ΚΚααλληημμέέρραα

Τα εγκλήματα πολέμου Ισραήλ – ΗΠΑ στη Γάζα

3

Περιοδική έκδοση του Ελληνισμού της Πράγας

Εκτύπωση / Tisk: VS HC TiskárnaΕκδότης / Vydavatel: Ελληνική Κοινότητα Πράγας / Řecká obec PrahaΣύνταξη / Redakční rada: Τασούλα Ζησάκη - HealeyΑλληλογραφία / Korespondence: Vocelova 3, 120 00 Praha 2Τηλ. επικοινωνίας / Telefonní spojení: +420 776 012 065, +420 603 148 006E-mail: mail@ropraha.eu (για την Ελλ. κοινότητα Πράγας)

akropolis@ropraha.eu (για το χορευτικό)kalimera@ropraha.eu (για την Καλημέρα)http://www.ropraha.eu

Λογαριασμός Ελληνικής Κοινότητας Πράγας Bankovní spojení Řecké obce Praha: Česká spořitelna, Praha 1, č.ú.: 1928830399/0800

Συνδρομή

Beneficiary: Řecká obec Praha, Vocelova 3, 120 00 Praha 2, Prague - Czech RepublicBeneficiary Bank: Česká Spořitelna a.s., Pobočka Praha 1, Václavské nám. 16, 110 00 Praha 1, Prague - Czech RepublicIBAN: CZ80 0800 0000 0019 2883 0399BIC: GIBACZPX

Εκδηλώσεις και δραστηριότητες τηςΕλληνικής Κοινότητας Πράγας

14 Φεβρουαρίου - Γενική Συνέλευση της ΕΚΠ και Κόψιμο της Πίτας

Φέτος στην ετήσια Γενική Συνέλευση συμμετείχαν περισσότερα μέλη της Κοινότητας μας και το πιο ευχάρι-στο ήταν ότι για πρώτη φορά συμμετείχαν και πολλοί νέοι μας.Τη Συνέλευση άνοιξε η Πρόεδρος της ΕΚ Πράγας, Τασούλα Ζησάκη-Healey με πρόταση να αυξάνουμε ταμέλη του ΔΣ με ακόμα μία αντιπρόσωπο της νεολαίας μας, την Αλεξάνδρα Πέξοβα, δραστήριο μέλος τηςΚοινότητας μας. Η Αλεξάνδρα εκλέχτηκε ομόφωνα από τα μέλη της Κοινότητας που ήταν παρόντες στηνΣυνέλευση. Καλωσορίζομαι την Αλεξάνδρα ως μέλος του ΔΣ, υπεύθυνη νεολαίας. Πριν να αρχίσει τον απολογισμό της δράσης της ΕΚΠ για το 2008, η Πρόεδρος εξήγησε το θέμα σχετικά μετο πώς και εάν η ΕΚ Πράγας μπορεί να γίνει μέλος της Ομοσπονδίας Ελληνικών Κοινοτήτων της Τσεχίαςκαι το πώς έθεσε το θέμα αυτό η Ομοσπονδία Ελληνικών Κοινοτήτων Τσεχίας στην Γενική Συνέλευσή της.Μετά από ουσιαστική συζήτηση και παρατηρήσεις από τα μέλη της Κοινότητας, τα μέλη ψηφίσανε ομόφωναη ΕΚ της Πράγας να μη γίνει μέλος της Ομοσπονδίας, αλλά να συνεργάζεται στενά για οτιδήποτε αφορά τονΕλληνισμό στην Τσεχία.

Ο Απολογισμός του ΔΣ της ΕΚ Πράγας:

Μετά την εισήγηση της Προέδρου, συζητήθηκαν αρκετά θέματα που αφορούν τις δραστηριότητες και εκδη-λώσεις του Προγράμματος του 2008:

Εκμάθηση και διδασκαλία της ελληνικής γλώσσας στους χώρους του «Σπιτιού ΕθνικώνΜειονοτήτων (Ελευθερία Γιώση-Πετελίκοβα, υπεύθυνη για τα μαθήματα και Γραμματέαςτου ΔΣ της ΕΚΠ):

Ευχαριστήσαμε την καινούργια καθηγήτρια μας, Λήδα Γαλανοπούλου, η οποία άρχισε τα μαθήματα με επι-τυχία. Μαζί της βάλαμε κάποια σειρά στην αίθουσα της διδασκαλίας και πιστεύομε ότι από το Σεπτέμβρηόλα θα παν καλύτερα με τη βοήθεια της Λήδας. Ακόμα μια φορά το ΔΣ έκανε έκκληση στους γονείς καιπαππούδες να στείλουν τα παιδιά τους και τα εγγόνια τους στο «ελληνικό σχολείο» της Κοινότητας. Σήμεραοι περισσότεροι μας μαθητές είναι Τσέχοι πολίτες. Ψηφίστηκε ομόφωνα η απόφαση τα μη μέλη της Κοινό-τητας να συμβάλουν ένα συμβολικό ποσό (Σεπτέμβρη 2009) για την εκμάθηση της γλώσσας, το οποίο θαβοηθήσει την Κοινότητα προς το ενοίκιο και άλλα έξοδα για την αίθουσα αυτή.

Εκδηλώσεις για τα 60 χρόνια από τον ερχομό των παιδιών του ελληνικού εμφυ-λίου πολέμου στην Τσεχοσλοβακία:

Εκτιμήθηκε ότι όλες οι εκδηλώσεις πραγματοποιήθηκαν σε αρκετά υψηλό επίπεδο και περάσανε τα μηνύ-ματα μας μην επιτρέποντας τη διαστρέβλωση της ιστορίας μας. Σε ίδιο επίπεδο πιστεύουμε θα γίνουν οι εκ-δηλώσεις μας για τα 60 χρόνια από τον ερχομό των μαχητών και μαχητριών του ΔΣΕ, των ενηλίκων καιτων υπόλοιπων παιδιών στην Τσεχοσλοβακία με το τέλος του εμφυλίου πολέμου το 1949. Οι εκδηλώσειςμας θα περιέχουν διαλέξεις, επισκέψεις στους χώρους, πόλεις και χωριά, (Νόβε Χράντι, Δυμοκούρυ, Λέ-σανε, Τέχονιν, Νόβε Σίροβιτσε) όπου φιλοξενήθηκαν οι αντάρτες, οι υπερήλικοι και τα παιδιά του 1949,προβολή έργων και βιβλίων για τα γεγονότα, κ.α., όπως και έκθεση φωτογραφίας.

4

Εορτασμός των εθνικών επετείων:

Αν και σε όλους αρέσουν αυτές οι γιορτές, η Πρόεδρος επισήμανε ότι μοιάζουν περισσότερο με χοροεσπερί-δες πάρα με εορτασμό εθνικών επετείων. Επίσης, κάνει εντύπωση ότι και πάλι λίγα είναι τα μέλη της Κοινό-τητας που συμμετέχουν σε αυτές τις γιορτές. Η Πρόεδρος πρότεινε να πραγματοποιούνται οι γιορτές αυτέςστο «Σπίτι Εθνικών Μειονοτήτων» για τα μέλη της Κοινότητας και για οικονομικούς λόγους διότι χωρίς τουςχορηγούς και μόνο με την επιδότηση του Δημαρχείου, η Κοινότητά μας δεν μπορεί να καλύψει τα έξοδα(ενοίκιο της αίθουσας, ορχήστρα, ηχολήπτη, «επίσημο τραπέζι», κ.α.) αυτών των εορτασμών. Μετά απόσυζήτηση, τα μέλη αποφασίσανε να απορρίψουν την πρόταση της Προέδρου και να συνεχίσουν τον εορτα-σμό των επετείων όπως μέχρι σήμερα, καλύπτοντας τα έξοδα με την αύξηση του εισιτηρίου σε 300 κορώ-νες, την κατάργηση του «επίσημου τραπεζιού» και τη μείωση των εξόδων για την ορχήστρα σε 10.000κορώνες από τις 15.000 μέχρι σήμερα. Ο Αλέξης Κοράνης έκανε και την πρόταση να ευαισθητοποιηθούνπερισσότεροι χορηγοί με δική του ανοιχτή επιστολή σε επιχειρηματίες και επαγγελματίες, οι οποίοι να συμ-βάλλουν προς τα έξοδα για αυτές τις επετείους. Οι προτάσεις των μελών ψηφίστηκαν ομόφωνα.

Η περιοδική έκδοση «Καλημέρα» της Ελληνικής Κοινότητας Πράγας:

Εκτιμήθηκε ότι το περιοδικό μας βελτίωσε το περιεχόμενο και την εμφάνιση του και ότι το περιεχόμενο εκ-φράζει τα περισσότερα μέλη της Κοινότητας. Αυξήθηκε και ο αριθμός των αναγνωστών που στέλνουν συν-δρομή για την έκδοση του περιοδικού. Όπως ξέρετε χωρίς την οικονομική βοήθεια του Χρήστου Προβίδα,Σωτήρη Ζαβαλιάνη, Αλέξη Κοράνη και Αλέξη Χινόπωρο, θα είχαμε αρκετές δυσκολίες για να το εκδώσουμετο 2008. Η Σύνταξη του περιοδικού ευχαρίστησε τους χορηγούς μας για την υποστήριξή τους. Η Πρόεδροςευχαρίστησε το Θωμά Πετσίνη για την καλή του δουλειά στο design του περιοδικού και στην προσπάθειατου να βρει περισσότερες διαφημίσεις αν και εμείς προτιμάμε το περιοδικό να μη περιέχει πολλές διαφημί-σεις. Το ΔΣ ευχαρίστησε το Γιώργο Πατενίδη του εστιατορίου «Άρτεμις» για τη γενναιόδωρη βοήθεια τουστο περιοδικό μας.

Ιστοσελίδα της ΕΚ Πράγας:

Ο Θωμάς Πετσίνης, μετά από πολλή δουλειά, ετοίμασε την ιστοσελίδα της Κοινότητάς μας, η οποία είναι σεπολύ υψηλό τεχνικό επίπεδο, όπως μας λεν οι ειδικοί του Πολυτεχνείου της Πράγας. Μένει να βελτιώσουμετο περιεχόμενο και αυτό το ΔΣ το συζητά το πώς και ποιος θα το κάνει στα ελληνικά και τσέχικα. Όπως ξέ-ρετε (αυτοί που επισκέπτονται την ιστοσελίδα μας) μέσα σε λίγο χρονικό διάστημα είχαμε πολλούς επισκέ-πτες από όλο τον κόσμο. Επίσης στην ιστοσελίδα δημοσιεύσαμε τα ονόματα όλων των συμπατριωτών μαςπου άφησαν την τελευταία τους πνοή στην Τσεχοσλοβακία μέχρι το 1982 από το βιβλίο «Οι πολιτικοί πρό-σφυγες στην Τσεχοσλοβακία» του Π. Χαρατσίδη. Αναγνώστες του περιοδικού μας, μας παρακαλέσανε νασυνεχίσουμε να δημοσιεύουμε τα ονόματα και στο περιοδικό μας για αυτούς που δεν έχουν ή δε χειρίζονταιυπολογιστές. Κι εμείς θα συνεχίσουμε τη δημοσίευση και στο περιοδικό.

Χορευτικό Συγκρότημα και Ορχήστρα «Ακρόπολις»:

Ο υπεύθυνος του χορευτικού συγκροτήματός της Πράγας, Μιχάλης Λάσο μίλησε για την προετοιμασία τουχορευτικού. Τα παιδιά κάνουν πρόβες κάθε Παρασκευή από τις 18:00 μέχρι 20:00 στο «Σπίτι Εθνικών Μει-ονοτήτων». Οι καινούργιες στολές θα είναι σύντομα έτοιμες. Τα μέλη του χορευτικού θα γίνουν μέλη τηςΚοινότητας και θα παρουσιάζονται με το όνομα «Ακρόπολις» και σε άλλες εκδηλώσεις. Ο Μιχάλης ακόμαμια φορά έκανε παράπονο ότι δεν έχουν νέους χορευτές και μικρά παιδιά για το χορευτικό. Έκανε ακόμαμία φορά έκκληση στους γονείς να στείλουν τα παιδιά τους να μάθουν τους παραδοσιακούς χορούς μας.

Οικονομικά(Νίκη Σπάλα-Ποντλάχοβα, ταμίας του ΔΣ):

Η Νίκη μας ενημέρωσε ότι το 2008 λιγότερα μέλη της Κοινότητάς μας πληρώσανε τη συνδρομή τους κι έτσισ’ αυτόν τον τομέα η ΕΚΠ είχε λιγότερα έσοδα. Από την άλλη, όμως, τα έσοδα αυξήθηκαν με τις διαφημί-σεις, συνδρομές για το περιοδικό και με χορηγίες για το περιοδικό και εκδρομές των μελών της τρίτης ηλι-κίας. Ευχαρίστησε το Στάθη Λάζαρη και το Μιχάλη Στεφανίδη για την οικονομική υποστήριξη για αυτές τιςεκδρομές. Μας ενημέρωσε λεπτομερειακά για τις επιδοτήσεις από το Δημαρχείο της Πράγας (προς τις εθνι-κές γιορτές και για το χορευτικό) και του Υπουργείου Πολιτισμού της Τσεχίας για το περιοδικό «Καλημέρα».Μας προειδοποίησε για τα προβλήματα που θα έχουμε για το 2009 εάν τα μέλη δεν πληρώσουν έγκαιρα τιςσυνδρομές τους, όπως και εάν δεν πάρουμε τις επιδοτήσεις που ζητήσαμε από το Υπουργείο Πολιτισμού τηςΤσεχίας. Βέβαια, η καρδιά της Κοινότητας, η τρίτη μας ηλικία αμέσως όπως κάθε χρόνο, πλήρωσαν τις συν-δρομές τους για το 2009. (Και η επιδότηση από το Υπουργείο Πολιτισμού για το περιοδικό μας εγγρίθηκε!)

5

Η Γενική Συνέλευση έκλεισε με μία σύντομη παρουσίαση του βιβλίου«Ο Ελληνισμός στην Τσεχία» της Τασούλας Ζησάκη-Healey, τοοποίο εκδόθηκε στην Ελλάδα και με τη βοήθεια του Αλέξη Κοράνη(και Πέτρο και Θωμά) μεταφέρθηκε στην Πράγα και στην αίθουσατης Συνέλευσης. Ευχαριστούμε τον Αλέξη για το μεγάλο δώρο πουμας έκανε – κανείς δεν ήξερε πώς θα μεταφερθεί το βιβλίο, αλλά ο Αλέ-ξης μας έλυσε το πρόβλημα μεταφέροντας τα 300 αντίτυπα δωρεάν.

Και έτσι φτάσαμε στο Κόψιμο της Πίτας και χαλαρώσαμε… με τιςευχές για ένα καλύτερο χρόνο.

28 Φεβρουαρίου – Εορτασμός των εθνικών επετείων

Εθνικής Αντίστασης και ΕΠΟΝ

Πραγματοποιήθηκε στο «Σπίτι Εθνικών Μειονοτήτων» σε μία ατμό-σφαιρα ζεστή και επαναστατική. Ο Κώστας Πρωτόπαπας, μέλος τηςΕΚΠ, ετοίμασε μια ενδιαφέρουσα έκθεση φωτογραφίας για το ΔΣΕ,με δικά του έξοδα. Τον ευχαριστούμε. Τα μέλη της Κοινότητας άκου-σαν μια σύντομη εισήγηση της Προέδρου για το 18ο Συνέδριο τουΚΚΕ – ισχυρό και Αντεπίθεση, στο οποίο είχε την τιμή να είναι προ-σκεκλημένη ως παρατηρητής της Λέσχης Φίλων του ΚΚΕ στηνΠράγα. Μετά ακολούθησε το έργο αφιερωμένο στα 90 χρόνια απότην ίδρυση του ΚΚΕ και 40 χρόνια ΚΝΕ, «Πρωτοπόρα θεωρία πρω-τοπόρα δράση», έκδοση του «Ριζοσπάστη». Όλοι παρακολουθή-σαμε το έργο με κομμένη ανάσα και με υπερηφάνεια για την ηρωικήιστορία του ΚΚΕ, το πιο παλαιό κόμμα στη Βουλή των Ελλήνων.Όπως στις φωτογραφίες της έκθεσης, έτσι και σε αυτό το έργο, πολλάμέλη γνωρίσανε συγγενείς και φίλους. Ευχαριστούμε την ΚΕ του ΚΚΕπου μας έστειλε το έργο αυτό. Μετά την προβολή του έργου, μπήκαμε στους χώρους του εστιατο-ρίου όπου μας περίμεναν η Τούρτα αφιερωμένη στα 66 χρόνια απότην ίδρυση της ΕΠΟΝ, μπακλαβάδες, τυρόπιτες και σπανακόπιτες,όλα από τα χρυσά χέρια του Γιάννη Ζαβαλιάνη, που δεν μπόρεσε ναξεκουραστεί το Σάββατο για να μας τα ετοιμάσει για τη γιορτή. Τονευχαριστούμε με όλη μας την καρδιά. (Την Τούρτα μας την πρόσφερεο Robin Healey, και τα υπόλοιπα η Τασούλα Ζησάκη-Healey, η οποίαέγινε μέλος της ομάδας της τρίτης ηλικίας, λίγο πιο νέα από τα 66χρόνια της ΕΠΟΝ!). Το ελληνικό κρασί μας το πρόσφερε ο Πανα-γιώτης Δρούσος, ο καλός μας φίλος από τη Γερμανία. Και το κέφι καιτον χορό με δικά μας αντάρτικα τραγούδια, τα προσφέραμε εμείς…Ήταν μια συγκινητική συνάντηση στην οποία τιμήσαμε τους ήρωεςμας ΕΠΟΝίτες και όλους που δώσανε τη ζωή τους για μια λεύτερη Ελ-λάδα στην Κατοχή και στο ΔΣΕ με ένα λεπτό σιγής πριν να αρχίσουμετην εκδήλωση. Όλοι οι παραβρισκόμενοι είχαν κάποιο χάσει σ’ αυ-τούς τους αγώνες, κάποιο μέλος, ακόμα και μέλη της οικογένειάς τους.Γι’ αυτό φωνάξαμε όλοι μαζί «Αθάνατοι!»

Στιγμιότυπα από την εκδήλωση:

Πρόγραμμα εκδηλώσεων της ΕΚ Πράγας2009 (Τασούλα Ζησάκη-Healey, Πρόεδρος):Το Πρόγραμμα για το 2009 είχε ήδη δημοσιευτεί στο περιοδικό «Καλημέρα» μετά από την έγκριση του ΔΣ. Έτσι, τα περισσότερα μέληείχαν την ευκαιρία να το μελετήσουν και να κάνουν τις προτάσεις τους. Το Πρόγραμμα εγκρίθηκε ομόφωνα.

6

Η ΕΚ της Πράγας και η Ένωση Φίλων της Γάζας στην Τσε-χία διοργανώσανε μια καλλιτεχνική βραδιά αφιερωμένηστον παλαιστινιακό λαό και στα παιδιά της Γάζας στους χώ-ρους της Κεντρικής Δημοτικής Βιβλιοθήκης στην ΠλατείαΜαριάνσκι στην παλιά πόλη. Εάν και δεν μας επιτρέψανε

να βάλουμε τα πλακάτ με φωτο-γραφίες από τη σφαγή στη Γάζα(για να μη «θυμώσει» η πρεσβείατου Ισραήλ στην Πράγα!!!!), εμείςβρήκαμε τρόπο να προβάλουμετα γεγονότα στη Λωρίδα τηςΓάζας χρησιμοποιώντας σύγ-χρονα μέσα ενημέρωσης. Ο κ.Χάινταρ, ο κύριος διοργανωτήςτης εκδήλωσης, μας έδειξε τοδικό του ντοκιμαντέρ για τησφαγή της Γάζας. Μία ταινία ηοποία θα μπορούσε να ταράξειακόμα και αυτούς που διέπρα-

ξαν το μεγάλο αυτό έγκλημα. Μετά από το άνοιγμα με τοτραγούδι «Η Γάζα μας καλεί» του παλαιστίνιου καλλιτέχνηΟυάσφι, ακολούθησαν η ομιλία του Πρέσβυ της Παλαιστί-νης στην Πράγα, κ. Μοχάματ, του αντιπρόσωπου τηςΤσέχο-αραβικής Ένωσης και της Προέδρου της ΕλληνικήςΚοινότητας της Πράγας, η οποία είπε:

«Είμαστε σήμερα εδώ για να εκφράσουμε την αλληλεγ-γύη μας για το δίκαιο αγώνα του παλαιστινιακού λαού, οοποίος από το 1967 αγωνίζεται για την ανάκτηση των κα-τεχόμενων από το Ισραήλ εδαφών του, για τη δημιουρ-γία ενιαίου και ανεξάρτητου κράτους τηςΠαλαιστίνης με πρωτεύουσα της Ανατολικής Ιε-ρουσαλήμ. Ο παλαιστινιακός λαός αγωνίζεταιγια να σταματήσει να είναι πρόσφυγας στα δικάτου εδάφη, στη δική του Πατρίδα. Για να μπορέ-σουν και τα τέσσερα εκατομμύρια παλαιστίνιοιπρόσφυγες να επιστρέψουν στα σπίτια τους, ναανοίξουν το πατρικό τους σπίτι με το πια σκου-ριασμένο κλειδί από τις δεκαετίες προσφυγιάςτους, για να ζήσουν μια ανθρώπινη και αξιοπρε-πής ζωή όπως ταιριάζει σ’ αυτόν τον υπερήφανο

λαό.

Στον 21ο αιώνα είναι απαράδεκτο να βομβαρδίζονταιπαιδάκια, γυναίκες, σχολεία, νοσοκομεία, ιδρύματα αν-θρωπιστικής βοήθειας όπως γίνεται στη Λωρίδα τηςΓάζας. Εμείς είμαστε ενάντια σε οποιαδήποτε κατοχή, εί-μαστε ενάντια στον πόλεμο. Σε κάθε πόλεμο. Πρέπει επι-τέλους τα παιδιά της μαρτυρικής Γάζας να ζήσουνε σεένα ειρηνικό περιβάλλον, να πηγαίνουν σχολείο με τρα-γούδι και χαρά. Να βρουν το παιδικό τους χαμόγελο.

Καταδικάζουμε έντονα τις στρατιωτικές επιχειρήσειςστα κατεχόμενα παλαιστινιακά εδάφη. Ζητάμε να στα-ματήσει η πολιορκία, να ανοίξουν τα σύνορα και να επι-τραπεί η ελεύθερη διακίνηση ανθρωπιστικής βοήθειαςστη Λωρίδα της Γάζας. Εμείς, η Ελληνική Κοινότητα τηςΠράγας, οι Έλληνες της Πράγας, έστω και συμβολικά θαστείλουμε σχολικά είδη, βιβλία, παιχνίδια στα παιδιά τηςΓάζας. Θα είμαστε πάντα στο πλευρό σας, αδέρφια τηςΠαλαιστίνης. Και πάλι θα είμαστε συνδιοργανωτές στηνεπόμενη εκδήλωση αφιερωμένη στην Ιερουσαλήμ.Ειρήνη στα παιδιά της Γάζας! Ειρήνη σ’ όλον τον κόσμο!

Ζήτω ο μαρτυρικός λαός της Παλαιστίνης!»

Τη συμπαράσταση τους στην εκδήλωση εξέφρασαν καλλι-τέχνες όπως η διάσημη πιανίστρια Ιβάνα Τάμπακ, η οποίαείπε: »Είμαι από τη Σερβία, και όλοι θυμόμαστε τους βομ-βαρδισμούς ενάντια στον άμαχο πληθυσμό της Σερβίας,ενάντια στα παιδάκια της Σερβίας. Γι’ αυτό κι εγώ σή-μερα είμαι εδώ, για να ακούσετε τη μουσική μου αφιε-ρωμένη στα παιδιά της Γάζας.» Η Κρίστη (Χρυσούλα)Σοχακιάν, ελληνικής καταγωγής πιανίστρια και μουσικο-συνθέτης, αφιέρωσε το τραγούδι της ενάντια του πολέμουκαι για όλα τα παιδάκια του κόσμου, στα παιδιά της Γάζας.Ακολούθησε το πρόγραμμα του χορευτικού συγκροτήμα-τος «Ακρόπολις» της ΕΚ της Πράγας, το οποίο και πάλι χει-ροκροτήθηκε με «Μπράβο, Μπράβο!», της ορχήστρας τηςΚοινότητας των Ρόμα, της παλαιστινιακής φολκλορικής ορ-χήστρας «Ζιριάμπ» και της «Ουάσφι». Παλαιστίνιοι καιΤσέχοι μαζί απαγγείλανε ποιήματα (στα αραβικά και τσέ-χικα) του μεγάλου ποιητή της Παλαιστίνης Μαχμούντ Ντα-ρουίς. Η αγωνιστική μας σιωπή στη διάρκεια όλου τουπρογράμματος βροντοφώναξε τα αισθήματά μας ενάντιατου μακελειού στη Λωρίδα της Γάζας.

14 ΜαρτίουΕκδήλωση συμπαράστασης και αλληλεγγύης με τον παλαιστινιακό λαό και τα παιδιά της Γάζας

«Η Γάζα Σήμερα - Η Σφαγή του 2009»

7

Η Χρυσούλακαι η Ιβάνααφιερώνουν τημουσική τουςστα παιδιά τηςΓάζας

Η ορχήστρατων Ρόμα παί-ζουν για ταπαιδιά τηςΓάζας

Το χορευτικό συγκρότηματης ΕΚ Πράγας δηλώνει τη

συμπαράστασή του

Η νέοι της ΕΚ Πράγας μετάτην εκδήλωση συζητάνε…

Τα εγκλήματα πολέμου Ισραήλ - ΗΠΑ στη ΓάζαΣτη Γενεύη στις 12 του Γενάρη το Συμβούλιο ΑνθρωπίνωνΔικαιωμάτων των Ηνωμένων Εθνών με απόφασή του κα-ταδίκασε τη στρατιωτική επιθετικότητα του Ισραήλ, κρά-τους-μέλους των Ηνωμένων Εθνών, ενάντια στη Γάζα. Τοσχέδιο απόφασης υπερψήφισαν 33 χώρες, 1 το καταψήφισεκαι 13 απείχαν. Το κείμενο του σχεδίου απόφασης προ-ωθήθηκε από τη Δημοκρατία της Κούβας ως προέδρου τηςαδέσμευτης κίνησης του Κινήματος των Αδεσμεύτων Κρα-τών, της Ισλαμικής Συνδιάσκεψης και των Επιτροπών γιαΑνθρώπινα Δικαιώματα των Αραβικών και ΑφρικανικώνΟμάδων. Αναπτύσσοντας το σκεπτικό του σχεδίου απόφα-σης ο Κουβανός πρεσβευτής στο Συμβούλιο ΑνθρωπίνωνΔικαιωμάτων των Ηνωμένων Εθνών, Χουάν Αντόνιο Φερ-νάντες, εκτός των άλλων αναφέρθηκε:

1) Στην εφαρμογή του διεθνούς ανθρωπιστικού δικαίου καιειδικότερα στην 4η Συνθήκη της Γενεύης περί προστασίαςτων πολιτών εν καιρώ πολέμου στα κατεχόμενα Παλαιστι-νιακά εδάφη συμπεριλαμβανομένης και της Ανατολικής Ιε-ρουσαλήμ.

2) Επιβεβαίωσε ότι κάθε συμβαλλόμενο μέρος της 4ης συν-θήκης της Γενεύης οφείλει να σεβαστεί και να διασφαλίσεισεβασμό των υποχρεώσεων που προκύπτουν από τη Σύμ-βαση αυτή.

