکەرێکی بیرکردنەوەی جیهان���ی دەرەوە بێت و نە دەستنیش���انکەری خەیاڵی سیاسی مرۆڤ���ی ئێم���ە. نە ئەیتوان���ی دەرەوە بجوڵێنێت و نە ناوەوەش فۆرمەلە بکات. نەک لەب���ەر ئەوەی نەیئەویس���ت یان کەمتەرخەمیی کرد، بەڵکو لەبەرئەوەی هەرگیز ئ���ەو ئامرازنەی لەبەردەس���تا نەبو ک���ە کاریگەریی گەورەو بەرچاوی

لەئاراس���تەکردنی روداوەکان هەبێ���ت. بزوتنەوەک���ە لەس���ەردەمێکی نیمچ���ە داخراودا ئەژیا کە هەرگیز نەیتوانی نە بەوێنەو خۆڕاگریەکانی قارەمانێتی���ی و دەنگ توم���ار بکات، نە ئەو س���تەم و چەوس���اندنەوەی ب���ەرەو روی ئەبۆوە بەدنیا بناسێنێت. ئەم دۆخە بزوتنەوە ناس���یۆنالەکەی کوردس���تانی کردب���و بەبزوتنەوەیەک���ی لۆکاڵی���ی کە تەنها توانای کاریگەریی لەو جێگەو شوێنانە هەیە کە توانای گەیاندنی دەنگی پێیان

هەیە. هەڵوێس���تی بزوتنەوەی���ە ئ���ەم ناس���یۆنالیزمانەی کەم���ی نەبو، بەاڵم لەبەرئ���ەوەی نەبین���راو، تەنهاش ئەو کەس���انە بیس���تیان ک���ە الیەنگ���ری ئ���ەو هەرگی���ز ب���ون، بزوتنەوەک���ە کاریگەری���ە بەهێزەی لەخەیاڵی مرۆڤی لەئاستی کە بەجێنەئەهێش���ت ئێمەدا لەهەش���تاکانی بێ���ت. کرادەرەک���ەدا پێشمەرگەی هەزاران رابردودا سەدەی یەکێتی���ی نیش���تیمانیی کوردس���تان، کوردستانی پێش���مەرگەکانی بەهانای رۆژهەاڵتەوە چون تاکو هاوکارییان بکەن لەبەرامبەر ئەو هێرش���ەدا کە کۆماری ئیس���امیی ئێران ب���ۆ داگیرکردنەوەی ناوچەکانی کوردستان و دەرکردنی حزبە هەرگیز بەاڵم ئەنجامیدابو. کوردیەکان ئەم هاریکاریە ئەو دەرئەنجامە گرنگەی بەجێنەهێشت کە خەیاڵی مرۆڤی ئێمە ئاراستە بکات. هاریکاریەکە بەگومناویی مایەوەو تەنها ئەو کەسانە بیستیان کە

نزیکبون لەروداوەکەوە.بەاڵم ئەمڕۆ بارودۆخی ئەم ناسیۆنالیزمە هات���وە. بەس���ەردا گۆڕان���ی ت���ەواو ل���ەدوای ئەو خۆڕاگریە ئەفس���انەییەی ش���ەڕڤانانی کۆبانی لەبەردەم هێرشی پیشانیاندا داعش���دا تیرۆریس���تەکانی کە بوە هۆی ئ���ەوەی دەنگدانەوەیەکی گەورەی لەسەرتاسەری جیهاندا هەبێت، بۆ یەکەمجار ناسیۆنالیزمی کوردیی ئەو ئەکەوێت کە بەردەس���ت ئامرازان���ەی هەم خۆراگریەکەی بۆ جیهانی ناوەوەو دەرەوە دەرئەخەن و هەم دڕندەیی ئەو لەش���کرەی بەرەو روی بۆتەوە. رەنگە لەمێژوی هاوچەرخی کوردس���تاندا هیچ کۆبانی هێن���دەی خۆڕاگریی دیمەنێک ه���ەم جیهانی دەرەوەو ه���ەم جیهانی

ناوخۆمانی لەناخەوە نەجواڵندبێت.

ناسیۆنالیزمی کوردیی لەنێوان دوێنێ و ئەمڕۆدا

لەدوای ئەو خۆڕاگریە ئەفسانەییەی

شەڕڤانانی کۆبانی لەبەردەم هێرشی تیرۆریستەکانی

داعشدا پیشانیاندا بۆ یەکەمجار

ناسیۆنالیزمی کوردیی ئەو ئامرازانەی

بەردەست ئەکەوێت کە هەم خۆراگریەکەی

بۆ جیهانی ناوەوەو دەرەوە دەرئەخەن و هەم دڕندەیی ئەو

لەشکرەی بەرەو روی بۆتەوە

19 »»

ئاش���كرایه كه ش���ۆڕش و ڕاپه ڕینه كانی گه الن���ی ناوچه ك���ه دژ به دیكتاتۆری���ه ت و له س���ه ره تاوه سیاس���یی ، ئیس���تیبدادی یه كێ���ك ده س���تیپێكرد. له تونس���ه وه ئه و دیاره كان���ی ه���ه ره له ده رهاویش���ته ش���ۆڕش و ڕاپه ڕینانه ش بریتی بو له هاتنه پێشه وه ی ڕه وته ئیسامیه كان، به تایبه تی ئ���ه و به ش���ه ی ك���ه به ڕه وت���ی میانه ڕه و ده ناس���رێت و ئاماده یه به بێ په نابردن بۆ پرۆس���ه ی له چوارچێوه ی توندوتیژی���ی و ئیسامی سیاسیی پرۆژه ی دیموكراسییدا خۆی به ئه نجام بگه یه نێت. به اڵم به داخه وه ه���ه ر زو ناوه نده كانی ده س���ه اڵتی ڕژێمه ڕوخاوه كان و به هاوكاریی ڕژێمه كۆنه خوازو توانا هه مو ناوچه ك���ه ، دواكه وتوه كان���ی دارای���ی و ئه منیه كانی خۆیان خس���ته گه ڕ بۆ شكس���تهێنان به شۆڕش���ه كان و ڕێگرتن دیموكراسیی و سیس���ته می له جێگیربونی هاتنه سه ركاری الیه نه ئیسامیه سیاسیه كان له ڕێ���گای س���ندوقه كانی ده نگدانه وه . به و هۆیه وه شۆڕش���ه كان ڕوبه ڕوی شكس���تی گه وره بون���ه وه و توندوتیژیی و نه هامه تیی زۆربه ی واڵتانی به هاری عه ره بی گرته وه و به هاره كه یان لێكرا به زس���تانێكی سه خت و

دژوار.بێگومان هۆكارێكی سه ره كی ئه و شكسته گه وره ی���ه ده گه ڕێته وه بۆ خ���ودی ڕه وته ئیس���امیه كه ، به هۆی الوازی���ی ئه زمونی سیاسیی و نه بونی شاره زایی و موماره سه ی كرداریی له بواری ده وڵه تدارییدا. به تایبه تی ل���ه ڕوی ك���ه میس���ر وه ك له واڵتێك���ی جیۆسیاس���یی و ئیس���امیه وه ، پێگه یه كی میحوه ریی به هێزو كاریگه ری هه یه له سه ر ك���ۆی واڵت���ه عه ره بی���ه كان و ڕۆژهه اڵتی ناوه ڕاست به گشتیی . له الیه كی تره وه به هۆی له گه یشتن به شۆڕش���ه كان شكس���تهێنان سیس���تمی له دامه زراندنی به ئامانجه كانی دیموكراس���یی و پاش���ان پاشه كشه كردنی زه مینه سازبو میانه ڕه و، ئیسامیی ڕه وتی

بۆ هه ڵكش���انی هه رچی زیاتری توندڕه وی ئیسامیی و س���ه رهه ڵدانی چه ندین گروپی چه كدار له و واڵتانه دا، به تایبه تی له سوریاو عێ���راق به هۆی ئاڵۆزبون���ی بارودۆخه كه و چڕبونه وه ی عونف���ی تائیفیه وه . له ئاكامی ئه و هه لومه رجه دژواره دا، ئه وه تا گروپێك كه سااڵنی پێشتر سه ر به ڕێكخراوی قاعیده بوه و دواتر لێیجیابۆته وه ، به ناوی ده وڵه تی ئیسامیی له عێراق و شام ناسراو به )داعش( هاتۆت���ه ن���او گۆڕه پانه ك���ه وه و به خێرایی ته شه نه ی كردو كۆنترۆڵی به شێكی فراوانی له سوریاو ناوچه سوننیه كانی عێراق كردو ده وڵه تی به ناو خه الفه تی ئیسامیی تیادا

ڕاگه یاند.ئه م گروپه توندڕه وه به هۆی تێگه یشتنی هه ڵه و نادروس���تیان له ئیس���ام و جیهادو چۆنێت���ی دابه زاندنی ئه حكام���ی جیهادو به پشتبه س���تنیان به فه ت���واو فیقهێك كه سه رچاوه كه ی ده گه ڕێته وه بۆ سه له فیه تی جیهادی���ی و ڕێبازی وه هابیه ت���ی موفتی و س���عودیه ، عه ره بس���تانی فه قیهه كان���ی ناهه موارترین تاوان و دڕندانه ترین كرده وه ی تی���رۆر ئه نجام ده ده ن له كوش���تن و بڕین و به تااڵنبردن���ی ئافره ت���ان و به كافركردن���ی فت���واو س���ه پاندنی ب���ه زۆر نه ی���اران و بۆچونه كانی���ان به س���ه ر ناوچه كان���ی ژێر ده س���ه اڵتیاندا. به و هۆیه وه نمونه یه كی تا دواكه وتوانه یان ناش���یرین و شێواوو بڵێی بۆ ئاینی ئیس���ام و ئیس���امی سیاس���یی س���ه رده م وێناكردوه و پێشكه شی جیهانی ده كه ن. وێڕای ئه وه ی ناوچه كه یان كردۆته گۆڕه پانی كێشمه كێش و ملمانێی سه ختی گه الن���ی نێوده وڵه تی���ی و هه رێمایه ت���ی و ئاینده یه ك���ی ڕوب���ه ڕوی ناوچه كه ش���یان

ترسناك و چه ندین مه ینه تیی كردۆته وه .ب���ه اڵم له میان���ه ی ئه و ه���ه وره ڕه ش و دژواره ی كه تی���رۆرو توندوتیژیی داعش و تائیفی���ی و دیكتاتۆریه ت���ی ڕژێمه عونفی دوفاقی���ی ناوچه ك���ه و دواكه وتوه كان���ی نێوده وڵه تی���ی هه ڵوێس���تی سیاس���ه ت و به رپایانكردوه ، ئه وه تا به هاری دیموكراتیه ت له تون���س توانی ڕوبه ڕوی هه مو كۆس���پ و كێش���ه و پیانێكی دژه ش���ۆڕش ببێته وه و به رگری���ی له ئامانجه كانی ش���ۆڕش بكات. نكوڵی له و ڕاستیه ش ناكرێت كه سه روه ریی گه وره له و ب���واره دا ده گه ڕێته وه بۆ پارتی نه هزه ی تونسیی به ڕێبه رایه تی شێخ ڕاشد غه ننوش���ی كه وه ك نمونه یه كی ئیسامی سیاسیی میانه ڕه و، توانی مامه ڵه ی ڕاست و دروس���ت بكات له گه ڵ ڕه وتی عه لمانیه تی

میان���ه ڕه وی واڵته ك���ه و تێك���ڕای گۆڕاوو پێدراوه كانی دوای س���ه ركه وتنی شۆڕشی له قۆناغی ئینتیقالیدا. ئه وه بو به شێوه یه كی به رده وام و به پش���ویه كی درێژه وه له ماوه ی چه ند ساڵی ڕابوردودا پشتیوانیی ته واوی كرد له پرۆس���ه ی جێگیركردن���ی پایه كانی پرنس���یپه كانی مه ده نی���ی و ده وڵه ت���ی له هه مانكاتدا ڕاس���ته قینه . دیموكراتیه تی هه ڵوێس���تی ڕون و ڕاشكاوانه ش���ی هه ب���و له ئاس���ت ڕه وتی توندڕه وی ئیس���امیی و ئیدانه كردن���ی تی���رۆردا. له و پێناوه ش���دا له چه ندین وێستگه دا هه ڵوێستی لێبوردوانه و قوربانیی گه وره ی نواند له س���ه ر حسابی به رژه وه ندی���ه حزبیه كانی خۆی . بۆ نمونه هه ر له سه ره تاوه دوای یه كه مین پرۆسه ی هه ڵبژاردنی گش���تیی ، له گ���ه ڵ ئه وه دا كه په رله مانی كورس���یه كانی زۆری زۆرینه ی به ده ستهێنابو، كه چی ئاماده بو له گه ڵ دو

كوتله ی تری په رله مانی ڕه وتی عه لمانییدا س���ه رۆكایه تیه كه ی هه رس���ێ به ته وافوق په رله مانی���ان حكوم���ه ت و ده وڵ���ه ت و دابه ش���كرد. پاشان له وێس���تگه یه كی تردا له حكومه ت كش���انه وه و ڕێگایان خۆشكرد بۆ ئ���ه وه ی كابینه ی حكوم���ه ت له الیه ن كه س���ایه تیه كی بێایه ن���ه وه پێكبهێنرێت قۆناغ���ی به ڕێكردن���ی به مه به س���تی ئینتیقالی و سه رپه رشتیكردنی هه ڵبژاردنی گش���تیی به ش���ێوه یه كی بێایه نان���ه و له و پێشكه ش���كرد نمونه ی جوانترین بواره دا له ئاماده بون بۆ ده ستهه ڵگرتن له ده سه اڵت و چاوپۆشیكردن له ئیستیحقاقی ئینتیخابیی خۆی به ئه وپ���ه ڕی متمانه به خ���ۆ له پێناو پاراس���تنی واڵته كه یان له پیانی ناحه زان و چاوچنۆكیی ده سه اڵتخوازان به هه ر نرخێك

بێت. ڕێبه رانی پارتی نه هزه به تایبه تی غه نوشی له هه م���و ئه و مرون���ه ت و نه رمیی نواندنه دا پشتیان به س���تبو به فیقهی مه قاسیدی كه دیاره زیاتر به ده وری به رژه وه ندیه گشتیی و به رژه وه ندی���ه ده خولێت���ه وه . بااڵكان���دا بااڵكانی تونس و گه له كه شی له م قۆناغه دا بێگومان بریتیه له س���ه ركه وتنی شۆڕش جێگیركردنی به ئامانجه كانی و گه یشتن بۆ دیموكراتیه ت و پایه كانی ده وڵه تی مه ده نیی و به رگرتن له پان و ده ستێوه ردانی ناحه زانی

دیموكراسی و ئیسامی میانه ڕه و.ئێس���تا ك���ه ل���ه م هه ڵبژاردن���ه ی ئه م ڕۆژان���ه دا پله ی دوه میان به ده س���تهێناوه ئه گه رچی له ڕواڵه تدا پاشه كش���ه یه ، به اڵم له ڕاس���تیدا ه���ه ر وه ك ڕاب���ه ری نه ه���زه ڕایگه یان���د س���ه ركه وتنێكی گه وره ی���ه بۆ خۆیان و بۆ ئه زمونی دیموكراتی له تونس. ڕه وتی واڵته كه ی���ان و به هۆی���ه وه چونكه ئیس���امی میانه ڕه و پارێ���زراو ده بێت له و نێوده وڵه تیه هه رێمایه تی���ی و گه له كۆم���ه ناهه مواره ی كه له ئارادایه و له هه مانكاتیشدا ده رفه تێك���ه ب���ۆ خۆیان ب���ۆ ئه نجامدانی خۆنوێكردنه وه و به خۆداچونه وه و پرۆسه ی خۆڕێكخس���تنه وه بۆ قۆناغه كانی داهاتو. بۆی���ه به هه م���و پێوه رێك پارت���ی نه هزه سه لماندی كه ده توانێت ببێته نمونه یه كی سه ركه وتوی ئیسامی سیاسیی سه رده م، به اڵم به و مه رجه ی ئه گه ر به ش���داریبكات ئۆپۆزس���یۆن وه ك ی���ان له ده س���ه اڵت له س���ه ر بێ���ت ب���ه رده وام بمێنێت���ه وه ، دیموكراتیه ت و باش���تری قوڵكردن���ه وه ی به ره نگاربونه وه ی دیكتاتۆریه ت و تاكڕه ویی و

بنه بڕكردنی گه نده ڵی .

ڕه وتی ئیسالمیی له نێوان داعش و نه هزه ی تونسییدا

رێبین هەردیهادی عه لی

)باپیران فەرمویانە دۆس���تم ئەوەیە ئەمگرێن���ێ دوژمنیش���م ئەوەی���ە ب���ۆم

پێئەکەنێ(ئەگ���ەر ئێم���ەش ختوکەیەک���ی ئ���ەم حکومەت���ی هەرێم���ە بدەین ب���ۆ ئەوەی وەبیری بهێنینەوە، ئەڵێین خەڵک زۆری وت حکومەت گوێی نەگرت نە کەس���یان بەئاقڵ و ژیر زانی نە خۆشیان سۆپەرمان بون، لەپێش )200٣(دا بەبێوەژن کۆشی و چکەچک���ەی خاڵە گومرگی���ەکان بەهەر کوێرەوەریەک بوای���ە موچەی مەردمەکە ئەدراو ئاشەکە ئەگەڕا، لەدوای لەگۆڕنانی ڕژێم���ە دیکتۆرەکەی بەغ���ا خێرو بێری نەوت بەس���ەر ئێمەشا ڕژا، بەاڵم زۆر دور زانستیانە، لەپرەنس���یپی دور لەسیستم نەمان زانی ژیرانە س���ودی لێوەربگرین، چنگمان خستە ئەو نیعمەتەوە هەر وەک زەمانی خەلیفەکان خەزنەدار الی سەروی دیوەخان ب���وەوە نی���وەی تورەکەکە بۆ شاباشو بەخشیش سەرفئەکرا، بانکەکان دەوری دەغیلەی���ان ئەبین���ی، ئەمە جگە لەوەی هەمیش���ە ڕیش���ی خۆمان داوەتە دەس���ت بەغاو هەندێجار دەرو جیرانیش دوانەکەوتون لەپیانگێڕان و، نەشمانتوانی پانێکی س���ەرکەوتوو تۆکم���ە دابنێن دو پول پاش���ەکەوت بکەین بۆ ڕۆژی ڕەش، هەمیش���ە هەر ڕو لەبەغدا بوین چاوەڕێی دەس���ی ب���را ش���یعەکان بوی���ن، لێرەدا پێویس���ت بەهیچ لێدوانێک ناکات، ڕون و ئاش���کرایە مالیک���ی حکومەت���ی هەرێم و کوردی بەچ دەردێ بردوە، ئەگەر باسی نەوت و بازرگانی���ی نەوتیش وازلێبهێنین، گلەیی���ەک لەخۆمان بکەی���ن، لەو بانک بەتاڵە بدوێین کە بەسەر هەر ێمدا هاتوە، ب���ا خوێن���ەر ئازادبێت چ���ی ناوئەنێت، گەندەڵیی؟ خراپ بەکارهێنانی سەرمایە؟ خراپ بەکارهێنانی دەس���ەاڵت؟ ئێمە الی

خۆمانەوە ناوی ئەنێین تااڵنیی.ئەوەی ئێمە مەبەستمانە )وەبەرهێنان(ه ، ئەوەی نانێکی خواردبێت ئەبێت بەقەد نیوەی ئەقڵ���ی هەبێت، وەبەرهێنان یانی

چی؟ بۆ کێ و؟ لەکوێ؟بەکورتی لەواڵتی سیستمدارا وەبەر هێنان مانای ئەوەیە کەسێک یا کۆمپانیایەک یا گروپێک، هەندێجار واڵتێک، سەرمایەیەک ئەخاتە پرۆژەیەک���ەوە کە ئەم بوارانەیە، دانان���ی کارگەی بەرهەمهێ���ن، ڕێگاوبان، خزمەتگوزاریی، نیشتەجێ، گەشتوگوزارو هەن���دێ بواری ت���ر کە ئەکرێ���ت بچێتە خانەی وەبەرهێنانەوە. گەڕانەوەی سودو

