s

ค ำน ำ

หนงสออานเพมเตม เรอง เสนสายลายศลป จดท าขนโดยมวตถประสงค เพอ

เปนหนงสออานเพมเตม กลมสาระการเรยนรศลปะ สาระทศนศลป ศ 14101 ชน

ประถมศกษาปท 4 ประกอบแผนการสอนซงนกเรยนสามารถศกษาไดดวยตนเอง ทง

ในเวลาเรยน และนอกเวลาเรยน ชวยใหนกเรยนมความรพนฐานเกยวกบการวาดภาพ

ระบายสในเบองตน ในการสรางสรรคงานทศนศลปตอไป

เนอหาสาระการเรยนรในหนงสอเลมน ผจดท าไดเรยบเรยงเนอหาตามหลกสตร

แกนกลาง พทธศกราช 2551 สาระการเรยนร มาตรฐานการเรยนร ตวชวดของกลม

สาระการเรยนรศลปะ โดยแตงเปนความเรยงมภาพประกอบ แบบทดสอบกอนเรยน

- หลงเรยน มแบบฝกทกษะเพอใหผเรยนไดพฒนาและเรยนรอยางมความสข หนงสอ

อานเพมเตมมจ านวนทงหมด 5 เลม ส าหรบ เลมท 1 เรอง เสนสายลายศลป

ประกอบดวยความรเรอง เสน ลกษณะของเสนประเภทตาง ๆ ซงเปนพนฐานในการ

เรยนรทศนศลปในระดบสงขนไป

ขอขอบคณ นายอ านาจ สวางภพ ผอ านวยการโรงเรยนบานตะเคยนชางเหลก

คณะคร นกเรยน และผเชยวชาญทกทานทไดใหค าปรกษา แนะน า ชวยเหลอจนท า

ใหงานส าเรจลลวงโดยด

อานนท นามแสง

สำรบญ

เรอง หนา

ค าน า.................................................................................................................. ก

สารบญ.............................................................................................................. ข

ค าชแจงในการใชหนงสออานเพมเตม.................................................... ค

มาตรฐานการเรยนร............................................................................... ง

ตวชวดชนป............................................................................................ ง

สาระส าคญ............................................................................................ ง

จดประสงคการเรยนร............................................................................ ง

ขอควรปฏบตส าหรบนกเรยน................................................................. จ

เนอเรองของหนงสออานเพมเตม........................................................... 1

