شناسایی ایده و فرصت

به نظر شما آیا داشتن خالقیت را در کسب وکار امروز ضروری می دانید یا خیر؟

سوال؟؟

آخرین ایده خالقانه ای که در کار خود مطرحنموده اید چه وقت بوده است؟

سوال؟؟

به نظر شما خالقیت امری ذاتی است یااکتسابی؟

چند مورد از ویژگی های یک فرد خالق را نامببرید؟

سوال؟؟

بيس4ت ي4ا س4ي س4ال اين4ده را مجس4م ك4ه س4الهاي انتظ4ار نمي رود كني4د، س4ال بيس4ت از ت4ر آرام رو پيش ي4ك چ4يز، قطعي ... باش4د. گذش4ته اس4ت، چالش4هاي پي در پي ت4وان م4ا ش4يوه در اگ4ر گ4رفت. خواهن4د را نك44نيم، نظ44ر تجدي44د كارهايم44ان خ4واهيم مخمص4ه گرفت4ار همچن4ان

بود.

پيتر سنگه MITاستاد مدیریت دانشگاه

Creativityخالقيت

و خالقيت داش4ته بش4ر وج4ود ذات در ق4ديم از روزگ4اران اس4ت. داده مي تش4کيل را اجتم4اعي رفتاره4اي از ج4زئي خالقيت از آغ4از و در نخس4تين تالش4هاي بش4ر ب4راي س4ازماندهي گروهه4اي م4وثر اجتم4اعي، نقش عم4ده اي در تش4کيل جامع4ه

داشته است.

به عنوان نمونه برخي از جهش هاي خالق عبارتند از:

اختراع چرخپيدايش زبان چاپسفر به فضاکشت محصوالت جديد کشاورزي

تعريف:خالقيتشكل دادن و ارائه ايده جديد و داراي ارزش-آفري4دن چ4يزي، بعب4ارتي بك4ارگيري توان4ايي ه4اي ذه4ني ب4راي -

ايجاد يك فكر يا مفهوم جديد :نوآوريكاربرد ايده ها و فكرهاي جديد-دستيابي به يك محصول جديد تجاري-)پي4تر - تغي4ير ب4راي يافت4ه س4ازمان و هدفمن4د جس4تجوي

دراكر(نوآوري ش4امل ش4كل گ4رفتن اي4ده، پ4ذيرش و اج4راي اي4ده -

هاي جديد در فرايند محصوالت و خدمات )كانتر(

:پي4اده ك4ردن و اج4راي م4وفقيت نوآوري س/ازماني آميز ايده هاي خالق در سازمان

کارآفرینی

در فراین/د سیس/تماتیک ک/اربرد خالقیت و ن/وآوری ت4امین نیازه4ا و اس4تفاده از فرص4تهای موج4ود در ب4ازار

است.انج4ام کارآفرین طری4ق از را خ4ود خالق ه4ای ای4ده

اق4داماتی هدفمن4د)پای4ه ری4زی ی4ک کس4ب و ک4ار جدی4د( ب4ه واقعیت تبدیل می کند.

، شناس/ایی فرص/تهاکارآفرین ف4ردی ن4وآور اس4ت ک4ه ب4ا ، کس4ب و ک4اری را مخ/اطرات و قب4ول من/ابعبس4یج

ب4رای عرض4ه محص4ول ی4ا خ4دمتی جدی4د ب4ه ب4ازار ب4ا ه4دف کسب سود و موفقیت راه اندازی می کند.

Creativityخالقيت

فن/اوری و دانش ن/وآوری تولی/د و خالقیت دس/تاورد است.

تم/دن ت/اریخ تح/ول س/یر در ن/وآور و خالق اف/راد اگ/ر ی/ا درخت روی ب/ر انس/ان هن/وز نداش/تند وج/ود بش/ری

غارها زندگی می کرد.ب/رای مبن/ایی چ/رخ، مانن/د ای س/اده ظ/اهر ب/ه اخ/تراع

ابداع همه وسایل نقلیه گردید.اغلب کاره/ای تک/راری و محاس/بات پیچی/ده توس/ط رایان/ه

تنه/ا برت/ری انس/ان داش/تن ه/ا و رباته/ا انج/ام می ش/ود. است.تفکر خالق

ب/ه پیش از بیش ن/و ه/ای ای/ده داش/تن ی/ا خالق تفک/ر عن/وان مح/ور اص/لی رش/د و پیش/رفت در دنی/ای کن/ونی

است.

خالقيت ضرورت

آينده براي بيني پيش ده

تکنولوژي بر فاصله غلبه مي کند و – جهاني شدن1.سازمانها مي توانند در هر نقطه اي کار کنند.

ارتباطات و انتقال اطالعات، نحوه زندگي و – تکنولوژي2.کار ما را دگرگون ميسازد.

ما به عصر اطالعات و اقتصاد دانش تغيير اجتماعي-3.وارد مي شويم.



. نوآوري- الزمه موفقيت است.4سازمانها به صورت . نيروي طرفهاي ذينفع-5

مجموعه اي از طرف هاي ذينفع در خواهند آمد.

ديگر آرميدن در سايه نشان . فشارهاي رقابتي-6هاي به دست آمده غير ممکن است.

ترکيب هاي مختلف اجتماعي، . تنوع نيروي کار-7انتظارات، روش هاي کار



ساختارهاي سازماني پيچيده تر و ساختارهاي سازماني-8.ريشه اي تر

) مانند سازمان مجازي(

براي پرورش مدام مهارتها، نيل . يادگيري در تمام عمر-9.به پيشرفت و کسب رضايت

سرعت تغييرات محيط اطراف . سرعت تغيير-10

ضرورت خالقيت

جهان ديجيتالي آن قدر زندگي را براي دنياي تجارت سخت و

نامطمئن كرده است، كه چاره اي از بين يا تحول يافتننيست مگر

.رفتن

(BillGates )

سازمان

ابعاد نوآوری و خالقیت

تیم فرد

ایده های جدیدی که منجر به نوآوری سازمانی می شوند، از ذهن افراد سرچشمه می گیرند.سازمانها و تیمها ایده های جدیدی برای ارائه ندارند.

شما مبنای همه مراحل فرایند خالقیت و نوآوری هستید.

خالقيت تفكر متفاوت خالقيت

چ4يزي نباي4د حتم4ا ك4ه دارد تاكي4د نكت4ه اين بر دي4دن بلك4ه ح4تي آورد پدي4د م4اوراي عص4ر خ4ود اجس4ام و چيزه4ا در ي4ك نظ4ر ن4و و غ4ير معم4ول و

رهيافت خالقيت اراي4ه آن4ان، ب4راي جدي4د ه4اي شود. محسوب مي

Creativity

)ذهن افراد تمايل)عادت كردهحل را به عنوان ‌دارد تا اولين راه

حل ‌حل نهايي و بهترين راه‌راه .بپذيرد

تعداد ایده های واقعا جدید بسیار نادر است.انسان هزاران سال بر روی این کره خاکی زندگی کرده تقریبا هر چیزی را که شما بتوانید درک کنید احتماال توسط شخص دیگری

در یک زمان تصور شده و یا به وجود آمده است. ایا می دانستید؟

در امریکای جنوبی تصاویری وجود دارد که فقطتوسط هواپیما قابل مشاهده است؟

در ساختن پاسارگاد از پیچ و مهره استفاده شدهاست؟

2000 باتری خشک برای ابکاری از دوران ساسانیان به دست امده که در موزه لوور نگهدای می شود؟

دستگاه اسانسور در قصر خود 3امپراتور رم باستان مورد استفاده قرار می داده است؟

زمینه های خالقیت

:توانایی ارتباط برقرار کردن میان واژه ها، توانایی در کالمینوشتن یا بیان کلمات )مثل نویسندگان، شعرا، فالسفه(

:توانایی تفکر و تصور به صورت سه بعدی. دارای فضاییقدرت درک ارتباطات فضایی )مثل معماران، طراحان،

مجسمه سازان(

:توانایی ارتباط بین فرمولها و عبارات ریاضی، عددیمحاسبات پیچیده ریاضی، حفط کردن اعداد )مثل ریاضیدانان،

حسابداران، آمارگران(

:توانایی ارتباط برقرار کردن، تشخیص رنگها، به خاطر رنگسپردن، )مثل نقاش، طراح لباس، دکراتور(

زمینه های خالقیت

:ارتباط بین صداها، شناسایی ترکیب صداها، موسیقیساختن آهنگ، به خاطر سپردن )مثل آهنگ سازان، نوازندگان،

خوانندگان(

:توانایی ارتباط بین قطعات، ماشین آالت، درک مکانیکیسیستمهای مشابه )مثل مهندسان مکانیک، رایانه(

:توانایی درک ارتباط بین انسانها، تیمها و سازمانها، ارگانیکتوانایی ایجاد و تغییر و تاثیر در رفتار دیگران )مثل مدیران،

سیاستمداران، رهبران(

برخالف تص4ور گذش4ته ث4ابت ش4ده اس4ت ک4ه خالقيت ب4ه عن4وان ي4ک ن4وع ش4يوه زن4دگي و رم4ز و کلي4د م4وفقيت در تم4ام عرص4ه

اجتم4اعي، و ف4ردي زن4دگي اکتس/ابي ه4اي و ام/ري است. قابل آموزش

هم4انطور ک4ه ي4ک ورزش4کار از ابزاره4اي مختل4ف ب4راي پ4رورش ان4دام و تق4ويت عض4الت خ4ود اس4تفاده مي کن4د ب4راي داش4تن فک4ري خالق ن4يز ني4از ب4ه بک4ارگيري و اس4تفاده يکس4ري اب4زار

مي باشد.

