علم بهتر است یا ثروت

علم بهتر است یا ثروت (تجاری سازی و موانع آن)

دکتر محمد بقایی

92دی ماه

بنام خدا

تجاری سازی چیست

و توسعه و تحقیق از برخاسته فناوري و دانش سازي تجاري

.رود مي شمار به كارآفرین دانشگاه اصلي كاركردهاي از یكي

فناوري و دانش اختراع، ایده، آن موجب به كه است فرآیندي

عرضه قابل جدید خدمات و كاال تولید به تحقیق، از برخاسته

منجر جاري فرآیندهاي و محصوالت بهبود یا بازار در

هاي نوآوري و فناوري , دانش پتانسیل آن نتیجه در و شود مي

.گردد مي محقق كامل بطور علمي

محقق و مخترع -دکتر محمد بقایی: گرد آوری 2

تجاري سازي یافته هاي پژوهشيمراحل

تولید ایده - 1

تولیدشدهایده ارزشیابي - 2

بررسي كاربردي و « ایده» توسعه -3

آنكردن

كاالتحلیل تجاري -4 سنجيبازار و BETAتست -5

اجرایيجنبه هاي فني و -6

تجاري شدن -7


تولید ایده

:نمایند می اتخاذ را زیر روشهاي معموال توسعه و تحقیق مراكز ایده تولید برای

جوامع در مختلف سني گروههاي در كنندگان مصرف نیازهاي بررسي1)

گوناگون

آنها قوت و ضعف نقاط دقیق شناخت و تجاري مهم رقباي كاالهاي بررسي2)

آنها در كه تجاري یا صنعتي نمایشگاههاي به پژوهشگر یا نماینده اعزام3)

.شود مي عرضه تكنولوژیكي نوآوریهاي

قرار برتري موقعیت در كه رقیبي شركتهاي تولید مراكز از مخفیانه بازدید4)

.دارند

و تحقیقاتي مراكز به دارند باالیي هوشي ضریب كه افرادي یا نخبگان جذب5) آنان زندگي كامل تأمین


ارزیابي ایده

:شود روشن زیر پرسشهاي پاسخ كه گیرد صورت اي گونه به باید ایده ارزیابي

استقبال شد خواهد تولید كه جدیدي كاالي از هدف بازار در (مشتري) كننده مصرف آیا1) عاید نفعي چه درآید فعل به قوه از اگر شده تولید ایده دیگر عبارت به كرد؟ خواهد

داد؟ خواهد پاسخ نیازي چه كرد؟به خواهد كننده مصرف

از هایي گروه چه و داد خواهد اختصاص خود به را بازار از سهمي چه جدید كاالي2) ( (MARKET SEGMENT بود؟ خواهند آن كننده مصرف جامعه

چرخه یا داشت خواهد صعودي سیر آیا بود؟ خواهد چگونه آینده در كاال فروش روند3) است؟ ناپایدار آن حیات

است؟ پذیر امكان فني لحاظ از كاال ساخت آیا4)

جنبه كه پژوهشي یافته) كاال عرضه قبال در ( رقیب هاي فرآورده) رقبا العمل عكس5) بود؟ خواهد چه (گرفته خود به تجاري

توان كننده مصرف كه قیمتي به توجه با) ها هزینه تمام برآورد از پس كاال ساخت آیا6) است؟ سودآور (دارد را آن پرداخت


و بررسي كاربردي كردن آن« ایده» توسعه

شود مي دیگرمطرح هاي جنبه از بازاریابي مهم نكات مرحله این در

این .گیرد صورت تكمیلي تحقیقات آنها شدن روشن براي است الزم كه

:از عبارتند نكات

چیست؟ آن خصوصیات و است كدام كاال این براي بازارهدف

نماید؟ برآورده را كننده مصرف از نیازهایي چه باید كاال

چیست؟ كاال این قبال در هدف بازار در كننده مصرف العمل عكس

نمود؟ تولید هزینه كمترین با را كاال توان مي چگونه


تجاري كاالتحلیل

بنگاه كه آنست (BUSINESS ANALYSIS) تجاري تحلیل از منظور

پي زیر نكات به خود آماري هاي بررسي با تولید، از قبل اقتصادي،

: ببرد

و تعداد چه نخست، مرحله در كاال، تولید میزان ترین مناسب1)

