การจัดการกลยุทธ์ซัพพลายเชน...
TRANSCRIPT
การจดการกลยทธซพพลายเชน กรณศกษา อตสาหกรรมอเลกทรอนกสประเทศไทย SUPPLY CHAIN STRATEGIES MANGAMENT A CASE STUDY OF
THAILAND ELECTRONICS INDUSTRY
ปญญภณ เทพประสทธ อาจารย สาขาเทคโนโลยโลจสตกส และการจดการระบบขนสง บรหารธรกจ มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลตะวนออก วทยาเขตจกรพงษภวนารถ
E-Mail: [email protected]
บทคดยอ การศกษาครงน มวตถประสงคเพอศกษาการจดการกลยทธซพพลายเชน 5 ขนตอนทน าไปสการสราง
คณคาทแทจรงใหกบองคกร และศกษาประสทธผลของการจดการกลยทธซพพลายเชนในดานยอดขาย ตนทนการด าเนนงาน และอตราสวนความผดพลาดในการท างาน โดยไดท าการศกษาจากผสงออกสนคาอเลกทรอนกสและสวนประกอบของไทย จ านวน 268 ตวอยาง และใชสถตการวเคราะหการถดถอยพหคณ ดวยวธ Enter ในการทดสอบสมมตฐาน
ผลการศกษาพบวา การจดการกลยทธซพพลายเชน 5 ขนตอน ประกอบดวย 1) การคดเลอกผน าทเหมาะสม และการพฒนาความสามารถดานซพพลายเชน 2) การปรบปรงเทคโนโลยซพพลายเชนใหรวมสมย 3) การขจดการขาดความเชอโยงระหวางหนวยงาน 4) การรวมมอกบผจ าหนายวตถดบ และลกคา และ 5) การปรบปรงกระบวนการของโครงการ และการจดการการเปลยนแปลง มอทธพลตอการรกษาฐานลกคาเดม ตนทนการด าเนนงาน และยอดขายทระดบนยส าคญ 0.05
ค าส าคญ : การจดการซพพลายเชน กลยทธ อตสาหกรรมอเลกทรอนกสของไทย
ABSTRACT This research aims at studying the supply chain strategies management a case study of Thailand
electronics industry by emphasizing the impacts of supply chain strategies management on the effectiveness regarding sales volume, operating cost and defect ratio. The samples of the research were gathered from 268 electronics export companies. The multiple regression (enter method) was used as a measurement tool to analyze research hypotheses.
The results indicate that the 5 steps of supply chain strategies management, including 1) selecting the right leaders and developing supply chain talent; 2) updating supply chain technologies and trends; 3) eliminating crippling cross-functional disconnects; 4) collaborating with suppliers and customers; and
5) implementing a disciplined process of project and changing management , significantly influence the organization effectiveness with respect to sales volume, operating cost and defect ratio at 0.05 level.
KEYWORDS: Supply chain management, Strategy, Thailand electronics industry 1. ความส าคญและความเปนมาของปญหา