.براي خالق بودن، لزوما نبايد شکسپير يا ميکل آنژ باشيم

زم4اني خالقيت فق4ط در ح4وزه خاص4ي و ب4راي قش4ر مح4دودي مث4ل مورد نياز بود.شعرا و هنرمندان

و ن4امطمئن پوي4ا، پيچي4ده، چن4ان در ش4رايط محيطي ام4روزه ام4ا تم4ام ح4وزه ه4اي علمي، ه4نري، رق4ابتي، خالقيت و ن4واوري ب4راي

ورزش4ي،ف4ني، ص4نعتي،کس4ب و ک4ار و .. ح4تي ح4وزه ه4اي دي4نيمورد نياز است.

امروزه خالقيت و نواوري در حکم رمز بقا و کليد موفقيت.افراد و سازمانها شناخته شده است

براي داشتن فکري خالق:و تع4اريف فراين4د، م4دلها، نظ4ري، مب4اني آم4وزش ب4ر عالوه و آموزش4ي کارگاهه4اي برگ4زاري ب4ه ني4از خالقيت مف4اهيم بک4ارگيري تکنيکه4اي مختل4ف دارد ت4ا بت4دريج ف4رد بتوان4د ب4ا آث4ار منفي و مثبت تفک4ر منطقي و قابليته4اي ذه4ني خ4ود ک4ه از نظ4ام آموزش4ي و سيس4تم ط4بيعي مغ4ز حاص4ل ش4ده اس4ت، آش4نا ش4ده و بوس4يله مه4ارت و تم4رين، آلگ4و ه4اي ذه4ني و

رفتاري خود را تغيير دهد.

.اساس يادگيري بر پايه تكرار و تمرين استوار است

هفت عادت برای تفکر خالق و اثر بخش

هر یک از ما عاداتی در فکر کردن، رفتار کردن، و .. صرف نظر از خوب یا بد بودن داریم که در اثر تکرار تثبیت شده اند.

تفکر جانبی برای یافتن فرضیات1.

استقبال از شانس و اقبال ناخوانده2.

گوش دادن به ندای درون3.

تعلیق داوری4.

گام های مقایسه5.

تحمل ابهام6.

بانکداری ایده ها7.

(: تفکر جانبی برای یافتن فرضیات1عادت)

مسئله: نه نقطه روبرو را بدون آنکه قلم را

از روی کاغذ بردارید با چهار خط مستقیم به هم متصل نمایید.


مسئله: شش چ4وب ک4بریت برداری4د، آنه4ا را روی ی4ک س4طح ص4اف ق4رار انه4ا ایج4اد ب4ا دهی4د، و س4عی کنی4د چه4ار مثلث متس4اوی االض4الع نمایی4د. مج4از ب4ه شکس4تن ک4بریت ه4ا نیس4تید. مثلث ه4ا بای4د کام4ل

بوده و از هم فاصله نداشته باشند.


اس4ت. پی/دا ک/ردن فرض/یات ک4ه بای4د ف4را بگ4یریم، اولین ع/ادتی فرضیات نقش حیاتی در تفکر خالق ایفا می کنند.

نیوتن: هیچ ی/ک از کش/فیات مهم ب/دون ی/ک پیش ف/رض جس/ورانه

امکان پذیر نیست.پیش ف4رض ه4ا نظری4اتی هس4تند ک4ه قب4ل از تب4دیل ب4ه دانش واقعی می

توانیم از انها لذت ببریم.اینشتین:

اف/رادی ک/ه توان/ایی اب/راز عقای/دی مخ/الف ب/ا تص/ور عم/ومی جامع/ه خ/ود دارن/د بس/یار ن/ادر هس/تند. بس/یاری ح/تی ق/ادر

نیستند به چنین دیدگاههایی فکر کنند.ک4ه ک4نیم می خل4ق را دنی4ایی جس4ورانه ه4ای ف4رض پیش ارائ4ه با واقعی نیس4ت. ب4ا این ح4ال راه دیگ4ری ب4رای کش4ف ناش4ناخته ه4ا وج4ود

ندارد.


مسئله:پنج نم4وده و انتخ4اب ب4ه دلخ4واه را اف4راد موض4وعی از ی4ک هر پیش ف4رض مختل4ف در م4ورد آن موض4وع ک4ه قبال وج4ود نداش4ته را

بیان نمایند.

(: استقبال از شانس و اقبال ناخوانده2عادت)

متفک4ران خالق آن اس4ت ک4ه در هنگ4ام تفک4ر و ی4ا دومین ع/ادت ک4ار ک4ردن روی ی4ک مس4ئله از ه4ر چ4یزی ک4ه در ن4زدیکی آنه4ا اتف4اق می افت4د، آگ4اه هس4تند و ان را ج4ذب می کنن4د. این اگ4اهی مانن4د محیطی روی4دادهای می4ان از را اقب4ال و ش4انس رادار، ی4ک

دریافت می کند.مثالی از نقش شانس در نوآوری:

توسط الکساندر فلیمینگکشف پنی سیلین شیشه نشکن

اقب4ال فق4ط پاس/تور : و دنی4ای عل4وم و تحقیق4ات، ش4انس در سراغ ذهن های آماده می رود.

(: گوش دادن به ندای درون3عادت)

هنگ4امی ک4ه م4اهیگیر در خ4واب اس4ت ت4ور او م4اهی ه4ا را ص4ید خواهد نمود.

یافتن قانون وزن حجمی اشیاء توسط ارشمیدوس

(: تعلیق داوری4عادت)

در ص4ورت ی4افتن ی4ک ای4ده جدی4د از ارزش گ4ذاری و ارزی4ابی سریع آن خودداری کنید.

دوری کردن از تردید زودهنگام از منتق4دان آتش4ین م4زاج ب4ر ح4ذر باش4ید. )انتقاده4ای بی موق4ع

دیگ4ران( زم4انی ک4ه مش4غول پ4ژوهش و تجرب4ه در م4ورد ای4ده ه4ای جدید خود هستید، انتقاد پذیری جایز نیست.

منتقدان سازنده را انتخاب کنید

(: گام های مقایسه5عادت)

تفک4ر قیاس4ی ی4ا تم4ثیلی نقش اساس4ی در تفک4ر تص4ویری ایج4اد می کند.

از طری4ق مقایس4ه، م4دلهای جدی4دی ب4رای س4ازمانها و محص4والت جدی4د قاب4ل ایج4اد اس4ت. چ4ه ل4زومی دارد چ4رخ را دوب4اره اخ4تراع

کنیم؟ناش4ناخته، پدی4ده ه4ر فراین4د ش4ناخت ب4رای اغ4از نقط4ه به4ترین می حاض4ر ح4ال در ک4ه اس4ت چیزه4ایی ب4ا آن ارتب4اط ایج4اد

شناسیم.

مثال: ارتش آلمان

(: تحمل ابهام6عادت)

اگ/ر می خواهی/د کس/ی را در وض/عیت موج/ود نگ/ه داری/د، گزینه های زیادی را به او پیشنهاد کنید.

مثال: آژانسهای مسکنب4ه آنه4ا ک4اهش و موج4ود ه4ای گزین4ه تحلی4ل و تجزی4ه توان4ایی

تعدادی که قابل تصمیم گیری باشند.عدم تصمیم گیری عجوالنه

افراد خالق نسبت به دیگران تحمل بیشتری برای ابهام دارند.