؟ است مقداري

است؟ کدام سودآوري شروع و تولید سری سربه نقاط 2)


و بازار سنجي BETAتست

بررسي آن از استفاده نحوه و تهیه كاال از فیزیكي مدل یك مرحله این در براي (امکان صورت در)نیز كاال افزاري نرم نمونه است ممكن .گردد می

احتمالي ضعف نقاط تا شود ارسال آنان براي و تهیه ازکارشناسان نظرخواهي .گردد مشخص تولید مرحله از قبل كاال

مقررات به كه كشورهایي تجاري هاي نمایشگاه در كاال اولیه نمونه معموالا معرض به كنند مي رعایت را معنوي مالكیت حقوق یا هستند متعهد رایت كپي

از پس و كنند اظهارنظر آن مورد در بالقوه مشتریان تا شود مي گذارده نمایش و جرح و اصالحات كاال، احتمالي نقایص از آگاهي یا اظهارنظرها گردآوري

كاال از محدودي تعداد مرحله این ؛در گیرد مي صورت آن در الزم هاي تعدیل تا شود مي ارسال آتیه خوش بازارهاي از یكي به و تولید آزمایشي صورت به

خیر؟ یا شد خواهد واقع مشتري قبول مورد گردد مشخص


هاي فني و اجرایيجنبه

:این مرحله نكات زیر مورد توجه قرار مي گیرددر

اعتبار مورد نیاز براي تجاري سازي یافته تحقیقبرآورد

معرفي كاال براي ...( بروشوركاتالوگ، )تهیه ابزار تبلیغي الزم

برنامه ساخت كاالتدوین

بنگاه اقتصادي ذیربط در تولید و عرضه كاال ایجاد تشكیالتي براي

مربوط به كاالانجام امور لجستیكي


تجاري شدن

:برای عرضه تجاری کاال الزم است امور زیر صورت پذیرد

تماس باعمده )شبكه هاي توزیع براي عرضه كاال ایجاد •

اي، واگذاري فروشگاههاي زنجیره فروش، خرده فروش،

....(اختصاصيفروشگاههاي ؛ایجاد نمایندگي فروش

یك برنامه تبلیغي كارآمد براي معرفي كاالي جدید اجراي •

به خریداران بالقوه


تجاری سازی یکی از سه سازوكار عمده دانشگاه

: دارد سازوكارعمده سه دانش انتقال براي دانشگاه عموما

علمي انتشارات و ها همایش طریق از دانش انتشار1)

ماهر كار نیروي آموزش 2)

دانش سازي تجاري3)

:طریق از تواند می سازی تجاری

اي مشاوره هاي فعالیت

صنعت با تحقیقاتي قراردادهاي

(بنیان دانش) انشعابي هاي شركت تشكیل و رساني ثبت به .د گیر صورت


تجاری سازی بر گرفته از عرضه و تقاضا

سازوكار نوعي بر دانشگاهي فناوري و دانش سازي تجاري

و عرضه بعد دو هر كه است آن نیازمند و است استوار بازار

جهت كنار در دیگر، عبارت به .گیرد قرار توجه مورد تقاضا

نیاز فناوري و دانش عرضه و تولید مسیر در دانشگاه یابي

عرضه فناوري و دانش براي نیز دهي سامان تقاضاي است

.باشد داشته وجود شده


پارادکس اروپایی معضل تجاری سازی

هاي فعالیت بر تواند مي سازي تجاري هاي فعالیت كه آنجا از تعارض بروز امكان باشند، تأثیرگذار دانشگاه پژوهشي و آموزشي

.دارد وجود ها آن برابر در مقاومت و

شده معطوف اي پدیده به صاحبنظران توجه ها، پژوهش در اخیرا . شود مي نامیده" اروپایي پارادكس" اصطالحا كه

جدید دانش تولید زمینه در گذاران سرمایه بزرگترین از یكي اروپا انساني سرمایه و پژوهشي هاي دانشگاه ،توسعه و تحقیق قالب در