บรรณานกรม 16

ค ำชแจงในกำรใชหนงสออำนเพมเตม

หนงสออานเพมเตม กลมสาระการเรยนรศลปะ สาระทศนศลป ชน

ประถมศกษา ปท 4 เรอง เสนสายลายศลป เลมน จดท าขนเพอใหนกเรยนม

ความรความเขาใจ เกยวกบ ความหมาย และลกษณะของเสนประเภทตาง ๆ โดย

น าเอาหนงสออานเพมเตมมาใชในการจดกระบวนการเรยนร ซงเลมท 1 เรอง เสน

สายลายศลป ใชคกบแผนการจดการเรยนรหนวยการเรยนรท 1 แผนท 1 - 2 โดย

ใหนกเรยนไดท าแบบทดสอบกอนเรยน การท าแบบฝกทกษะ และการท าแบบทดสอบ

หลงเรยน เพอใหบรรลจดประสงคการเรยนร ควรปฏบตตนดงน

1. นกเรยนอานค าชแจงใหเขาใจ แลวปฏบตตามล าดบขนตอน

2. นกเรยนศกษามาตรฐานการเรยนร ตวชวด สาระส าคญ

3. นกเรยนศกษาจดประสงคการเรยนรในหนงสออานเพมเตม

4. นกเรยนท าแบบทดสอบกอนเรยน

5. นกเรยนศกษาเนอหาความรจากหนงสออานเพมเตม

6. นกเรยนท าแบบฝกทกษะ และตรวจค าตอบ

7. นกเรยนท าแบบทดสอบหลงเรยน

8. นกเรยนและครชวยกนตรวจค าตอบจากเฉลยแบบทดสอบกอนเรยนและ

หลงเรยน แลวบนทกคะแนนลงในแบบบนทก เพอศกษาความกาวหนาในการเรยน

มำตรฐำน ศ 1.1 สรางสรรคงานทศนศลปตามจนตนาการ และความคดสรางสรรค

วเคราะห วพากษ วจารณคณคางานทศนศลป ถายทอดความรสก ความคดตองาน

ศลปะอยางอสระ ชนชม และประยกตใชในชวตประจ าวน

ป.4/3 จ าแนกทศนธาตของสงตาง ๆ ในธรรมชาต สงแวดลอมและงานทศนศลป โดย

เนนเรอง เสน ส รปราง รปทรง พนผว และพนทวาง

ป. 4/5 มทกษะพนฐานในการใชวสดอปกรณสรางสรรคงานวาดภาพระบายส

เสนเปนพนฐานส าคญของงานศลปะ เสนเกดจากการเรยงตวของจดเลก ๆ

ตอเนองกน และเคลอนทไปยงทศทางใดทศทางหนง เสนมมตเดยว คอความยาว เรา

จะพบเสนโดยทวไปในธรรมชาตการน าเสนมาประกอบเปนภาพท าใหเกดความรสกตางๆ

มำตรฐำนกำรเรยนร

ตวชวดชนป

สำระส ำคญ

1. อธบายความหมายและลกษณะของเสนในประเภทตาง ๆ ได (K) 2. จ าแนกเสนในธรรมชาตในสงแวดลอมและในงานทศนศลปได (P) 3. น าเสนตรงและเสนโคงลกษณะตาง ๆ ทเหนจากธรรมชาตและสงแวดลอมมาสรางผลงานศลปะ ตามความคดและจนตนาการไดอยางสรางสรรค (K,P) 4. พงพอใจผลงานทเกดจากเสนลกษณะตาง ๆ ของตนเองและเพอน ๆ (A) 5. ใช และเกบรกษาวสดอปกรณไดเหมาะสม ถกตอง และปลอดภย (P)

1. ศกษาจดประสงคการเรยนรใหเขาใจ 2. ท าแบบทดสอบกอนเรยนเพอส ารวจพนฐานความรของนกเรยน 3. ศกษาเนอหาในหนงสออานเพมเตมเลมนจนเขาใจ 4. หากนกเรยนไมเขาใจใหสอบถามหรอปรกษาครผสอนทนท 5. ท าแบบฝกทกษะระหวางเรยน 6. เมอศกษาหนงสออานเพมเตมจบแลวใหท าแบบทดสอบหลงเรยนดวยความตงใจ 7. ไมควรดเฉลยกอนทจะท าแบบทดสอบกอนเรยนและหลงเรยน 8. ไมท าเครองหมาย หรอขดเขยนเครองหมายใด ๆ ในหนงสออานเพมเตม

จดประสงคกำรเรยนร

ขอควรปฏบตส ำหรบนกเรยน

เพอน ๆ ควรม

ความซอสตยใน

ตนเองนะคะ

วนนเปนวนปดภาคเรยนวนแรก ใบเตยรบตนนอนแตเชา อาบน าแปรงฟน พบท

นอนอยางเรยบรอย ใบเตยตนเตนมากจะไดไปรบตน ผเปนพชายทก าลงจะกลบจาก

ตางจงหวด เพราะโรงเรยนของตนกปดภาคเรยนเหมอนกน

ระหวางการเดนทางไปรบตน พอขบรถมใบเตยนงไปดวย อากาศในชนบทในตอนเชาสด

ชนมาก ใบเตยนงอยในรถมองไปขางทางเหนทองทงนาเขยวขจ มภเขารายลอมอยรอบ

ๆ ชาวนาก าลงตอนฝงววควายไปหากนกลางทงนา

เมอมำถงตวจงหวด พอพำใบเตยแวะทตลำดกอน ทตลำดมของขำยมำกมำย

พอซอน ำเตำหกบปำทองโกใหใบเตยกนรองทองกอนชวงทรอตนมำถง

พอถงสถานขนสงผโดยสารตนนงรออยกอนแลว ใบเตยวงไปกอดตน ดวย

ความดใจ “สวสดครบพอ” ตนสวสดพอดวยใบหนาทเตมไปดวยรอยยม “สวสด....ลก

มำถงนำนหรอยง” “เมอสกครเองครบพอ เปนอยำงไรบำง...ใบเตยคดถงพไหมจะ”

