ΟΡΓΑΝΩΣΙΑΚΗ ΚΟΥΛΤΟΥΡΑ_ΔΜΥ-50 (1)

14
ΠΚ_6(vers1)_Οργανωσιακή κουλτούρα_ΔΜΥ-50 ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΝΟΙΚΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΜΔΣΑΠΣΤΥΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ: ΓΙΟΙΚΗΗ / ΓΙΑΥΔΙΡΙΗ ΤΠΗΡΔΙΩΝ ΤΓΔΙΑ ΘΔΜΑΣΙΚΗ ΔΝΟΣΗΣΑ: ΒΑΙΚΔ ΑΡΥΔ ΓΙΟΙΚΗΗ - ΓΙΑΥΔΙΡΙΗ ΤΠΗΡΔΙΩΝ ΤΓΔΙΑ πληνληζηήο: Γξ. Πέηξνο Α. Κσζηαγηόιαο Βνεζόο πληνληζηή: Γξ. Μαξία Καινγεξνπνύινπ 1 ΠΑΡΑΛΛΗΛΟ ΚΔΙΜΔΝΟ «ΟΡΓΑΝΩΙΑΚΗ ΚΟΤΛΣΟΤΡΑ» Γρ. Καηερίνα Καζηανιώηη ΔΠ ΓΜΤ 50 Πάηξα, Μάηνο 2014

Upload: nasimhs

Post on 15-Apr-2016

223 views

Category:

Documents


4 download

DESCRIPTION

dmy 3h

TRANSCRIPT

ΠΚ_6(vers1)_Οργανωσιακή κουλτούρα_ΔΜΥ-50

ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΝΟΙΚΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ

ΜΔΣΑΠΣΤΥΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ: ΓΙΟΙΚΗΗ / ΓΙΑΥΔΙΡΙΗ ΤΠΗΡΔΙΩΝ ΤΓΔΙΑ

ΘΔΜΑΣΙΚΗ ΔΝΟΣΗΣΑ: ΒΑΙΚΔ ΑΡΥΔ ΓΙΟΙΚΗΗ - ΓΙΑΥΔΙΡΙΗ ΤΠΗΡΔΙΩΝ ΤΓΔΙΑ

πληνληζηήο: Γξ. Πέηξνο Α. Κσζηαγηόιαο Βνεζόο πληνληζηή: Γξ. Μαξία Καινγεξνπνύινπ

1

ΠΑΡΑΛΛΗΛΟ ΚΔΙΜΔΝΟ

«ΟΡΓΑΝΩΙΑΚΗ ΚΟΤΛΣΟΤΡΑ»

Γρ. Καηερίνα Καζηανιώηη

ΔΠ ΓΜΤ 50

Πάηξα, Μάηνο 2014

ΠΚ_6(vers1)_Οργανωσιακή κουλτούρα_ΔΜΥ-50

ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΝΟΙΚΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ

ΜΔΣΑΠΣΤΥΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ: ΓΙΟΙΚΗΗ / ΓΙΑΥΔΙΡΙΗ ΤΠΗΡΔΙΩΝ ΤΓΔΙΑ

ΘΔΜΑΣΙΚΗ ΔΝΟΣΗΣΑ: ΒΑΙΚΔ ΑΡΥΔ ΓΙΟΙΚΗΗ - ΓΙΑΥΔΙΡΙΗ ΤΠΗΡΔΙΩΝ ΤΓΔΙΑ

πληνληζηήο: Γξ. Πέηξνο Α. Κσζηαγηόιαο Βνεζόο πληνληζηή: Γξ. Μαξία Καινγεξνπνύινπ

2

ύνοψη

κοπός

Η ζεκαζία ηεο νξγαλσζηαθήο θνπιηνύξαο σο παξάγνληα πνπ κπνξεί λα

επεξεάζεη, είηε ζεηηθά είηε αξλεηηθά, ηελ νξγαλσηηθή ιεηηνπξγία, ηελ

απνηειεζκαηηθόηεηα θαη ηε καθξνπξόζεζκε επηηπρία ελόο νξγαληζκνύ έρεη ηεζεί

ηνπιάρηζηνλ εδώ θαη ηξεηο δεθαεηίεο ζηε Γηνηθεηηθή Δπηζηήκε. Έλαο ζύγρξνλνο

κάλαηδεξ, αλεμάξηεηα από ηνλ Οξγαληζκό ζην νπνίν εξγάδεηαη, πξέπεη λα κπνξεί

λα αλαγλσξίδεη θαη λα θαηαλνεί ηνπο πξνζδηνξηζηηθνύο παξάγνληεο δηακόξθσζήο

ηεο αιιά θαη ηα θαηάιιεια εξγαιεία γηα ηε κέηξεζή ηεο. Μηα ηέηνηα θαηαλόεζε

ζα ηνπ επηηξέςεη λα δηακνξθώζεη κηα δεκηνπξγηθή νξγαλσζηαθή θνπιηνύξα, ε

νπνία κπνξεί λα ζπληειέζεη ζηε δεκηνπξγία αθνζίσζεο θαη ππνθίλεζεο ησλ

εξγαδνκέλσλ, ζηελ πινπνίεζε ηεο θηινζνθίαο ηνπ Οξγαληζκνύ αιιά θαη ζηε

δηεπθόιπλζε ηεο επηθνηλσλίαο. Ο ζθνπόο ηνπ παξάιιεινπ θεηκέλνπ είλαη λα

βνεζήζεη ζηελ θαηαλόεζε ησλ παξαγόλησλ πνπ ζπκβάιινπλ ζηε δηακόξθσζε

κηαο απνηειεζκαηηθήο θνπιηνύξαο αιιά θαη ζηε ζπνπδαηόηεηά ηεο ζηε βειηίσζε

ηεο νξγαλσηηθήο απνδνηηθόηεηαο θαη απνηειεζκαηηθόηεηαο.

