บทเรียน การจัดการภัยพิบัติ...
DESCRIPTION
บทเรียน การจัดการภัยพิบัติ สำหรับภาคประชาชนและชุมชนเป็นฐาน จากกรณีบ้านน้ำเค็ม และ น้ำท่วมปี 55TRANSCRIPT
พอช . มู�ลนิธิช�มูชนิและเครื�อข่�ายแผนิช�วิตช�มูชนิ
ภาคใต�ช�วิยกั�นิจั�ดตั้��งการรวมกลุ่ �มให้�ชาว
บ้�าน
ช�วงเร��มตั้�นการจั�ดการ
ชาวิบ้�านิไมู�มู� !นิใจในิรืะบ้บ้เต�อนิภ�ยที่�!ภาครื�ฐ
มูาต�%งให้�
จั�งสร�างความม��นใจัในการด�ารงช�ว�ตั้ โดยเตั้ร�ยมพร�อมร�บ้ม"อภั�ยพ�บ้�ตั้�ของช มชน
เอง
ย�ายกลุ่�บ้มาช มชนบ้�านน��า
เค%ม
ศู'นย(พ�กช��วคราวบ้างม�วง เรื!มูรืวิมูกัล��มู
เกัดศู�นิย*ปรืะสานิงานิช�มูชนิบ้�านินิ-%า
เค.มู
ชาวิบ้�านิต�%งสภากัาแฟ ซึ่1!งเป2นิที่�!พ�ดค�ยกั�นิถึ1งป4ญห้า
เรื�!องอาช�พและ น�าไปส'�การรวมกลุ่ �มก�นและเกัดเงนิออมูเป2นิต�นิ
ที่�นิที่-างานิปภ.จ�งห้วิ�ดและอบ้ต .รื�วิมูกั�นิแตั้�งตั้��งอป
พรื.บ้�านินิ-%าเค.มู
พ�ฒนาช มชน
ช�มูชนิพ�ฒนาศู�กยภัาพข่องตนิเอง ด�วิยกัารื
อบ้รืมูและศู1กัษาเรื�ยนิรื� �กัารืจ�ดกัารืจากัช�มูชนิ
อ�!นิๆ
องค*กัรืพ�ฒนิาเอกัชนิสนิ�บ้สนิ�นิด�านิค�าปร�กษาและ
กัารืห้าควิามูรื� �เพ!มูเตมู
*ห้มายเห้ตั้ เส�นส�เข�ยว ค�อ ช�มูชนิเส�นส�ฟ้/า ค�อ องค*กัรืพ�ฒนิาเอกัชนิเส�นส�ส�ม ค�อ ภาครื�ฐ
ADPC อบ้รม CBDRM ให้�กั�บ้แกันินิ-าช�มูชนิ ต.ค.2547
แต�กั.ย�งไมู�เกัดที่�มูที่-างานิ
ส1นิามู
จากัสภากัาแฟมูาเป2นิศู�นิย* ปรืะสานิงานิช�มูชนิบ้�านินิ-%า
เค.มูที่-าห้นิ�าที่�!ประสาน ภาครื�ฐ
องค*กัรืพ�ฒนิาเอกัชนิ อาสาสมู�ครื
และคนิที่�!วิไปที่�!เข่�ามูาช�วิยช�มูชนิ
ช�วงเ
ร��มตั้�น
การจั
�ดการ
ช�วงส
านตั้�อ
การ
จั�ดกา
ร
อบ้ต.และองค*กัรืพ�ฒนิาเอกัชนิร�วมก�น
สน�บ้สน นงบ้ประมาณอบ้รืมูอปพรื.บ้�านินิ-%าเค.มู
ปภ.ที่-าโครืงกัารืช�มูชนิเข่�มูแข่.งเตรื�ยมู พรื�อมูป:องกั�นิภ�ย
ให้�เป2นิช�มูชนิต�นิแบ้บ้
อบ้ต.สมทบ้งบ้ประมาณในิกัารือบ้รืมูพ�ฒนิาข่�ดควิามูสามูารืถึให้�กั�บ้ที่�มูเตรื�ยมู
พรื�อมูป:องกั�นิภ�ย
ช�วิงเวิลา
กัารืด-าเนินิงานิ โดยองค*กัรืพ�ฒนิา
เอกัชนิฟ;% นิฟ�อาช�พออมูที่รื�พย*
จ�ดกัารืศู�นิย*อพยพ ฯ
ยกัรืะด�บ้ควิามูคดด�านิเศูรืษฐกัจส�งคมู กัารืเมู�อง
โดยองค*กัรืช�มูชนิ, ภาครื�ฐ, องค*กัรืพ�ฒนิาเอกัชนิ ควิามูรื� �ด�านิ
ภ�ยพบ้�ตและกัารืรื�บ้มู�อ
เที่คนิคกัารืกั��ภ�ย
กัารืต�%งที่�มู อปพรื.
