การประเมินความสามารถในการทำกิจกรรม...

อ.มะลวลย เรอนค า สาขาวชากจกรรมบ าบด คณะกายภาพบ าบด ม.มหดล

PTOT 325 กจกรรมบ าบดส าหรบเดกและวยรน 1 1

แบบทดสอบ (Test) ชดของสงเราทน าไปกระตนใหบคคลแสดงพฤตกรรมทตองการวดออกมา มกเขยนไวในรปของขอทดสอบ ซงอาจก าหนดใหผถกทดสอบตอบสนองโดยการพดตอบ เขยนตอบ หรอ ใหแสดงพฤตกรรม ซงสงทตอบสนองออกมาสามารถสงเกตได วดได และ ใหเปนคะแนนได

แบบทดสอบมาตรฐาน (Standardized test)

แบบทดสอบทยงไมเปนมาตรฐาน (Non-standardized test)


แบบทดสอบมาตรฐาน เปนแบบทดสอบทไดผานการพฒนามาแลวหลายขนตอน

มการหาคามาตรฐาน (Norms) ความสามารถของกลมตวอยาง มการก าหนดวธการใชแบบทดสอบ ขนตอนในการทดสอบ ตามคมอ

ไมวาบคคลใดจะเปนผใชแบบทดสอบตองเปนวธการเดยวกน ไมวาจะทดสอบซ าอกกครงกตาม ขอมลจะเชอถอได น าขอมลไปเปรยบเทยบกบบคคล

อนได

คณสมบตการวดของแบบทดสอบ ประกอบดวย คาความเชอมน (Reliability) คาความเทยงตรง (Validity)


แบบทดสอบมาตรฐานและขนตอนมาตรฐานทใชในการตรวจ

ผใชตองด าเนนการทดสอบดวยขนตอนและวธการทดสอบทเหมอนกน ทกครงทใชแบบทดสอบ

ในคมอ (manual) ของแบบทดสอบมาตรฐาน จะมค าอธบายทก าหนดไวอยางชดเจน ในแตละขนตอน

มการแปลผลอยางชดเจน เพอขจดความล าเอยงหรอความผดพลาดในการทดสอบ

ผทจะใชแบบทดสอบ ตองผานการอบรมการใช และฝกหดการใชกอน

แบบทดสอบบางชนด ผใชตองไดรบประกาศนยบตรรบรองกอนทจะใช


การพจารณาเลอกใชแบบทดสอบมาตรฐาน นกกจกรรมบ าบด ตองพจารณา สงทตองการวด ตรงกบ ผลทแบบทดสอบจะใหไดหรอไม ความเหมาะสมกบสถานการณและผถกประเมนเนองจากแบบทดสอบมาตรฐาน ใชเวลาคอนขางนาน วธการด าเนนการทดสอบตองใชตามคมอเทานน

แบบทดสอบบางชนด มขอจ ากดในเรองของวฒนธรรมตะวนตก ถาไมท าตามวธการทเปนมาตรฐานจะมผลท าใหคะแนนทไดจากการทดสอบกอความยงยากใหกบผอน เชน ท าใหการวนจฉยผดพลาด หรอไมไดรบการรกษาทเหมาะสม


แบบคดกรองพฒนาการ

Developmental Screening tools - First STEP (Miller,1993) - Miller Assessment for Preschooler (Miller, 1982) - Denver II (Frankenburg et al, 1988) Developmental Comprehensive Evaluations - Bayley scales of infant development 2nd ed. - Vineland Adaptive Behavior Scale - Gesell Deveopmental Schedules


แบบทดสอบการรบความรสก/การประมวลความรสก Sensory Integration and Praxis Test (Ayres, 1989)

Clinical observation for sensory integration (Dunn, 1981)

Sensory Integration and Praxis Tests (SIPT) (Ayres, 1996)

Sensory Profile (Dunn,1999)


แบบทดสอบการรบรทางสายตา • Motor-Free Visual Perception Test-3rd edition (Hammill, 2003)

• Developmental Test of Visual Perception: second Edition (Donald, Hammill,Nils)

•Test of Visual-Perceptual Skills (non-motor) 3rd edition

แบบทดสอบทยงไมเปนมาตรฐาน แบบทดสอบทวธการใชยงไมไดแจกแจง หรอก าหนดไวอยางละเอยด ไมมคมอทจะใหรายละเอยดในการด าเนนการทดสอบ การคดคะแนนและแปลผลทชดเจน ไมผานการศกษาเรองความเชอมนและความตรงของเครองมอ

สวนใหญมกเปนแบบทดสอบทใชวธการตรวจในรปของการสงเกต, การตรวจสอบรายการ, การสมภาษณ, การคดกรอง

มกเปนทนยมใชในผบ าบด เพราะ งายตอการด าเนนการทดสอบ ไมตองฝกเพมเตม

มราคาไมแพง เคลอนยายไดสะดวก ใชเวลานอย ตรวจไดในสงแวดลอมจรง งายตอการแปลผล สอนใหบคคลอนใชแทนได


การประเมนพฤตกรรมการด าเนนชวตและความสามารถในการประกอบกจกรรม (Occupational Performance area)

ดานการดแลสขอนามยในตนเอง ไดแก การแตงกาย การเสรมแตงตนเอง การรบประทานอาหารและการกน การอาบน า การเชดตว การท าความสะอาดภายในชองปาก การท าความสะอาดหลงขบถาย การเคลอนยายตนเองและการเดนไปในสถานทตาง ๆ

ดานการเลนและกจกรรมในยามวาง ไดแก การเลนแบบส ารวจหรอการส ารวจกจกรรมยามวาง/งานอดเรก ความสามารถในการเลนหรอกจกรรมยามวาง

ดานการท างาน/กจกรรมทใหผลผลต ไดแก กจกรรมทจ าเปนตองกระท าเพอรบคาตอบแทนเปนคาจางในการท างานหรอกจกรรมทเกยวของกบบรบททางสงคมของบคคล