ตนทกทายใบเตยพรอมใชมอลบหวของใบเตยดวยความเอนด

“คดถงซคะ ปดเรยนครำวนพพตนอยบำนนำนไหมคะ” “กคงจะประมำณ

เกอบเดอนนนแหละจะ” “ ไชโย ! ดใจจงเลย..... พตนจะไดมเวลำสอนใบเตยวำดรป

อก” ใบเตยรองดวยความดใจ “ไดเลยจะ” ตนตอบนองดวยความรก

“เดกๆ พอวำพวกเรำรบกลบบำนกนเลยดกวำ เดยวแมจะรอนำน” เสยงพอรอง

เตอนมา

เมอกลบถงบานแมไดเตรยมอาหารทเดกๆชอบเสรจเรยบรอยแลว พอ แม ตน

และใบเตย รบประทานอาหารกนอยางเอรดอรอย หลงจากรบประทานอาหารเสรจแลว

ตนบอกนองวาจะไปรอทสวนหลงบาน ใบเตยจงชวยแมเกบกวาดโตะอาหาร ลางจาน

อยางเรยบรอย แลวรบไปหาพอยางรวดเรว

ทสวนหลงบาน ตนก าลงวาดรปอยอยางขะมกเขมน “โอโฮ! พตนวำดรปสวยจง

เลย สอนใบเตยวำดรปดวยซคะ” “ไดส..นองรก พก ำลงวำดรปทวทศนทะเลจะ พ

เคยลองลองวำดแลวเอำไปฝำกไวทรำนแลวขำยไดเจำของรำนกเลยตดตอมำใหพ

วำดใหอกชวงปดเทอม” “ดจงเลยคะพตน ใบเตยอยำกวำดรปเกงเหมอนพบำง โต

ขนเผอจะไดเปนศลปนกบเขำบำง”

“อยำกเกงเหมอนพตองฝกวำดบอยๆ นะ ไมมอะไรทเปนไปไมได ถำเรำม

ควำมพยำยำมฝกฝน แตกอนอนเรำจะตองเรยนรพนฐำนในกำรวำดรปกนเสยกอน

วำแต....ใบเตยพรอมหรอยงจะ” “พรอมแลวคะ” ใบเตยตอบ

ตนจงเรมตนอธบายใหใบเตยฟงวา “กำรทเรำจะวำดภำพใหสวยงำมไดนน เรำ

กจะตองรจกสวนประกอบของภำพ หรอในทำงศลปะเรำเรยกกนวำ ทศนธำต อยำง

แรกเรำตองเรมทจด จด คอ ทศนธำตทเลกทสด มมตเปนศนย มควำมกวำง ยำว

และหนำนอยมำก เรำมำลองใชปลำยพกน หรอสเมจกสรำงจด ใหใหญได เชน จด

ของดวงดำวบนทองฟำ จดทเปนลำยบนตวสตว แมลง ใบเตยลองบอกพซวำ.... ม

สตวชนดใดบำงทมลำยจด”

“เสอดำว ผเสอ ปลำปกเปำ แมลงเตำทอง คะ” ใบเตยตอบดวยความมนใจ “ใช

แลวจะ และเมอเรำน ำจดมำตอกน จดเลกๆเหลำนนจะกลำยเปนเสน และเสนน

แหละคอจดก ำเนดของศลปะ ภำพตำงๆนนจะเปนรปรำงไดกตอเมอเรำน ำเสนตำงๆ

มำประกอบกนนนเอง ” “แสดงวำ เสนกคอ เรมจำกจดหนงแลวลำกไปตำมทศทำง

ทตองกำรใชไหมคะ” “เกงมำกนองพ” ตนชม “ควำมหมำยอกอยำงหนงของเสน

ใหรวมถง ขนำด ควำมยำว ทศทำง รวมทงชวยแสดงออกถงอำรมณและ

ควำมรสกของผวำดดวยนะ”

“แลว เสน แบงออกไดกลกษณะคะ ” ใบเตยถาม ตนตอบใบเตยวา “

เสนเปนสวน ทส ำคญทสดในกำรวำดภำพ เสนทเรำใชในกำรวำดภำพ แสดง

ควำมหมำย ของภำพ แทนอำรมณควำมรสกไดดงน ”

1.

เสนตรง แนวตง ใหควำมรสกแขงแรง มนคง สงำ ทะเยอ ทะยำน

นำศรทธำ ไมประนประนอม

2.

เสนตรงแนวนอน ใหควำมรสก กวำงขวำง สงบ พกผอน เงยบและผอน

คลำย

3.

เสนตรงแนวเฉยงหรอทแยง ใหควำมรสกเคลอนไหว ไมมนคง ไม

สมบรณ และนำตนเตน

4.

เสนโคง ใหควำมรสกในกำรเคลอนไหวอยำงชำ ๆ ไมมทสนสด นมนวลออน

ชอย เฉอยชำ และไรจดหมำย

5.

เสนหยก หรอฟนปลำ เปนเสนทเปลยนทศทำงและหกเหอยำงกะทนหน ให

ควำมรสกเคลอนไหว รนแรง ไมแนนอน และขดแยง นำกลว

6.

เสนประ ใหควำมรสกคลมเครอ ไมชดเจน

7.

เสนขด ใหควำมรสกเคลอนท หมนเวยนอยำงไมมจดหมำย ขยำยตวอยำง

ไมมจดจบ

8.

เสนคลน หรอลกคลน ใหควำมรสกเคลอนไหว สบำย และนมนวล

9.

เสนไรทศทำง ใหควำมรสกสบสน วนวำย และยงเหยง

“ ไหน....ใบเตยลองยกตวอยำงบอกพซวำ มอะไรบำงทมสวนประกอบของ

เสนตรง” “หนำตำง ประต โทรทศน ตเยน ชนวำงของ ตใสเสอผำ .....โอย!

