40

บทท 5

สรป อภปรายผล และขอเสนอแนะ

จากการศกษาเรอง ปญหาและอปสรรคในการปฏบตตามประมวลรษฎากร มวตถประสงค 1. เพอการศกษาหาสาเหตในการกระทาความผดตามประมวลรษฎากร 2. เพอการศกษาปญหาและอปสรรคในการปฏบตตามประมวลรษฎากร 3. เพอเสนอแนะแนวทางแกไขปญหาและอปสรรคในการปฏบตตามประมวลรษฎากร

ผลการศกษาโดยสรป มดงน

สรปผลการศกษา

จากการเกบรวบรวมขอมล โดยการสมภาษณ แบบเจาะลก ผใหขอมลสาคญ สามารถประมวล ปญหาและอปสรรคในการปฏบตตามประมวลรษฎากร ไดดงน

1. สาเหตในการกระทาความผดตามประมวลรษฎากร - สาเหตในดานกระบวนการการประเมนภาษอากร สรปไดวา มขนตอนกระบวนการ

พจารณาประเมนทแตกตางกน - สาเหตในการกระทาความผดตามประมวลรษฎากร สรปไดวา เกดจากผเสยภาษ

ยนภาษอากรไวไมครบ ไมใหความรวมมอในการปรบปรงยอดภาษอากรกรณชาระไวไมถกตอง ไมมาชแจงรายละเอยดเกยวกบภาษอากรตอเจาหนาทสรรพากร ไมมความเขาใจขอกฎหมายตามประมวลรษฎากร จงใจหลกเลยงภาษอากร

- สาเหตดานการปฏบตตามประมวลรษฎากร สรปไดวา ผเสยภาษมทงปฏบต และไมปฏบตตามประมวลรษฎากร แตกมแนวโนมไปในทางทดขน ผมอานาจไมเปนแบบอยาง ในการเสยภาษ และประมวลรษฎากรมเนอหายากทผเสยภาษจะเขาใจ เจาหนาทสรรพากรมแนวทางในการประเมนแตกตางกน มการใชดลยพนจสวนตวในการประเมนและยงมองวาการประเมนภาษสาเหตเกดจากผเสยภาษจงใจหลกเลยง ไมเขาใจขอกฎหมาย ไมใหความรวมมอ รวมถงภาวะเศรษฐกจชะลอตว

2. ปญหาและอปสรรคในการปฏบตตามประมวลรษฎากร - การปฏบตตามประมวลรษฎากรของเจาหนาทสรรพากร สรปไดวา การใชประมวล

รษฎากรตองใชอยางรอบครอบ ภาษาทใชในประมวลรษฎากร เปนภาษากฎหมาย เขาใจยาก ตองมการตความ ตองอางอง ตองใชดลยพนจในการตความ ทาใหเกดการสบสนในการใช ไมเปนมาตรฐานเดยวกน ทาใหเปนอปสรรคในการทางาน

41

- การปฏบตตามประมวลรษฎากรของผเสยภาษ สรปไดวาผเสยภาษไมปฏบตตามประมวลรษฎากรหรอปฏบตตามประมวลรษฎากรแตไมครบถวน โดยมเหตผลจาก การพยายามหลกเลยงภาษ การไมเขาใจ ไมมความร เรองประมวลรษฎากร การไมใหความรวมมอในการตรวจสอบภาษอากรของเจาหนาทสรรพากรและผเสยภาษไมด สวนผเสยภาษมความคดเหนวา ประมวลรษฎากรเขาใจยาก เปนภาษากฎหมาย เจาหนาทสรรพากรควรมความรเรองประมวลรษฎากรอยางด เพอนาไปใชปฏบตกบผเสยภาษ