การจดการซพพลายเชน เปนแนวคดทมงสรางเครอขายทางธรกจของผประกอบการใหมการพฒนาแนวคด กลยทธ และวธการด าเนนกจกรรมทางธรกจรวมกนระหวาง ผผลต ผสงมอบวตถดบ ผขนสงหรอกระจายสนคา และผขาบ เปนตน เพอกอใหเกดนวตกรรมของสนคา บรการ ตลอดจนกระบวนการด าเนนงาน จนน าไปสการสรางคณคาใหกบองคกรทอยในซพพลายเชนเดยวกน ใหมประสทธภาพและประสทธผลในเรองของตนทน ยอดขายทเพมขน ตลอดจนการลดความผดพลาดในการท างานของกระบวนการท างานตงแตตนน าจนถงปลายน า ณ ปจจบน ประเทศไทยและกลมประเทศสมาชกอาเซยน ไดสรางความรวมมอทางเศรษฐกจรวมกนภายใตขอตกลงประชาคมเศรษฐกจอาเซยน (ASEAN Economic Community: AEC) (กรมเจรจาการคาระหวางประเทศ, 2553) ซงสนบสนนการเคลอนยายก าลงการผลต สนคา การลงทน ทรพยากรวตถดบ และแรงงานระหวางประเทศสมาชกในรปแบบเสรเพอมงหวงในการสรางความแขงแกรงทางเศรษฐกจในระดบภมภาคททดเทยมกลมประเทศพฒนาแลว แตท งน AEC ยงสรางความกงวลตอผประกอบการในการทจะตองแขงขนกบคแขงจากประเทศสมาชกทมศกยภาพ และนวตกรรมโดยไมมขอกดกนทางการคา ผประกอบการจงตองเรงพฒนาศกยภาพของตนใหมประสทธภาพและมความไดเปรยบทางการแขงขน การจดการซพพลายเชน จงเปนกลยทธส าคญทจะสรางประสทธภาพ และประสทธผล และ\ยกระดบขดความสามารถในการแขงขนของอตสาหกรรมอเลกทรอนกสของประเทศไทยอยางย งยน
2. กรอบแนวความคดและทฤษฎ ภาพท 1 กรอบแนวคดการวจย
การจดการกลยทธซพพลายเชน 1. การคดเลอกผน าทเหมาะสม และการพฒนาความสามารถดานซพพลายเชน
2. การปรบปรงเทคโนโลยซพพลายเชนใหรวมสมย 3. การขจดการขาดความเชอโยงระหวางหนวยงาน 4. การรวมมอกบผจ าหนายวตถดบ และลกคา 5. การปรบปรงกระบวนการของโครงการ และการจดการ การเปลยนแปลง
ประสทธผล
1. ยอดขาย 2. ตนทนการด าเนนงาน 3. อตราสวนความผดพลาดของการท างาน
Slone, Dittmann & Mentzer (2010) ไดน าเสนอการจดการกลยทธซพพลายเชนทน าไปสความส าเรจได องคกรหรอผประกอบการจะตองมการวางรากฐานของการจดการซพพลายเชนทถกตองและเหมาะสม ตามองคประกอบทง 5 ดงน
องคประกอบท 1 การคดเลอกผน าทเหมาะสม และการพฒนาความสามารถดานซพพลายเชน เปนขนแรกของการพฒนา และปรบปรงการจดการซพพลายเชนใหมประสทธภาพ และกอใหเกดประสทธผล โดยองคกรจะตองมการคดเลอกผน าดาน ซพพลายเชนทจะเขามาบรหารไดอยางมประสทธภาพ ซงจะตองมองถงเรองตางๆ เชน ทกษะ ความร การศกษา ประสบการณทส าคญทอยในขอบขายของการจดการซพพลายเชน Slone, Dittmann & Mentzer (2010) ยงไดกลาววา องคกรทมอ านาจ และอทธพลตอตลาดมากมาย เคยลมเหลวในการจดการดานซพพลายเชน เพราะขาดบคลากรผน าทมศกยภาพ
องคประกอบท 2 การปรบปรงเทคโนโลยซพพลายเชนใหรวมสมย มความส าคญอยางยง เนองจากการเชอมโยงเครอขายของซพพลายเชนขององคกรจ าเปนทจะตองมการใชเทคโนโลยสารสนเทศเพอการสนบสนนการสอสาร และครอบคลมการท างานทวทงองคกร โดยตองสามารถเชอมโยงกบคคา ผจ าหนายวตถดบ และลกคาไดอยางมประสทธภาพ