แบบทดสอบความสามารถในการประกอบกจกรรม เปนการทดสอบถงความสามารถของผ รบบรการเดกเกยวกบการดแลตนเอง การเลน การท างานในโรงเรยน เชน

Pediatric assessment of self care activity (Coley, 1978)

Preschool play scale (Knox,1974.,Bledsor & Shepherd, 1982)

Developmental checklist for pre-dressing skill (Dunn Klein,1983)

Children’s handwriting Evaluation Scale (Pheps & Stempel, 1987)


Activity of daily living


หลกการในการประเมน ADL ท าไดโดยใชวธ

การสงเกต จากสถานการณจรง หรอ จ าลองสถานการณขนมา

การสมภาษณ จากผเลยงด วาเดกท าไดหรอไม ท าอยางไร

ใชแบบทดสอบ หรอ แบบสอบถาม

* เปรยบเทยบความสามารถของผรบบรการกบขนตอนพฒนาการปกต

Self-care activities เดกแสดงพฤตกรรมวา ชอบอาบน าหรอไม ในเดกปกต 5 เดอน จะแสดงพฤตกรรมอยาง

ชดเจน

เดกใหความรวมมอในการอาบน า ลางหนา แปรงฟน หรอไม ในเดกปกต 12 เดอน จะแสดงพฤตกรรมใหความรวมมอ

เดกลางมอไดเองโดยตองการความชวยเหลอเพยงเลกนอย ปกตพบ 24 เดอน

เดกลางหนา ลางมอ เชดใหแหงเองได ปกตในเดก 3-4 ป

เดกสามารถแปรงฟนไดเอง ปกต 4-5 ป

เดกอาบน า ลางหนา แปรงฟนและท าความสะอาดรางกายไดเอง 6 ป


Dressing Activities อาย 12-18 เดอน ใหความรวมมอในการสวมใสเสอผา ถอดรองเทา ถอดถงเทา

ถอดหมวกได อาย 2 ป ถอดเสอผาหนาได ถอดรองเทาได ดงขอบกางเกงลงได สอดแขนเขาไป

ในเสอได อาย 2.6 ป ถอดกางเกงทมเอวยางยดได ดงขอบถงเทาได ใสเสอผาหนาได แกะ

กระดมเมดใหญได อาย 3 ป ใสรองเทา ถงเทาได ถอดกางได รดซปได ตดกระดมเมดใหญได อาย 3.6 ป เขาใจดานหนาของเสอ ตดกระดมดานหนา ถอดซป แตงตวเองแตตด

กระดมดานหลงไมได อาย 4-5 ป ถอดเสอยดคอกลมได รอยสายรดผกรองเทาได รจกหนา-หลง อาย 6 ป แตงตวไดเองอยางสมบรณ รดซปดานหลงได ตดกระดมดานหลง ผก

โบวได PTOT 325 กจกรรมบ าบดส าหรบเดกและวยรน 1 17

Eating and Feeding activities

แรกเกด-4 เดอน

พบปฏกรยาของ suck-swallowing rooting reflex และ gag reflex เดนชด การดด การปดรมฝปากท าไดไมดพอ

พบภาวะ Tongue Thrust ไดงายเมอดมน าจากแกวและปอนอาหารดวยชอน

แสดงพฤตกรรมการหวไมแนนอน ไมเปนเวลา


ชวงอาย 4-8 เดอน Reflex ตาง ๆ ลดลง การปดรมฝปากดขน มลกษณะ True sucking คอมการมวนลนรอบหวนม การดด การกลน การหายใจ มการประสานสมพนธกนด การไอ การส าลกนม นอยลง การเคยว อยในลกษณะเคลอนไหวขากรรไกร ขน ลง แนวดง ลนชวยผลกอาหารไปทางซาย-ขวา ใชมอหยบอาหารเขาปากไดบอยขน ถอขวดนมไดเอง ใชสองมอจบแกวน าดมได


อาย 8-12 เดอน การดดท าไดดขน ไมมการเลดลอดของนมออกจากชองปาก ดมน าจากแกวไดดขน

รบประทานอาหารโดยใชชอน กดฉกอาหารประเภทเนอนม ๆ ได การเคยวแนวดานขางท าไดด หยบขวดน า น าเขาปากได

อาย 12-18 เดอน ใชชอนตกอาหารได มอาหารหกเลอะเทอะบาง ดมน าจากแกวโดยไมหกเลอะเทอะ

การเคยวพฒนาขนมาก ขากรรไกรขยบไดหลายทศทาง อาย 18 เดอน- 2 ป ถอแกวน าขนาดเลกดวยมอขางเดยวได ใชชอนตกอาหารเขาปากโดยไมมการหมนชอน หกเลกนอย



อาย 3-4 ป ใชชอนจมหรอเขยอาหาร นงโตะรวมกบผใหญได ชอบตกอาหารเอง ลางมอ เชดมอเอง

ชวงอาย 5 ป มความอยากอาหารเพมขน ใชมดในการกวาด ปาดอาหารได มพฤตกรรมการพดมากในระหวางรบประทานอาหาร ตองใหคนอนชวยปอนอยบาง

อาย 6 ป เดกแสดงพฤตกรรมซกซน นงไมนง รองขออาหารในปรมาณเยอะแตทานไมหมด ชอบทานอาหารวางมากกวาอาหารหลก กลบไปใชมอหยบอาหารเปนพก ๆ

อาย 7-8 ป เดกผหญงมความอยากอาหารนอยกวาผชาย สนใจอาหารหวาน ใชกระดาษเชดปากเปนชวง ๆ ชวยเตรยมอาหารได



นกกจกรรมบ าบดตองทดสอบเพมเตมในประเดนตาง ๆ ทเกยวของดงน 1. การควบคมการเคลอนไหวของรางกาย โดยเฉพาะ ศรษะ ล าตวและการใชมอ 2. ปฏกรยาสะทอนกลบบางชนด 3. การรบความรสกของผวหนงบรเวณใบหนาและชองปาก 4. การท างานของกลามเนออวยวะบรเวณปากและชองปาก 5. ปฏกรยาสะทอนกลบของปากและชองปาก 6. ความสามารถในการรบประทานอาหารไดเอง


