เอกสาร เรื่อง ยีนและโครโมโซม

16
ชีววิทยาน่าร้ By ครแป1 เอกสารประกอบการสอน เรื่อง ยีนและโครโมโซม รวบรวมโดย นางอังสนา แสนเยีย ตาแหน่งครู โรงเรียนหนองซนพิทยาคม สานักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษา เขต 22 เอกสารประกอบการสอน เรื่องยีนและโครโมโซม

Upload: -

Post on 28-May-2015

15.602 views

Category:

Education


10 download

TRANSCRIPT

Page 1: เอกสาร เรื่อง ยีนและโครโมโซม

ชววทยานาร

By ครแปว

1 เอกสารประกอบการสอน เรอง ยนและโครโมโซม

รวบรวมโดย

นางองสนา แสนเยย

ต าแหนงคร

โรงเรยนหนองซนพทยาคม

ส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 22

เอกสารประกอบการสอน เรองยนและโครโมโซม

Page 2: เอกสาร เรื่อง ยีนและโครโมโซม

ชววทยานาร

By ครแปว

2 เอกสารประกอบการสอน เรอง ยนและโครโมโซม

ค าชแจง

คมอเอกสารประกอบการสอนวชาชววทยาเลมนจดท าขนเพอชวยใหผสอนเขาใจขอบเขตของเนอหาสาระทสอประกอบการสอนเรองน เพอเปนแนวทางในการใชสอประกอบการสอนอยางเหมาะสม ซงจะเปนการสงเสรมความเขาใจในเนอหาบทเรยนของผเรยน กระตนความสนใจ ใหความกระจางเกยวกบศพททางวชาการทควรทราบ และเปดโอกาสใหผเรยนไดบรณาการความรทไดรบโดยการอภปรายรวมกน เพอใหการจดการเรยนการสอนมประสทธภาพยงขน โดยเอกสารในเลมน มหวขอดงตอไปน 1. ประวตการคนพบสารพนธกรรม 2. การสงเคราะห DNA 3. DNA ควบคมลกษณะทางพนธกรรม 4. มวเตชน 5. แบบทดสอบตวอยาง

องสนา แสนเยย ผเรยบเรยง

Page 3: เอกสาร เรื่อง ยีนและโครโมโซม

ชววทยานาร

By ครแปว

3 เอกสารประกอบการสอน เรอง ยนและโครโมโซม

เรอง ยนและโครโมโซม

1.1 การคนพบสารพนธกรรม วอลเตอร ซตตน เปนบคคลแรกทเสนอวา ยนอยบนโครโมโซม

มการทดลองและยนยนวา DNA เปนสารพนธกรรม ยกเวนไวรสบางชนด ม RNA เปนสารพนธกรรม เชน ไวรสใบยาสบ โรคเอดส เปนตน การคนพบ DNA

จากการศกษาพบวา DNA มโครงสรางเปน polymer of nucleotide โดยม nucleotide อย 4 ชนด คอ Adenine (A) Thymine (T) Cytosine (C) และ Guanine (G) nucleotide แตละชนด ประกอบดวย 3 สวน คอ น าตาล 5C, nitrogenous base (purine ; A, G และ pyrimidine ; C, T) และ หมฟอสเฟต นอกจากนป ค.ศ. 1940 Chargaff ไดเสนอวาโมเลกลของ DNA มปรมาณเบส A = T และ C = G เสมอ เชน DNA ของคนมปรมาณ A = 30.9%, T = 29.4%, G = 19.9% และ C = 19.8%

พ.ศ. 2471 เอฟ กรฟฟท (F. Griffith) แพทยชาวองกฤษท าการทดลองโดยฉด แบคทเรย (Streptococcus pneumoniae) ทท าใหเกดโรคปอดบวมเขาไปในหน แบคทเรยทฉดเขาไปนม 2 สายพนธ คอ สายพนธทมผวหยาบ เพราะไมมสารหอหมเซลลหรอ แคปซล(capsule) ไมท าใหเกดโรคปอดบวม เรยกวาสายพนธ R (rough) และสายพนธทมผวเรยบ มสารหอหมเซลลท าใหเกดโรคปอดบวมรนแรงถงตาย เรยกวาสายพนธ S (smooth)