سەرمایەکەش بەماوەیەکی درێژخایەن.ئێم���ەش بۆ ئ���ەم مەبەس���تە دەزگاو کار، کەوتینە قوتکردەوەو دامەزراوەمان بەاڵم بۆ کێ؟ لەکوێ؟ چۆن؟ سەیرەکە لەوەدایە ئەم پرۆس���ەیە تەنها وەک جل لەالی خەی���ات تەنها پڕ بەب���ەری چەند کەسێ بڕراوەو دورراوە. لەنیشتەجێکردندا چەقی���وە، هەروەه���ا ئ���ەم دامەزراوەیە کواڵیتیی���ش کۆنترۆڵ���ی نەیتوانی���وە ب���کات چاودێریی پرۆژەکان���ی داوەتەوە بەکۆمپانیای تایبەت کە بۆ ئەو مەبەستە دامەزراوە، ئیتر خوا پێمان نەگری لەبەینی وەبەرهێن و بەناو کۆمپانیای سەرپەرشتی کارەوە چی گوزەراوە؟ بەکورتی ئەمە ئەو فیلمەیە کە ئینت���اج و مونتاج و ئیخراج و کورتاج هەر هەم���وی وەبەر هێنەکەیە کە ئەواندایەو لەقەبەڵی پارەکەمان ئێس���تا قەرزەکانم���ان نادەنەوە، بەالقرتێش���ەوە ئەڵێ���ن خۆ قەرزار قەرزاری نەکوش���توە وەک ئ���ەوەی بەڕێزیان پارەی مەردمەکە بەواری قومار بزانن، نازانین ئەو کەسانە چیی���ان لەکەس���انی ت���ر زیات���رە؟ ئایا چاویان ش���ینە؟ قژیان زەردە؟ دەنگیان خۆشە؟ یا بڕوانامەکانیان لەوەبەرهێناندا دکتۆرا، لەهەڵلوشینیش���ا ماجس���تێرەو بەو جۆرە حکوم���ەت و بانک لەخزمەتیانا بێ���ت، ئەو قەرزە زەبەالحان���ە بۆ ئەوانە

کراوەی���ەو، بێ هیچ س���ودو قازانجێک بۆ بانکەکە، ئەدرێ بەچەند خۆشەویس���ت و ق���ەرزی لەهەمانکات���دا ئەحبابێ���ک، خانوبەرەو هاوس���ەرگیریی ئەوەستێنرێ، چاکتری���ن پارچە زەوی ئ���ەدرێ بەوان، لەکاتێک���دا هەندێ ل���ەو زەوییانە موڵکی خەڵک���ە بەپارەی���ەک ئەخەمڵێن���رێ بۆ خاوەنەکان���ی، ب���ۆ قەرەبوکردن���ەوەی بەدۆست و ئەدرێ ناچیزەش بەپارەیەکی ئازی���زان بەن���اوی وەبەرهێنانەوە، لێرەدا خەڵ���ک بۆی هەیە بپرس���ێ ئایا خاوەنە ڕەس���ەنەکانی ئ���ەو زەوییان���ە خۆی���ان نەیانئەتوان���ی ئ���ەو وەبەرهێنان���ە بکەن یا ئ���ەوان هاواڵتی ئەم واڵت���ە نین قەرز شمولیان ناکا یا لەسەریان ناخوا، ڕەنگە وەرگرتنی بەبێ تیابوب���ێ خەڵکانێکیان

ق���ەرزو بەپانێکی ئابوری���ی بیانتوانیایە پرۆژەی لەوانە باش���ترو کوالێتی بەرزتر بینا بکەن، خەڵک بۆی هەیە بپرسێ، ئەو بڕە پارانە کە هیچیان لەپەنجا ملیار دینار کەمتر نین س���ودەکەی بۆ کێیە، ئەکرێ لێکۆڵینەوەی���ان تیا بکرێ���ت؟ لەکاتێکدا کە جارێکی تر پارەکانی���ان لەهاواڵتیان وەرگرتوەت���ەوە، کەواتە ئەوانەی کە الی بەدۆالر وەبەرهێ���ن پێیانئەوترێ ئێم���ە مەست و حەیرانن بێئەوەی دەسیان کردبێ بەگیرفانیان���ا پارەو س���ەرمایەیان لەالی بەکاربەرەوە وەرگرتوەتەوە، قەرزی معاف و بێ س���ودیش لەحکومەت وەرگیراوە. خۆ ئەگ���ەر دەزگای وەبەرهێنان و وەبەرهێنە نازدارەکان داهێنانێک���ی ئابوریی نوێیان خس���تۆتە س���ەر خەرمانی ئابوریی بوە ئەخوێنرێ لەزانکۆکانم���ادا بەزانس���ت و ئەوا ب���ەداوای لێبوردنەوە با قوڕو قەپی لێبکەین. تا ئێرە ئەمە ئەو جلە بو کە کرا بەبەری ئەم وەبەرهێنانەدا کە داهێنانێکی تاقانەی���ەو ن���ە ئەمه ری���کاو ن���ە بازاڕی

ئەوروپای هاوبەش پەییان پێ بردوە.لەبەرخات���ری ئارایشتەکەش���ی و ب���ۆ خاتران س���ندوقی نیشتەجێکردن دامەزرا کە ئەم���ەش هەر ب���ۆ بەیاس���اییکردنی هەڵلوشینی س���ەروەت و سامانی گشتییە بەجۆرێک کە غەدرێک���ە لەهەمو تاکێکی

ئەم کۆمەڵگایە کراوە.ئەوەی ئەبێتە پرسیارە قەبەکە ئەوەیە ئایا ئەو قەرزانە یاسایین؟ کەی و؟ لەکوێ؟ ل���ەچ مەملەکەتێک ڕوی���داوە؟ وەبەرهێن بەڕەهن لەس���ەر ماڵ و موڵکی هاواڵتیان ق���ەرز وەربگ���رێ؟ ئ���ەو زەوییانەی کە تەرخانکراون بۆ پرۆژەی وەبەرهێنان، دە جار نرخەکانیان لەنرخی پرۆژەکان زیاتر نیە؟ هەرچەند لەم دەڤەرەدا لێپرسینەوە ب���ۆ دۆس���ت و ئەحب���اب بڤەی���ە، بەاڵم لەهەموان ئەکرێت، خەڵکینە پرسیارەکە خۆتان وەکیلب���ن ئەمە وەبەرهێنان بو یا

پاشاگه ردانی؟

وەبەرهێنان یان پاشاگه ردانی؟دالوەر سۆفی کەریم

ئایا ئەو زەوییانەی کە تەرخانکراون

بۆ پرۆژەی وەبەرهێنان، دە جار نرخەکانیان

لەنرخی پرۆژەکان زیاتر نیە؟

به هه مو پێوه رێك پارتی نه هزه سه لماندی كه

ده توانێت ببێته نمونه یه كی

سه ركه وتوی ئیسامی سیاسیی سه رده م، به اڵم به و مه رجه ی

به رده وام بێت له سه ر قوڵكردنه وه ی باشتری

دیموكراتیه ت

"ئ���ەژدادو ئابادی���ان دەس���وتێنم و قوڕ بەسەریاندا دەکەم"ئەحمەد سەردار

ئەمە قسەی ئەو منداڵە جوانکیلە کوردەیە ک���ە لەکاتی نەفرەتک���ردن لەجەالدەکانی بۆ میدیاکان���ی دەوت. ئ���ەو قس���ەیە جۆرێکی نوێ لەس���ادیزم لەبەرفراوانتری���ن ماناکانیدا س���ادییەتەی ئ���ەو دەکات. بەرجەس���تە بەپێچەوانەی رۆژئاواوە، تا دێت لەرۆژهەاڵتی ناوەراس���تدا پەرەدەس���تێنێت و ئەو قسانەی بەرهەمهێنانەوەی نیش���انەی ئەحمەدی���ش ئەو س���ادیزمەیەو بەروني���ی دەریدەخات کە قوربانییەکان���ی دوێنێ دەبن���ەوە بەجەالدی س���بەینێ. ئەگەر ئەو س���ادیزمە تا دوێنێ لەبەعسدا بەرجەستە بوبو، ئەمرۆکە لەداعشدا چڕبۆتەوە کە هەوڵدەدات سادیزم بگەڕێنێتەوە فۆرمە ئیسالمییەکەی زەمانی خەالفەت. ئەو قسانە، هەمو ئەو دەسەاڵتانەی هاوپەیوەندن بەپەروەردەکردن���ی مندااڵن���ەوە دەخاتە ژێر پرس���یارەوەو دەیانکاتە پەڕۆیەکی بێ نوێژ پێشو روداوەکانی بەلەبەرچاوگرتنی چونکە ئەو دەسەاڵتانە سادیزمیان وەک پیرۆزییەکی

رۆژهەاڵتی ناوەڕاست راگرتوە. زۆر بەئاس���انی دەتوانی���ن ئەم حاڵەتەی دەرونشیکارییەوە بەتێکس���تەکانی ئەحمەد ببەستینەوە، هەر لەفرۆیدەوە تا کارل یۆنگ و ویلهایم راي���خ و تیۆدۆر رایک و ئەریک فرۆم.. هتد. ئەم تێکستانە باش���ترین گوزارشتیان لەو روحە سادیستیە کردبو کە لەکۆمەڵگادا سیاس���يی و دەس���ەاڵتی بەمەش هەب���وەو بەرامبەر ئەوروپای���ان خس���تە دادوەري���ی دیفاکتۆیەک. بەاڵم ئ���ەم حاڵەتەی ئەحمەد دەمانبات���ەوە س���ەر هەندێ���ک جیاوازي���ی: بەپێچەوانەی تیۆرییەکانی بواری جینۆساید کە ج���ەالدەکان پێش ئ���ەوەی قوربانیەکان لەناوببەن هەوڵی ناش���یرینکردنیان دەدەن، هەوڵ���دەدەن خۆیان ج���ەالدەکان لێ���رەدا لەبەرگ���ی دڵس���ۆزو وەف���ادارو بەرگریکارو خەمخ���ۆری قوربانییەکان بخەنەرو. ئەمە بۆ حاڵەتی هەراسانکردنیش )هەراسانکردن واتە هەمو فۆرمەکانی توندوتیژيی، پەراوێزخستن، س���ەرکوتکردن، غەدر.. هتد نێوان مندااڵن( ه���ەر وایە. زۆرێ���ک لەو خێزانان���ەی کە بۆ لێکۆڵینەوە قسەم لەگەڵیاندا کردوە وتویانە ))ئێمە لەبەرخاتری خۆیان لێیاندەدەین(( یا بەرژەوەنديی ))لەبەر وتویانە مامۆستاکان خۆی���ان لێیاندەدةین بۆ ئ���ەوەی لەخوێندن قوتابخانەیەکی بەرێوةب���ەری دوانەکەون((. نوس���یبوی لەهەورامان کچ���ان ناوەندي���ی ))من هەر شتێکم لەخوێندکارەکان کردبێت لەسۆنگەی خۆشەویستيی و پەرۆشیمەوە بوە

بۆیان((. بەش���ێوەیەکی دیک���ە ئ���ازاردان دەبێتە ئامرازێک و پاس���اوێک بۆ بەرجەس���تەکردنی سادیيزم. جیاوازییەکی دیکە تەرازوی هێزە کە لەنێوان ج���ەالدو قوربانيیدا هەیە، بەاڵم لەحاڵەتی مندااڵندا هێزی قوربانيی هێزێکی الوازی ئاس���ایی نیە بەڵک���و منداڵێکی وردە

کە هی���چ ج���ۆرە هێزێکی نی���ە لەبەرامبەر جەالدەکاندا نمایشی بکات.

Escape from ئەریک ف���رۆم لەکتێبی Freedom جیاوازي���ی لەنێوان س���ێ جۆر

سادیستدا دەکات:یەکەم: سادیس���ت هەوڵی ئ���ەوە دەدات کەسانی دیکە بەهەمو ش���ێوەیەک پابەندی ئەو بن و رەهاترین دەسەاڵتیش���یان بەسەردا پیادە ب���کات. بەش���ێوەیەکی دی دەیەوێت

ئەوانی دیکە بکاتە داردەستی خۆی.دوەم: سادیست تەنها هەوڵی ئەوە نادات کە بەو ش���ێوە رەهایە بەس���ەریاندا زاڵبێت، بەڵکو هەوڵی ئەوەش دەدات ئەو کەس���انە بروتێنێتەوە، بچەوس���ێنێتەوەو روحیش���یان دەربێنێ���ت. بەهەمانش���ێوە هەوڵی ئەوەش دەدات ئ���ەوەی لەبەرد نەرمت���رو بەکەڵکی

خواردن بێت بەو کەسانەی بەرهەمبێنێت.س���ێیەم: سادیس���ت ئاوات بەئ���ازاردان و زەلیلبون���ی ئەوانی دیک���ە دەخوازێت. ئەو ئازاردانەش دەکرێ جەس���تەیی بێت، بەاڵم ئ���ەو زیاتر ئاوات بەئ���ازاری دەرونيی ئەوان

دەخوازێت.ئەری���ک ف���رۆم پێیوایە خاڵی هاوبەش���ی نێوان هەمو سادیس���تەکان لەزاڵبون بەسەر مرۆڤدا خۆی دەبینێتەوە. بەشێوەیەکی دی سادیستەکان خۆیان بەخواو ئەوانی دیکەش بەمرۆڤێکی کۆیلەو بێدەسەاڵت دەزانن. فرۆم ئەم زاڵبونە بەجەوهەری س���ادیزم دەزانێت. بەشێوەیەکی دی کەس���ی سادیست هەوڵی ئ���ەوە دەدات م���رۆڤ بگۆڕێت بۆ ش���تێک، لەش���تێکی روحدارەوە بۆ ش���تێکی بێروح، واتە سادیس���ت هەوڵی ئەوە دەدات یەکێک هەر گرینگەکان���ی هەرە لەتایبەتمەندیی���ە گیانلەبەرێک کە خۆی لەئازادیدا دەبینێتەوە

لەناوببات.ئەمان���ە هەموی ج���ەوهەری س���ادیزمن و هەموش���یان لەپەیوەنديی نێوان گەورەکان و مندااڵن���دا زۆر بەئاش���کرا دی���ارن و لەن���او سیستمی پەروەردەیی ئێمەشدا زۆر بەڕونيی

بەرجەستە بون. لەحاڵەتی ئەحم���ەددا بەالیەنی کەمەوە بەشێکی قس���ەکانی فرۆم بەرجەستە دەبن. کەسی سادیست کە مامۆستایە قوربانییەکەی دەخاتە بەر جۆرێ���ک لەتوندوتیژيی کە زۆر لەمردن نزیکدەبێت���ەوە. بەر لەم حاڵەتەش ئەحمەد روب���ەروی قۆناغێکی دیکە بۆتە کە

بریتیی ب���وە لەبرس���ییکردن، بێبەهاکردن، ش���کاندنەوە، کوێلەک���ردن و روتاندن���ةوەی قوربانيی لەهەمو جۆرە بەهایەکی مرۆڤایەتی، بەمەبەستی زاڵبون بەسەریدا. ئەم قۆناغانە قوربانییەکی دیکەشی گرتۆتەوە کە خوشکی ئەحم���ەدە. بەش���ێکی دیکەی ئ���ەو روحە سادیس���تیانەی خێزان���ەکان هەیان���ە خۆی لەچاندنی ترسدا دەبینێتەوە کە بەمەبەستی خۆبەدەسەتەوەدان و زەلیلبونی مندااڵن پیادە دەکرێن. ئەگەر دایبابەکان بەنەکڕینی یاری و ئایپ���ادو کۆمپیوتەرو.. هتد، مندااڵن گیرۆدە ب���ەاڵم قوتابخانەکان بکەن و بیانترس���ێنن، لەرێگەی ش���کاندنی نم���رەوە جۆرێکی دیکە لەترس پیادە دەک���ەن. من پێموایە مندااڵن باشترین کەس���ێکن کە بتوانن گوزارشت لەو

روحە سادییە بکەن. لەنێو ئەو نامەو وێنانەدا کە تایبەت بون بەهەراسانکردنی مندااڵن و بەمن گەيشتبون، س���ادیزمەوە. خانەی دەچونە بەش���ێکیان من���دااڵن ئەوەیان ب���ۆ رونکردبوم���ەوە کە خێزانەکانیشیان( )بێگومان مامۆستاکانیان بەراس���تەی ئاس���ن لێیانداون. کچێکى پۆلی شەش���ەمی بنەڕەتي���ی ب���ۆی نوس���یبوم مامۆستاکەم دەستی خستبومە سەر سۆپا. یەکێکی دیکە بۆی نوس���یبوم ))مۆستاکان بەڕاستەی ئاسن لێماندەدەن و دەرماندەکەنە بابم���ان((. داک و دوی دەنێرن���ە دەرەوەو لەس���ەردانی پۆلێکی 35 کەسیيدا لەهەولێر بینی���م س���ەرو گوێالکی هەش���تیان لەالیەن مامۆس���تا ))س((وە ش���کێنرابوو خوێنیان پێوە دیاربو. ئەمانە هەموی لەژێر س���ایەی سیس���تمێکی پەروەردەی���ی دواکەوتودا کە

تەمەنی 23 ساڵە.زۆرج���ار هەراس���انکردن ی���ا س���ادیزمی هاوپەیوەن���د بەمندااڵن���ەوە، لەحاڵەتێک���ی دەگرێ���ت. س���ەرچاوە پارادۆکس���الەوە ئ���ەو حاڵەت���ەش پەیوەندي���ی ب���ەو نۆرم و جیهانبینیانەوە هەیە کە منداڵ هەیەتی. بۆ نمونە نۆرمی راس���تەقینەی کۆمەڵگا ئەوەیە کە مرۆڤ نابێ دزيی بکا. منداڵیش هەڵگری ئەو نۆرمەیە کە دەبێ گەورەکان پشتیوانيی لێبکەن. هەمومان بەقس���ە ئ���ەوە دەکەین ب���ەاڵم هەندێکمان لەپراکتیکدا پش���تیوانيی لەپێچەوانەک���ەی دەکەین، ئەمەش بۆ منداڵ ئاس���ان نیە. ئەم نمونەیە جێگەی سەرنجە: منداڵێک لەکازیوەی سەرش���ەقام لەسلێمانی باس���ی هۆکارەکان���ی لێدانی ماڵ���ەوەی بۆ

دەکردم: ))رۆژێک دایکم زۆری لێدام چونکە پێموت دایە خۆ خاڵیشم دزيی کردوە((.

بەلەبەرچاوگرتنی تیۆرییەکەی ڤیگۆجیسکی لەب���ارەی فەنتازی���اوە وای ب���ۆ دەچوم ئەم منداڵە کار لەدروس���تکردنی فەنتازیا دەکات بەاڵم پاش وردبون���ەوە پێیوتم: ))لەدوای هاتنی ئەمةری���کاوە لەتەلەفزیۆن خۆم بینیم وەس���تا عەلی بەو کەس���انەی ئ���ەوت )دز( کە ش���تی خەڵکیان تااڵن دەکرد. خاڵیش���م لەکەرکوک���ەوە چەندین ش���تی خەڵکی هێنا

بۆیە منیش وام وت((.ئ���ەو س���ادیزمە دڕندانەی���ەی بەرامب���ەر لەالیەک ئەگ���ەر پیادەک���راوە بەئەحم���ەد بەمەبەس���تی نمایش���کردنی دەس���ەاڵتی تا رادەیەک رەهای ئ���ەو گەورانەی دەوروبەری کرابێت، ئەوە لەالیەکی دیکەوە بەمەبەستی ئازاردان و تێکش���کانی روحيی و جەس���تەیی ئەحمەد کراوە. ئەمەش بەرونيی گوزارشت لەو حەزو ئارەزوە دەکات کە کەسی سادیست هەیەتی، واتە: بەمانا ))فرۆم((ییەکەی چێژ بینین لەبەزەلیلبون و ئازارکێشان و کوێلەبون و

شکانەوەی قوربانيی.مندااڵن ئەوە بەرونيی دەبینن کە گەورەکان چێ���ژ لەئازاردانیان وەردەگ���رن. هەندێکیان لەوەاڵمدا بۆیاننوسیوم )) ئه وان پێیانخۆشە م���ن بمرم(( ی���ا ))کاتێک لێم���دەدا، خۆی نیش���انەیەکی دوبارە ئەمەش پێدەکەنێ((. ڕونە ک���ە ئەم ج���ۆرە توندوتیژییە دەچێتە

خانەی سادیزمەوە نەک هەراسانکردن.پیادەکردنی توندوتیژيی جەستەیی لەالیەن گەورەکانەوە بەواتای ئەوە دێتەوە کە ئەوان دەس���ەاڵتی رەهای���ان بەرامب���ەر بەمندااڵن هەیە، ئەمیش رەهەندێکی دیکەی سادیزمە. گەورەکان بەو هەڕەش���ەیە دەیانەوێ بەهۆی ئەو دەس���ەاڵتەوە کە هەیان���ە، ئەو مندااڵنە دەس���تەمۆ بکەن کە توان���ای ئەوەیان نیە بەرگري���ی لەخۆی���ان بکەن. ب���ەاڵم ئەگەر دەس���ەاڵت لەڕوی سیاس���ییەوە مانای هێز بگەیەنێت ئەوە لەروانگەی دەرونناس���ییەوە مان���ای الوازي���ی دەگەیەنێ���ت. هاوپەیوەند وەرگەڕانەوەو قوربانییەکان���ەوە، بەهێ���زی شۆڕش ریسواکردنی جەالدەکان کارێکی زۆر سەختە بۆ هەمو قوربانییەک و مندااڵنیش کە هەرگیز ئەو توانایەیان نیە. بۆیە دەرکەوتنی ئەحمەد لەمیدیاکانداو هەوڵی ئاش���کراکردنی جەالدەکان���ی ئەگەر لەالیەکەوە بوێری بێت و کۆتاییهێن���ان بێت بەئازاردان���ی ئەو، ئەوە لەالیەکی دیکە خاڵی وەرچەرخانە بۆ هێرشيی پێچەوانەی منداڵێ���ک هەم بۆ روتکردنەوەی جەالدەکانی و هەم بۆ دەرخستنی عەیبەکانی

سیستمی دادوەريی و پەروەردەیی.