สร�างเคร"อข�ายก�บ้ช มชนข�างเค�ยง
แลุ่ะองค(กรท��เก��ยวข�อง
สร�างแผนเตั้ร�ยมพร�อมร�บ้ม"อภั�ยพ�บ้�ตั้�
ช�วงเ
ร��มตั้�น
การ
จั�ดกา
รช�ว
งสาน
ตั้�อกา
รจั�ด
การ
สร�างท�มปฏิ�บ้�ตั้�งาน
วางรากฐานการจั�ดการตั้นเอง
ผสานเข�าก�บ้กลุ่ �มตั้�างๆในช มชน
พ�ฒนาข�ดความสามารถเพ��มเตั้�ม
โยงกัารืด-าเนินิงานิและกัารืรืวิมูกัล��มู
สรื�างกัารืด-าเนินิงานิในิรืะยะยาวิ
ห้าแกันินิ-าต�วิจรืงที่�!จะรื�บ้ผดชอบ้กัารืด-าเนินิงานิพ�ฒนิาที่�กัษะกัารืจ�ดกัารืภ�ยพบ้�ต(สรื�างที่�นิมูนิ�ษย*)
ภาครื�ฐเอ�%ออ-านิาจด�วิยกัารืรื�บ้รืองกัารืด-าเนินิงานิรืะดมูควิามูคด ปรืะเมูนิควิามูเส�!ยงรื�วิมูกั�บ้ชาวิบ้�านิด-าเนินิงานิลดควิามูเส�!ยงที่างกัายภาพแกั�ช�มูชนิ
ต�อยอดที่�กัษะในิกัารืจ�ดกัารืภ�ยที่�!จ-าเป2นิเพ!มูเตมูจ�ดห้าเครื�!องมู�อและอ�ปกัรืณ์*ที่�!จ-าเป2นิในิกัารืจ�ดกัารื
เตรื�ยมูพรื�อมูช�วิยเห้ล�อกั�นิและกั�นิในิอนิาคตแลกัเปล�!ยนิเรื�ยนิรื� � สะที่�อนิบ้ที่เรื�ยนิ
รืะห้วิ�างช�มูชนิ
ต�องมู�พ�!เล�%ยงที่�!ให้�ค-าปรื1กัษาในิกัารืด-าเนินิ
งานิส�!อสารืเรื�!องควิามูรื�บ้ผด
ชอบ้และเจ�าภาพที่�!ช�ดเจนิ
แนวทางแก�ป8ญห้าท��พบ้ในกระบ้วนการจั�ดการความเส��ยงจัากภั�ยพ�บ้�ตั้�โดยม�ช มชนเป:นฐาน
ท นมน ษย(
ท นทางส�งคม
ท นทางการ
เง�น ท นส��งแวดลุ่�อม
ท นทางกายภัาพทร�พยากร
ช�วิงเรื!มูต�นิกัารืจ�ดกัารื
ช�วงสานตั้�อการจั�ดการ ช�วิงสานิต�อกัารื
จ�ดกัารื
7•กัารืตดตามูกัารืที่-างานิ กัารืรืายงานิผลและกัารืปรื�บ้ปรื�งแกั�ไข่
6•กัารืเสรืมูสรื�างข่�ดควิามูสามูารืถึให้�แกั�ช�มูชนิ
5•กัารืจ�ดที่-าแผนิกัารืจ�ดกัารืควิามูเส�!ยงจากัภ�ยพบ้�ตโดยกัารืมู�ส�วินิ
รื�วิมูข่องช�มูชนิ
4•กัารืปรืะเมูนิควิามูเส�!ยงจากัภ�ยพบ้�ตโดยกัารืมู�ส�วินิรื�วิมูข่องช�มูชนิ
3•กัารืจ�ดองค*กัรืช�มูชนิในิกัารืจ�ดกัารืภ�ยพบ้�ต
2•กัารืที่-ามูวิลชนิส�มูพ�นิธิ* และกัารืสรื�างควิามูเข่�าใจกั�บ้ช�มูชนิ
ข่�%นิตอนิที่�!1 •กัารืเล�อกัช�มูชนิและพ�%นิที่�!ด-าเนินิงานิ เล�อกัช�มูชนิท��ม�ความพร�อมแลุ่ะความตั้��งใจัในิกัารืจ�ดกัารืตนิเอง