3. แนวทางแกไขปญหาและอปสรรคในการปฏบตตามประมวลรษฎากร สรปไดวา ปญหาและอปสรรคในการปฏบตตามประมวลรษฎากร สบเนองมาจากการนโยบายของกรมสรรพากร การปฏบตงานของเจาหนาทของรฐบาล ประมวลรษฎากร และตวผเสยภาษอากร ดงนน แนวทางแกไข จงตองแกไขทกสวนทเกยวของ ทงในสวนของกรมสรรพากร ตองอบรมใหความรเรองประมวลรษฎากรกบเจาหนาทสรรพากรและประชาชน ตองจดใหมการอานวยความสะดวกในการเสยภาษมากขน และการจดเกบใหเปนไปตามสภาวะเศรษฐกจ ในสวนของเจาหนาทสรรพากร ตองมความรตามประมวลรษฎากรเปนอยางด ใหบรการทด มทศนคตทดและมมนษยสมพนธกบผเสยภาษ ในสวนของประมวลรษฎากร ตองมการจดทาคาอธบายประมวลรษฎากร ใหอานและเขาถงไดงายขนไมยงยาก เพอลดปญหาการตความและการใชดลยพนจของเจาหนาทสรรพากร และในสวนของผเสยภาษ ตองสนใจในการเรยนรประมวลรษฎากร มทศนคต ทดในการเสยภาษ

อภปรายผล

ตามตวแบบกระบวนการของระบบราชการ (bureaucratic process model) ตวแบบน มองวา การใชอานาจดลพนจ (discretion) ของเจาหนาทระดบปฏบตการ (street bureaucrat) จะมผลกระทบโดยตรงตอการนาเอานโยบายไปปฏบต กลาวคอ หากเจาหนาทระดบปฏบตการ เกดการตอตานไมยอมรบเอานโยบายแปลงสภาคปฏบตในฐานะเปนงานประจาของตน เจาหนาทดงกลาวอาจจะเพกเฉยในการปฏบตตาม หรออาจจะใชดลยพนจของตนตดสนใจในลกษณะทไมเอออานวยตอตวนโยบาย เจาหนาทสรรพากร เปนเจาหนาทระดบปฏบตการ มหนาทในการตรวจสอบและประเมนภาษ ตองปฏบตงานตามประมวลรษฎากรมกระบวนการการทางานทแนนอนมขนตอนชดเจน จากผลการศกษา เจาหนาทสรรพากรมกระบวนการการทางานทไมแนนอน ซงเหนไดจากกระบวนการการประเมนภาษของเจาหนาทสรรพากรมความแตกตางกนทงหมด เจาหนาทสรรพากร มทศนคตตอผเสยภาษในทางลบ ซงเหนไดจากสาเหตในการกระทาความผดตามประมวลรษฎากร เจาหนาทสรรพากรมความคดเหนวา เกดจากผเสยภาษ จงใจหลกเลยงภาษอากร ยนภาษอากรไว ไมครบ ไมใหความรวมมอในการปรบปรงยอดภาษอากร กรณชาระไวไมถกตอง ไมมาชแจงรายละเอยดเกยวกบภาษอากรตอเจาหนาทสรรพากร เจาหนาทสรรพากรมดลยพนจในการทางานมากกวาการใช

42

ประมวลรษฎากร ซงเหนไดจากกระบวนการทางานของเจาหนาทสรรพากรทไมแนนอน มการใชดลยพนจสวนตว และความคดเหนของผเสยภาษ ทมตอการปฏบตตามประมวลรษฎากรของเจาหนาทสรรพากร ทเหนวา เจาหนาทสรรพากรทาไมถกตอง เนองจาก ผเสยภาษไมมหนาทตองชาระภาษจากการประเมน เจาหนาทสรรพากรประเมนภาษอากรสงไป ใชดลยพนจในการประเมนภาษ เจาหนาทสรรพากรขอใหชาระภาษอากรเพมขน ทงทผเสยภาษเสยภาษถกตองและเสยภาษอากรสงอยแลว ทาใหกลาวไดวาเจาหนาทสรรพากรกอใหเกดการตอตานไมยอมรบเอานโยบายแปลงสภาคปฏบตในฐานะเปนงานประจาของตน เจาหนาทดงกลาวยงในการปฏบตตาม และใชดลยพนจของตนตดสนใจในลกษณะ ทไมเอออานวยตอตวนโยบาย

ในสวนของประมวลรษฎากร เปนเครองมอทใชเปนกฎ ระเบยบในการจดเกบภาษอากร กฎหมายภาษอากรทกประเภทจะมโครงสรางทเหมอนกน คอ

1. ผเสยภาษ ซงจะเปนการกาหนดวาผใดบางเปนผมหนาทตามกฎหมายในการเสยภาษอากร

2. ฐานภาษ เปนสวนทกาหนดเพอใหทราบวาภาษทเกบอยนนเกบจากอะไร ฐานภาษน ในความหมายทวไปหรอความหมายอยางกวาง หมายถงสงทเปนมลเหตใหบคคลตองเสยภาษ

