เล่ม 5 ปฏิกิริยาเคมีในชีวิตประจำวัน

33

Upload: joy-preeya

Post on 03-Mar-2017

57 views

Category:

Education


9 download

TRANSCRIPT

Page 1: เล่ม 5 ปฏิกิริยาเคมีในชีวิตประจำวัน
Page 2: เล่ม 5 ปฏิกิริยาเคมีในชีวิตประจำวัน

เอกสารประกอบการจดกจกรรมการเรยนรแบบวฏจกรการสบเสาะหาความร 7 ขน เรอง การเปลยนแปลงพลงงานและการเกดปฏกรยาเคม

ค าน า

เอกสารประกอบการจดกจกรรมการเรยนรแบบวฏจกรการสบเสาะหาความร 7 ขน เรอง การเปลยนแปลงพลงงานและการเกดปฏกรยาเคม จดท าขนเพอใชประกอบการเรยนรส าหรบนกเรยน ชนมธยมศกษาปท 2 โรงเรยนส คว “สวสด ผดง วทยา” ซ ง เอกสารประกอบการจดการ เรยนรน มจ านวน 6 เลม

เลมท 1 เรอง การเกดปฏกรยาเคม เลมท 2 เรอง สมการเคม เลมท 3 เรอง มวล พลงงานกบการเกดปฏกรยาเคม เลมท 4 เรอง ปจจยทมผลตอการเกดปฏกรยาเคม เลมท 5 เรอง ปฏกรยาเคมในชวตประจ าวน เลมท 6 เรอง การใชสารเคมอยางถกตองปลอดภย

เอกสารประกอบการจดกจกรรมการเรยนรนจดท าขนเพออ านวยความสะดวกใหครและนกเรยนสามารถน าไปใชในการจดกจกรรมการเรยนรประกอบแผนการจดการเรยนรแบบวฏจกรการสบเสาะหาความร 7 ขน เรอง การเปลยนแปลงพลงงานและการเกดปฏกรยาเคม ในระดบ ชนมธยมศกษาปท 2 ซงประกอบไปดวยแบบทดสอบกอน - หลงเรยน บนทกกจกรรมการทดลอง ใบงานและใบความร ผจดท าหวงเปนอยางยงวาจะเปนประโยชนแกครผสอน นกเรยนหรอบคคลทสนใจทวไป

ปรชญภทร เลงระบ า

Page 3: เล่ม 5 ปฏิกิริยาเคมีในชีวิตประจำวัน

เอกสารประกอบการจดกจกรรมการเรยนรแบบวฏจกรการสบเสาะหาความร 7 ขน เรอง การเปลยนแปลงพลงงานและการเกดปฏกรยาเคม

สารบญ

หนา

ค าน า ก สารบญ ข แบบทดสอบกอนเรยน เรอง ปฏกรยาเคมในชวตประจ าวน 1 กจกรรม 2.6 ปฏกรยาเคมในชวตประจ าวน 3 ใบความรท 2.6 ปฏกรยาเคมในชวตประจ าวน 5 กจกรรม 2.7 ผลกระทบของปฏกรยาเคมตอสงมชวตและสงแวดลอม 10 ใบความรท 2.7 ผลกระทบของปฏกรยาเคมตอสงมชวตและสงแวดลอม 14 ใบงานท 2.5 ปฏกรยาเคมในชวตประจ าวน 17 แบบทดสอบหลงเรยน เรอง เรอง ปฏกรยาเคมในชวตประจ าวน 18 ภาคผนวก 20

ตวอยางการบนทกกจกรรม 2.6 ปฏกรยาเคมในชวตประจ าวน 22 ตวอยางการบนทกกจกรรม 2.7 ผลกระทบของปฏกรยาเคมตอสงมชวตและสงแวดลอม 24 เฉลยใบงานท 2.5 ปฏกรยาเคมในชวตประจ าวน 27 เฉลยขอสอบกอนเรยน เรอง ปฏกรยาเคมในชวตประจ าวน 28 เฉลยขอสอบหลงเรยน เรอง ปฏกรยาเคมในชวตประจ าวน 29

บรรณานกรม 30

Page 4: เล่ม 5 ปฏิกิริยาเคมีในชีวิตประจำวัน

เอกสารประกอบการจดกจกรรมการเรยนรแบบวฏจกรการสบเสาะหาความร 7 ขน เรอง การเปลยนแปลงพลงงานและการเกดปฏกรยาเคม

แบบทดสอบกอนเรยนเรอง ปฏกรยาเคมในชวตประจ าวน

ค าชแจง 1. แบบทดสอบเปนแบบเลอกตอบ 4 ตวเลอก จ านวน 10 ขอ ใชเวลา 10 นาท 2. ใหนกเรยนเลอกค าตอบทถกตองทสดเพยงค าตอบเดยว แลวท าเครองหมาย ลงในกระดาษค าตอบ ************************************************************************************************** 1. สารในขอใดท าปฏกรยากบหนปนแลวเกดฟองกาซได

ก. โซเดยมคลอไรด ข. กรดอะซตก ค. โซเดยมคารบอเนต ง. โซเดยมไฮโดรเจนคารบอเนต

2. ผงฟทใชท าขนมปงคอสารใด ก. โซเดยมไฮดรอกไซด ข. โซเดยมคารบอเนต ค. โซเดยมไฮโดรเจนคารบอเนต ง. โซเดยมคลอไรด

3. เมอทอน าทงอดตน หากตองการใหน าทงไหลไดสะดวกอกครงควรใชสารตวใดเทใสทอน าทงทอดตนนน ก. โซดาไฟ ข. น าโซดา ค. โซดาซกผา ง. โซเดยมซลเกต

4. ขอใดไมใชสมบตของสารทเปนกรด ก. ท าปฏกรยากบหนปน ข. กดกรอนสารพลาสตกได ค. ไมท าปฏกรยากบสารละลาย ง. เปลยนสกระดาษลตมสจากสน าเงนเปนแดง

5. การเกดหนงอกหนยอยเกดจากสารใดท าปฏกรยากน ก. กรดกบเบส ข. กรดกบโลหะ ค. กรดกบออกซเจน ง. กรดกบหนปน 6. ในการดบไฟปา โดยโปรยผง NaHCO3 จากเครองบนลงบรเวณเหนอไฟปา ความรอนจากไฟปาจะท าให สาร NaHCO3 สลายตวใหแกสทหนกกวาอากาศ มาปกคลมไมใหเชอเพลงไดรบแกสออกซเจน ท าให บรรเทาหรอหยดการเผาไหมลงได แกสทเกดจากการสลายตวของ NaHCO3 คอแกสชนดใด

ก. ไนโตรเจนไดออกไซด ข. คารบอนมอนอกไซด ค. คารบอนไดออกไซด ง. ซลเฟอรไดออกไซด

7. ปฏกรยาตอไปนเกดจากน าฝนละลายแกสชนดตางๆ ท าใหไดน าฝนมสภาพเปนกรด สมการใดไมถกตอง ก. CO2(g) + H2O(l) H2CO3(aq) ข. SO2(g) + H2O(l) H2SO3(aq) ค. SO3(g) + H2O(l) H2SO4(aq) ง. 2NO2(g) + 2H2O(l) 4HNO2(aq)

1

Page 5: เล่ม 5 ปฏิกิริยาเคมีในชีวิตประจำวัน

เอกสารประกอบการจดกจกรรมการเรยนรแบบวฏจกรการสบเสาะหาความร 7 ขน เรอง การเปลยนแปลงพลงงานและการเกดปฏกรยาเคม

8. ขอใดเปนมลพษทเกดจากควนจากทอไอเสยรถยนตทมผลตอสขภาพของมนษยและสงแวดลอม ทรนแรงทสด

ก. คารบอนมอนอกไซดและตะกว ข. ซลเฟอรไดออกไซด ค. ตะกวและไฮโดรคารบอน ง. ไนโตรเจนออกไซด