بەدرێژای���ی مێژوی رۆژهەاڵتی ناوەڕاس���ت قوربانییەکانی دوێنێ دەبنەوە بەجەالدەکانی لەبازن���ەی کۆمەڵ���گاکان چونک���ە دوارۆژ کە دەخولێن���ەوە داخ���راودا سیس���تمێکی بەبەردەوامي���ی هەمو فۆرمەکانی توندوتیژی بەرهەمدێت���ەوە. بۆیە هیچ ش���کی تێدا نیە ئەحم���ەد س���بەینێ دوب���ارە لەقوربانییەوە دەبێتەوە جەالدو ئەوانی دیکە ئازار دەدات.

faiekk@hotmail.com

دورنزیک گۆشه‌یه‌که

‌‌سه‌ردار‌عه‌زیز‌ده‌ینوسێت

دونی����ای ئه م����ڕۆ له س����ه ر دو بنه م����ای تایب����ه ت به رێوه ده چێت، ئه وانیش لێهاتویی )تاله ن����ت(و س����ه رمایه )که پیتاڵن(. چۆن ئه م دوانه دێنه ئاراوه، پێکه وه گرێده درێن و هه وڵده درێ����ت یه كتر ته واوبک����ه ن. ئه مانه کۆمه ڵه پرس����یارێکن که روب����ه روی هه مو

کۆمه ڵگاکانی دونیا ده بنه وه.ئه مه ئه گ����ه ر له دونیادا وه هابێت، ئایا بۆ ئێمه چۆنه؟ پێش ئه وه ی وه اڵمی پرسیاره كه بده مه وه ده بێت ده رباره ی شوناسی خۆمان بدوێم. ئێمه کێین، له کوێی دونیاداین وه ك ش����وێن، له کوێیداین وه ك کات، له کوێداین وه ك گه شه؟ گه شه یانی هه بونی توانا بۆ خۆبه رێوه ب����ردن وه ك خۆت. ئه مه بۆ تاک و

بۆ نه ته وه ش ڕاسته.شوناس����ی له س����ه ر قس����ه كردن ب����ۆ ئێم����ه و گرنگی����ی ب����ۆ ده ستنیش����انکردنی پێداویس����تیه كانی ئێم����ه، س����ێ چه م����ک

هه ڵده بژێرم.

چه مکی یه كه م: خۆ بونیادنانچه مکی دوه م: جیهانگه رایی

ئۆکس����یدێنتالیزم، س����ێیه م: چه مک����ی رۆژئاواییبون

به مانایه كی تر چۆن خۆمان بونیادبنێین له دونیایه ك����دا ک����ه شارس����تانیی رۆژئ����اوا تیای����دا بااڵده س����ته، شارس����تانیه تێک که ته مه نی پێنجس����ه د ساڵه و ئێستا له قۆناغی ئۆکس����یدێنتالیزم پێیه ب����ه م جیهانیدایه: به رۆژئاواوه یانی چۆنێتی په یوه ندیک����ردن وه ك به جیهانیبون����دا له شارس����تانیه تێکی

کوردێک.ئه م چوارچێوه یه بۆ ئ����ه وه ی چاالکبێت ده بێ����ت دونیابینیی خۆیی هه بێت پاش����ان ئه كته ره كان کێن، چۆن بتوانرێت س����ودیان

لێببینرێت؟به هۆی ئه و دۆخه ی به سه ر کورددا هاتوه له په نجا ساڵی ڕابوردودا توێژێکی به رفراوان جیاوازه وه، به پاش����خانی کورد، له خه ڵكی به ئامانج����ی جی����اوازه وه، رویانک����رده ناو پانتاییه كانی شارستانیه تی رۆژئاوا. ئه مانه له میانه ی جێهێش����تنی واڵت����ی خۆیان بون به خاوه ن شوناس����ێکی تر، یان شوناسێکی

تریان له گه ڵ خۆیاندا موتوربه كرد.به اڵم هه مو کوردێک به جۆرێک له جۆره كان په یوه ندیی به کوردس����تانه وه ماوه. هه ندێک له ئاستی خێزانیی، هه ندێک له ئاستی شارو ناوچ����ه، هه ندێک له ئاس����تی کوردس����تان. هه م����و ئه مانه کاریگه ریی و س����ودو زیانیان هه یه. هه ڵس����ه نگاندنی سودو زیانیان زیاتر وه ستاوه له سه ر ئه و دونیابینیه ئایدیۆ لۆژیه

که لێوهی ده ڕوانێت.ئێمه چۆن ئه م په یوه ندیه دروست بکه ین، چۆن سود به یه كتر بگه یه نین. هه مو ئه مانه له سه ر ئه وه وه ستاون که ئێمه چیمانده وێت؟ هه تا ئێمه به رونی کریس����ته الیزی ئامانجی خۆمان نه كه ین ئه وا ناتوانین په یوه ندیه كی

سودمه ند بونیادبنێین.ئه زمون����ی واڵت����ی ده وروبه رمان موژده ی بوترێت ده كرێ����ت پێن����اده ن. خۆش����مان به گشتیی س����ێ ئه زمون هه ن له نێو واڵتانی دراوس����ێماندا. ئه زمونێ����ک ک����ه عه ره بیه و )به رهه مهێنێ خراپتری����ن شکس����تیهێناوه داعشه(. ئه م ئه زمونه له هاتنی ناپلیۆن بۆ

میسر ده ستپێده کات هه تا ئه مڕۆ.شکستی عه ره ب ده گه ڕێته وه بۆ که لتورو عه قڵ����ی دینیی عه ره ب. ه����ه ردو هۆکاره كه ئاماده ن. له دونیای کوردی����دا به خه س����تی ئ����ه م رۆژان����ه له میانه ی گفتوگ����ۆم له گه ڵ ده ره وه ی له وه زاره تی سویدییم هاوڕێیه کی س����وید ئه و ه ی پێگوتم که ئ����ه و له میانه ی گفتوگۆیدا له به غدا، له به س����را، له میس����ان، هه ستی به وه کردوه که ئێمه ی کورد چه ند به پێچه وانه وه. هه روه ها ده چین، له عه ره ب ئه مه پێویستی به دابڕانه. نابێت هه تا سه ر

په یوه ستبین به که لتوری شکسته وه. ئه زمون����ی دوه م ئه زمون����ی ئێرانیه. ئه م ئه زمونه ده كرێ����ت بوترێت ناوازه یه. ئه گه ر شۆڕش����ی ئێ����ران دژ به مۆدێرنه ب����و، ئه وا له هه مو ش����تێک زیاتر کۆمه ڵ����گای ئێرانی مۆدرێ����ن ک����ردوه به ئاقارێک����ی ڕادیکاڵیی زۆرج����ار س����ه قه ت. چونک����ه ڕادیکاڵبون و مۆدرێنبون له ئێران وه ك جۆرێک له به رگریی

ده بینرێت.س����ێیه م ئه زم����ون ئه زمون����ی تورکی����ه. ئ����ه م ئه زمونه به ب����ه راورد به ئه وانیتر زیاتر سه رکه وتوبوه. به اڵم شکستی ئه م ئه زمونه له وه دای����ه که ه����ه ر له س����ه ره تاوه خاوه ن خه ونێکی فه ڕ ه نس����یی ب����وه له بری ئه وه ی بتوانێ����ت له چوارچێ����وه ی خۆی����دا خ����ۆی بونیادبنێت. ئه مه به تایبه ت بۆ کورد مایه ی ئازارێک����ی زۆر بوه. به اڵم تورکیا به به راورد زیات����ر ده زگایی����ه، زیاتر مۆدرێن����ه و زیاتر به هێزه. ئه زمونی تر له جێگاکانی تر زۆرن.

ئ����ه وه ی هه مو ئه زمون����ه كان پێمانده ڵێن ئه وه ی����ه ک����ه ئێم����ه ناتوانین هی����چ جۆره ب����ه ده ر بونیادبنێی����ن کۆمه ڵگای����ه ك

له شارس����تانیی رۆژئ����اوا. ته نان����ه ت ئه گه ر س����ه له فییش کۆمه ڵگایه ك����ی بمانه وێ����ت دابمه زرێنین هه ر ده بێت له په یوه ندییدا بین

له گه ڵ رۆژئاوادا.به اڵم مێژوی کورد، جوگرافیای کوردستان، پێکهاته ی کۆمه اڵیه تیی کوردستان، ئه وه مان پێده ڵێن که ئێمه ده بێت زیاتر په یوه ستبین ده رودراوس����ێکانمان چونکه به رۆژئ����اواوه نه یارن. بۆ هاوسه نگیی ئه م نه یاریه ده بێت س����ود له رۆژئاوا ببینین. ئه م س����ودبینینه له رێ����گای کۆمه ڵ����گای لیبرال����ی ئ����ازادی له رێگای هه روه ها ده بێت. س����ه قامگیره وه به ئابوریی په یوه ست گه شاوه ی ئابوریه كی جیهانه وه ده بێ����ت، له هه مانکاتدا له هه ناوی

که لتورێكی مۆدرێندا ده بێت.په یوه ندی����ی له که ناڵه كان����ی یه کێ����ك به رۆژئاواوه، هه روه ها سودبینین له ئه زمونی رۆژئ����اوا له رێ����گای ئ����ه و خه ڵکانه وه یه که به گش����تیی ده كرێت پێیانبڵێی����ن ڕه وه ندی

کوردیی، یان دایسپۆرای کوردیی.ئێمه له م پێناوه دا ده بێت چه ند ش����تێک

بزانین:یه كه م: ده بێت بزانین که چ دونیایه كمان ده وێت؟ له چ ئاس����تێکدا، ئای����ا ئێمه چۆن له په یوه ندییدا ده بی����ن له گه ڵ رۆژئاوا؟ ئایا وه ك عه ره ب توشی نه خۆشیی ده بین وه ك جۆرج ته رابیشی ناویده نێت؟ یان ده توانین په یوه ندیه کی ته ندروس����ت بهێنینه ئاراوه؟ ئه مه ش بنه مای خه سڵه تی نوێنه رایه تیکردنی خۆمان ده بێت بۆ خۆمان له هه ناوی که لتوری رۆژئاوا. ئایا ئه م نوێنه رایه تیکردنه له ئاستی ئاس����ایی گش����تیدایه یان له ئاس����تی بااڵی دیپلۆماس����ه ی وه ك لۆبیی؟ هه تا ئێس����تا، چونکه ئێمه وه ک نه ته وه یه ک بونمان نیه، نه مانتوانیوه وه ك نه ته وه یه ک ئاماده ییمان هه بێت. ئه مه ش کرۆکی شکس����تی ئێمه یه له رۆژئاوا. جارێکیان سه ردانی نوێنه رایه تی هه رێمی کوردستانم کرد له یه كێتی ئه وروپا

ته نها کچێکی خڕیالنه ی هه نگاریی لێبو.دوه م، ده بێ����ت بزانی����ن ئه وانه کێن، یان ئ����ه و کوردانه کێ����ن، له کوێ����ن و خاوه ن چ توانایه ك����ن، چ����ۆن ده توانرێت س����ودیان لێببینرێت، له چ پانتاییه كدا؟ له م پێناوه دا پێویستمان به هاندبوکێکه له شێوه ی ئه وه ی ک����ه ئه رمه ن����ه كان ئه نجامیان����داوه. به هار به س����یر، کچه تورکی ش����اره زا له م بواره دا له زانکۆی ڤارڤیک ئاماده یی خۆی ده ربڕیوه

بۆ هاوکاریی له م بواره دا.س����ێیه م، پ����اش ناس����ین، ده بێ����ت بیر له ڕه خس����انی ده رفه ت بکه ینه وه. له هه ردو

ئاستی ناوه وه و ده ره وه.ئه م پرۆژه یاس����ایانه که التانه هه ندێک بڕگه یان تیادایه که خواستی ئه م ئامانجه یه. ب����ه اڵم گرنگتر له وتنی ش����ته زان����راوه كان ئه وه ی����ه که چ����ۆن بتوانی����ن فه راهه میان بکه ین. سروشتی حوکم ئه نجامدانیه تی. یان حکومدارێتی����ی کرۆکی هه مو دیدێکه. ئه مه کرۆکی تێزه گه وره كه ی میش����ێل فۆکۆیه، گۆڤێرمێنتالێت����ی. ئای����ا گۆڤێرمێنتالێت����ی ئێمه ل����ه م بواره دا ده بێت چۆن بێت؟ وه ك ئه وه ی ئه و ده ڵێت: کۆندیو دی کۆندیو، یان

کۆندێکت ئۆف کۆندێکت.

بیرورا)451( سێشه ممه 2014/11/4 14

مێژوی کورد، جوگرافیای کوردستان پێکهاته ی

کۆمه اڵیه تیی کوردستان

ئه وه مان پێده ڵێن که ئێمه ده بێت

زیاتر په یوه ستبین به رۆژئاواوه چونکه ده رودراوسێکانمان

ئەحمەد، قوربانییەکی سادیزمنه یارن

ڕه وه ندی کوردیی

فایەق سەعید

پێش���مەرگە ناچێت���ە کۆبانی ب���ۆ ئەوەی رزگاری ب���کات، بەڵکو دەچێ���ت بۆ ئەوەی هەمیش���ە بەزیندویی بیهێڵێت���ەوە. دیمەنی چونی پێشمەرگە بۆ کۆبانی دیمەنێکە دەشێت وەکو روداوێکی هاوشێوەی کەوتنە خوارەوەی نەیزەکێک یا ئەس���تێرەیەک ک���ە رەنگە بۆ ئەبەد رونەدات���ەوە وێنا بکرێت. لێرەدا، هیچ کەسێک باشتر لەشاعیرێک ناتوانێت وەسفی پێش���مەرگە دیمەنی جوانی���ی گەورەی���ی و لەکۆبانی بکات، لەهەمانکاتیش هیچ کەسێک خراپت���ر لەئەکادیمییەک خەڵک لەچێژی ئەم جوانیی���ە بێب���ەش ناکات. چارەنوس���ەکەی هەرچۆنێک بێت، چونی پێشمەرگە بۆ کۆبانی قۆناغێکی نوێی گەورە دەبێت لە >بزوتنەوەی لەتەواوی بەشەکان، رزگاریخوازی کوردیی< بیرکردنەوە، لەس���ەر گ���ەورەی کاریگەریی رەفتارو موماڕەسەی سیاسەتی هەر تاکێکی کورد دەبێ���ت. جگە لەمانەش، دەس���ەاڵت

لەرێگای گوتارو نارەتیڤی گەورەوە دەتوانێت و دەبێت دیزاین���ی ئەم روداوە بکات بەجۆرێک مانایەکی نوێ ببەخش���ێتەوە بەبەهاو هەستە نەتەوەیی���ەکان ک���ە دەمێک���ە لەقەیران���ی راشنالیست هەرگیز قوڵدایە. دەس���ەاڵتێکی لێناگەڕێت دەرفەتێکی لەم شێوەیە بەئاسانی چیرۆکێكی دەیکات���ە بەڵک���و تێبپەڕێ���ت، نەتەوەی���ی م���ەزن، لەمیانەی���دا دوبارە ئەو بەهایانە بەرهەمدەهێنێتەوە کە بونی خۆی و

نەتەوەکەی لەسەر بەندە.بۆچ���ی ئەم روداوە بەم ش���ێوەیە گرنگە؟ تەواوی سەد ساڵی رابردو بەردەوام کوردەکان لەپێگەیەکدا بون کە خەریکی<رەتکردنەوە<ی >ش���اردنەوە<ی هەروەه���ا دەس���ەاڵت و ناس���نامەکانیان ب���ون. س���ەرتاپای مێژوی دەوڵەت-نەتەوە هەروەها فۆڕمە جیاوازەکانی بریتیبوە ناوەڕاستدا لەرۆهەاڵتی دەس���ەاڵت گەورە مەرگەساتی دروس���تکردنی لەمێژوی بۆ نەتەوە ژێردەستەکان. بەدرێژایی سەدەی رابردوش هەمیشە کوردەکان لەهەر شوێنێکدا بوبن لەژێر پاس���اوی نارەتیڤی >پاراس���تنی س���ەروەریی، نەبەزاندنی س���نوری دەوڵەت و ئەبەدیبون���ی یەکپارچەی���ی خاک���ی واڵت< بێدەنگکراون. هەمو ئەمان���ە رەفتارو بڕیارو تاکێکی ه���ەر سیاس���ییانەی بیرکردنەوەی س���ەیربکە بەاڵم س���نوردارکردبو. کوردیان لەئێس���تادا ک���وردەکان چی بەس���نورەکان لەباش���ور دەمێک���ە ک���وردەکان دەک���ەن. کۆتایی���ان بەئەفس���انەکانی یەکپارچەی���ی و

پیرۆزیی س���ەروەریی و سنوری عێراقی مەزن هێن���اوە. ئێس���تاش هەلومەرجێ���ک هاتۆتە پێش تا کوردەکان القەی پیرۆزیی س���نوری دەوڵەت���ی تورکەکانیش بکەن. پێش���مەرگە نەوەک هەر س���نورەکان دەبەزێنێت، بەڵکو دەمێکە )کینیتز دەکات. شەرمەزاریش���یان واڵت���ز( گوتویەت���ی هەلوم���ەرج و بنیادەکان دەستنیش���انیرەفتاری واڵت���ەکان دەک���ەن، ناتوانێت کەش���تییەکە کاپتن���ی بەمان���ای رێڕه وی کەش���تییەکە بگۆڕێت، بەڵکو دۆخی دەریاکە ئەم���ە دەکات. ئەمەی هاتۆتە پێش دەرەنجامی واقیعێکە لەسەروی هێزی تورک و فارس و عەرەبەکانە. پێشوتر گۆڕانکارییەکانی بەجیهانیب���ون، دواتریش روداوەکانی بەهاری عەرەبیی، ناسەقامگیریی سیاسیی لەناوچەکە ژینگەیەکی���ان خوڵقان���د ک���وردەکان بتوانن مێژوی هاوچەرخ���ی خۆیان جیاواز لەرابردوە

خوێناوییەکەیان بنوسنەوە.لەگەڵ ئەمەش، بەش���ێکی گەورە لەمێژوی کورد دەرچون بوە لەیارییەکان بەئەنجامێکی خ���راپ. نەیارانی ک���ورد بۆ بەخت���ی کورد ب���ەردەوام توانایەکیان دەبێ���ت رێڕەوی ئەم بگ���ۆڕن و چارەنوس���ەکەی وەکو کەش���تیە کەش���تییەکەی تایتانی���ک لێبک���ەن و بیدەن بەبەس���تەڵەکێکی بەفراویی و س���اردو سڕدا. نەیاران���ی ک���ورد لەتاریکترین چرکەس���اتی پەیوەندییەکانیان���دا ژورێکیان بۆ پیالنگێڕیی دژی کورد هێش���تۆتەوە. لەئێس���تادا رەنگە یەکێ���ک لەپیالنەکانیان هێنان���ەوەی ئاژاوە

لەبەرەکان���ی جەنگ���ی کۆبان���ی بێ���ت، یا هەوڵب���دەن وێن���ەی سیاس���ەتی کوردی���ی بشێوێنن و پەیوەندییەکانی لەگەڵ حکومەتی ناوەندیی خراپتر ببێت، لەهەموی کارەساتتر قوڵکردنەوەی ناکۆکیی���ە حزبییەکان. هەمو ئ���ەو ئەگەرانەو زیاتری���ش مومکینن چونکە بەشێک لەدی ئێن ئەی نەتەوەکانی ناوچەکە دەیەها بەگێڕانەوەی ک���وردە رەتکردنەوەی

چیرۆکی بێلەزەت.روداوی چونی پێش���مەرگە بۆ کۆبانی زۆر بەخێرای���ی و لەبارودۆخێک���ی زۆر ناڕۆش���ندا بەقەول���ی دەوڵەتم���ەدار بەڕێوەدەچێ���ت، )دۆناڵ���د رامس���فێڵد( دەبێت >ل���ەم جۆرە هەڵوێس���تەدا کردار بکات دوات���ر پالنی بۆ دابنێ���ت<. خوێندن���ەوەکان هەرچۆنێک بن نابێت خەڵک لەچێ���ژی ئەم جوانییە بێبەش بکەن. کاتی نە ڕەش���بینی نە گەش���بینییە، وەک )کینگ ئارس���ەر( دەڵێت: گەشبینەکە وازی لەسەوڵلێدان هێنابوو دەیگوت خەریکە کەش���تیەکەمان دەگات���ە ش���وێنێکی ئارام، هێناب���و لەس���ەوڵلێدان وازی رەش���بینەکە چونک���ە بێئومێد بوبو، ب���ەاڵم واقیعبینەکە هیچی نەدەگوت تەنها سەوڵەکەی لێدەدا<. پێش���مەرگە دەبێت بڕوات، کاتی نیگەرانیی و هەڵپەڕکێش نییە. دەبێت کەشتیی پێشمەرگە

بەردەوامبێت.

