pmrsufESm? 1

နေမာ တ ဘဂ၀ေတာ အရဟေတာ သမၼာသမၺဒၶ -----------

အဘဓမၼာအေၾကာငး မေျပာခင ဒေနရာမာ မသေသးသးမားအတြက ပဋက-စသညအေၾကာငး

ရငးျပပါမယ။ ဗဒၶျမတစြာေဟာခ႔တ႔တရားေတာေတြက ပထမသဂၤါယနာတင မေထရႀကးမားက တရာတရာစၿပး

၀နညး, သတန, အဘဓမၼာ-ခြကာ “ပဋက-သးပ”ဆၿပး သနးစြခ႔ၾကပါတယ။

၀နညးပဋကဆတာ=

၀နညးဆတာ- “၀နယ”ဆတ႔ ပါဠစကားကလာတာပါ၊ ကယႏႈတ -၂-ပါးက ထနးသမးဖ႔

“ကင႔၀တ”မားလ႔ အဓပၸါယ ယရပါမယ။ “ပဋက”ဆတာက “ျခငးေတာငး”လ႔ အဓပၸါယရပါတယ။

ေလာကဥပမာ-- မမတ႔ ပစၥညးက “ျခငးေတာငး”ထမာ စထညသလ “ဘရားေဟာေဖာ ကင႔၀တႏင႔

ဆငရာမားက ၀နညးတစစအေနအားျဖင႔ စထညထားလ႔” “၀နညးပဋက” တစျခငး (၀နညးပဋကတစပ)။

သတနပဋကလညး ထ႔နညးတစြာပါပ။ သတဆတာ “သတတရားေတာ”မားကလညး တရာတရာ

စၿပး ျခငးေတာငးတစလးတညး ထညသလ ထညလကေတာ႔ “သတနပဋက”က တစျခငး

(သတနပဋကတစပ)။

အဘဓမၼာပဋကလညး ထ႔အတပါပ။ အထကပါ ပဋကတ -၂-ပထက ပၿပးနကနတ႔ တရားေတာမားက

စၿပး ျခငးေတာငးတစလးတညး ထညသလ ထညလကေတာ႔ “အဘဓမၼာပဋက”က တစျခငး (အဘဓမၼာပဋက

တစပ)။ အဒလ အရငမဟာကပမေထရ ဥးစးတ႔“ပထမသဂၤါယနတင” မေထရႀကးမားက

ဘရားေဟာေဖာတရားေတာမားက တရာတရာခြကာ “ျခငးေတာငး-၃-လးထ စထညသညပမာ” စစညး

ထားခ႔တာပါ။

တကယေတာ႔ “ပဋက”ဆတ႔ စကားလးက ဘရားရင သးစြခ႔တာ မဟတပါဘး။

ပထမသဂၤါယနာတငၿပးမ သဂၤါယနာတင မေထရႀကးမားက အထကပါေျပာသလ တငစားၿပး သနးခ႔တာပါ။

အထကပါ ပဋက-၃-ပထမ ေမေမ႔လျပည၀နးေလးကယတင ႏတထတ ေရးထားတ႔

အဘဓမၼာအကဥးက တငျပေပးပါမယ။ ေလ႔လာလသမားအတြကပါ။ သလတာ ရလငလညး ေမးႏငပါတယ၊

အၾကလညး ျပႏငပါတယ။ အမားကလညး ေထာကျပႏငပါတယ။

“အဘဓမၼာ”သည အလြနကယျပန႔ျပး နကနခကခသျဖင႔ လသာမနတ႔ သဖ႔မလြယဟ ဗဒၶျမတစြာ၏

တကယ႔အႏစသာရက မခစားလသတ႔ ေျပာဆေနၾကေသာလညး တကယသလသ၊ ေလ႔လာသတ႔အေနျဖင႔

သဖ႔ရနမခကပါဘး။ ပထမဆး “အဘဓမၼာ”ရ႕ အဓပၸါယက ဘာလဆေတာ႔ ဗဒၶျမတစြာေဟာခ႔တ႔

စကားေတာေတြက တရာတရာ စေပါငးလကေတာ႔ “၀နညးပဋက၊ သတနပဋက၊ အဘဓမၼာပဋက”-လ႔

ပဋကတသးပ ရပါတယ။ အဒဗဒၶစကားေတာ “ပဋကတ သးပ”ထမာ “အဘဓမၼာပဋက”က တျခား “၀နညးပဋက၊

pmrsufESm? 2

သတနပဋက-၂-ပထက” ပနကနတ႔ တရားေတြအေနန႔ ေဟာထားတာ ျဖစလ႔ “အဘဓမၼာ”လ႔ ေခၚတာပါ။

နကနတယဆတာက “၀နညးလ အကင႔လညး မဟတ၊ သတနလာ ဒါန၊ သလ-တရားတ႔လ မသလြယပ”