3. อตราภาษ เปนการกาหนดเพอใหทราบวาภาษทจดเกบอยนนเกบในอตราเทาใด 4. วธเสยภาษ เปนการกาหนดเพอใหทราบวาภาษในแตละประเภททจดเกบอยนนมวธการ

เสยอยางไร 5. วธหาขอยตในปญหาภาษทเกดขน เปนการกาหนดเพอใหทราบวาหากมปญหาภาษ

ทเกดขนแลวจะมวธในการยตปญหาอยางไร 6 การบงคบใหเปนไปตามบทบญญตของกฎหมายภาษอากร เปนสวนทกาหนดเพอใหทราบถง สภาพบงคบ (sanction) หรอโทษของการฝาฝนไมปฏบตตามบทบญญตของกฎหมายภาษอากร จากผลการศกษา ประมวลรษฎากรมเนอหามาก เปนภาษกฎหมาย เขาใจยาก มความยงยากในการใช มปญหาการตความตามประมวลรษฎากร ซงเหนไดจากคดเหนเกยวกบการปฏบตตามประมวลรษฎากรของเจาหนาทสรรพากรและความคดเหนเกยวกบปญหา และอปสรรคในการปฏบตตามประมวลรษฎากรเจาหนาทสรรพากร วา การใชประมวลรษฎากร ตองใชอยางรอบครอบ ภาษาทใชในประมวลรษฎากร เปนภาษากฎหมาย เขาใจยาก ตองมการตความ ตองอางอง ตองใชดลยพนจในการตความ ทาใหเกดการสบสนในการใช ไมเปนมาตรฐานเดยวกน ทาใหเปนอปสรรคในการทางาน มเนอหามาก ปญหาการตความไมตรงกน ไมมความรและความเขาใจกฎหมาย ทศนคตในการปฏบตตามประมวลรษฎากรของเจาหนาทสรรพากรและผเสยภาษไมด และเหนไดจากความคดเหนเกยวกบปญหาและอปสรรคในการปฏบตตามประมวลรษฎากรของผเสยภาษมความคดเหนวา ประมวลรษฎากรเขาใจยาก เปนภาษากฎหมาย

43

ในสวนของผเสยภาษ เปนสวนสาคญในโครงสรางภาษอากร ผเสยภาษไมเขาใจในกระบวนการการเสยภาษ และไมมความรความเขาใจเรองประมวลรษฎากร จากผลการศกษาเกยวกบการปฏบตตามประมวลรษฎากรของผเสยภาษ เจาหนาทสรรพากรมความคดเหนวา ผเสยภาษ ไมปฏบตตามประมวลรษฎากรหรอปฏบตตามประมวลรษฎากรแตไมครบถวน โดยใหเหตผลจากการพยายามหลกเลยงภาษ การไมเขาใจ ไมมความร เรองประมวลรษฎากร การไมใหความรวมมอในการตรวจสอบภาษอากร และความคดเหนเกยวกบการอานประมวลรษฎากรผเสยภาษมความคดเหนวา มทงอานและไมอานประมวลรษฎากร สวนทอานประมวลรษฎากร เพอมความรเกยวกบภาษอากร และทราบการเสยภาษอากร ในสวนทไมอานประมวลรษฎากร เพราะอานไมรเรอง ใชวธถามจากเจาหนาท

ในสวนของภาวะอน ๆ ภาวะเศรษฐกจและการเมอง มผลตอการจดเกบภาษอากร กลาวคอในภาวะเศรษฐกจตกตา ผเสยภาษอาจมปญหาหมนเวยนภายในกจการ ทาใหเกดปญหาการหลกเลยงภาษมากขน จากผลการศกษา สาเหตในการกระทาความผดตามประมวลรษฎากรเจาหนาทสรรพากร มความคดเหนวา เกดจากผเสยภาษ มปญหาดานหมนเวยนภายในกจการ และภาวะเศรษฐกจชะลอตว ในสวนของการเมอง หากภาคการเมองตองการใชงบประมาณในการบรหารประเทศมาก กรมสรรพากรในฐานะเปนกรมจดเกบภาษอากร กตองเรงรดจดเกบภาษใหไดตามเปาภาษทถกภาคการเมองกาหนดขน ทาใหตองมการขอภาษเพมจากผเสยภาษ หรอขยายฐานภาษอากร จากผเสยภาษ จากผลการศกษา การปฏบตตามประมวลรษฎากรของเจาหนาทสรรพากรผเสยภาษมความคดเหนวา เจาหนาทสรรพากรทาไมถกตอง เนองจาก เจาหนาทสรรพากรประเมนภาษอากรสงไป ใชดลยพนจ ในการประเมนภาษ เจาหนาทสรรพากรขอใหชาระภาษอากรเพมขน ทงทผเสยภาษเสยภาษถกตองและเสยภาษอากรสงอยแลว