องคประกอบท 3 การขจดการขาดความเชอโยงระหวางหนวยงาน การจดการซพพลายเชนนน คอการจดการทเกยวของกบการขามองคกรไปยงหนวยงานหรอองคกรอนทอยในเครอขายซพพลายเชนเดยวกน ดงนนกจกรรมตางๆ จงเกดขนในลกษณะกจกรรมระหวางองคกร ซงบางครงหากการเชอมโยงระหวางองคกรมความผดพลาดไมเขาใจซงกนและกน จะท าใหเกดความเสยหายทตามมามากมาย เชน ผจ าหนายวตถดบไมทราบความตองการวตถดบทชดเจนของผผลต ท าใหสงวตถดบจ านวนมากไปยงผผลต กอนระยะเวลาทเหมาะสมสงผลใหการรบวตถดบเขาคลงสนคาตองจดวางในททไมเหมาะสมกอใหเกดความเสยงตอการเสยหายของวตถดบได หรอผผผลตปฏเสธการรบวตถดบดงกลาวในขณะนน ผจ าหนวยวตถดบกจะตองแบกรบตนทนคาขนสง และคาเกบรกษาวตถดบทสงขน (Rushton & Walker, 2007)
องคประกอบท 4 การรวมมอกบผจ าหนายวตถดบ และลกคา องคกรจ าเปนอยางยงทจะตองม การบรณาการดานการจดการซพพลายเชนโดยการสรางความรวมมอกบคคา ผจ าหนายวตถดบ ลกคาในเครอขายของตนเพอพฒนาผลตภณฑหรอกระบวนการใหบรการใหมประสทธภาพ และประสทธผลอยางย งยน เนองจากการแขงขนของธรกจในปจจบนไดมงเนนการแขงขนในระดบเครอขายของซพพลายเชน มากกวาระดบองคกรตอองคกร เพอการบรณาการทมประสทธภาพของเครอขายซพพลายเชน จะกอใหเกดความสามารถทางการแขงขนเชงไดเปรยบ (Power, Desouza, & Bonifazi, 2006) องคประกอบท 5 การปรบปรงกระบวนการของโครงการ และการจดการ การเปลยนแปลง ผบรหารดานซพพลายเชน จะตองวางกลยทธในการพฒนาปรบปรงรปแบบของการจดการซพพลายเชน และโครงการกจกรรมตางๆ ขององคกร ททนตอการเปลยนแปลงของสภาพแวดลอมทงภายในและภายนอกขององคกร Slone, Dittmann & Mentzer (2010) ไดน าเสนอวาการจดการกลยทธซพพลายเชนทง 5 องคประกอบ สามารถทจะสรางความส าเรจหรอประสทธภาพ และประสทธผลใหกบองคกรไดอยางย งยน เพราะเปนการ บรณาการเกยวกบการด าเนนกจกรรมทงเครอขายซพพลายเชนเดยวกน ซงผลทไดรบในการทดลองใชกบธรกจตางๆ ในสหรฐอเมรกาสามารถสรางยอดขายทเพมขนขณะทตนทนการด าเนนงานลดต าลงจากความสามารถใน
การด าเนนงานรวมกนทงเครอขาย และสงผลใหเกดการลดความผดพลาดในการท างานทเกดจากการไมสานงานกนระหวางองคกรในซพพลายเชน
3. วตถประสงคของการวจย เพอศกษาประสทธผลการการจดการกลยทธซพพลายเชยของกลมอตสาหกรรมอเลกทรอนกสประเทศไทย
4. วธการด าเนนงานวจย ประชากร กลมตวอยาง และการสมกลมตวอยาง ประชากรทใชในการวจย คอ ผผลตและสงออกสนคาประเภทอเลกทรอนกส และสวนประกอบของ
ประเทศไทย จ านวน 810 บรษท (กรมสงเสรมการสงออก, 2553) ผวจยจงไดก าหนดขนาดของกลมตวอยางโดยใชสตรของ Taro Yamane (Yamane, 1967) จะท าใหไดกลมตวอยาง จ านวน 268 บรษท และไดท าการสมแบบอาศยความนาจะเปน (Probability sampling) โดยใชวธสมตวอยางแบบเชงระบบ (Systematic Sampling) (Zikmund, 2003)
เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมล ผวจยไดใชเครองมอ 2 แบบ ไดแก 1) แบบสมภาษณกงโครงสราง (Semi –structured interview) ดวยวธ