รปท 1 การทดลองของ เอฟ กรฟฟท (F. Griffith)

กรฟฟท ไดรายงานวามสารบางอยางจากแบคทเรยสายพนธ S ทท าใหตายดวยความรอนเขาไปยงสายพนธ R

บางเซลลและสามารถท าใหแบคทเรยสายพนธ R เปลยนแปลงสายพนธเปนสายพนธ S ทมชวต สายพนธ S เหลานยงสามารถถายทอดลกษณะไปสรนลกหลาน อยางไรกตาม กรฟฟท กไมสามารถพสจนไดวาสารนนคออะไร

นกเรยนทราบไหมคะวาสารนน คอ อะไร นะถงถายทอดจากหนตวหนงไปยงอกตวได ??? พ.ศ. 2487 นกวทยาศาสตรชาวอเมรกน 3 คน คอ โอ ท แอเวอร (O.T. Avery) ซ แมคลอยด ( C.

MacLeod) และ เอม แมคคารท (M. McCarty) ท าการทดลองตอจาก กรฟฟท

Q : เหตใดเมอน าแบคทเรยสายพนธ S ทท าใหตายดวยความรอน ไปผสมกบสายพนธ R ทมชวตแลวฉดใหหนจงท าใหหนตาย ???

Page 4: เอกสาร เรื่อง ยีนและโครโมโซม

ชววทยานาร

By ครแปว

4 เอกสารประกอบการสอน เรอง ยนและโครโมโซม

รปท 2 การทดลองของ โอ ท แอเวอร (O.T. Avery) และคณะ

การทดลองนจงแสดงใหเหนวา DNA คอสารทเปลยนพนธกรรมของแบคทเรยจากสายพนธ R ใหเปนสายพนธ S แอเวอรจงสรปวา กรดนวคลอกชนด DNA เปนสารพนธกรรมไมใชโปรตน ปค.ศ. 1953 J. D Watson และ F.H.C. Crick ไดเสนอแบบจ าลองโครงสรางโมเลกล DNA ทเรยกวา โครงสรางแบบเกลยวค (double helix) (รปท 3) ซงสรปไดดงน

รปท 3 แบบจ าลองของ J. D Watson และ F.H.C. Crick

1. โมเลกล DNA ประกอบดวย polynucleotide 2 สายพนเปนเกลยววนขวา 2. polynucleotide แตละสายมเบสคกน โดยจบกนดวย H-bond โดย A = T (2 พนธะ)

และ G C (3 พนธะ) และทงสองสายจะบดเปนเกลยว โดยระยะหางระหวางเกลยวมขนาด สม าเสมอ มลกษณะคลายบนไดเวยน ซงขอบทงสองขางของบนไดเวยน คอ โมเลกลน าตาลและ ฟอสเฟต ทเชอมตอกนทงสายดวย phosphodiester bond และขนบนไดคอ เบสสองตวทคกน แตละ ขนบนไดหางกน 3.4A° (0.34 nm) บดเปนมม 36 องศา ดงนน 1 รอบ คอ 360 องศาประกอบดวย เบส 10 ค ทยาว 34A° (3.4 nm)

Page 5: เอกสาร เรื่อง ยีนและโครโมโซม

ชววทยานาร

By ครแปว

5 เอกสารประกอบการสอน เรอง ยนและโครโมโซม

3. เสนผาศนยกลางของคเบสเทากนตลอดคอ 20 A° ถา polynucleotide สายหนงมทศทาง 5’ 3’ อกสายหนงจะเปน 3’ 5’ เรยกวาเปน antiparallel โดยปลาย 5’ คอ หมฟอสเฟต สวน 3’ คอ หม OH