* ماس���تەر لەدیراساتی ئاسایش، زانکۆی کیڵ، بەریتانیا

پێشمەرگە، کەشتییەکەی نوح یان کەشتییەکەی تایتانیک؟

کامەران موحەمەد عەزیز*

ئاژار دو هه فته جارێك

ئیسماعیل عوسمان ده ینوسێت

15 (452( سێشه ممه 2014/11/11 tandrostyawene@gmail.comته‌ندروستی

ده رونناسیی كۆمه اڵیه تیی بۆ

په رستاران)2-1)

یه كێك له و فیلمانه ی كه له ماوه ی پێشودا سه رنجی زۆر راكێشام، فیلمێكی فارسیی بو كه باسی له رۆڵ و گرنگیی په رستارێكی كچ ده كرد كه ده یتوانی به ش���ێوه یه كی دروست هه ڵسوكه وت و ره فتار له گه ڵ نه خۆشه كانیدا ب���كات، هه روه ه���ا هاوكارییان���ی ده ك���رد ژیانی زۆرجار ژیانیاندا، له پێداویستیه كانی تایبه تی خۆی وازلێده هێن���ا له پێناو ژیان و

به رژه وه ندیی گشتیی نه خۆشه كانیدا.ئه م كچ���ه ده زگیرانداره چه ندینجار ماڵی كوڕه ك���ه ده هاتن بۆ ماڵیان، به مه به س���تی به اڵم گواس���تنه وه ی ، رۆژی دیاریكردن���ی له به ر ئه وه ی لێپرس���راوی به شی فریاكه وتن بو، هه رج���اره و به هۆكارێكی كتوپڕو له به ر سه المه تیی گیانی نه خۆشه كانی نه یده توانی له كاتی دیاریكراودا ئاماده بێت، واز له مه رگی نه خۆشه كانی بێنی له پێناو ژیانی تایبه تیی و

هاوسه رگیریی خۆی.ئێم���ه رۆژانه روب���ه ری چه ندین چیرۆكی جۆراوج���ۆر ده بین���ه وه ، هه ندێكج���ار ئه و چیرۆكانه هه ڵگری چه ندین مانای جیاوازی به رده وام په رستاران زۆرجار كۆمه اڵیه تین، گله یی له هاواڵتیان ده كه ن به وه ی كه رێزی

كاره كانیان ناگیرێت.هاواڵتیان هه ندێكجار به پێچه وانه ش���ه وه له نه خۆش���خانه كاندا گله یی له په رستاره كان ده كه ن ك���ه وه ك پێویس���ت نه یانتوانیوه به رۆڵی خۆیان هه س���تن، كه مته رخه مییان

له جێبه جێكردنی كاره كانیاندا كردوه .بۆ چاره سه كردنی ئه م گرفته ش پێویسته په رس���تارانی هه رێ���م چه ند كۆرس���ێكیان له سه ر زانس���تی ده رونناسیی كۆمه اڵیه تیی

پێبوترێت.ده رونناس���یی كۆمه اڵیه تیی ، زانس���تێكی نوێیه وه سه ره تای ده ركه وتنی ده گه ڕێته وه بۆ س���اڵی )1897( له الیه ن زانا )نۆرمان ترپلیت( تاقیكردنه وه ی له س���ه ر كراوه ، كه ویس���تی ئه وه بزانێت ئایا پاسكیلس���واران به ته نها خێراییان زیاتره یاخود به ش���ێوه ی گروپ؟ دواتر چه ندین زانا تاقیكردنه وه یان له س���ه ر ئه م زانس���ته ئه نجامدا، له وانه ش )ماكس ریگلمان(و )لستر وارد( له 1883و خاوه ن���ی كتێب���ی )كۆمه ڵناس���یی پویا(، له س���اڵه كانی 1908 دو كتێ���ب ده رچ���ون خاوه نه كه یان ك���ه به ریتانیا، له ئه مه ریكاو )ئیدوارد رایس( بو، به ناوی )ده رونناسیی كۆمه اڵیه تی���ی (، هه روه ها كتێب���ی )ولیام می���گ دوگال( به ن���اوی )س���ه ره تایه ك بۆ

ده رونناسیی كۆمه اڵیه تیی (.گۆرویچ پێوایه ده رونناسیی كۆمه اڵیه تیی ، لێكۆڵینه وه ی���ه له ره فت���اری تاك���ه كان كه چۆن مامه ڵ���ه له گه ڵ گ���روپ و كۆمه ڵگادا بك���ه ن، ت���اك ل���ه و رێگای���ه وه ده توانێت ره فتارو هه ڵس���وكه وتی تاكه كانی به رانبه ر دروس���ت به ش���ێوه یه كی بخوێنێت���ه وه و

مامه ڵه یان له گه ڵ بكات.ئه م زانسته پێوایه كه ره فتاری تاكه كان په یوه س���ته به ژینگه و بۆماوه و ده رونناسیی تاكه كان���ه وه ، بۆی���ه په رس���تاران ده توانن له رێگای بنه ماكانی ئه م زانسته وه شاره زای روكاره ده ره كیه كانی ره فتاری تاكه كان بن، بۆ ئ���ه وه ی بتوانن رۆژانه مامه ڵه ی جیاوازو

دروست له گه ڵ هاواڵتیاندا بكه ن.زانس���ته له م هه روه ه���ا به ش���اره زابون په رس���تاران ده توان���ن ش���اره زای ده رونی خۆیان و نه خۆش���ه كانیان بن، چاره س���ه ری هه ندێك له كێشه ده رونیه كان بكه ن، به وه ش ده توانن نه خۆش���ه كان له هه ندێك له و گرێ ده رونییانه ی كه روبه رویان بوه ته وه ده رباز

بكه ن.هه روه ها په رس���تاران ده توانن شاره زای ره فت���اری ه���ۆكاره بۆماوه ی���ی و ژینگه ییه بن، س���ه ره ڕای جیاوازه كان���ی كۆمه ڵ���گا ئاشنابون به گه شه كردنی هۆكاره )زیهینیی و

جه سته یه كان(ی نه خۆش.بۆی���ه له ئێس���تادا پێویس���ته رێكخراوو سه ندیكا ته ندروستیه كان به هاوكاریی له گه ڵ وه زاره تی ته ندروستیی ، له رێگای كردنه وه ی خول و وۆرك ش���ۆپه جیاوازه كانه وه بتوانن په رستاران ئاشنا بكه ن به م زانسته نوێیه .

بۆ ئه وه ی ئه وانیش رۆڵی ئه و په رستارێكی كارامه ببینن، كه چۆن هه میشه سه المه تیی و ده خس���ته نه خۆش���ه كانی ته ندروس���تیی پێ���ش كاره تایبه تیه كان���ی خۆی ، به وه ش چه ندینج���ار روبه روی كێش���ه كۆمه اڵیه تیی بوی���ه وه ، دواج���ار كه وتن���ه خ���واره وه ی فریاكه وتن و ئه ندازیاره كه ی ، ده س���تگیرانه چاره سه ركردنی و گه ڕانه وه له مه رگ، وایكرد كه ده ستگیرانه كه ی هه مو ئه و گرفتانه وه ال بنێت و هاوسه رگیریه كی سه ركه توش ئه نجام

بده ن.

ڤایرۆس���یی هه وكردنی نه خ���ۆش: جگه ر جۆری C چیه ؟

دكتۆر: جۆرێكی ڤایرۆسه كه ناسراوه به HCV، ئه م ڤایروس���ه راس���ته وخۆ تۆشی جگه ر ده بێت و له كۆتاییدا ده بێته ه���ۆی توانه وه ی جگه رو به دو ش���ێوه ده رده ك���ه ون، كورتخای���ه ن كه چه ند هه فته یه ك ده خایه نێت، درێژخایه ن كه

تاوه كو مردن به كه سه كه وه یه .نه خۆش: نه خۆشیه كی مه ترسیداره ؟ دكتۆر: به ڵێ ، س���ااڵنه 3 بۆ 4 ملیۆن خه ڵك توش���ی هه وكردنی كورتخایه ن ده بن، هه روه ه���ا زیاتر له 150 ملیۆن كه سیش توش���ی درێژخایه نه كه ئه بن به له ناوچونی جگه ر كۆتاییه كه یان كه جگه ر به شێرپه نجه ی توشبون یاخود دێت، زیاتر له 350 هه زار كه سیش به م

نه خۆشییه ده مرن.نه خۆش: هیچ كوتانێك هه یه بۆ ئه م

ڤایرۆسه ؟دكت���ۆر: نه خێر تاكو ئێس���تا هیچ

كوتانێك نیه .چۆن نه خۆش���ییه ئ���ه م نه خۆش:

ده گوێزرێته وه ؟دكت���ۆر: له رێگ���ه ی گواس���تنه وه ی خوێنی پیسبو به ڤایرۆسه كه ، كرداری سێكسیی ، به كارهێنانی ده رزیی پیس به كارهێنانی یاخود تاتۆكردن له كاتی ماده هۆش���به ره كان، كاتێك دایكه كه

له كات���ی منداڵب���ون ت���وش ده بێ���ت كۆرپه له كه ش ت���وش ده بێت، له كاتی س���ه ردانیكردنی پزیشكی ددان ئه گه ر

هاتو كه ره سته كانی پاك نه بن.نه خۆشییه كه نیشانه كانی نه خۆش:

چین؟دكت���ۆر: 80%ی هیچ نیش���انه یه كی نیه ، به اڵم كاتێك ده بێت به درێژخایه ن نیش���انه كانی بریتین له ئازاری س���ك و بیتاقه تیی و ش���ه كه تیی و جومگه كان و نه مانی ئاره زوی خ���واردن و زه ردبونی

پێست و سپێنه ی چاو.نه خۆش: خۆپاراستن چۆن ده بێت؟

دكتۆر: خۆپاراستن له هه مو رێگه كانی گواس���تنه وه كه له پێشتر باسمانكرد، پشكنینی گش���تیی هه ر شه ش مانگ جارێك و ئه گه ر له خێزانه كه دا هه بو ئه وا پێویس���ته هه مو ئه ندامانی خێزانه كه زو زو پش���كنین بك���ه ن، كوتان دژی

.bو.a ڤایرۆسی جۆری

پرسیاری نه خۆش و وه اڵمی پزیشكه ته

تایبه کی

ۆشه ی گ

ه کانۆشی

ه نه خب

هه‌وكردنی‌‌جگه‌رCجۆری‌‌‌

ئه گه ر منداڵه كه ت شیره خۆره یه ئه وا باش���تر وایه ش���یری خۆتی بده یتێ ، چونكه ئ���ه و به رگریی���ه ی له دایكه وه

هه یه بۆ منداڵه كه ده گوێزرێته وه .ئه گه ر منداڵ ش���یره خۆره نه بو ئه وا پێویستی به خواردنی ته ندروستی پڕ له ڤیتامین و كانزاكان هه یه و باشترین

خۆراكیش سه وزه و میوه ن.ده رگاو رۆژان���ه هه وڵب���ده په نج���ه ری ماڵه ك���ه ت بۆ چه ند خوله كێك بكه یته وه ، بۆ ئه وه ی ئاڵوگۆڕی هه وای پاك بكرێت، چونكه ش���وێنه داخراوه كان كۆبون���ه وه ی ش���وێنی

میكرۆبن.ده ستی زو زو منداڵه كه ت بشۆ، یبه ت���ی به تا

له كاتی خ���واردن و، هه روه ها هه وڵبده كه منداڵه ك���ه ت فێری پاك و خاوێنیی

بكه یت. مه یه ڵ���ه كه س���ی جگ���ه ره كێش له ماڵ���ه ت جگه ره بكێش���ێت چونكه كاریگه ری له س���ه ر ق���ورگ و گوێی و

لوتی منداڵه كه ت ئه بێت. باش���تروایه ماڵه كه ت نه زۆر گه رم بێت و نه زۆر سارد، چونكه هه ردوكیان كاریگه ریی نه رێنییان ده بێت له س���ه ر منداڵه كه ت كاتێ���ك هه روه ها منداڵ. ده بێ���ت به هه مانش���ێوه ئه ش���ۆیت گه رماوه ك���ه مامناوه ند بێت له گه رمیی چونكه كاتێ دێته ده ره وه و كه ش���ێكی

سارده ئه وكات توشی په تا ئه بێت.مه هێڵه منداڵه كه ت تێكه اڵوی كه سی نه خۆش بێت، هه روه ها هه وڵبده منداڵه

ساواكه ت له ماچكردن به دوربگریت.

به م ئامۆژگارییانه ده توانیت منداڵه كه ت

له په تای زستان بپارێزیت

خانمان ده توان����ن بۆ نه رمكردنی حه مامزه یتانه ل����ه و س����ود قژیان له ماڵه وه دروس����ت ك����ه وه ربگرن ده كرێ����ن و م����اده ی كیمیاییان تێدا نیه . ل����ه م باره یه وه ش����اره زایه كی ب����واری جوانكاریی ئام����اژه ی به م

گیراوه ی����ه ك����ردوه ك����ه له ماڵه وه دروس����ت ده كرێ����ت و ئه بێته هۆی

نه رمكردنی قژ.

گیراوه كه :نی����و كوپ ماس����ت+ نی����و كوپ

مایۆنیز+ سپێنه ی هێلكه . سه رجه م ئه م پێكهاتانه تێكه ڵ به یه ك بكه و بیده له قژت بۆ ماوه ی نیوكاتژمێرو به كاڵوێك قژت داپۆش����ه و پاش����ان به جوانیی بیشۆ بۆ ئه وه ی هیچ له و

گیراوه یه به قژه كه وه نه مێنێت.

به ریتانی����ه كان توێژین����ه وه ش����ه ربه تی ده رخس����توه ئه وه یان می����وه ب����ۆ منداڵی خ����وار ته مه ن سێ س����اڵ مه ترس����یداره ، چونكه ده گه یه نێت. به ددانه كان����ی زی����ان توێژینه وه كان باس له وه ده كه ن ئه و شه ربه تانه ی له بازاڕه كان ده فرۆشرێن

سروش����تیین ئ����ه وه ی به بیان����وی به منداڵه كانیان، ده یده ن دایكانیش به مه ش منداڵه كان توشی كلۆربونی توێ����ژه ران ده ب����ن. ددانه كانی����ان ئه وه یان س����ه لماندوه ئه و شه كره ی له و ج����ۆره ش����ه ربه تانه هه ن زۆر له وه زیاترن كه بۆ له ش پێویستن.

له الیه كی تره وه له به ر ئه وه ی منداڵ ئ����ه و ش����ه ربه تانه به مه مه ده خوات به م����ه ش كاتێكی زۆرت����ری ده وێت تاوه كو ت����ه واو ئه بێت و ددانه كانیش بۆ ماوه یه كی زیاتر به ر ئه و شه كرانه ده كه ون ك����ه ئه بنه هۆی كلۆربون و

له ناوچونی ددان.

له‌ماڵه‌وه‌‌حه‌مامزه‌یتی‌‌قژ‌دروست‌بكه‌

شه ربه ت مه ده به منداڵه كه ت

خوێندن(451( سێشه ممه 162014/11/4

ریکالم

ئا: رێنوار نه جم

به پێی بڕیارێکی نوێی وه زاره تی په روه رده ، دیارده ی مه لزه مه و

فرۆشتنه وه ی کتێبه کانی خوێندن له بازاڕه کاندا قه ده غه ده کرێت و وته بێژی وه زاره تی په روه رده ش ئاماژه به سزای

توند ده کات له به رامبه ر ئه و مامۆستایانه ی مه لزه مه ئاماده ده که ن یاخود خوێندکارو

قوتابی ناچارده که ن به کاریبهێنن.

له م���اوه ی دو رۆژدا وه زاره تی په روه رده س���ێ بڕیاری گرنگی به ئیم���زای وه زیره وه ده رکرد. یه کێک له و بڕیارانه قه ده غه کردنی مه لزه مه ب���و. فرۆش���تنی به کارهێن���ان و بڕیاره که له شه ش خاڵ پێکهاتوه له باره ی مه لزه مه ی بازرگانیی و هه روه ها "دزه کردن و مامه ڵه پێکردن و کڕین و فرۆشتنی په رتوکی

وه زاره تی په روه رده یه ".دی���ارده ی بون���ی مه لزه مه له ئێس���تادا به ش���ێوه یه کی زۆر به رباڵو له ناوه نده کانی خوێن���دن، به تایب���ه ت قۆناغ���ی 12بونی هه یه . به ش���ی زۆری مه لزه م���ه کان خۆی ناوه ڕۆکی له کورتکردن���ه وه ی ده بینێته وه کتێبه کان و ش���یکارکردنی پرس���یاره کان. زۆرینه ی مامۆس���تاکان مه لزه مه ی تایبه ت به خۆی���ان هه ی���ه و له ب���ازاڕه کان یاخ���ود له ن���او خوێندنگاکان���دا به خوێندکاره کانی

ده فرۆشنه وه .له خاڵی یه که م���ی بڕیاره که ی وه زاره تی به نه هێش���تنی ئام���اژه پ���ه روه رده دا مه لزه مه ک���راوه له بازاڕه کان به هه ماهه نگیی

له گه ڵ وه زاره تی ناوخۆ.فاتیح مه وله وی زاده وته بێژی وه زاره تی "نوسراوێک راگه یاند به ئاوێنه ی په روه رده ئاراس���ته ی وه زاره تی رۆش���نبیریی کراوه ، ئه وانی���ش نوس���راوێک ئاراس���ته ی ده زگا میدیایی���ه کان و چاپخان���ه کان ده که ن که س���ه ر به وه زاره ته که ن به هیچ ش���ێوه یه ک مه لزه م���ه چ���اپ نه کرێ���ت و ریکالمی بۆ نه کرێت، هه روه ها نوسراوێکی هاوشێوه ش ئاراسته ی وه زاره تی ناوخۆ کراوه بۆ ئه وه ی

هه ماهه ن���گ و هاوکارب���ن ب���ۆ بنه بڕکردنی هه وڵیش���بدرێت په رتوک و دزه پێکردن���ی دی���ارده ی مه لزه م���ه قه ده غه بکرێت له ناو

بازاڕدا".هه روه ه���ا ئام���اژه ی به وه ش���کرد ک���ه ئ���ه وان ده توان���ن کۆنتڕۆڵ���ی قوتابخانه و خوێندن���گاکان بک���ه ن و نه هێڵ���ن کڕین و فرۆش���تنی به مه لزه مه وه تێ���دا بکرێت و بۆ ناوبازاڕیش���یانبه وه زاره تی کۆنترۆڵکردنی

ناوخۆ راسپاردوه .ئ���ه م راپۆرت���ه ش ت���ا ئاماده کردن���ی هه رچه نده چه ند رۆژێک به سه ر ئه و بڕیاری به اڵم تێپه ڕیوه ، مه لزه مه دا قه ده غه کردنی به ش���ێوه یه کی ئاش���کرا له بازاڕدا مه لزه مه

ده فرۆشرێت.