Προζδοκώμενα Αποηελέζμαηα

Μεηά ηε κειέηε ηεο ελόηεηαο νη θνηηεηέο ζα κπνξνύλ λα:

Καηαλννύλ ηη ζεκαίλεη νξγαλσζηαθή θνπιηνύξα θαη πνηα ζηνηρεία απνηεινύλ

ην πεξηερόκελό ηεο

Δμεγνύλ γηαηί είλαη ζεκαληηθή ε δηακόξθσζε νξγαλσζηαθήο θνπιηνύξαο γηα

ηνπο νξγαληζκνύο, πσο επηδξά ζηε ιεηηνπξγία ηνπο, ηελ απνηειεζκαηηθόηεηα, ηελ

αληαγσληζηηθόηεηα, ηελ επηηπρία θαη ηελ αιιαγή ηνπο

ΠΚ_6(vers1)_Οργανωσιακή κουλτούρα_ΔΜΥ-50

ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΝΟΙΚΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ

ΜΔΣΑΠΣΤΥΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ: ΓΙΟΙΚΗΗ / ΓΙΑΥΔΙΡΙΗ ΤΠΗΡΔΙΩΝ ΤΓΔΙΑ

ΘΔΜΑΣΙΚΗ ΔΝΟΣΗΣΑ: ΒΑΙΚΔ ΑΡΥΔ ΓΙΟΙΚΗΗ - ΓΙΑΥΔΙΡΙΗ ΤΠΗΡΔΙΩΝ ΤΓΔΙΑ

πληνληζηήο: Γξ. Πέηξνο Α. Κσζηαγηόιαο Βνεζόο πληνληζηή: Γξ. Μαξία Καινγεξνπνύινπ

3

Γηαθξίλνπλ ηνλ θαηάιιειν ηύπν νξγαλσζηαθήο θνπιηνύξαο γηα θάζε

νξγαληζκό

Γηακνξθώλνπλ κηα ζεηηθή νξγαλσζηαθή θνπιηνύξα κέζα από ην ξόιν ηνπο σο

κάλαηδεξ

Αμηνινγνύλ ηελ θαηαιιειόηεηά ηεο κέζα από κεηξήζεηο

1.1 Διζαγωγή

Η δνκή ηνπ νξγαληζκνύ ζπρλά, ζπγρέεηαη κε ην θιίκα ηνπ νξγαληζκνύ

(organizational climate) θαη ηνλ ηξόπν κε ηνλ νπνίν νη εξγαδόκελνη

αληηιακβάλνληαη ηνλ νξγαληζκό. Αληίζεηα, ην πεξηβάιινλ ελόο νξγαληζκνύ

νξίδεηαη κε βάζε ην θιίκα θαη ηελ θνπιηνύξα πνπ επηθξαηεί ζε απηόλ.

Σν νξγαλσζηαθό θιίκα (organizational climate) αθνξά ζηα ραξαθηεξηζηηθά ηνπ

νξγαληζκνύ, όπσο απηά γίλνληαη αληηιεπηά, δειαδή ε νξγαλσηηθή δνκή ηνπ, ηα

θαλάιηα επηθνηλσλίαο κεηαμύ ηνπ πξνζσπηθνύ, νη πνιηηηθέο θαη νη δηαδηθαζίεο. Γηα

παξάδεηγκα, κεξηθέο πηπρέο ηνπ θιίκαηνο ελόο νξγαληζκνύ πγείαο είλαη νη δείθηεο

ζηειέρσζεο ησλ λνζειεπηώλ, ε ζέζε ηνπ ρώξνπ ζηάζκεπζεο ησλ απηνθηλήησλ

ησλ εξγαδνκέλσλ θαη ε δηάηαμε ησλ λνζειεπηηθώλ ηκεκάησλ. Από ηελ άιιε

πιεπξά, ε νξγαλσζηαθή θνπιηνύξα (organizational culture) δηακνξθώλεηαη από

ηνπο θαλόλεο θαη ηηο παξαδόζεηο πνπ ηζρύνπλ ζηνλ νξγαληζκό. Η νξγαλσζηαθή

θνπιηνύξα επεξεάδεη ηηο πξαθηηθέο θαη ηηο δηαδηθαζίεο ηνπ νξγαληζκνύ. Γηα

παξάδεηγκα νη επαγγεικαηίεο πγείαο θνξνύλ ζηνιή ή θαπέιν; Πόηε γίλνληαη

αλαθνξέο απόδνζεο ηνπ πξνζσπηθνύ θαη ζε πνηόλ; Δίλαη απνδεθηή ε

θαζπζηεξεκέλε πξνζέιεπζε ηνπ πξνζσπηθνύ θαη ζε πνηόλ βαζκό είλαη απηή

απνδεθηή;

ΠΚ_6(vers1)_Οργανωσιακή κουλτούρα_ΔΜΥ-50

ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΝΟΙΚΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ

ΜΔΣΑΠΣΤΥΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ: ΓΙΟΙΚΗΗ / ΓΙΑΥΔΙΡΙΗ ΤΠΗΡΔΙΩΝ ΤΓΔΙΑ

ΘΔΜΑΣΙΚΗ ΔΝΟΣΗΣΑ: ΒΑΙΚΔ ΑΡΥΔ ΓΙΟΙΚΗΗ - ΓΙΑΥΔΙΡΙΗ ΤΠΗΡΔΙΩΝ ΤΓΔΙΑ

πληνληζηήο: Γξ. Πέηξνο Α. Κσζηαγηόιαο Βνεζόο πληνληζηή: Γξ. Μαξία Καινγεξνπνύινπ

4

Οξγαλσζηαθή θνπιηνύξα, είλαη ν όξνο πνπ ρξεζηκνπνηείηαη γηα λα πεξηγξάςεη ηηο

θνηλέο πεπνηζήζεηο, ηηο αληηιήςεηο θαη ηηο πξνζδνθίεο ησλ αηόκσλ κέζα ζηνπο

νξγαληζκνύο. Η νξγαλσζηαθή θνπιηνύξα είλαη έλα ζύζηεκα θνηλώλ

πξνζαλαηνιηζκώλ πνπ θξαηνύλ ηελ νκάδα ελσκέλε θαη ηεο δίλνπλ κηα δηαθξηηηθή

ηαπηόηεηα (How et al, 1991), δείρλεη έλα επξύ θάζκα ησλ θνηλσληθώλ

θαηλνκέλσλ, ζπκπεξηιακβαλνκέλεο ηεο ελδπκαζίαο, ηεο γιώζζαο, ηεο

ζπκπεξηθνξάο, ησλ πεπνηζήζεσλ, ησλ αμηώλ, ησλ απαηηήζεσλ, ησλ ζπκβόισλ

ηεο ζέζεο θαη ηεο εμνπζίαο, ησλ κύζσλ, ησλ ηειεηώλ θαη ησλ ηειεηνπξγηθώλ θαη

ησλ ηξόπσλ ηνπ ζπλήζνπο ζεβαζκνύ θαη ηεο αλαηξνπήο, όια εθ ησλ νπνίσλ

βνεζνύλ, ζηνλ θαζνξηζκό ηνπ ραξαθηήξα θαη ησλ θαλόλσλ ελόο νξγαληζκνύ.

ύκθσλα κε ηνλ Schein (1980), νξγαλσζηαθή θνπιηνύξα είλαη "έλα ζρέδην ησλ

βαζηθώλ ππνζέζεσλ πνπ κηα νκάδα έρεη εθεύξεη, έρεη αλαθαιύςεη ή έρεη

αλαπηύμεη, γηα λα κάζεη λα αληηκεησπίδεη ηα πξνβιήκαηα ηεο εμσηεξηθήο

πξνζαξκνγήο θαη ηεο εζσηεξηθήο νινθιήξσζεο θαη απηέο έρνπλ ιεηηνπξγήζεη

αξθεηά θαιά, ώζηε λα ζεσξνύληαη έγθπξεο, θαη επνκέλσο, λα δηδαρζνύλ ζηα

λέα κέιε σο ν ζσζηόο ηξόπνο λα αληηιακβάλνληαη, λα ζθέθηνληαη θαη λα

αηζζάλνληαη ζε ζρέζε κε εθείλα ηα πξνβιήκαηα". Οη Blake θαη Mouton (1969),

θαζόξηζαλ ηελ νξγαλσζηαθή θνπιηνύξα σο: Οη ζπλεζηζκέλνη ηξόπνη πνπ

γίλνληαη ηα πξάγκαηα θαη πνπ νη άλζξσπνη δέρνληαη θαη δνπλ κε απηά. Απηνί νη

ηξόπνη κπνξνύλ λα απνηξέςνπλ ηα κέιε από ηελ εθαξκνγή κηαο κέγηζηεο

πξνζπάζεηαο ή κπνξνύλ λα ηνπο ελζαξξύλνπλ γη’ απηό. Δπνκέλσο, νη θνηλνί

νξηζκνί ηεο θνπιηνύξαο αλαθέξνληαη ζε έλα ζύζηεκα ησλ θνηλώλ αμηώλ θαη ησλ

πεπνηζήζεσλ πνπ παξάγεη ηνπο θαλόλεο ηεο ζπκπεξηθνξάο θαη θαζηεξώλνπλ έλαλ

νξγαλσηηθό ηξόπν δσήο (Koberg et al, 1987), νη ζπλήζσο θξαηεκέλεο θαη ζρεηηθά

ζηαζεξέο πεπνηζήζεηο, νη ζηάζεηο θαη νη αμίεο πνπ ππάξρνπλ κέζα ζηνλ

νξγαληζκό (Williams et al, 1989) θαζώο θαη έλα ζύλνιν γλώζεσλ θνηλώλ ζηα

κέιε κηαο θνηλσληθήο κνλάδαο (O'Reilly et al, 1991) πνπ δίλνπλ πεξηζζόηεξε

έκθαζε ζηηο αμίεο θαη ηα ζπκπεξηθνξηθά πξόηππα πνπ θαίλεηαη όηη κπνξνύλ

ΠΚ_6(vers1)_Οργανωσιακή κουλτούρα_ΔΜΥ-50

ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΝΟΙΚΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ

ΜΔΣΑΠΣΤΥΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ: ΓΙΟΙΚΗΗ / ΓΙΑΥΔΙΡΙΗ ΤΠΗΡΔΙΩΝ ΤΓΔΙΑ

ΘΔΜΑΣΙΚΗ ΔΝΟΣΗΣΑ: ΒΑΙΚΔ ΑΡΥΔ ΓΙΟΙΚΗΗ - ΓΙΑΥΔΙΡΙΗ ΤΠΗΡΔΙΩΝ ΤΓΔΙΑ

πληνληζηήο: Γξ. Πέηξνο Α. Κσζηαγηόιαο Βνεζόο πληνληζηή: Γξ. Μαξία Καινγεξνπνύινπ

5

αθίλδπλα λα εμεηαζηνύλ κε έλαλ πνζνηηθό ηξόπν (Lim, 1995). αθώο, ε

νξγαλσζηαθή θνπιηνύξα ελόο θεξδνζθνπηθνύ νξγαληζκνύ είλαη δηαθνξεηηθή από

εθείλε ελόο Παλεπηζηεκίνπ ή ελόο Ννζνθνκείνπ. Πξαθηηθά, ε νξγαλσζηαθή

θνπιηνύξα είλαη ν ηδηαίηεξνο ηξόπνο δξάζεο ηεο Οξγάλσζεο, είλαη απηό πνπ

θαζηζηά κηα Οξγάλσζε δηαθνξεηηθή από κηαλ άιιε, είλαη νη δηαθνξεηηθέο

πξαθηηθέο ηα εζηκνηππηθά, νη δηαδηθαζίεο, ην εμσηεξηθό ησλ θηηξίσλ θαη ησλ

γξαθείσλ, είλαη ελ ηέιεη κηα δπλακηθή κίμε πνπ πξνζδηνξίδεη ην ηδηαίηεξν ζηίγκα

θαη ηελ ίδηα ηελ ύπαξμε ηεο Οξγάλσζεο.