Focus Group เพอน ามาใชในการสรางขอค าถามของแบบสอบถามตอไป และ 2) แบบสอบถาม (Questionnaire) แบงออกเปน 3 สวน ประกอบดวย สวนท 1 ลกษณะทวไปขององคกร สวนท 2 การจดการกลยทธซพพลายเชน ประกอบดวย 1) การคดเลอกผน าทเหมาะสม และการพฒนาความสามารถดานซพพลายเชน 2 ) การปรบปรงเทคโนโลยซพพลายเชนใหรวมสมย 3) การขจดการขาดความเชอโยงระหวางหนวยงาน 4) การรวมมอกบผ จ าหนายวตถดบ และลกคา และ 5) การปรบปรงกระบวนการของโครงการ และการจดการ การเปลยนแปลง และสวนท 3 ประสทธผลของการจดการกลยทธซพพลายเชน ประกอบดวย ดานยอดขาย ดานตนทนการด าเนนงาน และดานอตราสวนความผดพลาดของการท างาน การพฒนาเครองมอในการวจย ท าการทดสอบหาคาดชนความสอดคลองระหวางขอค าถามกบวตถประสงค (Item-Objective Congruence Index : IOC) จากผเชยวชาญจ านวน 5 ทาน (Saunders, Thornhill & Lewis, 2009) และท าการทดสอบความเชอมนของแบบสอบถาม (Reliability) ดวยการทดสอบจากกลมตวอยางทใกลเคยงกบประชากรทท าการศกษาจ านวน 30 บรษท พบวามคา Cronbacth’s Alpha ของสวนท 2 การจดการกลยทธซพพลายเชน เทากบ 0.879 การวเคราะหขอมล ผวจยไดท าการศกษาอทธพลของ ตวแปรอสระ ไดแก การจดการกลยทธซพพลายเชน กบตวแปรตามไดแก ประสทธผลของการจดการกลยทธซพพลายเชน โดยใชสถตการวเคราะหถกถอยแบบพหคณ(Multi Regression) แบบ enter method เนองจากขอมลตวแปรอสระและตวแปรตามเปนลกษณะขอมลเชงปรมาณ
5. สรปผลการวจย ตารางท 1 การทดสอบความอทธพลของตวแปรอสระการจดการกลยทธซพพลายเชนกบตวแปรตาม
ประสทธผลของการจดการกลยทธซพพลายเชน ดานยอดขาย
ตวแปรตาม: ประสทธผลของการจดการกลยทธซพพลายเชน ดานยอดขาย β t p-value การคดเลอกผน าทเหมาะสม และการพฒนาความสามารถดานซพพลายเชน .396 4.472 .000* การปรบปรงเทคโนโลยซพพลายเชนใหรวมสมย .393 4.322 .000* การขจดการขาดความเชอโยงระหวางหนวยงาน .372 3.937 .001* การรวมมอกบผจ าหนายวตถดบ และลกคา .489 4.637 .000* การปรบปรงกระบวนการของโครงการ และการจดการ .401 4.612 .000*
*P ≤ 0.05 จากตารางท 1 พบวาการจดการกลยทธซพพลายเชน ทง 5 องคประกอบ มอทธพลตอประสทธผลของการจดการกลยทธซพพลายเชน ดานยอดขาย ทระดบนยส าคญ 0.05
ตารางท 2 การทดสอบความอทธพลของตวแปรอสระการจดการกลยทธซพพลายเชนกบตวแปรตามประสทธผลของการจดการกลยทธซพพลายเชน ดานตนทนการด าเนนงาน
ตวแปรตาม: ประสทธผลของการจดการกลยทธซพพลายเชน ดานตนทนการด าเนนงาน
β t p-value
การคดเลอกผน าทเหมาะสม และการพฒนาความสามารถดานซพพลายเชน .371 3.403 .003* การปรบปรงเทคโนโลยซพพลายเชนใหรวมสมย .403 3.781 .001* การขจดการขาดความเชอโยงระหวางหนวยงาน .507 4.858 .000* การรวมมอกบผจ าหนายวตถดบ และลกคา .501 4.874 .000* การปรบปรงกระบวนการของโครงการ และการจดการ .526 4.901 .000*
*P ≤ 0.05 จากตารางท 2 พบวาการจดการกลยทธซพพลายเชน ทง 5 องคประกอบ มอทธพลตอประสทธผลของการจดการกลยทธซพพลายเชน ดานตนทนการด าเนนงาน ทระดบนยส าคญ 0.05
ตารางท 3 การทดสอบความอทธพลของตวแปรอสระการจดการกลยทธซพพลายเชนกบตวแปรตามประสทธผลของการจดการกลยทธซพพลายเชน ดานอตราสวนความผดพลาดของการท างาน
ตวแปรตาม: ประสทธผลของการจดการกลยทธซพพลายเชน ดานอตราสวนความผดพลาดของการท างาน