(: بانکداری ایده ها7عادت)

ذهن انس4ان مانن4د بان4ک می باش4د ک4ه می بایس4ت ب4ه ط4ور م4داوم ب4ه حس4اب آن پ4ول واری4ز نم4ود. ش4ش ع4ادت ب4رای بانک4داری ای4ده

ها:کنجکاوی مشاهده گوش دادن مطالعه سفر ثبت سوابق


کنجکاویمدیر عامل شرکت سونی:

وظیف4ه اص4لی من این اس4ت ک4ه حس کنجک4اوی کارکن4ان خ4ود را یافت4ه ک4اهش آم4وزش رس4می نظ4ام و بوروکراس4ی اث4ر در ک4ه

است را تحریک کنم.

مثال: داستان تمساح


تقویت مهارتهای ادراکیمث4ال س4عی کنی4د دوازده رن4گ متف4اوت در محی4ط خوب دی/دن:

اطراف خود را شناسایی کنید.مث4ال پنج ص4دای مختل4ف محی4ط اط4راف خ4ود را گوش دادن: شناسایی کنید.

را لمس ک/ردن: اط4راف خ4ود اش4یاء و ببندی4د را چش4م خ4ود لمس کنید. ن4وع نوش4ابه ی4ا خ4وراکی را 2س4عی کنی4د تف4اوت طعم چش/یدن:

تشخیص دهید.

مسئله: دفع4ه دیگ4ر ک4ه ب4ه مح4ل ک4ار خ4ود می روی4د س4عی کنی4د پنج م4ورد

را که قبال هرگز ندیده اید را شناسایی کنید.


% اطالع/اتی 70طب/ق بررس/ی ه/ای انج/ام ش/ده تقریب/ا از طری/ق چش/م را ک/ه م/ورد اس/تفاده ق/رار می دهیم

دری/افت می ک/نیم. بن/ابراین بای/د توان/ایی دی/دن اش/یاء و مشاهده دقیق خود را پرورش دهیم.


مطالعه کتابهای خوب محرکی برای تفکر خالق.مس4ئله: کت4ابی را ب4ه دلخ4واه مطالع4ه نم4وده و ح4داقل پنج ای4ده را

از ان استخراج نمایید.


فواید مسافرتپلوتارک مورخ رومی:

ب4رای س4ه چ4یز در زن4دگی خ4ود پش4یمان هس4تم، گفتن راز خ4ود ب4ه دیگ4ری، گذران4دن روزی ب4ه بط4الت، و این ک4ه بج4ای پی4اده رفتن ب4ا

کشتی سفر کرده ام.

موالناسعدیحافظ

بوعلی سیناناصر خسرو


مهارتهای ثبتآفت تجرب4ه ان اس4ت ک4ه اغلب انچ4ه را ک4ه می ام4وزیم پس از م4دتی فرام4وش می ک4نیم. مخصوص4ا اگ4ر حافظ4ه خ4وبی نداش4ته

باشیم.سوال: ای4ا م4ا بای4د مق4دار زی4ادی از انچ4ه را ک4ه در طی زن4دگی می

اموزیم را فراموش کنیم؟ چگون4ه می ت4وان تض4مین ک4رد ای4ده ه4ا و تجربی4اتی ک4ه ب4رای این4ده

نامعلوم مفید خواهند بود را ذخیره نماییم؟

TRIZ

Teoriya Resheniya Izobreatatelskikh Zadatch

Theory of Inventive Problem Solving

T I P S

از جمل4ه کس4اني اس4ت ک4ه ج/نريچ آلتش/ولردانش4مند فقي4د او س4عي نمي ش4ود. فرام4وش بش4ر از ذهن ن4امش گ4اه هيچ بس4يار ک4رد ت4ا ب4ه هم4ه بفهمان4د ک4ه ب4راي اخ4تراع ک4ردن حتم4ا نباي4د دانش4مند ب4ود. او مي گفت ک4ه اگ4ر ه4ر انس4اني فراين4د اخ4تراع و اکتش4اف را بدان4د، مي توان4د مخ4ترع و مکتش4ف ش4ود. دي4دگاه ه4ا

نظري4ه ح4ل ابتک4اري و اي4ده ه4اي اين دانش4مند ب4زرگ ب4ه تک4وين منجر شد.(TRIZ) مساله

(TRIZ)نظريه حل ابتکاري مسئله

TRIZ تاريخچه پيدايش

ك4ه آلتش4ولر، مب4دع اين اس4ت زم4اني1946 س4التكني44ك، ب44ا اس44تخدام در س44ازمان ثبت اختراع44ات ن4يروي دري4ايي روس4يه، ب4ه ي4اري مخترع4ان در انج4ام

هاي تحقيقاتي و اختراعي پرداخت. طرح اولين مقال44ه خ44ود در زمين44ه 1956وي در س44ال

خالقيت اخ4تراعي و در هم4ان س4ال تئ4وري خ4ود را ب4ا »تحلي4ل ي4ك مس4أله و پ4رده برداش4تن از ي4ك عن4وان . مطرح كردتضاد«

20 اولين كت44اب خ44ود را ب44ا بي44ان 1961 در س44ال به چاپ رساند. TRIZاصل ابداعي

TRIZ روش ب4ه مس4ايل ح4ل تئ4وري هم4ان ي4ا ق44وي و جدي44دترين جمل44ه از ترين اب44داعي،

به4تر، تكنيك ت4اثير ك4ه اس4ت مس4أله ح4ل ه4اي هاي علمي و تحقيق4اتي را تض4مين گذاري س4رمايه

كند. مي

TRIZابت4دا ب4ا مجم4وعه اي از ابزاره4اي ك4ه در جامع4ه ب4ه اخ4تراعي ح4ل مس4ايل ب4راي و ف4ني ب4ود، گردي4ده مع4رفي روس4يه كش4ور مهندس4ي پس از طي رون4دهاي تكام4ل خ4ود، ب4ه ي4ك فراين4د و گردي4د تب4ديل مس4ايل ح4ل و تعري4ف كام4ل

تكامل تكني44ك عن44وان اكن44ون تحت آن يافت44ه شود. يافته شناخته مي نوآوري نظام

گذش4تگان ب4ر اين ب4اور بودن4د ک4ه دانش4مند و پژوهش4گر واقعي باي4د آن درب4اره و بيانديش4د موض4وعي ب4ه خ4ود ت4وان ح4د س4ر ت4ا

هزاران آزمايش انجام دهد.

اکتش4اف، دک4تر ال4برت اس. گئ4ورکي برن4ده ج4ايزه نوب4ل مي گوي4د:انديش4يدن بينن4د و ب4ه آن چ4يزي اس4ت ک4ه هم4ه مي نگريس4تن

درباره آن است به گونه اي که ديگران نمي انديشند.

فرانس4وي ش4ناس روان ريب4اوت مب4احث آنت4وان م4ورد در ک4ه خالقيت و ن4وآوري مطالع4ات بس4ياري انج4ام داده اس4ت در س4ال

نظري4ه اي را اعالم ک4رد. او ب4ر اين ب4اور ب4ود ک4ه خالقيت 1912ب4اقي ط4ول 18در س4ن ب4ه اوج خ4ود مي رس4د و در س4الگي

عم4ر ش4خص ک4اهش مي ياب4د. اين نظري4ه ب4راي س4ازمانهايي ک4ه ب4االي کارکنانش4ان ناامي4د 18تم4ام بس4يار دارن4د، س4ن س4ال

کننده است.

(TRIZ)نظريه حل ابتکاري مسئله

يافته نوآوري نظامنظام ن4وآوري مجم4وعه گام يافت4ه از ه4اي اي

، ب4ا عب4ور از اين TRIZمنظم اس4ت ك4ه ي4ك ك4اربر پ4يرامون خ4ود گام ب4ه كش4ف و ح4ل مس4ايل ه4ا، پردازد. مي

ه4ا يافت4ه ب4ا بك4ارگيري مج4دد خالقيت نوآوري نظامنوآوري انس4ان و حوزه ه4اي در برت4ر، ه4اي هاي

پردازد. هاي جديد مي جديد به تعريف نوآوري

تا کن4ون م4دلهاي زي4ادي ب4راي فراين4د خالقيت ارائ4ه ش4ده کلي4ه اس4اس و پاي4ه ک4ه م4دلها اين از يکي اس4ت

:مدلهاست عبارتست از (مدل گراهام واالسGraham Walls1962):

خالقيت م4دلهاي بيش4تر مش4ترک وج4ه و پاي4ه م4دل اين تقس4يم مرحل4ه چه4ار ب4ه را فراين4د خالقيت ک4ه اس4ت

کرده است.

مدل گراهام واالس

preparationدوره آمادگي1.

Incubationخواب)پرورش( دوره2.

Insightبصيرت)روشنايي( دوره3.

Validationگذاري ارزش دوره ازمايش و4.