တကယ ၀ပနာဉာဏမ းျဖင႔ ထးထးျခားျခား သေအာင လပမ သႏငသျဖင႔ သမေမြ႕လြနးတယ,

နကနလြနးတယလ႔ ဆလတာပါ။ သာမနမကစျဖင႔ မျမငႏငဘးဆတ႔ သေဘာပါ။

တကယေတာ႔ အဘဓမၼာတရားဆတာ မမန႔ အသးအျခား ျဖစေနတ႔ အရာေတြေတာ႔ မဟတပါဘး၊

မမတ႔သႏာနမာ ေန႔စဥ ျဖစပကေနတ႔ တရားေတာမားသာ ျဖစပါတယ။ တကယတမး အဘဓမၼာက သလသ၊

တကယ႔အႏစသာရက သးေဆာငခစားလသတ႔အေနန႔ အေျခခအားျဖင႔ သဖ႔ရနမာ ၄-ပါး သာရပါသည။ ယငး-

၄-ပါးမ တဆင႔ အေသးစပခြျခမးၿပး စာသအေနန႔ ေလ႔လာရမာပါ။ စာသကေနတစဆင႔ ခႏၶာမာ ျဖစပကေနတ႔

အတငး ဉာဏန႔ သေအာင, ခႏၶာမာ တထပတညး ျဖစေနတ႔ သေဘာက သေအာင ေလ႔လာရမာပါ။

အေျခခအားျဖင႔ -၄-ပါးဆတာ…

၁။ စတ/ ၂။ ေစတသက/ ၃။ ရပ/ ၄။ နဗၺာန

စတဆတာ-(အဆငး၊ အသ၊ အန႕၊ အရသာ၊ ေတြ႕ထစရာ၊ ၾကေတြးစရာဆတ႔ အာရ-၆-ရ႕သေဘာက)

သျခငးသေဘာတရား။

ေစတသကဆတာ-စတကမၿပးျဖစတတေသာတရား။

ရပဆတာ-အေအး၊အပစေသာအေၾကာငးတရားတ႔ေၾကာင႔ ေဖါကျပနတတေသာတရား။

နဗၺာနဆတာ- လခငတတမကမႈ=ေလာဘစေသာ ကေလသာတရားတ႔၏ ကနဆး၊ ခပျငမးရာ။ 1. Awareness or Mind or Consciousness

2. Mental State or Factor

3. Matter

4. Nibbana or Liberation or the state of freedom from attachment

အပငး (၁) စတ စတ ၈၉-ပါး(သ႔) ၁၂၁-ပါးခြျခားပ-

အထကပါ-၄-ပါးတ႔တြင နပါတ(၁) ျဖစေသာစတသည အကဥးအားျဖင႔ ၈၉-ပါး။

အကယအားျဖင႔ ၁၂၁-ပါးရ၏။

အကဥးအားျဖင႔ စတ ၈၉-ပါးဆသညမာ-

အကဥးနညးအားျဖင႔ တြကလင-

ေလာကစတ(Mundane consciousness) ၈၁-ပါး

ေလာကတရာစတ(Supramundane consciousness) ၈-ပါး

pmrsufESm? 3

-------------------------------------------------------------------------------- ေပါငး စတ ၈၉-ပါး။ (Total consciousness in brief)

++++++++++++Do Good Deeds+++++++++++++

စတအကဥး ၈၉-ပါးက ေနာကတစမးတြကနညး-

အကသလစတ(unwholesome consciousness) ၁၂-ပါး

ကသလစတ(wholesome consciousness) ၂၁-ပါး

၀ပါကစတ (resultant consciousness) ၃၆-ပါး

ၾကယာစတ(functional consciousness) ၂၀-ပါး

-----------------------------------------------------------------------

ေပါငး စတအကဥး ၈၉-ပါး။

(Total consciousness in brief)

--------------------------------၀၀၀၀၀၀------------------------------

စတအကဥး ၈၉-ပါးက ဘအလကခြျခားပ

လ႔ဘစေသာ ကာမ(၁၁)ဘ၌ျဖစေသာ ကာမာ၀စရစတ ၅၄-ပါး

(Sense-sphere consciousness)

အသညသတဘၾကဥ၍ ႐ပ (၁၅)ဘ၌ျဖစေသာ ႐ပါ၀စရစတ ၁၅-ပါး

(Fine-material-sphere consciousness)

အ႐ပါ၀စရ (၁၄)ဘ၌ျဖစေသာ အ႐ပါ၀စရစတ ၁၂-ပါး

(Immaterial-sphere consciousness)

ေလာကတရာစတ ၈-ပါး

(Supramundane consciousness)

----------------------------------------------------------------------------------

ေပါငး (ဘအားျဖင႔တြကနညး) စတအကဥး ၈၉-ပါး

ဤစတအကဥး -၈၉-ပါးထမာ ေလာက၊ ေလာကတရာစတ ၂-မးလးပါ၏။

ေလာက (Mundane) ေလာကတရာ(Supramundane) စတအားျဖင႔ ခြမယဆလင-- ေလာကအလအားျဖင႔ ၈၁-ပါးရပါသည။ ၄ငးေလာကစတ ၈၁-ပါး ခြပအကဥးမာ-

အကသလစတ (Unwholesome consciousness) ၁၂-ပါး

ကသလစတ(Wholesome consciousness) ၁၇-ပါး

pmrsufESm? 4

၀ပါကစတ(Resultant consciousness) ၃၂-ပါး

ၾကယာစတ(Functional consciousness) ၂၀-ပါး

--------------------------------------------------------------------------------

ေပါငး ေလာကစတ ၈၁-ပါး။

(Total Mundane consciousness)