3) Εξέφρασε σοβαρή ανησυχία για την έλλειψη σεβασμούπροηγουμένως ειλημμένων αποφάσεων και συστάσεων τουΣυμβουλίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων σχετικά με την κα-τάσταση των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων στα κατεχόμεναΠαλαιστινιακά εδάφη, συμπεριλαμβανομένης και της Ανα-τολικής Ιερουσαλήμ.

4) Αναγνώρισε ότι η μαζική πολεμική επιχείρηση των Ισ-ραηλινών στα κατεχόμενα Παλαιστινιακά εδάφη και συγ-κεκριμένα στην Κατεχόμενη Λωρίδα της Γάζας προκάλεσεκατ’ εξακολούθηση συνεχείς σοβαρές παραβιάσεις των αν-θρωπίνων δικαιωμάτων των Παλαιστινίων κατοίκωναυτής, επιδείνωσε τη σοβαρή ανθρωπιστική κρίση στα πα-λαιστινιακά εδάφη και υπονόμευσε την ειρήνη στην πε-ριοχή.

8

5) Τέλος, τόνισε ότι η ισραηλινή πολιορκία επέβαλε στηνΚατεχόμενη Λωρίδα της Γάζας το κλείσιμο των συνόρωνκαι το σταμάτημα της παροχής καυσίμων, ειδών διατροφήςκαι εν γένει φαρμακευτικού υλικού. Τα μέτρα αυτά αποτε-λούν μαζική τιμωρία των Παλαιστινίων πολιτών και οδη-γού σε ανθρωπιστική καταστροφή.

Το περιεχόμενο της απόφασηςΗ απόφαση του Συμβουλίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτωντων Ηνωμένων Εθνών, εκτός των άλλων, περιέχει και ταεξής:

1) Καταδικάζει έντονα την ισραηλινή στρατιωτική επι-χείρηση που βρίσκεται σε εξέλιξη στα κατεχόμενα Παλαιστι-νιακά εδάφη και συγκεκριμένα στην Κατεχόμενη Λωρίδα τηςΓάζας, που έχει ως αποτέλεσμα τις κατάφωρες παραβιάσειςτων ανθρωπίνων δικαιωμάτων του παλαιστινιακού λαού καιτη συστηματική καταστροφή της παλαιστινιακής υποδομής.2) Καλεί σε άμεση παύση των ισραηλινών στρατιωτι-κών επιθέσεων στο σύνολο των κατεχομένων Παλαιστινια-κών εδαφών και συγκεκριμένα στην κατεχόμενη Λωρίδα τηςΓάζας, οι οποίες έχουν οδηγήσει έως τώρα στο θάνατο περισ-σότερους από 1.300 Παλαιστινίους και στον τραυματισμό5.300, από τους οποίους τα 2/3 είναι γυναίκες και παιδιά. Με-ταξύ των νεκρών συμπεριλαμβάνονται 410 παιδιά ηλικίαςκάτω των 12 ετών.3) Ζητά από τη δύναμη κατοχής, το Ισραήλ, να αποσύ-ρει αμέσως τις στρατιωτικές του δυνάμεις από την Κατεχό-μενη Λωρίδα της Γάζας.4) Κάνει έκκληση στη δύναμη κατοχής,, το Ισραήλ, ναλήξει την κατοχή όλων των κατεχόμενων από το 1967 εδαφώνκαι να σεβαστεί τη δέσμευσή, στα πλαίσια της διαδικασίας ει-ρήνευσης, σχετικά με την ίδρυση ενός ανεξάρτητου κυρίαρ-χου παλαιστινιακού κράτους με πρωτεύουσα την ΑνατολικήΙερουσαλήμ.5) Ζητά από τη δύναμη κατοχής, το Ισραήλ, να σταμα-τήσει να στοχεύει πολίτες, ιατρικές εγκαταστάσεις και νοσο-κομεία και το προσωπικό τους, καθώς και να σταματήσει τησυστηματική καταστροφή της παλαιστινιακής υποδομής καιπολιτιστικής κληρονομιάς, καθώς και την καταστροφή τωνδημόσιων και ιδιωτικών περιουσιών, όπως ορίζει και δε-σμεύει η 4η Συνθήκη της Γενεύης.6) Ζητά από τη δύναμη κατοχής, το Ισραήλ, να άρει τηνπολιορκία, να ανοίξει όλα τα σύνορα και να επιτρέψει τηνελεύθερη διακίνηση ανθρωπιστικής βοήθειας στην Κατεχό-μενη Λωρίδα της Γάζας και να εξασφαλίσει ελεύθερη πρό-σβαση των ΜΜΕ σε περιοχές συγκρούσεων.7) Ζητά διεθνή δράση για τον τερματισμό των σοβαρώνπαραβιάσεων που διαπράττονται από τη δύναμη κατοχής, τοΙσραήλ, στα κατεχόμενα Παλαιστινιακά εδάφη, ειδικά στηνΚατεχομένη Λωρίδα της Γάζας.8) Ζητά από τον ύπατο αρμοστή των ΗνωμένωνΕθνών για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα να γνωστοποιήσει τιςπαραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων του παλαιστι-νιακού λαού από την δύναμη κατοχής, το Ισραήλ, μέσω α)ενίσχυσης της επιτόπιας παρουσίας του γραφείου στα κατε-χόμενα Παλαιστινιακά εδάφη από τη δύναμη κατοχής, το Ισ-ραήλ, και ειδικά στην Κατεχόμενη Λωρίδα της Γάζας, και τηνανάπτυξη του απαραίτητου εξειδικευμένου προσωπικού γιανα παρακολουθεί και να καταγράφει τις ισραηλινές παρα-βιάσεις, β) υποβολής περιοδικών αναφορών στο Συμβούλιοσχετικά με την εφαρμογή της παρούσας απόφασης.9) Ζητά οι ειδικοί εισηγητές να αναζητήσουν επειγόν-τως και να συλλέξουν πληροφορίες για την παραβίαση τωνανθρωπίνων δικαιωμάτων του παλαιστινιακού λαού και να

υποβάλουν τις αναφορές τους στην επόμενη συνεδρίαση τουΣυμβουλίου. Αυτό να γίνει συγκεκριμένα: Για την κατάστασητων Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του παλαιστινιακού λαούστα κατεχόμενα από το 1967 Παλαιστινιακά εδάφη, για το δι-καίωμα της πνευματικής και σωματικής υγείας, για τα παι-διά σε εμπόλεμες ζώνες, για τη βία κατά των γυναικών, για ταεκτοπισθέντα άτομα στο εσωτερικό της χώρας, για το δι-καίωμα στην επαρκή στέγαση, για το δικαίωμα σίτισης, γιαεξώδικες συνοπτικές αυθαίρετες εκτελέσεις, για το δικαίωμαστη μόρφωση, για την έσχατη ένδεια.10) Αποφασίζει να αποστείλει μία Επείγουσα Ανεξάρ-τητη Διεθνή Διερευνητική Αποστολή, η οποία θα οριστεί απότον πρόεδρο, για να ερευνήσει όλες τις παραβιάσεις της διε-θνούς ανθρωπιστικής νομοθεσίας από τη δύναμη κατοχής, τοΙσραήλ, παντού στα κατεχόμενα Παλαιστινιακά εδάφη καιειδικά στην Κατεχόμενη Λωρίδα της Γάζας λόγω της τωρινήςεπίθεσης.11) Ζητά από τον Γενικό Γραμματέα και τον ύπατο αρ-μοστή των Ηνωμένων Εθνών για τα Ανθρώπινα Δικαιώματανα παρέχουν όλη τη διοικητική, τεχνική και υλικοτεχνικήβοήθεια που είναι απαραίτητη για να υλοποιηθούν οι ΕιδικέςΔιαδικασίες και η Διερευνητική Αποστολή να φέρει εις πέραςκαι αποτελεσματικά τις εντολές τους.12) Ζητά από τον Γενικό Γραμματέα των ΗνωμένωνΕθνών να ερευνήσει τους τελευταίους βομβαρδισμούς των εγ-καταστάσεων του Γραφείου Αρωγής και Έργων, των αποθη-κών που περιείχαν ανθρωπιστική βοήθεια των ΗνωμένωνΕθνών για τους Παλαιστινίους στη Γάζα, συμπεριλαμβανο-μένων και των σχολείων όπου βρήκαν το θάνατο δεκάδες Πα-λαιστίνιοι πολίτες, συμπεριλαμβανομένων γυναικών καιπαιδιών, και να καταθέσει για το θέμα αυτό έκθεση στην Γε-νική Συνέλευση. 13) Τέλος, αποφάσισε σχετικά με την εφαρμογή της από-φασής του να τους ενημερώσει στην επόμενη Συνεδρίαση τουΣυμβουλίου.

Δίκαιος ο αγώνας του παλαιστινιακού λαούΟ παλαιστινιακός λαός αγωνίζεται από το 1967 για τηνανάκτηση των κατεχόμενων από το Ισραήλ εδαφών του, γιατη δημιουργία ενιαίου, κυρίαρχου και ανεξάρτητου κρά-τους με πρωτεύουσα την ανατολική Ιερουσαλήμ. Αγωνίζε-ται για να σταματήσει να είναι πρόσφυγας στα δικά τουεδάφη, στη δική του πατρίδα. Η αξιοπρέπειά του, οι θυσίεςτου, η μεγάλη προσφορά αίματος έχουν προκαλέσει το θαυ-μασμό και το σεβασμό όλων των προοδευτικών και τίμιωνανθρώπων του πλανήτη. Κράτη, λαοί, κινήματα σε καθη-μερινή βάση εκφράζουν την αλληλεγγύη τους και καταδι-κάζουν την ιμπεριαλιστική πολιτική του Ισραήλ, των ΗΠΑκαι της ΕΕ. Ο αγώνας του είναι καθαρά εθνικοαπελευθε-ρωτικός – αμυντικός και επομένως δίκαιος. Είναι σύμφω-νος με τους κανόνες και τις αρχές του διεθνούς δικαίου, μετο δικαίωμα κάθε λαού στην αυτοδιάθεση. Ο ιμπεριαλιστι-κός σιωνισμός με πρόσχημα δήθεν τις «ρουκέτες» της«Χαμάς» εμφανίζει το κράτος του Ισραήλ ως δήθεν «αμυ-νόμενο», κατά δήλωση της προεδρίας της ΕΕ, και ως εκ τού-του νομιμοποιείται στην εξαπόλυση του ασύμμετρουπολέμου εναντίον του παλαιστινιακού λαού της Λωρίδαςτης Γάζας και του ολάκερου αποκλεισμού του από ξηρά, θά-λασσα και αέρα. Όμως, όλοι αυτοί αποσιωπούν το γεγονόςότι το δικαίωμα της επιλογής του είδους, του τρόπου καιτων μέσων του εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα ανήκει στοσκλαβωμένο αγωνιστή λαό και όχι στον επιτιθέμενο κατα-κτητή. (Κώστας ΤΟΥΜΑΣΑΤΟΣ, Δικηγόρος, γγ του Ελλη-νοκουβανικού Συνδέσμου Φιλίας και Αλληλεγγύης)

9

Μεγάλη τιμή για τη Λέσχη Φίλωντου ΚΚΕ στην Πράγα ήταν η πρό-σκληση από την ΚΕ του ΚΚΕ να πα-ραβρεθεί αντιπρόσωπος της Λέσχηςως παρατηρητής (η Τασούλα Ζη-σάκη) στο 18ο Συνέδριο του ΚΚΕ«ΚΚΕ ισχυρό – Αντεπίθεση». Πέντεμέρες για μένα ήταν ένα μεγάλο πα-νεπιστήμιο για το τι εστί δημοκρα-τία, πειθαρχία, οργανωτικήικανότητα, ιδεολογικοπολιτική ενό-τητα και το «δε συμβιβαζόμαστε, δεβολευόμαστε, δεν υποχωρούμε, αν-τεπίθεση». Ήταν συγκινητικό να βλέ-πεις τους νέους και τις νέες της ΚΝΕνα υψώνουν τη γροθιά τους με πε-ποίθηση και αποφασιστικότηταενάντια στην «νέα τάξη πραγμάτων».Ήμουν υπερήφανη για τους αγώνεςτων γονιών μας που δεν πήγαν χα-μένοι διότι τα νιάτα του ΚΚΕ τουςσυνεχίζουν με την ίδια πίστη καιαποφασιστικότητα.

Να τι έγραψε ο «Ρ» μετά την ολοκλή-ρωση του 18ου Συνεδρίου του ΚΚΕ:

«Το 18ο Συνέδριο του Κόμματός μαςολοκλήρωσε με επιτυχία τις εργα-σίες του, σφραγίζοντας μια επίσηςπετυχημένη πολύμηνη προσυνε-δριακή διαδικασία. Το 18ο Συνέδριο επιβεβαίωσε τηνιδεολογικοπολιτική ενότητα τουΚόμματός μας. Τη δυνατότητά τουνα ανταποκρίνεται με επάρκεια σεδύσκολα και σύνθετα καθήκοντα.Την απόφαση-δέσμευση απέναντιστην εργατική τάξη και τα άλλαφτωχά λαϊκά στρώματα να δώσει τονκαλύτερό του εαυτό στη μάχη για ταδίκια τους, μάχη ενάντια στο μεγάλοκεφάλαιο και στους πολιτικούς τουεκφραστές.

Πεποίθηση όλων μας πως απ’ αυτότο Συνέδριο βγαίνουμε πια ικανοί,πιο δυνατοί να ανταποκριθούμε στιςμάχες που έχουμε να δώσουμε. Ηλήξη των εργασιών του μας βρίσκειετοιμοπόλεμους, με πολύτιμα εφό-

δια τις Αποφάσεις του. Χρέος τουκαθενός μας, η μέγιστη δυνατή συμ-βολή στην προσπάθεια υλοποίησήςτους. Προσπάθεια που περνάαδιαμφισβήτητα μέσα απ’ τη μελέτηκαι εμπέδωσή τους, μέσα απ’ τη διά-δοσή τους στο λαό και τη συζήτησημαζί του πάνω στα ζητήματα πουαυτές θέτουν.

Προχωράμε αποφασιστικά μπροστά.Για να κάνουμε το σύνθημα της «Αν-τεπίθεσης» πράξη. Για να μετρή-σουμε απτά αποτελέσματα στηνπροσπάθεια ανασύνταξης του εργα-τικού-λαϊκού κινήματος, την αναπό-σπαστα δεμένη με την προσπάθειαπαραπέρα ολόπλευρης ισχυροποί-ησης του Κόμματός μας που είναιεγγύηση για φιλολαϊκές εξελίξεις.Με αισιοδοξία, έχουμε τις δυνάμειςκαι τις δυνατότητες να το πράξουμε.Από καλύτερες θέσεις εφορμούμεγια υλοποίηση των στόχων μας.

Πλατιά, λοιπόν, στην εργατική τάξηκαι τα φτωχά λαϊκά στρώματα. Εκείπου μόχθου, δίπλα τους, μαζί τους,να αφυπνίσουμε συνειδήσεις, να εμ-πνεύσουμε πίστη στη δύναμή τουςνα πάρουν τη ζωή στα χέρια τους,παλεύοντας οργανωμένα, συσπειρω-μένα, μέσα απ’ τις γραμμές του τα-ξικού κινήματος. Ισχυροποιώντας τοΚόμμα τους, με κάθε ευκαιρία. Πεί-θοντας για την ανάγκη συγκρότησηςτου λαϊκού μετώπου, για τη λαϊκήεξουσία και οικονομία. Αναδει-κνύοντας την επικαιρότητα και ανα-γκαιότητα του σοσιαλισμού.»

Εκατοντάδες ήταν οι προσκεκλημέ-νοι που ανταποκρίθηκαν θετικάστην πρόσκληση και παραβρέθηκανστην έναρξη των εργασιών του 18ουΣυνεδρίου. Προσωπικότητες τηςκοινωνικής και πολιτικής ζωής τουτόπου, απ’ το εργατικό και συνδικα-λιστικό κίνημα, την τοπική αυτοδι-οίκηση, εκπρόσωποι των Τεχνών καιτων Γραμμάτων, κινήσεων και μαζι-κών φορέων, της τιμημένης ΕθνικήςΑντίστασης.

Μερικές δηλώσεις στο «Ρ» για το Συ-νέδριο:

Διονύσης Γρηγοράτοςσκηνοθέτης«Το 18ο Συνέδριο του ΚΚΕ είναι ότικαλύτερο μπορούσε να συμβεί σή-

μερα, για να δώσει προοπτική για τομέλλον. Νιώθω χαρά που προσκλή-θηκα σ’ αυτό, γιατί μέσα σ’ όλο αυτότο ζόφο που μας περιβάλλει, στο Συ-νέδριο βρίσκω μια διέξοδο, ερωτα-παντήσεις για πράγματα που μεενδιαφέρουν.»Μιχάλης Βαρδάνης, αντιστράτηγος,ε.α. – «Πάντα ένα Συνέδριο του ΚΚΕείναι ένας οπλιτικός σταθμός για τοντόπο. Ιδιαίτερα αυτή την εποχή τηςλαίλαπας που ξεσηκώνει τα πάντα.Το Συνέδριο του ΚΚΕ είναι ελπίδαγια το λαό και τον τόπο.«

Γιάννης Ιωάννουσυνθέτης «Το μόνο που μπορώ να πω τώρα δαείναι ότι είμαι πολύ συγκινημένος,κατ’ αρχήν, για την πρόσκληση πουέλαβα να παραστώ στην έναρξη του18ου Συνεδρίου του ΚΚΕ, αλλά καιγιατί είμαι σίγουρος ότι θα είναι ένασυνέδριο αντεπίθεσης. Αυτό χρει-αζόμαστε όλοι.»

Γιώργος Μαργαρίτης , καθη-γητής πανεπιστημίου Θεσσα-λονίκης, ιστορικός – «Με τηνεπερχόμενη κρίση, με την κοι-νωνική αναταραχή, με τα με-γάλα ερωτηματικά –κοινωνικά και προπαντός πο-λιτικά – στη χώρα μας, στηνΕυρώπη και στον κόσμο ολό-κληρο, συνέδρια ενός Κομμου-νιστικού Κόμματος έχουντεράστια ιστορική σημασίακαι η ευθύνη που απορρέειαπ’ αυτά είναι πάρα πολύβαριά και μεγάλη. Εάν οι κομ-μουνιστές δεν πετύχουν, ο κό-σμος και πάλι θα μπει σεκύκλους βαρβαρότητας.»

18 – 23 Φλεβάρη – Το 18ο Συνέδριο του ΚΚΕ

10

21 Μαρτίου –

Η Πρόεδρος τηςΕΚ Πράγας επι-σκέφτηκε τοΜπρνο μαζί μετην Ελπινίκη Δα-μιανίδου. Συναν-τηθήκανε με μέλητης ΕΚ Μπρνο.Μετά την ενημέ-ρωση για το 18οΣυνέδριο τουΚΚΕ, για τα βι-

βλία που έχουν δημοσιευτεί από τη Σύγχρονη Εποχή για το 18οΣυνέδριο έγινε η παρουσίαση του βιβλίου «Ο Ελληνισμός στηνΤσεχία» από τη συγγραφέα Τασούλα Ζησάκη-Healey. Από τησυζήτηση για τα προβλήματα της ελληνικής ταυτότητας και τηςεκμάθησης της ελληνικής γλώσσας καταλήξαμε στα ακόλουθασυμπεράσματα: 1) ότι όπως και στην ΕΚ Πράγας έτσι και στηνΕΚ Μπρνο υπάρχει το πρόβλημα με τους γονείς, οι οποίοι δεστέλνουν τα παιδιά τους να μάθουν ελληνικά και στις μικτές οι-κογένειες κυριαρχεί η τσέχικη γλώσσα. 2) ότι και οι δύο κοινότη-τες θα μπορούσαν να έχουν μία νηπιαγωγό για να μπορέσουμενα βοηθήσουμε τα μικρά παιδιά να μάθουν ελληνικά ακόμααπό το νηπιαγωγείο. 3) ότι στις εθνικές γιορτές δε συμμετέχουνπολλά μέλη των δύο κοινοτήτων και οι γιορτές αυτές γίνονταιμια χοροεσπερίδα και χάνεται το νόημα του εορτασμού και δενπερνάμε κανένα μήνυμα. Συζητήθηκε η σκέψη για επίσκεψηστην Ελλάδα, συγκεκριμένα για την Συνάντηση στη Νάουσαστα τέλη του Ιούνη. Ο Τρύφων Μόρας θα κάνει την πρόταση τουπρογράμματος.

21 Μαρτίου –

Ακόμα μια Ελλη-νική Βραδιά στηνΤαβέρνα Όλυμπομε την ορχήστρατης ΕΚ Πράγας«Ακρόπολις». Ηυπέροχες φωνέςτης Έλλης και τουΝτίνου, το μπου-ζούκι του ΝίκουΠανάτση μας δη-μιούργησαν μια

ελληνικότατη ατμόσφαιρα και κέφι. Η Ταβέρνα ήταν και πάλιγεμάτη από κόσμο, οι περισ-σότεροι Τσέχοι. Διαρωτηθή-καμε γιατί και πάλι οιΈλληνες της Πράγας πουτόσο πάσχουν για ελληνι-κούς χορούς, ελληνικό κέφικαι ελληνική ατμόσφαιραδεν εκμεταλλεύονται τις ελ-ληνικές βραδιές τις οποίεςοργανώνουν τα ελληνικάμας εστιατόρια.

23 Μαρτίου – Μια συγ-

κινητική συνάντηση αντι-προσωπίας της ΕΚ Πράγαςμε 97 μέλη της Αντιστασια-κής Οργάνωσης από τηνΕλλάδα, ΠΕΑΠΕΑ, στο ξε-νοδοχείο Μάριοτ Φλόρα. ΟΧρήστος Τσιτζιλώνης, Πρό-εδρος της ΠΕΑΠΕΑ μας μί-λησε για τους στόχουςαυτής της «εκδρομής» - μία

επίσκεψη σε όλα τα στρατόπεδα συγ-κέντρωσης και μαρτυρικές πόλειςστην Κεντρική Ευρώπη ως φόροτιμής για αυτούς που μαρτυρήσανεστα χέρια των ναζιστών. Στην Τσε-χία επισκεφτήκανε την μαρτυρικήπόλη Λίντιτσε. Συναντηθήκαμε καιμε παλιούς φίλους – με τη ΡούλαΕλευθεριάδου και την Έλλη Ελευθε-ριάδου, οι οποίες και πάλι δεν ξεχά-σανε να μας ρωτήσουνε για τηνκοινότητά μας. Τις ευχαριστούμε γιατη συνδρομή τους για το περιοδικόμας. Ευχαριστούμε και τη ΓλυκερίαΤσιτζιλώνη, η οποία είναι τακτικήαναγνώστρια του περιοδικού μας,για τη συνδρομή της στο περιοδικό μας. Η Πρόεδρος της ΕΚΠράγας μίλησε για τη δράση της κοινότητάς μας.

25 Μαρτίου – Για πρώτη φορά ένας Πρέσβυς της Ελλάδας

στην Πράγα προσκάλεσε όλους τους Έλληνες της Τσεχίας νασυμμετάσχουν στον εορτασμό της επετείου της 25ης Μαρτίουστους όμορφους χώρους του Στράχοβσκυ Μοναστήρι. Οι Έλλη-νες μέλη των ελληνικών κοινοτήτων, επιχειρηματίες, επαγγελμα-τίες, όλοι ήταν εκεί. Ήταν μια πολύ διαφορετική γιορτή στηνοποία δεν ξεχωρίζανε αυτοί που πήρανε προσωπικές «προσκλή-σεις» και αυτοί που δεν πήρανε προσωπικές προσκλήσεις. Αυτήτην φορά όλοι ήταν ευτυχισμένοι που τους δόθηκε η ευκαιρίανα συναντηθούν με παλιούς γνωστούς και φίλους και βέβαια μετα μέλη των Πρεσβειών της Ελλάδας και Κύπρου. Από τα βάθητης καρδιάς μας ευχαριστούμε τον Πρέσβη της Ελλάδας, Κ. Κο-κόση, για την πρόσκληση αυτή.Το πρωί έγινε η δοξολογία στον ΙΝ Κυρίλλου και Μεθοδίουόπου ο Αρχιεπίσκοπος Τσεχίας και Σλοβακίας απέμεινε το υψη-λού βαθμού μετάλλιο στον Διευθυντή του Κυπριακού Οργανι-σμού Τουρισμού (ΚΟΤ) για την προσωπική του συμβολή καιαυτής του ΚΟΤ και τη βοήθεια του στην Ορθόδοξη Εκκλησίαστην Τσεχία όπως και για τη διαφήμιση πολλών μνημείων τηςΟρθοδοξίας στην Κύπρο μέσω του θρησκευτικού τουρισμού. Τα

πιο θερμά συγ-χαρητήριαστον κύριοΚώστα Ορφα-νίδη. Στη φω-τογραφία ο κ.Κ. Ορφανίδηςμετά την τε-λετή...

30 Μαρτίου – Μέλη της Ελληνικής Κοινότητας της Πράγας

συναντηθήκανε με τον Βουλευτή του ΚΚΕ, Κώστα Αλεξανδράκηκαι συζητήσανε ζητήματα που αφορούν τους Έλληνες της Πρά-γας, όπως και για τη δράση της ΕΚ Πράγας. Η Πρόεδρος της ΕΚΠράγας ξενάγησε τον κ. Αλεξανδράκη στους χώρους του «Σπι-τιού Εθνικών Μειονοτήτων» και μίλησε για τις δραστηριότητεςόλων των εθνικών μειονοτήτων και ιδιαίτερα για την ΕΚ τηςΠράγας.

1 Απριλίου –14 Απρίλη Ο Κυπριακός Οργανισμός Του-

ρισμού (ΚΟΤ), υπό την αιγίδα του Διευθυντή Κώστα Ορφανίδηκαι με τη συνεργασία της ΕΚ Πράγας διοργάνωσε την έκθεση«Θρησκευτικοί θησαυροί της Κύπρου» στους χώρους του «Σπι-τιού Εθνικών Μειονοτήτων». Την έκθεση επισκέφτηκαν και μέληάλλων μειονοτήτων – Βουλγάρικης, Σέρβικης, Σλοβάκικης, Ρω-σικής, όπως και η Διευθύντρια του «Σπιτιού Εθνικών Μειονοτή-των», κ. Χραμπάκοβα. Για μας ήταν ευχάριστο όταν ακούσαμετα καλά λόγια της Διευθύντριας, η οποία μας είπε ότι μέχριτώρα αυτή είναι η πιο καλή έκθεση που έχει παρουσιαστεί στο«Σπίτι Εθνικών Μειονοτήτων». Ευχαριστούμε τον κ. Ορφανίδηγια την καλή του συνεργασία με την κοινότητά μας.