Toilet activities

ใชวธประเมนจากการสมภาษณผใกลชด ตามล าดบพฒนาการ

อาย 10 เดอน เดกแสดงออกไดถงพฤตกรรมทบงบอกวากางเกง ผาออมเปยกชน หรอการขบถายอจจาระ โดยการชสงเสยงหรอดงผาออม

อาย 12 เดอน การท างานของล าไสมความคงท ถายอจจาระเปนเวลาแนนอนมากขน แสดงความสนใจทจะใหเปลยนเสอผาเมอเปยกหรอเปอน

อาย 15 เดอน เดกสามารถนงบนกระโถนไดเมอจบใหนง (ระยะเวลาสน ๆ)

อาย 18-21 เดอน มการควบคมการขบถาย โดยเฉพาะปสสาวะได

อาย 20 เดอน ถายอจจาระเปนเวลามากขน


Toilet activities

อาย 22 เดอน เดกแสดงพฤตกรรมบอกความตองการไปหองน าได

อาย 24 เดอน ควบคมการขบถายในเวลากลางวนได นาน ๆ อาจจะมภาวะฉกเฉนได

อาย 30 เดอน เดกบอกผอนไดถงความตองการไปหองน า

อาย 34 เดอน เดกเดนไปหองน าไดเอง

อาย 3-4 ป เดกตองการความชวยเหลอในการถอดเสอผา

อาย 4-5 ป ชวยเหลอตนเองไดในทกขนตอนของกจกรรมการขบถาย


Functional Mobility

การเคลอนยายตนเองท าไดโดยวธใด

แบบแผน วธการทเดกใชเคลอนยายตนเองนนถกตอง เหมาะสมหรอไม


ในเดกปกตนน มล าดบขนตอนจากแนวราบกอน เรมจาก การกลงตว การคบ การคลาน และพฒนามาสแนวตง เกาะลกขนยน ยนและเดนได

ในกรณทเดกเคลอนยายตนเองโดยใช wheelchair นน นกกจกรรมบ าบดตองประเมนความสามารถในการใชลอเขนดวย

Work and Productive activities

เปนองคประกอบหนงของกจกรรมการด าเนนชวตของบคคล เพอเตรยมความพรอมไปสบทบาทตาง ๆ ในอนาคต

หมายถง กจกรรมทจ าเปนตองกระท าเพอรบคาตอบแทนเปนคาจางในการท างานหรอกจกรรมทเกยวของกบบรบททางสงคมของบคคล

แบงออกเปน Home management, Care of others, Educational activities, Vocational activities


Home management อาย 1-2 ป จบลกบดหมนเพอเปดประตเขาบาน อาย 2-3 ป ชวยผใหญเกบของใหพนทาง เลยนแบบงานบานงาย ๆ หยบหรอจบวตถได

ถกท อาย 3-4 ป สนใจชวยงานบาน เกบของเลนเขาทหรอวางบนชน ระมดระวงตนเองในการ

กระแทก เชน มมโตะ บนได อาย 4-5 ป น าเสอผาสกปรกหรอใชแลวใสตะกราเตรยมซก ท าความสะอาดน าทหกเลอะ

เทอะ ขอความชวยเหลอผใหญเมอมปญหา อาย 5-6 ป หยบหรอเกบสงของทวางเรยราดเกะกะใหเขาท แตอาจไมเรยบรอย อาย 6-7 ป รบผดชอบดแลงานบานเปนประจ าได 1 อยาง เชน เทขยะ จดโตะอาหาร ขด

รองเทาโดยใชอปกรณงาย ๆ


Care of others

อาย 7-10 ป การดแลสตวเลยงในลกษณะงาย ๆ ได เชน แปรงขน จดทนอนใหสตวเลยง รบผดชอบตองานดแลนองแบบงาย ๆ ได เชน ไกวเปล เรยกแมเมอนองรองไห

อาย 11-15 ป ใหการชวยเหลอผอนได เชน หยบสงของตาง ๆ ใหผใหญ จดโตะอาหารใหครอบครว มความรบผดชอบตอสตวเลยงในงานทยาก ซบซอนมากขน


Educational activities ประเมนจาก การศกษาตามชวงวย

3-5 ป วยของการศกษาในระดบชนอนบาล

6-11 ป วยของการศกษาในระดบประถมศกษา

12-17 ป วยของการศกษาในระดบมธยมศกษา

18-22 ป วยของการศกษาในระดบอาชวศกษาหรอระดบอดมศกษา


ประเมนจากกจกรรมทเกยวของการศกษา

ทกษะการใชสายตาและมอทว ๆ ไป ทกษะการใชดนสอขดเขยน วาดภาพ ระบายส ทกษะการใชกรรไกร ทกษะทางดานอารมณ สงคม การรบรทางสายตา การใชปญญา

ทกษะการใชสายตาและมอทว ๆ ไป อาย 0-1 ป กรอกสายตาไปทางซาย ขวา ขน ลง มองตามจบจองสงเคลอนไหว ใชองมอหยบ

จบสงของ ใชมอบบของเลนทมเสยงหรอนมนม

อาย 1-2 ป จองมองวตถได หยบวางวตถในภาชนะ หยบวตถโดยใชสองนวได แกะหรอเปดหอของขนาดเลกทมดไวหลวม ๆ ได ปดหรอหมนปมได

อาย 2-3 ป หมนปดเปดฝาเกลยวได รอยลกปดขนาดใหญได ประกอบภาพตดตอได 3 ชน ตด ดง ดนน ามน


ทกษะการใชสายตาและมอทว ๆ ไป อาย 3-4 ป หยบเขมกลดได ตอกหมดไมในชองแบบ ประกอบภาพตดตอ 5 ชนได จดรปทรง