ύκθσλα κε ηνλ Robbins (1993) ηα ραξαθηεξηζηηθά ηεο Οξγαλσζηαθήο

θνπιηνύξαο είλαη:

1. ε ηαπηόηεηα ηνπ κέινπο, ν βαζκόο, δειαδή ζηνλ νπνίν νη ππάιιεινη

ηαπηίδνληαη κε ην ζύλνιν ηεο Οξγάλσζεο θαη όρη κόλν κε ηνλ ηνκέα ηνπο,

2. ε έκθαζε ζηε νκάδα, ν βαζκόο ζηνλ νπνίν νη εξγαδόκελνη νξγαλώλνληαη

γύξσ από νκάδεο,

3. ε εζηίαζε ζηνπο αλζξώπνπο, ν βαζκόο ζηνλ νπνίν νη απνθάζεηο ιακβάλνπλ

ππόςε ηελ επίδξαζε ηνπ απνηειέζκαηνο ζηνπο αλζξώπνπο ηεο

Οξγάλσζεο,

4. ε νινθιήξσζε ησλ κνλάδσλ, ν βαζκόο ζηνλ νπνίν ηα ηκήκαηα ηεο

Οξγάλσζεο ιεηηνπξγνύλ κε έλαλ ηξόπν αιιειεμάξηεζεο,

5. ν έιεγρνο, ν βαζκόο ζηνλ νπνίν νη θαλνληζκνί ρξεζηκνπνηνύληαη γηα ηνλ

έιεγρν ζπκπεξηθνξάο,

6. ε αλνρή ζηνλ θίλδπλν, ν βαζκόο ζηνλ νπνίν νη ππάιιεινη ελζαξξύλνληαη λα

είλαη θαηλνηόκνη,

ΠΚ_6(vers1)_Οργανωσιακή κουλτούρα_ΔΜΥ-50

ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΝΟΙΚΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ

ΜΔΣΑΠΣΤΥΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ: ΓΙΟΙΚΗΗ / ΓΙΑΥΔΙΡΙΗ ΤΠΗΡΔΙΩΝ ΤΓΔΙΑ

ΘΔΜΑΣΙΚΗ ΔΝΟΣΗΣΑ: ΒΑΙΚΔ ΑΡΥΔ ΓΙΟΙΚΗΗ - ΓΙΑΥΔΙΡΙΗ ΤΠΗΡΔΙΩΝ ΤΓΔΙΑ

πληνληζηήο: Γξ. Πέηξνο Α. Κσζηαγηόιαο Βνεζόο πληνληζηή: Γξ. Μαξία Καινγεξνπνύινπ

6

7. ηα θξηηήξηα ακνηβήο, ν βαζκόο ζηνλ νπνίν ην ζύζηεκα ακνηβώλ θαη

πξναγσγώλ γίλεηαη ζύκθσλα κε ηελ απόδνζε παξά κε ηελ αξραηόηεηα,

8. ε αλνρή ζηε δηαθσλία, ν βαζκόο ζηνλ νπνίν νη εκπιεθόκελνη κπνξνύλ λα

αληηκεησπίδνπλ αλνηρηά ηελ θξηηηθή θαη ηε δηαθσλία,

9. ν πξνζαλαηνιηζκόο ζηα κέζα-ζηόρνπο, ν βαζκόο ζηνλ νπνίν ε δηνίθεζε

εζηηάδεηαη ζε απνηειέζκαηα παξά ζε δηαδηθαζίεο θαη

10. ε εζηίαζε ζην αλνηρηό ζύζηεκα, ν βαζκόο ζηνλ νπνίν ε Οξγάλσζε

αληαπνθξίλεηαη ζην εμσηεξηθό πεξηβάιινλ.

1.2 Σύποι κοσληούρας

Γηα ηνλ Sonnenfeld (1988) ππάξρνπλ 4 ηύπνη θνπιηνύξαο πνπ αληαπνθξίλνληαη

ζε 4 δηαθνξεηηθνύο ηύπνπο πξνζσπηθόηεηαο. Απηνί νη ηύπνη θνπιηνύξαο είλαη νη

αθόινπζνη:

1. Academy culture: Αλαθέξεηαη ζε Οξγαληζκνύο κε ζηαζεξό πεξηβάιινλ θαη

ππαιιήινπο κε πςειέο δεμηόηεηεο. Γίλεηαη ε δπλαηόηεηα γηα άζθεζε

δεμηνηήησλ θαη πεξαηηέξσ εθπαίδεπζε (π.ρ. παλεπηζηήκηα, λνζνθνκεία).

2. Baseball team: ε κηα ηέηνηα νκάδα ππάξρνπλ ππάιιεινη πνπ ιεηηνπξγνύλ

σο ειεύζεξνη πξάθηνξεο, κε πςειά ακεηβόκελεο δεμηόηεηεο θαη έρνπλ

ηδηαίηεξα πςειή δήηεζε γη’ απηό βξίζθνληαη ζε αλαδήηεζε νκάδσλ πνπ ζα

δηέζεηαλ κεγαιύηεξα πνζά γηα λα ηνπο απνθηήζνπλ.

3. Club culture: Σν βαζηθό εδώ είλαη ην ηαίξηαζκα κε ηελ νκάδα θαη ε

εμαζθάιηζε ελόο πλεύκαηνο πίζηεο θαη αθνζίσζεο. Σα κέιε μεθηλνύλ από

ρακειά ζηελ Οξγάλσζε, ε νπνία πξνάγεη πςειέο αμίεο (π.ρ. ζηξαηόο,

λνκηθέο ππεξεζίεο).