รปท 4 โครงสรางโมเลกล DNA

1.2 การสงเคราะห DNA

เมอเซลลจะมการแบงตว เซลลจะตองมการจ าลองโมเลกล DNA เปนสองโมเลกลทม โครงสรางเหมอนกนทกประการ เพอจะไดถายทอด DNA แตละโมเลกลไปยงเซลลลก กระบวนการจ าลองโมเลกล DNA เรยกวา DNA replication โดย Watson และ Crick ไดเสนอวาการ จ าลอง DNA เปนแบบ semiconservative replication โดย DNA แตละโมเลกลทสงเคราะหไดจะ ประกอบดวย polynucleotide สายใหม 1 สาย กบสายเกา 1 สาย สรปขนตอนการจ าลอง DNA แบบ semiconservative ดงน 1. เรมตน polynucleotide 2 สาย แยกออกจากกนโดยมการท าลาย H-bond 2. polynucleotide แตละสายท าหนาทเปนแมแบบ หรอ แมพมพ (template) ในการจ าลอง สายใหมโดย เบสของสายใหมกบสายเกาจะตองคกน (complementary) เชน polynucleotide สายเกา มเบส A ดงนนสายใหมจะมเบส T มาเขาค การสงเคราะห polynucleotide สายใหมแตละสายเกด ควบคกนไป 3. enzyme DNA polymerase เปน enzyme ทรบผดชอบการเชอม nucleotide แตละตวเขา ดวยกน ท าใหเกดการยดยาวของสาย DNA ในทศทาง 5’ 3

รปท 5 แบบจ าลองของ Semiconservative replication

Page 6: เอกสาร เรื่อง ยีนและโครโมโซม

ชววทยานาร

By ครแปว

6 เอกสารประกอบการสอน เรอง ยนและโครโมโซม

เนองจากสาย DNA เกลยวคมการจบกนในทศทางตรงขามกน ดงนนสายใหม 1 สายจะถก

สงเคราะหในทศทาง 5’ 3’ สวนอกสายหนงตองเปน 3’ 5’ แตเนองจาก enzyme DNA polymerase จะเชอมพนธะระหวาง nucleotide ในทศทาง 5’ 3’ เทานน ดงนนการสงเคราะห DNA ทสายแมแบบมทศทาง 3’ 5’ จะสงเคราะหแบบตอเนอง ซงเรยกสายนวา leading strand สวนการสงเคราะหของสายทแมแบบมทศทาง 5’ 3’ จะมการสงเคราะห DNA เปนทอนๆ เรยก แตละทอนวา Okazaki fragment หลงจากนนจงม enzyme ligase มาเชอมแตละทอนเขาดวยกน เรยกวา DNA สายนวา lagging strand (รปท 6)

รปท 6 การสงเคราะหสาย leading และ lagging ระหวางทมการจ าลอง DNA

Page 7: เอกสาร เรื่อง ยีนและโครโมโซม

ชววทยานาร

By ครแปว

7 เอกสารประกอบการสอน เรอง ยนและโครโมโซม

ตวอยางโจทย เรอง DNA และการสงเคราะห DNA ตวอยางโจทย โครงสรางของ DNA 1. ขอใดเปนปรมาณเบสของโมเลกล DNA ทมสองสาย ก. A+T = G+C ข. (A+G)/T = 1 ค. A/G = T/C ง. A/G = C/T 2. โมเลกลของ DNA คเบสยดตดกนดวยพนธะอะไร ก. โควาเลนท ข. ไนโตรเจน ค. ไฮโดรเจน ง. ฟอสโฟไดเอสเทอร 3. จากการวเคราะหสารพนธกรรมของไวรสชนดหนงพบวา A+G / T+C ≠ 1 แสดงวาสาร พนธกรรมของไวรสคอขอใด ก. RNA ข. DNA สายเดยว ค. RNA และ DNA ง. DNA สายค ม A = T แต C ≠ G 4. จากภาพขางลาง (ก) และ (ข) ชออะไร และพบไดทใด

5. ถา DNA ม A = 18 % ขอใดถกตอง ก. ม G = 18 % ข. ม C = 18 % ค. ม A+T = 50 % ง. A+T มปรมาณนอยกวา G+C 6. เอนไซมทใชในการจ าลอง DNA สาย lagging คออะไร และพบในระยะใด 1. RNA polymerase 2. DNA polymerase 3. Interphase 4. Prophase ก. 1, 3 ข. 1, 4 ค. 2, 3 ง. 2, 4 7. ขอใดคอผลทได เมอเสรจสนการจ าลองตวเองของ DNA ก. สาย polypeptide ข. สาย polynucleotide ค. homologous chromosome ง. โครโมโซมม 2 โครมาทด 8. ขอใดถกตองเกยวกบการจ าลอง DNA ก. จ าลองทศทาง 3’ 5’ ทงสองสาย ข. จ าลองทศทาง 5’ 3’ ทงสองสาย ค. จ าลองทศทาง 3’ 5’ 1 สาย และ 5’ 3’ 1 สาย ง. จ าลองทศทางใดกไดขนกบ DNA polymerase 9. จากสาย DNA ทก าหนดใหปลาย 5 ' คออกษรใด ก. A, C ข. B, C ค. B, D ง. A, D