4 Απριλίου – Η ΕΚ της Πρά-

γας (και του Μπρνο) γιορτάσανετην εθνική επέτειο της 25ης Μαρ-τίου. Και αυτή η γιορτή μας είχεκάτι το ιδιαίτερο – μας επισκε-φτήκανε 37 μαθητές με τις καθη-γήτριες τους από το Λύκειο τηςΝέας Τρίγλιας Χαλκιδικής. Οιμαθητές δημιουργήσανε μιαεξαιρετικά θερμή και φιλικήατμόσφαιρα με τη συμμετοχήτους στον εορτασμό της Κοινότη-τάς μας με τους χορούς και τρα-γούδια τους. Ζωντανέψαμε καιεμείς οι λίγο πιο μεγάλοι. Οι μα-θητές μας φέρανε την Ελλάδαμέσα στην καρδιά της Ευρώπης,στην Πράγα. Ο Πρόεδρος του ΔΣτου Δήμου Τρίγλιας μας χαιρέ-τησε. Ο κ. Στυλιανόπουλος, Σύμ-βουλος της Ελληνικής Πρεσβείαςστην Πράγα αντιπροσώπευσετον Πρέσβη της Ελλάδας, κ. Κ.Κοκόση και χαιρέτησε τη γιορτήμας. Ο Πρέσβης είναι πάντα στιςγιορτές μας, αλλά αυτή η μέρακαι νύχτα ήταν ιδιαίτερα φορτι-σμένη με όλους τους Προέδρουςτης Ευρώπης συν Ομπάμα να κα-ταφτάνουν στην πρωτεύουσα τηςΠράγας… Μας έλλειπε ο Πρέ-σβης, βέβαια, αλλά ήταν μαζίμας ο κ. Στυλιανόπουλος πουόλοι τον αγαπάμε…

Είχαμε και την ευκαιρία να ευ-χαριστήσουμε τη δασκάλα μαςΛήδα Γαλανοπούλου για όλες τιςκαλές προσπάθειες που κάνει να«ζωντανέψουν» οι δραστηριότη-τες των μαθητών της ελληνικήςγλώσσας. Ευχαριστήσαμε και τηνΈφη Μανιάτη που εάν και δου-λεύει στο Πανεπιστήμιο φέτος,δεν μας ξεχνά, ούτε και η οικογέ-νειά της – η Μελίνα, ο Γιώργοςκαι ο Γιάννης και ο καλός παπ-πούς που ποτέ δεν ξεχνά τηνΚοινότητά μας….

Φέτος είχαμε ετοιμάσει και δυοτούρτες, η μία για τα γενέθλιατου Γιάννη (του Βασίλη και Έφη)που πριν έξι χρόνια γεννήθηκεόταν η Κοινότητά μας γιόρταζεκαι πάλι την επέτειο της 25ηςΜαρτίου και η άλλη για την Πε-τρούλα Πετσίνη που φέτος γιορ-τάζει τα 80 τις χρόνια. Ο ΝίκοςΠανάτσης γιόρταζε και αυτός ταγενέθλια του, αλλά το μάθαμεπρος το τέλος της γιορτής μας.Του Νίκου που η πρώτη τουαγάπη είναι το μπουζούκι και ηδεύτερη η Κοινότητα, του επιφυ-λάσσουμε κάτι για το σύντομομέλλον. Χρόνια πολλά και να ταεκατοστίσετε!

11

12

Τη μεγαλύτερη ευ-χάριστη έκπληξημας την πρόσφερετο χορευτικό μας,με το καινούργιοτους πρόγραμμα.Ακόμα και αυτοίπου πάντα μιλάνκαι δεν σταματάνσε τέτοιες γιορτέςαυτή τη φορά μεί-νανε άφωνη.Μπράβο, παιδιά!Είσαστε άξιοι! Καιένα ευχάριστο νέο –οι καινούργιες στο-λές του χορευτικούθα είναι έτοιμες σεδύο βδομάδες. Ευ-χαριστούμε το Δη-μαρχείο τηςΠράγας για την επι-δότηση.

Ευχαριστούμεόλους τους καλούςχορηγούς μας – τοΔιευθυντή τουΕΟΤ, κ. Κ. Θεοδώ-ρου, κύριος χορη-γός, τους Στάθη καιΤέα της «ΛάζαρηςΣέρβισεις», για τοεισιτήριο για τηνΑθήνα στη λαχει-οφόρο αγορά, τηνΊβα Μητροφάνουγια τα ωραία δώραγια τη λαχειοφόροαγορά και όλουςτους καλούς μαςφίλους και χορη-γούς που πάνταμας βοηθάνε – τηνΤαβέρνα Όλυμπο,το εστιατόριο Κα-βάλα, τον ΑλέξηΚοράνη, το ΓιάννηΤσιρίμπαση, τονΚώστα Γκουλια-μάνη και πολλούςάλλους…

Επίσης θέλουμε ναευχαριστήσουμε ταπαιδιά από τοΣούμπερκ, τουςαναγνώστες μας –Ίβα Μητροφάνου,Κώστα Πρωτό-παπα, Γιάννη Χα-ραλαμπίδη καιΒασίλη Καντάραγια τις συνδρομέςτους στο περιοδικόμας.

Στιγμιότυπα απότη γιορτή μας….

7 Απριλίου – Στην Ταβέρνα Όλυμπο πραγματοποιήθηκε μια

εξαιρετικά καλά οργανωμένη εκδήλωση στην οποία η ξεναγόςΚατερίνα Μάρκοβα παρουσίασε δυο αξιόλογα βιβλία της, οδη-γοί, τα μοναδικά στα ελληνικά για τις αγαπημένες της πόλειςΤσέσκυ Κρούμλοβ και Κάρλοβυ Βάρυ. Όπως η ίδια μας είπε επέ-λεξε την ταβέρνα αυτή, κάτι που ήταν και συμβολικό, διότι ταβιβλία της προορίζονται για το ελληνόφωνο κοινό και ο Όλυμ-πος προσφέρει την ατμόσφαιρα και το περιβάλλον αυτό με τανόστιμα ελληνικά μεζεδάκια, φαγητά και κρασί. Ήτανε κατα-πληκτικό και πολύ ευχάριστο να ακούει κανείς την ελληνικήλαλιά από Τσέχους ξεναγούς που με αγάπη και επιμονή τη μά-θανε και την ομιλούνε άπταιστα. Εάν δεν ξέραμε ότι είναι Τσέ-χοι, θα νομίζαμε ότι η συνάντηση αυτή μάζεψε Έλληνεςξεναγούς και τουριστικούς πράκτορες. Αλλά ας μιλήσουμε μετην ίδια τη συγγραφέα

Κατερίνα Μάρκοβα, ξεναγός και συγγραφέας

Κ: Κατερίνα, σ’ ευχαριστώ που κάλεσες το περιοδικό μας ναπαραβρεθεί στην παρουσίαση των δυο βιβλίων σου. Πες μαςκάτι για την αξιόλογη αυτή προσπάθεια σου…Μ: Τα βιβλία αυτά τα έγραψα εγώ, δεν είναι μεταφρασμένα καιαυτή είναι η ιδιαιτερότητάς τους. Πιστεύω ότι είναι επίσης εν-διαφέρον ότι έγινε η φωτογράφιση και η εικονογράφηση ιδικάγι’ αυτή την έκδοση. Οι φωτογραφίες αυτές δεν έχουν χρησιμο-ποιηθεί σε κανένα άλλο βιβλίο. Το ίδιο και η εικονογράφησητην οποία έκανε ένας πολύ καλός εικονογράφος-σχεδιαστής εδώστην Τσεχία. Επέλεξα το Τσέσκυ Κρόυμλοβ διότι είναι μια μικρήπόλη, κάποιοι τη λένε και χωριό. Έχει μια ειδική ατμόσφαιρα,είναι μια πολύ γραφική πόλη και δεν είναι τόσο τουριστικάαναπτυγμένη. Έχει τουρίστες αλλά όχι σαν την Πράγα. Εκεί βρί-σκουμε αρκετά μυστικά, είναι κάπως πιο ξεχωριστά, με γραφικάσοκάκια που μπορεί κάποιος να περιπλανηθεί. Γενικά έχει μιαάλλη ατμόσφαιρα, ενώ η Πράγα παραείναι τουριστική.

«Αν η Πράγα δικαίωςέχει μείνει στην γραπτήκαι προφορική παρά-δοση ως η «μαγική»πόλη, τότε το ΤσέσκυΚρούμλοβ (CeskyKrumlov) εξίσου δίκαιαέχει κατοχυρώσει τοντίτλο του «η πόλη δια-μάντι» της βοημικήςεπαρχίας. Κτισμένημέσα σε ένα τοπίο απα-ράμιλλης ομορφιάς,στους πρόποδες της ορο-σειράς Σουμάβα(Sumava) στη νότια Τσε-χία, η πόλη αποζημιώνειαπολύτως τους επισκέ-πτες της: ένας μοναδι-κός συνδυασμός

φυσικού κάλους και ιστορικών μνημείων.Εδώ βρίσκεται το δεύτερο σε μέγεθος και σημασία συγκρό-τημα κάστρων και ανακτόρων της Τσεχίας. Η βόλτα στα σο-κάκια της Παλιάς Πόλης και της συνοικίας Λάτραν (Latran),με τα άψογα διατηρημένα μεσαιωνικά και αναγεννησιακάκτήρια, τα γραφικά ταβερνάκια και το εντυπωσιακό Κάστρο,περικυκλωμένα όλα από τους μαιάνδρους του ποταμού Μολ-δάβα, γίνεται ένα αξέχαστο ταξίδι στο παρελθόν!Το Τσέσκυ Κρούμλοβ, μαζί με τα δάση της νότιας Βοημίας καιτο πολυδαίδαλο σύμπλεγμα μικρών λιμνών και ποταμών τηςπεριοχής, συνθέτουν ένα εκπληκτικό σκηνικό για φυσιολατρι-κές εξορμήσεις και το καθιστούν ένα από τα πλέον επισκεπτό-μενα μέρη της Τσεχίας

13

Δεν είναι τυχαίο λοιπόν που το 1992 η πόλη συμπεριλήφθηκεστον κατάλογο με τα Μνημεία Παγκόσμιας Πολιτιστικής καιΦυσικής Κληρονομιάς της UNESCO.» (από το βιβλίο ΤΣΕΣΚΥΚΡΟΥΜΛΟΒ, Αξιοθέατα, Κατερίνα Μάρκοβα, MARKETPRO,s.r.o. 2009)

Όσο αφορά το Κάρλοβυ Βάρυ, είναι κάπως πιο τουριστικό, πα-ρόλο αυτό εάν κανείς δεν μείνει στους δυο κεντρικούς δρόμουςπου υπάρχουν δίπλα στις όχθες του ποταμού Τέπλα, και αυτόέχει τη δική του ατμόσφαιρα. Πρέπει όμως κανείς να μπει στονκόπο να ανεβεί στα δάση, στους λόφους…

«Κάρλοβυ Βάρυ: δύο λέ-ξεις, μια πόλη, που ηφήμη της ξεπερνάει κατάπολύ τα σύνορα της Τσε-χίας πολλούς αιώνεςτώρα. Η τοποθεσία, ηφύση, τα γεωλογικά φαι-νόμενα, τα ιαματικά λου-τρά, ο μύθος, η ιστορία, ηαρχιτεκτονική και ηκουλτούρα της, την έχουνανάγει σε μια από τιςπλέον επισκεπτόμενεςπόλεις της Ευρώπης. Ανπροσθέσει κανείς και τοδιεθνούς φήμης κινημα-τογραφικό φεστιβάλ πουγίνεται κάθε καλοκαίριτις τελευταίες δεκαετίες,

εύκολα γίνεται αντιληπτό το εξής: δεν υπάρχει σχεδόν καμίασημαντική προσωπικότητα από το χώρο της πολιτικής, της οι-κονομίας, των γραμμάτων και των τεχνών, από όλα τα μήκηκαι τα πλάτη της γης, που να μην είναι καταγεγραμμένη στααρχεία των επισκεπτών, που τηρεί η πόλη εδώ και τριακόσιαχρόνια. Κοντά σε αυτούς και τα εκατομμύρια των απλών αν-θρώπων, που καταφθάνουν απ’ όλο τον κόσμο για θεραπεία ήγια χαλάρωση, για φυσιολατρικές εξορμήσεις ή ιστορικούς πε-ρίπατους. Ύστερα από μια περίοδο σχετικής παρακμής στα με-ταπολεμικά χρόνια, το Κάρλοβυ Βάρυ έχει ανακτήσει και πάλιτην παλιά του αίγλη. Ατελείωτα μονοπάτια αναψυχής, διατη-ρητέα κτήρια ανακαινισμένα με προσοχή και σεβασμό, πολυ-τελή ξενοδοχεία με «βαριά» ιστορία, δημόσια και ιδιωτικάλουτρά με παροχές υψηλού επιπέδου καθώς και κάθε είδουςκαλλιτεχνικά γεγονότα συνθέτουν ένα σκηνικό, που δεν μπο-ρεί να αφήσει αδιάφορο κανέναν.» (από το βιβλίο ΚΑΡΛΟΒΥΒΑΡΥ, Κατερίνα Μάρκοβα, MARKETPRO, s.r.o. 2009)

Κ: Είσαι Τσέχα, εάν και δύσκολα μπορεί να το διακρίνει κα-νείς αυτό από τα άπταιστα ελληνικά που μιλάς, παντρεύτηκεςΈλληνα στην Ελλάδα και τώρα μένεις στη Θεσσαλονίκη…

Μ: Βασικά είμαστε μια ιπτάμενη οικογένεια. Ο άνδρας μου έχειγονική άδεια κι έτσι έχουμε την ευκαιρία να πετάμε κάθε μήνα,δηλαδή καθόμαστε ένα μήνα εδώ, στην Πράγα, κι ένα μήνα στηΘεσσαλονίκη. Αργότερα, σ’ ένα μήνα τελειώνει η άδειά του, θαδούμε πως θα το κάνουμε. Μάλλον τότε θα έρχομαι εγώ που καιπου διότι συνεχίζω να δουλεύω ως ξεναγός εδώ στις γιορτές, στηντουριστική σαιζόν. Θα ήθελα να συνεχίσω διότι την αγαπάωαυτή τη δουλειά.Για την Ελλάδα, για τη Θεσσαλονίκη συγκεκριμένα μπορώ να πωότι είναι πιο ανθρώπινη πόλη από την Αθήνα, αν και αυτή είναιδύσκολη πόλη να ζήσει κανείς με μικρό παιδί (κι εγώ έχω τηνΝαταλία που είναι 10 μηνών), δεν έχει πεζοδρόμια, δεν έχει σχε-δόν μέσα μαζικής μεταφοράς κι αυτά που έχει δεν επαρκούν.Είναι δύσκολη εάν και είναι όμορφο το ιστορικό κέντρο και ημία παραλία που φτιάχτηκε πρόσφατα... Όσο για την ελληνικήνοοτροπία, δε δυσκολεύομαι, αλλά κάποιες φορές είναι πολύδιαφορετική από τη δική μας, την τσέχικη. Αλλά επειδή έχω μιαμακροχρόνια τριβή με τους Έλληνες και με την ελληνικήγλώσσα, νομίζω πως τα καταφέρνω.

Κ: Πώς έμαθες τα ελλη-νικά;Μ: Στην αρχή δούλεψα σ’ένα σχετικά μικρό νησί, στηΘάσο, ένα όμορφο νησί κιέχω μια ιδιαίτερη σχέση μετη Θάσο. Χρειάστηκε ναμάθω την ελληνική γλώσσαγια να συνεννοηθώ με τουςανθρώπους που συνεργαζό-μουνα διότι πολλοί απ’ αυ-τούς δεν ξέρανε καλάαγγλικά εκείνες τις εποχές.Επίσης, με πείραζε όταν συ-ζητούσανε αυτοί για μένακαι εγώ δεν καταλάβαινα.Κι έτσι άρχισα – το καλο-καίρι πήγαινα εκεί και τοχειμώνα πήγαινα στηνΚρατική Σχολή ΞένωνΓλωσσών της Πράγας, στονκύριο Νέμετσκι, ο οποίος μεβοήθησε πάρα πολύ, ιδικάστη γραμματική. Τα μαθή-ματα τα έκανα μόνο στηνΚρατική Σχολή, αλλά φυ-σικά βοηθούσε ότι πήγαιναστην Ελλάδα, άκουγα ελλη-νικά συνέχεια. Πιστεύω ότιαυτός ο συνδυασμός μεέκανε να μιλάω τα ελληνικάσχετικά καλά. Έλληνα δά-σκαλο δεν είχα ακριβώς,απλώς πρόπερσι πήγαινακαι στα μαθήματα της κυ-ρίας Έφη Μανιάτη (Κ: ταμαθήματα που προσφέρει ηΕΚ της Πράγας). Ήταν γιανα μπω ξανά στο νόημα –διαβάζαμε εφημερίδες, συ-ζητάγαμε…

Κ: Και τώρα θα μου επι-τρέψεις να σε ρωτήσωκάτι πιο προσωπικό. Είναιεύκολο να είσαι παντρε-μένη με Έλληνα;

Μ: Είναι εύκολο μεν, αλάέχει και τις πλευρές τις δύ-σκολες ένας μικτός γάμος.Αν και ο άνδρας μου είναιΈλληνας, μεγάλωσε στηΓερμανία κι έτσι η κουλ-τούρα του, η νοοτροπία πουέχει, πλησιάζει πιο πολύ τηδική μας, τσέχικη, κουλ-τούρα. Αλλά πιστεύω μεέναν Έλληνα-Έλληνα δε θαμπορούσα να ζήσω. Είμαιένας κοσμοπολίτης, (όχι Ελ-ληνίδα πάντως) διότι απότα 18 μου έχω δουλέψει σεδιάφορα μέρη του κόσμου –ξεκίνησα μεν με την Ελ-λάδα, αλλά μετά δούλεψαστον Αγ. Δομίνικο, στη Μι-νόρκα της Ισπανίας, σ’ ένακαράβι που έκανε ταξίδιαστα Κανάρια νησιά, στηΜαδέρα, στο Μαρόκο, στοΚαμερούν…

Κ: Σήμερα ήταν μια πολύ ωραία εκδήλωση – της παρουσίασης των δυο βιβλίων σου. Ήρθε πολύς κόσμος…

Μ: Ναι, ήμουνα ευχαριστημένη. Οι περισσότεροι καλεσμένοι μου ήρθαν. Ήθελα να καλέσω τους φίλους μου, τους γνωστούς μου,τους συνεργάτες και κάποια άτομα που συμπαθώ ιδιαιτέρως και τους θεωρώ πολύ αξιόλογα. Κι έτσι ήθελα να περάσουν πολύόμορφα σήμερα, σε μια ελληνική ατμόσφαιρα, να τους κάνω δώρο κι αυτά τα βιβλία, να τα διαβάσουνε και να γίνουν γνωστά. Ταβιβλία αυτά θα πουληθούν στην Τσεχία, στο Κέντρο Πληροφοριών (Inforcentrum) των Κάρλοβυ Βάρυ και Τσέσκυ Κρούμλοβ. Επί-σης θα τα προωθήσουνε οι ξεναγοί και μετά θα δούμε, μπορεί να τα βάλουμε στα βιβλιοπωλεία. Αλλά, αρχικά, επιλέξαμε αυτούςτους δύο τρόπους – τα Κέντρα Πληροφοριών των δυο πόλεων και μέσω των ξεναγών. Στην Ελλάδα θα θέλαμε να μπούνε σε δυομικρά βιβλιοπωλεία που ειδικεύονται στους τουριστικούς οδηγούς, ένα στην Αθήνα κι ένα στη Θεσσαλονίκη. Θα τα διαφημίσω καιμέσω της ιστοσελίδας μου που είναι στα ελληνικά – www.markova-guide.com . Νομίζω στα μεγάλα βιβλιοπωλεία είναι δύσκολα ναμπει διότι σήμερα υπάρχει μεγάλος ανταγωνισμός. Θέλω να ευχαριστήσω όλους τους συνεργάτες μου που είχανε μια τεράστια υπομονή μαζί μου διότι για πρώτη φορά έγραψα βιβλία.Ειδικά τον γραφίστα Βιτς Πάλεκ, που συνέχεια του άλλαζα τις εικόνες, τον είχα τρελάνει. Επίσης θέλω να ευχαριστήσω τον φωτο-γράφο, Ρενε Γιακλ, ο οποίος έκανε καταπληκτική δουλειά, έβγαλε καταπληκτικές φωτογραφίες, οι οποίες όπως είπα δε θα δημοσιευ-τούν πουθενά αλλού. Και βέβαια, ευχαριστώ και τον εικονογράφο που μπόρεσε και υλοποίησε την κάθε ιδέα μου. Θέλω ναευχαριστήσω τον φιλόλογο και οικογενειακό μας φίλο, Δημήτρη Τσούμα, ο οποίος έκανε τη φιλολογική επιμέλεια των βιβλίωναυτών. Ήταν καταπληκτικός. Είναι φιλόλογος, εργάζεται σε σχολείο, αλλά ασχολείται με τη συγγραφή βιβλίων, οδηγών, και με βοή-θησε πάρα πολύ. Ευχαριστώ το Γιάννη Μιχαλάκη και το εστιατόριο U Vltavy στην Πράγα, όπου ετοιμάστηκαν τα τσέχικα πιάτα καιέγινε η φωτογράφησή τους. Όπως και τον Μιχάλη Κοασίδη, χημικό, για την βοήθεια του σε ζητήματα χημικής και γεωλογικής ορο-λογίας. Τέλος, ευχαριστώ για την έκδοση και παραγωγή το MARKETPRO s.r.o.

Κ: Κι εμείς σ’ ευχαριστούμε, Κατερίνα, που έγραψες αυτά τα τόσο αξιόλογα βιβλία που γραμμένα στα ελληνικά θα μας δώσουντην ευκαιρία να μάθουμε περισσότερα για τις δυο πόλεις αυτές και για την Τσεχία γενικά.

17 Απριλίου – Ελληνικό Πάσχα, ήταν μια καλά οργανωμένη διάλεξη με τη συμμετοχή πολλών μελών της Κοινότητάς μας όπως

και των άλλων εθνικών κοινοτήτων στην Πράγα, Βούλγαροι, Σέρβοι, κ.α. Στην εκδήλωση παραβρέθηκε η υπεύθυνη για τις μειονό-τητες στην Τσεχία από το Συμβούλιο Μειονοτήτων της τσέχικης κυβέρνησης, η κυρία Έυα Χόλκοβα όπως και η διευθύντρια του«Σπιτιού Εθνικών Μειονοτήτων», κ. Χραμπάκοβα. Η εκδήλωση αυτή πραγματοποιήθηκε στους χώρους του «Σπιτιού Εθνικών Μει-ονοτήτων». Ο Ηλίας Μιχόπουλος μίλησε για τα ήθη και έθιμα του Πάσχα των Ελλήνων και βέβαια για την θρησκευτική του ένια.Μετά την ενδιαφέρουσα εισήγηση του Ηλία, συζητήσαμε για τα κοινά ήθη και έθιμα που έχουμε με τους άλλους βαλκανικούς λαούς.Η Ελευθέρια Γιώση-Petelikova του Διοικητικού Συμβουλίου της ΕΚ της Πράγας μας ετοίμασε το «πασχαλιάτικο τραπέζι» με διά-φορα γλυκά, πιτούλες, τσουρέκια, και βέβαια δεν έλειψαν και τα κόκκινα αυγά. Δεν την πιστέψανε όταν μας είπε ότι για πρώτηφορά έφτιαξε τσουρέκι, πρασόπιτα… Ήταν τόσο νόστιμα! Και με αυτή την εκδήλωση κλείσαμε τις εκδηλώσεις μας για το μήνα Απρίλη. Μάλλον θα πρέπει να είχαμε αρκετές εκδηλώσεις καιπολλά μέλη της κοινότητάς μας φαίνεται να έχουν κουραστεί λιγάκι διότι δεν τους είδαμε σε πολλές από αυτές τις εκδηλώσεις. Θαπροσπαθήσουμε να τις μειώσουμε στο μέλλον.

Όπως διαβάζετε ο Μάρτιος και ο Απρίλης ήταν γεμάτοι από διάφορες εκδηλώσεις της ΕΚ Πράγας. Ευχαριστούμε το ΔΣ της ΕΚΠράγας και τα μέλη της ΕΚ Πράγας που τρέχανε σχεδόν κάθε μέρα για να διοργανώσουν αυτές τις εκδηλώσεις. Ευχαριστούμε το χο-ρευτικό μας συγκρότημα που πάντα μας βοηθάει. Ευχαριστούμε την Ελευθερία Γιώση-Petelikova και τον Ηλία Μιχόπουλου πουκλείσανε τις εκδηλώσεις μας για τον Απρίλη με τόση μεγάλη επιτυχία.

Κ: Λήδα, είμαστε πολύ ευτυχισμένοι πουμας ήρθες με τόσο πολύ ενθουσιασμό γιατην επιτυχημένη λειτουργία των ελληνι-κών μαθημάτων.

Λ: Κι έμενα χαρά μου είναι που ήρθα. Τοελληνικό κράτος πάντα φροντίζει για τηνομογένεια. Άργησα λιγάκι διότι με κάλε-σαν στις αρχές Οκτωβρίου αλλά χρειάζον-ταν σχεδόν ένας μήνας για να υπογράψειτις αποσπάσεις μας ο Υπουργός Παιδείαςτης Ελλάδας.

Κ: Με τον ερχομό σου και με την επιμονήκαι υπομονή σου, μπορέσαμε και βάλαμεκαι κάποια τάξη στην αίθουσα των μαθη-μάτων διότι όσο έλλειπες, την είχαμεκάνει σαν αποθήκη…

Λ: Ναι, έπρεπε να μπει κάποια σειρά, κά-

ποια τάξη. Εγώ είμαι δασκάλα δημοτικούστην Ελλάδα. Τις αίθουσες στην Ελλάδα τιςέχουμε διακοσμημένες με χειροτεχνίες, μεωραίες ζωγραφιές στον τοίχο για να αρέσειτο περιβάλλον στα μικρά παιδιά και να πα-ρακολουθούν το μάθημα ευχάριστα. Έτσιτη θέλω κι εγώ. Να έχει και την ελληνικήσημαία, φυσικά το χάρτη τον ελληνικό, κά-ποιες ζωγραφιές, κάποια ωραία τοπία τηςΕλλάδας, για να προδιαθέσει και τον μα-θητή που θα έρθει. Να είναι κάτι ευχάριστο.Θα είναι ωραία να έχουμε κάποια τοπίαστους τοίχους, όχι για να πλασάρουμε τοντουρισμό. Τώρα έχουμε σαράντα μαθητές.Και σκέψου ότι δεν ήρθανε όλοι – κάποιοιδε μπόρεσαν να μπουν επειδή έχουν προ-χωρήσει τα γκρουπ και δεν προλάβανε ναεγγραφούν στην ώρα τους.Πιστεύω το Σε-πτέμβριο θα έχουμε πολλοί περισσότερους,πάνω από πενήντα.

Συνέντευξη με τη Λήδα Γαλανοπούλου, καθηγήτριαελληνικής γλώσσας στην ΕΚ Πράγας και συντονιστής

εκμάθησης ελληνικών στην Τσεχία

14

15

Οι μαθητές ελληνικής καταγωγής είναιελάχιστοι. Δεν ξέρω γιατί, αλλά νομίζω ότι,ότι είναι ξένο είναι πιο γλυκό, μιλώ γιατους Τσέχους. Εμείς οι Έλληνες γενικά δενέχουμε θέσει το θέμα του Ελληνισμού καιτων ελληνικών σε τόση υψηλή θέση, και νο-μίζουμε ότι είναι κεκτημένο, δεν το διεκδι-

κούμε. Ενώ ο ξένος που βλέπει από μακριάτα καλά της Ελλάδας, τις ομορφιές της καιτον πολιτισμό της, τα κυνηγάει. Μετά οιΤσέχοι είναι και πολύ φιλομαθείς,νομίζω. Έχουν μια αγάπη για ταγράμματα. Πάντως αυτοί που έρ-χονται έχουν κάποιο ενδιαφέρονκαι συμφέρον ελληνικό. Το πιο ση-μαντικό είναι βέβαια τα μικρά παι-διά. Τα παιδάκια είναι λίγα φέτος.Αλλά ελπίζω το Σεπτέμβριο να είναιπολύ περισσότερα. Θα πρέπει νααγαπήσουν τα ελληνικά.