Preparationدوره آمادگي

ي4ا مس4ئله و مش4کل در م4ورد موض4وع ابت4دا ش4خص اين دوره در پ4ردازد و س4عي مي ب4ه جس4تجوي اطالع4ات مي م4ورد نظ4رش کن4د موض4وع را ب4ه خ4وبي ش4کافته ت4ا ريش4ه آن را درياب4د، همچ4نين ف4رد پيش فرض4هاي ذه4ني درس4ت، غل4ط ي4ا پنه4ان خ4ود را درب4اره

مشکل شناسايي مي کند.

Incubationدوره خواب)پرورش( چنانچ4ه ف4رد بع4د از دوره اول ب4ه نتيج4ه نرس4د، بع4د از م4دتي

ب4ه نس4بت احتم4اال و عص4بانيت ناامي4دي، دلس4ردي، دچ4ار توان4ايي ه4اي خ4ود ش4ک مي کن4د. ل4ذا در اين هنگ4ام اس4ت ک4ه

ادامه کار عمدتا متوقف مي شود.

ممکن اس4ت اين توق4ف ي4ک س4اعت، ي4ک هفت4ه و بلک4ه ماهه4اي4ا انجام4د.در اين دوران در حقيقت ک4ار و س4الها ب4ه ط4ول ض4مير از موض4وع بلک4ه ش4ود نمي متوق4ف مس4ئله ح4ل خودآگ4اه ب4ه ض4مير ناخودآگ4اه س4پرده مي ش4ود و ه4ر لحظ4ه

ممکن است فرد به راه حل مسئله دست يابد.

مثال: هنگام خواب، ورزش، مهماني و يا ساير اوقات.

قالبه4اي از ناخودآگ4اه ض4مير چ4ون ديگ4ر عب4ارت به ف4را ب4ا اس4ت ممکن کن4د نمي اس4تفاده ذه4ني خوان4دن اطالع4ات از حافظ4ه، ب4دون دخ4الت قالبه4اي ک4ه برس4د ناخودآگ4اه ض4مير ب4ه اطالع4اتي ذه4ني، براي مشکل حل نشده ما راه حلي را تداعي کند.

ک4ه اس4ت دوراني مانن4د دوران اين گفت ت4وان مي تخم پرن4ده زي4ر ب4ال و پ4ر م4ادرش رش4د و پ4رورش

مي يابد تا اينکه روزي سر از تخم دراورد.

Incubationدوره خواب)پرورش(

Insightدوره بصيرت)روشني(

بع4د از س4پردن موض4وع ب4ه ض4مير ناخودآگ4اه ش4خص باي4د ح4واس ي4ا ض4مير از ارس4الي فرکانس4هاي و ام4واج ب4ا را خ4ود آنتنه4اي ناخوداگ4اه تنظيم نماي4د و چش4م ب4ه راه و گ4وش ب4ه زن4گ بمان4د ت4ا اش4اره ه4اي رس4يده از آن منب4ع پ4ر ق4درت ج4ذب، ثبت و درک کن4د. در اين مرحل4ه اس4ت ک4ه ش4خص در ي4ک لحظ4ه و بط4ور ناگه4اني

گوي4د مي و ش4ده مس4ئله ح4ل راه (Aha-Ha)آه/ان متوج4ه فهميدم.

validationدوره آزمايش و ارزش گذاري

راه حلي ک4ه در مرحل4ه بص4يرت ب4ه ذهن ش4خص مي رس4د در واق4ع راه ح4ل کلي اس4ت و الزم اس4ت ابت4دا آزم4ايش و س4پس مط4ابق وض4عيت و ش4رايط م4ورد ني4از، ف4رم داده ش4ود و نهايت4ا

کاربردهاي مختلف آن شناسايي گردد.

البت4ه قاب4ل ذک4ر اس4ت ک4ه مرزه4اي ه4ر ي4ک از دوره ه4اي ف4وق چن4دان ش4فاف و تفکي4ک ش4ده نيس4تند. ح4تي م4رز ه4ر دوره ب4ا

( دارد. همچ4نين ممکن اس4ت Overlap)دوره ديگ4ر همپوش4يب4ه دلي4ل س4رعت زي4اد و ي4ا ط4والني ش4دن بيش از ح4د فراين4د

هيچ يک از دوره ها براي فرد مشخص نشود.

:مدل تلفيقي فرايند خالقيتاين مدل که در واقع تلفيقي از ساير مدلهاي خالقيت است در

( معرفي Paul Plsek) توسط پائول پلسک 1996سال گرديده است. اين مدل شامل چهار مرحله کلي است:

آمادگي1.

تصور )تخيل(2.

توسعه3.

عمل4.

:مدل تلفيقي فرايند خالقيت

ب4ا آم4ادگياين م4دل ي4ا مش4کل مرحل4ه ني4از يع4ني مش4اهده ب4ه کم4ک ق4درت آن تحلي4ل و تجزي4ه از بع4د و ش4روع ش4ده ب4دون اي4ده ه4اي جدي4دي و تخي4ل، راهه4اي مختل4ف تص4ور و توج4ه ب4ه من4ابع آن تولي4د مي گ4ردد و س4پس اي4ده هه4اي ايج4اد ش4ده ب4ا توج4ه ب4ه اه4داف و امکان4ات و من4ابع قاب4ل دس4ترس جم4ع آوري، ت4دوين و انتخ4اب مي ش4ود. در مرحل4ه بع4د اي4ده انتخ4اب ش4ده تق4ويت و نق4اط ض4عف آن رف4ع مي ش4ود ت4ا در مقايس4ه انتظ4ار م4ورد نت4ايج و اه4داف ب4ا ارزي4ابي، مرحل4ه ب4ه عم4ل تايي4د نه4ايي از مرحل4ه فک4ر از نهايت4ا پس گش4ته و

برسد و اين فرايند همواره تکرار مي گردد.

فرايند حل خالق مسئله

‌تجزيه وتحليل محيطي ‌تشخيص مشکل ‌شناسايي مشکل

‌فرضيه سازي

‌شقوق مختلف

‌کنترل‌اجرا‌ارزيابي و انتخاب

تجزيه و تحليل محيطي

اگ4ر ش4ما دائم4ا در جس4تجوي نيازه4ا، مش4کالت و فرص4تها نباش4يد، چط4ور ميتواني4د آنه4ا را بيابي4د؟ ي4ا چط4ور مي از فرص4تها اس4تفاده تواني4د مش4کالت را ح4ل کني4د و

کنيد در صورتي که آنها را قبال کشف نکرده باشيد؟

معتقدن/د استراتژيس/تها چ4نين اغلب رق4ابتي دني4اي در باي4د تنه4ا ن4ه س4ازمانها وپيچي4ده، ن4امطمئن پوي4ا، فش4رده، مش4کالت و فرص4تهاي فعلي را شناس4ايي نماين4د بلک4ه باي4د خ4ود

را براي مشکالت، نيازها و فرصتهاي آتي اماده سازند.و مش4کالت ب4راي کش4ف محيطي، ام4روزه جس4تجوي بن4ابراين فرص4تها قب4ل از بروزآنه4ا از عوام4ل کلي4دي و حي4اتي م4وفقيت

براي افراد و سازمانهاست.


دراين مرحل4ه ف4رد ي4ا س4ازمان اق4دام ب4ه جم4ع آوري اطالع4ات از اطالع4ات محي4ط م4ورد س4ازمانها کن4د)در ب4يروني مي محي4ط ب4يروني و دروني ه4ر دو الزم اس4ت( يع4ني اطالع4اتي در م4ورد جم4ع .. و اقتص4اد، سياس4ت ب4ازار، ص4نعت، رقب4ا، مش4تريان،

اوري مي گردد.

ک4ارآفرين و خالق س4ازمانهاي در ک4ه اس4ت ذک4ر ب4ه الزم البت4ه جس4تجوي محيطي و حساس4يت نس4بت ب4ه آن وظيف4ه روزان4ه

همه کارکنان در همه سطوح سازمان است.نتيجت4ا اين جس4تجو و تجزي4ه و تحلي4ل اطالع4ات بدس4ت آم4ده از آن، ف4رد ي4ا س4ازمان را ب4ه کش4ف مش4کل ي4ا فرص4ت جدي4دي ه4دايت

مي کند.


مشکل تشخيص

قب4ل از ح4ل ه4ر مش4کل ي4ا به4ره ب4رداري از ه4ر فرص4تي، الزم اس4ت ابت4دا آن مش4کل ي4ا فرص4ت تش4خيص داده اطالع4ات آوري جم4ع از بع4د ديگ4ر عب4ات ب4ه ش4ود ي4ا ت4وان مش4کل آنه4ا مي تحلي4ل و تجزي4ه و محيطي

کرد. فرصتي را کشفمش4کل کش4ف ب4راي ش4ده کس4ب اطالع4ات تنه4ا البت4ه ي4ک مه4ارت از اف4راد خالق اغلب بلک4ه نيس4ت ک4افي ي4ا مش4کل کش4ف ب4راي بص4يرت ن4وع ي4ک ي4ا مبهم

فرصت بهره مي برند.