9. ขอใดเปนผลกระทบของปฏกรยาเคมทเปนอนตรายตอสงมชวตและสงแวดลอม 1. ฝนกรด 2. การเกดสมอก 3. การท าฝนเทยม 4. การเกดหนงอกหนยอย 5. ปรากฏการณเรอนกระจก 6. น าเนาเสยทเกดจากการทงสารอนทรย ขอใดถกตองตามขอความขางตน

ก. 1 , 2 , 4 และ 6 ข. 1 , 2 , 5 และ 6 ค. 1 , 3 , 4 และ 6 ง. 1 , 3 , 5 และ 6

10. ประโยชนของการใชปฏกรยาเคมในชวตประจ าวน ขอใดไมถกตอง ก. โซเดยมไฮโดรเจนคารบอเนต (NaHCO3) สามารถใชดบไฟปาได ข. ปฏกรยาการสลายตวของไฮโดรเจนเปอรออกไซด ได น า และ แกสไฮโดรเจน ค. ผลผลตทไดจากกระบวนการสงเคราะหแสง คอ น าตาล น า และ แกสออกซเจน ง. การเผาไหมอยางสมบรณของแกสหงตม ได แกสคารบอนมอนอกไซด น า และ พลงงาน

***********************************************************************

2

Page 6: เล่ม 5 ปฏิกิริยาเคมีในชีวิตประจำวัน

เอกสารประกอบการจดกจกรรมการเรยนรแบบวฏจกรการสบเสาะหาความร 7 ขน เรอง การเปลยนแปลงพลงงานและการเกดปฏกรยาเคม

กจกรรม 2.6 ปฏกรยาเคมในชวตประจ าวน

สมาชกในกลม 1. ชอ..................................................................................................ชน.................เลขท..................... 2. ชอ............................................................................................ ......ชน.................เลขท..................... 3. ชอ..................................................................................................ชน.................เลขท..................... 4. ชอ..................................................................................................ชน.................เลขท..................... 5. ชอ..................................................................................................ชน.................เลขท..................... 6. ชอ..................................................................................................ชน.................เลขท.....................

จดประสงคของกจกรรม

เมอท ากจกรรมนแลว นกเรยนควรจะสามารถ 1. สบคนขอมลและยกตวอยางปฏกรยาเคมในชวตประจ าวน 2. บอกประโยชนของปฏกรยาเคมในชวตประจ าวน

ค าชแจง 1. ใหนกเรยนแตละกลมสบคนเรอง ปฏกรยาเคมในชวตประจ าวน โดยระดมความคดและอภปราย

รวมกนภายในกลมของตนเอง 2. สรปเปนค าตอบของกลม แลวบนทกลงในใบบนทกกจกรรมท 2.6 เรอง ปฏกรยาเคมในชวต

ประจ าวน 3. ตวแทนแตละกลม น าเสนอผลการคนควาและอภปรายของกลม

3

Page 7: เล่ม 5 ปฏิกิริยาเคมีในชีวิตประจำวัน

เอกสารประกอบการจดกจกรรมการเรยนรแบบวฏจกรการสบเสาะหาความร 7 ขน เรอง การเปลยนแปลงพลงงานและการเกดปฏกรยาเคม

บนทกกจกรรม 2.6 ปฏกรยาเคมในชวตประจ าวน

1. ใหนกเรยนรวมกนสบคนและอภปรายถงสารเคม ผลตภณฑและปฏกรยาเคมในชวตประจ าวน และบอกประโยชนทไดรบจากผลตภณฑ สารเคมหรอปฏกรยาตาง ๆ ทนกเรยนไดรวมกนสบคนและอภปราย บนทกผลการสบคนและอภปรายลงในแบบบนทกกจกรรม 2.6 ปฏกรยาเคมในชวตประจ าวน

สารเคม/ผลตภณฑ/ปฏกรยาเคมทพบในชวตประจ าวน ประโยชน

2. จากความรเรองการเกดปฏกรยาเคม นกเรยนสามารถน าความรเกยวกบการเกดปฏกรยาเคม และปฏกรยาเคมในชวตประจ าวนไปใชประโยชนในการด าเนนชวตไดอยางไรบาง

......................................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................ ..........

......................................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................ ..........

......................................................................................................................................................................

4

Page 8: เล่ม 5 ปฏิกิริยาเคมีในชีวิตประจำวัน

เอกสารประกอบการจดกจกรรมการเรยนรแบบวฏจกรการสบเสาะหาความร 7 ขน เรอง การเปลยนแปลงพลงงานและการเกดปฏกรยาเคม

ใบความรท 2.6 ปฏกรยาเคมในชวตประจ าวน

ปฏกรยาเคมทพบในชวตประจ าวน 1. การผกรอนของโลหะ เชน การผกรอนเนองจากการเกดสนม การเกดออกไซดของอะลมเนยม เปนตน การเกดสนมของเหลกเกดจากเหลกสมผสกบน าและออกซเจนในอากาศ ปฏกรยาทเกดขนเปนดงน

4Fe (s) + 3O2 (g) + 2H2O (g) 2Fe2O3·2H2O (s) สนมเหลกสน าตาลแดง การเกดออกไซดของอลมเนยมเกดจากอะลมเนยมรวมกบออกซเจนในอากาศ ดงสมการ

4Al (s) + 3O2(g) 2Al2O3(s) สขาว 2. การผกรอนของหนปนเนองจากกรด

การผกรอนของหนปนซงมแคลเซยมคารบอเนต (CaCO3) เปนองคประกอบ เมอถกน าฝนทละลายแกสคารบอนไดออกไซดจะเกดปฏกรยาดงน

H2O(l) + CO2 (g) H2CO3 (aq) กรดคารบอนก

CaCO3 (s) + H2CO3 (aq) Ca(HCO3)2 (aq) แคลเซยมไฮโดรเจนคารบอเนต

แคลเซยมไฮโดรเจนคารบอเนตเปนสารละลายใสเมอถกความรอนจะเปลยนเปน CaCO3.H2O และ CO2 ซงเปนกระบวนการเกดหนงอกและหนยอยตามถ าตางๆ

Ca(HCO3)2 (aq) CaCO3 (s) + H2O (l) + CO2 (g) 3. การเผาไหม

การเผาไหม เปนปฏกรยาทเกดจากสารรวมกบออกซเจนไดพลงงานความรอนและแสงสวาง สารทเกดจากการเผาไหมจดเปนสารประเภทเชอเพลง ซงสวนใหญมธาตคารบอนและไฮโดรเจนเปนองคประกอบ

การเผาไหมอยางสมบรณ เปนการเผาไหมของสารทมเชอเพลงทไดน าและกาซคารบอนไดออกไซดเปนสารผลตภณฑ เชน

เชอเพลง + O2 (g) H2O (l) + CO2 (g) การเผาไหมทไมสมบรณ เปนการเผาไหมของเชอเพลงทมธาตคารบอนและไฮโดรเจนเป น

องคประกอบ แลวมปรมาณของกาซออกซเจนไมเพยงพอ จะเกดการเผาไหมทไมสมบรณ ไดสารผลตภณฑเปนกาซคารบอนมอนอกไซด (CO) น า และ คารบอนไดออกไซด

ปจจยทมผลตอการเผาไหม 1. เชอเพลง 2. ความรอน 3. กาซออกซเจน

5

Page 9: เล่ม 5 ปฏิกิริยาเคมีในชีวิตประจำวัน

เอกสารประกอบการจดกจกรรมการเรยนรแบบวฏจกรการสบเสาะหาความร 7 ขน เรอง การเปลยนแปลงพลงงานและการเกดปฏกรยาเคม

4. ปฏกรยาของกรดกบเบส ปฏกรยาทกรดรวมกบเบสไดสารผลตภณฑทเปนเกลอกบน า เรยกปฏกรยานวา ปฏกรยาสะเทน เขยนแทนดวยสมการดงน กรด + เบส เกลอ + น า