Κ: Πώς θα μπορέσουμε να τα προ-σελκύσουμε;

Λ: Από τη στιγμή που το ελληνικόκράτος προσφέρει δάσκαλο, πληρώ-νει τόσα χρήματα, ήρθα κι εγώ εδώ,αφήνω την πατρίδα μου, σημαίνειότι έχουμε έρθει για να προσφέρουμε, ναδιδάξουμε τη γλώσσα. Κι αυτό είναι ένα κί-νητρο από μόνο του. Εμείς θα διαφημί-σουμε το μάθημά μας μαζί με την ΕλληνικήΚοινότητα. Από κει και πέρα είναι θέμαπόσο επιθυμούν οι γονείς τα παιδιά τουςνα έρθουν σε επαφή με τον ελληνικό πολι-τισμό. Δηλαδή πρέπει να υπάρχει εσωτε-ρικό κίνητρο πιο πολύ. Δεν είναι τόσο τοθέμα των βιβλίων – το θέμα είναι η διάθεσηνα μάθεις τη γλώσσα. Κι όχι μόνο τηγλώσσα. Εγώ έχω πει στους μαθητές ότι δεθα κάνουμε απλά γνώση ελληνικών, τηγλώσσα, αλλά θα κάνουμε και ελληνικόπολιτισμό και ιστορία της Ελλάδας. Δη-λαδή δεν έρχεσαι στα μαθήματα διότι θέ-λεις να κάνεις διακοπές στα νησιά τηςΕλλάδας και θέλεις να μιλάς ελληνικά. Γιαμένα αυτό είναι ένα κίνητρο που εμέναπροσωπικά δε μ’ ευχαριστεί πάρα πολύ.Θέλω να υπάρχει μια βαθύτερη ανάγκη ναμάθεις ελληνικά – διότι θαυμάζεις τον ελ-ληνικό πολιτισμό, διότι θαυμάζεις τους Έλ-ληνες, τους αγαπάς και τους υποστηρίζειςδιεθνώς, σε οποιαδήποτε στιγμή χρειαστεί.

Αυτά είναι σημαντικά κίνητρα. Από το Σε-πτέμβρη θα ξεκινήσουμε πιο δυναμικά, θαοργανωθούμε πάρα πολύ καλά, θα ετοιμά-σουμε την αίθουσα, θα έχουμε κάποιες ήμε-ρες εγγραφών. Θα ορίσω μια βδομάδα,πέντε εργάσιμες μέρες από την 1η Σεπτεμ-βρίου, όπου θα μπορούν να έρχονται να

κάνουν την εγγραφή τους.

Μετά το τέλος των εγγρα-φών θα ξεκινήσουν τα μα-θήματα κανονικά. Τα μικράπαιδιά, η ομάδα του Δημο-τικού Σχολείου θα είναικαλά να έχουν τελειώσειτην πρώτη χρονιά του Δη-μοτικού Σχολείου (τσέχι-κου), να είναι εφτά, οχτώχρονών για να έχουν τηνωριμότητα να παρακολου-θήσουν τα μαθήματα. Διότιγια τα μικρά μωρά μπορείνα υπάρχει διάθεση απότους γονείς τους να μάθουν

τα ελληνικά, αλλά δεν έχουντη δυνατότητα τη νοητική. Πρέπει να ωρι-μάσουν νοητικά διότι τα παιδάκια πουείναι κάτω από οχτώ χρονών χρειάζονται

νηπιαγωγό, δηλαδή μάθηση σε στυλ παι-χνιδιού. Γι’ αυτό εμείς αυτό δε μπορούμενα το προσφέρουμε με τα δεδομένα πουέχουμε εδώ. Εάν μπορούσα να έχω ένα συ-νάδελφο, μια νη-πιαγωγό, εάνζητούσαμε από τοΥπουργείο Παι-δείας της Ελλάδαςνα μας έστελνε μιανηπιαγωγό, θα μπο-ρούσε αυτή η νη-πιαγωγός να κάνειμάθημα στα παιδιάαπό πέντε μέχριεφτά χρονών καιμετά να τα έπαιρναεγώ.

Κ: Σ’ αρέσει ηΠράγα;

Λ: Η Πράγα είναιπανέμορφη, πάρα πολύ ωραία. Αλλά ήρθατο φθινόπωρο, και ο χειμώνας είναι πάραπολύ βαρύς. Τώρα την άνοιξη θα περπα-

τήσω, θα τη γνωρίσω καλύτερα.

Κ: Τι γίνεται με τις άλλες ελληνικές κοι-νότητες; Τις έχεις επισκεφτεί ως συντο-νιστής της ελληνικής γλώσσας στηνΤσεχία;

Λ: Έχουμε μια τηλεφωνική επαφή γιατώρα. Πρέπει να πάω και να τους γνωρίσω.Τώρα την άνοιξη θα κάνω μια επίσκεψη νατους δω από κοντά, να δούμε τι χρειαζό-μαστε, τις ανάγκες τους. Άκουσα ότι έχεικαι καλούς δασκάλους όπως είναι η ΣοφίαΠρούσαλη στην Οστράβα, η οποία όπωςμου λέει η Έφη (Μανιάτη) η οποία έχει πα-ρακολουθήσει το μάθημά της, κάνει πάραπολύ καλά μαθήματα.

Κ: Πώς μπορεί η Ελληνική Κοινότητα τηςΠράγας να σε βοηθήσει;

Λ: Κάποια πράγματα είναι απαραίτηταγια να λειτουργούμε πιο οργανωμένα. Γιαπαράδειγμα ένα φωτοτυπικό μηχάνημαείναι απαραίτητο από τη στιγμή που δενέχουμε τόσα βιβλία να προσφέρουμε σεόλους. Είναι κι ένα χρήσιμο εργαλείο. Στασχολεία δε μπορούμε να δουλέψουμε

χωρίς φωτοτυπικό μηχάνημα.Ύστερα, ένας ωραίος πίνακας, ψηλάτοποθετημένος, γραφική ύλη – αυτάείναι απαραίτητα. Όλα τα εργαλείαπου χρειάζεται ένας δάσκαλος.

Κ: Και το μήνυμά σου για τους Έλ-ληνες;

Λ: Καλώ όλους τους Έλληνες να έρ-θουν στα μαθήματα και τα μικράπαιδιά περισσότερο, να δούνε μεσοβαρότητα το μάθημα των ελληνι-κών, και με αγάπη. Να ξέρουν ότιθα περνάμε όμορφα και θα τους ξα-ναθυμίσω τις χαρές και τις ομορ-φιές της Ελλάδας. Αυτό είναι και τοπιο σημαντικό και τους περιμέ-

νουμε το Σεπτέμβρη.

16

Κ: Σοφία,είσαι Ελ-ληνίδα τηςτρίτης γε-νιάς. Πεςμας κάτιγια τονεαυτόσου.

Σ: Γεννή-θηκα στηνΟστράβααπό γονείςΈλληνες.Μεγάλωσαμε τον παπ-

πού και τη γιαγιά μου οι οποίοι ήταν αν-τάρτες του ελληνικού εμφυλίου πολέμου,όπως και πολλοί άλλοι που αναγκάστηκαννα φύγουν από την Ελλάδα μετά την υπο-χώρηση του ΔΣΕ. Μετά την πτώση τηςχούντας επαναπατρίσθηκαν και μαζί τουςκαι εμείς. Τρία χρόνια έζησα στη Θεσσα-λονίκη με τη μαμά μου και τις αδερφέςμου, με τη γιαγιά Ηλέκτρα και τον παππούΧριστόφορο. Όταν ο πατέρας μας, ο Επα-ναστάτης Προύσαλης, αποφάσισε να επι-στρέψουμε στην Οστράβα ήμουνδεκατριών χρονών. Ο αποχωρισμός ήτανδύσκολος. Στην Τσεχία τελείωσα το Λύκειο ΚαλλώνΤεχνών και μετά συνέχισα τις σπουδέςμου στο Πανεπιστήμιο Καλλών Τεχνώντης Οστράβας, ζωγραφική υπό την επί-βλεψη του διάσημου ζωγράφου της Τσε-χίας, Ντάνιελ Μπάλαμπαν. Μερικά από ταθέματα που ζωγράφιζα τότε ήταν και ηιστορία του παππού μου. Δυστυχώς ποτέδε γνώρισα τον άλλο παππού μου, τονπατέρα του πατέρα μου, τον παππού Προ-ύσαλη, ο οποίος σκοτώθηκε στα βουνάτης Ελλάδας ως μαχητής του ΔΣΕ.Οι επαφές μου με την Ελλάδα δεν σταμά-τησαν ποτέ. Εκεί ζει η αδερφή μου Έλλημε την οικογένειά της, όπως και άλλοιαγαπημένοι μας συγγενείς και φίλοι. Οπαππούς και η γιαγιά μου δυστυχώς έχουνπεθάνει. Τους θάψαμε στο χωριό Ακροπο-ταμιά, Κιλκίς (το χωριό της γιαγιάς μου).Αυτό το λέω διότι με συνδέουν πολλά μεαυτό το χωριό. Σ’ αυτό το χωριό είδα τονπρώτο ελληνικό γάμο και το πρώτο πανη-γύρι όταν ήμουν μικρή. Σ’ αυτό το χωριόπαντρεύτηκα τον άνδρα μου τον Ντάνιελ.Εκεί βαφτίσαμε και την Ιορδανία, τηνπρώτη μας κόρη. Τώρα ζούμε στο ΠαλάτιΠορούμπα το οποίο έσωσε και ανάκτησεαπό την αρχή ο πατέρας μου. Εδώ κά-νουμε και τα ελληνικά μαθήματα, δηλαδήεδώ διδάσκω ελληνικά σε μία αίθουσα ει-δικά διακοσμημένη γι’ αυτό το σκοπό.Φτιάξαμε κι ένα ορθόδοξο εκκλησάκι. Όληοι οικογένεια εδώ εργαζόμαστε, κάνουμετις πρόβες με την ορχήστρα. Τώρα ετοι-μαζόμαστε να ανοίξουμε ένα μικρό ταβερ-νάκι μαζί με τους φίλους μας, στο οποίοθα προσφέρουμε ελληνική κουζίνα και θα

διοργανώνουμε ελληνικές βραδιές με ζων-τανή παραδοσιακή ελληνική μουσική.

Κ: Έκανες μια υπέροχη μακέτα καιπλάτη του βιβλίου «Ο Ελληνισμός τηςΤσεχίας» της Τασούλας Ζησάκη-Healey. Τι ήταν αυτό που σου έδωσετην έμπνευση και την απόφαση να δε-χτείς την πρόταση που σου έκανε νακάνεις εσύ την μακέτα;

Σ: Χάρηκα πολύ που μου δόθηκε η ευκαι-ρία να κάνω εγώ την μακέτα του βιβλίουαυτού διότι σέβομαι τη δουλεία που κάνειη συγγραφέας και Πρόεδρος της Ελληνι-κής Κοινότητας Πράγας για τους Έλληνεςστην Τσεχία. Και μ’ αυτό το βιβλίο κατέ-γραψε και την ιστορία τους και θα μείνεισαν ένα αρχείο για τη ζωή τους εδώ. Εγώδε θέλω να ξεχαστεί αλλά και ούτε να δια-στρεβλωθεί με την πάροδο του χρόνουκαι τις πολιτικές σκοπιμότητες μερικών,αυτό το κομμάτι των πρώην πολιτικώνπροσφύγων από την Ελλάδα στην Τσε-χοσλοβακία. Και το θέμα αυτό με αφοράόπως πρέπει να αφορά όλους τους Έλλη-νες που ζήσανε και δημιουργήσανε εδώ.Είμαστε κομμάτι αυτής της ιστορίας…Τι με έπνευσε; Και πάλι ο παππούς μου.Στην μακέτα βλέπουμε έναν άνδρα οοποίος παρόλο που αναγκάστηκε να φύγειαπό το χωριό του, από την πατρίδα του,κουβαλάει τη θύμηση του στο παλτό του.Και ίσως μια μέρα επιστρέψει στην πα-τρίδα του, στο χωριό του σαν έναπνεύμα… Αυτό είναι το νόημα της μακέταςκαι της πλάτης.

Κ: Σοφία, έχουμε ακούσει για τα υπέ-ροχα και πολύ ενδιαφέροντα ελλη-νικά μαθήματα που κάνεις στοσχολείο σας στην Οστράβα. Έχουμεακούσει με πόση αφοσίωση δουλεύειςγια τον Ελληνισμό στην Οστράβα…

Σ: Ευχαριστώ για τα καλά σου λόγια.Προσπαθώ να κάνω ότι μπορώ για ναείναι τα μαθήματα ευχάριστα και ενδιαφέ-ροντα. Διαβάζουμε, συζητάμε, κάνουμεδιαλόγους με διάφορα θέματα, ακούμε ελ-ληνική μουσική, μεταφράζουμε ποίηση,στοίχους. Είναι ο πέμπτος χρόνος που δι-δάσκω ελληνικά σε μικρούς και μεγάλους,Έλληνες και Τσέχους που θέλουν να μά-θουν τη γλώσσα μας. Δουλεύω για τηνΟμοσπονδία Ελληνικών Κοινοτήτων. Κά-ποτε είναι δύσκολη η δουλειά αυτή, καιπολλές φορές όμορφη και ευχάριστη. Όσοαφορά τη γνώση μου για τα ελληνικά μεβοηθάει πολύ το γεγονός ότι δε σταμά-τησα ποτέ να διαβάζω ελληνικά βιβλία καινα βλέπω ελληνικές ταινίες. Πιστεύω ότιόλοι οι δάσκαλοι στην Τσεχία δουλεύουμε με παρόμοιο τρόπο και αφοσίωση.

Κ: Εκτός από τη διδασκαλία έχεις καιπολλά αλλά ενδιαφέροντα - τραγούδι,ζωγραφική. Είσαι ένας άνθρωπος με

πολλά ταλέντα. Πες μας κάτι για τομουσικό σχήμα «Νίσος».

Σ: Από τον Ιούνιο 2007 άρχισα να τρα-γουδάω με την ορχήστρα αυτή. Εκείνη τηχρονιά συνάντησα τον Νίκο Κουλούρι, οοποίος είναι ένας πολύ αξιόλογος άνθρω-πος. Αυτός μου πρότεινε να γράφω ταλόγια στα τραγούδια του και να τραγου-δάς στην ορχήστρα του. Όταν άκουσα τημουσική του, κατάλαβα ότι με αγγίζει, αγ-γίζει την ψυχή μου. Είναι πολύ εύκολο γιαμένα να γράφω τους στοίχους των τρα-γουδιών μας, διότι βγαίνουν από την καρ-διά μου, είναι τραγούδια γεμάτα αγάπη,νοσταλγία, όνειρα, αποχωρισμούς… Γιαμένα είναι τιμή να τραγουδάω με τόσο κα-λούς μουσικούς όπως είναι ο Νίκος με τοκλαρίνο του, ο θείος μου ο Βαγγέλης μετο μπουζούκι και το σάζι του, ο ΤόμαςΡόσσιπου παίζει κρουστά και καβάλι, οΜιλάν Μπατόρ παίζει ούτι, λαούτο, κι-θάρα, ο Πρέμεν που παίζει κοντραμπάσο.Έχω ακόμα πολλά να μάθω για την τε-χνική του τραγουδιού, αλλά ξέρω ότι τοτραγούδι έγινε ένα από τα πιο σημαντικό-τερα πράγματα στη ζωή μου Είχαμε τηχαρά να συνεργαστούμε με φανταστικούςμουσικούς στην πρώτη μας συναυλία στηνΟστράβα – με το Ζαχαρία Σπυριδάκη απότην Κρήτη και τον Άριελ Κάσσης από τοΙσραήλ. Μετά από μερικές συναυλίες εδώστην Τσεχία, μας κάλεσαν στην Κωνσταν-τινούπολη όπου δώσαμε τρεις συναυλίες.Θα μπορούσα να μιλάω με τις ώρες για τοτι ζήσαμε εκεί – ήταν μια μεγάλη καιόμορφη εμπειρία για μας. Τώρα τον Μάιοθα έρθουμε στην Πράγα να παίξουμε καινα τραγουδήσουμε για την Ελληνική Κοι-νότητα της Πράγας, για τους φίλους Έλ-ληνες και Τσέχους, που αγαπάνε τηνπαραδοσιακή μουσική. Θα παίξουμε τρα-γούδια δικά μας, αλλά και πολλά μικρα-σιάτικα μαζί με τον υπέροχο μουσικόDerya Turkan από την Τουρκία που παίζειλύρα Κωνσταντινοπολίτικη.

Κ: Και η ζωγραφική σου;

Σ: Δεν παύω να ζωγραφίζω. Εχθές ζωγρα-φίσαμε με την αδερφή μου Μαρία (ηοποία είναι απόφοιτος τις ίδιας σχολής,του Πανεπιστήμιου Καλλών Τεχνών τηςΟστράβας) μια τοιχογραφία στο ταβερνάκιμας. Ζωγραφίσαμε τον Ερωτόκριτο με τηνΑρετούσα. Μ’ αρέσει η συνεργασία μας,έχουμε παρόμοιες απόψεις και πολλές εμ-πειρίες με την τοιχογραφία. Κάναμε διά-φορα έργα σε μαγαζιά εδώ και στηνΕλλάδα. Η Μαρία είναι και καλή εικονο-γράφος και μας βοηθάει και με τις αφίσεςτης ορχήστρας. Συνήθως κάνουμε εκθέ-σεις μαζί σε διάφορες γκαλερί. Τα θέματαμας έχουν σχέση με την Ελλάδα, την πα-ράδοση, με τους ανθρώπους που αγα-

πάμε.

Οι νέοι μας…Η Σοφία Προύσαλη, ζωγράφος, καλλιτέχνης, δασκάλα

ελληνικών από την ΕΚ της Οστράβας στο Καλημέρα

17

Στην Αντίσταση και στον ΔΣΕ

Γεννήθηκα το 1929 στην Καρδίτσα, Θεσ-σαλίας. Πήγα ως την όγδοη τάξη στο Γυ-μνάσιο ως το 1946, αλλά λόγω των τότεσυνθηκών αναγκάστηκα να καταφύγωστο βουνό διότι με το μεταβαρκιζιανό κα-θεστώς και τις παρακρατικές συμμορίεςτύπου Σούρλα, ήθελαν να με εξοντώσουνόπως και πολλούς άλλους αγωνιστές τηςΕθνικής Αντίστασης.Στην ΕΠΟΝ οργανώθηκα το 1943, τότεπου είχαμε τη χαρά και την ευτυχία να ζή-σουμε δέκα μήνες ελεύθεροι στην πόλημας στην Καρδίτσα. Ως γνωστόν, η Καρδί-τσα ελευθερώθηκε στις 12 του Μάρτη1943 και έμεινε ελεύθερη μέχρι το Νοέμ-βρη του 1943 όταν ήρθαν οι Γερμανοί καιτην ανακατέλαβαν. Το 1944 οι Γερμανοίίδρυσαν τα Τάγματα Ασφαλείας σ’ όλητην Ελλάδα με τη βοήθεια του ΓιάννηΡάλλη που τότε ήταν Κουΐσλιγκ Πρωθυ-πουργός. Τότε και στη Θεσσαλία έγιναν οιομάδες ΕΑΣΑΔ (Εθνικός Αγροτικός Σύν-δεσμος Αντικομμουνιστικής Δράσης).Βρήκαν, λοιπόν, ορισμένους αφελείςαγρότες που τους έλεγαν ότι ο κομμουνι-σμός θα κάνει κοινές τις γυναίκες, είτε θασας πάρει τα μικρά χωραφάκια, κτλ, καιτους παραπλάνησαν σ’ ένα-δύο χωριά τηςπεριοχής και ίδρυσαν μερικές ομάδες.Αυτές οι ομάδες, όμως, ήταν πολύ κατα-στροφικές για τον τόπο διότι πρόδινανστους Γερμανούς, έκαναν συλλήψεις, σκό-τωναν, κτλ. Κάτω από αυτές τις συνθήκες

αναγκάστηκα να βγω στο βουνότο 1944, δηλαδή, το καλοκαίριτου 1944. Πέντε χιλιάδες Καρδι-τσιώτες αναγκάστηκαν να πανστα βουνά για να ξεφύγουν απότις συλλήψεις και τις δολοφονίες.Όντας οργανωμένος στην ΕΠΟΝ,παίρναμε αποστολές, ξαναμπαί-ναμε στην πόλη τα βράδια, μιλού-σαμε με τον τηλεβόα. Για όλο τοδιάστημα του καλοκαιριού ήμα-σταν μια ομάδα ΕΠΟΝιτών πουείχε ονομαστεί «Ομάδα Πληρο-φοριών». Μέναμε μερικά χιλιόμε-τρα έξω από την πόλη τηςΚαρδίτσας, δίπλα σε μια διμοιρίατου Εφεδρικού ΕΛΑΣ της Καρδί-τσας και βοηθούσαμε αυτή τη δι-μοιρία. Όλο το καλοκαίρι του

1944 την έβγαλα ως εφεδροελασίτης στονΕφεδρικό ΕΛΑΣ.Επακολούθησαν τα Δεκεμβριανά όπωςέχουμε υπόψη, η Συμφωνία της Βάρκιζαςκαι τώρα αρχίζει μια νέα περίοδος, η πε-ρίοδος της λευκής τρομοκρατίας.Επανήλθα στο γυμνάσιο, έβγαλα την έκτητάξη, πήγα στην έβδομη και το 1946, Σε-πτέμβρη, έπρεπε να πάω στην όγδοητάξη. Εντωμεταξύ, μερικοί ΕΑΣΑΔίτες,πρώην συνεργάτες των Γερμανών, ήθελαννα με βάλουν χέρι και με κάποια απειλη-τικά γράμματα στο σπίτι, αναγκάστηκανα φύγω. Ως τότε είχα και υπεύθυνη δου-λειά στην ΕΠΟΝ. Παρέδωσα τη δουλειάκαι βγήκα στο βουνό, στις 8 Σεπτέμβρητου 1946, στις πρώτες ομάδες ανταρτώνεκεί στ’ Άγραφα, Θεσσαλίας και μετά συ-νέχισα στο Δημοκρατικό Στρατό Ελλάδας(ΔΣΕ) μέχρι το 1950. Γι αυτό έχω γράψειλεπτομερειακά στο βιβλίο μου «Αντάρτεςστ’ Άγραφα» και θα μπορούσαμε επί ώρεςνα αφηγηθούμε τη ζωή στο ΔΣΕ κι ελπίζωνα μου δοθεί η ευκαιρία να γράψω άλλοβιβλίο που θα έχει περισσότερες λεπτομέ-ρειες. Στο βιβλίο «Αντάρτες στ’ Άγραφα» περι-γράφω τις πρώτες δραστηριότητες τουΔΣΕ στην περιοχή μας και τις τελευταίεςμετά την αποχώρηση του ΔΣΕ από τηνΕλλάδα, δηλαδή πώς μείναμε στην Ελ-λάδα με εντολή της ηγεσίας του αγώνακαι πώς κατορθώσαμε από τους εκατό αν-τάρτες που είχαμε μείνει να βγούμε οχτώμόνο στην Αλβανία – άλλοι σκοτώθηκαν,

κι άλλοι πιάστηκαν.

Αποσπάσματα από το βιβλίο. Τα απο-σπάσματα είναι από το βιβλίο «Ιστορίατου ελληνικού εμφυλίου πολέμου 1946-1949» του Γιώργου Μαργαρίτη, καθη-γητή του Αριστοτέλειου ΠανεπιστημίουΘεσσαλονίκης

Νιάλα12 Απριλίου 1947«Η Νιάλα είναι μια όμορφη βουνοκορφήτων Αγράφων, άγριο βουνό, γεμάτο μεγα-λείο (…)Για την ώρα η φάλαγγα προχωρεί κανο-νικά. Δεν έχουμε ούτε ένα βραδυπο-ρούντα. Όλοι βιάζονται να φθάσουν στηΝιάλα, να την περάσουν για να ξεφύγουντον κλοιό. Ούτε οι πολίτες βραδυπορούν.Ανακατεύτηκαν τώρα σχεδόν μαζί μας καιμας ακολουθούν σα να ‘τανε χρόνια στρα-τιώτες. Θέλουν κι αυτοί να γλιτώσουν απ’τα νύχια του εχθρού. (…)Η φάλαγγα προχωρεί αλλά όλο και κλο-νίζονται πιο πολλοί. Το βήμα γίνεταιαργό. Τα πόδια ασήκωτα από την κού-ραση. Η φάλαγγα κόβεται…Προχωράμε. Κάποιος σκόνταψε και παρα-λίγο να κατρακυλήσει στον γκρεμό. Βλα-στημάει. Πάλι κόβεται η φάλαγγα.Πατάμε χιόνι πια για τα καλά. Και τα γου-ρουνοτσάρουχα γλιστράνε. Μα αλίμονοαν λίγο παραπατήσεις, θα φτάσεις στονπάτο χίλια κομμάτια. Προσέχουμε. Με-τράμε τα βήματά μας. Περισσότερο κινδυ-νεύουν οι οπλοπολυβολητές μας. Μια τρομερή χιονοθύελλα σηκώνεταιάξαφνα από παντού. Ένα άσπρο σύννεφοτα κάλυψε όλα. Τίποτα δεν φαίνεται.Μουγκρίζει μανιασμένα ο αέρας και πα-ρασέρνει ότι βρει στο δρόμο του.(…)Προχωρούμε. Ένας έπεσε ξερός. Ο δι-πλανός κάνει μια υπεράνθρωπη προσπά-θεια να τον σηκώσει και μένει κι εκείνοςκόκαλο.Το παιδάκι του Μπαρμπαράγια, που είχαπάρει στην αρχή της πορείας, σπαρταράειστην αγκαλιά της μάνας απ’ το κρύο. Τοχουχουλίζει για να το ζεστάνει. Τρέχω καιτ’ αρπάζω. Το τρίβω για να το συνεφέρω.Στα χαμένα. Ανοιγόκλεισε δυο τρειςφορές το στοματάκι του, τέντωσε ταπόδια και τα χεράκια του και ξεράθηκεστην αγκαλιά μου.

Συνέντευξη με τον ιστορικό και συγγραφέα του «Αντάρτες στ’ Άγραφα»

Τάκη Ψημμένο

18

-Παιδάκι μου!, φωνάζει η μάνα και ρίχνε-ται με λυγμούς πάνω του. Τη συγκράτησανα μην πέσει. Πίσω της βάδιζε αμίλητη ηκόρη της. Την έπιασε απ’ το χέρι και συνέ-χισαν έτσι πιασμένες τον δρόμο τους. (…)Προχωράμε σαν μεθυσμένοι χωρίς νασταματάμε ούτε στιγμή. Κι’ άλλος έπεσε.Παγώνει η ύπαρξή σου. Ξύλιασαν καιπόδια και χέρια.(…) Η πιο δύσκολη στιγμή. Μπροστά μαςο αυχένας. Το κρύο αβάσταχτο. Παγώνειτο σάλιο. Παγώνει η ανάσα. Τα πάντα. Κιάλλοι πέφτουν ξυλιασμένοι την τελευταίαστιγμή (…) Ο Λάμπρος ο Οικονόμου οπολυβολητής πάγωσε και μας έφραξε τοδρόμο. Πάλι σταματάει η φάλαγγα. Τρα-βάμε να του πάρουμε το οπλοπολυβόλομα δεν ξεκολλάει από τον ώμο του. Πά-γωσε, κι έγινε σάρκα και σίδερο έναπράγμα.