เรขาคณตทมขนาดแตกตางกนได อาย 4-5 ป เสยบคลบหนบกระดาษได ปะตดดวยกาว พบกระดาษทละครงได อาย 5-6 ป ฉกกระดาษทากาวและปะวสดทเหลอลงบนกระดาษได สอดเขมดาย ขนลงผานรทเจาะ

บนกระดานฝกเยบได อาย 6-7 ป ประกอบภาพตดตอ 10-25 ชน ป นดนน ามนทมรายละเอยดได


ทกษะการใชดนสอ ขดเขยน วาดภาพและระบายส

อาย 1-2 ป จบดนสอในทาก า โดยใชนวทงหมด ขอมองอเลกนอย และสามารถลากเสนตวดไปมา หรอท ารอยขดเขยนโดยไมตงใจ ใชแขนทงไหล ขอศอก ขอมอ และออกนอกขอบกระดาษ

อาย 2-3 ป ตงใจเขยนดวยดนสอหรอสเทยน นอกขอบเลกนอย เขยนตามจด ระบายสโดยใชขอมอ


ทกษะการใชดนสอ ขดเขยน วาดภาพและระบายส

อาย 3-4 ป จบดนสอดวยนวมอแตยงไมถกทามากนก ลอกแบบวงกลมได เลยนแบบกากบาทได ระบายสออกนอกรปไมเกน 1.2 ซม.

อาย 4-5 ป จบดนสอดวย 3 นว จบสวนปลายของดนสอ ลอกแบบกากบาท สเหลยม สามเหลยม วาดรปบานแบบงาย ๆ ได ระบายสอสระอยในขอบได

อาย 5-6 ป จบดนสอดวย 3 นว และอยในทาทถกตอง (Tripod posture) ลอกแบบขนมเปยกปนได วาดภาพและระบายสโดยเลอกสอยางตงใจ ใชพกนได


ทกษะการตดดวยกรรไกร อาย 2-3 ป หยบกรรไกร สอดใสนวมอและถอในทาทถกตอง ขยบกรรไกร

เปด ปดได ตดขอบขากจากกนเลกนอย มอหนงถอกรรไกรและมอหนงถอกระดาษได

อาย 3-4 ป ตดกระดาษรปสเหลยมดานยาว 10 ซม. ออกเปนสองชน ตดตามเสนตรงยาว 13 ซม. ไดใชเวลาประมาณ 15 วนาท

อาย 4-5 ป ตดกระดาษตามเสนตรงยาว 20 ซม. โดยเลอนกระดาษเขาหาตวขณะตด ตดเสนโคงทมเสนผาศนยกลาง 5 ซม. โดยหมนกระดาษไปดวยได

อาย 5-6 ป ตดกระดาษแขงและผาดวยกรรไกร ตดกระดาษเปนรปรางตาง ๆ เชน ตกตา สตว


Vocational development อาย 3-5 ป มพฒนาการดานงานอาชพแตยงไมเดนชด สนใจตอกจกรรมการเลน

ตาง ๆ เพอฝกฝนทกษะ

อาย 6-9 ป เปนระยะทเรยกวา Fantasy period for occupation choice หมายถงเดกมพฒนาการดานการเลน เชอมโยงระหวางการเลนไปสชวตการท างานของผใหญ จะแสดงออกในลกษณะ role play, day dreams

อาย 10-15 ป เปนระยะทเรยกวา vocational exploration หมายถง ภาวะทรบรและเขาใจถงความสนใจของตนเอง ความช านาญ ความถนด การใหคณคาในอาชพตาง ๆ มการคนหาประเภทของงานหรออาชพตามความสนใจ

อาย 16-20 ป เปนระยะทเขาสงานอาชพอยางจรงจงมากขน เชน ศกษาในอาชพทตนสนใจ อบรมพฒนาทกษะตาง ๆ มการหางานท า มการสงใบสมครงาน สมภาษณงาน ตดตามผล แสดงความสามารถในงานอาชพอยางมประสทธภาพ


Work/productive activities evaluation

รวบรวมขอมลของผรบบรการ ท าไดหลายวธ ไดแก การสมภาษณ ซกถามจากบดามารดา ในแนวค าถามใหผปกครองเลาถงวถการด าเนน

ชวตในแตละวนของเดก เดกท าอะไรบาง เนนกจกรรมทเดกกระท าเปนปกตในชวตประจ าวน เนน occupations นกกจกรรมบ าบดกจะประมวลขอมลทงหมดเพอใหไดภาพรวมของเดก ควรซกถามถงความคาดหวงของผปกครอง คณคร ตอการท ากจกรรมเหลานน

การสงเกตและการวเคราะหกจกรรม ดวาเดกมพฒนาการเหมาะสมกบอายหรอไม สงเกตพฤตกรรมการเลนของเดกทโรงเรยน หรอทบานวาเปนการเลนแบบใด


Work/productive activities evaluation การวเคราะหกจกรรมเชงลก ประเมนโดยการสงเกตจากการทเดกลงมอกระท ากจกรรม หรอปฏบตงานใน

หองเรยน เชน ครบอกใหเดกหยบสมดการบานไปแจกเพอน จะตองใชทกษะการฟงและ

ปฏบตตามค าสง ทกษะในการหยบจบ การใชสายตา ล าดบขนตอน การแกไขปญหา

การใชเครองมอมาตรฐาน มนอยมาก ทนยมใชมากในปจจบน ไดแก - Miller Assessment for Preschoolers - Pediatric Extended Examination at Three - Pediatric Examination of Educational Readiness - Vineland Adaptive Behavior Scale


Play or Leisure activities การเลน หมายถง กจกรรมทกอใหเกดความสนกสนาน

เพลดเพลน เปนกจกรรมทไดออกแบบหรอจดเตรยมไว หรอเปนกจกรรมทเกดขนเอง

ประกอบไปดวย 2 ลกษณะ คอ

1. การส ารวจหรอคนหากจกรรมการเลน

2. การเขารวมกจกรรมการเลน


Play and Leisure evaluation

วธการประเมน

ในชวงวย แรกเกด-12 ป มงในประเดนของพฤตกรรมการส ารวจหรอคนหากจกรรมการเลน และพฤตกรรมการเขารวมในกจกรรมการเลน