ΠΚ_6(vers1)_Οργανωσιακή κουλτούρα_ΔΜΥ-50

ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΝΟΙΚΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ

ΜΔΣΑΠΣΤΥΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ: ΓΙΟΙΚΗΗ / ΓΙΑΥΔΙΡΙΗ ΤΠΗΡΔΙΩΝ ΤΓΔΙΑ

ΘΔΜΑΣΙΚΗ ΔΝΟΣΗΣΑ: ΒΑΙΚΔ ΑΡΥΔ ΓΙΟΙΚΗΗ - ΓΙΑΥΔΙΡΙΗ ΤΠΗΡΔΙΩΝ ΤΓΔΙΑ

πληνληζηήο: Γξ. Πέηξνο Α. Κσζηαγηόιαο Βνεζόο πληνληζηή: Γξ. Μαξία Καινγεξνπνύινπ

7

4. Fortress: Οη ππάιιεινη δελ γλσξίδνπλ εάλ ζα απνιπζνύλ ή όρη. Τπάξρνπλ

επθαηξίεο γηα εθείλνπο κε ζπγθεθξηκέλεο δεμηόηεηεο. Έλα ηέηνην πεξηβάιινλ

είλαη θαηάιιειν γηα εθείλνπο πνπ αλαδεηνύλ ηελ αιιαγή θαη δελ

ελδηαθέξνληαη γηα ηελ εμαζθάιηζε ηεο εξγαζίαο (π.ρ. κεγάινη νξγαληζκνί

απηνθηλήησλ).

Σν 1995 ν Handy (1976) έθαλε ιόγν γηα 4 ηύπνπο νξγαλσζηαθήο θνπιηνύξαο πνπ

αληηζηνηρνύλ ζε 4 κπζηθνύο ζενύο:

1. O ηύπνο θνπιηνύξαο κε ην όλνκα ΓΙΑ (club culture) έρεη θύξην

ραξαθηεξηζηηθό ηε δύλακε κε εζηίαζε ζην απνηέιεζκα. Τπάξρεη έλα θεληξηθό

πξόζσπν πνπ δηεπζύλεη ηελ νξγάλσζε κε ζπγθεληξσηηθό θαη απηαξρηθό ηξόπν

θαη ηα εθηειεζηηθά κέιε ηνπ νξγαληζκνύ ηα νπνία είλαη έκπηζηα θαη αθνζησκέλα.

Απηόο ν ηύπνο είλαη θαηάιιεινο γηα ηελ ηαρύηεηα ησλ απνθάζεσλ, είλαη

νηθνλνκηθόο ζηελ νξγάλσζή ηνπ, όκσο ε επηηπρία εμαξηάηαη απνθιεηζηηθά από ηνλ

έλαλ θαη βαζίδεηαη ζε έλα δίθηπν από παιηέο θηιίεο.

2. Ο ηύπνο θνπιηνύξαο κε ην όλνκα ΑΠΟΛΛΩΝ (role culture) είλαη ε θνπιηνύξα

ηνπ ξόινπ, όπνπ ηα πάληα απνξξένπλ από ηελ ηππηθή αξκνδηόηεηα, ηελ εμνπζία

θαη ην ξόιν κε έκθαζε ζηηο δηαδηθαζίεο, θαλνληζκνύο, ηππνπνίεζε θαη

ζηαζεξόηεηα. Δίλαη ν ηύπνο θνπιηνύξαο πνπ αληαπνθξίλεηαη ζην γξαθεηνθξαηηθό

ζύζηεκα δηνίθεζεο ησλ δεκόζησλ ππεξεζηώλ.

3. Ο ηύπνο θνπιηνύξαο κε ην όλνκα ΑΘΗΝΑ (task culture) ζέηεη σο

πξνηεξαηόηεηα ηελ επίηεπμε ηνπ έξγνπ, ηε δεκηνπξγηθόηεηα, ηελ επίιπζε

πξνβιεκάησλ. Κπξηαξρεί ε νκαδηθή εξγαζία πνπ απνζθνπεί ζηελ επίηεπμε ηνπ

ζηόρνπ, νη επίπεδεο δνκέο, ε κεηαθίλεζε πξνζσπηθνύ. Ο ρξόλνο δσήο ηεο είλαη

βξαρύο θαη θαζώο κεγεζύλεηαη ζα κεηαζρεκαηηζηεί ζε θνπιηνύξα ξόινπ γηαηί ζα

απαηηεζνύλ απνιιώληεο δνκέο.

ΠΚ_6(vers1)_Οργανωσιακή κουλτούρα_ΔΜΥ-50

ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΝΟΙΚΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ

ΜΔΣΑΠΣΤΥΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ: ΓΙΟΙΚΗΗ / ΓΙΑΥΔΙΡΙΗ ΤΠΗΡΔΙΩΝ ΤΓΔΙΑ

ΘΔΜΑΣΙΚΗ ΔΝΟΣΗΣΑ: ΒΑΙΚΔ ΑΡΥΔ ΓΙΟΙΚΗΗ - ΓΙΑΥΔΙΡΙΗ ΤΠΗΡΔΙΩΝ ΤΓΔΙΑ

πληνληζηήο: Γξ. Πέηξνο Α. Κσζηαγηόιαο Βνεζόο πληνληζηή: Γξ. Μαξία Καινγεξνπνύινπ

8

4. Ο ηύπνο θνπιηνύξαο κε ην όλνκα ΓΙΟΝΤΟ (existential culture) έρεη ζαθή

πξνζαλαηνιηζκό ζηνλ αηνκηζκό θαη ηηο αηνκηθέο θηινδνμίεο ησλ εξγαδνκέλσλ.

Έρεη σο θύξηα ραξαθηεξηζηηθά ηνπ ηελ αλεμαξηεζία, ηελ επειημία, ηελ άηππε

νξγάλσζε θαη θαηαλνκή εμνπζίαο, ελώ δίλεηαη έκθαζε ζηελ εκπεηξία, ην ηαιέλην

θαη ηε δεκηνπξγηθόηεηα. Απηόο ν ηύπνο αξρίδεη λα ππεξηζρύεη ζήκεξα θαη ζ’ απηόλ

αλήθνπλ γηαηξνί, δηθεγόξνη αιιά θαη αλαιπηέο ζπζηεκάησλ θαη επηζηεκνληθνί

εξεπλεηέο. Πξόθεηηαη γηα αλεμάξηεηνπο επαγγεικαηίεο πνπ έρνπλ «δαλείζεη» ηηο

ππεξεζίεο ή ηηο δεμηόηεηέο ηνπο ζε κηα Οξγάλσζε. Οη πεξηζζόηεξεο ζεκεξηλέο

Οξγαλώζεηο έρνπλ ζηνηρεία από όινπο ηνπο ηύπνπο θνπιηνύξαο θαη δίλεηαη

έκθαζε ζηελ ηζνξξνπία θαη ζηε δηνίθεζε ηνπ κίγκαηνο.