مه لزه م���ه له فرۆش���یاره کانی یه کێ���ک له شاری س���لێمانی به ئاوێنه ی راگه یاند که ئه وان ئ���اگاداری ئه و بڕی���اره ی وه زاره تی قه ده غه کردن���ی له ب���اره ی پ���ه روه رده ن ده زانن به قورس���ی ب���ه اڵم مه لزه م���ه وه ، جێبه جێ بکرێ���ت، "ئێمه بڕیاره که به باش ده زانین، ب���ه اڵم له ئێس���تادا خوێندکاران پشتیانبه ستوه س���ه ره کیی به شێوه یه کی

به مه لزه مه و زه حمه ته بتوانن ده ستبه رداری ببن".

ئه و فرۆشیاره ئه وه شی وت که تا ئێستا هیچ که سێک نه هاتوه ئاگاداریانبکاته وه که په رتوکه کانی یاخود مه لزه مه فرۆش���تنی خوێن���دن قه ده غه ک���راوه ، "ب���ه اڵم ئه گه ر فرۆشتنی ئاشکرای ئه وانه ش قه ده غه بکه ن، ئه وا به قاچاخفرۆش���تن س���ه رهه ڵده دات".

ب���ه اڵم له بڕیاره ک���ه ی وه زاره ت���دا ئاماژه به وه دراوه که لێپێچین���ه وه ی توند له گه ڵ ئه و که سانه ده کرێت که به شێوه ی یاساغ و نایاس���ایی کڕین و فرۆشتن به په رتوکه کانی

خوێندنه وه ده که ن.دیک���ه ی له خاڵه کان���ی له یه کێ���ک بڕیاره که دا، مامۆستایان ئاگادارکراونه ته وه که به هیچ ش���ێوه یه ک و ب���ۆ هیچ قۆناغێک

مه له زه م���ه ئاماده نه ک���ه ن و قوتابیان هان نه ده ن ب���ۆ به کارهێنان���ی، به پێچه وانه وه توش���ی لێپێچینه وه ی یاس���ایی ده بنه وه . وته بێژه که ی وه زاره تی په روه رده رایگه یاند "هه ر مامۆس���تایه ک هه وڵب���دات مه لزه مه ئاماده ب���کات، یاخ���ود زۆر له قوتابی���ی و به کاریبهێنێ���ت، ب���کات خوێن���دکار ده کرێت و له گه ڵدا یاس���ایی لێپێچینه وه ی مامۆس���تایی له پیش���ه ی راس���ته وخۆ

دورده خرێته وه ".به ش���ێک له مامۆس���تایان و خوێندکاران مه لزه مه وایک���ردوه ئ���ه وه ی پێیانوای���ه به وش���ێوه به رباڵوه به کاربهێنرێت، زۆریی مه نهه جه کان���ی خوێن���دن و که م���ی کاته و بڕیاری قه ده غه کردنیشی له جێی خۆیدانییه ، چونکه پێویسته له سه ره تادا به دواداچون بۆ ئه و هۆکارانه بکرێت که واده کات مه لزه مه دروس���تببێت. وته بێژه که ی وه زاره ت ئه وه ره تده کات���ه وه و رایده گه یه نێ���ت ک���ه ئه و بڕیاره له دوای دیراسه و لێکۆڵینه وه ی باش دراوه ، "له م ڕوانگه یه وه پێویسته قوتابیی و خوێن���دکار ئاگاداربکه ین���ه وه که مه لزه مه کاریگه ری���ی نه رێنی له س���ه ر هۆش���یاریی ته نانه ت زانس���تیی خوێندکاره کان هه یه و

له سه ر ئه نجامی تاقیکردنه وه کانیش".فاتیح مه وله وی زاده ئاماژه ی به ئه وه ش کرد ک���ه مه لزه م���ه ته نها مه به س���تێکی بازرگانیی له پش���ته وه یه و له ئه مساڵیشه وه که تاقیکردنه وه کان ک���راون به هه ڵبژاردن له به رکردن نامێنێت و مه لزه مه کانیش بێسود ده ب���ن. هه روه ها وتیش���ی ک���ه وه زاره تی قوتابخانه و چاودێریی سه رجه م په روه رده خوێندنگاکان ده کات و داواش���یکرد له رێی میدیاکانه وه هه رش���وێنێک مه لزه مه ی تێدا

به کارهات ئاگاداریانبکاته وه .له الی خۆشیه وه ش���ێرکۆ حه مه ئه مین له په رله مانی پ���ه روه رده لیژنه ی ئه ندامی به ئاوێن���ه ی له وباره ی���ه وه کوردس���تان، راگه یان���د که ئ���ه وان به دواداچون ده که ن ب���ۆ ئه و بڕی���اره ی وه زاره تی پ���ه روه رده و به ئومێدن ده زانن و باشیش���ی به بڕیارێکی

جێبه جێ بکرێت.

مه‌لزه‌مه‌‌به‌شێوه‌یه‌کی‌ڕیشه‌یی‌بنه‌بڕده‌کرێتوه زاره تی په روه رده : هه ر مامۆستایه ک مه لزه مه به کاربهێنێت،

ڕاسته وخۆ له پیشه ی مامۆستایی دورده خرێته وه

مه لزه مه ته نها مه به ستێکی بازرگانیی له پشته وه یه و له ئه مساڵیشه وه که تاقیکردنه وه کان کراون به هه ڵبژاردن

له به رکردن نامێنێت و مه لزه مه کانیش بێسود ده بن

(451( سێشه ممه 2014/11/4 komalayatyawene@gmail.com17 كۆمه‌اڵیه‌تی

ئاوێنه چیرۆكی ئه و پێشمه رگه یه ئاشكراده كات كه فیشه كێكی نا به خۆیه وه

ئا: هاوكار حسێن

كۆتایی هه فته ی رابردو، ده نگی فیشه كێك له نزیك چوارڕیانی

سه رچنار له سلێمانی ، بارودۆخی ئاسایی ئه و ناوچه یه ی هه ژاند،

ئه وانه ی ده موده ست چونه سه ر روداوه كه ته نیا ئه وه نده یان بۆ

ده ركه وت كه گه نجێك فیشه كێكی ناوه به سه ری خۆیه وه .

له به دواداچونێكی ئاوێنه دا، ده ركه وت ئ����ه و گه نج����ه پێش����مه رگه یه له فه وجی دوی لیوای دوی هێزی پێش����مه رگه ی گه ڕان����ه وه ی دوای كوردس����تانه و له به ره كان����ی ش����ه ڕی دژ به چه كدارانی ده وڵه تی ئیسالمیی ناسراو به )داعش( له ناوچه ی موش����یر،له كاتژمێر نزیكه ی پێنجش����ه ممه ی پێش����نیوه ڕۆی 11ی راب����ردو له نزیك چوارڕیانی س����ه رچنار فیش����ه كێك ده نێت به ژێ����ر چه ناگه ی خۆیه وه و به په له ره وانه ی نه خۆشخانه ی

فریاكه وتنی سلێمانی ده كرێت.ئ����ه و پێش����مه رگه یه ناوی ه����اوڕێ محه مه ده و ته مه نی 32 ساڵه ، خێزانداره و خاوه نی دو كوڕه ، وه ك كه سوكاره كه ی باس����ی ده كه ن،باری دارایی ئه م گه نجه باش نیه ، چونكه كرێچیه و مانگانه 300

هه زار دینار كرێ ده دات. )ئه . ت(، هاوسه ری هاوڕێ كه به هۆی ش����ڵه ژانێك مێرده كه یه وه ، بارودۆخی به ئاوێنه ی دیارب����و، به روخس����اریه وه راگه یان����د، "ئێم����ه له ماڵ����ه وه هی����چ كێشه یه كمان نه بوه و پێشتریش هاوڕێ هیچ شتێكی له وباره یه وه باس نه كردوه كه به نیازی كارێكی له و شێوه یه ". ئه و ته نه����ا ئه وه نده ی ده زان����ی كه "هاوڕێ پێش����تر زۆر خه فه ت����ی ده خ����وارد كه ئیشی ده ستنه ده كه وت، بۆیه كه چۆوه

بۆ ده وام ئاوای له خۆی كرد". ئێس����تا هاوڕێ له یه كێك له ژوره كانی چاودێریی پزیش����كیی نه خۆش����خانه ی

فریاكه وتنه ، كاتێك چوینه ژوره وه ، ئه و به رامبه ر ده رگاكه له س����ه ر قه ره وێڵه ی نه خۆش����خانه كه دانیشتبو، ده موچاوی لێواری ئاوسابوو نائاسایی به جۆرێكی چاوه كانی مۆر بوب����ۆوه و چه ند دڵۆپه خوێنێ����ك تزابوه ن����او چاوه كانی ، ئه و به به رده وامیی ده می به كراوه یی مابۆوه ، چونكه فیش����ه كه كه زیانی زۆری به ناو

ده می گه یاندوه . كارزان محه م����ه د ب����رای هاوڕێ -یه و كاتێك باسی بارودۆخی خراپی دارایی براكه ی ده كرد، هاوڕێ هه ڵوه سته یه كی ك����ردو په نجه كانی به رزك����رده وه وه ك پێمانبڵێت ده یویس����ت ئاماژه یه ك كه موچه كه ی چه نده و مانگانه چه ند كرێ ده دات، به په نجه ی له سه ر به تانیه كه ی به رده می نوسی : "624 هه زار دینار". كارزان وتی ، "ش����ه وی چوارشه ممه ی رابردو له ده وام بوه له ناوچه ی به شیر، به یان����ی هاتۆت����ه وه ل����ه وێ و ئیتر ئه و

روداوه رویداوه ".به پێی نوێترین توێژینه وه ی سه ربازیی كه له الیه ن پزیش����كه ئه مه ریكیه كانه وه ئه نجامدراوه ، زۆرینه ی ئه و سه ربازانه ی ره وانه ی شه ڕ ده كرێن، پاش گه ڕانه وه یان توش����ی خه مۆكی����ی و ش����ڵه ژانی باری ده رونیی و حاڵه تی بیركردنه وه ی خراپ

ده بنه وه .به پێ����ی ئه و توێژینه وه ی����ه ، له نێوان س����ااڵنی 2002 ب����ۆ 2012، نزیكه ی 1 ملیۆن و 600 هه زار س����ه رباز ریزه كانی س����وپایان جێهێش����توه و خراونه ته ژێر هه روه ها پزیشكیی چڕه وه . چاودێریی بۆیان ئه مه ریكا ده رونیی پزیش����كانی ده ركه وت����وه ، له هه رس����ێ س����ه ربازی ئه مه ری����كا ك����ه له جه نگ����ی عێ����راق و یه كێكیان گه ڕاونه ته وه ، ئه فغانس����تان توشی ش����ێوانی ده رونی و بیركردنه وه بۆته وه و 20%یشیان دوای گه ڕانه وه یان په نایانب����ردوه ب����ۆ به كارهێنانی ماده

هۆشبه رو كحولیه كان. كوردس����تان، له هه رێم����ی لێ����ره ش

م����اوه ی نزیك����ه ی 5 مانگ����ه ، به هۆی تێكچونی بارودۆخ����ی ئه منیی عێراق و هاتن����ی چه كدارانی داع����ش بۆ نزیك سنوره كانی هه رێم، لێره و له وێ شه ڕو پێكدادان له نێوان هێزی پێش����مه رگه و ئ����ه م روده دات، چه كداران����ه دا ئ����ه و جه نگه هاوكاته له گه ڵ خراپبونی باری دارای����ی خه ڵكی هه رێ����م و موچه خۆران له سه ره تای س����اڵی 2014ه وه ، به هۆی بڕینی بودجه ی هه رێم له الیه ن به غداوه . هه مو ئه مانه كاریگه ریی خراپیان هه بوه له س����ه ر ده رون و بیركردنه وه ی خه ڵك، به تایبه ت����ی هێزه كان����ی پێش����مه رگه و ره نگ����ه چه ندین حاڵه تی هاوش����ێوه ی

وه ك ئه وه ی هاوڕێ دوباره ببێته وه .كارزان دان����ی به وه دا نا كه براكه ی " پێشتر چه ند جارێك چوه ته به ره كانی شه ڕ، به اڵم به هۆی ته مه نیه وه كه فێری شه ڕ نه بوه و كرێچیشه ، باری ده رونیی پێ����ش "ش����ه وی تێكچوه ".وتیش����ی ، هاتنه وه كه ی قس����ه مان له گه ڵ كردوه و هیچ كێش����ه یه كی نه بوه ، ب����ه اڵم له وه ده چێت له وێ ش����تێك رویدابێت و باری ده رونیی تێكچوبێت. هیچ كێش����ه یه كی نه بوه له ماڵه وه و ئیتر نازانین له وێ چی

رویداوه ". به وته ی كارزان، "هاوڕێ نزیكه ی 15 رۆژ ده وامی جێهشتبو، ده یوت ئیتر من

نامه وێت بچم بۆ ش����ه ڕ ده ترسم، به اڵم ئ����ه وان ده مانێرن. پاش ئ����ه و ماوه یه باس����ی له وه ك����رد كه هیچ ئیش����ێكی ده س����تناكه وێت و ناچاره بگه ڕێته وه بۆ

شه ڕ".پزیشكه كان ئێستا چاوه ڕوانی ئه وه ن بنیش����ێته وه ، ده موچاوی ئاوس����اویی تا دوات����ر چه ند نه ش����ته رگه رییه ك بۆ ده م و زمان و مه اڵش����وی بكه ن. به هۆی زۆری زیان����ی زمان����ی برینه كه ی����ه وه قس����ه كردنی توان����ای پێگه یش����توه و لوتیش����ی هه روه ه����ا له ده س����تداوه ،

به ته واویی شكاوه . كارزان باسی له وه ش كرد كه تائێستا

هیچ الیه نێكی ره س����میی س����ه ردانیان نه ك����ردون و ته نانه ت به رپرسه كه ش����ی "ته له فۆنێكیشی بۆ نه كردوه ". هه روه ها "ئه م كه بۆخۆی پێش����مه رگه یه ره نگه له نه خۆشخانه ی ئێستا بكات پێویست ش����ۆڕش بێت و له ژێر چاودێریی ورددا له نه خۆش����خانه ی شاریش بێت، به اڵم وتی����ان ب����ڕۆن و ش����وێنمان نی����ه تا

ته له فۆنمان بۆ نه كرێت". به فه رمانده كه ی په یوه ندیكرد ئاوێنه هاوڕێ له فه وجی دو، ناوبراو ره تیكرده وه هیچ لێدوانێك بدات له سه ر ئه و بابه ته و ته نه����ا ئه وه ندی وت كه "هاوڕێ غائیب

بوه ".

تائێستا هیچ الیه نێكی ره سمیی

سه ردانیان نه كردوین و ته نانه ت

به رپرسه كه شی ته له فۆنێكیشی بۆ

نه كردوه

هاوڕێ محه مه د

ئا: هاوكار

زۆرینه ی جار چیرۆكه كانی شێرپه نجه ، به مه رگ كۆتاییان هاتوه . ئه مه ش ئه و

بیرۆكه یه ی زاڵكردوه كه شێرپه نجه هه میشه یه كسان بێت به مه رگ. به اڵم

چیرۆكی چنور محه مه د، پێچه وانه ی ئه مه ده سه لمێنێت، چونكه ئه و ده ڵێت ئه م جۆره تێگه یشتنه كۆتاییهاتوه و ئێستا

شێرپه نجه ش یه كسانه به ژیان. ئه و كیژه ته مه ن 27 ساڵه ، پاش ساڵێك له ملمالنێ،

سه ره نجام توانی شێرپه نجه بدات به زه ویدا و خه اڵتی ژیان بباته وه ، ئێستاش وه ك هه ر تاكێكی ئاسایی ژیانی رۆژانه ی

ده گوزه رێنێت. ده ركه وتنی ئاماژه كان

س���اڵی 2008 بو، ئه و كاته خوێندكاری كۆلێژ بوم له زانكۆی س���لێمانی . ماوه یه ك كه له ده وام ده گه ڕامه وه ، له ش داهێزرانێكی قورس���خه و دایده گرتم كه هه میشه پێموابو ه���ی هیالكی���ی رێگ���ه و خوێندن���ه . به اڵم ش���ه وێكیان كه میوانمان هه ب���و، داوایكرد له سه ر هه مان ئه و س���ه رینه بنوێت كه من راهاتبوم له س���ه ری بخ���ه وم. بۆیه منیش قبوڵمكردو له سه ر سه رینێكی دیكه نوستم، ب���ه اڵم كات���ێ به یانی له خ���ه و رابوم،بینیم ئاوساویه ك له الملم دروستبوه و به رزبۆته وه ، هه رچه ند ماڵه وه داواینلێكردم كه سه ردانی پزیش���ك بكه م، به اڵم م���ن ره تمكرده وه و پێموابو شتێكی ئاس���اییه و هی ئه وه یه كه

سه رینه كه م گۆڕیوه .پ���اش هه فته یه ك المل���م هه روابو، بۆیه بڕیارمدا س���ه ردانی پزیش���ك بكه م، به اڵم له پش���كنینه كاندا هی���چ ش���تێكی ئه وت���ۆ ده رنه ك���ه وت، كه چی له م���اوه ی مانگێكدا كێشی له شم به شێوه یه كی نائاسایی دابه زی . تا ئه وه ی یاریده ده رێكی پزیش���ك سه یری پش���كنینه كانی كردم و پێ���ی راگه یاندم كه گومانی شێرپه نجه ی لێده كرێت. له به رئه وه ی

من شتێكی ئه وتۆم نه ده زانی سه باره ت به م نه خۆشیه ، بۆیه زۆر نه ترسام، به اڵم كه مێك

نیگه رانی كردم.

دڵنیابون له راستیه كه به تێپه ڕبون���ی كات، زیاتر بۆم ده ركه وت كه نه خۆشیه كه م نه خۆشیه كی ئاسایی نیه و پێویستی به چاره سه ری ده موده سته ، به اڵم دڵنی���ا نه بوم كه چ���ی روده دات. له رێگه ی نه شته رگه رییه وه به شێك له گرێكه ی ملمیان ده رهێناو ناردیان بۆ پش���كنین، كاتێكیش

ئه نجام���ه كان گه ڕان���ه وه ، ده ركه وت كه من توش���ی نه خۆشیی ش���ێرپه نجه بوم، به اڵم من له وكات���ه دا كه س پێی نه وتم، هه رچه ند هه ستم كردبو شتێك هه یه و ده یانه وێت لێم

بشارنه وه .ته نانه ت به ش���ێك له هاوڕێكانم له كۆلێژ، به نه خۆشیه كه ی منیان زانیبو، بۆیه كاتێك دوای پش���وی نه ورۆزی ئه و ساڵه گه ڕامه وه بۆ ده وام، هاوڕێكانم بۆ دڵخۆش���كردنی من به رنامه ی س���ه یرانێكیان رێكخس���تبو، له و س���ه یرانه داو له و وێنانه ی ك���ه گرتبومان،

زیاتر ئاوساویه كه ی ملم هه ستپێده كرد. چوین���ه ،2008 نیس���انی 21ی رۆژی س���ه ردانی پزیشك له نه خۆش���خانه ی هیوا، كاتێك كه چوین���ه ژوره وه و چه ند منداڵێكم بینی كه به كاریگه ریی چاره سه ریی كیمیایی، قژه كانی���ان وه ریب���و، زۆر گری���ام بۆیان و نه مزانی خۆش���م توشبوم. نه شمده زانی كه م���ن بۆچی هاتوم بۆ ئه و نه خۆش���خانه یه . كاتێكی���ش چوینه الی پزیش���كه كه م )د. نه وش���یروان(، پێی نه وتم ك���ه من چیمه ، ته نها ئه وه نده نه بێت كه پێویس���ت ده كات

چه ند كۆرس���ێك چاره سه ر وه ربگرم. چه ند رۆژێ���ك دوات���ر له رێگه ی رادیۆوه باس���ی نه خۆش���خانه ی هیوا كرا، هاوكات له قسه ی هاوڕێیه كم���ه وه كه به هه ڵ���ه به رامبه ر من له ده می ده رچو، ل���ه وه وه دڵنیابوم كه من

بۆچی له و نه خۆشخانه یه م.