เชน HCl (aq) + KOH (aq) KCl (aq) + H2O (l) ปฏกรยาทเกดขนในตวเราและรอบๆ ตวเรา มทงปฏกรยางายๆ ไปจนถงปฏกรยาทซบซอน ในบทนนกเรยนจะไดศกษาปฏกรยาบางชนดทเกดขนและใชประโยชนในชวตประจ าวน ซงบางปฏกรยามผลตอสงแวดลอม ปฏกรยาทเผาไหมของเชอเพลงตางๆ เชน แกสหงตมน ามนเชอเพลงทใชในยานพาหนะและในโรงงานอตสาหกรรมตางๆ นอกจากจะใหพลงงานจ านวนมากน าไปใชประโยชนในกจกรรมตางๆ ยงกอใหเกดผลเสยตามมา เพราะเชอเพลงฟอสซล ไดแก ถานหนและน ามนดบทเกดอยใตพนโลก มกมประโยชนตองน ามาก กลนหรอเผาทอณหภมสง ขณะกลนก ามะถนจะท าปฏกรยารวมตวกบออกซเจน ใหผลตภณฑเปนแกสซลเฟอรไดออกไซด SO2 ซงสามารถเกดปฏกรยาการรวมตวกบแกสออกซเจนตอไปน ใหแกสซลเฟอรไตรออกไซด SO3 เกดขนดงสมการ

S (s) + O2 (g) SO2 (g) 2SO2 (g) + O2 (g) 2SO3 (g)

เมอแกสซลเฟอรไตรออกไซดถกความชนในอากาศจะเกดปฏกรยารวมตวกบละอองน า เกดเปนกรดก ามะถน H2SO4 ดงสมการ ถากรดทเกดขนมปรมาณมาก เมอฝนตกกจะชะลงมากบฝนเรยกวา ฝนกรด

SO3 (g) + H2O (g) H2SO4 (aq) ในเมองอตสาหกรรมและเมองใหญๆ ทมการใชเชอเพลงในปรมาณมาก จะมแกสไนโตรเจนมอนอไซด (NO) ไนโตรเจนไดออกไซด (NO2) โอโซน (O3) และ SO2[เกดขนตามมาดวย แกส NO2 สวนใหญเกดจากการเผาไหมของเชอเพลงในเครองยนต ดงสมการ

(อากาศ) N2 + O2 อณหภมสง → 2NO

2NO + O2 2NO2 แกส NO2 ในอากาศ เมอถกแสงอาทตยจะสลายตวเปนแกส NO และอะตอมอสระของออกซเจน ซงสามารถรวมตวกบแกส O2 ตอไปเปน O3 ดงสมการ

O2 + O O3 ในวนทมความกดอากาศสง แกส SO3 , NO2 และ O3 ตลอดจนฝนละอองและสารไฮโดรคารบอนทเปนละอองเลกๆ ลอยปะปนกนอยในระดบต า เกดเปนหมอกควนทเรยกวา สมอก (smog) ถาปรมาณมากท าใหเกดทศนวสยต าบดบงการมองเหนซงเปนอนตรายมาก โดยเฉพาะกบกจกรรมทเกยวกบการบนหรอการเดนทาง นอกจากนนแกส NO2 และ O3 ยงกอใหเกดการระคายเคองกบดวงตาและทางเดนหายใจ หากไดรบปรมาณมากจะกอใหเกดอนตรายไดเชนกน

6

Page 10: เล่ม 5 ปฏิกิริยาเคมีในชีวิตประจำวัน

เอกสารประกอบการจดกจกรรมการเรยนรแบบวฏจกรการสบเสาะหาความร 7 ขน เรอง การเปลยนแปลงพลงงานและการเกดปฏกรยาเคม

smog มากจากค าวา smoke + fog

ภาพท 5.1 หมอกควนทเกดขนเปนประจ าในกรงเทพฯ ทมา : http://www.vcharkarn.com/lesson/1061

ในวนทอากาศปลอดโปรง แกส SO3 และ NO2 ลอยขนสงไปตามกระแสลม เมอไดรบความชนในอากาศจากเมฆและฝน SO3 รวมตวเกดเปนกรดก ามะถน (H2SO4) สวน NO2 รวมตวกบละอองน าเปน กรดไนตรก (HNO3) เมอตกลงมาบนพนดนจะเปนฝนกรดเหมอนกน ปฏกรยาอกชนดหนงทพบเหนทวๆ ไปคอ ปฏกรยาการเกดสนมเหลก โดยทวไป ตก สะพาน และสงกอสรางตางๆ มเหลกเปนองคประกอบของโครงสราง เมอเหลกถกอากาศและความชนจะคอยๆสกกรอน กลายเปนสนมเหลก Fe2O3 .H2O ดงสมการ 4Fe + 3O2

→ 2Fe2O3.H2O

ปฏกรยาการสลายตวของโซเดยมไฮโดรเจนคารบอเนต (NaHCO3) ดวยความรอนใหแกส CO2 , Na2CO3 และ H2Oมประโยชนในการท าขนมหลายชนดเชน เคก ขนมถวยฟ และขนมสาล เมอผสม NaHCO3 (เรยกกนทวไปวา ผงฟ) ลงในสวนผสมของขนมแลวน าไปอบหรอนง ผงฟจะสลายตวใหแกส CO2 ซงพยายามแทรกตวออกมา ท าใหเกดเปนโพรงอากาศอยทวไปในขนม ขนมจงมลกษณะพองหรอฟขน

ภาพท 5.2 NaHCO3 เปนสวนผสมในเคก

ทมา : http://www.vcharkarn.com/lesson/1061

7

Page 11: เล่ม 5 ปฏิกิริยาเคมีในชีวิตประจำวัน

เอกสารประกอบการจดกจกรรมการเรยนรแบบวฏจกรการสบเสาะหาความร 7 ขน เรอง การเปลยนแปลงพลงงานและการเกดปฏกรยาเคม

นอกจากนยงใชประโยชนในดบไฟปา โดยโปรยผง NaHCO3 จากเครองบนลงบรเวณเหนอไฟปา แกส CO2 ทเกดขนเปนแกสทหนกกวาอากาศ จงปกคลมไมใหเชอเพลงไดรบแกสออกซเจน ท าใหบรรเทาหรอหยดการเผาไหมลงไดระดบหนง

ภาพท 5.3 การโปรยผง NaHCO3 ในการดบไฟปา

ทมา : http://www.vcharkarn.com/lesson/1061 ไฮโดรเจนเปอรออกไซด (H2O2) เปนสารใชฟอกสผสมและฆาเชอโรค โดยปกตจะสลายตวไดเองอยางชาๆ ใหน าและ O2 เกดขน ดงสมการ แสงสวางและความรอนจะชวยเรงใหเกดการสลายตวเรวขน ดงนนจงตองเกบไวในทมดหรอในภาชนะสน าตาลเขมและในทเยน 2H2O2 2H2O + O2 ปฏกรยาในแบตเตอรชนดตางๆ เปนปฏกรยาทท าใหเกดกระแสไฟฟา ซงน ามาใชประโยชนไดหลากหลาย เชน แบตเตอรทใชในรถยนตประเภทตางๆ เปนปฏกรยาระหวางแผนตะกว (Pb) ซงท าหนาทเปนขว (-) และตะกวไดออกไซด (PbO2) ท าหนาทเปนขวบวก (+) กบกรดซลฟวรก (H2SO4) เขมขนประมาณ 30-38% โดยน าหนกเขยนสมการเคมของปฏกรยาทเกดขนไดดงน Pb + PbO2 + 2H2SO4 2PbSO4 + 2H2O

ภาพท 5.4 แบตเตอรตะกวกรดทใชในรถยนต

ทมา : http://www.vcharkarn.com/lesson/1061

8

Page 12: เล่ม 5 ปฏิกิริยาเคมีในชีวิตประจำวัน

เอกสารประกอบการจดกจกรรมการเรยนรแบบวฏจกรการสบเสาะหาความร 7 ขน เรอง การเปลยนแปลงพลงงานและการเกดปฏกรยาเคม