မတခက။ ။အထကပါစတအကဥး ၈၉-ပါးထမာ ေလာကတရာစတ၈-ပါးလညး ပါ၀ငေနပါသည။ ၄ငး ၈-

ပါးသည ကသလစတ ၄-ပါး၊ ၀ပါကစတ ၄-ပါးျဖစသည။ ထ႔ေၾကာင႔ ေလာကစတ ၈၁-ပါးအျဖစ တြကတ႔အခါ-

အထကပါ ကသလစတ ၂၁-ပါးမ ၁၇-ပါးျဖစသြားသည။ ၀ပါကစတ ၃၆-ပါးမ ၃၂-ပါးျဖစသြားသညက

သတျပပါ။

)-ဤအမတအသားသည ေနာကလာမည စတအကယ ၁၂၁-ပါးေရတြကတ႔အခါမာ ဘယလနညး/

ဘယစတေတြေၾကာင႔႔ စတအကယ ၁၂၁-ပါး ျဖစလာသညက သေစလ၍ ျဖစပါသည။

တစခါ ေလာကစတ ၈၁-ပါးက အေသးစပအားျဖင႔ ခြနညး-

ေလာကစတ ၈၁-ပါးထမာ အကသလ ၁၂-ပါးဆသညမာ-

ေလာဘဥးစးတ႔- ေလာဘမစတ(Consciousness rooted in Greed) ၈-ပါး

ေဒါသဥးစးတ႔ - ေဒါသမစတ(Consciousness rooted in Hatred) ၂-ပါး

ေမာဟဥးစးတ႔- ေမာဟမစတ(Consciousness rooted in Delusion) ၂-ပါး

----------------------------------------------------------------------------------------------

ေပါငး အကသလစတ ၁၂-ပါးျဖစသည။

(Total unwholesome consciousness)

+++++++++++++Keep Your Mind Pure+++++++++++++

ေလာကစတ ၈၁-ပါးထမာ ကသလစတ ၁၇-ပါးဆသညမာ-

ကာမာ၀စရေသာဘန ကသလစတ ၈-ပါး

(Sense-Sphere Wholesome consciousness)

ရပါ၀စရကသလစတ ၅-ပါး

(Fine-material-sphere wholesome consciousness)

အရပါ၀စရကသလစတ ၄-ပါး

(Immaterial-sphere wholesome consciousness)

pmrsufESm? 5

--------------------------------------------------------------------------------

ေပါငး ကသလစတ ၁၇-ပါး

(Total wholesome consciousness)

++++++++++++++++Be Good to Others++++++++++++++

ေလာကစတ ၈၁-ပါးထမာ ၀ပါကစတ ၃၂-ပါးဆသညမာ-

အဟတ ၀ပါက (ေလာဘဟတ၊ေဒါသဟတ၊ေမာဟဟတ၊အေလာဘဟတ၊အေဒါသဟတ၊ အေမာဟဟတဟေသာ ဟတ၆-ပါး

မရလ႔ အဟတဟေခၚသည) ၁၅-ပါး

(Resultant rootless consciousness)

ကာမာ၀စရေသာဘန ၀ပါကစတ ၈-ပါး

(Sense-sphere resultant consciousness)

ရပါ၀စရ၀ပါကစတ ၅-ပါး

(Fine-material-sphere resultant consciousness)

အရပါ၀စရ၀ပါကစတ ၄-ပါး

(Immaterial-sphere resultant consciousness)

---------------------------------------------------------------------------------

ေပါငး ေလာက၀ပါကစတ ၃၂-ပါး

(Total Mundane resultant consciousness)

++++++++++++Do Good Deeds++++++++++++++

ေလာကၾကယာစတ ၂၀-ဆသညမာ-

အဟတ ၾကယာစတ ၃-ပါး

(Rootless functional consciousness)

ကာမာ၀စရေသာဘန ၾကယာစတ ၈-ပါး

(Sense-sphere functional consciousness)

ရပါ၀စရၾကယာစတ ၅-ပါး

(Fine-material functional consciousness)

အရပါ၀စရၾကယာစတ ၄-ပါး

(Immaterial functional consciousness)

-------------------------------------------------------------------------------

ေပါငး ေလာကၾကယာစတ ၂၀-ပါး

pmrsufESm? 6

(Total mundane functional consciousness)

အထကပါ အားလးက ေပါငးလင ေလာကစတ ၈၁-ပါးျဖစပါသည။

++++++++++++Keep Your Mind Pure++++++++++++++

ေလာကတရာစတ ၈-ပါးတြကနညး- ၂-မ း-

ေလာကတရာ ကသလစတ ၄-ပါး

(Supramundane wholesome consciousness)

ေလာကတရာ ၀ပါကစတ ၄-ပါး

(Supramundane resultant consciousness)

--------------------------------------------------------------------

ေပါငး ေလာကတရာစတ ၈-ပါး။

(Total Supramundane consciousness)

---------------------၀၀၀၀၀---------------------

ေလာကတရာစတ ၈-ပါး ေနာကတစမးတြကပ-

မဂစတ ၄-ပါး

(Path)

ဖလစတ ၄-ပါး

(Fruit)

--------------------------------------------------------------------

ေပါငး ေလာကတရာစတ ၈-ပါး

(Total Supramundane consciousness)