Η καταστροφή των μηχανισμώντου ΔΣΕΟι δυνάμεις του αντιπάλου και ιδιαίτεραοι μοναρχοφασιστικές συμμορίες, πουδρουν ασύδοτες, σπέρνουν παντού τηνκαταστροφή και τον θάνατο, κατατρομο-κρατούν τον πληθυσμό. Καθημερινό φαι-νόμενο οι σκοτωμοί αγωνιστών, πουπροσπαθούν με τις οικογένειές τους ν’αποφύγουν την σύλληψη. (…) Η έκθεσησε δημόσια θέα κεφαλών ανταρτών ή αρι-στερών πολιτών, στα χωριά της Καρδί-τσας και των Τρικάλων, ήταν μια από τιςσυνηθισμένες προσφιλείς απασχολήσειςτων ανθρώπων που με κομπορρημοσύνηισχυρίζονταν ότι «αποκατέστησαν τοννόμον και την τάξιν». Σ’ αυτό το διάστημαπου αναφερόμαστε, το Αρχηγείο Αγρά-φων (…) είχε και σημαντικές απώλειεςανάμεσα στους τραυματίες του. Πολλοίαπ’ τους βαριά τραυματίες που είχαν το-ποθετηθεί οι κρύπτες αιχμαλωτίστηκαν.Αυτό συνέβηκε στις περισσότερες περι-πτώσεις, όταν πια είχαν εξαντληθεί τααποθέματα των τροφίμων και άρχισαν,όσοι μπορούσαν κάπως να περπατήσουν,να απομακρύνονται για αναζήτηση τρο-φής. (…) Υπήρξαν όμως και δραματικέςπεριπτώσεις όπου αρκετοί αντιστάθηκανμέχρι την τελευταία τους σφαίρα και μετάαυτοκτόνησαν, για να μην πέσουν σταχέρια των αντίπαλων πολιορκητών.

Λούφα«Λούφα»! Να η λέξη που από δω και πέραθα τη συναντούμε συχνά. (…) Είναι ηλέξη που ημέτεροι και αντίπαλοι τη χρη-σιμοποιούσαμε συχνά εκείνες τις μέρεςτου καλοκαιριού του 1949, ίσως περισσό-τερο απ’ οποιαδήποτε άλλη περίοδο τουαντάρτικου.(…)Το 1946, στο ξεκίνημα του αντάρτικου,λέγοντας «λούφα» εννοούσαμε κάλυψη

αυστηρή, πάρσιμο μέτρων (εξαφάνισηιχνών, ακινησία κλπ.) ώστε να μην αντιλη-φθεί εχρικό μάτι – ακόμα και οποιοδήποτεμάτι χωρικού – το αντάρτικο τμήμα ή ίχνητου. Η κάλυψη αυτή κρατούσε, συνήθως,λίγες ώρες ή, το πολύ, μια μέρα, καιύστερα το αντάρτικο τμήμα έφευγε γιατην αποστολή τους: χτύπημα κάποιουστόχου του αντιπάλου. Στην περίπτωσηαυτή, λέγοντας «λούφα» εννοούσαμε κά-λυψη με θετικό γνώρισμα. Αργότερα,όταν ο ΔΣΕ αναπτύχθηκε και υπήρχαν με-γάλες μονάδες, η λέξη αυτή εξαλείφθηκεαπό το αντάρτικο λεξιλόγιο. Όταν γινό-ταν λόγος για στήσιμο ενέδρας ή για συγ-κέντρωση σε κάποιο σημείο όπου θαγινόταν εξόρμηση για κατάληψη στόχουτου αντιπάλου, τότε μιλούσαμε για «χώροκάλυψης» του τμήματος ή των τμημάτωντου ΔΣΕ που είχαν πάρει σχετική απο-στολή για επιθετική ενέργεια. Τώρα, όμως,το καλοκαίρι του 1949, ή λέξη «λούφα»προφέρεται πολύ συχνά απ’ όλους μας κιέχει την έννοια της αυστηρής κάλυψης,εκφράζει την προσπάθεια που γινότανώστε ο αντίπαλος να μην μπορεί να βρειίχνη καλυμμένου αντάρτικου τμήματος.Και καθώς η πείνα και η εξάντληση έχουνπια καταβάλει και τους πιο ισχυρούς ορ-γανισμούς, και το όλο ζήτημα της επιβίω-σης έχει κυριαρχήσει σχεδόν παντού,εμποδίζοντας κάθε άλλη σκέψη και ενέρ-γεια, για να βρεθεί άμεση διέξοδος, πα-ρουσιάζεται σε τμήματα η τάση τηςσυνεχούς «λούφας», δηλαδή το προσω-ρινό, αναγκαστικό μέτρο κάλυψης γίνεταιαυτοσκοπός, οπότε επιδρά αρνητικά σ’όσα τμήματα την εφάρμοζαν έτσι.Πέρασε η πρώτη μέρα από τη διάλυση της138 ταξιαρχίας και ήρθε το πολυπόθητοσούρουπο. Πέρασε μια μέρα που εκεί, στη«λούφα» μας φάνηκε ατελείωτη. Και τώραπου ήρθε η στιγμή να κινηθούμε, διαπι-στώνουμε ότι τα πόδια αρνούνται να υπα-κούσουν. Κινούμαστε με δυσκολία, ηαφόρητη πείνα και το μούδιασμα από τηνολοήμερη ακινησία επιδρούν σε μεγάλοβαθμό στην πορεία μας. Πρέπει, όμως,παρ’ όλες τις δυσκολίες στην κίνησή μας,να πάρουμε το γρηγορότερο επαφή με την15 μονάδα και ύστερα απ’ αυτό να γίνουνπροσπάθειες για την εξασφάλιση τροφί-μων και σε συνέχεια για τη συγκέντρωσητων ξεκομμένων και ανασυγκρότηση.Είναι, όμως, άγνωστο πότε θα γίνει η συ-νάντηση αυτή. Η μικρή μας φάλαγγαπροχωρεί, σχεδόν ψηλαφιστά, μέσα στοοροπέδιο της Νευρούπολης κι αυτό μαςδίνει κουράγιο γιατί, προς το παρόν, δενμπαίνουμε σε ανηφορικό δρόμο, στοίσιωμα, έστω και με το ζόρι, τα πόδιακάπως κινούνται. Κάθε μισή, σχεδόν, ώρα,αναγκαζόμαστε να κάνουμε στάση για ξε-κούραση. Έτσι, αυτή η πορεία, που σ’

άλλη περίπτωση μπορούσε να γίνει μέσασε δυο τρεις ώρες, τώρα χρειάστηκε ναγίνει στη διάρκεια ολόκληρης νύχτας. Τοπρωί φτάσαμε κοντά στο χωριό Τιτάι,βγήκαμε παρατηρητήριο και όλοι οι άλλοιπεράσαμε σε αυστηρή «λούφα», σε μιακαλυμμένη με πυκνά δένδρα ρεματιά.Ξανά αυστηρή ακινησία, ενώ η πείναέκανε θραύση. Το απόγευμα, κάποιος«ανακάλυψε» μια μοναχική κερασιά πιοκάτω. Τα λιγοστά πράσινα άγουρα κερά-σια ήταν η μόνη τροφή τη μέρα αυτή. Ορ-γανώνεται αποστολή από δύο ομάδες,στην οποία παίρνουν μέρος συναγωνιστέςπου για την ώρα βρίσκονται σε καλύτερηκατάσταση, και, μόλις νυχτώνει, ξεκινάειγια τον κάμπο, για εξασφάλιση τροφίμων.Οι υπόλοιποι παραμένουμε στο ίδιομέρος, ώσπου να γυρίσει η αποστολή, ελ-πίζοντας ότι κάτι θα φέρει για να προλά-βει την άσχημη κατάσταση. Ότανξημέρωσε πια, κατάπληκτοι, βλέπουμετους συναγωνιστές μας των δύο ομάδων,σ’ αυτούς που στηρίξαμε τόσες ελπίδα, ναεπιστρέφουν, σέρνοντας με δυσκολία ταπόδια τους και, φυσικά, με τα σακίδιάτους εντελώς άδεια. Απ’ την εξάντληση,δεν μπόρεσαν να συνεχίσουν την πορείατους, ούτε μέχρι τα ριζά, και, προαισθανό-μενοι χειροτέρευση της κατάστασή τους,αποφάσισαν να επιστρέψουν άπραγοι. Πέ-ρασε ακόμα μία μέρα με τρομερή πείνακαι ακινησία. Από το Τιτάι, τη νύχτα με-τακινούμαστε σ’ ένα εξοχικό οικισμόκοντά στο χωριό Καταφύγι. Τα ξημερώ-ματα, με δυσκολία «ανακαλύπτουμε» με-ρικές σκαμνιές και αγριομηλιές. Ταμισοφουσκωμένα μούρα και τα άγουρα ξι-νόμηλα, ενώ στην αρχή μας δημιουργούντην ψευδαίσθηση πώς ξεγελάσαμε τηνπείνα, λίγο αργότερα μας προξενούν πολ-λές στομαχικές και άλλες διαταραχές.

Και συνεχίζουμε με τη συνέντευξη:Όταν μπήκαμε στην Αλβανία, οι οχτώσύντροφοι, μείναμε μερικές μέρες στηνΑλβανία και με αεροπλάνο της Σοβιετο-ουγγρικής αεροπορικής εταιρίας μας μετέ-φεραν στην Βουδαπέστη, στην Ουγγαρία.

Στην Ουγγαρία Μετά από ένα μικρό χρονικό διάστημα σ’ένα χωριό διερχομένων, μάθαμε ότι απο-φασίστηκε να γίνει το χωριό Μπελογιάν-νης. Τότε δεν υπήρχε ζήτημα ονομασίας.Το ελληνικό χωριό, το λέγαμε. Πήγαμεστα μέσα του Ιούλη και μέχρι τα μέσα τουΟκτώβρη, σχεδόν το είχαμε χτίσει τοχωριό. Και μάλιστα έπρεπε να χτιστείμέχρι το Σεπτέμβρη διότι τα παιδιάέπρεπε να παν σχολείο. Τότε οι πολιτικοίπρόσφυγες από την Ελλάδα ήταν σε διά-φορα μέρη της Ουγγαρίας.

19

Έπρεπε να τους στεγάσουν, να δουλέ-ψουν. Εμείς δουλέψαμε σα μόνιμοι εργά-τες και κάπου- κάπου γίνονταν και καμιάεξόρμηση με νέους από τη Βουδαπέστη.Τελικά έγινε το χωριό, μετακόμισαν οισυμπατριώτες μας και εγκαταστάθηκανστο χωριό. Εκεί είχε δυο ειδών σπίτια.Αυτό το λέω διότι τελευταία έγινε μια επί-σκεψη στο χωριό από τον Υφυπουργό κ.Κασίμη, και κάποιοι «νεοφώτιστες», έναςδημοσιογράφος μίλησε για «παράγκες».Δεν ήταν παράγκες. Και μάλιστα για κεί-νον τον καιρό ήταν τα καλύτερα σπίτιαπου χτίζονταν στα χωριά. Μπορεί σήμερανα χτίζονται καλύτερα, αλλά για κείνητην εποχή, και μάλιστα μετά από τον Β’Παγκόσμιο Πόλεμο, που έγιναν πολλέςκαταστροφές, έγινε χωριό με 450 σπίτια.Αφού τελειώσαμε τα σπίτια στο χωριό,ήρθε εντολή για μας που είχαμε κάποιεςγραμματικές βάσεις, τελειόφοιτοι γυμνα-σίου, να γίνουμε δάσκαλοι. Γίναμε και δά-σκαλοι χωρίς να το θέλουμε. Εμείςεπιδιώκαμε να πάμε να μάθουμε τέχνηστη βιομηχανία. Το 1950, 21 ετών, πήγα για δυο εβδομάδεςσε φροντιστήριο που μας έκανε η μακαρί-τισσα Έλλη Αλεξίου. Εκεί πήραμε ορισμέ-νες αποδείξεις το πώς θα ξεκινήσουμε. Μεστείλανε σ’ ένα παιδικό σταθμό όπου δού-λεψα ένα χρόνο 1950-51. Το Νοέμβρη το1951 παντρεύτηκα. Τη γυναίκα μου τηγνώρισα στο εξάμηνο φροντιστήριο στηΒουδαπέστη. Η ίδια ήταν σε έναν άλλοπαιδικό σταθμό, νηπιαγωγός. Μετά πήγακι εγώ εκεί. Τελικά το δίπλωμα του δα-σκάλου το πήρα το Φλεβάρη του 1953.Την ίδια χρονιά γεννήθηκε και το πρώτομας παιδί, αγόρι. Το 1955-56 μεταφερθή-καμε στον παιδικό σταθμό Μπαλάτον,όπου συνέχισα ως δάσκαλος. Το 1956 τοΚόμμα με έστειλε σε μια χρονιάτικη κομ-ματική σχολή στη Βουδαπέστη. Κι έτσιέζησα όλα τα γεγονότα. Φυσικά σήμεραμιλάν για «επανάσταση», αλλά πρόκειταικαθαρά για «αντεπανάσταση». Οι Έλλη-νες κράτησαν στην αρχή μια αγωνιώδηπαθητική στάση, είχαν φοβηθεί και πραγ-ματικά ένα δικό μας παιδί το σκότωσαναυτοί οι αντεπαναστάτες στην πόλη τουΣτάλινβαρος, τώρα Δουνάιβαρος, με τηδικαιολογία ότι οι Έλληνες χτύπησαν πι-σώπλατα τους Ουγγαρέζους. Ευτυχώςπου παρουσιάστηκε ένα τανκς σοβιετικόδιότι είχαν σκοπό να σκοτώσουν πολλούςΈλληνες.

ΣπουδέςΤο 1957 εγγράφηκα στο πανεπιστήμιοΕουντβες της Βουδαπέστης, στη Φιλοσο-φική Σχολή. Τότε υπήρχε ένας καλόςνόμος που έλεγε όποιος εργαζόμενοςθέλει να σπουδάσει δικαιούται έξι μέρεςπριν από τις εξετάσεις άδεια για να μπο-

ρέσει να προετοιμαστεί και κάθε φοράπου γινότανε τα σεμινάρια να πηγαίνει μεάδεια πληρωμένη μαζί με όλα τα έξοδα κιαυτά πληρωμένα. Εγώ πήγαινα από τοΜπάλατον με όλα τα έξοδα πληρωμένακαι η άδεια μου ήταν πληρωμένη. Το 1961πήρα το δίπλωμα καθηγητή ελληνικήςγλώσσας και ιστορίας. Το 1961 πήγα στηνελληνική εφημερίδα των πολιτικών προ-σφύγων της Ουγγαρίας «Λαϊκό Αγώνα» ηοποία έβγαινε δυο φορές την εβδομάδα.Αφού δούλεψα εκεί μέχρι το 1963, τοΚόμμα (ΚΚΕ) με έστειλε σ’ άλλη δουλειά,στο μηχανισμό του Κόμματος, όταν ένακομμάτι της δουλειάς είχε μεταφερθεί στηΒουδαπέστη από το Βουκουρέστι. Συνάμαζούσα και τη ζωή του αδελφού κόμματος,κάτι που δεν υπήρχε στην Τσεχοσλοβακία.Εκεί ασχολούμουνα με την αλληλογραφίατων οργανώσεων των πολιτικών προσφύ-γων. Παράλληλα δούλευα και ως δάσκα-λος ελληνικής γλώσσας σε ορισμένατμήματα ελλήνων.Η 12η Ολομέλεια με βρήκε στη Βουδαπέ-στη. Είχαν έρθει όλοι από όλες τις οργα-νώσεις των πολιτικών προσφύγων. Αυτόσκέπτομαι να το γράψω αναλυτικά διότιγίνονται πολλές παρερμηνείες, π.χ. τοπώς δούλεψαν οι φραξιονιστές, κτλ. Εγώθέλω να γράψω την αθέατη πλευρά.Τελικά το 1986 επαναπατρίσθηκα μαζί μετη γυναίκα μου. Η κόρη μου είχε επανα-πατρισθεί νωρίτερα, το 1979. Πολύ δύ-σκολα πήραμε την άδεια επαναπατρισμού.Χώρια που ήθελαν να μου αφαιρέσουν τοδιαβατήριο. Και αυτό το μάθαμε από κά-ποιον καλό κύριο από την Ελληνική Πρε-σβεία ο οποίος μας προειδοποίησε να μηνπάω στην Πρεσβεία με το διαβατήριο μουδιότι ήθελαν να μου το ακυρώσουν. ΣτηνΟυγγαρία δεν ήταν δύσκολο να πάρεις τοδιαβατήριο και την ιθαγένεια σου διότιυπήρχε διμερής συμφωνία μεταξύ Ουγγα-ρίας και Ελλάδας ακόμα από το 1983. Είχεέρθει και έγκριση ιθαγένειας για 900 ονό-ματα. Τη δική μου ιθαγένεια την είχαναφαιρέσει το 1953.

Επαναπατρισμός – «Έπεσαν γιατη ζωή», μαρτυρολόγιο…Από τη στιγμή που ήρθαμε στην Ελλάδατο Κόμμα μου είπε να πάω να βοηθήσωστη συγγραφή του μαρτυρολογίου πουέχει τίτλο «Έπεσαν για τη ζωή». Αυτόέγινε με τη βοήθεια των οργανώσεων τωναντιστασιακών, με τη βοήθεια εκατοντά-δων συναγωνιστών μας που έστειλανστοιχεία για συγγενείς τους ή γνωστάτους πρόσωπα που σκοτώθηκαν πολε-μώντας τον εχθρό ή μπροστά στο εχθρικόαπόσπασμα, ή πέθαναν στη φυλακή, είτεστη μάχη. Τώρα έμεινε το λιγότερο μέροςγια να το τελειώσουμε, και πρέπει να τοτελειώσουμε διότι είναι μια δικαίωση για

τους αγωνιστές. Με τα στοιχεία πουέχουμε ο κόσμος θα γνωρίσει ποιοι ήτανοι αγωνιστές που έπεσαν για τη ζωή. Γιαμας είναι ιερό πράγμα και χρέος να το τε-λειώσουμε. Κι ας είμαι καλά να το τελει-ώσω και να γράψω κι άλλο βιβλίο.Και προσπαθώ να γράφω παντού. Το 1978όταν πήγαινα στο αεροδρόμιο να περι-μένω συντρόφους και αργούσε το αερο-πλάνο, αντί να κάθομαι και να περιμένω,έγραφα το βιβλίο μου, το «Αντάρτες στ’Άγραφα». Έτσι μετέφρασα και δύο βιβλίααπό τα ουγγαρέζικα.Όταν ήρθα στην Ελλάδα δεν αισθανό-μουνα ότι ήρθα σ’ ένα καινούργιο περι-βάλλον. Λες και ήμουν έτοιμος από όλεςτις πλευρές. Στην Ουγγαρία παίρναμε τα-χτικά ελληνικές εφημερίδες, ακούγαμε ελ-ληνικό ραδιοσταθμό, είχαμε επαφές μεΈλληνες που ερχότανε από την Ελλάδα.Ήμουν έτοιμος, ήταν το πιο φυσιολογικόνα βρεθώ σε ελληνικό περιβάλλον. Υπήρ-χαν όμως και άλλες περιπτώσεις που ήτανδύσκολο να προσαρμοστούν. Στην Ουγ-γαρία έρχονταν και οι συγγενείς μου, ημάνα μου, τ’ αδέρφια μου. Άλλωστε ήτανκαθήκον μας να επιστρέψουμε στην Πα-τρίδα μας, να συμβάλλουμε στους και-νούργιους αγώνες που διεξάγονται εδώ.Ήταν σα να μην έφυγα ποτέ από την Ελ-λάδα. Και βλέπεις το γραφείο μου, απότότε που ήρθα δουλεύω στον Περισσό,όλα αυτά που τα βλέπεις είναι φάκελοι,βιβλία περιοδικά, εφημερίδες, είναι οι νε-κροί του αγώνα. Φτάσαμε προς το τέλος,τώρα θα βγει ο 7ος Β’ τόμος, για τους νε-κρούς του ΔΣΕ.

Για το περιοδικό «Καλημέρα»Το περιοδικό που βγάζεται μ’ αρέσει. Ιδι-αίτερα μ’ αρέσουν οι αφηγήσεις των αν-θρώπων που έφυγαν από την Ελλάδαδιότι παρουσιάζουν το πρόβλημα. Διότιδυστυχώς ακόμα και σήμερα κάποιοι κα-κεντρεχείς προσπαθούν να πουν ότι ταπαιδιά αυτά που σωθήκαν στις Λαϊκές Δη-μοκρατίες από την πείνα, από τις αρρώ-στιες, από τον πόλεμο, τ’ αρπάξανε με τοζόρι. Οι αφηγήσεις δίνουν την απάντηση.Έτυχε να είμαι σε μια διημερίδα γι’ αυτότο θέμα στην Ουγγαρία. Το είχε οργανώ-σει ένας πρώην δάσκαλος ελληνικήςγλώσσας στην Τσεχοσλοβακία. Αυτόςείναι άνθρωπος μάλλον πληρώνεται απότα μυστικά κονδύλια της CIA, των Αμερι-κάνων. Προσπάθησε να διαστρεβλώσειτην αλήθεια γι’ αυτά τα παιδιά. Αλλά εκεί,στην Ουγγαρία ήταν πολλά από αυτά ταπαιδιά που έζησαν στην Ουγγαρία καιεπαναπατρίσθηκαν, κι άλλα που ακόμαζούνε στην Ουγγαρία. Αυτά τα παιδιά τουέδωσαν την απάντηση.

20

Τέτοιοι σαν κι αυτόν που είχαν έρθει απόδιάφορες χώρες δήθεν να βοηθήσουν τοΔΣΕ, δεν αποκλείεται να τους είχαν οργα-νώσει να κάνουν την δουλειά που κάνουντώρα. Και στους παιδικούς σταθμούςκάναν ζημιές. Γι’ αυτό νομίζω ότι το πε-ριοδικό σας κάνει καλή δουλειά το νααποκαλύπτει τις διαστρεβλώσεις και τιςσυκοφαντίες με τις μαρτυρίες και αναμνή-σεις των ίδιων των παιδιών και ενηλίκων.

Το μήνυμα για τους Έλληνες στην ΤσεχίαΣτ’ αδέρφια μας στην Τσεχία θέλω να πω– να συνεχίσουν να διατηρούν την ελλη-νική κληρονομιά, να έχουν ακόμα περισ-σότερη επαφή με την Πατρίδα, ναενδιαφέρονται ακόμα περισσότερο γιατα γεγονότα που εξελίσσονται εδώ στηνΕλλάδα. Και όπως ως τώρα τίμησαν τοελληνικό όνομα, να συνεχίσουν να τοτιμάν, ώστε οι Τσέχοι, οι προοδευτικοίάνθρωποι να λεν – Να τα Ελληνόπουλαεδώ, ήρθαν, μεγάλωσαν, σπούδασαν,αποκαταστάθηκαν και σήμερα είναι ένακαλό παράδειγμα και για την πατρίδατους και για την πατρίδα που τους φιλο-ξενεί, την Τσεχία.

ΜΝΗΜΕΙΟ ΔΣΕ

ΣΤΗ ΦΛΩΡΙΝΑΔε μετακινείται από τον ιστορικό χώρομνήμηςΔήλωσε ξεκάθαρα το ΚΚΕ στο Ειρηνοδι-κείο Φλώρινας

Η πολιτική θέση του ΚΚΕ ότι ο χώροςστη Φλώρινα, όπου βρίσκονται θαμμένοι850 μαχητές και μαχήτριες του Δημοκρα-τικού Στρατού Ελλάδας, έχει αποκτήσειαντικειμενικά «ιστορικό – μνημειακό» χα-ρακτήρα και ότι το υπάρχον μνημείο θαπαραμείνει στη θέση το μέχρις ότου ξεκι-νήσουν οι εργασίες της οριστικής ανέγερ-σης μεγάλου μνημείου και τοχαρακτηρισμό του χώρου ως Τόπου Ιστο-ρικής Μνήμης και χώρου πρασίνου – κοι-μητηρίου, διατρανώθηκε για άλλη μιαφορά τη Δευτέρα (16 Φλεβάρη) εκ μέρουςτου Κόμματος στο Ειρηνοδικείο Φλώρι-

νας.Να θυμίσουμεότι στις17/11/2008είχε κατατεθείαίτηση ασφα-λιστικών μέ-τρων τωνιδιοκτητώντου οικοπέδουκατά των Γε-ωργίουΜούλη, Γραμ-ματέα της ΝΕΦλώρινας του ΚΚΕ, Γιάννη Χώτου, μέ-λους της ΚΕ του ΚΚΕ και Δημήτρη Γόν-τικα, μέλους του ΠΓ της ΚΕ του ΚΚΕ στοειρηνοδικείο, με τα οποία ζητούσαν - με-ταξύ άλλων – να απομακρυνθεί το μνη-μείο εκτός οικοπέδου, να περιφραχτεί οχώρος και να αναγνωριστούν ως νομείςκαι κύριοι της έκτασης.

Πράξη πολιτική και ιστορικό χρέος

Το ΚΚΕ με καθαρά πολιτικούς όρους το-ποθετήθηκε στο ειρηνοδικείο υπογραμμί-ζοντας την επική και ηρωική μάχη πουδόθηκε στη Φλώρινα από εκατοντάδεςμαχητές και μαχήτριες του ΔΣΕ, όλοι στοάνθος της ηλικίας τους, που θυσιάστηκανγια υψηλά ιδανικά, για κατάργηση της εκ-μετάλλευσης ανθρώπου από άνθρωπο,κατά του ιμπεριαλισμού. Με δήλωσή του στο Ειρηνοδικείο Φλώρι-νας τη Δευτέρα (16 Φλεβάρη) το Κόμμαξεκαθάρισε ότι «η τοποθέτηση αυτού τουμνημείου – συμβόλου, αποτελεί πράξη πο-λιτικού χαρακτήρα. Είναι οφειλόμενοιστορικό χρέος απότισης φόρου τιμής εκμέρους του ΚΚΕ προς τους 850 μαχητέςκαι μαχήτριες του Δημοκρατικού ΣτρατούΕλλάδας (ΔΣΕ), που θάφτηκαν ομαδικάτο 1949 στο χώρο αυτό κι εξακολουθούννα παραμένουν μέχρι και σήμερα θαμμέ-νοι σ’ αυτήν την έκταση.

Είναι χαρακτηριστικό και ιστορικά κατα-γραμμένο από πολλές προσωπικές μαρτυ-ρίες και φωτογραφικά ντοκουμέντα ότι ‘οινικητές’ έφεραν νεκρούς και τραυματίεςστο συγκεκριμένο αυτό χώρο και τουςέθαψαν όλους μαζί σε ομαδικό τάφο, ενώοι τραυματίες ζούσαν ακόμη.»

Έτσι, για το ΚΚΕ – αναφέρεται στη δή-λωση – ο χώρος αυτός έχει αποκτήσει αν-τικειμενικά «ιστορικό – μνημειακό»χαρακτήρα και ως τέτοιον τον θεωρεί καιτον αναγνωρίζει. Όπως υπογραμμίζει, «οχώρος αυτός έχει καταγραφείς τη συνεί-δηση του λαού ως χώρος σύμβολο και δενμπορεί να αξιοποιηθεί για καμιά άλληχρήση. Αυτό άλλωστε επιβεβαιώνεται από

τις επισκέψεις των συγγενών των θυμά-των, αλλά και δεκάδων χιλιάδων αγωνι-στών απ’ όλη τη χώρα που τον τιμούν ωςχώρο-θυσιαστήριο.»