แบตเตอรอกชนดหนง เรยกวาแบตเตอรปรอท เปนแบตเตอรทมขนาดเลกมาก เบา จงนยมใชในเครองมอเครองใชอเลกทรอนกส เชน นาฬกาขอมอ เครองวดแสงในกลองถายรป เครองชวยฟง เครองคดเลขตดกระเปา เปนตน ปฏกรยาในแบตเตอร มสงกะส (Zn) เปนขวลบ (-) และปรอทออกไซด (HgO) เปนขวบวก (+) ในสารผสมระหวางโพแทสเซยมไฮดรอกไซด (KOH) กบสงกะสไฮดรอกไซด Zn(OH)2 และน า ซงมลกษณะคลายแปงเปยก เขยนสมการเคมของปฏกรยาทเกดขนไดน

Zn + HgO ZnO + Hg

ภาพท 5.5 อปกรณตางๆ ทใชแบตเตอรแบบปรอท

ทมา : http://www.vcharkarn.com/lesson/1061 นอกจากน ยงมแบตเตอรชนดอนๆ อก เชน แบตเตอรอลคาไลน แบตเตอรนกเกล-แคดเมยม หรอเรยกสนๆ วา NICAD และแบตเตอรทใสในตวคนไขทหวใจเตนไมปกต ซงตางผลตกระแสไฟฟาจากปฏกรยาเคมของโลหะและเบสทแตกตางกนไป ปฏกรยาการสลายตวของหนปน CaCO3 ดวยความรอน ใหแกส CO2 และปนขาว (CaO) น ามาใชในอตสาหกรรม ปฏกรยาระหวางหนปนหรอแคลเซยมคารบอเนตกบกรดก ามะถนหรอกรดดนประสว ซงมอยในฝนกรด เกดเปนแคลเซยมซลเฟต (CaSO4) หรอแคลเซยมไนเตรด[Ca(NO3)2] และแกส CO2 ดงสมการ

CaCO3(s) + H2SO4(aq) CO2(g) + CaSO4(aq) + H2O(l) หรอ CaCO3(s) + 2HNO3(aq) CO2(g) + Ca(NO3)2(aq) + H2O(l)

ปฏกรยานเปนสาเหตหนงทท าให รปปน รปแกะสลก ตกรามบานชอง และสงกอสรางทท าดวยหนปนหรอหนออนเกดการสกกรอนเสยหาย

9

Page 13: เล่ม 5 ปฏิกิริยาเคมีในชีวิตประจำวัน

เอกสารประกอบการจดกจกรรมการเรยนรแบบวฏจกรการสบเสาะหาความร 7 ขน เรอง การเปลยนแปลงพลงงานและการเกดปฏกรยาเคม

กจกรรม 2.7 ผลกระทบของปฏกรยาเคมทมตอสงมชวตและสงแวดลอม

สมาชกในกลม 1. ชอ..................................................................................................ชน.................เลขท..................... 2. ชอ..................................................................................................ชน.................เลขท..................... 3. ชอ..................................................................................................ชน.................เลขท..................... 4. ชอ..................................................................................................ชน.................เลขท.. ................... 5. ชอ..................................................................................................ชน..... ............เลขท..................... 6. ชอ..................................................................................................ชน.................เลขท.....................

จดประสงคของกจกรรม

เมอท ากจกรรมนแลว นกเรยนควรจะสามารถ 1. อภปรายผลกระทบของปฏกรยาเคมตอสงมชวตและสงแวดลอม 2. บอกแนวทางการแกไขหรอลดผลกระทบของปฏกรยาเคมทมตอสงมชวตและสงแวดลอม

ค าชแจง 1. ใหนกเรยนแตละกลมสบคนเรอง ผลกระทบของปฏกรยาเคมทมตอสงมชวตและสงแวดลอม

โดยระดมความคดและอภปราย รวมกนภายในกลมของตนเอง 2. สรปเปนค าตอบของกลม แลวบนทกลงในใบบนทกกจกรรมท 2.7 เรอง ผลกระทบของปฏกรยา

เคมทมตอสงมชวตและสงแวดลอม 3. ตวแทนแตละกลม น าเสนอผลการคนควาและอภปรายของกลม

10

Page 14: เล่ม 5 ปฏิกิริยาเคมีในชีวิตประจำวัน

เอกสารประกอบการจดกจกรรมการเรยนรแบบวฏจกรการสบเสาะหาความร 7 ขน เรอง การเปลยนแปลงพลงงานและการเกดปฏกรยาเคม

บนทกกจกรรม 2.7 ผลกระทบของปฏกรยาเคมทมตอสงมชวตและสงแวดลอม

1. ใหนกเรยนรวมกนสบคนและอภปราย การเกดและผลกระทบของปฏกรยาเคมตอสงมชวตและ สงแวดลอมตอไปน

1.1 การเกดฝนกรด วธควบคมปองกนและการลดผลกระทบจากการเกดฝนกรดท าไดอยางไร 1.2 การเกดปรากฏการณเรอนกระจก วธควบคมปองกนและการลดผลกระทบจากการเกดปรากฏการณเรอนกระจกท าไดอยางไร 1.3 การเกดสมอก วธควบคมปองกนและการลดผลกระทบจากการเกดสมอคท าไดอยางไร

บนทกผลการสบคนและอภปรายลงในแบบบนทกกจกรรม 2.7 ผลกระทบของปฏกรยาเคมตอสงแวดลอม

ปฏกรยา แกสทเกยวของ 1. การเกดฝนกรด

ผลกระทบตอสงมชวตและสงแวดลอม แนวทางการควบคม ปองกนหรอลดผลกระทบ

11

Page 15: เล่ม 5 ปฏิกิริยาเคมีในชีวิตประจำวัน

เอกสารประกอบการจดกจกรรมการเรยนรแบบวฏจกรการสบเสาะหาความร 7 ขน เรอง การเปลยนแปลงพลงงานและการเกดปฏกรยาเคม

ปฏกรยา แกสทเกยวของ 2. การเกดปรากฎการณเรอนกระจก

ผลกระทบตอสงมชวตและสงแวดลอม แนวทางการควบคม ปองกนหรอลดผลกระทบ

12

Page 16: เล่ม 5 ปฏิกิริยาเคมีในชีวิตประจำวัน

เอกสารประกอบการจดกจกรรมการเรยนรแบบวฏจกรการสบเสาะหาความร 7 ขน เรอง การเปลยนแปลงพลงงานและการเกดปฏกรยาเคม

ปฏกรยา แกสทเกยวของ 3. การเกดสมอก/หมอกควน

ผลกระทบตอสงมชวตและสงแวดลอม แนวทางการควบคม ปองกนหรอลดผลกระทบ

13

Page 17: เล่ม 5 ปฏิกิริยาเคมีในชีวิตประจำวัน

เอกสารประกอบการจดกจกรรมการเรยนรแบบวฏจกรการสบเสาะหาความร 7 ขน เรอง การเปลยนแปลงพลงงานและการเกดปฏกรยาเคม