ขอ (ก) (ข) พบท ก. T A DNA ข. C G DNA ค. U A RNA ง. C G RNA

ก ข

Page 8: เอกสาร เรื่อง ยีนและโครโมโซม

ชววทยานาร

By ครแปว

8 เอกสารประกอบการสอน เรอง ยนและโครโมโซม

10. DNA ของสงมชวตหนงประกอบดวยเบส อะดนน 20 % เปอรเซนตของเบสอนๆทเหลอคอ ก. T:G:C = 30:20:30 ข. U:G:C = 20:30:30 ค. T:G:C = 20:30:30 ง. T:G:U = 20:20:40 11. ในโมเลกล DNA ถาสายหนงมล าดบเบส ATGGAC อกสายหนงจะตองเปน ก. TACGTC ข. ATCCAG ค. TACCTC ง. TACCTG 12. ขอใดเปรยบเทยบไดถกตอง Leading strand Lagging strand ก. แมแบบคอสาย 5’ 3’ และ 3’ 5’ ข. ใชเอนไซม DNA polymerase ใชเอนไซม DNA ligase ค. ม okazaki fragment ม okazaki fragment ง. สรางทศทาง 5’ 3’ สรางทศทาง 5’ 3’ 13. ขอใดไมถกตองเกยวกบโครงสราง DNA ก. ประกอบดวยหนวยยอยคอ nucleoside ข. เปนสายคเรยงตวกนแบบ antiparallel ค. คารบอนต าแหนงท 2 ของน าตาล ไมมหม –OH ง. สายคของ DNA เกดจากการจบกนของ H-bond ระหวางเบส 14. การจ าลอง DNA แบบกงอนรกษ หมายถงขอใด ก. DNA 1 โมเลกล มสายเกาครงลาง สายใหมครงบน ข. DNA 1 โมเลกล มสายใหม 2 สาย และอก 1 โมเลกลมสายเกา 2 สาย ค. DNA 2 โมเลกล มสายใหมทง 2 สาย ง. DNA 2 โมเลกล โดยแตละโมเลกลมสายใหม 1 สาย และสายเกา1 สาย 15. จากสาย mRNA ทก าหนดให จะมพนธะไฮโดรเจนในสาย DNA ตนแบบจ านวนเทาใด 5’ AUG UUUACG 3’ ก. 9 ข. 18 ค. 21 ง. 27 16. DNA สายหนงประกอบดวย 100 nucleotides อยากทราบวา DNA สายนยาวกนาโนเมตร ก. 3.4 ข. 34 ค. 68 ง. 340

พรอมทจะเรยนหวขอตอไปหรอยงครบ ถาพรอมแลวตาม ผมไปเลยครบ

กบเรอง ยนและโครโมโซมตอครบ

Page 9: เอกสาร เรื่อง ยีนและโครโมโซม

ชววทยานาร

By ครแปว

9 เอกสารประกอบการสอน เรอง ยนและโครโมโซม

2.1 DNA ควบคมลกษณะทางพนธกรรม 1940 Beadle กบ Tatum เสนอวา One gene One enzyme และ ตอมา One gene One polypeptide

รปท 1 แสดงการสงเคราะห DNA เปนโปรตนในเซลลโปรคารโอตและยคารโอต 2.1.1การถอดรหส (Transcription)

กระบวนการนใช enzyme RNA polymerase โดยม DNA 1 สายเปนแมพมพสราง RNA ท มทศทางจาก 5’ 3’ RNA ทสงเคราะหจาก DNA มอย 3 ชนด คอ