مشکل شناسايي

کن4د مطمئن ي4ا س4ازمان س4عي مي ف4رد اين مرحل4ه در ن4ه باش4د واقعي ش4ود مش4کل ش4ناخته ش4ده، مش4کل

عوارض يا نشانه مشکلهاي ديگر.درک ب4ا ت4وام منطقي تفک4ر کم4ک ب4ه مرحل4ه اين در ش4هودي، اه4داف ح4ل مس4ئله و معياره4اي س4نجش آن

مشخص مي شود.خصوص4يت ب4ارز اين مرحل4ه بيش4تر تفک4ر منطقي اس4ت ت4ا

درک شهودي

به عنوان مثال :مدير عام4ل س4ازمان متوج4ه مي ش4ود ارتباط4ات س4ازمان ب4ه دلي4ل مش4کالت ت4ايپ نام4ه ه4ا ب4ه ت4اخير مي افت4د ل4ذا تص4ميم مي گ4يرد تع4دادي تايپيس4ت اس4تخدام کن4د ام4ا بع4د از م4دتي متوج4ه مي ش4ود مش4کل اص4لي کمب4ود تايپيس4ت نب4وده اس4ت بلک4ه علت اص4لي ض4عف ادبي4ات و نام4ه نگ4اري م4ديران ب4وده ک4ه م4وجب تک4رار ت4ايپ و ي4ا رف4ع اش4کاالت و غل4ط گ4يري بيش از ح4د ش4ده ب4ود. ل4ذا ب4ا برگ4زاري دوره ام4وزش نام4ه نگ4اري ب4راي م4ديران،

مشکل حل گرديد.


درا ين مرحله سواالتي از تيپ سواالت زير مي تواند مفيد واقع شود:

چه وقت؟ - چه وقتها بيشتر اين اتفاق مي افتد؟ چطور؟ - چطور اين اتفاق مي افتد؟چرا؟ - چرا چنين اتفاقي مي افتد؟چه کسي؟ - چه کسي باعث اين اتفاق شد؟کجا؟ - کجا اين اتفاق مي افتد؟چقدر؟ - چقدر اين اتفاق مي افتد؟چه چيز؟ - چه چيز باعث اين اتفاق شد؟


سازي فرضيه

ب4ا مرتب4ط عوام4ل و آين4ده م4ورد در فرض4يه س4ازي اس4ت، مس4ئله خالق ح4ل واجب4ات از يکي مش4کل، از يکي ن4يز نادرس4تي فرض4يات ي4ا همچ4نين درس4تي مهم4ترين عوام4ل م4وفقيت ي4ا شکس4ت طرحه4ا، اف4راد

و سازمانها محسوب مي شود.

ايجاد شقوق مختلف

راه اس4ت الزم مش4کل وشناس4ايي تش4خيص از بع4د کاره4ايي ب4راي آن در نظ4ر گ4رفت. در اين مرحل4ه ف4رد ي4ا راه کن4د مي س4عي منطقي تفک4ر طري4ق از س4ازمان کاره4اي ش4ناخته ش4ده )معم4ول و متع4ارف( را فهرس4ت نماي4د. س4پس ب4راي ايج4اد اي4ده ه4اي جدي4د از درک ش4هودي

و خالق خود کمک مي گيرد.

70% ه4اي اي4ده تولي4د ب4ه تکنيکه4اي خالقيت کم4ک ه4دف جدي4د اس4ت. در اين مرحل4ه ف4رد بايس4تي ب4ه ان4دازه ک4افي راه حله4اي مختل4ف ايج4اد نماي4د ت4ا مطمئن ش4ود در مرحل4ه به4ترين راهک4ار دچ4ار کمب4ود انتخ4اب و ارزي4ابي يع4ني بع4د اي4ده نخواه4د ش4د. همچ4نين در اين مرحل4ه نبايس4تي نگ4ران عملي ب4ودن اي4ده ه4ا ي4ا راهکاره4ا ب4ود بلک4ه بيش4تر باي4د س4عي

کرد تا از نظر تعداد ايده هاي بيشتري توليد شود.

ارزيابي و انتخاب بهترين راهکار

بوس44يله پيش44نهادي راهکاره44اي مرحل44ه اين در معياره4اي ارزي4ابي ک4ه در مرحل4ه شناس4ايي مش4کل، ت4ا ميگ4يرد ق4رار س4نجش م4ورد ب4ود ش4ده ت4دوين

بهترين ايده انتخاب شود.بر عکس مرحل4ه قب4ل، در اين مرحل4ه بيش4تر ب4ا تفک4ر ب4ودن،اث4ر عملي قبي4ل از مس4ائلي ب4ه منطقي ب4ه دسترس4ي ک4ارايي، ب4ودن، اقتص4ادي بخش4ي، من4ابع، امکان4ات، نت4ايج، تکنول4وژي و دانش ف4ني م4ورد اي4ده به4ترين نهايت4ا ت4ا ش4ود، مي پرداخت4ه و.. ني4از

انتخاب گردد.

اجرا

تا زم4اني ک4ه تص4وير مش4خص و دقيقي از آنچ4ه ميخواهي4د انج4ام دهي4د نداش4ته باش4يد و ب4راي آن برنام4ه اج4رايي در نظ4ر نگرفت4ه باش4يد، نمي تواني4د اق4دام

موثري براي رفع موانع ان انجام دهيد. ب4ه ش4ما ه4ا اي4ده ت4ر س4ريع و به4تر اج4راي براي

هيجان، عالقه و حمايت ديگران احتياج داريد. و انگ4يزه ايج4اد جهت پيش4نهادي راهه4اي از يکي

ب4ا مش4کالت اج4رايي ک4ار، اراده الزم ب4راي مب4ارزه تعيين زمان ضرب العجل براي انجام کارهاست.

کنترل

مقايس4ه نت4ايج و دس4تآوردها، آخ4رين مرحل4ه فراين4داز س4ازمان ي4ا ف4رد ک4ه اس4ت مس4ئله خالق ح4ل منظ4ري ب4اال و مش4رف ب4ه تم4امي مراح4ل فراين4د ب4ه آن مي نگ4رد و کلي4ه عملي4ات انج4ام ش4ده را م4ورد

ارزيابي و سنجش قرار مي دهد. و ن44واقص تش44خيص مرحل44ه اين در همچ44نين

اش4تباهات احتم4الي و توان4ايي تحم4ل آن و پن4دگيري از آنه4ا ي4ا ط4رز فک4ر قبلي ب4دون مق4اومت، خج4الت و يا بر آشفتگي، از اهميت ويژه اي برخوردار است.

خالقيت روش4هاي تکنيکه/اي کمکي، اب4زار عن4وان ب4ه س4اختار يافت4ه اي هس4تند ک4ه ب4ه م4ا کم4ک مي کنن4د ت4ا ه4ر زم4ان

دانس4تيم تغي/ير الزم آگاهان/ه س/اختار فک/ري خ/ود را مختلفي دهيم، علمي-تج4ربي تحقيق4ات رابط4ه اين در

انج4ام ش4ده و همگي موي4د ان اس4ت ک4ه انج4ام اين تکنيکه4ا و اي/ده ت/وان و اف/زايش خالقيت انه/ا م/وجب تک/رار

پردازي افراد مي گردد.ح/دود گذش/ته س/ال س/ي ب/راي 200طي تکني/ک

تق/ويت خالقيت و اف/زايش ت/وان ح/ل خالق مس/ئله طراحي و معرفي شده است.

خالقيت تکنيکهاي انواع

تکنيکهاي خالقيت از نظر استفاده کننده به سهدسته تقسيم مي شود:

فردي تکنيکهاي خالقيت1.

تکنيکهاي خالقيت گروهي2.

تکنيکهاي خالقيت فردي گروهي3.

فردي خالقيت تکنيکهاي

تکنيکه4ايي هس4تند ک4ه فق4ط توس4ط ي4ک ف4رد قاب4ل اج4را واس4تفاده ب4وده و نمي ت4وان آنه4ا را ب4ه ص4ورت گ4روهي

بکار برد. تکنيک تعمق(Meditation )(تکنيک توهم خالقCreative illusion )(تکنيک حل مسئله ناخودآگاهUnconcsious problem solving)(تکنيک خواب خالقيتCreative Dream ) تکنيکDo It ( تکنيک رسم عالئمDoodles )( تکنيک شقوق مختلفAPC )(تکنيک نگاه با چشم ذهنView With mind’s Eyes )

گروهي خالقيت تکنيکهاي

تکنيکه4ايي هس4تند ک4ه ب4ه منظ4ور اس4تفاده در گ4روه ط4راحي ش4دهاند و امکان استفاده بوسيله يک فرد به تنهايي را ندارند.