ใบความรท 2.7 ผลกระทบทเกดจากปฏกรยาเคมตอสงแวดลอม

ปฏกรยาเคมนบไดวามประโยชนตอการด ารงชวตของมนษยเปนอยางมาก แตหากมนษยใชประโยชนจากสารเคมและปฏกรยาเคมโดยขาดความรอบคอบ ปฏกรยาเคมเหลานนกอาจกอใหเกดผลเสยตอมนษยและ สงแวดลอมได ตวอยาง เชน 1) ฝนกรด (acid rain) เกดจากแกสบางชนดในบรรยากาศ เชน แกสซลเฟอรไดออกไซดแกสไนโตรเจนออกไซด เปนตน รวมกบละอองน าในอากาศซงจะท าใหไดผลตภณฑทมสมบตเปนกรด โดยถากรดทเกดขนมปรมาณมาก เมอฝนตกกรดกจะปนลงมากบน าฝน เรยกวา ฝนกรด โดยแกสตาง ๆ ทเปนสาเหตของฝนสวนใหญจะเกดจากการ เผาไหมเชอเพลงทมสารปนเปอนอย เชน สารประกอบของซมเมอรสารประกอบของไนโตรเจน เปนตน เชอเพลงทมกมสารปนเปอนอยมาก ไดแก เชอเพลงจากพวกถานหน ซงนยมใชกนมากในโรงงานไฟฟาและในโรงงานอตสาหกรรม ฝนกรดเปนน าฝนทมคา pH ต ากวา 5.6 จงท าใหเกดผลกระทบตอสงตางๆ เชน ท าใหดนขาดความอดมสมบรณ ปาไมถกท าลาย หรอท าใหเกดรวรอยเปนจดหรอเปนลายบนพช การควบคมการเกดฝนกรด ท าไดโดยท าการควบคมสารประกอบ ของซมเมอรและไนโตรเจนในอากาศซงเปนสาเหตใหเกดฝนกรด ดงน

1. เลอกใชเชอเพลงทมสารประกอบของซมเมอรปนเปอน 2. เลอกใชพลงงานสะอาดจากธรรมชาตแทนเชอเพลงฟอสซล เชน พลงงานแสงอาทตยพล งงานลม

เปนตน 3. ตดตงอปกรณเพอก าจดมลพษกอนระบายออกสบรรยากาศ

ภาพท 5.5 การเกดฝนกรด

ทมา : http://www.vcharkarn.com/lesson/1451

14

Page 18: เล่ม 5 ปฏิกิริยาเคมีในชีวิตประจำวัน

เอกสารประกอบการจดกจกรรมการเรยนรแบบวฏจกรการสบเสาะหาความร 7 ขน เรอง การเปลยนแปลงพลงงานและการเกดปฏกรยาเคม

2) ปรากฏการณเรอนกระจก (greenhouse effect) เปนปรากฏการณ ทเกดจากแกสตางๆ ลอยขนไปสะสมอยบนชนบรรยากาศเหนอพนผวโลก โดยแกสเรอนกระจกทส าคญ เชน แกสคารบอนไดออกไซด แกสมเทน แกสไนตรสออกไซด เปนตน เมอดวงอาทตยสองแสงมายงโลกพนผวโลกจะดดซบความรอนสวนหนง อกสวนหนงซงเปนรงสคลนสนจะสะทอนกลบ ขนไปไดเพยงเลกนอย เนองจากถกแกสเรอนกระจกกกเกบเอาไว สงผลให พนผวโลกมอณหภมสงขน ซงจะเกดผลกระทบไปทวโลก โดยลกษณะการ กกเกบอณหภมนมลกษณะ ไมแตกตางจากเรอนกระจกทเกบอณหภมความรอนในการปลกพชเขตหนาว จงเรยกวา ปรากฏการณเรอนกระจก การลดปรากฏการณเรอนกระจกสามารถท าได ดงน

1. ลดการปลอยแกสเรอนกระจก รวมทงลดการใชสนคาทมกระบวนการผลตทท าใหเกดการปลอย แกสเรอนกระจกมากขน 2. ลดการใชเชอเพลงฟอสซล 3. ปลกตนไมเพอชวยลดอณหภมโลกและยงชวยดดซบแกสคารบอนไดออกไซด

ภาพท 5.6 การเกดปรากฎการณเรอนกระจก ทมา : https://sites.google.com/site/wartercom/prak-d-karn-reuxn-krack

15

Page 19: เล่ม 5 ปฏิกิริยาเคมีในชีวิตประจำวัน

เอกสารประกอบการจดกจกรรมการเรยนรแบบวฏจกรการสบเสาะหาความร 7 ขน เรอง การเปลยนแปลงพลงงานและการเกดปฏกรยาเคม

3) สมอก (smog)หรอหมอกควน เกดจากการใชเชอเพลงฟอสซลในปรมาณมาก โดยเฉพาะในเขตอตสาหกรรมและ เมองใหญทมการจราจรหนาแนน รวมทงควนไฟทเกดจากไฟปา ซงจะมแกสไนโตรเจนมอนอกไซด ไนโตรเจนไดออกไซดคารบอนไดออกไซด ซลเฟอรไดออกไซด สารไฮโดรคารบอน ตลอดจนฝนละอองขนาดเลกๆปะปนอยในปรมาณมากซงในวนทมความกดอากาศสงสารเหลานจะลอยปะปนในอากาศทความสงไมมากนก เมอมปรมาณมากจะบดบงการมองเหนซงเปนอนตรายมากตอการบน นอกจากน แกสไนโตรเจนไดออกไซดยงท าใหเกดการระคายเคองกบดวงตาและระบบทางเดนหายใจ

ภาพท 5.7 การสมอก ทมา : http://www.cbsnews.com/pictures/chinas-smog-problem/

16

Page 20: เล่ม 5 ปฏิกิริยาเคมีในชีวิตประจำวัน

เอกสารประกอบการจดกจกรรมการเรยนรแบบวฏจกรการสบเสาะหาความร 7 ขน เรอง การเปลยนแปลงพลงงานและการเกดปฏกรยาเคม

ใบงานท 2 .5 ปฏกรยาเคมในชวตประจ าวน

จบคความสมพนธระหวางปฏกรยาเคมในชวตประจ าวนและสมการเคม โดยน าตวอกษรดานขวามอมาเตมลงในชองวางใหถตอง

.......1. การเกดฝนกรด .......2. การเกดหนงอกหนยอย .......3. การเผาไหมอยางสมบรณ ........4. การเผาไหมไมสมบรณ ........5. การผกรอนของโลหะ ........6. การกนยาลดกรดในกระเพาะอาหาร ........7. การสลายตวของผงฟเมอไดรบความรอน........8. การสงเคราะหดวยแสงของพช ........9. ปฏกรยาระหวางกรดกบวสดคารบอเนต ........10.การเกดสนมเหลก

ก. CH4(g) + O2(g) CO2(g) + H2O(l)

ข. 2CaH(CO3)2(aq) ความรอนจากแสงอาทตย→ CaCO3(s)+H2O(l)+CO2(g)

ค. 2HCl(aq) +Mg(s) MgCl2(aq) + H2(g) ง. 6CO2 + 12H2O + พลงงานแสง → C6H12O6 + 6O2 + 6H2O จ. 4Fe(s) + 3O2(g) +6H2O(l) 2Fe2O3.3H2O ฉ. C3H8(g) +3O2(g) 2CO(g) +C(s) + 4H2O(l) ช. SO2(g) + H2O(l) H2SO3(aq) ซ. Fe(s) + 2HCl(aq) FeCl3(aq) + H2(g) ฌ. Mg(OH)2(aq) + 2HCl(aq) MgCl2(aq) + 2H2O(l)

ญ. H2SO4(aq) + CaCO3(s) CaSO4(s) + CO2(g) + H2O(l)

ผลกระทบของปฏกรยาเคมตอสงมชวตและสงแวดลอมมอะไรบาง จงเตมขอความในแผนผงความคดใหสมบรณ

ผลกระทบของปฏกรยาเคมตอสงมชวตและสงแวดลอม

17

Page 21: เล่ม 5 ปฏิกิริยาเคมีในชีวิตประจำวัน

เอกสารประกอบการจดกจกรรมการเรยนรแบบวฏจกรการสบเสาะหาความร 7 ขน เรอง การเปลยนแปลงพลงงานและการเกดปฏกรยาเคม

แบบทดสอบหลงเรยนเรอง ปฏกรยาเคมในชวตประจ าวน

ค าชแจง 1. แบบทดสอบเปนแบบเลอกตอบ 4 ตวเลอก จ านวน 10 ขอ ใชเวลา 10 นาท 2. ใหนกเรยนเลอกค าตอบทถกตองทสดเพยงค าตอบเดยว แลวท าเครองหมาย ลงในกระดาษค าตอบ ************************************************************************************************** 1. ขอใดเปนมลพษทเกดจากควนจากทอไอเสยรถยนตทมผลตอสขภาพของมนษยและสงแวดลอม ทรนแรงทสด