เยอะแยะไปหมดเลยคะ” “ แลวสวนประกอบของเสนโคงละจะ” ตนถามตอ “

รถยนต ลกโปง ภเขำ ดอกไม แลวกรงกนน ำคะ” ใบเตยตอบอยางมนใจ

“ใชแลวจะ แสดงวำใบเตยเขำใจ ถกแลว ทนพลองถำมกลบกนนะ

สมมตวำ พวำดภำพ โลกใตทองทะเล ใบเตยลองบอกพซวำ ภำพนมสวนประกอบ

ของเสนชนดไหนบำง ” ตนถามใบเตย “ กมสวนของเสนหลำย ๆ เสนมำประกอบ

กน เชน เสนโคงของตวปลำและจำกคลนของทะเล เสนหยกจำกฟนของปลำ

ฉลำม เสนขดจำกปะกำรง ใบเตยตอบถกใชไหมคะ”

“ ใชแลว กอนทจะเรำจะวำดภำพอะไร เรำควรรจกสวนประกอบของภำพ นน

ๆ กอน โดยเรมตนทจด และ เสนกอน ไววนหลงพจะบอกสวนประกอบของภำพ

วำ สวนตอไปคออะไร เพรำะวำวนน ทองพรองจอก ๆ แลว.....เรำไปกนขำว

เทยงกนดกวำ พวำปำนนแมคงท ำอะไร ๆ ทพวกเรำชอบรอแลว ” สองพนอง

ชวยกนเกบอปกรณทใชในการวาดภาพ แลวพากนไปชวยแมเตรยมอาหารกหองครว

บรรณำนกรม

กมล เวยสวรรณ และคณะ. หนงสอเรยนรำยวชำพนฐำน ทศนศลป

ชนประถมศกษำปท 4 กลมสำระกำรเรยนรศลปะ ตำมหลกสตรแกนกลำง

กำรศกษำขนพนฐำน พทธศกรำช 2551. กรงเทพฯ : บรษท พฒนา

วชาการ (2535) จ ากด, ม.ป.ป.

จนตนา ใบกาซย. เทคนคกำรเขยนหนงสอส ำหรบเดก. โรงพมพครสภาลาดพราว,

2545.

ฉตรชย อรรถปกษ. องคประกอบศลปะ. พมพครงท 7. สมทรสาคร :

บรษทพมพดจ ากด, 2554

ถวลย มาศจรส. กำรเขยนหนงสอสงเสรมกำรอำนและหนงสออำนเพมเตม.

กรงเทพฯ : ส านกพมพมตใหม, 2538.

ถวลย มาศจรส และจงกล กจสภา. คมอกำรจดกำรเรยนรศลปะโดยใชแบบฝก

ชดวำดภำพระบำยส. กรงเทพฯ : โรงพมพธารอกษร จ ากด, 2548.

ธวชชานนท ตาไธสง. หลกกำรศลปะ. กรงเทพฯ : ส านกพมพวาดเขยน, 2546

พษณ ประเสรฐผล. วำดภำพระบำยส. กรงเทพฯ : เฟสท ออฟเซท, 2553.

วชาการและมาตรฐานการศกษา,ส านก. ตวชวดและสำระเรยนรแกนกลำง กลม

สำระกำรเรยนรศลปะ ตำมหลกสตรแกนกลำงกำรศกษำขนพนฐำน

พทธศกรำช 2551. กรงเทพฯ : โรงพมพการชมนมสหกรณการเกษตร

แหงประเทศไทย จ ากด, 2553.

สรยทธ พนธเผอก. ฝกระบำยสดวยสน ำ. สมทรสาคร : บรษทแอปปา พรนตง

กรปจ ากด, 2552.

องอาจ มากสน. หนงสอเรยนรำยวชำพนฐำนทศนศลป ชนประถมศกษำปท 4

กลมสำระกำรเรยนรศลปะ ตำมหลกสตรแกนกลำงกำรศกษำขนพนฐำน

พทธศกรำช 2551. กรงเทพฯ : ส านกพมพอกษรเจรญทศน, 2553.

อนนต ประภาโส. วำดเสนพนฐำน. กรงเทพฯ : สปประภา, 2553

อรวรรณ ขมวฒนา และคณะ. หนงสอเรยนรำยวชำพนฐำนศลปะ

ชนประถมศกษำปท 4

กลมสำระกำรเรยนรศลปะ ตำมหลกสตรแกนกลำงกำรศกษำขนพนฐำน

พทธศกรำช 2551. กรงเทพฯ : ส านกพมพ บรษทพฒนาคณภาพ

วชาการ, 2554.