تکنيک ايده کاتور( Ideatoon )( تکنيک ايفاي نقشRole playing )(تکنيک تخته داستانStoryboard )( تکنيکTKJ )(تکنيک جدلDialectic Technique )(تکنيک دلفيDelphi Technique )(تکنيک سينکتيکسSynectics )(تکنيک شش کاله فکريsix thinking hats )

تکنيک گروه تخيلي( speculative excursion )( تکنيک گروه اسميnominal group)( تکنيک طوفان فکريbrainstorming )(تکنيک طوفان فکري کتبيbrainwriting )(تکنيک طوفان فکري معکوسInverse Brainstorming )

گروهي خالقيت تکنيکهاي

گروهي - فردي خالقيت تکنيکهاي

تکنيکهايي هستند که مي توان از انها به هر دو صورت فردي وگروهي استفاده کرد.

تکنيک آينه هاي ذهني(Mind Mirrors )(تکنيک ارتباطFree Association )(تکنيک ارتباط اجباريForced Association )(تکنيک اسکمپرScamper ) تکنيکP.I.C.L تکنيکP.M.I تکنيکP.P.C (تکنيک تجزيه و تحليل ماتريسيMatrix Analysis )(تکنيک تجزيه و تحليل مورفولوژيکMorphological Analysis )

تکنيک چه مي شود اگر...؟(What if)?…(تکنيک چرا؟Why )?(تکنيک درنگ خالقCreative Pause )(تکنيک درهم شکستن مفروضاتAssumption Smashing) (تکنيک رسم مشکلDrawing problem )(تکنيک گوردونGordon )(تکنيک نقشه هاي ذهنيMind maps )(تکنيک وارونه سازيproblem reversal)(تکنيک واژه تصادفيrandom word)

گروهي - فردي خالقيت تکنيکهاي

.و بدون محرک ها و تفکر خالق فعالیتی اجتماعی استاطالعات دریافت شده از دیگران به سختی قادر به تفکر

هستیم.

حضور در همایش ها، سمینارها، کنفرانس هاجستجو در شبکه اینترنتخواندن کتب مختلف، مجله ها، روزنامه هاصحبت و مکالمه با افراد مختلف، مراجعان، همکارانحضور در کتابخانه هادیدن برنامه های تلویزیون، گوش دادن به رادیو

تکنيکهاي خالقيت

why..? techniqueتکنيک ”چرا“

اس4ت ک4ه کودک4ان چراه/اي مک/رر دوران ک/ودکي دقيق4ا مث4لو وال4دين از اطرافش4ان دني4اي از خ4ود فهم گس4ترش ب4راي ش4ده ب4اعث تکني4ک اين س4ادگي اغلب پرس4ند. مي اطرافي4ان

است که بسياري از مردم متوجه اهميت و نقش آن نشوند.موارد استفاده :

حل مسائلايده يابيايده پردازي

مث4ال عن4وان ت4وان به مي تعري/ف و شناس/ايي ب/راي از اين تکني4ک اس4تفاده ک4رد. و در درس/ت و کام/ل مس/ئله

حين پرس4ش و پاس4خ مي ت4وان اي4ده ه4اي جدي4دي در رابط4ه با موضوع بدست آورد.

البت4ه نباي4د انتظ4ار داش4ت ب4ه وس4يله اين تکني4ک هم4ه ن4وع مش4کل و ي4ا ک4ل ي4ک مش4کل هم4واره ح4ل ش4ود، بلک4ه اس4تفاده از اين تکني4ک ب4ه م4ا کم4ک مي کن4د ت4ا م4وقعيت و وض4عيت را به4تر و ه4اي اي4ده ب4ه آن فراين4د در و ک4نيم مش4خص ت4ر روش4ن

جديدي دست يابيم.

why..? techniqueتکنيک ”چرا“

Trendتکنيک نقشه هاي روندMaps

اين تکنيک مي تواند به صورت فردي يا گروهي مورداستفاده قرار گيرد. بر اين اساس طراحي شده است که

)اگر بخواهيم بدانيم کجا بايد برويم و چطور به آن برسيم، مي بايست بدانيم از کجا آمده ايم و کجا

هستيم؟(

نقشه اي از روند به عبارت ديگر اين تکنيک بوسيله تهيهقصد دارد نقشه اي براي محصوالت فعاليتهاي گذشته،

آينده طراحي کند تا از طريق آن بتوان ايده هايي براي خلق محصوالت جديد بدست آورد.

Trendتکنيک نقشه هاي روندMaps

در اين روش، سوابق کار ها يي که در طول تاريخ در خصوصموضوع مورد نظر انجام شده است، شناسايي، جمع آوري و آنها را به طور خالصه و شماتيک در نقشه هاي جامعي نشان

سير تحول و تکامل ابعاد مي دهيم. به عبارت ديگر را روي نقشه مي آوريم.مختلف موضوع

مي ت4وان از اين روش ب4راي ايج4اد، تق4ويت و رش4د وتوس4عه اس4تعداد و فرهن4گ خالقيت در ف4رد، خ4انواده، بيش4تر روش اين ک4رد. اس4تفاده جامع4ه و س4ازمان ي4ا بط4ور ب4راي اف4راد و س4ازمانهايي مفي4د اس4ت ک4ه س4روکار ديگ4ران پيش4نهادات و ه4ا اي4ده ب4ا رس4مي دارن4د و ي4ا برخ4ورد آن4ان در سرنوش4ت اي4ده و انگ4يزه

پيشنهاد دهنده تاثير مي گذارد.مانن4د: م4ديران، وال4دين، مدرس4ين، رس4انه ه4اي عم4ومي

و.....

P.P.Cتکنيک

کلم4ه س4ه ح4روف از تکني4ک اين ب4ه Positiveنام ب4ه مع4ني احتم4االت و Possibilitiesمع4ني مثبت و

ب4ه مع4ني نگرانيه4ا ب4ر گرفت4ه Concernsامکان4ات و شده است.

اين تکني4ک ب4ه ف4رد گ4وش زد مي کن4د ب4راي اف4زايشي4ا همک4اران، ش4هروندان دس4تان، زي4ر خالقيت ق4وه

“ ب4ا اي4ده فرزن4دان قب4ل از ه4ر چ4يز باي4د از خ4ود بپرس4دهاي جديد ديگران چگونه برخورد مي کنم.“

P.P.Cتکنيک

:انچه از اين تکنيک مي آموزيم اي4ده نک4ات مثبتدر برخ4ورد ب4ا اي4ده س4ايرين اول ب4ه

(positive)توجه کنيم.

کاربرده4اي ان4واع ب4ه امک4ان اي4ده محتم4لسپس و تعميم و گس4ترش آن، ح4تي اگ4ر ص4احب اي4ده ب4ه آن

(possibilities)واقف نباشد، بپردازيم.

خ4ود را ب4ه ش4يوهاي ص4حيح و ص4ريح نگرانيه4اينهايت4ا ( concerns)ابراز کنيم.

P.P.Cتکنيک

نتيج4ه خالقيت، مواق4ع از اک4ثر ه/ا تش/خيص خط/ا اس4ت. خيلي اوق4ات آنچ4ه را ک4ه م4ا فک4ر مي واقعيته/ا

اوق4ات بيش4تر نيس4ت. واقعيت اس4ت واقعيت ک4نيم تجربي4ات قبلي ب4اعث مي ش4ود م4ا تم4ايالت، انتظ4ارات و

آنچ4ه را م4ايليم ببي4نيم، مي بي4نيم ن4ه آنچ4ه را ک4ه واقع4ا در خارج وجود دارد.

Creativeتکنيک توهم خالق Illusion

ک4ه ش4ما اين اس4ت تکني4ک اين از و ه4دف منظ4ور بتواني4د ب4ا ق4درت ت4وهم و خيلي از اوق4ات ب4ا خط4ا ه4اي ت4ا ک4رده نگ4اه مس4ائل ب4ه ديگ4ر ط4ور خ4ود عم4دي

بدينوسيله اصل و واقعيت موضوع را دريابيد. ت4وهم و خي4ال ق4درت بوس4يله اس4ت احتي4اج گاهي

ک4ه چن4د ه4ر ببي4نيم، ديگ4ري زواي4اي از را موض4وع دي4دن از آن زاوي4ه اش4تباه ب4ه نظ4ر آي4د. ب4ه همين دلي4ل در ک4ه کنن4د مي کاره4ايي خالق اف4راد از بس4ياري

ابتدا براي همه تعجب آور است.