ملمالنێكه ده ستیپێكردم���ن ته نان���ه ت هیچم نه ده زانی له س���ه ر چۆنیه ت���ی چاره س���ه ره كه ش، بۆیه رۆژێك دواتر ده س���تمكرد به وه رگرتنی چاره سه ری

ده دا درێ���ژه م له هه مانكات���دا كیمیای���ی ، به خوێندنه ك���ه م و هه مو س���اڵه كانیش له ده یه كه مه كانی كۆلێژ بوم. ئه و كاته ته نها ئه و له پرۆگرامه كانی كه ده خوێنده وه كتێبانه م خوێندن���دا هه بون و ش���اره زاییه كی ئه وتۆم ناخۆش���ترین نه بو. ش���ێرپه نجه له س���ه ر س���اته كانی ژیانم ئه و كاتانه ب���ون كه ئه و چاره س���ه ره كیمیاییه م وه رده گرت، چونكه هه مو جه س���ته ت ئازار ده چێژێت و هیالكت

ده كات.من ش���ه ش كۆرس���ی كیماییم وه رگرت و نزیكه ی 7 مانگی خایاند، له و كاته شدا دوای وه رگرتنی چاره س���ه ره كه ، چه ندین كێشه م بۆ دروس���ت ده بو، وه ك دابه زینی به رگریی

له ش و كه مخۆریی و ئازاری په له كانم.

كۆتاییه كه ی شیرینكۆتا رۆژ كه چاره س���ه ری كیمیاییه كه م ته واوبو، پزیش���كه كه م به پێكه نینه وه هاته الم و پێیوت���م، "ئه وه ت���ا چاكیش بویته وه و نه مردیت". ئه مه خۆشترین سات بو بۆ من. چونكه پێشتر هه ندێكجار ده گریام كه بیرم ل���ه وه ده كرده وه به هۆی ئه و نه خۆش���یه وه ژی���ان جێبێڵ���م، له كاتێك���دا من هێش���تا كچێك���ی گه نج ب���وم و زۆر خولی���او ئاواتم هه بو له ژیاندا پێیبگه م، به اڵم به رده وامیش بیرم ده كرده وه كه نابێت به هیچ شێوه یه ك ته سلیمی ئه و واقیعه ببم و هانی خۆم ده دا ب���ۆ به رده وامبون و وه س���تانه وه له به رامبه ر

نه خۆشیه كه م.ئێس���تاش به وان���ه ده ڵێ���م ك���ه ئ���ه و نه خۆش���ییه یان هه یه ، وره ی���ان به رزبێت و شێرپه نجه هه موكات به مانای مردن نایه ت، نابێت وابیربكه نه وه كه توش���ی شێرپه نجه بون، ئیدی ناگه ڕێنه وه بۆ س���ه ر س���كه ی ئاس���ایی ژیان. بۆخۆم تا ئه و نه خۆش���یه م نه گرت، هه ستم به چێژی له شساغیی نه كرد، ئێس���تاش ژیان له هه مو س���اته كانی دیكه جوانتر ده بینم و وه ك فه رمانبه رێك له یه كێك

له بانكه كانی شاری سلێمانی كارده كه م.

رزگاربویه كی شێرپه نجه چیرۆكی خۆی بۆ ئاوێنه ده گێڕێته وه

به وانه ده ڵێم كه ئه و نه خۆشییه یان

هه یه ، وره یان به رزبێت و شێرپه نجه

هه موكات به مانای مردن نایه ت، نابێت

وابیربكه نه وه كه توشی شێرپه نجه

بون، ئیدی ناگه ڕێنه وه بۆ سه ر چنور محه مه دسكه ی ئاسایی ژیان

گیڤارا ئەڵێ )گەر هیچمان پێنەکرێ دوژمنەکانم���ان، خۆ ب���ە بەرامب���ەر

ئەتوانین بێزاریان بکەین(ئێم���ەی ک���ورد کە بەس���ێ دوژمن خۆیان بەسەرزارەکییش دەورەدراوین بەبرا حساب ئەکەن بەاڵم برا گەورە .

ل���ەڕۆژی ٢٣/ تەمم���وزی /١٩٢٣ کە بەپ���الن و پیالنی بەریتانیای عوزما بەپەیمانێ���ک ک���ە لەلۆزان���ی بەدناو لەسویسرا مۆرکرا، وەک ماڵی میراتیی کوردستان بەشکرا بەسەر چوار واڵتا، کە دوانیان هەر بەهەنگەش���ەلێ ناوی واڵتی���ان لێنراب���و، ئیتر ل���ەدوای ئەو ڕۆژەوە هەرس���ێ برای عارەب و فارس و ت���ورک لەدەمەزەردکردن���ەوەی بیری ش���ۆڤێنیی خۆیاندا بون جارێک لەژێر چەتری دی���ن و دیانەتاو، جارێک لەژێر واڵتەکەیاندا، یەکپارچەیی س���ێبەری وەک ئەوەی هەرکەس دەستی بۆ بەرێ خواوەندی لێبڕەنج���ێ لەجەهەنەمیش س���ەقەرەی خوارو جێگەی بێت ئەگەر یاخیبون لەس���ەر ئ���ەو جه هەنەم���ە بەنس���یب نەبوبێ، ئ���ەوا یەکێک لەو برایانەم���ان بۆیان داخس���توین، وەک ئەوەی ئ���ەو یەکپارچەییە پیرۆزییەکی ئاس���مانیی هەب���ێ و ئەزەلی���ی بێت، هەندێج���ار رژێمەکانیان ت���ای نەتەوە پەرس���تیی و ش���ۆڤێنیەتیان بەجۆرێ بەرز ئەبوەوە توش���ی گەشکە ئەبون. نەئەپاراس���ت لەئێم���ە دەس���تیان

لەکوشتن و کاولکردن و ڕاوەدونان، خوا هەڵناگرێ نەدەس���تیان پاراس���توە نە

کەمتەرخەمییشیان کردوە. ئەمە لەالیەک و لەالیەکی تریش���ەوە تێکەڵبون���ی ن���ەوت و س���ەرهەڵدانی بەبەرژەوەندیە ئابوریە نێودەوڵەتیەکان، بۆن و تام���ی نەوت بەج���ۆرێ لەگەڵ بەرژەوەندیی س���ەرمایەدارییدا تێکەڵ بوبو، بەقەبارەی نەوتەکە خوێن بڕژایە لەجەس���تەی گەلێک���ی بێدەس���ەاڵت و بێک���ەس و بێ سیاس���ەت و پالنی وەک ئێمە، کەس لەسەری نەئەهاتە دەنگ، تا ئەو ڕۆژگارەی کورد دەس���تی دایە تفەن���گ، هەر ج���ارەی لەپارچەیەکی س���ەرکردەیەك، بەڕابەرایەتی واڵتاو، جاڕێ ئاینیی و جاڕێ نەتەوەیی، جارێ چەپ و جارێ ڕاس���تڕەو، ئیتر کەوتینە سەرکردە، پاڵەوان و حزب و داتاشینی دروستمانکرد، نەمانبو ئەوانەی هەمو ت���ا دروس���تکردنی حکومەتی هەرێمی کوردس���تان، لەبەش���ەکەی ک���ە لەو میرات���ەی بەرعێ���راق کەوتبو، ئەوەی جێ���ی نیگەرانی���ەو دواڕۆژ تەمومژاوی ئەکات دەسەاڵت لەم هەرێمەدا هەرگیز وتارێکی یەکگرتوی نەبوە نە لەپرسی نەتەوەییدا نە لەپرس���ی نیشتمانییدا، هەرکەس بەبااڵی حزبی خۆیدا شیعری پێیئەڵێن لەسیاس���ەتا ئەوەی وتوەو ستراتیژ بونی نەبوە، بەڵکو بەرژەوەندیی حزب چۆنی خواس���تبێت کورد واتەنی ئایەتی کەالمواڵ بوە، حزبێک فارس���ی بەدۆس���ت و برادەر داناوەو کردویەتیە جێیمتمانە، حزبێکی تر تورکی بەبراو

ئەوانیش حس���ابکردوە، ئەرک���ەداش خواهەڵناگ���رێ ن���ە لەپیالنگێڕان و نە لەئاژاوەنان���ەوەدا کەمتەرخ���ەم بون، ئەم���ە ئەوان بابڵێی���ن غەیرە کوردن،

خۆش���مان بەجۆرێ ئەوانم���ان لێبوە بەبراو دۆست وەک ئەوەی لەبەرەبابێ کەوتبینەوە، تا کار گەیش���تە ئەوەی چەند جارێ کراوین بەگژ یەکترداو بۆ

چەندی���ن جاریش ئەو ناکۆکیی و یەکتر داپاچینەمان گواس���تۆتەوە بۆ ئەودیو ئەو سنورە لەعنەتیانەی کە هەندێجار، خۆمان لەدوژمنەکانمان زیاتر پێیانەوە پابەندی���ن، ت���ا کار گەیش���تە ئەوەی بەج���ۆرێ متمانەم���ان بەئەرک���ەداش کردبو نەک هەر جێیمتمانە بون بگرە لەگەڵدا چاوباش���قاڵیی سیاسییشمان بەخەزنەداری ئەک���ردن و کردبومان���ن خۆم���ان نەوت بەنی���وە قیمەت بوبوە حەاڵڵی���ان، نەوت لەڕێگ���ەی ئەوانەوه نەبێ���ت نافرۆش���رێ و پارەک���ەی الی ئ���ەوان نەبێت هەڵناگیرێ و خۆالس���ە نە ئێمە بەبێ ئەوان دەس���تمان بەئاوا کردوە نە ئەوانیش حیسابی لیرەیەکی قەڵبیان بۆ کردوین. لێرەدا بەجۆرێک تەنه���ا حس���ابیان بۆ خۆی���ان کردوە ڕۆژانە لەکەلەبەری ئیبراهیم خەلیلەوە نزیکەی هەزار ترێل���ەی بارهەڵگر کااڵ بەبازاڕێک���ی هەرێم���ەوە ئەخزێنن���ە قەڵەوم���ان مش���تەرییەکی چ���االک و ئەزان���ن، بەاڵم لەگەڕان���ەوەدا نا هێڵن ش���ۆفێری بارهەڵگرەکان نیو کیلۆ چا لەگەڵ خۆیان بەرن���ەوە بۆ ناو خاکی

تورکیا.پ���اش نەبەردییه کان���ی کۆبانی کە کچگەل���ی کورد تۆماریانک���ردو دنیای بەرژەوەندیەکانیان تیا س���وک و ڕسوا کردو ئیس���پاتیان کرد بۆ عالەمی سەر ڕوی زەمین کە ئەو کچانە بەبەرچاوی دنیاو نەوەکان���ی ئەتاتورکەوە، ئەوان وەک ش���ێر ئەژین، هەمومان بەوردیی لەنزیک���ەوە چاودێری���ی ڕوداوەکان���ی

شاری کۆبانێ بوین و برا تورکەکانمان س���نوریان داخستبوو ئەیانفەرمو ئەبێ لەبەرچ���اوی ئێم���ە کۆبان���ێ بکەوێت هەرکەس���یش لەوێیە ب���ا بمرێت. بۆ ئ���ەوەی ئێم���ە ش���ادبین، ئێمە وەک خەڵک���ی کورد با ن���ە گلەیی لەکەس بکەین نە داومان هەبێت نە ڕوی دەممان بکەینە حزب و دەسەاڵت با خۆڕسکانەو دلێرانە کەمێ���ک خۆڕاگربین بەرامبەر ش���ۆڤێنیەت ئەویش بەوەی هەرکەس الی خۆیەوە بڕیار بدات هیچ کااڵیەکی تورکیی نەکڕێت، ئەم هەنگاوە هەموان هەرێم و نە حکومەتی لەدەستماندێت و نە ئەرکەداش و نە ئینتەرپوڵ ده توانن بەس���ەردا کااڵیەکمان هی���چ ب���ەزۆر ن���ە کەس���یش وەک س���اغبکەنەوە، مناڵ لوتمان ئەگ���رێ و بەزۆر ئەیکات لەبرس���ا بەدەممانەوە، نە کەس���یش ئەم���رێ و نە کەس���یش بەپێی پەتیی ئەگەڕێ، ب���را تورکەکانیش نەبن هەر

ئەتوانین ژیان بەڕێبکەین.دەبا دور لەسیاسەت و دور لەدەسەاڵت ئێم���ەی خەڵکی کوردس���تان بڕیارێ باش���ی کاردانەوەی دڵنیاب���ن بدەین ئەبێ���ت، هەر هێچ نەبێ���ت، نەوەکانی سوڵتان بێزار ئەکەین، بەهیمەتەوە با دەست لەناو دەست بڕیارێکی ئاسان، جێبەجێکردنی ئاسان، دڵنیاشبن هیچ دادگایەک ناتوانێ س���زامان بدا، کااڵی تورکیی ناپۆشین، خواردنی تورکییش ناخۆین، لەبەرخات���ری کۆبانێ، لەبەر بەرخۆدانی کچان و کوڕانی ئەو شارەی

بو بەسونبوڵی مقاوەمەت.

به گۆڕانكارییه كان كۆتای����ی "ئه گه ر بێن����ن، كۆتاییت����ان به ژیان����ی خۆتان

هێناوه ")بنامین فرانكلین(

ئه و كێش����ه و گرفتانه ی كه س����ااڵنه ڕوب����ه ڕوی قوتابخان����ه و خوێندنگاكان ده بن����ه وه زۆرن، هۆكاره كه ش����ی ب����ۆ ئ����ه وه ده گه ڕێت����ه وه ك����ه پرۆس����ه ی پ����ه روه رده )٣/١( كۆی دانیش����توانی پێكده هێنێت، كوردس����تان هه رێم����ی ئه م پرۆسه یه ش له به رئه وه ی تا ئێستا نه توان����راوه بكرێ����ت به دامه زراوه ی����ی ڕۆژ ل����ه دوای ڕۆژ كێش����ه و گرفته كان كه ڵه كه ده بن، س����اڵ له دوای ساڵیش زۆرت����ر ده بن، پێویستیش����ه وه زاره تی په روه رده س����ااڵنه كۆنگره ببه ستێت و، ب����ۆ هه ر س����اڵێكیش ته وه رێكی گرنگ بخاته به رب����اس و لێكۆڵینه وه ، جێگه ی داخه له س����اڵی ٢007 واته له كابینه ی پێنجه مه وه تا ئێستا هیچ كۆنگره یه كی ئه مه ش نه به س����تراوه . په روه رده ی����ی له ن����او گ����ه وره مش����تومڕێكی ب����وه ئه وان����ه ش خوێن����دن، ناوه نده كان����ی له پۆسته بااڵكانی په روه رده دان بیریان له شێوه یه ك له شێوازه كانی گۆڕانكاریی نه كردوه ت����ه وه ئه م����ه ش وای لێكردوه په روه رده به ئاقارێ����ك ببات نه توانیت بچێته س����ه ر راسته ڕێی خۆی ، یه كێك له و گرفتانه ی كه بونه ت����ه قه یرانێكی گه وره زۆرب����ه ی ناوه نده كانی خوێندنی توشی كێشه و گرفت كردوه میكانیزمی چۆنیه ت����ی داخڵكردن����ی خوێندكارانی پۆل����ی دوانزه یه مه ب����ۆ تاقیكردنه وه ی كۆتای����ی س����اڵ، ئ����ه م گرفت����ه هه ر س����اڵێك به ئ����اره زوی وه زیرێ����ك، یان به ڕێوه به رێك، یان چه ند به رپرس����ێك، ده ده ن داخڵكردن چۆنیه ت����ی بڕیاری ئه مه ش خوێندكارانی توش����ی كێشه و گرفت كردوه ، له بنچینه داو، له سه ره تادا خوێندكار به )٢( وانه )5( نمره ی بڕیار داخڵ ده ك����راو، دوایی بو به )٣( وانه ، هه ندێكجار وه ك ئه مس����اڵ ئه بێته )4( وانه ، ئه گه ر ژماره ی وانه كانی س����ه یر به ش����ه )زانس����تیی ، به هه ردو بكه ین وێژه یی ، پیش����ه یی (، جی����اوازن به اڵم )7،8( وانه تێپ����ه ڕ نابن، له گه ڵ ئه م بڕیاره ش����دا كه هاوكاری����ی خوێندكار

خوێندكاره كانه وه له الی����ه ن ده كرێت، خوێندندا كۆتای����ی مانگی له م����اوه ی ده یان ناڕه زایی به رزده بێته وه به رامبه ر مامۆس����تاو، به ڕێوه به ر كه پێیانده ڵێن ئێم����ه له س����ه رو )4( وانه ك����ه وه )١( نمره م����ان ده وێت، ی����ان )٢( نمره مان ده وێ����ت، یان )٣( نمره م����ان ده وێت، ئه مه ش ڕۆژانه ئاژاوه و پشێویی یه خه ی بۆ گرتوه ته وه و، به ڕێوه به رێتیه كان����ی ڕزگارب����ون له م كێش����ه یه ، پێویس����ته له كۆنگره یه كی تایبه ت تاقیكردنه وه كان چاره س����ه رێكی بدرێ����ت و، ئه نج����ام گونجاویش بۆ ئه م گرفته بدۆزرێته وه ، واته گرفت����ی داخڵكردن و داخڵنه كردن نه مێنێ����ت و، مادام به ڕێگای كۆرس����ی ده درێ����ت و ئه نج����ام تاقیكردن����ه وه س����ه رجه م نمره كانیش له س����ه ر ته نها پۆل����ی دوانزه یه م نیی����ه و، دابه ش بوه به سه ر پۆله كانی )ده یه م و، یانزه یه م و، دوانزه یه م(، ئه وا هیچ ڕێگریه ك نییه كه به یاسا پێچه وانه ی ئه مه بێت و، كه بڵێت نابێت هه موی داخڵ بكرێت، له م كاته دا یاس����ای ڕێژه ی ده رچون و پێویس����ته ده رنه چون له پۆلی دوانزه یه مدا له خولی یه كه م����ه وه بگوێزرێت����ه وه ب����ۆ خولی دوه م و، له به ر ئه و هۆكاری ناڕه زاییانه ی چونكه خوێندن����گاكان به ڕێوه ب����ه ری زۆربه ی خوێندكاره كان له خولی یه كه م خۆی����ان ده هێڵنه وه بۆ خولی دوه م بۆ به رزكردن����ه وه ی ئاس����تی نمره كانیان، كێشه ی داخڵبون له پرۆسه ی په روه رده دا له عێ����راق ده گه ڕێت����ه وه بۆ س����ه ده ی بیسته م، ئێستا جیهان له گۆڕانكارییه كی هێكج����ار خێراتردای����ه و، ڕۆژ ل����ه دوای ڕۆژ گۆڕانكاری����ی ریش����ه یی ده كرێ����ت له سیس����تمی پ����ه روه رده ی جیهان����دا، تازه به تازه ئێم����ه باس له داخڵكردن و داخڵنه كردن بكه ین ئه گه ر داخڵكردنی س����ه رجه م خوێن����دكاران هۆكارێكه بۆ دابه زاندانی ئاس����تی زانست و زانیاریی ،

ئه م����ه ش بۆچونێك����ی زۆر هه ڵه ی����ه ، پرس����یار دانانی میكانیزمی چونك����ه هه مه الیه نه وه گش����تگیره واته ئه وانه ی ئاستیان به رزه له گه ڵ ئاست نزمه كان هه مان پرس����یار ڕوبه ڕویان ده بێته وه ، واته ئ����ه وه ی توانیویه تی نمره ی باش به ده ستبهێنێت ده توانێت به رده وامبێت به رزكردنه وه ی ب����ۆ له س����ه ر خوێندن ئاستی خۆی . داخڵكردن و داخڵنه كردن پرۆسه یه ك نییه كه ئاستی خوێندكار دیاری بكات ته نه����ا تاقیكردنه وه كان و ئه نجامی تاقیكردنه وه كان ده توانن ئه و بڕیاره بده ن، ته نها كێش����ه بۆ ئه وه ی خوێندكاره كان بپاڵێورێن بۆ داخڵكردن به ڕێوه ب����ه ره كان و هه مو ك����ه ئه وه یه مامۆس����تاكانی خوێندن����گاكان ل����ه وه ئه ترس����ن ك����ه ڕێ����ژه ی ده رچونی����ان داببه زێ����ت و ك����ه ڕێژه ك����ه ش دابه زی له ئه نجام����ی نم����ره ی هه ڵس����ه نگاندن له الی����ه ن وه زاره ته وه توش����ی س����زای یاس����ایی ده بن و، ئه م����ه ش ڕێگایه كی