1. messenger RNA ท าหนาทรบค าสงจาก DNA ไปควบคมล าดบของ amino acid ในสาย polypeptide ความยาวของ mRNA ขนกบจ านวนของ amino acid ในสาย polypeptide แตละชนด รหสบน mRNA ทก าหนดชนดของ amino acid เรยกวา codon ซงประกอบดวยเบส 3 ตวเรยงกน

2. ribosomal RNA (rRNA) พบวาเปนสวนประกอบของไรโบโซมเมอ rRNA รวมกบ โปรตนกลายเปนไรโบโซมซงเปนต าแหนงทมการสงเคราะหโปรตน ไรโบโซมม 2 หนวยยอย คอ ขนาดเลกกบขนาดใหญ

3. transfer RNA (tRNA) ท าหนาทรบสง amino acid tRNA ไปยงไรโบโซมทมการ สงเคราะหโปรตน มความยาวเฉลย 73 – 93 nucleotides โดยปลาย 3’ จบ amino acid มบรเวณหวง ทมรหสเบส 3 ตวเรยงอย เรยกวา anticodon โดยจ าเพาะกบ codon บน mRNA ดงนน tRNA แตละ ชนดจะจ าเพาะเจาะจง กบชนดของ amino acid

Page 10: เอกสาร เรื่อง ยีนและโครโมโซม

ชววทยานาร

By ครแปว

10 เอกสารประกอบการสอน เรอง ยนและโครโมโซม

รปท 2 ภาพโครงสรางของ tRNA และกระบวนการ transcriptions

รหสเรมตน (Start Codon) AUG หรอ เมทไทโอนน (Met) เปนกรดอะมโนตวแรกทเรมกาสงเคราะหบนสาย mRNA รหสหยด (Stop Codon) ม 3 ชนด UAA UAG UGA ทงสาม โคดอนไมสามารถแปลรหสเปนกรดอะมโนได 2.1.2 การแปลรหส (Translation) เปนกระบวนการแปลรหส mRNA เปนสาย polypeptide โดยอาศยสงตางๆ ดงน คอ mRNA, ribosome, tRNA, enzyme และโปรตนตางๆ รวมทง ATP และ GTP กระบวนการน ประกอบดวย 3 ระยะคอ 1. ระยะเรมตน (initiation) หลงจากท mRNA ซงสงเคราะหทนวเคลยสถกสงมาทไซโทพลาสซม จะมไรโบโซมขนาดเลกเขามาจบกบรหส AUG ซงเปนรหสเรมตนของการ สงเคราะหโปรตนโดยมทศทาง 5’ 3’ ของ mRNA ตอมา tRNA ทมรหส anticodon จ าเพาะกบ AUG คอ UAC (เปน tRNA ทน า methionine) เขามาจบบน mRNA หลงจากนนไรโบโซมขนาดใหญเขามาจบ โดยมโปรตนทเรยกวา initiation factor มาชวยใหทงหมดจบเขาดวยกน และอาศยพลงงาน GTP ดวย 2. ระยะตอสาย (elongation) tRNA ตวทสองทม anticodon ตรงกบ codon เขาจบไรโบโซม จากนน amino acid ตวแรกจะสราง peptide bond กบ amino acid ตวท 2 ท าให tRNA ตวทสองม mRNA 5′ A U G

Page 11: เอกสาร เรื่อง ยีนและโครโมโซม

ชววทยานาร

By ครแปว

11 เอกสารประกอบการสอน เรอง ยนและโครโมโซม

amino acid ตอกน 2 ตว ตอมา tRNA ตวแรกหลดออกจากไรโบโซมและไรโบโซมมการเคลอนทบน mRNA ดวยระยะทาง 1 codon ตอมา tRNA ตวทสามทม anticodon ตรงกบ codon จะน า aminoacid มา และเขาจบทไรโบโซม และหลงจากทสราง peptide bond ระหวาง amino acid ตวท 2 กบ 3เสรจสน ท าให tRNA ตวทสามม amino acid ตอกน 3 ตว และ tRNA ตวทสองกจะหลดออกขนตอนแบบนด าเนนไปเรอยๆ ท าใหไดสาย polypeptide ทยดยาวโดยอาศยโปรตนและพลงงาน เชนกน (elongation factor, GTP) 3. ระยะสนสด (termination) เมอ codon บน mRNA คอรหสสนสด ไดแก UAA UAG และ UGA พบวาการสงเคราะหโปรตนหยดชะงกจะไมม tRNA เขามาจบ แตจะมโปรตน release factorเขาจบแทนจงท าใหการสงเคราะหโปรตนเสรจสน สาย polypeptide หลดออกจากไรโบโซม