O Denison (1990) δηαθξίλεη 4 βαζηθέο όςεηο ηεο νξγαλσζηαθήο θνπιηνύξαο πνπ

κπνξνύλ λα κεηαθξαζηνύλ ζε 4 ππνζέζεηο:

1. The consistency hypothesis

Δίλαη ε ηδέα όηη ην κνίξαζκα ησλ πηζηεύσ θαη θνηλώλ αμηώλ αλάκεζα ζηνπο

ζπκκεηέρνληεο ζα απμήζεη ηνλ εζσηεξηθό ζπληνληζκό θαη κηα θάπνηα έλλνηα

ηαπηόηεηαο από ηελ πιεπξά ησλ κειώλ. Έρεη ζεηηθή επίδξαζε, αθνύ παξέρεη

νινθιήξσζε θαη ζπλεξγαζία, αιιά θαη αξλεηηθή αθνύ ηζρπξή ζπλνρή ζεκαίλεη

απμεκέλε πηζαλόηεηα αληίζηαζεο ζε αιιαγέο.

2. The mission hypothesis

Δίλαη ε ηδέα όηη ην κνίξαζκα ζθνπώλ, ζηξαηεγηθήο θαη θαηεύζπλζεο κπνξεί λα

ζπληνλίζεη ηα κέιε πξνο ζπιινγηθνύο ζηόρνπο. Γίλεη έκθαζε ζηελ ζηαζεξόηεηα

ηνπ Οξγαληζκνύ.

3. The adaptability hypothesis

ΠΚ_6(vers1)_Οργανωσιακή κουλτούρα_ΔΜΥ-50

ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΝΟΙΚΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ

ΜΔΣΑΠΣΤΥΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ: ΓΙΟΙΚΗΗ / ΓΙΑΥΔΙΡΙΗ ΤΠΗΡΔΙΩΝ ΤΓΔΙΑ

ΘΔΜΑΣΙΚΗ ΔΝΟΣΗΣΑ: ΒΑΙΚΔ ΑΡΥΔ ΓΙΟΙΚΗΗ - ΓΙΑΥΔΙΡΙΗ ΤΠΗΡΔΙΩΝ ΤΓΔΙΑ

πληνληζηήο: Γξ. Πέηξνο Α. Κσζηαγηόιαο Βνεζόο πληνληζηή: Γξ. Μαξία Καινγεξνπνύινπ

9

Δίλαη ε ηδέα όηη θαλόλεο θαη πηζηεύσ πνπ βειηηώλνπλ ηελ ηθαλόηεηα ηεο

Οξγάλσζεο λα κεηαθξάδεη ζεκάδηα ηνπ πεξηβάιινληνο ζε εζσηεξηθέο

ζπκπεξηθνξηθέο αιιαγέο, ζα πξνάγεη ηελ επηβίσζε θαη αλάπηπμή ηεο

4. The participation hypothesis

Δίλαη ε ηδέα όηη ε ζπκκεηνρή ζα ζπλεηζθέξεη ζηελ έλλνηα ηεο επζύλεο,

απνζηνιήο, δέζκεπζεο θαη πίζηεο.

Οη 2 πξώηεο ππνζέζεηο πξνάγνπλ ηε ζηαζεξόηεηα, νη άιιεο 2 επηηξέπνπλ ηελ

αιιαγή θαη πξνζαξκνγή. Η 1 θαη 4 εζηηάδνπλ ζηηο εζσηεξηθέο νξγαλσζηαθέο

δπλακηθέο, ε 2 θαη 3 ζηε ζρέζε ηεο Οξγάλσζεο κε ην εμσηεξηθό πεξηβάιινλ.

ην πεξηβάιινλ ηεο πγεηνλνκηθήο πεξίζαιςεο, ε ε νξγαλσζηαθή θνπιηνύξα έρεη

ζπλδεζεί κε δηάθνξα ζηνηρεία ηεο νξγαλσηηθήο εκπεηξίαο πνπ ζπκβάιινπλ ζηελ

πνηόηεηα, όπσο ε πξνζνρή, ε ηθαλνπνίεζε εξγαζίαο θαη ε αζθάιεηα (Boan et al,

2003). Γηα απηόλ ην ιόγν, ε νξγαλσζηαθή θνπιηνύξα ζην πεξηβάιινλ ηεο

πγεηνλνκηθήο πεξίζαιςεο έρεη πξνζειθύζεη ηελ απμαλόκελε πξνζνρή κεηαμύ ησλ

εξεπλεηώλ (Darby, 1999, Hendel, 2002, Lee, 2002, Lindberg, 2005, McConnell,

2005, Rad, 2006, Vandenberghe, 1999, Davies, 2000, Καζηαληώηε θαη ζπλ,

2011) θαζώο θαη ε πνζνηηθή κέηξεζή ηεο, πξνθεηκέλνπ λα θαζνξηζηεί ε ζρέζε

ηεο κε ηελ απόδνζε θαη ηελ πνηόηεηα ηεο θξνληίδαο (Shortell, 2000, Shortell,

2001). Έρεη αλαπηπρζεί θαη εθαξκνζζεί ζηηο βηνκεραληθέο, εθπαηδεπηηθέο θαη ζηηο

κνλάδεο πγεηνλνκηθήο πεξίζαιςεο, έλα πιήζνο εξγαιείσλ ζρεδηαζκέλσλ, ώζηε

λα κεηξνύλ ηελ νξγαλσζηαθή θνπιηνύξα, θαηά ηε δηάξθεηα ησλ ηειεπηαίσλ δύν

δεθαεηηώλ.