ในชวงวย 12 ป ถง วยรน ใหความส าคญในการคนหากจกรรมยามวาง งานอดเรก การวางแผน การท ากจกรรม การแบงเวลา การจดหาและเลอกรกษาอปกรณ


Play and Leisure activities วธการประเมน

การสมภาษณ ซกถามขอมลเกยวกบ การเลนกบพอแม พเลยง หรอครทโรงเรยน วาเปนไปตามพฤตกรรมการเลนของแตละชวงวยหรอไมแลวน าขอมลไปวเคราะหและแจกแจงปญหา

การสงเกต ใหเดกเลนอสระ


การประเมนผานการเลนอสระ

การน าเดกเขาไปเลนในหองทเตรยมอปกรณการเลนชนดตาง ๆ หลาย ๆ ชนดไว

อปกรณการเลนควรมหมวดหมทชดเจน เชน sensorimotor play material, constructive play material, dramatic play material

ปลอยใหเดกเลอกเลนไดอยางอสระภายในเวลา 20-30 นาท

นกกจกรรมบ าบดจะไมน าเสนอของเลนใหเดกแตจะเฝาสงเกตอยางเงยบ ๆ ในการเลน และจดบนทกชนดของเลนทเดกชอบ

ชวงความสนใจตอการเลน วธการเลนของเลนเหลานน PTOT 325 กจกรรมบ าบดส าหรบเดกและวยรน 1 43

เครองมอทใชในการประเมนความสามารถในการเลน

Play history

Preschool play scale

Play behavior checklist


พฤตกรรมการเลนของเดกแตละชวงวย

อาย 0-1 ป แสดงความสนใจ จองมองของเลน มองโมบายทแขวนดานหนา พยายามทจะควา ก าของเลน น าของเลนมาใสปาก อมหรอกด ควาจบของเลนทมเสยงมาเขยา เลนกบกระจกเงาและกระดาษ เลนกบของชนหนงใชเวลา 2-3 นาท

อาย 1-2 ป พอใจกบการเลนคนเดยว ดภาพจากหนงสอ ตอกอนไมแบบงาย ๆ กอสรางทราย ระบายส เลนกบลกบอล

อาย 2-3 ป พอใจกบการเลนกจกรรมทผใหญสอน เลนอยใกล ๆ กบเดกคนอน เลนแบบตางคนตางเลน เชอฟงกฎงาย ๆ และท าตามไดเปนบางครง เขากลมเลนเปนวงกลม เลนเลยนบทบาทสมมตกบตกตา



อาย 3-4 ป เลนอยใกล ๆ กบเดกอน และพดคยกนบาง เลนอยางสนกสนาน เลนบทบาทสมมตกบเดกอน ๆ เปนกลม 2-3 คน ปฏบตตามกฎกตกาของกลมทมผใหญน าการเลน หรอ เลยนแบบเดกอนได สนใจฟงนทานไดนาน 5-10 นาท

อาย 4-5 ป เลนแบบ creative play เชน เลอกเครองแตงตวของผใหญมาใสได 2-3 ชน เลนแบบ imagination ไดโดยใชของเลนเปนสวนประกอบ เลนกบเดกอน ๆ ได 2-3 คน ประมาณ 20 นาท เลนตามกตกาของกลมโดยมเดกโตน าการเลนได



อาย 5-6 ป เลนเลยนบทบาทของผใหญ ดหนงสอรวมกบเดกอกคนหนง ผลดกนเลนกบเดก 8-9 คน โดยมผใหญคอยกระตน ปฏบตตามกฎกตกาการเลนทคณครอธบายดวยวาจา

อาย 6-9 ป เลนเลยนเสยงคนและเสยงสตวได เขารวมเลนเกมสกบกลมลกษณะการเตน การเคลอนไหวสวนรางกายได ผลดกนเลนกบเพอน 8-9 คน ไดโดยไมตองมผใหญคอยดแล เลนบทบาทสมมตเปนเรองราวได เลอกเพอนเลนของตนเอง



Parallel play Pretend play

Imaginary play Coorpertive play

Occupational Performance Components



Occupational Performance

Components

ดานการรบความรสกและการเคลอนไหว

ดานสตปญญา ความคด ความเขาใจ

ดานจตใจ อารมณและทกษะการเขาสงคม

ดานการรบความรสกและการเคลอนไหว

การตระหนกหรอการรบรถงสงเรา (Sensory awareness)

กระบวนการประมวลความรสกในระบบสมผสตาง ๆ (Sensory processing) เชน tactile, proprioceptive, vestibular, visual, auditory, gustatory, olfactory

กระบวนการรบร (Perceptual processing) เชน stereognosis, kinesthesia, pain response, body scheme, right-left discrimination, form constancy, position in space, visual closure, figure ground, dept perception, spatial relations, topographical orientation


Sensorimotor components

นกกจกรรมบ าบดควรไดท าการคดกรองความสามารถดานการรบความรสกและแปลความหมายในเดกทกราย

ประเมนความสามารถ 3 ดานตอไปนคอ

1. การตระหนกรถงสงเรา (Sensory Awareness)

2. กระบวนการรบความรสก (Sensory Processing)

3. กระบวนการรบร (Perceptual processing)


การตระหนกรถงสงเรา (Sensory Awareness)

เปนการรวามสงเรา รวามเสยง มแสง มกลน แตยงไมมการแปลความหมายของขอมล วาเปนเสยงอะไร ภาพอะไร กลนอะไร

การประเมน ท าไดโดยใชวธซกถามจากพอแมวาเดกสามารถมองเหน ไดยน และรบทราบความเปนไปตาง ๆ รอบ ๆ ตวเดกหรอไม เชน รจกหลบหลกสงกดขวางตามทางเดน รจกเยน รอน เมอหกลมแสดงทาทางวาเจบ อาจจะทดสอบการไดยน โดยใชกระดง ปรบมอ แลวสงเกตวาเดกมการตอบสนองซงจะชวยใหผบ าบดสามารถเขาใจและแปลความหมายไดวาเดกรบได