1. กระบวนการเรมตน

2. กระบวนการตอสาย

3. กระบวนการสนสดการสงเคราะห

Page 12: เอกสาร เรื่อง ยีนและโครโมโซม

ชววทยานาร

By ครแปว

12 เอกสารประกอบการสอน เรอง ยนและโครโมโซม

ตวอยางโจทยเรองการถอดรหสและการแปลรหส

1. ขอใดเกยวของกบกระบวนการถอดรหส 1. DNA เปนแมพมพ 2 สาย 2. เกดขนใน nucleus 3.ใช RNA polymerase 4. DNA ligase ก. 1, 2 ข. 2, 3 ค. 1, 2, 3 ง. 2, 3, 4 2. tRNA แตกตางจาก mRNA อยางไร ก. tRNA เปนสายค แต mRNA เปนสายเดยว ข. tRNA มหนวยนวคลโอไทดนอยกวา mRNA ทวไป ค. tRNA สรางในไซโทพลาสซม mRNA สรางในนวเคลยส ง. tRNA ไมมรหส สวน mRNA มรหส 3. ก าหนดให DNA มล าดบเบสดงน 5′ CAGTAATGTA 3′

ล าดบเบสของ mRNA ทถกตองทสรางจาก DNA นคอขอใด ก. 5′GTCATTACAT 3′ ข. 5′ GUCAUUACAU 3′

ค. 3′ GTCATTACAT 5′ ง. 3′ GUCAUUACAU 5′

4. ถา codon ใน mRNA มรหสสวนหนงเปน AAGCCA ใน tRNA ม anticodon ทจ าเพาะกบรหสน เรยงตามล าดบจากซายไปขวาคอ ก. TTC, GGT ข. UUC, GGU ค. CTC, TGG ง . AAG, CCA 5. นอกจากกรดอะมโน ทมอยในเซลลแลว สงทจ าเปนในการสรางโปรตนคอขอใด 1. mRNA 2. tRNA 3. Lysosome 4. Golgi body 5. ribosome ก. 1, 2, 3 ข. 1, 2, 4 ค. 1, 2, 5 ง. 1, 2, 3, 4, 5 6. เอนไซมชนดหนงประกอบดวย กรดอะมโน 180 ตว ยนทควบคมสรางเอนไซมนประกอบดวยก นวคลโอไทด ก. 180 ข. 360 ค. 540 ง. 720 7. จาก mRNA ทให จะไดกรดอะมโนกตว 5' AUCGAAUGCCUUUCUGAAUUC 3' ก. 3 ข. 4 ค. 5 ง. 7 8. ถา mRNA มรหสสวนหนงเปน ACGUGCUAC และ tRNA มรหส AUG = วาลน (A) UGC = ไกลซน (B) และ ACG = อะลานน (C) เมอมการสงเคราะหโปรตนจะมล าดบกรดอะมโนเปนขอ ใด ก. C-A-B ข. B-C-A ค. A-C-B ง. ไมมขอใดถก 9. ถาล าดบ nucleotide บน DNA เปน 3' CCCGGCCTACACCCGTAACATTTAAATT 5' อยากทราบวาจะสรางสายพอลเปปไทดทมจ านวนกรดอะมโนเทาใด ก. 4 โมเลกล ข. 6 โมเลกล ค. 7 โมเลกล ง. 9 โมเลกล 10. ขอใดเปนเหตการณทเกดขน เมอแปลรหสมาถงโคดอน AUU ก. การแปลรหสด าเนนตอไป ท าใหพอลนวคลโอไทดยาวขน ข. tRNA น ากรดอะมโนทมแอนตโคดอน UAA เขามาจบ ค. การแปลรหสหยด เพราะโคดอนหยด

