Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΗΣ ΛΟΞΗΣ ΑΚΤΙΝΟΛΟΓΙΚΗΣ ΠΡΟΒΟΛΗΣ ΣΤΗ ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΤΩΝ ΚΑΤΑΓΜΑΤΩΝ ΤΗΣ ΚΕΦΑΛΗΣ ΤΗΣ ΚΕΡΚΙΔΑΣ

Λασανιάνος Ν. , Μουζόπουλος Γ. , Μοράκης Εμ. Νικολάρας Γ. , * Μουζόπουλος Δ. , Γεωργιλάς Ι.

Α’ Ορθοπαιδική Κλινική Νοσοκομείου Ευαγγελισμός & *Ακτινολογικό Eργαστήριο 1ου Θεραπευτήριου ΙΚΑ Πεντέλης

ΣΚΟΠΟΣ : Να επισημάνουμε τη διαγνωστική σημασία της λοξής προβολής (45 μοιρών) στα κατάγματα της κεφαλής της κερκίδας και την σημασία των Fat pad sign & Sail sign. ΜΕΘΟΔΟΣ – ΥΛΙΚΟ : Δύο ασθενεις με πρόσφατο τραυμαυτισμό, στην περιοχή του αγκώνα εξετάστηκαν στο ΤΕΠ επειγόντων του νοσοκομείου μας…

Ασθενής 1ος

O ασθενής προσήλθε κατόπιν πρόσφατου τραυματισμού στον αγκώνα . Ο μηχανισμός κάκωσης αφορούσε πτώση επι της άκρας χειρός με τον αγκώνα σε έκταση. Ο ασθενής παρουσίαζε έντονη ευαισθησία περι την κεφαλή της κερκίδας, εμφανές οίδημα του αγκώνα και αδυναμία κάμψης-έκτασης της άρθρωσης.

Ο ακτινολογικός έλεγχος ρουτίνας, σε πρώτη φάση, περιελάμβανε προσθιοπί- σθια και πλάγια ακτινο- γραφίες του αγκώνα ..

Στις ακτινογραφίες αυτές δε φαινόταν κάποιο κάταγμα ή άλλη παθολογία εκ των οστών ...

Ωστόσο η προσεκτικότερη ανάγνωση της πλαγίας προβολής αναδείκνυε την ύπαρξη ειδικών ακτινολογικών σημείων και συγκεκριμένα του Fat pad sign οπισθίως και άνωθεν του ωλεκρανικού βοθρίου καθώς και του Sail sign άνωθεν της κορωνοειδούς απόφυσης ...

Τα σημεία αυτά υποδεικνύουν την ύπαρξη αιματώματος στην περιοχή του αγκώνα και σχετίζονται με την ύπαρξη κατάγματος στην περιοχή .

Ο ασθενής εστάλη για διενέργεια λοξής ακτινολογικής προβο-λής (45 μοιρών) στην περιοχή του αγκώνα. Ο νέος έλεγχος ανέδειξε το κρυμμένο απαρεκτόπιστο κάταγμα που εντοπιζόταν στο έξω τμήμα της κεφαλής της κερκίδας ... Με το νέο ακτινολογικό έλεγχο μπόρεσε να τεθεί οριστική διάγνωση και ο ασθενής αντιμετωπίστηκε για το πρόβλημά του με κατάλληλη ακινητοποίηση του αγκώνα σε κάμψη 90 μοιρών για 4 εβδομάδες .

Ασθενής 2ος

Ο ασθενής παρουσιάστηκε στο ΤΕΠ λόγω πρόσφατου τραυματισμού του αγκώνα.Ο μηχανισμός κάκωσης αφορούσε πτώση με στήριξη στην άκρα χείρα και τον αγκώνα σε έκταση (τυπικός μηχανισμός κάκωσης του αγκώνα) .Ο ασθενής εμφάνισε οίδημα αγκώνος και αδυναμία χρήσης της άρθρωση λόγω έντονης ευαισθησίας κατά τις κινήσεις κάμψης-έκτασης.

Ο αρχικός ακτινολογικός έλεγχος με προσθιοπίσθια και πλάγια προβολή του αγκώνα δεν υπέδειξε προφανή οστική βλάβη ...

Σε μιά προσεκτικότερη ανάγνωση όμως, της πλάγιας ακτινογραφίας αποκαλύπτονται τόσο το Fat pad sign όσο και to Sail sign …

Το γεγονός αυτό υπέδειξε την ύπαρξη αιματώματος εντός της άρθρωσης και έθεσε την υπόνοια κατάγματος, μη εμφανούς από τον αρχικό έλεγχο ...