β t p-value
การคดเลอกผน าทเหมาะสม และการพฒนาความสามารถดานซพพลายเชน .659 5.892 .000* การปรบปรงเทคโนโลยซพพลายเชนใหรวมสมย .640 5.877 .000* การขจดการขาดความเชอโยงระหวางหนวยงาน .671 7.001 .000* การรวมมอกบผจ าหนายวตถดบ และลกคา .667 6.983 .000* การปรบปรงกระบวนการของโครงการ และการจดการ .683 7.036 .000*
*P ≤ 0.05
จากตารางท 3 พบวาการจดการกลยทธซพพลายเชน ทง 5 องคประกอบ มอทธพลตอประสทธผลของการจดการกลยทธซพพลายเชน ดานอตราสวนความผดพลาดของการท างาน ทระดบนยส าคญ 0.05
6. อภปรายผล จากผลการศกษา พบวา การจดการกลยทธซพพลายเชน 5 องคประกอบ ไดแก 1) การคดเลอกผน าทเหมาะสม และการพฒนาความสามารถดานซพพลายเชน 2) การปรบปรงเทคโนโลยซพพลายเชนใหรวมสมย 3) การขจดการขาดความเชอโยงระหวางหนวยงาน 4) การรวมมอกบผจ าหนายวตถดบ และลกคา และ 5) การปรบปรงกระบวนการของโครงการ และการจดการ การเปลยนแปลง มอทธพลตอประสทธผลของการจดการกลยทธซพพลายเชนดานยอดขาย ดานตนทนการด าเนนงาน และดานอตราสวนความผดพลาดของการท างานทระดบนยส าคญ 0.05 พบวาสอดคลองกบ Slone, Dittmann & Mentzer (2010) ไดน าเสนอวาการจดการกลยทธซพพลายเชนทง 5 องคประกอบ สามารถทจะสรางความส าเรจหรอประสทธภาพ และประสทธผลใหกบองคกรไดอยางย งยน เพราะเปนการบรณาการเกยวกบการด าเนนกจกรรมท งเครอขายซพพลายเชนเดยวกน นอกจากนการทดลองของ Slone, Dittmann & Mentzer (2010) กบกลมตวอยางทเปนบรษทในประเทศสหรฐอเมรกา เมอมการน าการจดการกลยทธซพพลายเชน 5 องคประกอบไปปรบปรงกระบวนการท างาน พบวา เมอองคกรมการพฒนาตามองคประกอบทง 5 สามารถทสรางยอดขายใหเกดขนในอตราสวนทเพมขน ขณะทตนทนระยะยาวมแนวโนมลดลงซงเกดจากประสทธภาพของการท างานในรปแบบเครอขายภายในซพพลายเชนเดยวกน นอกจากนเมอเกดประสทธภาพในการท างานรวมกนยงสงผลใหเกดการลดลงของขอผดพลาดในการท างาน และของเสยทเกดจากกระบวนการผลต ประสทธภาพและประสทธผลทเกดขนสามารถอธบายไดดงน การคดเลอกผน าทเหมาะสม และการพฒนาความสามารถดานซพพลายเชน จะเปนกาวส าคญขององคกรในการพฒนาการจดการกลยทธซพพลายเชน เพราะการเลอกผน าทมความรความสามารถอยางเหมาะสมจะน าไปสการพฒนาซพพลายเชนทเกดขนอยางเปนรปธรรม และมแบบแผน สงผลใหเกดการพฒนาความสามารถดาน ซพพลายเชนใหมประสทธภาพสงขน ดานการปรบปรงเทคโนโลยซพพลายเชนใหรวมสมย เปนการพฒนาไปสแนวทางในการเชอมโยงองคกรตางๆ ในซพพลายเชนเดยวกนใหสามารถด าเนนกจกรรมไดอยางสอดประสานซงกนและกน จนน าไปสการเชอมโยงขอมลอยางมประสทธภาพกอใหเกดคณคาในการประสานงานรวมกน จนเกดประสทธผลทนาพอใจ ดานการขจดการขาดความเชอโยงระหวางหนวยงาน เปนขนตอนในการทจะลดขอกดกนหรออปสรรคในการท างานระหวางแผนกในองคกร ตลอดจนระหวางองคกรตอองคกร ซงเปนการสนบสนนใหเกดการเชอมโยงของการสอสาร และการท างานรวมกนทมประสทธภาพสงขนทงดานตนทนทคมคา และการลดขนตอน ตลอดจนระยะเวลาของการท