:خالقيت به دو نوع تفکر نيازمند است

Verbal )مربوط به سمت چپ مغز(تفکر کالمي1.Thinking

)مربوط به سمت راست مغز( تفکر ديداري2.Visual Thinking

Ideatoonتکنيک ايده کاتور Technique

تفک4ر خالق ب4ه ه4ر دو ح4الت فک4ري ف4وق احتي4اج دارد و ض4عف وش4ود. مي محس4وب خالقيت ب4راي م4انعي ي4ک ه4ر فق4دان ل4ذا چ4ون اين دو مکم4ل هم هس4تند ت4وان گفت بن4ابراين مي

و در آن بيش/تر اف/راد ب/ه تفک/ر کالمي ع/ادت ک/رده ان/د تکني4ک اين کنن4د. فک4ر توانن4د خالقان4ه نمي ان4د يافت4ه مه4ارت

براي تقويت تفکر ديداري افراد طراحي شده است.


طرحه/ا، تص/اويردر اين تكني4ك فك4ر اف4راد بوس4يله ن4يروي ،آزاد مي ش/كلهاي كم/ديكو نقش/ه ه/ا كلم4ات دني4اي از

زب4ان پ4ذيري انعط4اف كم4ك ب4ه ف4رد ديگ4ر عب4ارت ب4ه گ4ردد. به4تر ناپ4ذيري كلم4ات( انعط4اف تص4اوير و اش4كال )ب4ر عكس مي توان4د رواب4ط جدي4دي را بين مشخص4ه ه4ا و اج4زا ي4ك ي4ا چن4د

موضوع برقرار سازد.


براي بيان منظور بوسيله زبان تصاوير الزم نيست که فرد نقاش باشد بلکه با تصاوير .بسيار مختصر و ابتدايي مي توان منظور را منتقل کرد

نام اين تکني4ک برگرفت4ه ش4ده از ح4روف اول س4ه کلم4هplus interesting، کاس4تن ب4ه مع4ني minus، اف4زودنب4ه مع4ني مي باشد.جالببه معني

اس4ت چ4نين ک4ار نک4ات روش ب4ه را ت4وجهش ف4رد ابت4دا ک4ه ( m( موض4وع ي4ا پيش4نهادها و س4پس ب4ه نک4ات منفي)pمثبت)

( و ت4ازه آن ک4ه ن4ه مثبت اس4ت و iو س4پس ب4ه نک4ات ج4الب)ن4ه منفي، معط4وف مي کن4د و در پاي4ان لس4يت ک4املي از آنه4ا

را تهيه مي کند.

,Plus, Minusتکنيک پي.ام.آي Interesting

يکي از ارزش4هاي اين تکني4ک آن اس4ت ک4ه انس4ان رامجب4ور مي س4ازد ت4ا دق4ايقي ب4ر خالف قالبه4اي ذه4ني ب4ه قالبه4اي ذه4ني ب4ه م4رور نس4بت اش تفک4ر کن4د و ذه4ني آم4ادگي ل4ذا ش4ود مس4لط و ت4ر آگ4اه خ4ود

بيشتري براي خالقيت پيدا مي کند.


P.M.I

‌فکر موضوع


از آنج4ايي ک4ه اف4راد غ4ير خالق تم4ايلي ب4ه دي4دن نک4ات مثبتو ج4الب موض4وعات ندارن4د و بيش4تر ب4ه نک4ات منفي توج4ه

مثبت انديش4ي ن4يز ب4راي تم4رين خ4وبيمي کنن4د اين تکني4ک افراد مي باشد. دگرانديشيو

اين تکني4ک زم4اني اس4ت ک4ه يکي از مهم4ترين کاربرده4اي نس4بت ب4ه ي4ک قض4يه اطمين4ان داريم ن4ه م4واردي ک4ه نس4بت

به آن شک وابهام داريم.


اين روش توس4ط راب4رت کراف4ورد(Robert C. Crawford) بج/اي اينک/ه موض/وع ب/ه مط4رح ش4ده اس4ت. در اين تکني4ک

ش/کل کلي بررس/ي گ/ردد آن را ب/ه اج/زاي کوچ/ک و و ه4ر ج4زء ب4ه ط4ور مس4تقل م4ورد کوچک/تر تقس/يم ک/ردهبررسي قرار مي گيرد.

يکي از مزاي4اي اين روش اين اس4ت ک4ه ب4ه وس4يله ان مطمئن و توج4ه م4ورد موض4وع ج4وانب و ابع4اد تم4ام ش4ويم مي

سنجش قرار گرفته است.

تکنيک فهرست خصوصيات Attribute Listing

مختل4ف ه4اي وي4ژگي و ص4فات از فهرس4تي روش اين موض4وع مانن4د : ش4کل، ان4دازه، رن4گ، جنس، ک4اربرد، وزن، انه4ا از ي4ک ب4ر روي ه4ر تهي4ه مي گ4ردد. س4پس قيمت و... را خصوص4يت ان بت4وان ک4ه را راهه4ايي و نم4وده تمرک4ز و ارتق4ا بخش4يد م4ورد بحث و داد تغي4ير ي4ا و بهب4ود اص4الح،

بررسي قرار مي گيرد.

مثال چراغ قوه

تکنيک فهرست خصوصيات Attribute Listing

،به ط4ور کلي ب4راي خالقيت بايس4تي فک4ر، از قالبه4اي ذه4نيش4رايط موج4ود، پيش فرض4ها، ع4ادات و اس4تاندارد ه4ا ج4دا ش4ود ت4ا بتوان4د موض4وع را از زواي4اي مختل4ف رويت و اي4ده

هاي جديدي را تداعي کند. ب4راي جم4ع کم/ک زي/ادي ب/ه ازاد س/ازي فک/ر اين تکني4ک

اوري ايده هاي جديد مي کند. در اين روش توص4يه مي ش4ود ب4راي ي4افتن اي4ده ه4اي جدي4د

” چ4ه مي ش4ود اگ4ر....؟ ي4ا راه ح4ل مس4ئله از س4واالت تيپ اس4تفاده کني4د و ان4را ب4ه ق4دري تک4رار و تم4رين کني4د ک4ه “

برايتان يک عادت شود.

تکنيک چه مي شود اگر..؟ (What – if)?…

مثال پاکن

ب4دون اف4زايش ق4درت خالقيت ب4راي ت4وان اين تکني4ک مي از ب4ه اينک4ه ض4من ک4رد، اس4تفاده بخصوص4ي موض4وع داش4تن عن4وان ي4ک تف4ريح ي4ا ش4وخي و س4رگرمي در هم4ه اوق4ات قاب4ل اس4تفاده اس4ت. اص4وال تک4رار اين س4وال و تعم4ق راج4ع ب4ه پاس4خ ي4ا نت4ايج آنه4ا ب4اعث س4رعت فک4ر و اف4زايش ق4درت خالقيت مي

گردد.


چه مي شد اگر قد همه مردم يکسان بود؟چه مي شد اگر روزنامه ها مجاني بودند؟ چه مي ش4د اگ4ر خري4دار کت4اب مي توانس4ت بخش ي4ا بخش4هايي

از کتاب را بخرد؟چه مي شد اگر جاده ها متحرک و ما شين ها ثابت بودند؟چه مي شد اگر هفته ده روز بود؟ را ديگ4ران افک4ار بودن4د ق4ادر اف4راد هم4ه اگ4ر ش4د مي چه

بخوانند؟ چه مي ش4د اگ4ر حيوان4ات را ب4راي چي4دن مي4وه ه4ا آم4وزش مي

دادند؟


ک4ه اس4ت قبلي مفروض4ات خالقيت، مهم موان4ع از يکي ناخوداگ4اه اج4ازه نمي ده4د فک4ر م4ان در هم4ه جه4ات ب4ه ح4رکت دراي4د. بس4ياري از مفروض4ات قبلي ممکن اس4ت اساس4ا هم4ان

زماني که در ذهن ما ايجاد شده اند غلط باشند.