ΠΚ_6(vers1)_Οργανωσιακή κουλτούρα_ΔΜΥ-50

ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΝΟΙΚΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ

ΜΔΣΑΠΣΤΥΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ: ΓΙΟΙΚΗΗ / ΓΙΑΥΔΙΡΙΗ ΤΠΗΡΔΙΩΝ ΤΓΔΙΑ

ΘΔΜΑΣΙΚΗ ΔΝΟΣΗΣΑ: ΒΑΙΚΔ ΑΡΥΔ ΓΙΟΙΚΗΗ - ΓΙΑΥΔΙΡΙΗ ΤΠΗΡΔΙΩΝ ΤΓΔΙΑ

πληνληζηήο: Γξ. Πέηξνο Α. Κσζηαγηόιαο Βνεζόο πληνληζηή: Γξ. Μαξία Καινγεξνπνύινπ

10

Μελέηη Περίπηωζης

Έξεπλα πνπ δεκνζηεύηεθε ζην Harvard Business Review από ηνπο Nohria & Joyce

(2003), αλαγλσξίδεη ηέζζεξηο αξρέο, νη νπνίεο δηαθξίλνπλ κε ζπλέπεηα ηηο εηαηξίεο

πςειήο απόδνζεο: ζηραηηγική-ζαθείο ζηόρνπο πξνο πειάηεο, εξγαδόκελνπο θαη

επελδπηέο, εκηέλεζη- απνδνηηθή ιεηηνπξγία, δομή-κεησκέλε γξαθεηνθξαηία,

επειημία θαη δηάρπζε πιεξνθνξίαο θαη κοσληούρα-όινη ζπκκέηνρνη ζηηο

απνθάζεηο θαη αμία ζηελ απόδνζε. Δθηόο, ησλ παξαπάλσ βαζηθώλ αξρώλ, ε

κειέηε αλέδεημε θαη ηέζζεξηο δεπηεξεύνπζεο δηνηθεηηθέο πξαθηηθέο, ηηο νπνίεο εάλ

έλαο νξγαληζκόο εθάξκνδε ηνπιάρηζηνλ ηηο δύν από απηέο, απηό ζα ζπληζηνύζε

βέβαηε ζπληαγή επηηπρίαο: εζηίαζε ζην ηαιέλην, εκπλεπζκέλε εγεζία, θαηλνηνκία

θαη ρξήζε ζπγρσλεύζεσλ θαη ζπλεξγαζηώλ.

Θεσξείζηε όηη αλαιακβάλεηαη Γηνηθεηήο ελόο κεγάινπ λνζνθνκείνπ, πνπ

ραξαθηεξίδεηαη από ιεηηνπξγηθέο δεκίεο, έιιεηςε πξνζσπηθνύ θαη πξνβιήκαηα κε

ηα ζσκαηεία ησλ εξγαδνκέλσλ, ζε κηα δπζκελή νηθνλνκηθά πεξίνδν.

Καιείζηε λα θάλεηε έλαλ έιεγρν απόδνζεο ηνπ νξγαληζκνύ κε βάζε ηηο παξαπάλσ

αξρέο θαη λα αλαπηύμεηε έλα ζρέδην ην νπνίν ζα πξνηείλεη πσο κπνξνύλ νη

βειηηώζεηο ζηηο δηνηθεηηθέο πξαθηηθέο, λα νδεγήζνπλ ζε κεγαιύηεξε απόδνζε ηνπ

λνζνθνκείνπ ζαο.

Η άζθεζε βαζίζηεθε ζην βηβιίν Schermerhorn JR. Ειζαγωγή ζηο

Management.Eκδόζεις ΠΧ Παζχαλίδης, Αθήνα, 2012

ΠΚ_6(vers1)_Οργανωσιακή κουλτούρα_ΔΜΥ-50

ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΝΟΙΚΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ

ΜΔΣΑΠΣΤΥΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ: ΓΙΟΙΚΗΗ / ΓΙΑΥΔΙΡΙΗ ΤΠΗΡΔΙΩΝ ΤΓΔΙΑ

ΘΔΜΑΣΙΚΗ ΔΝΟΣΗΣΑ: ΒΑΙΚΔ ΑΡΥΔ ΓΙΟΙΚΗΗ - ΓΙΑΥΔΙΡΙΗ ΤΠΗΡΔΙΩΝ ΤΓΔΙΑ

πληνληζηήο: Γξ. Πέηξνο Α. Κσζηαγηόιαο Βνεζόο πληνληζηή: Γξ. Μαξία Καινγεξνπνύινπ

11

Βιβλιογραθία

Blake and Mouton 1969, -“Building a Dynamic Corporation Thought Grid

Organizational Development: Addison- Wesley. 1985. The Managerial Gridd

III: Gulf Publishing Company.

Boan, D., and Funderburk, F., Delmarva Foundation Healthcare Quality

Improvement and Organization Culture, November 2003, accessed on 19st

February 2014 at

http://www.delmarvafoundation.org/html/content_pages/pdf_documents/Or

ganizational_Culture.pdf.]

Budetti, F.X., P. P., Reynolds, K. S. E., and Huanf, C. [2000]. Assessing the

impact of total quality management and organizational culture on multiple

outcomes of care for coronary artery bypass graft surgery patients. Med

Care, 38(2):207-217,

Darby, D.N. and Daniel, K. “Factors that influence nurses’ customer orientation”,

Journal of Nursing Management 1999;7: 271-80.

Davies, H. T. O. [2000]. Nutley, S. M., and Mannion, R. Organizational culture

and quality of health care. Qual. Health Care, 9:111-119,

Denison D.,(1990),Corporate culture and Organizational effectiveness, New

York,John Wiley and Sons

Handy, Charles B. (1976) Understanding Organizations, Oxford University Press

Hendel, T. and Steinman, M. “Israeli nurse managers’ organizational values in

today’s health care environment”, Nursing Ethics 2002; 9(6): 656-62.