ก. คารบอนมอนอกไซดและตะกว ข. ซมเมอรไดออกไซด ค. ตะกวและไฮโดรคารบอน ง. ไนโตรเจนออกไซด

2. ขอใดไมใชสมบตของสารทเปนกรด ก. ท าปฏกรยากบหนปน ข. กดกรอนสารพลาสตกได ค. ไมท าปฏกรยากบสารละลาย ง. เปลยนสกระดาษลตมสจากสน าเงนเปนแดง

3. ในการดบไฟปา โดยโปรยผง NaHCO3 จากเครองบนลงบรเวณเหนอไฟปา ความรอนจากไฟปาจะท าให สาร NaHCO3 สลายตวใหแกสทหนกกวาอากาศ มาปกคลมไมใหเชอเพลงไดรบแกสออกซเจน ท าให บรรเทาหรอหยดการเผาไหมลงได แกสทเกดจากการสลายตวของ NaHCO3 คอแกสชนดใด

ก. ไนโตรเจนไดออกไซด ข. คารบอนมอนอกไซด ค. คารบอนไดออกไซด ง. ซลเฟอรไดออกไซด

4. ประโยชนของการใชปฏกรยาเคมในชวตประจ าวน ขอใดไมถกตอง ก. โซเดยมไฮโดรเจนคารบอเนต (NaHCO3) สามารถใชดบไฟปาได ข. ปฏกรยาการสลายตวของไฮโดรเจนเปอรออกไซด ได น า และ แกสไฮโดรเจน ค. ผลผลตทไดจากกระบวนการสงเคราะหแสง คอ น าตาล น า และ แกสออกซเจน ง. การเผาไหมอยางสมบรณของแกสหงตม ได แกสคารบอนมอนอกไซด น า และ พลงงาน

5. สารในขอใดท าปฏกรยากบหนปนแลวเกดฟองกาซได ก. โซเดยมคลอไรด ข. กรดอะซตก ค. โซเดยมคารบอเนต ง. โซเดยมไฮโดรเจนคารบอเนต

6. ปฏกรยาตอไปนเกดจากน าฝนละลายแกสชนดตางๆ ท าใหไดน าฝนมสภาพเปนกรด สมการใดไมถกตอง ก. CO2(g) + H2O(l) H2CO3(aq) ข. SO2(g) + H2O(l) H2SO3(aq) ค. SO3(g) + H2O(l) H2SO4(aq) ง. 2NO2(g) + 2H2O(l) 4HNO2(aq)

18

Page 22: เล่ม 5 ปฏิกิริยาเคมีในชีวิตประจำวัน

เอกสารประกอบการจดกจกรรมการเรยนรแบบวฏจกรการสบเสาะหาความร 7 ขน เรอง การเปลยนแปลงพลงงานและการเกดปฏกรยาเคม

7. ผงฟทใชท าขนมปงคอสารใด

ก. โซเดยมไฮดรอกไซด ข. โซเดยมคารบอเนต ค. โซเดยมไฮโดรเจนคารบอเนต ง. โซเดยมคลอไรด

8. ขอใดเปนผลกระทบของปฏกรยาเคมทเปนอนตรายตอสงมชวตและสงแวดลอม 1. ฝนกรด 2. การเกดสมอก 3. การท าฝนเทยม 4. การเกดหนงอกหนยอย 5. ปรากฏการณเรอนกระจก 6. น าเนาเสยทเกดจากการทงสารอนทรย ขอใดถกตองตามขอความขางตน

ก. 1 , 2 , 4 และ 6 ข. 1 , 2 , 5 และ 6 ค. 1 , 3 , 4 และ 6 ง. 1 , 3 , 5 และ 6

9. เมอทอน าทงอดตน หากตองการใหน าทงไหลไดสะดวกอกครงควรใชสารตวใดเทใสทอน าทงทอดตนนน ก. โซดาไฟ ข. น าโซดา ค. โซดาซกผา ง. โซเดยมซลเกต

10. การเกดหนงอกหนยอยเกดจากสารใดท าปฏกรยากน ก. กรดกบเบส ข. กรดกบโลหะ ค. กรดกบออกซเจน ง. กรดกบหนปน

***********************************************************************

19

Page 23: เล่ม 5 ปฏิกิริยาเคมีในชีวิตประจำวัน

เอกสารประกอบการจดกจกรรมการเรยนรแบบวฏจกรการสบเสาะหาความร 7 ขน เรอง การเปลยนแปลงพลงงานและการเกดปฏกรยาเคม

ตวอยางการบนทกกจกรรม 2.6 ปฏกรยาเคมในชวตประจ าวน ตวอยางการบนทกกจกรรม 2.7 ผลกระทบของปฏกรยาเคมตอ

สงมชวตและสงแวดลอม เฉลยใบงานท 2.5 ปฏกรยาเคมในชวตประจ าวน เฉลยขอสอบกอนเรยน เรอง ปฏกรยาเคมในชวตประจ าวน เฉลยขอสอบหลงเรยน เรอง ปฏกรยาเคมในชวตประจ าวน

20

Page 24: เล่ม 5 ปฏิกิริยาเคมีในชีวิตประจำวัน

เอกสารประกอบการจดกจกรรมการเรยนรแบบวฏจกรการสบเสาะหาความร 7 ขน เรอง การเปลยนแปลงพลงงานและการเกดปฏกรยาเคม

กจกรรม 2.6 ปฏกรยาเคมในชวตประจ าวน

สมาชกในกลม 1. ชอ..................................................................................................ชน.................เลขท..................... 2. ชอ..................................................................................................ชน.................เลขท..................... 3. ชอ..................................................................................................ชน.................เลขท..................... 4. ชอ..................................................................................................ชน.................เลขท............... ...... 5. ชอ..................................................................................................ชน.................เลขท..................... 6. ชอ..................................................................................................ชน.................เลขท.....................

จดประสงคของกจกรรม

เมอท ากจกรรมนแลว นกเรยนควรจะสามารถ 1. สบคนขอมลและยกตวอยางปฏกรยาเคมในชวตประจ าวน 2. บอกประโยชนของปฏกรยาเคมในชวตประจ าวน

ค าชแจง 1. ใหนกเรยนแตละกลมสบคนเรอง ปฏกรยาเคมในชวตประจ าวน โดยระดมความคดและอภปราย

รวมกนภายในกลมของตนเอง 2. สรปเปนค าตอบของกลม แลวบนทกลงในใบบนทกกจกรรมท 2.6 เรอง ปฏกรยาเคมในชวต

ประจ าวน 3. ตวแทนแตละกลม น าเสนอผลการคนควาและอภปรายของกลม

21

Page 25: เล่ม 5 ปฏิกิริยาเคมีในชีวิตประจำวัน

เอกสารประกอบการจดกจกรรมการเรยนรแบบวฏจกรการสบเสาะหาความร 7 ขน เรอง การเปลยนแปลงพลงงานและการเกดปฏกรยาเคม

ตวอยางบนทกกจกรรม 2.6 ปฏกรยาเคมในชวตประจ าวน

1. ใหนกเรยนรวมกนสบคนและอภปรายถงสารเคม ผลตภณฑและปฏกรยาเคมในชวตประจ าวน และบอกประโยชนทไดรบจากผลตภณฑ สารเคมหรอปฏกรยาตาง ๆ ทนกเรยนไดรวมกนสบคนและอภปราย บนทกผลการสบคนและอภปรายลงในแบบบนทกกจกรรม 2.6 ปฏกรยาเคมในชวตประจ าวน