كۆنی سه ده كانی پێشوه .هه ر پرۆس����ه یه ك بۆ ه����ه ر قۆناغێك س����ودو گرنگی����ی خۆی هه ی����ه ، به اڵم قۆناغی دوای ئه و پرۆس����ه یه پێویستی چاوخش����اندنه وه به پێداچون����ه وه و هه نوك����ه پ����ه روه رده ش هه ی����ه ، تێپه ڕێنێت، قۆناغه كان به به رده وامیی به ش����ی ته كنیكیی به ش����ێكی گرنگ و په روه رده دا له پرۆس����ه ی هه س����تیاره وه ك����و كارگه یه ك����ی به رهه مهێنه ر وایه ك����ه پێكهاته كه ی له چه ندین به ش����ه ، ب����ه اڵم هه مو به ش����ه كان كارده كه ن بۆ به رهه مه كه ی ئه گ����ه ر به رهه مه ك����ه ی باش نه بێت ئه وا س����ه رجه م به شه كانی ده وه ستێت و كارگه كه له كار ده كه وێت، په روه رده ش هه مو به شێك كار ده كات ب����ۆ به ده س����تهێنانی به رهه مه ك����ه ی ، كۆده كرێت����ه وه به رهه مه كه ش����ی له تاقیكردنه وه كاندا، پێش����نیار ده كه م

له م پرۆژه یه دا ئه م گرفته له م خااڵنه ی خواره وه دا ڕێكبخرێته وه :

كۆنگره یه ك����ی به س����تنی یه ك����ه م: ه����ه ر ب����ۆ س����ااڵنه په روه رده ی����ی س����اڵێك له س����ه ر ته وه رێك ڕێكبخرێت هه م����و بابه ت����ه كان چڕبكرێت����ه وه له و به شه داو، پێمباش����ه یه كه م ته وه ر بۆ بێت و، س����ه رجه م ته كنیكیی به ش����ی بڕگ����ه و بابه ته كان����ی تاقیكردنه وه كان

رێكبخرێته وه .دوه م: نه مان����ی بڕی����اری داخڵكردن س����ه رجه میان خوێن����دكاران و، ب����ۆ داخڵبكرێن به هۆی ئه وه ی سیس����تمی كۆتایی له كۆنگره ی تاقیكردن����ه وه كان ساڵی ٢007 گۆڕانكاریی پێدا هاتوه و، له ش����ێوازی مانگانه وه بوه به وه رزیی و،

نمره ی پۆلی )١٢(ش، تاكه نمره نییه بۆ داخڵبون چونكه پۆله كانی )١0-١١(ش، ٢0%ی نمره كانیان له سه ره ، ئه مه یه كناگرێت����ه وه له گ����ه ڵ ڕێنمایی داخڵ

نه كردن.ئاش����كراكردنی پێویسته س����ێیه م: ب����ۆ یه كه م����ی )١0( ئه نجام����ی تاقیكردنه وه ی وه زاریی له دوای ئه نجامی خولی دوه م بێت، له به رئه وه ی زۆربه ی خوێندكاران نمره یه كی بااڵش ده هێنن، به اڵم چه ند وانه ی����ه ك ده هێڵێته وه بۆ

خولی دوه م بۆ ئه وه ی له پشوی هاویندا زیاتر كۆشش بكه ن ئاستی نمره كانیان به ڵگه ش سااڵنی به رزبكه نه وه و، زیاتر پێشوه ، كه سه دان قوتابییه كه زۆربه ی وانه كان له سه رو )٩0( نمره وه یه ، به اڵم چه ند وانه یه كی هێشتوه ته وه بۆ ئه وه ی ئه و وانانه زیاتر بهێنێت و، له شوێنێكی باش����تر وه ریبگرێ����ت، هه رچه نده ئه م خوێندكارانه ده رده چن به اڵم به هۆكاری خویان نمره كانی����ان به رزكردن����ه وه ی ده هێڵنه وه ، به اڵم ئه م خۆهێشتنه وه یه ده بێته هۆی دابه زینی ڕێژه ی ده رچونی خوێندنگاك����ه ، بۆیه به ئاش����كراكردنی له خولی دوه م چاره سه ری ئه م كێشه یه

ده كات.ئێ����واران خوێندن����ی چ����واره م: ده رچ����ون له ڕێ����ژه ی به ده ربكرێ����ت ئه و خوێندگایانه ئ����ه و له به رئ����ه وه ی خوێندكارانه ی تیایدا ده خوێنن ئاستیان له خ����وار ئاس����تی هاوپۆله كانیانه وه یه له خوێندن����ی ڕۆژ ، له به رئ����ه وه ی ئه م خوێندكارانه ته مه نیان هه یه و، له كاتی به خوێندن درێ����ژه نه یانتوانیوه خۆی بده ن و، له هه مانكاتدا خوێندن له شه وان ژینگه ی كه متره و، وانه كانیان ژماره ی نییه ته ندروس����ت له ب����ارو خوێن����دن به و ش����ێوه یه ی ك����ه له خوێندنی ڕۆژدا ده بینرێ����ت، كاتێك كه هه مان پرۆگرام

له هه ردوال ده خوێنرێت، به اڵم ئاستیان پێویسته بۆیه هاوتابكرێت، ناتوانرێت به یاس����ا ئه مانه به ده ربكرێت له ڕێژه ی ده رچون و هه ڵس����ه نگاندنی س����ااڵنه ی

نمره ی پێوانه یی )درجه المعیاری (.یان وه زاره ت بی����ر له وه بكاته وه كه پرۆگرامێك����ی تایبه ت به و خوێندكارانه دابنێت كه له ئاس����تی ئاس����ته كانیاندا بێ����ت و، ئ����ه و كاته ئه مانی����ش هه مان بیانگرێته وه ، ڕێنمایی خوێندنگای ڕۆژ به اڵم ئه م كرداره كردارێكی نائاساییه

چونكه ئه م خوێندكارانه دابه ش ده بن به س����ه ر دو ئاس����ت، ئه م����ه ش له گه ڵ وه رگرتنی����ان بۆ خوێندن����ی زانكۆكان

كێشه و گرفت دروست ده كات.پێنج����ه م: پێویس����ته له م����ه وال بیر ل����ه وه بكرێته وه چۆنیه ت����ی وه رگرتنی خوێن����دكاران له زانك����ۆو په یمانگاكان ڕێكبخرێت����ه وه ل����ه و ش����ێوازه كۆنه وه بگۆڕێت، وات����ه له قبوڵی مه ركه زییه وه تایبه ت����ی تاقیكردنه وه یه ك����ی ب����ۆ س����ااڵنه ، ئه مه ش وه زاره تی په روه رده بااڵ خوێندنی وه زاره ت����ی به هاوكاریی له ڕێگ����ه ی فۆڕمێك����ی تایب����ه ت و ورد، له كاتێكی تاقیكردنه وه دا له ش����ێوازی تایبه تدا سه رجه م ئه وانه ی پۆلی )١٢(

بخرێته ته واوك����ردوه ئاماده یی����ان ی ناو ئ����ه و پرۆس����ه یه وه ، ئه ویش دوای له په یمانگاو ئه نجام����ه كان ڕاگه یاندنی زانكۆكان وه ربگیرێ����ت، ئه مه ش ببێته پێوانه بۆ وه رگرتن له زانكۆكان له جیاتی پێویس����ته دوانزه یه م، پۆلی ئه نجامی ئه مه ش به یاس����ا ڕێكبخرێت بۆ ئه وه ی حكومه ت����ی هه رێم له كوێدا پێویس����تی به پسپۆڕیی هه یه له وێدا خوێندكاره كان ل����ه وه ئه وانه ی ب����ه ده ر وه ربگرێ����ت، ده مێننه وه بۆیان هه بێت چه ندین ساڵ دوای ئ����ه م تاقیكردنه وه یه داخڵی ئه م پرۆسه یه ببن بۆ وه رگرتنیان له زانكۆو

په یمانگاكانی حكومه ت.زانك����ۆو په یمان����گا ئه هلیه كانی����ش له چۆنیه ت����ی سه ربه س����تن خۆی����ان وه رگرتنی خوێن����دكاران به و مه رجه ی له چوارچێوه ی یاساو ڕێنمایی وه زاره تی

خوێندنی بااڵدا بێت.پ����ه روه رده ی به ڕێوه ب����ه ری *

ده ربه ندیخان* سه رنوس����ه ری گۆڤ����اری گزنگی

په روه رده Omeramin1963@yahoo.com

تایبه‌ت )45١( سێشه ممه 4/١١/18٢0١4

به‌ره‌و‌كۆنگره‌ی‌‌په‌روه‌رده‌یی‌پرۆژه‌یه‌كی‌‌تایبه‌ت‌به‌داخڵكردنی‌‌خوێندكار‌بۆ‌تاقیكردنه‌وه‌ی‌‌وه‌زاریی

عومه ر محه مه د ئه مین *

کەمال سەعید تەها کۆیی

ئێمەش‌ئەوەمان‌لەدەست‌دێ

تا کار گەیشتە ئەوەی بەجۆرێ متمانەمان

بەئەرکەداش کردبو نەک هەر جێیمتمانە بون بگرە

چاوباشقاڵیی سیاسییشمان لەگەڵدا ئەکردن و کردبومانن

بەخەزنەداری خۆمان نەوت بەنیوە قیمەت بوبوە حەاڵڵیان، نەوت لەڕێگەی

ئەوانەوه نەبێت نافرۆشرێ و پارەکەی الی ئەوان نەبێت

هەڵناگیرێ

داخڵكردن و داخڵنه كردن پرۆسه یه ك نییه كه ئاستی خوێندكار دیاری بكات ته نها تاقیكردنه وه كان و ئه نجامی تاقیكردنه وه كان ده توانن ئه و بڕیاره بده ن

به شی ته كنیكیی به شێكی گرنگ و هه ستیاره له پرۆسه ی په روه رده دا وه كو كارگه یه كی به رهه مهێنه ر وایه كه پێكهاته كه ی له چه ندین به شه ، به اڵم هه مو به شه كان كارده كه ن بۆ به رهه مه كه ی ئه گه ر به رهه مه كه ی باش نه بێت ئه وا

سه رجه م به شه كانی ده وه ستێت و كارگه كه له كار ده كه وێت

هەرکەس الی خۆیەوە

بڕیار بدات هیچ کااڵیەکی تورکیی

نەکڕێت، ئەم هەنگاوە هەموان

لەدەستماندێت و نە حکومەتی هەرێم و نە ئەرکەداش و نە

ئینتەرپوڵ ده توانن بەزۆر هیچ کااڵیەکمان بەسەردا ساغبکەنەوە

(451( سێشه ممه 2014/11/4 19تایبه‌ت

چاره سه ره كانی قه یرانه كه :یه كه م: چاره سه ری كاتیی قه یرانه كه :

سیس����تمی كوردس����تان له نێوان دو بژارده ی قورس����دایه ، له م ڕوه وه ، كه ه����ه ردو بژارده كه ته نها چاره س����ه ری كاتیی����ن و گ����ه ڕان ب����ۆ چاره س����ه ری بنه ڕه تیی ته نها له پڕۆژه یه كی فراوانی ئابورییدایه سیاس����یی و چاكس����ازیی له سیستمه كه دا بۆ گێڕانه وه ی بااڵنس و بژارده كه ش دو بۆی. س����ه قامگیریی

بریتین له :

بژارده ی یه كه م قه رزی ده ره كی: یاس����ای ده س����ته اڵته كان به پێ����ی قه رز له عێراق، ده ستخس����تنی قه رزی ده ره كی����ی له هه رێمه كان����دا پابه ن����ده به ڕه زامه ندی����ی ناوه ن����ده وه . به مه ش ده س����تبردن ب����ۆ ئه م فاكت����ه ره یانی دروس����تكردنی گرژییه ك����ی تر له گه ڵ قه رز وه رگرتن����ی بۆی����ه ناوه ن����ددا. پێش����ه كی ئه م كێش����ه یه ی له هه ناوی خۆی����دا هه ڵگرتوه و ئه م نوس����ینه ش به گریمان����ه تێپ����ه ڕی ده كات و ده ڵێت هه رێم����ی كوردس����تان ده توانێ قه رز وه ربگرێت لێره پرس����یاره گه وره كان دانه وه ی به تایبه تی ده س����تپێده كه ن قه رزه ك����ه ك����ه ته نها داهات����ی نه وت هه یه كه هه م زامنی پاره كه بێت هه م قه رزه كه بگێڕێته وه . لێره وه بابه ته كه له بابه تی ق����ه رز ده رده چێ����ت به ڵكو ده بێت به سلفه وه رگرتن له سه ر نه وت

به اڵم له جیاتی وه رگرتنی پاره ی هه ر وه جبه یه كی نه وت ده كرێت وه رگرتنی پاره ی چه ند وه جبه یه ك پێش بخرێت وه ك قه رز. لێره وه هه رێم فرۆش����تنی نه وته كه ی مس����ۆگه ر ده كات به اڵم دو كێش����ه ی تری بۆ دروس����ت ده بێت، یه كه میان له گه ڵ س����ه رچاوه ی قه رز: كه نرخی نه وتی فرۆش����راوه پێویسته جیهانیی و له نرخ����ی بێت به هه رزانتر ڕێژه ی س����ودی پاره كه یه كه ده چێته سه ر قه رزه كه . دوه میان كێشه ی پاره ی كۆمپانیاكانی نه وته له كوردستاندا كه له گه ڵ عێراقدا زۆر جیاوازییان هه یه و بڕێكی زۆر گه وره س����یوله یان ده وێت بۆ ئ����ه وه ی له كارك����ردن به رده وامبن ده درێته وه و ق����ه رز نه به پێچه وانه وه ن����ه كۆمپانیای نه وتی����ش كارده كات. هه ر لێره شه وه یه كه سه رچاوه ی قه رز پێویس����تی به زامن����ی قه رزه كه هه یه ئه گه ر به رهه می نه وت توش����ی كێشه بو كێ قه رزه كه ده داته وه . چاره سه ری ئه مه ش پێویستی به ڕێژه یه ك له تێچون هه ی����ه ده ن����ا هیچ بانكێ����ك ئاماده ی ئ����ه و زامنكردنه ی وه زعی سیاس����یی و ن����ه وت و ئابوریی كوردس����تان ناكات، ئه مه س����ه ره ڕای تێچونه كانی تر وه ك له كۆگاكانی گواستنه وه و عه ماركردنی توركیاو كرێی ترانزێت و.. هتد. ئه گه ر لێره وه س����ه یری داهات����ی ته خمینیی نه وتی كوردس����تان بكه ی����ن ده بینین دانه وه ی ئه و قه رزه چه ند دژواره وه ك

له و خشته یه دا ده ركه وتوه . ته خمینی پابه نده كوردستان نه وتی هه نارده ی نه وت كۆمپانیاكانی هه رێم و به توانای بۆ به رهه می ن����ه وت و له وه ش گرنگتر توان����ای لۆجس����تیكیی حكومه ت بۆ گواس����تنه وه ی نه وت ب����ۆ ده ره وه . بۆ ئه و بابه ته پێشبینیی ئه وه ده كه ین كه له 2015وه ده ستپێده كات و حكومه ت به ب����ڕی 500 هه زار به رمیل له ڕۆژێكدا و توانای هه ره به رزی لۆجستیشی یه ك ملی����ۆن به رمیله هه ت����ا 2019و، بڕی قه رزه كه ش 5 ملیار دۆالره . له ئه نجامدا پاش 5 ساڵ له دانه وه ی قه رز داهاتی نه وت����ی كوردس����تان ده گه ڕێته وه بۆ هه مان 10%ی بوجه ی ناوه ند له ساڵی

2013 كه 15 ملیار دۆالر بو.

بژارده ی دوه م: ڕێككه وتن له گه ڵ ناوه ند:

پێویسته هه مو ڕێككه وتنێك له گه ڵ ناوه ند له بواری نه وتدا نه مانگێڕێته وه ب����ۆ دواوه كه داماڵینی كوردس����تانه له كۆنترۆڵی سامانی نه وتی كوردستان بۆی����ه پێویس����ته له ڕێككه وتن له گه ڵ س����تراتیژیی خاڵ����ی دو ناوه ن����د دیاریبكرێت، یه كه میان: به ش����داربون ن����ه وت، فرۆش����تنی له سیاس����ه تی دوه میان: جیاكردنه وه ی پشكی 17%ی كوردستان و شایس����ته كه ڵكه بوه كانی تری سااڵنی پێشوش و دانانی له بانكی تایبه ت به كوردس����تان. به ده ر له م دو

خاڵه ق����ه رزه ده ره كیه ك����ه له ماوه ی دورمه ودادا قازانجی سیاسیی و ئابوریی مس����ۆگه رتر كوردس����تان بۆ زیاتری

ده كات.دوه م: چاره سه ری بنه ڕه تیی

قه یرانه كه : خۆی ل����ه وه دا چاره س����ه ره ئ����ه م ده بینێته وه ك����ه نه وه ی نوێ به جدیی دادگایی ته مه نی 23 ساڵی حوكمڕانیی كوردس����تان بك����ه ن و كاربك����ه ن ب����ۆ چاكس����ازیی جدیی له سیس����تمه كه یدا چونك����ه چاره س����ه ری ڕاس����ته قینه ی قه یرانی دارایی و ئابوریی كوردس����تان ته نه����او ته نها له ناو كایه سیاس����یی و ئابوریه كانی كوردس����تان خۆیدایه تی و پێویسته له وێدا بۆ چاره سه ر بگه ڕێین نه ك له بوجه ی ناوه ندو قه رزی ده ره كی وه ك سیس����تمی سیاس����یی و ئابوریی كوردستان ئێستا ده یكات. مێژوی 23 ساڵه ی حوكمڕانیی سیستمی ئێستای كوردستان ده ریخست كه به ئه ندازه ی شكستی ئابوریی و سیاسیی سیستمی عێراقی����ی له ته مه ن����ی نزیك����ه ی یه ك سه ده ی خۆیدا، سیستمی كوردستانیش شكس����تیخواردوه به ده ست سیستمی به قه ده ری ته سلیمبون واڵت و حزبیی به رژه وه ندیی ته س����كی تایبه ت له سه ر حسابی به ژه وه ندیی گشتیی كه ئێستا گه یشتونه ته كێش����ه كان ئاستێك بۆ لوتك����ه ك����ه چاره س����ه ركردن ئه گه ر به دابه ش����بونی سیستمه كه له عێراقدا

كۆتایی بێت ئه وا له به رده م شكس����تی ده ستاوده س����تنه كردنی ده س����ته اڵت و پوچه ڵكردنه وه ی پڕۆسه ی دیموكراسیی له دایكبونی ترس����ی له كوردس����تاندا گۆڕین به شۆڕش دێته ئاراوه . بۆیه بۆ چاوه ڕوانكراوه قه یرانه له و پێشگرتن ئه و پێشنیاره چاكسازییانه ده خه ینه

ڕو:یه كه م: چاره سه ری ده القه ی

پڕۆفیشناڵیی: ئه مه ش به گێڕان����ه وه ی جومگه كانی له سیس����تمی دروس����تكردن بڕی����ار كوردس����تاندا بۆ خه ڵكی پڕۆفیشناڵ و ته كنۆك����رات به پل����ه بااڵكانیش����ه وه و ده بێت سیس����تم به جێبهێڵرێت بۆ ئه و لێیتێده گه ن پیش����ه ییانه ی خه ڵك����ه چونكه ئێس����تا به ته واویی شكس����تی له الی����ه ن به غه نیمه كردن����ی پۆس����ت حزب����ه وه ده ركه وت و چیت����ر ڕه وا نیه گش����تیی و به رژه وه ندیی پێكدادان����ی تایبه ت����ی ك����ۆی سیس����تمه كه به ره و

هه ره سی زیاتر به رێ.

دوه م: كاراكردنی فیلته ره كانی كۆنترۆڵی سیستم:

پێویسته كوردس����تان سیس����تمی فاكته ره كان����ی كۆنترۆڵ ك����ه بریتین له فیلته ره كانی چاودێریی )یاس����ایی، دارایی و كارگێڕیی( زۆر كاراو بێالیه ن مسۆگه ر یاس����اش س����ه روه ریی بن و

بكرێت.

سێهه م: پالن و بودجه : سیس���تم به ب���ێ پ���الن و بودج���ه له ئالیه تێكی مه سره فگه رایی سوڵتانیی زیاتر چیتر نیه و ده یان قه رزو بودجه ی به غداش ب���ه ده ردی ئه وانه ی پێش���و ده چن و گه نده ڵیی به هه ده ریان ده بات چونكه ئێس���تا دو هه باشه ی گه وره ی گه نده ڵی���ی و به هه ده ردانی یاس���ایی و له كاردان له كوردس���تاندا نایاس���ایی ك���ه له گه ڵ هه ر جوڵ���ه و چاالكییه كی ئابوری���ی س���ه ربازیی و سیاس���یی و

ئه وانیش چاالكتر ده بن.