+++++++++++++Be Good to others+++++++++++++++

မတခက။ ။ေလာကစတဆသညမာ အရယာပဂၢလတ႔သႏာနမာ အခ႕ေသာေလာကကသလ/ ၾကယာစတမားျ

ဖစေသးေသာလညး ဒါေပမယ႔ မားေသာအားျဖင႔ ေသာတာပနစသည အရယာမျဖစေသးသ ေလာကလ၊ နတ၊

ျဗဟၼာတ႔သႏာနမာ ေန႔/ေနစဥႏင႔အမ ျဖစ/ပကေနေသာ စတအစဥမားျဖစေသာေၾကာင႔ ေလာကစတဟ ဆပါသည။

ေန႔/ေနစဥဘ၀- အခနတငး အခနတငးမာ ကသလျဖစရင ျဖစ။ ကသလမျဖစရင အကသလစတမား ျဖစေနမည။

ေလာကတရာစတမားကေတာ႔ ေလာကမလြတျပးေသာ ေသာတာပနစသညအရယာမား သႏာန-မာသာ

ျဖစနငပါသည။

pmrsufESm? 7

စတအကယ ၁၂၁-ပါးရတယလ႔ အေပၚမာ တငျပခ႔ပါတယ။ အဒ စတ ၁၂၁-ပါး ျဖစလာပကေတာ႔ . .

. တျခားအေပၚမာ ေဖာျပခ႔တ႔ ေလာကစတေတြေၾကာင႔ ျဖစလာတာ မဟတပါဘး။ ေလာကတရာစတ အကဥး

၈-ပါးကေန အကယပြားလာတာပါကြယ။

ဘယလအကယတးပြား ျဖစလာတာလဆေတာ႔ . . . အဒေလာကတရာစတ ၁-ပါး၊ ၁-ပါး ကေန ၅-

ပါးစထပမ ပြားလာလ႔ျဖစပါတယ။ အဒေတာ႔ ေလာကတရာစတ အကဥးက ၈-ပါး၊ ေနာက အဒ ၈-ပါးမ ၁-ပါး၊

၁-ပါးကေန ၅-ပါးထပတးပြားလာတာဆေတာ႔ ၈ x ၅=၄၀။ အဒလ ေလာကတရာစတက အကဥး ၈-ပါးကေန

အကယ ၄၀-ပါးျဖစလာတာပါ။ တးပြားလာတ႔ ေလာကတရာစတ ၄၀-ပါးက အထကက ေလာကစတ ၈၁-ပါးန႔

ထပေပါငးလကရင စတအကယ ၁၂၁-ပါးျဖစလာေပါ႔ကြယ။

၄ငး စတအကယ ၁၂၁-ပါးက အေသးစပတြကမယဆရင-

အကသလစတ (Unwholesome consciousness) ၁၂-ပါး

ကသလစတ (Wholesome consciousness) ၃၇-ပါး

၀ပါကစတ (Resultant consciousness) ၅၂-ပါး

ၾကယာစတ (Functional consciousness) ၂၀-ပါး

--------------------------------------------------------------------------------

ေပါငး စတအကယ ၁၂၁-ပါး

မတခက။ ။ ေလာကတရာစတ အကယ ၄၀-ပါးျဖစလာေသာလညး အကသလစတ၊ ၾကယာစတ-၂-

မးသည ထးျပးတးပြားမလာပါ၊ အကသလစတ ၁၂-ပါး၊ ၾကယာစတလညး ၂၀-ပါးပင။

ဘာ႔ေၾကာင႔တနးဆေတာ႔ အေပၚမာ စတအကဥး-၈၉-ပါး တြကခ႔တနးက ေလာကတရာစတထမာ အကသလ၊

ၾကယာစတ -၂-မးမရ။ ကသလ၊၀ပါက ၂-မးသာရခ႔တာက သတျပပါ။ အခစတအကယ ၁၂၁-ပါး

ျဖစလာတယဆတာကလညး ေလာကတရာစတ အကဥး ၈-ပါးကေန ေလာကတရာစတအကယ ၄၀-ပါး ျဖစလာလ႔

စတအကယ ၁၂၁-ပါး ျဖစလာတာပါ။ အဒလ ေလာကတရာစတသည ကသလႏင႔၀ပါက ၂-မး သာရလ႔ အဒကသလ၊

၀ပါက-၂-မးသာလင တးပြားလာျခငး ျဖစပါတယ။

ဒါေၾကာင႔ အေပၚမာ ေလာကစတတြကတနးက ကသလစတ ၁၇-ပါးထက အခေလာကတရာစတ အကယမ

ကသလစတ ၂၀-ပါး ထပထညေပါငးလကရင ၃၇-ပါးျဖစလာမည။ ၀ပါကမာလညး ထ႔အတ ေလာက ၀ပါကစတ ၃၂-

ပါးထက အခ ေလာကတရာ၀ပါကစတ ၂၀-ပါးထပေပါငးထညလကပါ- ၀ပါကစတ ၅၂-ပါး ျဖစသြားမည။

+++++++++++++++Impossible is Nothing++++++++++++++

pmrsufESm? 8

အပငး (၂) ေစတသက နပါတ ၂-ျဖစေသာ ေစတသက ၅၂-ပါးႏင႔ ၄ငးတ႔၏ အဓပၸါယမား

၁။ အညသမာနေစတသက ၁၃-ပါး= တစပါးေသာ တရားတ႔ႏင႔ လကေလာနငေသာ ေစတသက

=Common to others.

၄ငးမတဖန အမးအစား ၂-မးထပျဖစလာသည-

(က) သဗၺစတသာဓာရဏေစတသက ၇-ပါး= စတအားလးႏင႔ဆကဆေသာေစတသက

=Universal mental factors (Mental factors associated

with all consciousness.)