กระบวนการรบความรสก (Sensory processing)


ชนดของการรบความรสก

การรบความรสกจากผวหนง (tactile)

การรบความรสกจากกลามเนอ เอนและขอ (proprioceptive)

การรบความรสกจากระบบการทรงตว (vestibular)

การรบความรสกจากการมองเหน (Visual)

การรบความรสกจากการไดยน (Auditory)

การรบความรสกจากตมรบรส (Gustatory)

การรบความรสกจากตมรบกลน (Olfactory)


ขนตอนในการตรวจประเมนการรบความรสกแตละชนด ผตรวจนงตรงขามกบเดก

อธบายใหเดกเขาใจขนตอน ซกถามเดกเพอดความเขาใจ

การสาธต ผตรวจใหสงเราทแขนหรอขาขางด ขณะทยงไมตองปดตาเดก ผตรวจบอกวา ถกสมผสทไหน ใหแตะบรเวณนน

การทดสอบ ผตรวจใหสงเรา บนผวหนงบรเวณทตองการตรวจเปนบรเวณเลก ๆ โดยไมใหเดกเหนบรเวณทถกกระตน ใชผาปดตา แผนบงตา

เอาผาปดตาหรอแผนบงตาออก แลวจงถามเดกวา ถกสมผสทไหน ใหแตะบรเวณนน

ในเดกโต การตอบสนองตอการรบความรสก ผตรวจอาจใชวธการซกถามวารสกอยางไร บรเวณใด


การรายงานผลการตรวจประเมนการรบความรสก

รายงานผลการประเมนเปน 3 กรณ

ด (intact) หมายถง มการตอบสนองทไวและถกตอง

บกพรอง (impaired) หมายถง มการตอบสนองทชาหรอความถกตองไมแนนอน

สญเสย (loss) หมายถง ไมมการตอบสนองหรอการตอบสนองทไมถกตอง


การรบความรสกจากผวหนง (Tactile)

Light touch ใชปลายนวหรอส าลเขยบนผวหนงเปนบรเวณเลก ๆ เดกตอบวาถกแตะหรอไมถกแตะ ชบรเวณทถกตอง

Pressure ใชปลายนวกดผวหนงของเดก กดใหแรงพอทจะกระตนตวรบความรสกทอยลกลงไป เดกบอกวาถกกดหรอไม ชต าแหนงไดถกตอง

Temperature ใชหลอดแกวทมฝาปด น าอน น าเยน แตะบนผวหนงเปนบรเวณเลก ๆ เดกตอบวาอนหรอเยน ชต าแหนงไดถกตอง

Pain ใชปลายดนสอดานทเขยนและปลายดานยางลบ เขยบรเวณผวหนง เดกตองบอกวาแหลมหรอท ชบรเวณไดถกตอง

Vibration ใชเครอง vibrator แตะบรเวณผวหนง เดกตอบวารสกหรอไมรสก ชบรเวณไดถกตอง


การรบความรสกจากกลามเนอ เอนและขอตอ (Proprioceptive) รเกยวกบต าแหนงและทศทางการเคลอนไหวของสวนใดสวนหนงของรางกายสมพนธ

กบรางกายสวนอน ๆ

การทดสอบ: ใหสงเราโดยการจบสวนตนของขอทตองการประเมนใหอยกบทแลวจดสวนปลายของขอทางดานขาง ใหเคลอนไหวอยในทางอหรอเหยยด

การตอบสนอง: เดกตอบไดวาสวนของรางกายมการเคลอนไหวอยในทางอหรอเหยยด หรอใหเดกจดสวนแขนหรอขาดานตรงขามใหอยกบทาทเหมอนกบแขนขาดานทผทดสอบจดให


การรบความรสกจากระบบการทรงตว (Vestibular) การทรงตวของรางกายถกควบคมผาน 3 ระบบ คอ ระบบการมองเหน การรบ

ความรสกจากกลามเนอ เอนและขอตอ ระบบการทรงตว ท าหนาทประสานการเคลอนไหวของสวนศรษะและการมองเหนโดยสงขอมลผานไขสนหลง กานสมองไปยง cerebellum

ตวรบความรสกอยในหชนใน ทดสอบ equilibrium reaction ทดสอบ Postrotary Nystagmus ทดสอบโดยการหมนตวผถกทดสอบ 12-20 รอบแลว

หยดหมนทนท สงเกตการสนกลบไปกลบมาของลกตาด า ในเดกปกตควรมการสนของลกตานานประมาณ 10 วนาท


การรบขอมลจากการมองเหน (Visual) การทดสอบการรบขอมลจากการมองเหน วธการทดสอบ 1 ใหเดกดลกบอลทมสเหมอนกนแต

มขนาดแตกตางกน วธการทดสอบ 2 ใหเดกดวตถสงของหรอรปภาพท

แตกตางกน 2 ชด หรอเหมอนกน 2 ชด วธการทดสอบ 3 ใหเดกดรปทรงเรขาคณตท

เหมอนกนแตมส 2 สทตางกน วธการทดสอบ 4 ใหเดกดวตถสงของหรอรปภาพ วธการทดสอบ 5 ใหดลกบอลทมขนาดใหญไปเลก

และเรยงไดถกตอง


การรบรขอมลจากการไดยน (Auditory) ความถของคลนเสยงระหวาง 20-20,000 Hz. และม

ความดงระหวาง 0-25 เดซเบล วธทนยมใชตรวจคอ Audiogram เพอดวาเดกสามารถ

ไดยนคลนเสยงทมความถและความดงเทาใด วธทดสอบ 1 เรยกชอเดก หรอปรบมอ วธทดสอบ 2 ท าเสยงรองสตว หรอเปดเครองเลนเทป วธทดสอบ 3 เลนเครองดนตรหรอเปดเครองเลนเทป เดกสามารถหนหาแหลงทมาของเสยง และบอกไดวา