چواره م: هاورده –جیهازی به رهه مهێنان:

له دنیادا ئامانجی ئابوریی له هاورده و گومرگ بریتی نیه له ده ستكه وتی پاره بۆ حكومه ت، به پێچه وانه وه ئه داتێكی زۆر گرنگ و كارای حكومه ته بۆ ڕێكخستنی ئابوری���ی واڵت به رامب���ه ر ئابوری���ی ده ره وه به ئاڕاسته یه ك كه ڕێكخستنی ه���اورده و گوم���رگ بب���ن به چه ترێك بۆ پاراس���تنی ئابوریی نیش���تیمانیی له ئیختیراقی سه لبی سیستمی ده ره وه و جیهازی پێداویستیه كانی دابینكردنی مسۆگه ر نیش���تیمانیی به رهه مهێنانی بكات له كه ره سه ی خاوو ته كنۆلۆجیا، سیس���تمی كاركردنی به پێچه وان���ه ی ه���اورده – جیه���ازی به رهه مهێنانی كوردس���تان ك���ه چاالكیه كان���ی دژی

به رهه می نیشتیمانیه .

پێكدادانی‌به‌رژه‌وه‌ندیه‌كان‌له‌سیستمی‌كوردستاندا...‌پاشماوه‌

ل���ەم ئ���ەو وێنان���ەی کاریگەری���ی کەناڵ���ە لەزورب���ەی خۆڕاگری���ەوە جیهانیەکانەوە پەخش ئەکرا، ئەوە هیچ جیهان���ی درەوەی راچڵەکاندو لەهەمو الیەک���ەوە پش���تگیریی بۆ ئەم ش���ارە فراوانکرد، بەڵکو ناوخۆی کوردستانیشی بۆ راچڵەکاندو پارچەکان���دا لەهەم���و کوردس���تانی خەڵکی هەمو یەکەمجار بەجۆرێ���ک وروژاند، کە بەڕاس���ت بۆ یەکەمجارە هەمو هەست بکەن کوردن و س���ەر بەیەک نەتەوەن و هەمو بەشدارن کۆبانیدا، ئازارەکان���ی لەخ���ەم و هەم ه���ەم لەس���ەرکەوتن و خۆڕاگریەکەیدا. بۆ یەکەمجار پش���تگیریەکی بەرفراوان

بۆ ش���ارێکی کوردس���تانیی دروس���ت ئەبێ���ت کە رەنگ���ە تەنانەت پێش ئەم روداوانە خەڵکێکی زۆر هەر ناویش���یان شارێکی نەش���یانزانیبێت نەبیستبێت و

کوردیە. هەوااڵنەی وێن���ەو ئەو کاریگەری���ی لەکەناڵەکان���ی راگەیاندن���ی جیهانیی و س���ەبارەت ناوخۆیی���ەوە ناوچەی���ی و بەکۆبان���ی ب���او ئەب���ۆوە، بەجۆرێک خەڵکی ئێم���ەی تەیارکرد کە تەنانەت سیاس���یەکانی هێ���زە ناکۆکتری���ن نەک ب���ەوەی ناچارکرد کوردس���تانی هەر گوێ لەیەک بگ���رن، بەڵکو هەمو ناکۆکیە حزبیەکانی خۆیان بخەنە الوەو

هاریکاریی یەک بک���ەن. هەر ئەوەندە بەسە بڵێین کە پاش سااڵنێک لەگرژیی )بەتایبەتی لەنێوان پارتی و پەیەده دا( پەرلەمانی کوردس���تان بەفەرمیی دانی بەکانتۆنەکانی کوردستانی رۆژئاوادا نا، بەبێ ئ���ەوەی روبەڕوی ناڕازیبونی هیچ

فراکسیۆنیک ببێتەوە. لەپ���اڵ ئەمەدا س���ەرەڕای هەمو ئەو ناکۆکییانەی لەنێوان حزبە سیاسیەکانی کوردستاندا هەیەو سەرەڕای دابەشبونی جوگرافیای کوردستان بەسەر ئەم الیەنە ناکۆکانەدا، لەکاتێکدا هێزی پێشمەرگەی کوردس���تانی باش���ور ب���ۆ هاوکاری���ی براکانی���ان لەکۆبان���ی بەڕێکەوتن، ئەو

پێش���وازیە بێ وێنەیەی لەالیەن هەمو گوندو ناوچەو ش���ارێکی کوردس���تانی باکورەوە لێیانکرا، دۆخێکی دروستکرد کە هەمو ملمالنێ حزبیی و سیاسیەکانی ناوخۆی ن���ەک خس���تە دواوە، بەڵکو بەجۆرێک الیەنە سیاس���یە ناکۆکەکانی بتوانن ئەس���تەمە کە شەرمەزارکردوە ئ���ەو یەکانگیریە کاڵبکەن���ەوە. وێنەی ئەو ه���ەزاران هاواڵتیەی کوردس���تانی باکور)کە زوربەی���ان لەژێر کاریگەریی بێ بەحەماس���ەتێکی کە پەکەکەدان( وێنەوە پێش���وازییان لەپێشمەرگەکانی باشوری کوردستان ئەکرد )کە سەرۆکی هەرێمەکەی پارتیە(، ناس���یۆنالیزمێک

دەرئەخ���ات کە بکەرەکان���ی بەرنامەو ئەجەندای هێزە سیاسیەکانی کوردستان نیە، بەڵکو خەڵکی کوردستانە کە لەم دۆخەدا چۆتە سەرو ملمالنێی سیاسی

هێزە کوردیەکانەوە. لەجیهانێک���ی تازەدا ئەژین کە وێنەو ه���ەواڵ، زۆر زیاتر لەک���رداری بکەرە سیاس���یەکان توان���ای دروس���تکردنی خەیاڵ���ی سیاس���یی ناس���یۆنالیزمیان هەی���ە. لەقۆناغی پێش���ودا ئەوە هێزە بکەری ئەیانویست بون سیاس���یەکان دروستکردنی ئەم خەیاڵە بن و، بەهۆی ناکۆکی���ی ناوخۆو نەبون���ی ئامرازەوە، نەیانتوان���ی ئەم کارە بکەن. بەاڵم لەم

قۆناغەدا ئەوە راگەیاندن و وێنەو رەنگە، بەجۆرێک گەلێ���ک سەرتاس���ەری کە ئەجوڵێنێ���ت کە باز بەس���ەر ناکۆکیی هێزە سیاسیەکانی کوردستاندا ئەنێت و، بەجۆرێک یەکدەن���گ و ڕایان ئەکات کە الیەن���ە ناکۆکە سیاس���یەکانیش ناچار

بەوە ئەکات بچنە پاڵیان. ناسیۆنالێزمی ئەمڕۆ بەرلەوەی کرداری کردارێکی بێت، سیاس���یەکانی بکەرە جەماوه ریە ک���ە بەهۆی کاریگەریەکانی هەس���تی پەیوەندیەوە تەکنەلۆژی���ای ئەوتۆی���ان تیا ئەجوڵێت ک���ە هەرگیز پێش���تر نه بەو رادەیە نە بەو جدیەتە

هەیانبوە.

ناسیۆنالیزمی‌کوردیی‌لەنێوان‌دوێنێ‌و‌ئەمڕۆدا‌...‌پاشماوه‌

شتێكی باش بو كه په رله مانی كورستان له رۆژان����ی 21و22 /10 / 2014 میوانداریی به ڕێ����ز وه زیری په روه رده ی ك����رد له باره ی خستنه روی كێشه كانی په روه رده ، بۆ ئه وه ی ئه گه ر كێش����ه كانیش چاره سه ر نه كرێن ئه وا بخرێنه رو، له راستیشدا كێشه كانی په روه رده هی ئێستا نین )جگه له كێشه ی ئاواره كان و پارێ����زگای ده����ۆك( به ڵكو هی 22 س����اڵی رابردون، حكومه تیش كاتی خۆی رایگه یاند ئێمه له دوای روخانی به عس����ه وه له سه رمان ماڵ����ه و پێش����تر هیچم����ان نه ب����وه ، منیش له دوای روخانی به عس و به دروستیی له دوای 2006 له س����اڵی حكومه ت یه كگرتن����ه وه ی نوس����یم ئه وه ی په یوه ندی����ی به په روه رده وه هه بێت جگه له ریكالمكردن ش����تێكی ئه وتۆ نیه ، به ڵگه ش����م ئه وه بو كه ده س����ه اڵت بۆ س����ه رده می پ����ه روه رده ی خ����ۆی منااڵنی دروس����تكردوه ، به اڵم بۆ زۆرین����ه و هه ژاران نایكات، ئێس����تاش قه یرانی دارایی و شه ڕی داع����ش هاتۆته ئاراوه ، ئ����ه وا زۆر زه حمه ته گۆڕانكاریی باس����ی داته پاودا له ئابوریه كی بكرێت، چونكه له سه رده می كفته بارینه كه ی د.دڵش����ادو د. عیس����مه ت نه كراو شته كان زیاتر شكڵییبون نه ك بنه ڕه تیی و ناوه ڕۆك، ئ����ه وا ئێس����تا كاره كان زه حمه تتر بون. بۆ نمونه : 1� له باره ی ده ستێوه ردانی حزبیی و ته داخولی رێكخ����راوه كان زیادیكردوه كه می نه كردوه ، رێكخراوی حزبی����ی هه یه له باتی حكومه ت و تواناسازیه كه ی ، خه ڵك ده نێرێت بۆ ده ره وه بۆ خوێندنی ماسته رو دكتۆرا. 2�

له باره ی بینای خوێندن و ساردیی و گه رمیی دو ده وامیی و سێ ده وامیی و پێداویستیی .. ئه مان����ه به ژێرخانی ئابوری����ی ده كرێن نه ك داته پاو. 3� مامۆستای تایبه ت: ئه مه ئیعترافه به وه ی كه خوێندنگ����ه حكومیه كان ناتوانن وه كو پێویست خوێندنی مسۆگه ر پێشكه ش بكه ن، ره نگه كردنی پرس����یار به ش����ێوازی هه ڵبژاردن ئه م دیارده ی����ه كه مبكاته وه . 4� له ب����اره ی دامه زراندن: چونك����ه له رابردودا ئه وه نده به نایاس����ایی خه ڵك دامه زرێنراوه و خانه نشینكراوه ، ئێستا باجه كه ی ده رچوانی زانكۆ ده یده ن،حكومه ت مه عاش نیه بیدات به خه ڵك ئێستا چۆن خه ڵك داده مه زرێنێت؟ 5� خوێندن����ی ئه هلی����ی زی����اد ده كات، یان خواست له سه ری زۆره : ئه مه راسته ، چونكه زۆرین����ه ی ئه هلی����ه كان له پێ����ش قوتابخانه حكومیه كانه وه ن، له واڵته پێش����كه وتوه كان ب����ۆ كێبڕكێی نێ����وان حكومی����ی و ئه هلیه ، له كوردس����تان ب����ۆ پێشخس����تنی چینێك و فه وتاندن����ی چینێكی تره . 6� پ����ه روه رده به به رده وامیی ده هه زار مامۆستای له مۆڵه تی جۆراوجۆرو دایكایه تیه : ئه م گرفته به پالن و بودجه چاره س����ه ر ده كرێت، الی ئێمه نیه . 7� خاڵێكی تر كه وه زیرو په رله مانتاره كان باس����یان نه ك����رد بریتی����ه له نایه كس����انیی له دابه ش����كردنی وانه ی مامۆس����تایان: ئه م دابه ش����كردنه به ش����ێوه ی گۆتره كاری بوه ، مامۆستا هه یه 15 وانه ی له هه فته یه كدا هه یه ، هه یه 25 وانه ی هه یه و مه عاشیش����یان وه كو یه كه له یه ك ئاس����تی خزم����ه ت و ته مه ندان. 8� خوێندن له گون����ده كان: وه كو خاڵه كانی سه ره وه و خواره وه ش له ماوه ی ئه م 4ساڵه دا چاره سه ر ناكرێت. 9� له باره ی چاپخانه كانی

كوردس����تان ناتوانن كتێ����ب چاپبكه ن: من نازانم به شی پرۆگرامه كان چ كاتێك داده نێت بۆ چاپكردنی كتێب؟ به اڵم باشترین كات بۆ چاپكردنی كتێب ئ����ه و كاته یه كه بۆ نمونه ب����ۆ س����اڵی خوێندن����ی 2014 �2015 ده وام ده س����تیپێكردو خوێندكار كتێبی وه رگرت، ئیدی ئیش بۆ ئ����ه وه بكرێت ئه و كتێبانه ی كێش����ه یان نیه و ئاماریان تا راده یه ك رونه ده س����تبكرێت به چاپكردن����ی له ناوخۆدا كه ماوه كه ی له 6 ب����ۆ 8 مانگ كه متر نه بێت،

خ����ۆ ئه گه ر هه موش����ی نه بێ����ت ده توانرێت به ش����ێكیان بدرێتێ ، یان ه����ه ر پارێزگایه ك له پارێزگاگه ی خۆی كتێ����ب چاپبكات. 10� مه لزه م����ه كه مبكرێت����ه وه : خه ڵ����ك به هه ڵه له مه لزه مه تێگه یش����تون، )مه لزه مه یه عنی چۆنێتی وتنه وه ی مامۆستا، مه لزه مه یه عنی نه نوس����ینه وه ی راڤه ی مامۆس����تا له پۆلدا، مه لزه مه یه عنی حس����اب بۆ پرس����یاره كانی س����ااڵنی رابردو( باشه بۆ كه س باسی ئه وه ناكات ئه گه ر داڕش����تنه وه ی كتێبی پرۆگرام

رێك و پێكه ؟ ئه ی ئه م هه مو مه لزه مه یه چیه له بازاڕدا؟، ره نگه بونی پرسیار به هه ڵبژاردن ئه مه ش تا راده یه ك كه مبكاته وه ، به كورتی له باتی ئه وه ی به دوای قه ده غه و ش����تی وادا بڕۆیت باش وایه له هۆكار بكۆڵیته وه ، چونكه مامۆس����تا هه یه خۆی ئه ندام بوه له لیژنه ی پرۆگرام����دا كه چی ه����ه ر ئه و مامۆس����تایه

مه لزه مه ی هه یه .له كۆتایی����دا ده بێ����ت راس����تی بڵێین كه قس����ه كانی وه زیر راس����تی تێدابو كه وتی

به رده وام كێش����ه هه یه ، ئه مه له سه رده می وه زیره كانی تردا باس نه ده كرا، هه روه ها وتی مه شقی مامۆس����تا گرنگترین خاڵی ئێمه یه ، ئه گ����ه ر بكرێت زۆر باش����ه ، چونكه خودی خۆی له باره ی كێشه كانه وه وتی )ئێمه حه ز ده كه ی����ن به اڵم واقیع ش����تێكی تره ( به ڕای من س����ااڵنه گۆڕانكاریی پێویسته به اڵم بۆ ساڵی خوێندنی 2014�2015 گرنگترین شت خوێندنی ئاواره كان و كێش����ه كانی پارێزگای

دهۆكه .

كێشه‌كانی‌‌په‌روه‌رده‌‌چاره‌سه‌ر‌ناكرێن‌مه ریوان سه اڵح حیلمی

کۆمه ڵێک قوتابی له یه کێک له قوتابخانه کانی کوردستاندا

پارتی و یەکێتی و گۆڕان.. لەناو ئەحکامەکانی شەڕدا

عەبدولرەزاق شەریف

دو س���اڵ بەر لەئێس���تاو لەرۆژنامەی ئاوێنە، بەهەمان ناونیش���ان )ئەو دەم لەبری "لەناو" نوس���یبوم لەبەردەم ئەحکامەکانی شەڕدا(، هەمان ئەم گۆشەی

پەنجەرەیەم کردەوە. ئەو س���ەروەختە پارتی و یەکێتی دور لەئێستا ڕێک و تەبا، دوانەی حوکمڕانی

کوردستان بون و گۆڕانیش بەرامبەریان ئۆپۆزسیۆنێکی ناتەبا بو.تیایدا نوسرابو:

گڕکان���ی بەرژەوەندییە سیاس���یی و ئابورییەکانی زلهێزەکان���ی دنیا الی ئێمە لەکواڵندایە.

ش���ەڕ، تەرەفگیریی و دابەش���بونی کورد لەپێش���خاندایە، مەترسی پەرتبونی ئیداریی و سیاسیی و جواگرافی خاک و نەتەوە زیاتر دەبێت.

پارت���ی و یەکێتی میللەتەکەم���ان بەهەڵدێری هەورازی زەمان���ەو جارێکی تر دوبارەبون���ەوەی کۆمیدیای مێژویەک ئەس���پێرن، جگ���ە لەماڵوێرانی چیتری

لێناکەوێتەوە.گۆڕان دەتوانێ خۆی بکات بەو تاوێرە گەورەیەی بۆشایی نێوان پارتی و یەکێتی پڕبکاتەوەو دواجار س���ێکوچکەیەکی پتەو بۆ ڕوبەڕوبونەوەی مەترس���ییەکان

پێکبهێنن.

هەمو ئەوان���ە رویاندا، تەنیا س���ێکوچکەی پێکهاتن و یەکگرت���ن لەنێوانیاندا ڕوینەدا، کە دەبوایە پێش هاتنی ش���ەڕو الی کەمی لەس���ەروەختی شەڕەکەدا

ڕویبدایە.یەکێتی لەتەرەفگیریداو ڕەنگە لەبێدەسەاڵتیش���یدا بوبێت، هێزی عەش���ایەرو میلیش���یای عەرەبی شیعەی لەس���ێبەری س���ەرکردایەتی عەمەلیاتی سوپای قودس���ی ئێرانیدا، موعەزەزو موکەڕەم گەڕاندەوە خاکی عەزیزو کەریمی کوردو حاکمیەت���ی لەناوچە دابڕاوەکان ڕادەس���تکردەوە، لەکاتێکدا و لەدوای کەوتنی موس���ڵ و شکان و هەاڵتنی س���وپای عێراقی لەو ناوچانەدا، بەخەونیش لەبڕوای

هاتنەوەی خاکی کوردستاندا نەبون.پارتی کە س���ێپەڕەی ئەردۆغان و دۆس���یەی نەوت و ئومێدی ئیس���تقاللی بۆ هێنابوینە پش���تێن، لەئەوەڵ فیش���ەکدا، هێژێ تورک نائومێ���دی کردن، ئەو نائومێدیەش ڕێگای بەغدای بەوێڵی پێگرتن و بەدوای پوڵی موچەوە دەرگاکانی پایتەختە جیاجیاکان دادەخەن و دەکەن���ەوە. وایانکردەوە خەڵکی بەرامبەری

موچە بەدەواعشەکانیش ڕازی ببێت. گۆڕان بۆشاییەکەی بەباش���ی پڕ نەکردەوە، یان سێکوچکەیەکی هاوسەنگی دروس���تنەکرد کەبتوانێ���ت پارتی و یەکێت���ی بهێنێتە ژێر ب���اری متمانەیەکی نیش���تمانی و نەتەوەیی بەتێزەکانی خۆی، کە ئەو متمانەیە گرەنتی حوکمڕانی و

پێکەوە ژیان و بەرگریی و سەرکەوتنی شەڕ و مەترسییەکانیش بو.ئێستا لەناو ئەحکامەکانی شەڕێکی سەخت و دژواردا، پارتی و یەکێتی و گۆڕان بەب���اش یان خراپ دامەزراوەی حوکمدارێتیی و خەڵک و حزبیان هەیە، رەئیس و مەرئوس���ەکان بۆ خۆیان و بۆ ئێمەش ئاشکرایە، تەنیا دەرفەت بۆ سەرکەوتن و

مانەوە بۆ ئایندەی پێکەوەیی سێکوچکەیەکی سازو هاوسەنگی نێوانیانە. لێ���رەش ب���ەدواوە بنکۆڵکردنی تەختی ئەو س���ێپایە، جۆرێ���ک لەخیانەتی

نیشتمانییە.

نوێنه‌ری‌ئاوێنه‌‌له‌ئه‌وروپاشوان‌حه‌مه‌‌ـ‌نه‌رویج004799004729

hamashwan.awene@yahoo.noAweneکوا لێکۆڵینەوەی یاسایی لەخوێنی کاوه گه رمیانی، سەردەشت عوسمان، سۆرانی مامە حەمە، عەبدولستار تاهیر

خاوه‌نی‌ئیمتیاز:‌کۆمپانیای‌ئاوێنه‌سه‌رنوسه‌ر:‌سه‌ردار‌محه‌مه‌د

ریکالم

رۆژی‌جیهانیی‌پاڵپشتیی‌له‌کۆبانی