Page 13: เอกสาร เรื่อง ยีนและโครโมโซม

ชววทยานาร

By ครแปว

13 เอกสารประกอบการสอน เรอง ยนและโครโมโซม

ง. โคดอนนเปนรหสเรมตน การแปลรหสจะเรมเกดขน 11. จากภาพขางลาง เปนกระบวนการสรางอะไร และพบทใด ก. polypeptide, nucleus ข. polypeptide, cytoplasm ค. mRNA, nucleus ง. polynucleotide, nucleus 12. แอนตโคดอนของ tRNA และโคดอนของ mRNA ยดตดกนไดเพราะอะไร ก. พนธะไฮโดรเจน ข. พลงงาน ATP ค. โควาเลนท ง. การกระตนของไรโบโซม

1.3 มวเทชน มวเทชน หมายถง การเปลยนแปลงทเกดขนกบหนวยควบคมลกษณะทางพนธกรรม ท าใหไดสงมชวตลกษณะใหม สงมชวตปกต เรยกวา wild type ถาเกด mutation เรยกวา mutant สาเหตของ mutation ม 2 อยาง คอ เกดขนเองตามธรรมชาต แตอตราการเกดจะต าและเกดจากการชกน า โดยสารทชกน าใหเกด mutation เรยกวา mutagen ไดแก พวกรงส และสารเคม เปนตน การเกด mutation ม 2 ระดบ คอ gene mutation หรอ point mutation กบ chromosomal mutation 1. gene mutation เปนการเปลยนแปลงของ gene ในระดบโมเลกลของ DNA คอ อาจเกด จากการทเบสภายใน DNA ถกแทนทดวยเบสตวใหม หรออาจมการขาดหายหรอเพมขนมาของเบส สงผลท าใหโปรตนทไดมชนดหรอล าดบของ amino acid ผดไปจากเดม หรอ ผลท าใหการสราง โปรตนหยดชะงก เพราะเปลยนเปนรหสหยด การเพมหรอขาดเบสแลวมผลท าใหการอานรหส (frame) ผดไปเรยกวา frameshift mutation การเกดมวเทชนเฉพาะทแบบการแทนทของคเบส

Page 14: เอกสาร เรื่อง ยีนและโครโมโซม

ชววทยานาร

By ครแปว

14 เอกสารประกอบการสอน เรอง ยนและโครโมโซม

2. chromosomal mutation เปนความผดปกตในแงจ านวน หรอ โครงสรางของโครโมโซมปกตจ านวนโครโมโซมมอย 2 ชด (2n) ถาผดปกตเปนจ านวนแทง เชน มจ านวนเกนหรอขาด 1 – 2 แทง (2n+1, 2n+2) เรยกวา Aneuploid ซงมสาเหตจากการแบงเซลลผดปกต (non disjunction) แตถา ผดปกตเปนจ านวนชด เชน จาก 2 ชด เปน 3 หรอ 4 ชด เรยกวา Euploid สวนความผดปกตของโครงสรางโครโมโซมม 4 แบบ คอ deletion เปนความผดปกตทมการขาดของโครโมโซม ถามสวนโครโมโซมเกนมาเรยก duplication ถามการสลบทของยนบนโครโมโซมเดยวกน inversion และถามการแลกเปลยนสวนโครโมโซมตางคกนเรยก translocation การเกดนอนดสจงชนของออโทโซมเมอแบงเซลลแบบไมโอซส (หนงสอเรยนหนา 81) Down syndrome (หนงสอเรยนหนา 80) การเปลยนแปลงโครงสรางของโครโมโซม (หนงสอเรยนหนา 80)