คอเสยงอะไร วธทดสอบ 4 ใหเดกเขยาขวดทบทบรรจเมลดถว กรวด

ทราย ขาว ใหเดกจบคขวดทใหเสยงเหมอนกน หรอเปรยบเทยบวาเสยงตางกนหรอไม


การรบความรสกจากตมรบรส (Gustatory) ในเดกไมคอยนยมตรวจ สามารถประเมนไดในเดก

โตทสามารถสอความหมายไดด เดกเลกอาจใชการสงเกตการรบรรสชาตอาหารของเดกวาแสดงสหนาวาเปรยวหรอขม

ใชน าหวานหรอน ามะนาวแตะปลายลน

เดกบอกวามรสหวานหรอเปรยว


การรบความรสกจากตมรบกลน (Olfactory) ในเดกไมคอยนยมตรวจ สามารถตรวจไดในเดกอาย

ประมาณ 5 ขวบขนไปทสอสารกนรเรอง ในเดกเลกอาจสงเกตการรบรไดของกลนอาหาร กลนแปง หรอกลนตวของบคคลใกลชด

ใชเปลอกสม หรอ พรกไทยหรอไขเจยว ใสภาชนะทบปดฝา แงมเปดฝาภาชนะเลกนอยเพอใหเดกดมพสจนกลนทละชนด

เดกบอกไดวากลนทดมพสจนเปนกลนของอะไรไดถกตอง



ค าถาม

กระบวนการรบร (Perceptual processing)

การรบรโดยการคล า (Stereognosis)

การรบรการเคลอนไหว (Kinesthesia)

การตอบสนองตอความเจบ (Pain Response)

การรบรสวนตาง ๆ ของรางกาย (Body Scheme)

การรบรเกยวกบซาย-ขวา (Right-left discrimination)

การรบรทางสายตาดานรปทรง (Form Constancy)

การรบรทางสายตาดานการรบรต าแหนง (Position in space)


กระบวนการรบร (Perceptual processing) การรบรทางสายดาดานภาพรวม (Visual Closure)

การรบรทางสายตาดานการแยกภาพซอน (Figure Ground)

การรบรดานความลก (Dept Perception)

การรบรทางสายตาดานมตสมพนธ (Spatial Relation)

การรบรเกยวกบทต งและเสนทาง (Topographical Orientation)


Stereognosis จดสงของทผปวยรจกหรอคนเคย อยางละ 2 ชน เชน เหรยญ เขมกลด กญแจ ชอน หว ลกปงปอง ชดหนงวางไวตรงหนาเดก อกชดหนงซอนไวหลงฉากหรอใสไวในถง เดกตองบอกไดวา วตถสงของเปนอะไรจากการคล า

Kinesthesia จดสวนตนของขอทตองการประเมนใหอยกบทแลวจบสวนปลายของขอทางดานขาง ใหเคลอนทในทศทางขนลง


Pain response ไมคอยท า เพราะท าใหเดกกลวหรอเจบ มสมพนธภาพไมดกบผบ าบด ใชการสอบถามจากผปกครอง เชน หกลมหรอโดนของมคมบาด เดกแสดงพฤตกรรมวาเจบอยางเหมาะสมหรอไม

Body Scheme ใชตกตารปคนมาเปนสอ ถามเดกถงแตละอวยวะแตละอยางแลวใหเดกช หรอ ใหประกอบสวนตาง ๆ เปนรปคนหรอใหเดกวาดรปคน


http://www.google.co.th/imgres?imgurl=http://manhattaninfidel.com/__oneclick_uploads/2009/06/crying-child.jpg&imgrefurl=http://manhattaninfidel.com/2009/06/&usg=__jXfYUOayiZI983op9AZwZBtOQb8=&h=411&w=374&sz=32&hl=th&start=34&itbs=1&tbnid=utAREnC3eY-j-M:&tbnh=125&tbnw=114&prev=/images%3Fq%3Dchild%2Bcrying%2Bget%2Bhurt%26start%3D18%26hl%3Dth%26sa%3DN%26gbv%3D2%26ndsp%3D18%26tbs%3Disch:1

Right -Left Discrimination บอกใหเดกยกมอขวา ยกมอซาย ไดถกตองตามค าสง


•Form Constancy รบรถงการคงทหรอคงสภาพเดมของรปรางของวตถสงของ ทดสอบโดย ใชรปทรงเรขาคณตรปทรงตาง ๆ หลายส หลายขนาด ปะปนกน ใหเดกคนหารปทรงทก าหนด หรอคนหาตวเลขทก าหนดได

Figure ground ความสามรถในการมองเหนในการแยกความแตกตางระหวางภาพออกจากพนของภาพหรอความสามารถในการแยกหรอคนสงของทตองการออกจากภาชนะหรอลนชกทมของหลายชนดอยปนกน

ทดสอบโดยใหดภาพทวาดซอนกนหรอรปภาพวว หรอใชภาชนะทบรรจลกปดหลายส หรอคนหาลกแกวในถงถว


Visual-Closure ความสามารถทางสายตาทจะบอกชนดของรปรางหรอชอของวตถจากการมองเหนบางสวนของวตถนน ๆ ท าใหบคคลสามารถจดจ าวตถ รปทรงภายนอกของวตถไดอยางรวดเรว

ทดสอบโดย เปดใหดบางสวนของภาพ แลวใหเดกบอกวาภาพทสมบรณคออะไร หรอใหเดกดภาพทสมบรณกอนแลวใหเดกตอบวาถาตอภาพนใหสมบรณจะเปนภาพอะไร


Position in space รบรถงความสมพนธระหวางบคคลกบสงของ วาอยบน-ลาง ซาย-ขวา เมอเทยบกบบคคลหรอสงของ

ทดสอบโดย ใหดภาพชดของวตถทคนเคย ซงมภาพหนงวางอยในลกษณะทไมเหมอนเดม หรอ ของวางเหมอนกนแตมอนหนงทวางผดต าแหนง