ขอเสนอแนะ

ขอเสนอแนะเชงนโยบาย จากผลการศกษาวจย เรอง ปญหาและอปสรรคในการปฏบตตามประมวลรษฎากร :

กรณศกษา สานกงานสรรพากรพนทกรงเทพมหานคร 9 เพอใหตรงตามวตถประสงคทกาหนดไว ถอไดวามความสาคญและจาเปนอยางยง ทงนเนองจาก ปญหาและอปสรรค ทมผลตอการจดเกบภาษอากร สบเนองมาจากการนโยบายของกรมสรรพากรการปฏบตงานของเจาหนาทของรฐบาล ประมวลรษฎากร และตวผเสยภาษอากร ดงนนผศกษาวจยจงมขอเสนอแนะ ดงน

1. ปญหาและอปสรรคในการปฏบตตามประมวลรษฎากร ทเกดขนตองยอมรบวาเกดจากเจาหนาทระดบปฏบตการ มปญหาในการนานโยบายแปลงสภาคปฏบตในฐานะเปนงานประจาของตน เจาหนาทดงกลาวอาจจะเพกเฉยในการปฏบตตาม หรออาจจะใชดลยพนจของตนตดสนใจ ซงทาให

44

เกดความไมพอใจและการไมยอมรบจากผเสยภาษอากร ทาใหเกดทศนคตทไมดตอกรมสรรพากร ประมวลรษฎากร รวมถงเจาหนาทสรรพากร ซงตองมการกาหนดนโยบายเพอแกไขจดบกพรองน โดยการปรบรปแบบการทางานของกรมสรรพากรรวมถงเจาหนาทสรรพากร ใหเปนมาตรฐานเดยวกน และเนนการบรการมากกวาเนนการจบผดและการประเมนภาษ

2. ประมวลรษฎากร ควรใหมการปรบปรงใหมประมวลฉบบประชาชน มแนวปฏบตทชดเจน เพอใหทงสวนของเจาหนาทสรรพากรและผเสยภาษ เขาถง เขาใจ และสามารถใชประมวลรษฎากร ไปในทางเดยวกน ไมตองอาศยการตความและลดปญหาการใชดลยพนจของเจาหนาทในการปฏบตงาน

3. ควรมการกาหนดเปาการจดเกบใหเปนไปในทศทางเดยวกบสภาพเศรษฐกจของประเทศ เพอเปนการลดภาระภาษใหกบประชาชน

ขอเสนอแนะเชงปฏบตการ จากผลการศกษาวจย พบวา ในการกาหนดนโยบายของรฐบาล ไมวาจะเปนแผนงาน

เปาการจดเกบภาษ ฐานการจดเกบหรอวธการจดเกบภาษอากร เพอใหไดตรงตามเปาหมายทกาหนดไวนน เหนไดวาการถายทอดนโยบายสการปฏบต มกจะมปญหาในทางปฏบต ระดบปฏบตมกจะไมเขาใจนโยบายขององคกร ดงนนควรมการปรบกลยทธ การถายทอดนโยบายสการปฏบต ใหมทศทางเดยวกน เพอใหเกดผลการปฏบตทสอดคลองกบเปาหมายของการนานโยบายสการปฏบต

ขอเสนอแนะเชงวชาการ จากผลการศกษาวจยครงน พบวา ปญหาและอปสรรคในการปฏบตตามประมวลรษฎากร

ทาใหมผลตอการจดเกบภาษอากรของกรมสรรพากรและของประเทศไทย เปนอยางมาก ดงนน การศกษาวจยในครงตอไป ควรศกษาถงปญหาและอปสรรค ตอการจดเกบภาษอากรของกรมสรรพากร ทงดานนโยบายภาษอากร ดานเจาหนาทสรรพากร ดานผเสยภาษ ดานประมวลรษฎากร และดานอน ๆ ทมผลตอการจดเกบภาษอากร