างาน ดานการรวมมอกบผจ าหนายวตถดบ และลกคา เปนการสรางความรวมมอระหวางกนเพอน าไปสนวตกรรมทลกคาตองการ ดวยการสนบสนนจากผจ าหนายวตถดบทมความรความเขาใจในวตถดบทตนจ าหนายอยางลกซง สามารถใหค าแนะน าในการพฒนาวตถดบไปสผลตภณฑอยางมคณคาจนเกดเปนนวตกรรมทตรงตามความตองการของลกคาทเปนผ ใชงานขนสดทาย และดานการปรบปรงกระบวนการของโครงการ และการจดการ การเปลยนแปลง เปนการปรบปรงเชงปองกนเพอใหเกดประสทธภาพในกระบวนการท างาน โดยองคกรจะวางแผนรวมกนภายในเครอขายซพพลายเชน และท าการปรบปรงพฒนาใหเปนไปในทศทางเดยวกน เพอสนบสนนการด าเนนงานรวมกนอยางมคณคากอใหเกดประสทธภาพของ
กระบวนการด าเนนงานอยางย งยน ซงการด าเนนงานดงกลาวเปนการเพมประสทธภาพการท างานรวมกนของ ซพพลายเชนทงระบบซงไดสรางคณคาทแทจรงของการบรหารจดการในยคใหมจนน าไปสประสทธผลทคมคา
7. ขอเสนอแนะ 7.1 องคกรควรท าการวเคราะหสถานการณ (SWOT Analysis) ขององคกร และผเกยวของในซพพลายเชนขององคกร เพอทจะหาจดเชอมโยงทจะพฒนารวมกนจนสรางขอไดเปรยบทางการแขงขนอยางย งยน 7.2 องคกรควรน ารปแบบการบรหารสายธารแหงคณคา (Value Chain) มาใชในการก าหนดแบงกจกรรมขององคกรตามระบบของการจดการโลจสตกสและซพพลายเชน เพอทจะวางแผนการท างานของทกแผนกใหเกดการเชอมโยง และลดอปสรรคการท างานรวมกน
7.3 องคกรจะตองปรบเปลยนวสยทศน ไปสการพฒนารวมกนกบผมสวนไดสวนเสยหรอการพฒนารวมกนขององคกรในซพพลายเชน เพอทจะมงกอใหเกดการสรางคณคาของขอไดเปรยบทางการแขงขนในรปแบบของซพพลายเชนเพอใหเกดผลประโยชนอยางมคณคารวมกน
8. รายการอางอง กรมเจรจาการคาระหวางประเทศ. 2553. “ขอมลประชาคมเศรษฐกจอาเซยน” [ระบบออนไลน]. แหลงทมา
http://www.thaifta.com/thaifta/Home (16 มถนายน 2553). กรมสงเสรมการสงออก. 2553. “รายชอ และจ านวนผสงออกอเลกทรอนกสของประเทศไทย” [ระบบออนไลน].
แหลงทมา http://application.depthai.go.th/Center_Public/thailand_export_directory. html?category_id=110#result (16 มถนายน 2553). Power, M.J., Desouza, K.C., & Bonifazi, C. 2006. The Outsourcing Handbook How to Implement a
Successful Outsourcing Process. London: Kogan Page. Rushton, A., & Walker, S. 2007. International Logistics and Supply Chain Outsourcing. London: The
Chartered Institute of Logistics and Transportation. Saunders, M. K., Thornhill, A., & Lewis, P. 2009. Research Methods for Business Students. New Jersey:
Prentice Hall. Slone, R.E., Dittmann, J.P., & Mentzer, J.T., 2010. The New Supply Chain Agenda: The 5 Steps That Drive
Real Value. Massachusetts: Harvard Business Press. Yamane, T. 1967. Statistics, An Introductory Analysis. New York: Harper and Row. Zikmund, Williams, G. 2003. Business Research Methods. California: Thomson South – Western.