(ခ) ပကဏၰကေစတသက ၆-ပါး= စတအားလးမာ ေရာျပြမးယဥေသာေစတသက

=Particular mental factor (Mental factors associated with

all consciousness, particularly.

၂။ အကသလေစတသက ၁၄-ပါး= အကသလေစတသက

=Unwholesome mental factor

၃။ ေသာဘနေစတသက ၂၅-ပါး= တင႔တယေသာေစတသက

=Beautiful mental factor

၄ငးေသာဘနေစတသကသညလညး အမးအစား ၄-မးထပျဖစလာသည-

(က) ေသာဘနသာဓာရဏ

ေစတသက ၁၉-ပါး= ေသာဘန(တင႔တယ) စတအားလးႏင႔ဆကဆေသာ ေစတသက

=Mental factors which Common to all beautiful

consciousness

(ခ) ၀ရတေစတသက ၃-ပါး= ကာယ/၀စဒစရတမ ေရာငၾကဥျခငး

=Abstinence (from unwholesome bodily and verbal

actions)

(ဂ) အပၸမညာေစတသက ၂-ပါး=အတငးအရညမရေသာ သတ၀ါပညတက အာရျပေသာ

ေစတသက

=Illimitable (Limitless, Boundless, Immeasurable) mental

factor

(ဃ) ပညေျႏၵေစတသက ၁-ပါး=အာရက အမနအတငးသျခငး ပညာ (သ႔) အေမာဟေစတသက

=Wisdom or Faculty of wisdom

+++++++++++Do Good Deeds++++++++++++

pmrsufESm? 9

အထကပါ ေစတသက ၅၂-ပါးတ႔က အေသးစပခြပႏင႔ ၄ငးတ႔၏ အဓပၸါယမား-

နပါတ ၁-အပစ အညသမာနးေစတသက ၁၃-ပါး ခြျခားပ-

(က) သဗၺစတသာဓာရဏေစတသက ၇-ပါး

၁။ 1/ဖေစတသက= အာရက ေတြ႕ထျခငးသေဘာ (contact/ an object)

၂။ 2/ ေ၀ဒနာေစတသက= အာရ၏ အရသာက ခစားျခငး သေဘာ (Feeling/ an object)

၃။ 3/ သညာေစတသက= အာရက မတျခငးသေဘာ (Perception/ an object)

၄။ 4/ ေစတနာေစတသက= အာရ၌ ယဥဘကတရားတ႔က ေစ႔ေဆာေပးျခငးသေဘာ (Motivation/

Volition or motivation the associated states in object)

၅။ 5/ ဧကဂၢတာေစတသက= အာရ၌တညတျခငးသေဘာ (One-pointedness or concentration/

in object)

၆။ 6/ ဇ၀တေျႏၵေစတသက= အတျဖစဖကတရားတ႔က ေစာင႔ထနးျခငသေဘာ (Faculty of mental

life/ guarding the associated states)

၇။ 7/ မနသကာရေစတသက= အာရ၌ ႏလးသြငးျခငးသေဘာ (Attention/ in object)

+++++++++++Keep Your Mind Pure+++++++++++

(ခ) ပကဏးေစတသက ၆-ပါး

၈။ 1/ ၀တကေစတသက= တကြယဥဘကတရားတ႔က အာရသ႔ တငေပးျခငးသေဘာ

(Initial application/ the associated states on the object)

၉။ 2/ ၀စာရေစတသက= အာရ၌ တကြယဥဘကတရားတ႔က သးသပျခငးသေဘာ

(Sustain application/ observing the associated stated in

object)

၁၀။ 3/ အဓေမာကၡေစတသက= အာရက ဆးျဖတျခငးသေဘာ (Decision/ the object)

၁၁။ 4/ ၀ရယေစတသက =တကြယဥဘကတရားတ႔က ေထာကပ႔ခငေစျခငးသေဘာ (Effort/

supporting the associated states)

၁၂။ 5/ ပတေစတသက= အာရက ႏစသကျခငးသေဘာ (joy or zest/ the object)

၁၃။ 6/ ဆႏၵေစတသက= ျပလကာမသေဘာ၊ လလားျခငးသေဘာ (Wish to do)

++++++++++++Be Good to Others+++++++++++

pmrsufESm? 10

နပါတ ၂-အပစ အကသလေစတသက ၁၄-ပါး

၁၄။ 1/ ေမာဟေစတသက= အာရ၏သေဘာအမနက ဖးကြယျခငးသေဘာ (Ignorance/ the truth

nature)

၁၅။ 2/ အဟရကေစတသက= မေကာငးမႈ ဒစရကမ မရကျခငးသေဘာ (Shamelessness/ of

wrong-doing)

၁၆။ 3/ အေနာတပၸေစတသက= မေကာငးမႈ ဒစရကမ မေၾကာကလန႔ျခငးသေဘာ (Fearlessness/

of wrong-doing)

၁၇။ 4/ ဥဒၶစၥေစတသက = စတ၏ မျငမသကျခငး ပ႕လြင႔ျခငးသေဘာ (Restlessnes/ of mind)

၁၈။ 5/ ေလာဘေစတသက= အာရ၌ လခငကပျငျခငးသေဘာ(Attachment/ in the object)