Λαϊκή απαίτηση η ανέγερση μνημείουστο χώρο αυτό (φωτογραφία – το μνη-μείο που έχει τοποθετηθεί από το ΚΚΕστο χώρο-Θυσιαστήριο)

Στη δήλωση τονίζεται επιπλέον ότι τοΚΚΕ εδώ και δεκαετίες έχει αναλάβειπρωτοβουλίες να αποκατασταθεί το ιστο-ρικό αυτό χρέος, παρά το ότι με ευθύνητης Πολιτείας εξακολουθεί να παραμένειανοιχτό αυτό το μεγάλο και σοβαρό ζή-τημα, 60 χρόνια μετά τη λήξη του εμφυ-λίου πολέμου και 20 χρόνια από τηντυπική νομική άρση των συνεπειών του.Πρωτοβουλίες για την ανέγερση μνη-μείου αντάξιου της θυσίας των μαχητώντου ΔΣΕ και ταυτόχρονα χαρακτηρισμότης έκτασης ως Τόπου Ιστορικής Μνή-μης, χώρος πρασίνου (κοιμητήριο).

Αυτήν την άποψη συμμερίζονται και στη-ρίζουν εκτός από δεκάδες χιλιάδες αγωνι-στές, εργαζόμενοι και νέοι σε όλη τηνΕλλάδα, και το Δημοτικό ΣυμβούλιοΦλώρινας, που με απόφασή του στο προςέγκριση σχέδιο πόλης του δήμου προτεί-νει ανάλογη αξιοποίηση, αλλά και 16 μα-ζικοί φορείς του νομού Φλώρινας, οιοποίοι με σχετικό υπόμνημά τους ζητούνεπίσης την ανέγερση μνημείου και το χα-ρακτηρισμό του χώρου όπως προαναφέ-ρεται.

Σχετικά με το νομικό – δικαστικό μέροςτης υπόθεσης, η δήλωση του Κόμματοςπρος το Ειρηνοδικείο σημειώνει:

«Έτσι, θεωρούμε ότι εδώ και δεκαετίεςέχει ουσιαστικά ‘αποδυναμωθεί’ το δι-καίωμα άσκησης νομής και κατοχής τωνιδιοκτητών επί της έκτασης αυτής. Ταόποια ζητήματα εύλογης και δίκαιηςαποζημίωσης των ιδιοκτητών ή ο τρόποςαπόκτησης του χώρου από το Δήμο είναιζητήματα που μπορούν να ρυθμιστούν».

Η απόφαση του Ειρηνοδικείου αναμένε-ται να εκδοθεί τους επόμενους μήνες.(«Ρ», 18/2/2009)

Κ: Όπως γνωρίζουμε στην Τσεχία ακόμαυπάρχουν μαχητές και μαχήτριες πουπήραν μέρος σ’ αυτή τη μάχη και πολ-λούς συγγενείς που ποτέ δε βρήκαν τααγαπητά τους πρόσωπα θαμμένα σ’ αυτότον τάφο…

21

ΜΟΥΣΙΚΗΔημήτρης Λάγιος … με τέχνη και με πάθος…

του Μιχάλη Πουργουρίδη(Ο Μιχάλης Πουργουρίδηςείναι παραγωγός εκπομπώνστον Παγκύπριο ραδιοφω-νικό σταθμό Κανάλι Έξι, πουεκπέμπει από την Λεμεσόστις συχνότητες 106, 98.6 και107 στα FM και μέσω διαδι-κτύου στην ιστοσελίδαwww.kalali6.com )

Αυτές είναι πιστεύω οι δύο λέ-ξεις με τις οποίες ταυτίστηκε οΔημήτρης Λάγιος. Ό,τι υπηρέ-τησε, με ό,τι ήρθε σ’ επαφή, τοέκανε πάντα με τέχνη και μεπάθος. Η σχέση του με τηνμουσική, με την οικογένεια του,με τους φίλους του και τους αν-θρώπους που τον περιέβαλαν,με το νησί μας και τους εδώ συ-νεργάτες του, όλα αυτά πουαγάπησε και που μέσα από τηναγάπη αυτή έγινε ένα μαζίτους. Ο τόπος που τον γέννησε,τόπος μουσικής και ποίησης,νησί που ο Λάγιος από μωρόπαιδί έπαιξε στις γειτονιές τηςθάλασσας και «βαφτίστηκε»στους ήχους της επτανησιακήςδιαλέκτου.

Στις 7 Απριλίου του 1952 βλέπειτο φως και αρχίζει να μεγαλώ-νει στους δρόμους και τα μέτρατου Σολωμού και του Κάλβου,κάνοντας τους ήρωες και δα-σκάλους του, εμπνευστές τουέργου του. Εκεί, στη Ζάκυνθο,μαθαίνει τα γράμματα τωνήχων και των χρωμάτων καιπαραμένει πάντα μαθητήςτους. Διδάσκεται την έννοιατου κάθε χρώματος, αλλάεκτός από τα βασικά μαθαίνεικαι τι σημαίνει το γκρίζο και τομωβ, αυτά που 39 χρόνια αργό-τερα «συναντά» ο ίδιος και τακοιτάζει κατάματα. Αυτά ταχρώματα που κάνει ο ίδιος τρα-γούδια, γράφοντας: «… είναι τοχρώμα που με μαγεύει, που μεπεθαίνει!». Αυτά τα χρώματαπου ο ίδιος «πρόβαρε με τονθάνατο», με τον οποίο ήτανεξοικειωμένος και τον τραγού-δησε, κάνοντας μαζί του τηνπρόβα αυτή να ‘ναι ερωτική,απόλυτα ερωτική, έτσι όπωςήταν η κάθε του σχέση.

Στα βράχια της Ζακύνθου τονβρίσκει η μουσική πάντα ναονειρεύεται. Στο νησί αυτό,νησί που τον μάγεψε η θά-

λασσα και τον ευλόγησε καιαυτός την αγάπησε βαθιά,«αφιερώνοντάς» του την μονά-κριβη του κόρη, την Υακίνθη.

Στα χρόνια των σπουδών τουστην Αθήνα και μετέπειταστην Αμερική γνωρίζει την «αι-ώνια» σύντροφο του, τηνΠέγκυ και μαζί επιστρέφουνστην Ελλάδα, όπου αφιερώνε-ται πλέον αποκλειστικά στηνμουσική και τα πάντα λειτουρ-γούν γι’ αυτήν, λες και διαι-σθάνεται ότι δεν θα προλάβει,ότι κάποιος θα τον σταματήσειαπό αυτήν τη δημιουργία.

Ο Δημήτρης Λάγιος, όσο λίγοιδημιουργοί, ασχολείται με διά-φορες μορφές σύνθεσης. Με-λετά, επιμελείται, οργανώνει,διασκευάζει και γράφει μου-σική για το θέατρο, μουσικήδωματίου, μουσική για μπα-λέτο, τραγούδια, έργα συμφω-νικά, έργα ορχηστρικά γιαδιάφορα όργανα, μελοποιείποιητές και γράφει στίχους.

Συμμετέχει με τον ΑριστείδηΜόσχο στη δημιουργία του Λαϊ-κού Σχολείου ΠαραδοσιακήςΜουσικής και παράλληλα, λά-τρης της μουσικής παιδείας, θαξεκινήσει το Μουσικό ΣχολείοΜυκόνου και το Μουσικό Σχο-λείο του Δήμου Αλίμου. Ιδρύεικαι παράλληλα προεδρεύει τοΚάλβειο Μουσικό Κέντρο Με-λετών και το Κάλβειο Ωδείο,ενώ θα συντονίσει το φωνητικόσχήμα «Ραψωδοί» με κλασσικόρεπερτόριο και θα περιοδεύσειμ’ αυτό σε αρχαία θέατρα σεΕλλάδα και Κύπρο.

Ρομαντικός, ιδεαλιστής, θ’ αγ-καλιάσει και θα ξεκινήσει μιαμόνιμη συνεργασία με την ορ-χήστρα Νυκτών Εγχόρδων,συνθέτοντας κομμάτια ειδικάγι’ αυτήν. Η δημιουργική τουδραστηριότητα από κει καιπέρα είναι λίγο-πολύ γνωστή.Αυτά που προαναφέραμε ήτανόλα η βάση για έναν μελλον-τικό μουσικό με πολύ ενδιαφέ-ρουσες προοπτικές, γιατί δενήταν μόνο η κλασική μουσικήτου παιδεία, η πολύπλευρημουσική του γνώση και η εμπει-ρία του, αλλά η γνήσια αγάπητου για την παράδοση και η

προσήλωση του στο ιδεώδεςτης τέχνης του, η εργατικότητατου, η σεμνότητα και η βαθιάηθική του αξιοπρέπεια που τονέκανε να ξεχωρίζει ανάμεσαστους άλλους ομότεχνούς του.

Όλα όσα δημιουργεί σε πρώτηφάση δεν είναι τίποτε άλλοαπό ένα ελπιδοφόρο ξεκίνημαμιας βιοτικής και δημιουργικήςπορείας που φτάνει μέχρι το1985, γιατί από κει και πέρα καισιγά-σιγά με την πείρα τηςζωής και τη σταδιακή ωρί-μανση, κάποτε μέσα και απόπικρές ή οδυνηρές εμπειρίεςκαι διαπιστώσεις, αρχίζει ναφαίνεται και να βγαίνει στηνεπιφάνεια μια άλλη πλευράτου εαυτού του που δεν ήτανμέχρι τότε ορατή. Μια πλευράαπαισιόδοξη και πεισιθάνατη,που θα μπορούσε να γίνειακόμα και εξωκοινωνική ή κα-ταραμένη. Γιατί ο ρομαντισμόςπου διακρίνεις στον Λάγιο,ένας ιδεατός ρομαντισμός πουόταν τραυματιστεί, εύκολαμπορεί να γίνει πεσιμισμός καιάρνηση.

Η ζωή του γίνεται κλειστή καιαπόκοσμη και η μουσική τουδύσκολη και αινιγματική. Ταέργα που γράφει εκείνη τηνεποχή ταλαντεύονται ανάμεσασε μια ιερατική μυστικοπάθειακαι σ’ έναν κοινωνικό σαρκα-σμό ανάμεσα σε μια περίεργηψυχεδέλεια και σε μια εξπρε-σιονιστική ωμότητα. Η υπαρ-ξιακή αγωνία, η σκληρήκοινωνική κριτική, η αίσθησητου μακάβριου, η έμμονη ιδέατου θανάτου καθρεφτίζονταιστα μουσικά του έργα, μαπάνω απ’ όλα στην κατακλείδατης αισιόδοξης, αλλά μεστήςαυτής περιόδου, στη «ερωτικήπρόβα», που έμελλε να ‘ναι τοκύκνειό του άσμα.

Απόδειξη αυτού οι ψυχικές εμ-μονές ενός καλλιτέχνη που κα-θαρά γονιμοποιούσε τηνέμπνευση του, ήταν συγχρόνωςόμως και ένας κύκλος απόπροαισθήματα που προφή-τευαν το τέλος του. Ένα τέλοςπου έρχεται στις 11 του Απρίλητου 1991 και παράλληλα η εί-δηση ότι ο ίδιος θέλει και επιλέ-γει να ‘ναι όσο Ζακυνθινός

τόσο και Κύπριος, ζητώντας ητέφρα του να σκορπιστεί στιςδύο μεγάλες θάλασσες, τηςμιας που τον γέννησε και τηςάλλης που έγινε εραστής της,δηλώνοντας με το τρόπο αυτόπως μια αγάπη μπορεί να μοι-ραστεί στα δυο.

Ο Δημήτρης Λάγιος ζει μια ζωήενός πραγματικού δημιουργούκαι αφήνει πίσω του ένα έργοπου στέκει πέρα από τη ζωήκαι πέρα από τον θάνατο. Συν-θέτης αγνός και μελαγχολικός,μέσα από την γεμάτη ήλιο ποί-ηση του Ελύτη που μελοποιείκαι την τραγική του Καρυω-τάκη, υπάρχει περισσότερο απόποτέ μέσα στις μουσικές αυτές.Η απουσία του, αλλά και η πα-ρουσία του έντονη και διαρκής.

Το μόνο παρήγορο είναι ησκέψη πως το σύντομο πέρα-σμα του άφησε μόνο ομορφιά.Ένα πέρασμα που περιγράφειλέξη προς λέξη στην «ερωτικήπρόβα». Εκεί μέσα βρίσκει κα-νείς όλα όσα μιλάνε για τη δικήτου σχέση με τη ζωή, τονέρωτα, τη μοναξιά, το θάνατο.Μια απόπειρα, μια δοκιμή, μιαανάγκη να περιγράψει τονκόσμο με δικούς του στίχους.Ένα ένστικτο τον οδηγεί νακάνει, χωρίς να το υποπτεύε-ται, χωρίς να το ξέρει, μιαπρόβα με τον θάνατο, κατα-φέρνοντας να τον κοιτάξει κα-τάματα, αγγίζοντας καιπροκαλώντας τον, μετρώνταςκαι αφιερώνοντας του τους πα-ρακάτω στίχους: «… πως νοι-ώθω φόβο με τέτοιο χρώμα,πως με μεθάει, πως το μισώ,πως τ’ αγαπώ αυτό το μωβ…».

Πηγές: 1. Περιοδικό «Μετρονόμος»,τεύχος 23

2. Δημήτρης Λάγιος - Ερωτικήπρόβα στο θάνατο, εκδόσειςΚαστανιώτη, Αύγουστος 1996

3. Μουσικό αρχειακό υλικό Μι-χάλη Πουργουρίδη(Η φράση με «τέχνη και μεπάθος» είναι παρμένη από τηνποιητική συλλογή του ΝτίνουΧριστιανόπουλου, εκδόσειςΔιαγώνιος, 1988)

22

Καλύβια – Νομού Πέλλας ,5 – 4 - 2009

Αγαπητή Τασούλα γειά σου!

Χάρηκα πραγματικά που σε γνώρισα -και από κοντά - το Φλεβάρη στην Αθήνακαι αυτό για πολλούς λόγους. Πρώτα-πρώτα γιατί ζεις σε μια πόλη και μιαχώρα στην οποία πέρασα σημαντικάχρόνια της ζωής μου, τα φοιτητικά.Έζησα στη φιλόξενη Τσεχοσλοβακία έξι(6) γόνιμα και καθοριστικά - και για τημετέπειτα ζωή μου - χρόνια από το1981 μέχρι και το 1987, που αποφοί-τησα από το Γεωπονικό Πανεπιστήμιοτης Πράγας στο Σούχντολ. Γι’αυτό τολόγο και για τη συμβίωσή μου με τηνπολιτική προσφυγιά επέτρεψε μου νανοιώθω και ‘γω λίγο πρώην πρόσφυγαςστη τότε Τσεχοσλοβακία. Άρα θεώρησε,ότι είμαι – έμμεσα - και μέλος της Κοι-νότητας της Πράγας, πραγματικά το νοι-ώθω αυτό. Έρχομαι άλλωστε καιξανάρχομαι στην Τσεχία για να ξαναδώτα μέρη, που έζησα τα όμορφα - έτσικαι αλλοιώς –φοιτητικά νεανικά χρόνια,να ξανασυναντήσω τους Τσέχους φί-λους & τους πολλούς Έλληνες παλιούςσυμφοιτητές φίλους & συντρόφους, πουζουν μόνιμα εκεί. Είχα την ευκαιρία ναγνωρίσω την πολιτική προσφυγιά σχε-δόν σε όλες τις περιοχές γύρω από τηνΟστράβα, όπου η αναγκαστική φυγή τηςαπό την Ελλάδα μετά τη λήξη του Εμ-φύλιου πολέμου το 1948 – 49 τηνέφερε στην φιλόξενη τότε Τσεχοσλοβα-κία, που της έδωσε το αυτονόητο δι-καίωμα – που δεν είχε στηνπροπολεμική Ελλάδα – να σπουδάσει,να εξειδικευτεί, να εργαστεί στην παρα-γωγή, δημιουργώντας παράλληλα οικο-γένειες. Γνώρισα πολλά από τα μέρη,που έζησαν και δημιούργησαν στην τότεΤσεχοσλοβακία πέρα από τη πρω-τεύουσα Πράγα (Μπερόουν, Μπρνό,Οστράβα–Πορούμπα-Βιτκοβίτσε, Κρνοφ,Οπάβα, Γέσενικ, Ντβούρ Κράλοβε, Κάρ-βινα, Βιντνάβα,…).

Παρακολουθώ – όσο το επιτρέπει και η

απόσταση – από τις επικοινωνίες μετους παραπάνω φίλους και τη σημερινήζωή στην Τσεχία, αλλά και τη ζωή τηςΚοινότητας Πράγας. Γι’αυτό σ’ευχαρι-στώ και για το περιοδικό «Καλημέρα»,που μου έστειλες. Το διαβάζω εδώ καικαιρό ηλεκτρονικά από την ιστοσελίδαΣας .

Σ’ευχαριστώ πολύ και για το βιβλίο,που έγραψες για τον «ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΣΤΗ ΤΣΕΧΙΑ» και μου χάρισες με προ-σωπική αφιέρωση στην Αθήνα. Σ’ευχα-ριστώ και γιατί μου το χάρισες , αλλάκύρια γιατί έγραψες αληθινές σελί-δες από το «κακοτράχαλο οδοιπορικόαυτής της κυνηγημένης γενιάς» μέσααπό ιστορίες και αφηγήσεις των πραγ-ματικών πρωταγωνιστών. Κατάγομαι καιζω στο Νομό Πέλλας στα βόρεια σύνορατης χώρας, μια περιοχή από την οποίαπροέρχονταν χιλιάδες αντιστασιακοίαγωνιστές με τις οικογένειές τους,πολλά χωριά, πολλές περιοχές και πολ-λοί άνθρωποι μέσα στις σελίδες του μουείναι και προσωπικά γνωστοί. Αρκετούςείχα την ευκαιρία να τους γνωρίσω στηνΤσεχοσλοβακία (ονόματα σίγουρα γνω-στά ανάμεσά Σας:Χατζηκώστας Αλέκος,Χαρατσίδης Πολυχρόνης, Μιχαηλίδηδες,Παπαδόπουλος Λυσίμαχος, Νεραντζού-λης Νίκος, Ευκαρπίδης Λάζαρος, Τριαν-ταφύλλου Κώστας, ΝεοφυτίδηςΓιώργος, Αβουκάτος, Σοφιανίδης, Σπέλ-λας, Κουτσαλάς,…) και πολλούς καιστην Ελλάδα.

Μιλάω για «αληθινές σελίδες» γιατί δυ-στυχώς «είδα» κάποιες τελείως απονευ-ρωμένες και ξεκομμένες σε μεγάλομέρος από την ίδια την ιστορία εκδηλώ-σεις για τα « 60χρονα του ερχομού τωνΕλλήνων στην Τσεχία». Δεν ήταν ταξίδιαναζήτησης καλύτερης τύχης, πολύ πε-ρισσότερο δεν ήταν επιλογή μετανά-στευσης το φευγιό των Ελλήνων απότην Ελλάδα προς την τότε Τσεχοσλοβα-κία. Ο ελληνισμός της Τσεχίας δεν απο-τελεί ταυτόσημο κομμάτι, που διάφοροιθέλουν αυθαίρετα να ενσωματώσουνσ’αυτό, που οργανωμένα και μεθοδευ-

μένα χα-ρακτηρίζουν στο σύνολό τουγενικά «Απόδημος Ελληνισμός». Σί-γουρα η πραγματική ιστορία δεν ξανα-γράφεται, όσο και αν προσπαθούνκάποιοι και στην Ελλάδα και στην Τσε-χία. Και δυστυχώς διαπιστώνω με λύπημου τέτοιες προσπάθειες και μέσα απότις ιστοσελίδες των υπόλοιπων Κοινοτή-των στην Τσεχία. Μπορεί τις πολιτικέςτου θέσεις & απόψεις ο καθένας να τιςδιαμορφώνει όπως ελεύθερα εκτιμά, τηνιστορία όμως δεν έχει κανένα δικαίωμανα την αλλοιώνει, να τη διαγράφει.Μόνο με τη γνώση και τη σωστή κριτικήστάση απέναντι στην Ιστορία μπορούμενα πορευτούμε σίγουρα στο Σήμερα καιτο Αύριο.

Χαίρομαι επίσης, Τασούλα, για τη ζων-τάνια και το ενδιαφέρον ενασχόλησήςΣου με τη ζωή των ανθρώπων της Πα-ροικίας της Πράγας (Εκδηλώσεις, Μαθή-ματα ελληνικών, Χοροί, κλπ) . Έχονταςπολύχρονη εμπειρία παρόμοιας ενασχό-λησης με τα πολιτιστικά στη γενέτειράμου και κύρια με το κέρδισμα της νεο-λαίας σ’αυτά, πιστεύω πως χρειάζεται -αν μη τι άλλο – «γερό στομάχι ». Νο-μίζω ότι το διαθέτεις, εύχομαι ν’αντέξειχρόνια.

Εύχομαι το καλύτερο για Σένα και γιαόλους τους Έλληνες της Πράγας & τηςΤσεχίας .Θα είμαι και θα νοιώθω μέλος της Κοι-νότητάς Σας.

Με εκτίμησηΟυγγρίνος Αλέκος

Υστερ.:

1 ) Ισχύουν πάντα τα τηλέ-φωνα και η διάθεση μου για συνεργα-σία, βοήθεια σε όποιο τομέα μπορεί ναχρειαστεί ( Χορευτικά, ανταλλαγές, … ).

2 ) Τα περιοδικά δόθηκαν καισε άλλους επαναπατρισθέντες από τηΤσεχία, έγιναν δεκτά με χαρά και συγκί-νηση. Θα χαρώ να ξαναδιαβάσω το«Καλημέρα» και τα νέα Σας.

ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ

23

Από τη Θεσσαλονίκη για το βιβλίο «Οι πολιτικοί πρόσφυγες στην Τσεχοσλοβακία» του Π. Χαρατσίδη

Φωτιάδης ΕυστάθιοςΑξιότιμη Κυρία Τασούλα Ζησάκη-Healey,

Σας γράφουμε σχετικά με το βιβλίο «Οι πολιτι-κοί πρόσφυγες στην Τσεχοσλοβακία».Όπως είναι γνωστό, πριναπό την ιστορική 12ηΟλομέλεια της Κεν-τρικής Επιτροπής τουΚΚΕ, που έβαλε τέρμαστο δεξιό οπορτουνι-στικό κατήφορο τηςομάδας Παρτσαλίδη-Ζω-γράφου-Δημητρίου καιάλλων στο Κόμμα, οι ορ-γανώσεις των πολιτικώνπροσφύγων που λειτουρ-γούσαν στις τότε σοσιαλιστι-κές χώρες καθοδηγούνταναπό Τριμελή Επιτροπή(ΚΟΕ), που αποτελούνταν από τρίαμέλη της Καθοδήγησης. Τους σ. Ζάχο Βασίλη– επικεφαλής, Κοτούζα Δημήτρη – μέλη της ΚεντρικήςΕπιτροπής και Κεφαλά Θωμά – Αναπληρωματικόμέλος της Κεντρικής Επιτροπής. Μετά τη 12η Ολομέ-

λεια της Κεντρικής Επιτροπής (Φλεβάρης 1968) έγινεαναδιοργάνωση στη δουλειά αυτή. Δημιουργήθηκε Γραφείο για τη δουλειά στις Οργανώ-σεις των Πολιτικών προσφύγων στις σοσιαλιστικέςχώρες, το οποίο καθοδηγούνταν από το Πολιτικό Γρα-φείο του Κόμματος. Μέλη του Γραφείου ήταν οι Γραμματείς, κατά διαστή-ματα οι εκλεγμένοι από τις συνδιασκέψεις των κομμα-τικών οργανώσεων των πολιτικών προσφύγων. (Μεταξύαυτών ήταν και ο γράφων από τα μέσα του 1971 πουανέλαβα τα καθήκοντα του Γραμματέα της Κομματι-κής Οργάνωσης του ΚΚΕ στη Σ.Δ. Τσεχοσλοβακίας ωςτα μέσα του 1981 που επαναπατρίσθηκε).Σε μια από τις συνεδριάσεις του παραπάνω κομματι-κού γραφείου για τη δουλειά στις οργανώσεις των πο-

λιτικών προσφύγων μπήκε το θέμα της κατα-γραφής του ιστορικού των 30χρονωντης πολιτικής προσφυγιάς της κάθεΟργάνωσης ξεχωριστά. Επ’ αυτούπάρθηκε συγκεκριμένη απόφαση.Η απόφαση αυτή προέβλεπε όχιμόνο τη συγγραφή του βιβλίου,αλλά και μια σειρά άλλες εκδη-λώσεις της Οργάνωσης για τα30χρονα της πολιτικής προ-σφυγιάς. Στην Κομματική Οργάνωσητου ΚΚΕ στη Σ.Δ. Τσεχοσλο-βακίας, στη βάση της παρα-πάνω απόφασης, μεπρόταση του Γραφείου της

Κομματικής Επιτροπής, προς τηνΟλομέλεια της Κομματικής Επιτροπής, συγ-

κροτήθηκε 11μελής επιτροπή σύνταξης του βιβλίουγια τα 30χρονα της πολιτικής προσφυγιάς, με συγκε-κριμένο σκεπτικό και καταμερισμό δουλειάς τωνμελών της συνταχτικής επιτροπής με επικεφαλής τονσ. Πολυχρόνη Χαρατσίδη (Βράχο).Τα στοιχεία και το υλικό που αναφέρονται στο βιβλίο

συγκεντρώθηκαν σχεδόν από όλες τις οργανώσεις-πα-ροικίες, από την έδρα της Κομματικής Οργάνωσης,καθώς και από το Κοινωνικό Τμήμα του Τσεχοσλοβά-κικου Ερυθρού Σταυρού. Αυτό όμως καθόλου δεν μει-ώνει και σε τίποτα τη δουλειά των μελών τηςσυνταχτικής επιτροπής, η οποία δούλεψε με αυταπάρ-νηση, για να εκδοθεί αυτό το εγχειρίδιο. Ιδιαίτεροςέπαινος αξίζει στην 3μελή Γραμματεία της σύνταξης –σ. Αλέκο Χατζητάσκο, Γιάννη Δόβα, με επικεφαλής τοσ. Πολυχρόνη Χαρατσίδη, ο οποίος επιμελήθηκε όληκατά κεφάλαια και ολοκλήρωσε τη συγγραφή του βι-βλίου.

(Η κοπή της κορδέλας-άνοιγμα της εκδήλωσηςαπό το σ. Φωτιάδη, παρόντες η Αντιπροσωπείααπό την Ελλάδα: δεξιά με το κασκέτο ο σ. Χαρα-τσίδης Γιάννης, απέναντι στη μέση ο κ. Κασιμά-της Γεώργιος, σύμβουλος του Α. Παπανδρέου,αριστερά ο σ. Δούκας Απόστολος, Πρόεδρος τηςΕπιτροπής Επαναπατρισμού Τσεχοσλοβακίας.)

24

Στο βιβλίο που έχετε στα χέρια σας στη σελίδα 277 σημει-ώνεται: «Αποκορύφωμα των εκδηλώσεων για τα 30χρονα τηςπροσφυγιάς ήταν η εκδήλωση που οργανώθηκε στην Πράγαστην αίθουσα «ΖΟΦΙΝ» το Νοέμβρη του 1979, όπου παρα-βρέθηκε 3μελή αντιπροσωπεία από την Ελλάδα της ΕΕΕΠΠ,αντιπροσωπείες των προσφυγικών οργανώσεων από τις άλλεςσοσιαλιστικές χώρες, εκπρόσωποι τσεχοσλοβάκικων και διε-θνών οργανώσεων, καθώς και ανταποκριτές των μέσων ενημέ-ρωσης. Πάνω από 1.800 πρόσφυγες των παροικιώνκατάκλεισαν τις αίθουσες του Πολιτιστικού Κέντρου «ΖΟΦΙΝ»της Πράγας.