How, W. K., Tarte, C. J., and Kottkamp, R. B., The nature of the workplace in

Open Schools/ Healthy Schools Measuring Organizational Climate. Sage

ΠΚ_6(vers1)_Οργανωσιακή κουλτούρα_ΔΜΥ-50

ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΝΟΙΚΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ

ΜΔΣΑΠΣΤΥΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ: ΓΙΟΙΚΗΗ / ΓΙΑΥΔΙΡΙΗ ΤΠΗΡΔΙΩΝ ΤΓΔΙΑ

ΘΔΜΑΣΙΚΗ ΔΝΟΣΗΣΑ: ΒΑΙΚΔ ΑΡΥΔ ΓΙΟΙΚΗΗ - ΓΙΑΥΔΙΡΙΗ ΤΠΗΡΔΙΩΝ ΤΓΔΙΑ

πληνληζηήο: Γξ. Πέηξνο Α. Κσζηαγηόιαο Βνεζόο πληνληζηή: Γξ. Μαξία Καινγεξνπνύινπ

12

Publications, Inc. (1991) first published this book. The book has been

republished electronically by Arlington Writers Ltd. (2000) (accessed on 19

February 2014, http://www.coe.ohio-state.edu/whoy/on-

line%20books_4.htm)

Koberg, C.S. and Chusmir, L.H.), “Organizational culture relationships with

creativity and other job-related variables”, Journal of Business Research

1987;15:397-409.

Lee, S., Choi, K., Kang, H., Cho, W. and Chae, Y.M. “Assessing the factors

influencing continuous quality improvement implementation: experience in

Korean hospitals”, International Journal of Quality in Health Care, 2002;

14(5): 383-91.

Lim, B. “Examining the organizational culture and organizational performance

link”, Leadership and Organization Development Journal 1995; 16(5):16-21.

Lindberg, E. and Rosenqvist, U. “Implementing TQM in the health care service: a

four-year following-up of production, organisational climate and staff

wellbeing”, International Journal of Health Care Quality Assurance, 2005;

18(5): 370-84.

McConnell, C.R. “Larger, smaller, and flatter: the evolution of the modern health

care organization”, The Health Care Manager2005; 24(2): 177-88.

Nohria, Ν., Joyce, W., Roberson, B. [2003] What Really Works. Harvard Business

Review, July: 43-52

O'Reilly, Charles A. III, Jennifer Chatman, and David F. Caldwell. People and

Organizational Culture: A Profile Comparison Approach to Assessing Person-

Organization Fit. Academy of Management Journal 1991;34 (3):487-516.

ΠΚ_6(vers1)_Οργανωσιακή κουλτούρα_ΔΜΥ-50

ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΝΟΙΚΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ

ΜΔΣΑΠΣΤΥΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ: ΓΙΟΙΚΗΗ / ΓΙΑΥΔΙΡΙΗ ΤΠΗΡΔΙΩΝ ΤΓΔΙΑ

ΘΔΜΑΣΙΚΗ ΔΝΟΣΗΣΑ: ΒΑΙΚΔ ΑΡΥΔ ΓΙΟΙΚΗΗ - ΓΙΑΥΔΙΡΙΗ ΤΠΗΡΔΙΩΝ ΤΓΔΙΑ

πληνληζηήο: Γξ. Πέηξνο Α. Κσζηαγηόιαο Βνεζόο πληνληζηή: Γξ. Μαξία Καινγεξνπνύινπ

13

Rad, A.M.M. “The impact of organizational culture on the successful

implementation of total quality management”, The TQM Magazine, 2006;

18(6): 606-25.

Robins S.P., (1993). Organizational Behavior, Englewood Cliffs,NJ, Prentice-Hall

International, p.602

Schein, E. Organizational Psychology, Prentice-Hall, 1980, Englewood Cliffs, NJ

Sonnenfeld, J. A. & Peiper, M. A. (1988). Staffing policy as a strategic response:

a typology of career systems, Academy of Management Review, 13-14: 568-

600.

Vandenberghe, C “Organizational culture, person-culture fit, and turnover: a

replication in the health care industry”, Journal of Organizational Behavior,

1999; 20(2): 175-84.

Waters, T. M. and Zuckerman, H. S. Implementing evidence-based medicine:

the role of market pressures, compensation incentives, and culture in

physician organizations. Med. Care 2001; 39(7) Suppl.:162-178,.

Williams, A.L., Dobson, P. and Walters, M. Changing Culture, Institute of

Personnel Management, 1989, London.

Καζηαληώηε A, E. ηνπξνύλε, Γ. Μαπξηδόγινπ, Ν. Πνιύδνο. Αμηνιόγεζε

νξγαλσζηαθήο θνπιηνύξαο κνλάδσλ πγείαο. ARCHIVES OF HELLENIC

MEDICINE 2011, 28(1):70-78

Βιβλιογραθία για περαιηέρω ανάγνωζη

Alvesson, Mats (2002). Understanding Organizational Culture. Thousand Oaks,

CA: Sage

ΠΚ_6(vers1)_Οργανωσιακή κουλτούρα_ΔΜΥ-50

ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΝΟΙΚΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ

ΜΔΣΑΠΣΤΥΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ: ΓΙΟΙΚΗΗ / ΓΙΑΥΔΙΡΙΗ ΤΠΗΡΔΙΩΝ ΤΓΔΙΑ

ΘΔΜΑΣΙΚΗ ΔΝΟΣΗΣΑ: ΒΑΙΚΔ ΑΡΥΔ ΓΙΟΙΚΗΗ - ΓΙΑΥΔΙΡΙΗ ΤΠΗΡΔΙΩΝ ΤΓΔΙΑ

πληνληζηήο: Γξ. Πέηξνο Α. Κσζηαγηόιαο Βνεζόο πληνληζηή: Γξ. Μαξία Καινγεξνπνύινπ

14

Bridges, William (1992). Managing Transitions Reading, Mass: Addison-Wesley.

Daft DL (2004) Οξγαλσζηαθή Θεσξία θαη ζρεδηαζκόο. Δπηκ. Α Αλησλίνπ, εθδ

Κιεηδάξηζκνο

Duck, Jeanie Daniel (2001). The Change Monster, New York: Three Rivers

Press.Bulkpack

Quinn, Robert (1996). Deep Change: Discovering the Leader Within, San

Francisco: Jossey-Bass

Schein, Edgar (1999). The Corporate Culture Survival Guide, San Francisco:

Jossey-Bass

Schein, Edgar (2004). Organizational Culture and Leadership Third edition. San

Francisco: Jossey-Bass