၁၉။ 6/ ဒ႒ေစတသက = မားမားယြငးယြငး သျခငး (အယးမားျခငး)သေဘာ (Wrong view)

၂၀။ 7/ မာနေစတသက= ေထာငလြားတကၾကြျခငးသေဘာ (Conceit)

၂၁။ 8/ ေဒါသေစတသက= ခကထနၾကမးတမးျခငးသေဘာ (Hatred)

၂၂။ 9/ ဣာေစတသက= သတစပါးစညးစမက ျငစျခငးသေဘာ (Envy/ of other's property)

၂၃။ 10/ မစၦရယေစတသက= မမစညးစမက လ႕၀က၀နတျခငးသေဘာ (Stinginess/ of own-

property)

၂၄။ 11/ ကကစၥေစတသက= ျပအပျပးေသာ မေကာငးမႈဒစရက၊ မျပလကမေသာ သစရကတ႔၌

ေနာငတတစဖန ပပနျခငးသေဘာ (Remorse or regret/ what

one has done evil-deeds and what one has not done good-

deeds)

၂၅။ 12/ ထနေစတသက= စတ၏ ထငးမႈငးျခငးသေဘာ (Sloth/ of mind)

၂၆။ 13/ မဒၶေစတသက= ေစတသကတ႔၏ ထငးမႈငးျခငးသေဘာ (Torpor/ of mental factors)

၂၇။ 14/ ၀စကစၦာေစတသက= ဘရားစေသာအာရ၌ ယမားျခငးသေဘာ (Doubt/ in the sense

object of Buddha, Dhamma, etc)

+++++++++++Rome was not built in a day+++++++++++

နပါတ ၃-အပစ ေသာဘနေစတသက ၂၅-ပါးတ႔တြင-

(က) ေသာဘနသာဓာရဏေစတသက ၁၉-ပါး

၂၈။ 1/ သဒၶါေစတသက = ဘရားစေသာ အာရ၌ ယၾကညျခငးသေဘာ (က၊က၏အကးက

ယၾကညျခငးသေဘာ) (Faith/ in the quality of Buddha,

pmrsufESm? 11

Dhamma, etc) or (the Faith of Action {Kamma} and its

result)

၂၉။ 2/ သတေစတသက= ဘရားစေသာ အာရ၌ အမတရျခငးသေဘာ (မေမ႔မေလာ႔ျခငးသေဘာ)

(Mindfulness/ in the quality of Buddha, Dhamma, etc)

၃၀။ 3/ ဟရေစတသက = မေကာငးမႈဒစရကမ ေၾကာကလန႔ျခငးသေဘာ (Shame/ from doing

evil-deeds)

၃၁။ 4/ ၾသတပၸေစတသက = မေကာငးမႈဒစရကမ ေၾကာကလန႔ျခငးသေဘာ (Dread/ from doing

evil-deeds)

၃၂။ 5/ အေလာဘေစတသက= အာရ၌ မကပျင၊ မလခငျခငးသေဘာ (Non-attachment/ in the

object)

၃၃။ 6/ အေဒါသေစတသက= မခကထန မၾကမးတမးျခငးသေဘာ (Non-hatred)

၃၄။ 7/ တၾတမဇၥတတာေစတသက= အာရ၌တကြျဖစဘကတရားတ႔က လစလရႈေစျခငး၊

တညမကေပးျခငးသေဘာ (Equanimity or indifference/ to the

associated states)

၃၅။ 8/ ကာယပဒၶေစတသက= ေစတသကတ႔၏ ျငမးေအးျခငးသေဘာ (Tranquility of mental

factors)

၃၆။ 9/ စတပဒၶေစတသက = စတ၏ျငမးေအးျခငးသေဘာ (Tranquility of mind)

၃၇။ 10/ ကာယလဟတာေစတသက = ေစတသကတ႔၏ ေပါ႔ျခငးသေဘာ (Lightness of mental

factors)

၃၈။ 11/ စတလဟတာေစတသက = စတ၏ ေပါ႔ျခငးသေဘာ (Lightness of mind)

၃၉။ 12/ ကာယမဒတာေစတသက = ေစတသကတ႔၏ ႏးညျခငးသေဘာ (Pliancy of mental

factors)

၄၀။ 13/ စတမဒတာေစတသက = စတ၏ ႏးညျခငးသေဘာ (Pliancy of mind)

၄၁။ 14/ ကာယကမၼညတာေစတသက = ေစတသကတ႔၏ အမႈ၌ ေကာငးျခငးသေဘာ (Adaptablity

of mental factors)

၄၂။ 15/ စတကမၼညတာေစတသက= စတ၏ အမႈ၌ေကာငးျခငးသေဘာ ( Adaptability of mind)

၄၃။ 16/ ကာယပါဂညတာေစတသက = ေစတသကတ႔၏ ေလ႔လာျခငးသေဘာ (Proficiency of

mental factors)

၄၄။ 17/ စတပါဂညတာေစတသက = စတ၏ ေလ႔လာျခငးသေဘာ (Proficiency of mind)

၄၅။ 18/ ကာယဇကတာေစတသက = ေစတသကတ႔၏ ေျဖာင႔မတျခငးသေဘာ (Rectitude of

mental factors)

pmrsufESm? 12

၄၆။ 19/ စတဇကတာေစတသက = စတ၏ ေျဖာင႔မတျခငးသေဘာ (Rectitude of mind)