สารเคม/ผลตภณฑ/ปฏกรยาเคมทพบในชวตประจ าวน ประโยชน แชมพ/ยาสระผม ท าความสะอาดผม

น ายาท าความสะอาดหองน า/น ายาขดหองน า

ท าความสะอาดหองน า

การเผาไหม

ใชท าอาหารใหสก

การยอยอาหาร

รางกายสามารถน าสารอาหารไปใชเปนพลงงานใหกบรางกาย

การเนาเสยของอาหาร

ใชท าปยหมก

การหมก

ใชถนอมอาหาร

ปฏกรยาการสะเทนระหวางกรดกบเบส

-ใชในการแกไขปญหาดนเปนกรดโดยการเตมปนขาวหรอดนมารล -ใชในการลดกรดในกระเพาะอาหารโดยการรบประทานยาลดกรดทมสวนผสมของเบส -ใชในการบรรเทาพษจากผงตอย โดยการทาบรเวณทโดนผงตอยดวยแอมโมเนย

ปฏกรยาระหวางเบสกบไขมน

ใชในการท าสบ

ปฏกรยาระหวางกรดกบคารบอเนต

ท าใหเกดหนงอกหนยอย

ปฏกรยาระหวางโลหะกบกรด

ไดแกสไฮโดรเจนใชเปนพลงงานทดแทนได

22

Page 26: เล่ม 5 ปฏิกิริยาเคมีในชีวิตประจำวัน

เอกสารประกอบการจดกจกรรมการเรยนรแบบวฏจกรการสบเสาะหาความร 7 ขน เรอง การเปลยนแปลงพลงงานและการเกดปฏกรยาเคม

2. จากความรเรองการเกดปฏกรยาเคม นกเรยนสามารถน าความรเกยวกบการเกดปฏกรยาเคม และ

ปฏกรยาเคมในชวตประจ าวนไปใชประโยชนในการด าเนนชวตไดอยางไรบาง แนวตอบ น าความร เกยวกบการเกดปฏกรยาเคม มาผลตเปนผลตภณฑตาง ๆท เราใชในชวตประจ าวน เชน สบ ยาสระผม ผงซกฟอก น ายาขดหองน า การปรงอาหาร การถนอมอาหาร การท าพลไฟ เปนตน และเมอเราทราบวามปจจยใดบางทมผลตอการเกดปฏกรยา เรากน าความรนน ๆ มาใช เชน เราทราบวาอณหภมจะเรงปฏกรยาตาง ๆ ใหเกดไดเรวขน เรากน าความรนไปใชในการชวยบมผลไม หรอเราอยากจะลดอตราการเกดปฏกรยาของสารตาง ๆ เรากลดอณหภมลง เชน การเกบรกษาอาหารใหสดนานขนโดยการน าไปแชในตเยน การผลตเปนอาหารแชแขง เราทราบวาเหลกเมอไดรบความชนและออกซเจนในอากาศมาก ๆ จะท าใหเหลกเกดสนมและผกรอนไดงาย เราจงปองกนการเกดสนมและการผกรอนของเหลกไดโดยการทาสหรอทาน ามนเคลอบผวของเหลกไวเพอปองกนไมใหพนผวของเหลกสมผสกบความชนและออกซเจนในอากาศไดยากขน เปนตน

23

Page 27: เล่ม 5 ปฏิกิริยาเคมีในชีวิตประจำวัน

เอกสารประกอบการจดกจกรรมการเรยนรแบบวฏจกรการสบเสาะหาความร 7 ขน เรอง การเปลยนแปลงพลงงานและการเกดปฏกรยาเคม

ตวอยางบนทกกจกรรม 2.7 ผลกระทบของปฏกรยาเคมทมตอสงมชวตและสงแวดลอม

1. ใหนกเรยนรวมกนสบคนและอภปราย การเกดและผลกระทบของปฏกรยาเคมตอสงมชวตและ สงแวดลอมตอไปน

1.1 การเกดฝนกรด วธควบคมปองกนและการลดผลกระทบจากการเกดฝนกรดท าไดอยางไร 1.2 การเกดปรากฏการณเรอนกระจก วธควบคมปองกนและการลดผลกระทบจากการเกดปรากฏการณเรอนกระจกท าไดอยางไร 1.3 การเกดสมอก/หมอกควน วธควบคมปองกนและการลดผลกระทบจากการการเกดสมอก/หมอกควนท าไดอยางไร

บนทกผลการสบคนและอภปรายลงในแบบบนทกกจกรรม 2.7 ผลกระทบของปฏกรยาเคมตอสงแวดลอม

ปฏกรยา แกสทเกยวของ 1.การเกดฝนกรด

แกสซลเฟอรไตรออกไซด(SO3) แกสซลเฟอรไดออกไซด(SO2) แกสคารบอนไดออกไซด(CO2) แกสไนโตรเจนไดออกไซด(NO2)

ผลกระทบตอสงมชวตและสงแวดลอม แนวทางการควบคม ปองกนหรอลดผลกระทบ ฝนกรดเปนน าฝนทมคา pH ต ากวา 5.6 จงท าใหเกดผลกระทบตอสงตางๆ เ ชน ท าใหดนขาดความอดมสมบรณ ปาไมถกท าลายหรอท าใหเกดรวรอยเปนจดหรอเปนลายบนพช

การควบคมการเกดฝนกรด ท าไดโดยท าการควบคมสารประกอบ ของซมเมอรและไนโตรเจนในอากาศซงเปนสาเหตใหเกดฝนกรด ดงน 1. เลอกใชเชอเพลงทมสารประกอบของซมเมอรปนเปอน 2. เลอกใชพลงงานสะอาดจากธรรมชาตแทนเชอเพลงฟอสซล เชน พลงงานแสงอาทตย พลงงานลม เปนตน 3. ตดตงอปกรณเพอก าจดมลพษกอนระบายออกสบรรยากาศ

24

Page 28: เล่ม 5 ปฏิกิริยาเคมีในชีวิตประจำวัน

เอกสารประกอบการจดกจกรรมการเรยนรแบบวฏจกรการสบเสาะหาความร 7 ขน เรอง การเปลยนแปลงพลงงานและการเกดปฏกรยาเคม

ปฏกรยา แกสทเกยวของ 2. การเกดปรากฎการณเรอนกระจก

คารบอนไดออกไซด (CO2) เกดจากการเผาไหมตาง ๆ มเทน(CH4) ซงสวนใหญเกดจากการสลายตวของ อนทรยวตถ เชน ขยะมลฝอยทยอยสลายได ของเสย อจจาระ CFC เปนสารประกอบส าหรบท าความเยน พบในเครองท าความเยนตางๆ เปนสงทอยรวมกบ ฟรออนและยงพบไดใน สเปรย ตาง ๆ อกดวย Nitrous Oxide (N2O) เปนกาซมพษทเกดจากเครองยนต การเผาถานหน และใชประกอบในรถยนตเพอเพมก าลงเครอง

ผลกระทบตอสงมชวตและสงแวดลอม แนวทางการควบคม ปองกนหรอลดผลกระทบ เกดจากแกสตางๆ ลอยขนไปสะสมอยบนชนบรรยากาศเหนอพนผวโลก โดยแกสเรอนกระจกทส าคญ เชน แกสคารบอนไดออกไซด แกสมเทน แกสไนตรสออกไซด เปนตน เมอดวงอาทตยสองแสงมายงโลกพนผวโลกจะดดซบความรอนสวนหนง อกสวนหนงซงเปนรงสคลนสนจะสะทอนกลบ ขนไปไดเพยงเลกนอย เนองจากถกแกสเรอนกระจกกกเกบเอาไว สงผลให พนผ วโลกมอณหภมสง ขน ซ งจะเกดผลกระทบไปทวโลก โดยลกษณะการ กกเกบอณหภมนมลกษณะ ไมแตกตางจากเรอนกระจกท เกบอณหภมความรอนในการปลกพชเขตหนาว จงเรยกวาปรากฏการณเรอนกระจก