Σημείωση: Θεωρούμε σωστό το δημοσίευμά Σας στο περιοδικό Σας «ΚΑ-ΛΗΜΕΡΑ», Μάρτης 2009, τεύχος 45, σελ. 16, ως προς τοπρώτο μέρος με την τηλεφωνική πληροφορία που Σας έδω-σαν με τα ονόματα των μελών της συνταχτικής επιτροπής μεμια μόνο παρατήρηση, (αν θέλετε τη διορθώνετε – Κ: Ναι, τηδιορθώνουμε!). Ο σ. Νεδέλκος λεγόταν Θεόδωρος και όχιΦώτης, όπως γράψατε. Σαν δεύτερη παρατήρηση που θέλαμε

να Σας αναφέρουμε είναι ότι εμείς δεν αντιδικούμε με κανέ-ναν και σε τίποτα σχετικά με την συγγραφή του βιβλίου. Θέ-λουμε μόνο να υπογραμμίσουμε ότι στο διάστημα εκείνο πουγινόταν η συγγραφή, δεν μπορούσε κανείς να αποσπάσειστοιχεία τέτοιου μεγέθους χωρίς τη συγκατάθεση και έγκρισητης Κομματικής Οργάνωσης, η οποία είχε την άμεση συνερ-γασία με τα κομματικά, κρατικά και κοινωνικά όργανα τουΤσεχοσλοβάκικου Σοσιαλιστικού Κράτους και αυτό απλά γιαευνόητους λόγους.

Σας επισυνάπτω μια σειρά φωτογραφιών από την εκδήλωσητων 30χρονων της πολιτικής προσφυγιάς που πραγματοποι-ήθηκε το Νοέμβρη του 1979 πανηγυρικά στην αίθουσα«ΖΟΦΙΝ» της Πράγας. (Αν θέλετε τις δημοσιεύετε στο περιο-δικό Σας).Θεσσαλονίκη 7 Απριλίου 2009

Με εκτίμησηΦωτιάδης ΕυστάθιοςΥ.Γ.: Εάν Σας ενδιαφέρουν περισσότερα στοιχεία σχε-τικά με τη συγγραφή του βιβλίου, είμαι στη διάθεσήΣας.

«Καλημέρα»: Ευχαριστούμε τον κ. Φωτιάδη Ευστάθιο γιατην λεπτομερειακή εξιστόρηση του σχετικά με το βιβλίο«Οι πολιτικοί πρόσφυγες στην Τσεχοσλοβακία» και γιατις πολύτιμες για μας φωτογραφίες. Είναι χρέος μας νατις δημοσιεύσουμε, όπως είναι χρέος όλων μας να εκδο-θεί αυτό το βιβλίο. Εμείς ήδη έχουμε λάβει σε ηλεκτρο-νική μορφή (CD) ένα αντίτυπο (το αντίτυπο αυτό είναι σε

χρώμα μπλε με διορθώσεις και χωρίς φωτογραφίες) τοοποίο βρίσκεται (και το έχουμε δει) στη Λέσχη Φιλελλή-νων. Δεν γνωρίζουμε το πώς βρέθηκε εκεί. Όπως φαί-νεται το βιβλίο (πράσινο με φωτογραφίες και πολλέςάλλες συμπληρώσεις), το οποίο εμείς έχουμε ήδη στείλειστην Ελλάδα για έκδοση είναι η τελική μορφή. Όσοαφορά το όνομα του σ. Θεόδωρο Νεδέλκου, το «Φώτης»ήταν το ψευδώνυμο του.

Έκθεση φωτογραφιών με τις επιτυχίες των πο-λιτικών προσφύγωνστην παραγωγή, μόρφωση, πολιτισμό κλπ. Ο κ.Κασιμάτης Γεώργιοςσυνοδευόμενος από τον σ. Φωτιάδη Ευστάθιο.

ΒιβλιοπαρουσίασηΓράμμος, στα βήματα του Δημοκρατικού Στρατού ΕλλάδαςΙστορικός – ταξιδιωτικός οδηγός

Μία πρωτότυπη εργασία που κυκλοφόρησε από τη «Σύγχρονη Εποχή». Αποτέλεσμα δεκάδων ταξιδιών, που έγιναν σε διά-στημα 12 χρόνων, στο Γράμμο, στα μέρη που μεγαλούργησε ο ΔΣΕ, περιέχει 410 φωτογραφίες και 45 ειδικού χάρτες με τιςστρατιωτικές κινήσεις και τις διαδρομές, ντοκουμέντα από το Αρχείο του ΚΚΕ, και κείμενα που εισάγουν τον ταξιδιώτη στοθέμα, και τον βοηθούν να περπατά μ’ ένα διαφορετικό τρόπο στο βουνό.Όπως σημειώνεται στον πρόλογο της έκδοσης, «είναι άλλο πράγμα να συνδυάζεις τη γνώση της Ιστορίας του ΔΣΕ, τη ζωήκαι τη δράση του, με το βιβλίο και το χάρτη στο χέρι δίπλα και πάνω στα χαρακώματα όπου γράφτηκε η Ιστορία. Να έχειςμπροστά σου όχι μόνο τα ιστορικά ντοκουμέντα και τις καταγραμμένες μνήμες, αλλά και το χώρο που αυτά διαδραματίστη-καν, το θέατρο των μαχών, τις αποστάσεις, όλα εκείνα τα ζωντανά σημάδια που συνθέτουν το έπος του ΔΣΕ (…) μέσα απόέναν τέτοιο συνδυασμό μελέτης μπορεί να προσεγγίσει κανείς βαθύτερα και πιο ολοκληρωμένα γενικότερα ζητήματα στρα-τηγικής και τακτικής, ιδεολογικά και πολιτικά προβλήματα που συνδέονται με τη συγκεκριμένη περίοδο, την οργάνωση καικαθοδήγηση του ΔΣΕ, τις πηγές που τροφοδότησαν με ανεξάντλητη δύναμη τους μαχητές και μαχήτριές του: Το έπος τουΔΣΕ, μια από τις πιο ηρωικές σελίδες στην Ιστορία του επαναστατικού μας κινήματος και της πρωτοπορίας του, το ΚΚΕ. Ναγνωρίσει τη συνθετότητα της ταξικής πάλης στην ανώτατη μορφή της. Τον Εμφύλιο, την ένοπλη αναμέτρηση που έχει τουςδικούς της νόμους και κανόνες, γραπτούς και άγραφους, μοναδική και ανεπανάληπτη πρωτοτυπία». (Σύγχρονη Εποχή, Σόλω-νος 130, 10681 Αθήνα, τηλ: 0030 2103320800, email: info@sep.gr ιστοσελίδα: http://www.sep.gr

25

ΙΙγνατιάδης Γεώργιος, γεν. 1050, πεθ. 26.2.1951, ΣούμπερκΙγνατιάδου Ραχίλη, γεν. 1884, πεθ. 2.9.1973, ΚάρβιναΙωαννίδου Πετρίνα, γεν. 1880, πεθ. 1954, ΤσεχοσλοβακίαΙσακίδου Σοφία, γεν. 1904, πεθ. 14.1.1969, Κράσνε Λόουτσκι, ΜπρούνταλΙσακίδης Νίκος, γεν. 1901, πεθ. 3.10.1974, Κράσνε Λόουτσκι, ΜπρούνταλΊσας Γιάννης, γεν. 1892, Λάρισα, πεθ. 10.5.1961, Βρμπνο, ΜπρούνταλΊσκου Χρήστος, γεν. 1954, πεθ. 18.2.1954, ΟστράβαΙσμίας Ηλίας, γεν. 1886, πεθ. 26.1.1952, ΣούμπερκΙωαννίδης Στάθης, γεν. 1918, πεθ. 6.8.1968, ΤσεχοσλοβακίαΙωαννίδου Άννα, γεν. 1900, πεθ. 29.8.1951, Ζλάτε ΧόρυΙωαννίδου Ευαγγελία, γεν. 1899, πεθ. 5.9.1980, ΤσεχοσλοβακίαΙωαννίδου Ευανθία, γεν. 1885, πεθ. … ΤσεχοσλοβακίαΙωαννίδου Γιάννα, γεν. 1880, πεθ. 22.3.1953, Ρέιβιζ, ΜπρούνταλΙωαννίδου Μελπομένη, γεν. 1912, πεθ. 1968, ΤσεχοσλοβακίαΙωαννίδου Ναταλία, γεν. 1875, πεθ. …. ΤσεχοσλοβακίαΙωαννίδου Ραχίλη, γεν. 1901, πεθ. 19.10.1973, ΤσεχοσλοβακίαΙωαννίδου Σιμέλα, γεν. 1889, πεθ. 29.5.1967, ΤσεχοσλοβακίαΙωαννίδου Σιμέλα, γεν. 1897, πεθ. 30.12.1974, γηροκομείο ΣυροβίτσεΙωαννίδου Σοφία, γεν. 1892, πεθ. 18.6.1968, ΤσεχοσλοβακίαΙωαννίδου Θωμαή, γεν. 1931, πεθ. 28.3.1950, ΚρνοβΙωαννίδου Ζωή, γεν. 1899, πεθ. 9.9.1973, ΤσεχοσλοβακίαΙωάννου Ηλίας, γεν. 1905, πεθ. 23.2.1968, ΤσεχοσλοβακίαΙωάννου Γιάννης, γεν. 1894, Κοτύλη, Καστοριάς, πεθ. 2.12.1968, ΤσεχοσλοβακίαΙωάννου Κώστας, γεν. 1920, Μονόσπιτα, Καστοριάς, πεθ. 19.8.1978, ΤσεχοσλοβακίαΙωάννου Παναγιώτα, γεν. 1910, πεθ. 19.12.1973, ΤσεχοσλοβακίαΙωάννου Στέργιος, γεν. 1887, πεθ. 12.2.1952, ΤσεχοσλοβακίαΙορδανίδης Αλέξης, γεν. 1891, πεθ. 30.1.1971, Τσεχοσλοβακία

Αξέχαστοι για πάντα στην ΤσεχοσλοβακίαΣελ. 305 – 409

Ολόκληρη η κατάσταση ονομάτων θα δημοσιευτεί σύντομα στην ιστοσελίδα της Ελληνικής Κοι-νότητας Πράγας, www.ropraha.eu

Αρκετοί από μας που βρήκαν πολιτικό άσυλο στη σοσιαλιστική Τσεχοσλοβακία θα μείνουν για πάντα αξέχαστοι σ’αυτήν την φιλόξενη χώρα. Για όλους αυτούς που αναπαύονται στις διάφορες παροικίες, το λαϊκό κράτος έστησε συμβο-

λικά μνημείο στο Τέχονιν, πρώην γηροκομείο, όπου θάφθηκαν οι πρώτοι νεκροί.

Στους συναγωνιστές,Που πολέμησαν ενάντια στις μουσολινικές ορδές, αγνίσθηκαν με αυταπάρνηση στην μεγαλειώδη Εθνική Αντίσταση

του ΕΑΜ, μάτωσαν από τις τάξεις του θρυλικού ΕΛΑΣ τους βάρβαρους φασίστες καταχτητές και αντιστάθηκαν αποφα-σιστικά στην αγγλοαμερικανική επέμβαση, για τη λευτεριά, τη δημοκρατία και την προκοπή της Πατρίδας.

Στους συντρόφους μας, Που δούλεψαν με όλη τη ψυχή τους για την ανοικοδόμηση της νέας σοσιαλιστικής κοινωνίας στην Τσεχοσλοβακία και

πάλεψαν ανυποχώρητα να γυρίσουν στην Πατρίδα.

Στ’ αδέρφια μας, Που δεν πρόλαβαν να ατενίσουν την ιδιαίτερη πατρίδα τους, να ταφούν σ’ ένα μέτρο γης, γιατί τους το αρνήθηκε η μι-

σαλλόδοξη δεξιά και στα παιδιά και τους νέους που δεν πρόλαβαν να γνωρίσουν την Πατρίδα που λαχταρούσαν.

Σ’ όλους αυτούς που θα μείνει αιώνια η μνήμη τους αφιερώνεται αυτό το έργο.Προσπαθήσαμε να μνημονεύσομε όλους στο προσκλητήριο που παραθέτομε σαν παράρτημα. Μα τη μοίρα τους ακο-

λουθούν κι άλλοι και ο κατάλογος θα μείνει ασυμπλήρωτος. Αν κανένας ως τώρα μας διέφυγε, ακόμη και για τα αθέληταλειψά ή ανακριβή στοιχεία που θα’ χομε, ζητάμε συγνώμη από τους δικούς τους και όλους τους αγωνιστές.

Καλημέρα:Παρακαλούμε τους αναγνώστες μας οι οποίοι γνωρίζουν ονόματα και στοιχεία που

δεν περιλαμβάνονται σ’ αυτή την κατάσταση να μας ενημερώσουν για να μπορέ-σουμε να συμπληρώσουμε την κατάσταση.

26

Ιορδανίδης Γιάννης, γεν. 1891, πεθ. 26.5.1963, ΤσεχοσλοβακίαΙορδανίδης Σωκράτης, γεν. 1932, πεθ. … ΤσεχοσλοβακίαΙορδανίδου Αναστασία, γεν. 1892, πεθ. … ΤσεχοσλοβακίαΙωακημίδης Αναστάσιος, γεν. 1882, πεθ. … ΤσεχοσλοβακίαΙωακημίδης Ιάκωβος, γεν. 1892, πεθ. 12.12.1954, ΤσεχοσλοβακίαΙωαννίδης Ανδρέας, γεν. 1959, πεθ. 4.5.1972, ΚρνοβΙωαννίδης Απόστολος, γεν. 1869, Γλυκονέρι, Καστοριάς, πεθ. 27.4.1961, ΤσεχοσλοβακίαΙωαννίδης Αριστείδης, γεν. 1906, πεθ. 27.4.1969, ΚρνοβΙωαννίδης Αθανάσιος, γεν. 1899, Γλυκονέρι, Καστοριάς, πεθ. 30.10.1974, ΤσεχοσλοβακίαΙωαννίδης Δημήτριος, γεν. 18883, πεθ. 4.9.1951, ΤσεχοσλοβακίαΙωαννίδης Ηρακλής, γεν. 1907, πεθ. 8.9.1966, ΤσεχοσλοβακίαΙωαννίδης Ιωάννης, γεν. 1899, πεθ. 25.3.1980, ΤσεχοσλοβακίαΙωαννίδης Ιορδάνης, γεν. 1936, Άνω Κλεινές, Φλωρίνης, πεθ, 25.10.1979, Τσεχοσλοβ.Ιωαννίδης Λευτέρης, γεν. 1949, πεθ. 5.4.1950, Χόρνι ΟύντολιΙωαννίδης Μιχάλης, γεν. 1901, πεθ. 29.10.1962, ΤσεχοσλοβακίαΙωαννίδης Νίκος, γεν. 1927, Καβαλάρι, Κιλκίς, πεθ. 17.2.1977, ΤσεχοσλοβακίαΙωαννίδης Παναγιώτης, γεν. 1928, Γλυκονέρι, Καστοριάς, πεθ. 11.2.1962, ΠράγαΙακωβίδης Αναστάσης, γεν. 1897, Μεγάλη Στέρνα, Κιλκίς, πεθ. 15.12.1976, ΚρνοβΙακωβίδης Δημήτριος, γεν. 1890, Μεγάλη Στέρνα, Κιλκίς, πεθ. 30.6.1974, γηροκομείο ΣυροβίτσεΙακωβίδης Σάββας, γεν. 1897, πεθ. 1.7.1961, ΤσεχοσλοβακίαΙακωβίδου Βασιλική, γεν. 1909, Μεγάλη Στέρνα, Κιλκίς, πεθ. 10.9.1977, ΚρνοβΙωσιφίδης Νικόλαος, γεν. 1894, Νέο Καύκασο, Φλωρίνης, πεθ. Μάη, 1977, Ντίφτσι Χραντ, ΜπρούνταλΙωαννίδης Γρηγόρης, γεν. 1894, Ηλιόλουστο, Κιλκίς, πεθ. … 1974, γηροκομ. ΣιλχερόβιτσεΙωακειμίδου Σοφία, …. Πεθ. 1981, ΚάρβιναΙωάννου Κωνσταντίνα, …. Πεθ. 1981, Ζλάτε ΧόρυΙακωβίδης Ιάκωβος, …. Από τη Μεγάλη Στέρνα, Κιλκίς, πεθ. 1982, Μπρνο

ΚΚαμπανταής Αλέξης, γεν. 1879, Λευκίμη, Έβρου, πεθ. 1961, ΤσεχοσλοβακίαΚατσαλής Μπόρις, γεν. 1900, Ρακίτα, πεθ. 1.3.1980, ΤσεχοσλοβακίαΚατσανίκου Ελένη, γεν. 1890, πεθ. 27.7.1955, γηροκομείο ΤέχονινΚατσανίκου Αναστασία, γεν. 1901, Περιβολάκι, πεθ. 28.4.1973, ΤσεχοσλοβακίαΚατσάνος Θωμάς, γεν. 1907, Δεσπότη, Γρεβενών, πεθ. 7.10.1972, ΚρνοβΚατσάνου Όλγα, γεν. 1910, Μοσχοχώρι, Καστοριάς, πεθ. Οκτώβρη, 1974, ΤσεχοσλοβακίαΚατσαβός Αθανάσιος, γεν. 1909, πεθ. 15.9.1955, ΤσεχοσλοβακίαΚατσικαρόπουλος Βαΐτσης, γεν. 1904, πεθ. 14.6.1976, ΜπόχουμινΚατσόγινος Γεώργιος, γεν. 1878, πεθ. 20.10.1955, ΤσεχοσλοβακίαΚαχρημανίδου Ελένη, γεν. 1901, πεθ. 31.3.1972, ΤσεχοσλοβακίαΚαχρημανίδου Κίτσα, γεν. 1922, Νότια, Πέλλης, πεθ. 3.10.1967, ΤσεχοσλοβακίαΚαϊμασίδης Παναγιώτης, γεν. 1875, πεθ. 8.8.1960, ΤσεχοσλοβακίαΚαγιολάρη Μπέκα, γεν. 1950, πεθ. 1951, ΧράνιτσεΚακαράντζας Νίκος, γεν. 1953, πεθ. 1954, Τρέμεσνα, ΜπρούνταλΚακαράντζας Πέτρος, γεν. 1925, Μολίστα, πεθ. 10.1. 1975, Τρέμεσνα, ΜπρούνταλΚακτσής Λάζαρος, γεν. 1911, Καστανοχώρι, Καστοριάς, πεθ. 12.6.1978, ΤσεχοσλοβακίαΚακουλίδου Μαρία, γεν. 1893, πεθ. 12.1. 1969, ΤσεχοσλοβακίαΚακουλίδου Σοφία, γεν. 1882, πεθ. 17.8.1969, ΤσεχοσλοβακίαΚαλαϊτζίδης Γιάννης, γεν. 1884, πεθ. 6.5.1954, γηροκομείο ΤέχονινΚαλαϊτζίδης Γιάννης, γεν. 1912, Νικομηδεία, πεθ. 2.12.1966, ΤσεχοσλοβακίαΚαλαϊτζίδης Στάθης, γεν. 1899, πεθ. 27.2.1967, ΤσεχοσλοβακίαΚαλαϊτζίδου Ειρήνη, γεν. 1902, πεθ. 20.9.1978, ΤσεχοσλοβακίαΚαλαϊτζίδης Γεώργιος, γεν. 1907, Ιερησσό, πεθ. 8.4.1958, Ούστι ναντ ΌρλιτσιΚαλαμπούκας Νικόλαος, γεν. 1870, πεθ. 25.1.1953, γηροκομείο ΤέχονινΚαλαωτής Λάζαρος, γεν. 1878, πεθ. … ΤσεχοσλοβακίαΚαλτσίδης Ζαχαρίας, γεν. 1860, πεθ. 24.5.1956, γηροκομείο ΤέχονινΚαλτσογιάννης Μήτσος, γεν. 1917, πεθ. 3.8. 1971, ΤσεχοσλοβακίαΚάλτσος Χρήστος, γεν. 1867, πεθ. 20.6.1954, Ούστι ναντ ΌρλιτσιΚαλφαδάκης Γεώργιος, γεν. 1871, πεθ. … ΤσεχοσλοβακίαΚαλκανίδης Παναγιώτης, γεν. 1939, πεθ. 19.9.1965, ΤσεχοσλοβακίαΚάλκος Λάζαρος, γεν. 1874, πεθ. 31.12.1950. ΜίκουλοβΚαλογήρου Τριαντάφυλλος, γεν. 1917, πεθ. 1958, ΤσεχοσλοβακίαΚαλογιάννη Χρυσούλα, γεν. 1885, πεθ. 1954, ΤσεχοσλοβακίαΚαλογιάννης Κώστας, γεν. 1923, πεθ. 5.11.1955, ΓέσενικΚαλόγηρος Θωμάς, γεν. 1905, Εκκλησιά, πεθ. 12.4.1967, ΤσεχοσλοβακίαΚαλπατσή Άννα, γεν. 1909, Κορνοφωλιά, Έβρου, πεθ. 5.5.1973, Τσεχοσλοβακία

27

Καλπατσής Αθανάσιος, γεν. 1932, Κορνοφωλιά, Έβρου, 5.5.1973, ΤσεχοσλοβακίαΚαλπακίδης Κοσμάς, γεν. 1924, Δροσάτο, Κιλκίς, πεθ. 11.10.1974, ΤσεχοσλοβακίαΚαλπακίδης Λεωνίδας, γεν. 1890, Δροσάτο, Κιλκίς, πεθ. 25.2.1971, ΤσεχοσλοβακίαΚαλπακίδου Θεοδοσία, γεν. 1891, Δροσάτο, Κιλκίς, πεθ. 30.10.1972, ΤσεχοσλοβακίαΚαλπάκης Κώστας, γεν. 1899, Ριζιά, πεθ. 6.7.1968, ΤσεχοσλοβακίαΚαλπάκης Χριστόφορος, γεν. 1913, πεθ. 12.1. 1980, ΚρνοβΚαμαριέρης Κρυστάλλης, γεν. 1910, πεθ. 5.10.1972, ΤσεχοσλοβακίαΚαμπά Κομιανή, γεν. 1901, πεθ. 16.4.1961, ΤσεχοσλοβακίαΚαμπερίδου Θεοδοσία, γεν. 1874, πεθ. 1.2.1953, γηροκομείο ΤέχονινΚαμπουράκη Ευαγγελία, γεν. 1902, πεθ. 23.4.1977, ΤσεχοσλοβακίαΚαμπουράκης Πασχάλης, γεν. 1902, πεθ. 21.3.1979, ΤσεχοσλοβακίαΚαμπουρίδης Δαμιανός, γεν. 1937, πεθ. 3.4.1949, Πλάνα, Μάριανσκε ΛάζνεΚανακίδης Κανάκης, γεν. 1897, πεθ. 1969, ΤσεχοσλοβακίαΚανταράκης Κώστας, γεν. 1904, Καμπάνα, πεθ. 10.6.1972, ΤσεχοσλοβακίαΚαντάρας Παναγιώτης, γεν. 1900, πεθ. 17.12.1961, ΤσεχοσλοβακίαΚαγγελάρη Μπέμπα, γεν. 1950, πεθ. 8.9.1951, ΧράνιτσεΚαπαγιαννίδης Γρηγόρης, γεν. 1898, πεθ. 10.5.1974, ΠράγαΚαπαγιαννίδου Ελισσάβετ, γεν. 1950. Πεθ. 20.7.1951, ΚάρβιναΚαπανίδης Χάρης, γεν. 1900, πεθ. 3.3.1977, ΤρίνετςΚαπνόπουλος Δημήτριος, γεν. 1897, πεθ. 7.12.1962, ΜπρούνταλΚαραδήμος Ευριπίδης, γεν. 1954, πεθ. 30.5.1967, ΚρνοβΚαραδήμος Νίκος, γεν. 1908, Μεσολούρι, Γρεβενών, πεθ. 17.12.1970, ΚρνοβΚαραδήμου Καλίνω, γεν. 1910, Μεσολούρι, Γρεβενών, πεθ. … ΤσεχοσλοβακίαΚαραδήμου Πανάγιω, γεν. 1896, πεθ. 23.3.1954, ΤσεχοσλοβακίαΚαράτζος Ανδρέας, γεν. 1913, Αετομηλίτσα, Καστοριάς, πεθ. 1975, Ντβουρ ΚράλοβεΚαραφυλλίδου Γερμανία, γεν. 1911, πεθ. 14.5.1950, ΤσεχοσλοβακίαΚαραφυλλίδης Χρήστος, γεν. 1899, πεθ. 14.1.1961, ΟστράβαΚαραχτίδης Χρήστος, ….. πεθ. 20.1.1956, ΠράγαΚαραγιάννη Ευθυμία, γεν. 1875, Αυγερινό, Βοΐου, πεθ. Απρίλη 1958, ΤσεχοσλοβακίαΚαραγιάννη Φανή, γεν. 1921, πεθ. …. ΤσεχοσλοβακίαΚαραγιάννης Μελάς, γεν. 1905, Αλατόπετρα, Γρεβενών, πεθ. 13.9.1973, ΑλμπρέχτιτσεΚαραγιώργης Φώτης, γεν. 1908, Φουστανή, Πέλλης, πεθ. …. ΚρνοβΚαράνη Ζαφειρώ, γεν. 1924, Καλή Γιαννιτσών, πεθ. 14.11.1958, ΤσεχοσλοβακίαΚαρακώστα Αφροδίτη, γεν. 1926, Δίλοφο, Βοΐου, πεθ. 17.5.1963, ΚρνοβΚαραλής Ανδρέας, γεν. 1897, Ναβαρινό, Μεσσηνίας, πεθ. 15.2.1976, ΤσεχοσλοβακίαΚαραμπίδου Πελαγία, γεν. 1881, Ποντοκερασιά, Κιλκίς, πεθ. 10.6.1963, ΚρνοβΚαραμήτσης Δημήτριος, γεν. 1880, πεθ. 9.8.1950, ΤσεχοσλοβακίαΚαραμίχας Γεώργιος, γεν. 1914, Τρίκαλα, πεθ. 21.12.1968, ΠράγαΚαραμήτρος Κώστας, γεν. 1896, Καλλίπολη, Δράμας, πεθ. 9.8.1976, ΤσεχοσλοβακίαΚαραμίκου Αναστασία, γεν. 1920, πεθ. 6.1.1950, ΛέσανυΚαραμούζης Νίκος, γεν. 1915, Γοματή, Χαλκιδικής, πεθ. 10.9.1978, ΚρνοβΚαρανάσιου Γιαννούλα, γεν. 1898, Εφταχώρι, Καστοριάς, πεθ. 19.8.1972, ΤσεχοσλοβακίαΚαραναούμ Παρασκευή, γεν. 1902, Φλάμπουρο, Φλωρίνης, πεθ. 1971, ΤσεχοσλοβακίαΚαρανίκου Λούδου, γεν. 1905, Αιμιλιανό, Γρεβενών, πεθ. 1.8.1965, ΤσεχοσλοβακίαΚαράντζας Κώστας, γεν. 1932, πεθ. 25.8.1949, Βρχοσλάβ, ΤέπλιτσεΚαράντζος Δημήτριος, γεν. 1885, πεθ. 24.3.1955, ΤσεχοσλοβακίαΚαραπανζόπουλος Στέργιος, γεν. 1882, πεθ. 22.9. 1951, ΓέσενικΚαραπαππάς Δημήτριος, γεν. 1925, πεθ. 19.3.1954, ΤσεχοσλοβακίαΚαρασαλίδου Άννα, γεν. 1890, πεθ. 15.7.1953, γηροκομείο ΤέχονινΚαράσος Απόστολος, γεν. 1912, Πορταριά, Βόλου, πεθ. 13.2.1963, ΚρνοβΚαράσοβα Ουρανία, γεν. 1882, πεθ. 29.22.1952, γηροκομείο ΤέχονινΚαρατίδης Κώστας, γεν. 1925, Τριποπόταμο, Βέροιας, πεθ. 16.7.1964, ΤσεχοσλοβακίαΚαραβασιλείου Στυλιανή, γεν. 1870, πεθ. 1.4.1956, ΤσεχοσλοβακίαΚαραβίδα Περιστέρα, γεν. 1896, Αλατόπετρα, Γρεβενών, πεθ. 12.5.1961, ΤσεχοσλοβακίαΚαρέτσος Ευάγγελος, γεν. 1914, Φιλιππαίους, Γρεβενών, πεθ. 28.1.1977, ΚρνοβΚαρέτσου Κατερίνα, γεν. 1890, Πρόσβορο, Γρεβενών, πεθ. 10.5.1959, ΤσεχοσλοβακίαΚαρφής Νικόλαος, γεν. 1895, Πύργο Λαμίας, πεθ. Δεκέμβρη 1973, ΤσεχοσλοβακίαΚάργα Ξανθίππη, γεν. 1900, πεθ. 6.8.1978, ΚρνοβΚαρυδόπουλος Ιάκωβος, γεν. 1906, πεθ. 26.6.1971, ΚρνοβΚαρυδόπουλος Νίκος, γεν. 1940, Νότια, Πέλλης, πεθ. … ΤσεχοσλοβακίαΚαρυδοπούλου Παρασκευή, γεν. 1905, πεθ. 30.6.1950, Τσέρβενα ΒόνταΚαρυδοπούλου Βαρβάρα, γεν. 1885, πεθ. 8.6.1963, ΤσεχοσλοβακίαΚαριώτης Χρήστος, γεν. 1908, πεθ. 16.10.1972, ΤσεχοσλοβακίαΚαρυπίδης Αβραάμ, γεν. 1884, πεθ. 26.6.1973, ΤσεχοσλοβακίαΚαρυπίδης Κοσμάς, γεν. 1898, πεθ. 16.10.1977, Τσεχοσλοβακία