+++++++++++Practice makes Perfect+++++++++

(ခ) ၀ရတေစတသက ၃-ပါး

၄၇။ 1/ သမၼာ၀ါစာေစတသက = ၀စဒစရက(မသာ၀ါဒ၊ ပသဏ၀ါစာ၊ ဖရသ၀ါစာ၊ သမၹပၸလာပ) ၄-ပါးမ

ေရာငၾကဥျခငးသေဘာ (Right speech or abstaining from four

kinds of evil-verbal actions)

၄၈။ 2/ သမၼာကမၼႏေစတသက = ကာယဒစရက (ပါဏာတပါတ၊ အဒႏၷာဒါန၊ ကာေမသမစၦာစာရ) ၃-

ပါးမ ေရာငၾကဥျခငးသေဘာ (Right action or abstaining from

three kinds of evil-bodily actions)

၄၉။ 3/ သမၼာအာဇ၀ေစတသက = မေကာငးေသာ အသကေမြးမႈမ ေရာငၾကဥျခငးသေဘာ (Right

livelihood or abstaining from evil livelihood)

++++++++++Many hands make light work++++++++++

(ဂ) အပၸမညာေစတသက ၂-ပါး

၅၀။ 1/ ကရဏာေစတသက = ဆငးရတ႔ သတ၀ါက အာရျပ၍ သနားျခငးသေဘာ (Compassion/

basing on suffering person)

၅၁။ 2/ မဒတာေစတသက = ခမးသာတ႔ သတ၀ါက အာရျပ၍ ၀မးသာျခငးသေဘာ (Sympathetic

joy/ basing on one who feels in happiness)

++++++++++Go the way of all flesh+++++++++

(ဃ) ပညေျႏၵေစတသက-

၅၂။ 1/ ပညေျႏၵ (အေမာဟ)ေစတသက =အာရက အမနအတငး သျခငးသေဘာ ( Faculty of

wisdom or the realization an object at it is)

++++++ဆႏၵ၀ေတာ ကႎနာမ ကမၼ နသဇၥတ++++++“ျမတဗဒၶ”

+++++Impossible is Nothing+++++ “Albert Einstein”

pmrsufESm? 13

အပငး (၃) ႐ပ

နပါတ ၃-ျဖစေသာ ရပ -၂၈ပါးႏင႔ ၄ငးတ႔၏ အဓပၸါယမား-

ရပသည အကဥးအားျဖင႔ ၂-မးရသည။

၁။ မဟာဘတရပ=အေျခချဖစေသာရပ(The great matter or appearance)

၂။ ဥပါဒါရပ=မ၍ျဖစေသာရပ (The derivative matter)

၄ငး ၂-မ းတြင နပါတ ၁-

မဟာဘတရပ ၄-ပါး-

၁။ 1/ ပထ၀ရပ=ခကမာျခငးသေဘာ (the element of extension)

၂။ 2/ အာေပါရပ = ယစးျခငးသေဘာ (the element of cohesion)

၃။ 3/ ေတေဇာရပ = ပမႈ/ေအးမႈသေဘာ (the element of heat)

၄။ 4/ ၀ါေယာရပ = ေရြ႕ရားမႈသေဘာ (ေလ) (the element of motion)

++++++++where there's a will there's a way++++++++

နပါတ (၂)

ဥပါဒါရပ ၂၄-ပါး

၄ငး ဥပါဒါရပ ၂၄-ပါးခြျခားပ

(က) ပသာဒရပ ၅-ပါး=အၾကညရပ (sense-organ)

၁။ 5/ စကၡပသာဒရပ=မကစအၾကညရပ (Sensitive matter of the eye)

၂။ 6/ ေသာတပသာဒရပ=နားအၾကညရပ (Sensitive matter of the ear)

၃။ 7/ ဃာနပသာဒရပ=ႏာေခါငးအၾကည (Sensitive matter of nose)

၄။ 8/ ဇ၀ါပသာဒရပ= လာအၾကည (Sensitive matter of tongue)

၅။ 9/ ကာယပသာဒရပ= ကယအၾကည (Sensitive matter of body)

------------------------------------------------------

(ခ) ေဂါစရရပ ၇-ပါး= အာရျဖစေသာရပ (object matter)

၁။ 10/ ရပါရရပ=အဆငးအာရ (visible object (form and colour)

၂။ 11/ သဒၵါရရပ=အသအာရ (sound object)

၃။ 12/ ဂႏၶာရရပ= အန႔အာရ (smell object)

၄။ 13/ ရသာရရပ= အရသာအာရ (taste object)

pmrsufESm? 14

၅။ 14/ ေဖာ႒ဗၺာရရပ= ေတြ႕ထမႈအာရ (tangibility object or touchable object) မတခက။ ။ ေဖာ႒ဗၺာရရပဆတာ ပထ၀၊ ေတေဇာ၊ ၀ါေယာရပ ၃-ပါးကပင ေဖာ႒ဗၺာရရပဟေခၚပါသည။

(ဂ) ဘာ၀ရပ ၂-ပါး

၁။ 15/ ဣတဘာ၀ရပ= အမးသမးအမအရာျဖစေသာရပ (Femininity)

၂။ 16/ ပရသဘာ၀ရပ= အမးသားအမအရာျဖစေသာရပ (Masculinity)

----------------------------------------------------------------

(ဃ) ဟဒယ၀တရပ ၁-ပါး

၁။ 17/ ဟဒယ၀တရပ= ႏလးသားရပ (the matter of heart)