تکنيک در هم شکستن مفروضات Assumption Smashing

.بزرگترين مانع خالقيت، همان دانسته هايمان است، نه چيزهايي که نمي دانيم

: مثال ،دوچرخه

برف روي پشت بامامتحانرياضي

تکنيک در هم شکستن مفروضات Assumption Smashing

ب4ه مرب4وط ذه4ني ق4الب ت4وان مي س4ازي معک4وس با ب4ه ديگ4ري ق4الب در را موض4وع ي4ا را شکس4ت موض4وع جري4ان ان4داخت. ذهن ي4ک سيس4تم الگ4و س4از خ4ود س4ازمان دهن4ده اس4ت، ب4ه محض ورود اطالع4ات، س4عي مي کن4د در آش4نا و ت4رين ش4بيه نزديک4ترين، در را ان زم4ان کم4ترين

ترين قالب ذهني قرار دهد. اس4ت ل4ذت بخش و بس4يار س4اده تکني4ک اين از اس4تفاده

بط4وري ک4ه مي ت4وان هم4واره و در هم4ه ج4ا ان4را ب4ه ص4ورت جدي يا شوخي مطرح و اجرا کرد.

سعي کني4د ع4ادات جس4ماني و ف4يزيکي خ4ود را ح4تي ب4رايم4دت کوت4اهي ب4ه ش4کل معک4وس ي4ا متف4اوت ب4ا گذش4ته انج4ام

دهيد.

Problemتکنيک وارونه سازي Reversal

: مثالرستوران

افزايش فروش

Problemتکنيک وارونه سازي Reversal

کلم44ه س44ه اول ح44روف از برگرفت44ه تکني44ک اين نام Alternatives ب4ه مع4ني ش4قوق مختل4ف و Possibilities

کلم4ه و موج4ود امکان4ات مع4ني مع4ني Choicesب4ه ب4ه انتخابهاي مختلف است.

اس4اس ب4ر و ب4ه ط4ور ط4بيعي انس4ان ذهن ک4ه انج4ايي از س4اختار ط4بيعي اش عالق4ه دارد ه4ر چ4ه س4ريعتر پدي4ده ه4ا و موض4وعات را شناس4ايي ک4رده و از عملي ب4ودن راه حله4ا و امکان4ات راهه4ا، از بس4ياري ل4ذا کن4د، حاص4ل اطمين4ان انتخابه4اي مختل4ف را نادي4ده گرفت4ه و س4ريع ب4ه مرحل4ه بع4د

مي رود.

A.P.Cتکنيک شقوق مختلف

.هدف اصلي فکر کردن متوقف ساختن تفکر است

به ط4ور کلي ب4راي کش4ف ش4قوق مختل4ف و امکان4ات موج4ودو انتخابهاي بيشتر، سه راه پيشنهاد مي شود:

چنانچ4ه م4انع و س4دي ب4راي راه فعلي در نظ4ر ايج/اد م/انع :1.بگ4يريم ط4وري ک4ه احس4اس ک4نيم واقع4ا ادام4ه ک4ار ب4ه روش ب4ه کش4ف اق4دام پ4ذير نيس4ت، در ان ص4ورت امک4ان قبلي

راههاي جديد تر يا انتخابهاي بيشتر مي کنيم.


وق4تي بط4ور ارادي قص4د ک4نيم از اي4ده ه4اي مس4لط و . ف/رار :2بط4ور ک4نيم ف4رار ش4رايط از بعض4ي ض4رورت ي4ا و ح4اکم را بيش4تري امکانه4اي و راهه4اي جدي4د ت4وانيم ناخوداگ4اه مي

تصور کنيم.


بعض4ي اوق4ات الزم اس4ت بط4ور کلي از صرف نظ/ر ک/ردن :3.و جدي4دتر راهه4اي بت4وانيم ت4ا ک4رد نظ4ر ص4رفنظر م4ورد راه

بيشتري را بيابيم.

A.P.C تکنيک شقوق مختلف

: ب4دون تم/رين را ابي از پ4ر لي4وان ت4وان ب4ه چن4د روش مي صدمه زدن به ليوان يا کج کردن ان، خالي کرد؟

: محتوي4ات تم/رين ريختن ح4ال در ج4واني م4رد کني4د تص4ور اتوم4بيلي اس4ت، ب4نزين ب4اک ب4ه درون ق4وطي نوش4ابه اي

احتمالهاي مختلف ان را حدس بزنيد.

A.P.C تکنيک شقوق مختلف

ب4ه 1. جدي4دي ه4اي اي4ده معم4وال ک4ه را زمانه4ايي و مکانه4ا ذهنت4ان مي رس4د، شناس4ايي ک4رده و س4عي کني4د روزي يکب4ار

در آن موقعيت قرار بگيريد.هنگ4امي ک4ه ب4ا مش4کلي مواج4ه مي ش4ويد بع4د از نيم س4اعت 2.

س4عي کني4د م4وقعيت خ4ود را ع4وض نم4وده و از ه4واي ت4ازه استنشاق نماييد.

مرتب ب4ا خ4ود فک4ر کني4د، اگ4ر مش4کل ي4ا مس4ئله ح4ل ش4ود چ4ه 3.خواه4د ش4د. همين تص4ور ب4ه ش4ما ن4يرويي ب4راي ح4ل مس4ئله

و ديدن ان از زواياي مختلف مي دهد.از مکانه4اي روي4اي مث4ل م4وزه و آث4ار باس4تاني و ... بيش4تر 4.

ديدن کنيد.با افراد خالق بيشتر معاشرت کنيد.5.به جاهايي که تا بحال نرفته ايد بيشتر مسافرت کنيد.6.تا مي توانيد تمرين کنيد.7.به مشکالت به صورت يک فرصت نگاه کنيد.8.هيچگاه فکر نکنيد که تنها يک پاسخ صحيح وجود دارد.9.

خالقيت رشد براي توصيه هايي

سازمانها مي توانن4د محلي را ب4راي خالقيت تخص4يص دهن4د و نواره4اي و آن را ب4ه وس4ايل مختل4ف مث4ل پوس4تر، کت4اب

خالقيت و اب4زار و وس4ايل الزم آن مجه4ز کنن4د، و م4ديريت ب4راي کارکن4ان س4اعتي را در روز در نظ4ر بگيرن4د ک4ه زم4ان خ4ود را در آنج4ا س4پري ک4رده و برنام4ه ه4اي خاص4ي را ب4راي

رشد خالقيت اجرا نمايند.

خالقيت رشد براي هايي توصيه

عدم اعتماد به نفس1.

ترس از انتقاد و شكست2.

عدم تمركز ذهني3.

ترس از مشكالت4.

خالقيت رشد موانع براي

موانع خالقیت

نگرش منفی: تمایل به تمرکز روی جنبه های منفی مسایل واتالف انرژی در حالت ناکامی، به جای جستجوی فرصتهای

موجود در موقعیت فعلی ترس از شکست: تام واتسون بنیانگذارIBM راه افزایش :

برابر 2سرعت موفقیت آن است که میزان شکست خود را کنید. شکست شرط ضروری برای موفقیت است.

اضطراب: فرد مضطرب زمان کافی برای اندیشه خالق نداردو قادر به فکر کردن نیست.

پیروی از مقررات: رعایت برخی از مقررات الزامی است ولیبرخی از انها مانع بروز خالقیت می شوند.

تاکید بیش از حد روی منطق: برخی از ایده ها در ابتدا کامالغیر منطقی به نظر می رسیدند.

و خالقيت ظه4ور راهه4اي مهم4ترين از يكي مح44رك فض44اي آوردن وج44ود ب44ه ن44وآوري باي4د م4ديران ك4ه مع4ني ب4دن اس4ت. خالقيت از جدي4د ه4اي اي4ده ش4نيدن آم4اده هميش4ه خ4ود سرپرس4تي تحت مجموع4ه ب4ه ه4ركس

باشند.

گرفتاريه4اي پيش پ4ا افت4اده و مش4غولتهاي كمو دارد مي ب4از خالقيت از را كاركن4ان اث4ر، فرص4تي ب4راي خالقيت آن4ان ب4اقي نمي گ4ذارد ب4راي مب4ارزه ب4ا اين مش4كل، م4ديران باي4د ه4ر روز م4دت زم4ان مشخص4ي را ب4راي انديش4يدن و خالقيت اف4راد كن4ار بگذارن4د و ب4ه بعض4ي از دارن4د بيش4تري ام4ادگي ك4ه س4ازمان اف4راد را وق4تي آن ب4راي و بدهن4د فرص4ت خالقيت

منظور نمايند.

نقش مديران در ترغيب خالقيت كاركنان

كت//اب بتوان//د كس//ي اگ//ر بهتري بنويسد ،

ي/ا اي/راد كن/د خطاب/ه به/تري تله موش

همس/ايه ب/ه نس/بت به/تري اش بسازد ،

ح/تي اگ/ر خان/ه اش در جنگ/ل باشد

به تمام دنيا راه دارد.

‌رالف والدو امرسون‌‌

شناسایی ایده و فرصت

Leadership & Management