กั�อนิประสานองค(กรช มชนห้ร"อองค(พ�ฒนาเอกชนที่�!มู�ที่�นิที่างส�งคมูมูารื�วิมูมู�อกั�นิส�!อสารื เรื�!องสที่ธิและห้นิ�าที่�!ให้�ช�ดเจนิ ควิบ้ค��ไปกั�บ้ให้�ควิามูรื� �พ�%นิฐานิด�านิภ�ยพบ้�ต เพ�!อสรื�างควิามูตรืะห้นิ�กัในิกัารืจ�ดกัารืข่�%นิแรืกัตั้�องค�นห้าแกนน�าท��เป:นตั้�วจัร�งมูาเป2นิอาสาสมู�ครืรื�วิมูกั�นิที่-างานิ จากันิ�%นิกัรืะต��นิให้�ภายในิช�มูชนิได�เช"�อมโยงการเร�ยนร'�เข่�าด�วิยกั�นิองค(กรปกครองส�วนท�องถ��นตั้�องม�ส�วนร�วมในกัารืปรืะเมูนิควิามูเส�!ยง ที่-าแผนิลดควิามูเส�!ยงข่องช�มูชนิ และเผยแพรื�แผนิที่�!เกัดข่1%นิส��ชาวิบ้�านิที่�!วิไปด�วิยที่-าแผนิโดยให้�อ�านาจัในการตั้�ดส�นใจั (Empower) โดยกัารืมู�ส�วินิรื�วิมูจากัภายในิช�มูชนิเป2นิห้ล�กั ตามูควิามูรื� �ควิามูเข่�าใจและกัารืยอมูรื�บ้รื�วิมูกั�นิห้ล�งจากัจ�ดต�%งคณ์ะกัรืรืมูกัารืช�มูชนิแล�วิ ควิรืสนิ�บ้สนิ�นิที่-างานิภาคช�มูชนิให้�เข่�มูแข่.ง ควิบ้ค��กั�บ้สอนว�ธี�ใช�อ�านาจัห้น�าท��และแนิวิที่างด-าเนินิงานิภาคปฏิบ้�ตในิเชงรื�กั แกั�ผ��บ้รืห้ารืองค*กัรืปกัครืองส�วินิที่�องถึ!นิด�วิยควิรืตั้รวจัสอบ้การรวมกลุ่ �มของคณะท�างานเป:นประจั�าท กป< วิ�าฝ่@อห้รื�อสลายต�วิไปห้รื�อย�ง เพ�!อที่�!จะได�สนิ�บ้สนิ�นิให้�มู�กัารืสรืรืห้าผ��ที่�!มูาด-าเนินิงานิแที่นิผ��ที่�!ห้ายไป
ต�วิอย�างบ้างส�วินิข่องกัารืบ้รืจาคและควิามูให้�ช�วิยเห้ล�อจากักัารืที่�!เรืาเคยให้�และครืาวินิ�%เข่า
กัล�บ้มูาช�วิย
ที่�มูอ-าเภอที่-าข่�าวิกัล�องส�งชาวิบ้�านิตามูจ�ด
อพยพ
ชาวิบ้�านิอพยพไป
อย��ที่�!
ปลอดภ�ยด�วิยต�วิ
เอง
ศู�นิย*กั��ภ�ยมู�ลนิธิปรืะชาส�นิตส�ข่
เข่าพนิมู มูาช�วิยอพยพ
คนิที่�!ตดอย��ตามูที่�!ต�างๆ
ที่�มูอ-าเภอเรื!มูเกั.บ้ข่�อมู�ลควิามูเส�ยห้าย
ช�มูชนิ
ข่�อมู�ลเรื!มูใช�ได�
ส�งข่�อมู�ล
ให้�จ�งห้วิ�
ด
เครื�อข่�ายผ��ปรืะสบ้ภ�ยเข่าพนิมู
เกัดข่1%นิเพ�!อสรื�างกัารืจ�ดกัารืตนิเอง
คชอ รืมูต.สา
ที่ตย* ลงพ�%นิที่�!
ปรืะช�มูชาวิบ้�านิที่�!ได�บ้�านิช�อง 3
ที่-าควิามูเข่�าใจกัรืะบ้วินิกัารืสรื�างบ้�านิอย�างมู�ส�วินิ
รื�วิมู
ลงเสาเอกับ้�านิถึาวิรื
พบ้ป4ญห้าวิ�สด�กั�อสรื�าง มูาไมู�ตรืงตามูล-าด�บ้ควิามูต�องกัารื
ช�อง 3 ชะลอกัารืส�งวิ�สด�
กั�อสรื�าง
ช�อง 3 รืะง�บ้กัารืส�งวิ�สด�
กั�อสรื�าง
ช�อง 3 ข่อเครื�!องมู�อ
กั�อสรื�างกัล�บ้ค�นิ
มู�กัารืนิ-าเอกัสารืให้�ลงนิามูยอมูรื�บ้กัารืรื�%อบ้�านิเกั�า เพ�!อรื�บ้กัารืสรื�างบ้�านิห้ล�งให้มู� มูาให้�ชาวิบ้�านิเซึ่.นิต*