การลดปรากฏการณเรอนกระจกสามารถท าได ดงน 1. ลดการปลอยแกสเรอนกระจก รวมทงลดการใชสนคาทมกระบวนการผลตทท าใหเกดการปลอยแกสเรอนกระจกมากขน 2. ลดการใชเชอเพลงฟอสซล 3. ปลกตนไมเพอชวยลดอณหภมโลกและยงชวยดดซบแกสคารบอนไดออกไซด

25

Page 29: เล่ม 5 ปฏิกิริยาเคมีในชีวิตประจำวัน

เอกสารประกอบการจดกจกรรมการเรยนรแบบวฏจกรการสบเสาะหาความร 7 ขน เรอง การเปลยนแปลงพลงงานและการเกดปฏกรยาเคม

ปฏกรยา แกสทเกยวของ 3. การเกดสมอก/หมอกควน

แกสไนโตรเจนมอนอกไซด(NO) แกสไนโตรเจนไดออกไซด(NO2) คารบอนไดออกไซด(CO2) ซลเฟอรไดออกไซด(SO2) สารไฮโดรคารบอน(H-C) ตลอดจนฝนละอองขนาดเลกๆ

ผลกระทบตอสงมชวตและสงแวดลอม แนวทางการควบคม ปองกนหรอลดผลกระทบ บดบงการมองเหนซงเปนอนตรายมากตอการบน นอกจากน แกสไนโตรเจนไดออกไซดยงท าใหเกดการระคายเคองกบดวงตาและระบบทางเดนหายใจ

สาเหตของการเกดหมอกควน มหลายสาเหตดวยกน ไดแก ไฟปา การเผาเศษพชและเศษวสดการเกษตร การเผาขยะมลฝอยจากชมชน การเผาวชพชรมถนน มลพษจากอตสาหกรรม ดงนนการควบคมหรอปองกนการเกดหมอกควนทดทสดคอการระมดระวง เฝาระวง ไมใหเกดการเผาไหมทรนแรง สรางแนวกนไฟและวางมาตรการรกษาความปลอดภยในการเกดเพลงไหมในพนทตาง ๆ ใหทนถวงท

** ค าตอบขนอยกบดลพนจของคร

26

Page 30: เล่ม 5 ปฏิกิริยาเคมีในชีวิตประจำวัน

เอกสารประกอบการจดกจกรรมการเรยนรแบบวฏจกรการสบเสาะหาความร 7 ขน เรอง การเปลยนแปลงพลงงานและการเกดปฏกรยาเคม

เฉลยใบงานท 2 .5 ปฏกรยาเคมในชวตประจ าวน

จบคความสมพนธระหวางปฏกรยาเคมในชวตประจ าวนและสมการเคม โดยน าตวอกษรดานขวามอมาเตมลงในชองวางใหถตอง

27

...ช....1. การเกดฝนกรด

...ข...2. การเกดหนงอกหนยอย

...ก...3. การเผาไหมอยางสมบรณ

...ฉ....4. การเผาไหมไมสมบรณ

...ค....5. การผกรอนของโลหะ

...ฌ....6. การกนยาลดกรดในกระเพาะอาหาร

...ซ...7. การสลายตวของผงฟเมอไดรบความรอน

...ง....8. การสงเคราะหดวยแสงของพช

...ญ...9. ปฏกรยาระหวางกรดกบวสดคารบอเนต

...จ....10.การเกดสนมเหลก

ก. CH4(g) + O2(g) CO2(g) + H2O(l)

ข. 2CaH(CO3)2(aq) ความรอนจากแสงอาทตย→ CaCO3(s)+H2O(l)+CO2(g)

ค. Fe(s) + 2HCl(aq) FeCl3(aq) + H2(g) ง. 6CO2 + 12H2O + พลงงานแสง → C6H12O6 + 6O2 + 6H2O จ. 4Fe(s) + 3O2(g) +6H2O(l) 2Fe2O3.3H2O ฉ. C3H8(g) +3O2(g) 2CO(g) +C(s) + 4H2O(l) ช. SO2(g) + H2O(l) H2SO3(aq) ซ. NaHCO3(s) Na2CO3(s) + CO2(g) + H2O(l) ฌ. Mg(OH)2(aq) + 2HCl(aq) MgCl2(aq) + 2H2O(l) ญ. H2SO4(aq) + CaCO3(s) CaSO4(s) + CO2(g) + H2O(l)

ผลกระทบของปฏกรยาเคมตอสงมชวตและสงแวดลอมมอะไรบาง จงเตมขอความในแผนผงความคดใหสมบรณ

ผลกระทบของปฏกรยาเคมตอสงมชวตและสงแวดลอม

ปรากฏการณเรอนกระจก การเกดสนม

การเกดสมอก/หมอกควน ฝนกรด การเกดแกสคารบอนไดออกไซด

Page 31: เล่ม 5 ปฏิกิริยาเคมีในชีวิตประจำวัน

เอกสารประกอบการจดกจกรรมการเรยนรแบบวฏจกรการสบเสาะหาความร 7 ขน เรอง การเปลยนแปลงพลงงานและการเกดปฏกรยาเคม

เฉลยแบบทดสอบกอนเรยน เรอง ปฏกรยาเคมในชวตประจ าวน

ขอ ก ข ค ง 1 2 3 4 5 6 7

8

9 10

28

Page 32: เล่ม 5 ปฏิกิริยาเคมีในชีวิตประจำวัน

เอกสารประกอบการจดกจกรรมการเรยนรแบบวฏจกรการสบเสาะหาความร 7 ขน เรอง การเปลยนแปลงพลงงานและการเกดปฏกรยาเคม

เฉลยแบบทดสอบหลงเรยน เรอง ปฏกรยาเคมในชวตประจ าวน

ขอ ก ข ค ง 1 2 3

4

5 6 7

8

9

10

29

Page 33: เล่ม 5 ปฏิกิริยาเคมีในชีวิตประจำวัน

เอกสารประกอบการจดกจกรรมการเรยนรแบบวฏจกรการสบเสาะหาความร 7 ขน เรอง การเปลยนแปลงพลงงานและการเกดปฏกรยาเคม

บรรณานกรม

กระทรวงศกษาธการ. (2552). หลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551. กรงเทพมหานคร: โรงพมพชมนมสหกรณการเกษตรแหงประเทศไทย จ ากด. _____.(2552). ตวชวดและสาระการเรยนรแกนกลางตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551.กรงเทพมหานคร: โรงพมพชมนมสหกรณการเกษตรแหงประเทศไทย จ ากด. สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย. (2554). หนงสอเรยน รายวชาพนฐานวทยาศาสตร ชนมธยมศกษาปท 2 เลม 1. พมพครงท 1. กรงเทพมหานคร: โรงพมพ สกสค. ลาดพราว. _____. เทคโนโลย. (2554). คมอคร รายวชาพนฐานวทยาศาสตร ชนมธยมศกษาปท 2 เลม 1. พมพครงท 1. กรงเทพมหานคร: โรงพมพ สกสค. ลาดพราว. เสยง เชษฐศรพงศ. (2556). MINI วทยาศาสตร ม.2. พมพครงท 1. กรงเทพมหานคร: บรษท ส านกพมพ พ.ศ. พฒนา จ ากด. _____. (ม.ป.ป.). วทยาศาสตร ม.2 เลม 1. กรงเทพมหานคร: บรษท ส านกพมพ พ.ศ. พฒนา จ ากด. ฝายวชาการส านกพมพภมบณฑต. (ม.ป.ป.). คมอ-เตรยมสอบ วทยาศาสตร ม.2 หลกสตร 51. กรงเทพมหานคร: บรษท ภมบณฑตการพมพ จ ากด. ประดบ นาคแกว และดาวลย เสรมสขบญ. (2555). วทยาศาสตร ม.2. พมพครงท 2. กรงเทพมหานคร: บรษท ส านกพมพแมค จ ากด. รศ. ดร. ยพา วรยศ และคนอน ๆ. (ม.ป.ป.). วทยาศาสตร ม.2 เลม 2 . พมพครงท 3. กรงเทพมหานคร: บรษท อกษรเจรญทศน อจท. จ ากด.

30