----------------------------------------------------------------

(င) ဇ၀တရပ ၁-ပါး

၁။ 18/ ဇ၀တရပ=အသက (life) {the matter of life}

-----------------------------------------------------------------

(စ) အာဟာရရပ ၁-ပါး

၁။ 19/ အာဟာရရပ= စားအပေသာအစာအာဟာရ (အဆအႏစ) (the nutritive essence)

------------------------------------------------------------------

(ဆ) ပရေစၦဒရပ ၁-ပါး

၁။ 20/ ပရေစၦဒရပ= (အပငးအျခား) ပငးျခားေၾကာငးရပ (the space that is non-entity)

-------------------------------------------------------------------

(စ) ၀ညတရပ ၂-ပါး

၁။ 21/ ကာယ၀ညတ = ကယျဖင႔လႈပရားမႈ၊ သေစမႈ (bodily intimation)

၂။ 22/ ၀စ၀ညတ = ႏႈတျဖင႔လႈပရားမႈ၊ သေစမႈ (vocal intimation)

--------------------------------------------------------------------

(ည) ၀ကာရရပ ၅-ပါး

၁။ 23/ လဟတာရပ=ေပါ႔ပါးမႈရပ (physical lightness matter)

၂။ 24/ မဒတာရပ =နးညမႈရပ (physical softness matter)

၃။ -/ ကာယ၀ညတ

၄။ -/ ၀စ၀ညတ မတခက။ ။ဤ၀ကာရရပ ၅-ပါးတြင ေနာကဆး ၂-ပါးသည အေပၚမာ ၀ညတရပ ၂-ပါးအေနႏင႔ ျပျပးျဖစသျဖင႔

ရပ ၂၈-ပါး ေရတြကတ႔အခါ ထပထညစရာမလ။

-----------------------------------------------------------------------

pmrsufESm? 15

(စ) လကၡဏရပ ၄-ပါး

၁။ 25/ ဥပစယရပ= ျဖစစဥရပ (initial appearance matter)

၂။ 26/ သႏတရပ = အစဥအတနးရပ (continuity matter)

၃။ 27/ ဇရတာရပ = ပကမႈသေဘာရပ (decay matter)

၄။ 28/ အနစၥတာရပ= မျမမႈသေဘာရပ (impermanence matter) မတခက။ ။ျမနမာ၊ အဂၤလပ နပါတ ႏစမးေရးထားျခငးမာ-

ျမနမာဂဏနးနပါတသည ေခါငးစတစခသည၏ အေရအတြကျဖစပါသည။ အဂၤလပဂဏနးနပါတကေတာ႔ ဆငရာအပငးတစခလး၏

သရပအေရအတြကျဖစပါသည။

=======+++xxx==No grow on trees==+++xxx=======

အပငး (၄) နဗၺာန နဗၺာနသည ၁-မးတညးသာျဖစပါသည။

ဒါေပမယ႔ ရဟႏာပဂၢလတ႔ ပရနဗၺာနမျပမ (တစဘ၀ခႏၶာမခပျငမးမ) အသကထငရားရတနး နဗၺာနက

ရထားျခငး၊ နဗၺာနအရသာက ခစားျခငးမးက သဥပါဒေသသနဗၺာန (ဘ၀ခႏၶာရေသးလကနဗၺာန)က

ရထားျခငးမး ၁-ပါး

တစဘ၀ခႏၶာတခါတညး ခပျငမးျပး (ပရနဗၺာနျပျပး) ေနာကဘ၀ခႏၶာလညး မရေတာ႔ပ အျပးတင ခပျငမးတ႔

အနပါဒေသသနဗၺာန ၁-ပါးဟ ခြလက ခြနငပါသည။ အဒေတာ႔-

၁။ သဥပါဒေသသနဗၺာန= ခႏၶာကယရေသးလကရရထားေသာ နဗၺာန (Nibbana with residue remaining)

၂။ အနပါဒေသသနဗၺာန = ခႏၶာကယခပျငမးျပးရေသာ နဗၺာန (Nibbana without the residue remaining)

----------------------------------------------------------

ေနာကတစမး နဗၺာနအမ းအစားခြလလင-

၁။ သညတနဗၺာန= ေလာဘ၊ ေဒါသ၊ ေမာဟဆတသဥးသြားေသာ နဗၺာန (Nibbana which is devoids of

greed, hatred and delusion)

၂။ အနမတနဗၺာန= ေလာဘ၊ ေဒါသ၊ ေမာဟနမတမရေသာ နဗၺာန (Nibbana which is free from the

signs of greed, hatred and delusion)

၃။ အပၸဏဟတနဗၺာန = ေလာဘ၊ ေဒါသ၊ ေမာဟဟေသာ ဆာေလာငေတာင႔တမႈ မရရာနဗၺာန (Nibbana

which is free from the hankerings of greed, hatred and delusion)

မတခက။ ။ဤအေျခခ အဘဓမၼာတရား ၄-ပါးတ႔ကခြျပမႈသည ဘရားေဟာေဖာ အဘဓမၼာ-တရားေတာ -၇-

ကမးက အႏစခပကာ ေရးသားခ႔ေသာ အနရဒၶါမေထရ၏ အဘဓမၼတသဂၤဟကမးလာအတငး သလြယယမ

ခြျခားျပျခငးျဖစပါသည။