Ο ασθενής υπεβλήθη σε λοξή (45 μοιρων) ακτινογραφία του αγκώνα .

Η λοξή προβολή και σε αυτήν την περίπτωση έθεσε τη διάγνωση και μας οδήγησε στην σωστή

θεραπεία του κατάγματος.

Το κάταγμα (δεδομένης της μικρής του παρεκτόπισης) αντιμετωπίστηκε συντηρητικα με ακινητοποίηση του

αγκώνα σε κάμψη 90 μοιρών για 4 εβδομάδες .

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ – ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

Η λοξή προβολή 45 μοιρών του αγκώνα :

- Είναι αποκαλυπτική για κατάγματα της κεφαλής της κερκίδας που υποκρύπτονται ήδιαλάθουν στον ελεγχο με προσθιοπίσθιες ή πλάγιες προβολές .- Θα πρέπει να χρησιμοποιείται ως έλεγχος ρουτίνας ειδικά σε ασθενείς που κλινικά είναι ύποπτοι για κατάγματα κεφαλής της κερκίδας. - Η χρήση της μπορεί να καταστήσει περιττό τον περαιτέρω εκλεκτικότερο έλεγχο της περιοχής (με CT αγκώνα) και να γλιτώσει : ι) τα ασφαλιστικά ταμεία από άσκοπα έξοδα ιι) τον ασθενή από άσκοπη ταλαιπωρία ιιι) τους Ιατρούς και Τεχνολόγους από τη διενέργεια υπερβολικών εξετάσεων.

To Fat Pad Sign οφείλεται στην ακτινολογική εικόνα του ενδαρθρικού λίπους λόγω τηςπίεσης του προς τα εκτός απο τη δημιουργία αιματώματος εντός του αγκώνα.Εμφανίζεται στις πλάγιες ακτινολογικές προβολές του αγκώνα με εικονα κυρτής διαύγασης. Το Fat Pad Sign μπορεί να είναι : Πρόσθιο (άνωθεν της Κορωνοειδούς απόφυσης) ή Οπίσθιο (όπισθεν και άνω του Ωλέκρανου)Το Πρόσθιο σήμα δε συνιστά απαραίτητα παθογνωμικό σημείο .Το Οπίσθιο σήμα όμως υποσημαίνει πάντα αίμαρθρο και κάταγμα εντός του αγκώνα. *

Το Sail Sign οφείλεται επίσης στην ακτινολογική εικόνα του ενδαρθρικού λίπους λόγω της πίεσης του προς τα εκτός απο τη δημιουργία αιματώματος εντός του αγκώνα.Εμφανιζεται στις πλάγιες ακτινολογικές προβολές του αγκώνα με εντόπιση άνωθεν τηςκορωνοειδούς απόφυσης. (όπως και το Προσθιο Fat Pad Sign) με εικόνη τριγωνικής διαύγασης.Είναι πάντα παθογνωμικό για κατάγματα του αγκώνα (όπως και το Oπίσθιο Fat Pad Sign) **Aποτελεί , στην ουσία, ένα εκσεσημασμένο Πρόσθιο Fat Pad Sign (διαφορετικού σχήματος)

* Η παθογνωμικότητα του Oπισθίου σε σχέση με το Πρόσθιο Fat Pad Sign έγγειται στο ότι στην πίσω πλευρά του αγκώνα το ενδαρθρικό λίπος ενταφιάζεται εντός του ωλεκρανικού βοθρίου. Ακτινολογική απεικονισή του λίπους υποσημαίνει την ύπαρξη σημαντικού αματώματος. Το αιμάτωμα αυτό καταλαμβάνει πλέον την περιοχή του βοθρίου και σπρώχνει προς τα έξω το λίπος. Αντίθετα πάνω από την κορωνοειδή απόφυση το ενδαρθρικό λίπος μπορεί να απεικονίζεται και σε φυσιολογικές ακτινογραφίες καθώς καταλαμβάνει το φυσικό του χώρο.

** Η άρθρωση του αγκώνα στερείται ιδιαίτερων συνδεσμικών στοιχέιων και κατασκευών, στην κάκωση των οποίων θα μπορούσε να αποδοθεί ένα ενδαρθρικό αιμάτωμα (όπως στο γόνατο λχ.).Κατά συνέπεια η εμφάνιση των παθογνωμικών ειδικών σημείων στην πλάγια ακτινογραφία σχετίζεται αποκλειστικά με την ύπαρξη κάποιυ κατάγματος (εμφανους ή μη ) .

Βιβλιογραφία :- Radial Head Fractures (Fractures in Adults , Rockwood & Green - 5th ed.)- Elbow Imaging (Orthopedic Imaging , Adam Greenspan - 4th ed.)