28

Καρυπίδης Σπύρος, γεν. 1903, πεθ. 19.4.1973, ΚρνοβΚαρόλας Νικόλαος, γεν. 1896, πεθ. 22.10.1952, ΓέσενικΚαρπατσόγλου Ιφιγένεια, γεν. 1949, πεθ. 25.5.1952, ΦσέτινΚαρπατσόπουλος Δημήτριος, γεν. 1950, πεθ. 11.2.1951, ΒιλεμοβίτσεΚαρπανίδου Παρθένα, γεν. 1845, πεθ. 1953, γηροκομείο ΤέχονινΚασαπίδης Κώστας, γεν. 1909, πεθ. 18.6.1968, ΜπρνοΚασαπίδου Βαρβάρα, γεν. 1910, πεθ. 22.4.1975, ΜπρνοΚασιάραν Απόστολος, γεν. 1909, πεθ. 26.11.1949, ΛέσανυΚασιάρας Γεώργιος, γεν. 1885, Ζιάκκα, Γρεβενών, πεθ. 20.6.1959, ΠαυλοβίτσεΚασμερίδης Ανδρέας, γεν. 1928, Αμάραντα, Κιλκίς, πεθ. Γενάρη, 1966, ΤσεχοσλοβακίαΚαταπόδη Ελένη, γεν. 1893, Κέρκυρα, πεθ. 2.2.1976, ΟστράβαΚαταπόδης Αθανάσιος, γεν. 1891, Κέρκυρα, πεθ. 26.4.1968, ΤσεχοσλοβακίαΚατακαλίδου Μαρία, γεν. 1880, πεθ. 20.10.1967, ΒιλεμορίτσεΚατράντζης Χαράλαμπος, γεν. 1894, πεθ. 3.5.1950, ΤσεχοσλοβακίαΚαούσα Μπέμπα, γεν. 1949, πεθ. 3.5.1950, στον παιδικό σταθμό ΒεσελίτσκοΚαβουρματζίδης Θωμάς, γεν. 1893, πεθ. 4.10.1953, γηροκομείο ΤέχονινΚαβρεσίου Δέσποινα, γεν. 1928, Διποταμιά, Καστοριάς, πεθ. 24.5.1976, ΤσεχοσλοβακίαΚαζαντζίδης Θεόδωρος, γεν.1910, Μεσιανό, Κιλκίς, πεθ. 27.5.1978, ΟστράβαΚασματζή Σταυρούλα, γεν. 1901, Τσάκωνα, Πέλλης, πεθ. 8.3.1966, ΚρνοβΚασμερίδης Αλέξανδρος, γεν. 1892, Αμάραντα, Κιλκίς, πεθ. 28.11.1971, ΤσεχοσλοβακίαΚασμερίδου Κυριακή, γεν. 1895, πεθ. 3.5.1963, ΓέσενικΚεχαγιά Εφρέντη, γεν. 1926, πεθ. 24.2.1951, ΠροσέτσνιτσεΚελεσίδης Ηλίας, γεν. 1885, πεθ. 6.1.1968, ΚρνοβΚελεσίδου Παρθένα, γεν. 1897, πεθ. 28.1.1980, ΚρνοβΚένης Χρήστος, γεν. 1917, Κάρπη, Ηγουμενίτσας, πεθ. 1971, ΚρνοβΚένκος Γιάννης, γεν. 1880, πεθ. 1.4.1952, γηροκομείο ΤέχονινΚεπαπίδης Νικόλαος, γεν. 1874, πεθ. 12.12.1968, ΤσεχοσλοβακίαΚεπαπίδοου Μυροφόρα, γεν. 1876, πεθ. 17.9.1965, Τράβνα, ΣούμπερκΚεραμιδά Αθηνά, γεν. 1928, πεθ. 6.12.1949, ΜπρατισλάβαΚεραμίδης Χαράλαμπος, γεν. 1900, πεθ. 1960, ΛίμπιναΚεραμίδου Μάρθα, γεν. 1910, πεθ. 15.9.1976, ΛίμπιναΚερεμίδης Δημήτριος, γεν. 1891, πεθ. 6.4.1962, ΤσεχοσλοβακίαΚερεμίδου Νίνα, γεν. 1897, πεθ. 17.1.1967, Τράβνα, ΣούμπερκΚερμανίδου Αναστασία, γεν. 1900, πεθ. 15.6.1961, ΤσεχοσλοβακίαΚεσηρίδης Λεωνίδας, γεν. 1880, πεθ. 18.12.1950, Χόρνι ΟύντολιΚεβόπουλος Νικόλαος, γεν. 1903, Νεοχώρι, πεθ. 14.8.1970, ΤσεχοσλοβακίαΚεβρεκίδου Ευτέρπη, γεν. 1910, πεθ. … ΤσεχοσλοβακίαΚεβρεκίδου Φωτεινή, γεν. 1894, πεθ. 19.3.1953, ΡουντόλτιτσεΚεβρεκίδου Παναγιώτα, γεν. 1877, πεθ. 5.7.1960, ΤσεχοσλοβακίαΚιτσονίδης Κλήμης, γεν. 1903, πεθ. 30.5.1975, ΚρνοβΚιτσονίδου Αλεξάνδρα, γεν. 1904, Κρησιώνα, Κιλκίς, πεθ. 11.4.1963, ΚρνοβΚιτσόπουλος Γεώργιος, γεν. 1904, πεθ. 7.7.1961, ΟστράβαΚιτσοπούλου Ζώγια, γεν. 1878, Ροδοχώρι, Γρεβενών, πεθ. …., ΤσεχοσλοβακίαΚιτσούλη Αλεξάνδρα, γεν. 1923, Πολυνέρι, Καστοριάς, πεθ. 8.9.1961, ΤσεχοσλοβακίαΚιτσούλη Γιαννούλα, γεν. 1878, Πολυνέρι, Καστοριάς, πεθ. 17.7.1971, ΤσεχοσλοβακίαΚικής Αριστείδης, γεν. 1915, Σφηκιά, Βεροίας, πεθ. 27.6.1978, ΚρνοβΚικημάκη Ευθαλία, γεν. 1870, πεθ. 1.4.1956, γηροκομείο ΤέχονινΚισές Δημήτριος, γεν. 1879, πεθ. 26.5.1974, γηροκομείο ΣυροβίτσεΚιπριτίδης Αριστείδης, γεν. 1898, πεθ. 11.21974, ΣούμπερκΚυριακίδης Αριστείδης, γεν. 1905, πεθ. 8.11.1950, ΜπρνοΚυριάκου Ελεονώρα, γεν. 1930, Ν. Πρόδρομο, πεθ. 21.3.1974, ΤρούτνοβΚυριαζόπουλος Φώτης, γεν. 1886, Χρυσή, Καστοριάς, πεθ. Δεκέμβρη, 1974, Τσεχοσλοβ.Κυρίτση Θεοδώρα, γεν. 1884, πεθ. 4.2.1951, Ούστι ναντ Ορλιτσί.Κυρκοπούλου Πανάγιω, γεν. 1870, πεθ. 7.4.1950, Χόρνι ΟύντολιΚυρκόπουλος Χρήστος, γεν 1902, Πεύκο, Καστοριάς, πεθ. 18.6.1976, ΟστράβαΚυρκούδη Γλυκερία, γεν. 1874, πεθ. 19.1.1974, ΣούμπερκΚυρκούδι Μαρία, γεν. 1902, Μηλιά, πεθ. 3.1.1980, ΧανουσοβίτσεΚυρκούδης Γεώργιος, γεν. 1900, Θεραπιό, Ορεστιάδας, πεθ. 26.11.1976, ΧανουσοβίτσεΚίτας Δημήτρης γεν. 1904, πεθ. 31.8.1951, ΤσεχοσλοβακίαΚιουλπεκίδου Σταυρούλα, γεν. 1958, πεθ. 31.10.1959, ΓέσενικΚιουρτσίδης Αναστάσιος, γεν. 1895, πεθ. 1965, ΜποχούμινΚιρτσούδη Μελάνα, γεν. 1906, πεθ. 1972, ΜποχούμινΚυζιρίδης Φίλιππας, γεν. 1900, πεθ. 24.4.1978, Ζλάτε ΧόρυΚλαδίτης Δημήτριος, γεν. 1915, πεθ. 20.11.1958, ΜποχουμίνΚλωναρίδης Μιχάλης, γεν. 1924, πεθ. 11.8.1953, Τσεχοσλοβακία

29

Κλουησή Χρυσούλα, γεν. 1879, πεθ. 3.1.1951, ΣβυτάβαΚοτσάμπαση Μαρία, γεν. 1892,Κούπα, Κιλκίς, πεθ. 23.10.1968, ΚρνοβΚοτσαμπάσης Αθανάσιος, γεν.1931, Κούπα, Κιλκίς, πεθ. 20.3.1977, ΟστράβαΚοτσαμπάσης Βασίλης, γεν. 1883, Κούπα, Κιλκίς, πεθ. 8.3.1960, Γιάνοβ, ΜπρούνταλΚότσιας Βασίλης, γεν. 1901, Λάγκα, Καστοριάς, πεθ. 16.6.1970, ΤρίνετςΚότσογλου Αντώνιος, γεν. 1918, πεθ. 6.9.1978, ΚρνοβΚότσου Κωνσταντίνα, γεν. 1906, Βροντερό, Φλωρίνης, πεθ. 24.11.1973, ΚρνοβΚότσου Μαρία, γεν. 1880, Πυξό, Φλωρίνης πεθ. 14.4.1974, ΚρνοβΚοτσόφσκα Βασιλική, γεν. 1943, πεθ. 18.7.1948, ΣτένμπερκΚότσου Αναστασία, γεν. 1900, Βροντερό, Φλωρίνης, πεθ. 28.5.1958, ΤσεχοσλοβακίαΚόην Βασιλική, γεν. 1944, πεθ. 25.7.1948, Φρύντεκ-ΜίστεκΚοκκίδης Μιχάλης, γεν. 1914, πεθ. 24.2.1977, ΤσεχοσλοβακίαΚοκκίδου Σοφία, γεν. 1914, πεθ. 23.6.1979, ΓέσενικΚόκκινος Σταύρος, γεν. 1896, πεθ. 14.41965, γηροκομείο ΣυροβίτσεΚλιανή Αρετή, γεν. 1905, Πληκάτι, Κονίτσης, πεθ. 17.4.1974, ΤσεχοσλοβακίαΚαλημάνης Γιάννης, γεν. 1894, Νησί, Εδέσσης, πεθ. 19.1.1972, ΚρνοβΚολιανάτης Αλέξανδρος, γεν. 1901, Τρίπολη, Αρκαδίας, πεθ. 17.6.1962, ΤσεχοσλοβακίαΚοντριώτη Κατερίνα, γεν. 1902, Γέρμα, Καστοριάς, πεθ. 8.2.1963, ΚρνοβΚονδίκας Στέργιος, γεν. 1896, Νίκαι, Λαρίσης, πεθ. …. ΤσεχοσλοβακίαΚοντογιάννης Γιάννης, γεν. 1933, Γιαννούλη, Έβρου, πεθ. 12.12.1977, ΜπέροουνΚωνσταντινίδης Αλέξης, γεν. 1892, πεθ. 27.3.1950, ΡύχνοβΚωνσταντινίδης Αλέξης, γεν. 1864, πεθ. 11.4.1953, γηροκομείο ΤέχονινΚωνσταντινίδης Αριστείδης, γεν. 1902, πεθ. 1.2.1958, ΓέσενικΚωνσταντινίδης Δημήτριος, γεν. 1919, πεθ. 30.6.1957, Ντίφτσι ΧραντΚωνσταντινίδης Γεώργιος, γεν. 1903, πεθ. 7.10.1960, Ντίφτσι ΧραντΚωνσταντινίδης Ηλίας, γεν. 1899, πεθ. Απρίλη, 1971, Κύγιε, ΠράγαΚωνσταντινίδης Ιάκωβος, γεν. 1888, πεθ. 10.6.1960, ΚρνοβΚωνσταντινίδης Γιάννης, γεν. 1890, πεθ. 22.2.1960, Αλμπρεχτίτσε, ΜπρούνταλΚωνσταντινίδης Κώστας, γεν. 1893, πεθ. 16.9.1979, ΚρνοβΚωνσταντινίδης Κώστας, γεν. 1897, πεθ. 12.3.1974, ΚρνοβΚωνσταντινίδης Κώστας, γεν. 1898, πεθ. 23.4.1972, ΟστράβαΚωνσταντινίδης Κώστας, γεν. 1912, πεθ. 16.4.1967, ΠράγαΚωνσταντινίδης Μιχάλης, γεν. 1887, πεθ. 24.11. 1976, ΟστράβαΚωνσταντινίδης Νικόλαος, γεν. 1899, πεθ. 9.9.1949. ΟπάβαΚωνσταντινίδης Νικόλαος, γεν. 1905, πεθ. 1.6.1952, ΤσεχοσλοβακίαΚωνσταντινίδης Παναγιώτης, γεν. 1933, Μικροκλησούρα, Γρεβενών, πεθ. 16.10.1973, ΤσεχοσλοβακίαΚωνσταντινίδης Παύλος, γεν. 1892, πεθ. 1.12.1953, ΡουντόλτιτσεΚωνσταντινίδης Σταύρος, γεν. 1896, Κρανιές, Φλωρίνης, πεθ. 28.8.1969, ΣούχοβΚωνσταντινίδης Τρύφων, γεν. 1905, πεθ. 23.1.1964, ΤρίνετςΚωνσταντινίδης Βασίλης, γεν. 1940, πεθ. 4.6.1950, Πλάνα, Μαριάνσκε ΛάζνεΚωνσταντινίδου Αγαθή, γεν. 1897, πεθ. 18.2.1978, ΟστράβαΚωνσταντινίδου Ανδρονίκη, γεν. 1903, πεθ. 24.3.1973, ΠράγαΚωνσταντινίδου Ελισσάβετ, γεν. 1892, πεθ. 29.10.1962, ΤσεχοσλοβακίαΚωνσταντινίδου Κυριακή, γεν. 1875, πεθ. …. ΤσεχοσλοβακίαΚωνσταντινίδου Κωνσταντίνα, γεν. 1880, πεθ. 1962, ΚρνοβΚωνσταντινίδου Κούλα, γεν. 1886, πεθ. … ΤσεχοσλοβακίαΚωνσταντινίδου Ευαγγελία, γεν. 1937, πεθ. 11.8. 1958, ΤσεχοσλοβακίαΚωνσταντινίδου Αναστασία, γεν. 1910, Βροντερό, Φλωρίνης, πεθ. 9.1.1971, ΤσεχοσλοβακίαΚωνσταντινίδης Στέργιος, γεν. 1907, Κημέρια, Ξάνθης, πεθ. … ΤσεχοσλοβακίαΚαπαγιαννίδου Έλλη, γεν. 1950, πεθ. 1950, Τσέσκυ ΤέσινΚαπαρανίδης Νικόλαος, γεν. 1892, πεθ. 13.7.1960, ΤσεχοσλοβακίαΚαπαρανίδου Μαρία, γεν. 1894, πεθ. 4.3.1974, ΚρνοβΚοράνη Αλεξάνδρα, γεν. 1899, Καλή Βρύση, Καστοριάς, πεθ. 10.3.1967, ΤσεχοσλοβακίαΚοράνη Κατερίνα, γεν. 1893, Σλιμνίτσα, Καστοριάς, πεθ. 1969, ΤσεχοσλοβακίαΚοράνη Μαρία, γεν. 1900, πεθ. … ΤσεχοσλοβακίαΚοράνης Ανδρέας, γεν. 1925, Λιβαδοτόπι, Καστοριάς, πεθ. 23.6.1975, ΤσεχοσλοβακίαΚορτσοπούλου Ευγενία, γεν. 1948, πεθ. 24.5.1952, ΦσέτινΚορεξίδου Μαγδαληνή, γεν. 1882, πεθ. 18.9.1973, ΤρίνετςΚορεξίδου Παρθένα, γεν. 1910, πεθ. 1960, ΤρίνετςΚορλονίκος Γιάννης, γεν. 1922, Στάγια, Λαμίας, πεθ. 4.12.1977, ΤσεχοσλοβακίαΚοροβέση Ελευθερία, γεν. 1949, πεθ. 23.12.1950, ΤσεχοσλοβακίαΚοροβέση Σταυρούλα, γεν. 1885, πεθ. 27.4.1951, Βάλοτεϊν, ΜπρούνταλΚοσκιρίδου Άννα, γεν. 1880, πεθ. … ΚρνοβΚοσμίδης Ελευθέριος, γεν. 1879, Μεγάλη Στέρνα, Κιλκίς, πεθ. 27.12.1965, ΤσεχοσλοβακίαΚωνσταντόπουλος Χαράλαμπος, γεν. 1911, πεθ. 7.4.1965, Γέσενικ

30

Κωνσταντοπούλου Ελένη, γεν. 1916, Δωροθέα, Πέλλης, πεθ. 10.6.1967, ΓέσενικΚωστέα Αγάπη, γεν. 1895, Κοτύλη, Καστοριάς, πεθ. 18.12.1974, ΚρνοβΚωστέας Γεώργιος, γεν. 1870, πεθ. 11.12.1953, ΤσεχοσλοβακίαΚωστέας Μιχάλης, γεν. 1880, πεθ. 10.4.1954, ΤσεχοσλοβακίαΚωστέας Σταύρος, γεν. 1885, Περιστέρα, Καστοριάς, πεθ. 30.4.1978, ΤσεχοσλοβακίαΚωστόπουλος Απόστολος, γεν. 1914, Αγ. Θεόδωρο, Βόλου, πεθ. 25.7.1978, ΤσεχοσλοβακίαΚωστόπουλος Μποζίνης, γεν. 1885, Βροντερό, Φλωρίνης, πεθ. 1.9.1972,γηροκομείο ΣυροβίτσεΚωστόπουλος Γαβριήλ, γεν. 1918, Βροντερό, Φλωρίνης, πεθ. 4.5.1974, Ούπιτσε, ΤρούτνοβΚωστόπουλος Γιάννης, γεν. 1888, πεθ. 9.4.1960, ΚρνοβΚωστόπουλος Στυλιανός, γεν. 1943, πεθ. 29.8.1960, ΟπάβαΚωστόπουλος Τραγιανός, γεν. 1894, Βροντερό, Φλωρίνης, πεθ. 2.8.1970, ΓιάβορνικΚωστοπούλου Μπέμπα, γεν. 1949, πεθ. 1952, ΠαρντουμπίτσεΚωστοπούλου Βασιλική, γεν. 1884, Βροντερό, Φλωρίνης, πεθ. 13.10.1962, ΤσεχοσλοβακίαΚωστοπούλου Βικτωρία, γεν. 1896, Βροντερό, Φλωρίνης, πεθ. 1977, ΓιάβορνικΚωστόφσκυ Φώτης, γεν. 1897, Αγ. Κυριακή, πεθ. … ΤσεχοσλοβακίαΚοτελίδου Μελπομένη, γεν. 1928, Αγιονέρι, Κιλκίς, πεθ. 14.11.1977, ΜπρνοΚοτίνη Τριανταφυλλιά, γεν. 1897, Ζώνη, Ορεστιάδας, πεθ. 11.8.1978, ΤσεχοσλοβακίαΚοτίνης Χριστόδουλος, γεν. 1892, Ζώνη, Ορεστιάδας, πεθ. 22.12.1975, ΓέσενικΚοτοπάτσης Στάθης, γεν.1926, Βέροια, πεθ. 22.5.1952, ΤσεχοσλοβακίαΚοτόπουλος Δημήτριος, γεν. 1888, Πευκόφυτο, Καστοριάς, πεθ. 10.10.1975, ΤσεχοσλοβακίαΚοτόπουλος Ευθύμιος, γεν. 1882, Τριάδα Κοζάνης, πεθ. 23.8.1967, ΚρνοβΚοτούλα Σουλτάνα, γεν. 1894, Λάβδα, Γρεβενών, πεθ. 20.9.1972, ΟστράβαΚοτύλας Κρυστάλλης, γεν. 1884, Ευκαρπία, Νιγρίτας, πεθ…. ΜπέροουνΚοτούλας Θεοχάρης, γεν. 1883, πεθ. 17.6.1955, γηροκομείο ΤέχονινΚοβαλίδης Χρήστος, γεν. 1898, πεθ. 2.2.1961, γηροκομείο ΤέχονινΚουτσαλά Ευδοξία, γεν. 1951, πεθ. 6.12.1951, ΚρνοβΚουτσοφλιανώτη Ευτυχία, γεν. 1927, Βόιο, Κοζάνης, πεθ. 31.8.1950, ΚρνοβΚουτσοφλιανώτη Μαρία, γεν. 1926, Κούπα, Κιλκίς, πεθ. 6.11.1971, ΚρνοβΚουφάκης Δημήτριος, γεν. 1927, πεθ. 1958, ΜπέροουνΚουφουδάκης Ηλίας, γεν. 1885, πεθ. 17.12.1965, ΠράγαΚουϊμτσίδου Ελπίδα, γεν 1905, πεθ.14.5.1965, ΣτένμπερκΚουκουτσίλη Δέσποινα, γεν. 1895, Πεντάλοβο, Βοΐου, πεθ. 6.2.1960, ΚρνοβΚουκουτσίλης Νικόλαος, γεν. 1885, Δοτσικό, Γρεβενών, πεθ. 15.2.1961, ΚρνοβΚουμανοβαλίδης Χρήστος, γεν. 1892, πεθ. … ΜποχούμινΚουμαρτζή Άννα, γεν. 1928, πεθ. 1950, ΤσεχοσλοβακίαΚουμαρτζή Δέσποινα, γεν. 1950, πεθ. 1.2.1950Κουμπουλίδης Στυλιανός, γεν. 1895, πεθ. 8.10.1971, ΚάρβιναΚουμκούμης Παναγιώτης, γεν. 1915, πεθ. 9.1.1951, ΟπάβαΚουριώτης Χρήστος, γεν. 1922, πεθ. 22.4.1956, ΠράγαΚούσος Σπύρος, γεν. 1887, Αυγή, Καστοριάς, πεθ. 14.4.1961, ΒιλεμοβίτσεΚούβαρης Στέργιος, γεν. 1902, Ζιάκκα, Γρεβενών, πεθ. 8.7.1965, ΚρνοβΚεβρεκίδου Όλγα, γεν. 1908, Νέο Καύκασο, Φλωρίνης, πεθ. Μάρτη 1981, ΑλμπρεχτίτσεΚόκκινος Σκαρλάτος, γεν. 1896, Νικηφόρο, Δράμας, πεθ. … ΚοτσλίροβΚαραμπατόγλου Γιάννης, γεν. 1905, Καλλίπολη, πεθ. … ΜπρνοΚαρανίκας Μιχάλης, γεν. 1899, Δίλοφο Βοΐου, πεθ. … ΜπρνοΚωνσταντινίδης Δημήτριος, γεν. 1919, Παλιοκνίδη, Γρεβενών, πεθ. 1957, ΤσεχοσλοβακίαΚοράνης Λάμπρος, γεν. 1891, Λιβαδοτόπι, Καστοριάς, πεθ. 1973, ΚοτσλίροβΚοσμίδης Ζαχαρίας, γεν. 1898, Λεβεντοχώρι, Κιλκίς, πεθ. 1973, Χράντετς ΚράλοβεΚαλπατζίδης Θεόδωρος, γεν. 1896, Πευκόδασο, Κιλκίς, πεθ. … ΜπρνοΚαραγιώτας Βάιος, γεν. 1901, Αστρίτσα, Καρδίτσας, πεθ. … ΜπρνοΚασμερίδης Γεώργιος, γεν. 1955, πεθ. 1979, ΠράγαΚαράτζος Χαρίλαος, 1892, Αετομηλίτσα, Καστοριάς, πεθ. … Ντβουρ ΚράλοβεΚοντοβάγιος Σπύρος, γεν. 1899, Κοτσερί, Καρδίτσας, πεθ. … Ντβουρ ΚράλοβεΚασαπίδου Σοφία, γεν. 1893, Ποντοκερασιά, Κιλκίς, πεθ. … ΤσεχοσλοβακίαΚαραφέρης Δημήτριος, γεν. 1891, Άγιο Θεόδωρο, Βόλου, πεθ. Μάρτη 1977, ΚρνοβΚανταράκης Κώστας, γεν. 1904, Αθήνα, πεθ. 1972, ΓέσενικΚάπας Άλκης, γεν. 1909, Καβάλα, πεθ. … ΖούλοβαΚαραγιάννη Άννα, γεν. … , πεθ. 1981, ΚρνοβΚαζματζίδης Νίκος, γεν. …, πεθ. 1981, ΚρνοβΚιζιρίδου Ελισσάβετ, γεν. … , πεθ. 1981, Ζλάτε ΧόρυΚοτοπούλου Πανάγω, γεν. … πεθ. 1981, ΠαρντουμπίτσεΚουτσουφλιανώτης Νίκος, γεν. …, πεθ. 1982, Κρνοβ

«NISOS»

Friends Prague Bar & Clubhttp://www.friends-prague.cz/

foto: Michal Jeníčekhttp://www.majkluvsvet.cz/

Greek Night - Řecká Noc