رشد نهایت در و نوآوري سازي، تجاري روند كه حالي در است؛ نسبتا قاره، این در دانش بر گذاري سرمایه از ناشي اقتصادي

است كننده ناامید موارد از بسیاري در و پایین


تجاری سازی و موانع

كه دارند وجود عوامل برخي كه دهد مي نشان امر این

و كرده ایجاد مانع دانش، سازي تجاري مسیر بر

ها گذاري سرمایه ثمربخشي براي آنها رفع و شناسایي

. است ضروري و مهم بسیار شده، انجام اقدامات و

و ها محیط جوامع، در است ممكن عوامل این البته .باشند متفاوت گوناگون، شرایط



صنعت به دانشگاه از فناوري انتقال در دخیل های جنبه

و ها انگیزه ها، فعالیت به مربوط مالحظات : شامل

شركت و دانشگاه، اجرایي مدیران دانشمندان، ادراكات .است كارآفرینان /

15 محقق و مخترع -دکتر محمد بقایی: گرد آوری


شناخته دانشگاهي، متخصصین های انگیزه مهمترین از یکی انتشار صورت به عموما كه است علمي مجامع در شدن

ارائه پژوهشی، علمی باالی سطح مجالت در مقاالت پژوهشي امتیازات اخذ و معتبر هاي كنفرانس در سخنرانی

.مینماید جلوه

ایجاد یا شخصي مالي منافع با است ممكن علمي هیات اعضاي ارشد پژوهشگران براي شغلی-رفاهی مطمئن و ویژه شرایط

برانگیخته نیز پیشرفته آزمایشگاهي تجهیزات به ودسترسی .شوند



نسبتا نیز كارآفرینان و ها شركت هاي انگیزه و ها فعالیت

فناوري سازي تجاري دنبال به آنها است، روشن و واضح

آن، انجام براي كه هستند مالي منافع براي دانش بر مبتني هاي

ساخته هاي فناوري براي انحصاري حقوق داشتن به تمایل .دارند شده



راه سر بر زیادي موانع كه گفت توان مي مجموع در

كه دارد وجود صنعت به دانشگاه از فناوري انتقال اثربخشي

: شامل

ها فرهنگ تقابل

بروكراتیك انعطاف عدم

دهي پاداش ضعیف هاي سیستم

دانشگاه فناوري انتقال دفاتر اثربخش غیر مدیریت



و ها شركت دانشگاه، با ها شركت همكاري عدم علل میان در :نمایند می زیراشاره موارد به کارآفرینان

طرف دو اهداف بین موجود اختالفات•

دانشگاهي هاي پژوهش زمان بودن طوالني •

مد متفاوت پژوهشي سواالت نتیجه در و متفاوت تمركزهاي • طرف دو نظر

فرهنگي هاي تفاوت•

علم » كردن آشكار هاي رویه در موجود هاي دشواري• «عمومی


عقب بودن دانشگاه از صنعت

بعالوه در برخي بخش ها نیز مالحظه مي شود كه دانشگاه ها

نسبت به صنعت عقب تر هستند، به این صورت كه فارغ

. التحصیالن آنها آشنایي با پیشرفت هاي اخیر صنعت ندارند

البته این امر بیشتر به خاطر ارتباط صنعت با شرکای تجاری

بین المللی تامین کننده مواد اولیه؛ماشین االت؛ یا تکنولوژی .که به علم روز دنیا دسترسی دارنداست