Page 15: เอกสาร เรื่อง ยีนและโครโมโซม

ชววทยานาร

By ครแปว

15 เอกสารประกอบการสอน เรอง ยนและโครโมโซม

ตวอยางโจทยเรอง มวเทชน

1. การเกดมวเทชนตามธรรมชาต เกดจากการเปลยนแปลงองคประกอบใดของ DNA (o-net 50) ก. ชนดของน าตาลเพนโตส ข. ล าดบเบสของนวคลโอไทด ค. จ านวนหมฟอสเฟต ง. จ านวนสายนวคลโอไทด 2. ขอความใดตอไปนถกตองมากทสด (o-net 51) ก. มวเทชนทเกดกบโครโมโซมเพศของเซลลใดๆจะถายทอดไปยงลกหลานได ข. มวเทชนทเกดกบโครโมโซมเพศของเซลลรางกายจะถายทอดไปยงลกหลานได ค. มวเทชนทเกดกบออโตโซมของเซลลรางกายจะถายทอดไปยงลกหลานได ง. มวเทชนทเกดกบโครโมโซมใดๆของเซลลสบพนธจะถายทอดไปยงลกหลานได 3. โรคพนธกรรมทมจ านวนโครโมโซมนอยทสด ก. Turner syndrome ข. Down syndrome ค. Patua syndrome ง. Cri du chat syndrome 4. ขอใดไมมโอกาสเกด mutation ทมการแทนทเบสใน DNA ทเปนยน ก. การเปลยน phenotype ข. กรดอะมโนในสาย polypeptide เปลยนไป ค. โมเลกล mRNA มล าดบเบสเปลยนไป ง. Frameshift mutation 5. ยนมวเทชน (gene mutation) เมอเกดแลวจะมผลอยางไร ก. สวนใหญท าใหยนมลกษณะดขน ข. เกดแลวไมสามารถถายทอดไดแมจะเกดกบเซลลสบพนธกตาม ค. เกดแลวจะมผลตอการเปลยนแปลงสปชสไดในบางโอกาส ง. เมอเกดแลวจะไมมผลตอลกษณะทางพนธกรรม 6. กลมอาการโรคทางพนธกรรมขอใด มสาเหตมาจากนอนดสจงชน (non disjunction) ของการ ผลตเซลลสบพนธ และพบไดทงผหญงและผชาย ก. Down syndrome ข. Klinefelter syndrome ค. Turner syndrome ง. Cri du chat syndrome 7. ฉายรงสเอกซ ท าใหเบสใน DNA เปลยนแปลงดงภาพ สงส าคญทนาจะเกดขนจากการเปลยนแปลงดงกลาวคอ ก. สงผลกระทบตอโครโมโซมอนทนททนใด ข. อาจถายทอดไปยงรนลกตอไป ค. ฟโนไทป ของสงมชวตจะไมเปลยนแปลง ง. ยโนไทป ของสงมชวตไมเปลยนแปลง

8. ถาหากหญงคนหนงเปน Down syndrome ซงสามารถสรางไขได สภาพของโครโมโซมในไข เปนเชนใด ก. อาจมจ านวนโครโมโซมปกต ข. มจ านวนโครโมโซมนอยกวาปกต ค. มจ านวนโครโมโซมมากกวาปกตเสมอ ง. แขนของโครโมโซมแทงหนงสนกวาปกต 9. ก าหนดสาย DNA มล าดบเบสดงน

3′ TACGGGCTAATT 5′

เบส T ตวแรกทนบจากปลาย 5' เกดแทนทเบสจาก T เปน G ผลจะเกดอะไรขน ก. ไดโปรตนสนลง ข. ไดโปรตนยาวขน

Page 16: เอกสาร เรื่อง ยีนและโครโมโซม

ชววทยานาร

By ครแปว

16 เอกสารประกอบการสอน เรอง ยนและโครโมโซม

ค. ไดกรดอะมโนผดไปจากเดม ง. ไมมการน ากรดอะมโนมา 10. เดกทมลกษณะเฉพาะคอ เสยงรองเหมอนแมวในขณะโกรธ ความผดปกตนเกดจากขอใด และ พบในเพศใด ก. โครโมโซมคท 5 เกนมา พบไดทงผหญงและชาย ข. โครโมโซมคท 5 ขาดหายไปบางสวน พบไดเฉพาะผชาย ค. โครโมโซมคท 5 ขาดหายไปบางสวน พบไดทงสองเพศ ง. โครโมโซมคท 5 เกดการสลบต าแหนงยน พบไดทงผหญงและผชาย 11. จากการเตมเบส T ในสาย DNA ตามปกต

DNA TACTCCCGAACTGATAC อยากทราบวา สายเพปไทดทไดจะมการเปลยนแปลงอยางไร ก. สนลง ข. เทาเดม ค. ยาวขน ง. ไมสรางเพปไทด

ถานกเรยนไมเขาใจ ใหกลบไปทบทวนเพมเตมนะครบ

และถาสงสยฝากค าถามไวท Blog ไดเลยครบท Biologynsp.wordpress.com