موانع تجاری سازی در دانشگاه

گاهي اوقات فراگرد انتقال دانش از دانشگاه ها به مشتریانشان

با موانعي رو بروست كه برخي از عمده ترین آنها به شرح ذیل

:است

همدیریت غیر اثربخش مالكیت دارایي فكري دانشگا

دانشمخالفت برخي دانشگاهیان با انتقا ل تجاري

خودعدم انگیزه پژوهشگران در تجاري سازي یافته ها و اختراعات

هفرهنگ دانشگا

صنعتتفاوت هاي فرهنگي بین دانشگاه و


مدیریت غیر اثربخش مالكیت دارایي فكري دانشگا ه

دفاتر طریق از كه صنعت به دانشگاه از فناوري انتقال اخیر افزایش با

هاي پژوهش پیچیدگي افزایش شاهد شوند، مي مدیریت فناوري انتقال

بودن بخش اثر غیر و مابین فی های تنش بروز افزایش ؛ مشاركتي

. هستیم مشکالت رفع در بخصوص ها دانشگاه فكري دارایي مدیریت

از اي مجموعه رسمي مدیریت بودن جدید نسبتا دلیل به امر این البته .است طبیعی حدی تا دانشگاهي فكري هاي دارایي


مخالفت برخي دانشگاهیان با انتقا ل تجاري دانش

برخي از دانشمندان و صاحب نظران به پارادایم كارآفرینانه

. به عنوان تهدیدي براي تمامیت سنتي دانشگاه ها مي نگرند

آنها معتقدند كه باید با گرایش به كارآفریني در دانشگاه ها

؛ زیرا منافع مالي مي تواند منجر به از بین رفتن كردمقابله .گرددمستقل جامعه منتقد نقش دانشگاه به عنوان


عدم انگیزه پژوهشگران در تجاري سازي یافته ها و

اختراعات خود

آیا كه است این ها دانشگاه روي پیش مهم موضوعات از یكي

خود اختراعات ارائه و اعالم براي كافي انگیزه پژوهشگران

هاي توافقنامه طریق از آن بیشتر توسعه در مشاركت و ؟ دارند امتیاز واگذاري


فرهنگ دانشگاه

« انتشار یا نابودي»

فرهنگ دانش، سازي تجاري فراگرد در عمده موانع از یكي

یا انتشار » تسلط تحت دانشگاه فرهنگ اغلب است دانشگاهي

دانشگاه كه شود مي باعث ماهیتا فرهنگ این و است «نابودي

سمت به گرایش چه اگر .باشد نداشته سازي، تجاري به تمایلي

با كارآفرین دانشگاهي هاي حوزه و ها دانشگاه توسعه

مشكالتي اما دارد، وجود ،اقتصادي توسعه «سوم مأموریت »

.داشت خواهد وجود آن شدن اجرایي در


تفاوت هاي فرهنگي بین دانشگاهیان و صنعتگران

نیاز بر زیادي كید تأ مختلف، موارد بررسي از حاصل هاي یافته و دانشگاهیان بین فرهنگي ناپذیر اجتناب هاي تفاوت مدیریت به

درموارد موضوع این برجستگي حال این با دارند؛ صنعت در یافته بروز اصلي فرهنگي موضوعات .است متفاوت مختلف،

هستند مشترك زماني مقیاس و ها اولویت به نیاز تحقیقات، برخي براي ابزاري عنوان به پول به دانشگاهي پژوهشگران بیشتر

به كه كار و كسب صاحبان برعكس نگرند، مي علمي پیشرفت رسیدن براي ابزاري تنها را علم و نگریسته هدف عنوان به پول

این در فرهنگي هاي تفاوت نشانگر روابط این میدانند هدف آن به .است محیط دو


گشا دو سوال اساسی ره

(اهداف متفاوت)

:نماید بحث به شایانی کمک تواند زیرمی اساسی سوال دو به پاسخ

روابط در شدن درگیر براي را ها سازمان و ها دانشگاه منافعي چه1) انگیزد؟ مي بر دانشگاه و صنعت

روابط در شدن وارد براي متفاوتي منافع با ها سازمان و ها دانشگاه آیا و2) شوند؟ مي برانگیخته دانشگاه و صنعت

دانشگاه و صنعت طرفین از یك هر كه شود مي مشاهده تحقیقات نتایج اساس بر .هستند منافع از متفاوتي انواع دنبال به

خط؛ روي وري بهره سود، دنبال به تنها صنایع دانشگاهیان، دیدگاه از• .هستند اینها نظایر و محصول توسعه

دانشگاهیان .است متفاوت بسیار دانشگاه بر حاكم فرهنگ كه حالي در• كار، به شدید عالقه و شوق با گاهي .شوند نمي برانگیخته پول با همیشه

. شوند مي برانگیخته


منافع عمده تجاری سازی عنوان شده از سوی

دانشگاه

:منفعت زیر به عنوان موارد عمده از سوي دانشگاه اشاره شده است11در مجموع

توسعه فناوري 1.

تولید دانش 2.

انتشارات 3.

اعطاي حق امتیاز 4.

موضوعات مربوط به منابع انساني5.

كسب سود 6.

كسب بودجه براي پژوهش هاي آتي 7.

دستیابي به بودجه هاي دولتي 8.

تحقیقات بنیادي 9.

تحقیقات كاربردي 10.

و كاربردي كردن دانش جدید 11.

عالقه بین بویژه اینكه آنها شود، بین فقدان درك طرفین از فرهنگ یك دیگر و اهداف متعارض بین آنها مي تواند مانع روابط مناسب 9 .داردبه انتشار یافته هاي جدید علمي و استفاده تجاري از دانش جدید، تعارض وجود


اقدامات الزم برای تجاری سازی از سوی دانشگاه

یعني بنگرند؛ استراتژیك دیدگاه از صنعت به دانشگاه از فناوري انتقال به باید ها دانشگاه اجرایي مسائل .دهند قرار نظر مد را مندي قاعده و اجرایي مسائل از اي مجموعه باید آنها

: از عبارتند

سازماني اقدامات دیگر و انساني نیروي مدیریت در تغییر•

: شامل مندسازي قاعده كلیدي مسائل و

صنعت به دانشگاه از فناوري انتقال براي نهادي هاي اولویت و اهداف تدوین•

از فناوري انتقال به تخصیص براي منابع مناسب سطح تعیین با مرتبط موضوعات و• .هستند صنعت به دانشگاه

فناوري مثل) گوناگون هاي فناوري مجموعه به مربوط تصمیمات بر تمهیدات این و كسب امتیاز، اعطاي مثل صنعت، به دانشگاه از فناوري انتقال تمركز نقاط و(زیستي

از فناوري انتقال هاي مكانیزم سایر و شده حمایت هاي پژوهش سیس، تأ تازه كارهاي و علم هاي پارك مثل) دارند تمركز اقتصادي توسعه بر مستقیما كه صنعت به دانشگاه .گذارند مي ثیر تأ ،( فناوري


چند توصیه عمومی به دانشگاه ها برای گسترش

تجاری سازی

فناوري توانند مي كه ها شركت یعني خود واقعي" مشتریان " نیازهاي از را خود درك باید ها دانشگاه1. . ببخشند بهبود ؛ سازند تجاري بالقوه طور به را آنها هاي

هاي رویه و ها سیاست و كرده اتخاذ تري منعطف موضع فناوري، انتقال هاي توافق سر بر مذاكرات در2. .كنند موثرتر و تر ساده را صنعت به دانشگاه از فناوري انتقال

. كنند انتخاب كار و كسب تجربه داراي افراد از را امتیاز اعطاي متصدیان و فناوري انتقال دفاتر مدیران3.

. آورند روي انگیزشي خدمت جبران به فناوري انتقال دفاتر در4.

مهره عنوان به توانند مي كه استراتژیك دید داراي افراد میان از را مدیران پژوهشي؛ /اجرایي مدیران5.

. نمایند انتخاب كنند، عمل موثرتري مرزي هاي

. دهند اختصاص دهي امتیاز و فناوري انتقال دفاتر به بیشتري منابع6.

حق ارزشگذاري طریق از را صنعت به دانشگاه از فناوري انتقال در ها دانشكده مشاركت براي پاداش7. كه دهند اجازه علمي هیات اعضاي به و .دهند افزایش تصدي، و ارتقاء تصمیمات در مجوزها و امتیازات

. باشند داشته را امتیاز اعطاي درآمد از بزرگي بخش

فارغ و دانشجویان، دانشمندان، شامل اجتماعي، هاي شبكه و فردي ارتباطات ارزش تشخیص . 8۸.

.التحصیالن


پایان

......شاید این جمعه بیاید شاید


علم بهتر است یا ثروت

Education