Depth Perception ความสามารถทางสายตาในการพจารณาความสมพนธในเรองระยะหางระหวางวตถหรอสงกอสรางกบตวผสงเกตการณ ทดสอบโดย ใหเดกกาวเทาลงบนได 3-4 ขน ใหเดกมองสงของในสงแวดลอม แลวใหบอกวาวตถสงของใดอยใกลตวหรออยไกลตว

Topographical Orientation รบรต าแหนงทต งของวตถหรอสถานทและเสนทางทจะไปยงต าแหนงของวตถหรอสถานทนน ใหดภาพแผนทใหเดกอธบาย


Spatial Relation ความสามารถของการรบรถงความสมพนธในแงของชองวางหรอระยะหางระหวางตนเองกบวตถสงของตาง ๆ เชน ระยะระหวางโตะ 2 ตวนกวางพอทจะใหเราเดนผานออกไปได ทดสอบโดย ใหดภาพเพอพจารณาหาความสมพนธของรปทรง (จด)และแบบแผน (เสน) จากตนแบบภาพทก าหนด หรอเรยงแทงไมตามล าดบความสง เรยงหมดตามตวอยาง รอยลกปดตามตวอยาง


Neuromuscular component หมายถง ความสามารถในการใชสวนตาง ๆ ของรางกายอยางมประสทธภาพ

- reflex integration

- range of motion - muscle tone

- muscle strength

- endurance

- postural control

- postural alignment

- soft tissue integrity


Reflex การรายงานผล positive or negative Range of motion คาองศา เรมตนและจดสดทาย Muscle Tone รายงานผลเปน normal, hypotone, hypertone Strength รายงานผลเปน เกรดกลามเนอ 0-5 Endurance รายงานผลเปน จบเวลาในการท ากจกรรมกอนทเหนอยหรอหยดกจกรรม

Postural control สอดคลองกบ reflex, tone, muscle strength, การรกษาสมดลรางกาย

Postural alignment ประเมนแนวของรางกาย แนวกระดกสนหลง

Soft tissue integrity ดวามการยดตดของเนอเยอบรเวณขอหรอหดรงของผวหนง


Motor skill - Gross coordination

- Crossing the midline

- Laterality

- Bilateral integration

- Motor control

- Praxis

- Fine coordination/Dexterity

- Visual motor control

- Oral motor control


Gross coordination การท างานของกลมกลามเนอมดใหญ ในการเคลอนไหว โดยสงเกตการเคลอนไหวของเดก

ขณะเลนอสระ ขณะเลนหรอท ากจกรรมตามทก าหนด ขณะอยในสงแวดลอมในหองเรยน ทบาน หรอทหองบ าบด ตรวจประเมนรางกายเดก โดยใชเทคนคในการหลอกลอ เชน ตองการดการชนคอ ให

เดกนอนคว า แลวเอาของเลนเลนกบเดกสกพก แลวยกของเลนขนในระดบทสง ใหเดกชนคอขนมองหา

สมภาษณผปกครอง เปรยบเทยบกบพฒนาการเดกทวไป


Crossing the Midline เปนความสามารถในการเคลอนไหวแขนขาขามแนวกลางล าตว เดกเรมเรยนรถงความสามารถของรางกายทงสองซก พฒนาไปสการประสานสมพนธของรางกาย

เดกอาย 3 เดอน ควรสามารถมองตามขามแนวกลางของล าตวได เดกอาย 6 เดอน ควรเรมเอามอทงสองขางมาใชในแนวกลางของล าตว ทดสอบโดย ใชของเลนลอหางจากหนาเดกประมาณ 10-12 นว ใหเดกสนใจแลวเลอนไป

แนวกลางล าตว ทดสอบโดย จดใหเดกนงทโตะ ยนบลอกไมกอนแรกใหเดกดานหนา แลวยนอกกอนให

เดกบรเวณเดยวกน ทดสอบโดย โยนลกบอลใหเดกรบ


Laterality ขางทถนด จะใชในทกษะการท างานทตองการความถกตองแมนย าสง เดกอาย 2 ป จะเรมพฒนาการมมอขางทถนด เมอเดกอาย 6 ปครง เดกจะแสดงมอขางทถนดชดเจน

ทดสอบโดย ผบ าบดยนของเลนหรอปากกาใหเดกแลวดวาเดกใชมอขางไหนมารบ

ทดสอบโดย วางลกบอลใหเดก ตรงหนาแลวบอกใหเดกเตะลกบอล ท าการทดสอบ 2 ครง เพอดวาเดกใชขางเดมหรอไม

ทดสอบโดย ใหเดกท ากจกรรมระบายสหรอลอกตวหนงสอตามแบบ ดวาเดกใชมอดานไหนมาท างาน


Bilateral integration ความสามารถในการท างานรวมกนของรางกายทงสองซก ประเมนท าไดโดยงาย เชน ใหเดกท าทาทางทตองใชรางกายทงสองซก คลาน ปนปาย ผลกรถเขน โยนลกบอลขนาดใหญ ยกตะกรา หรอ ในกจกรรมการตดกระดาษ การเขยน

Motor Control การควบคมการเคลอนไหว มความส าคญตอบคคลทจะบงคบการเคลอนไหวของรางกายใหเปนไปตามตองการ ประเมนไดจาก การเปลยนทาทางจากทานอนไปทานง งายหรอยาก ทานอนหงายเปนตะแคง หรอ สงเกตการเคลอนไหววาเดกเคลอนไหวไดราบเรยบหรอไม ท าไดดหรอสะเปะสะปะ ใหเคลอนไหวอยางรวดเรว เชน พลกมอ คว าหงาย


Praxis การวางแผนการเคลอนไหว เปนการรและเขาใจ สามารถวางแผนการ

เคลอนไหวทไมคนเคยได ถาเดกทมปญหาในการวางแผนการเคลอนไหวจะเรยกวา dyspraxia แบงออกเปน 4 ประเภท คอ

1. Ideomotor apraxia มปญหาในการเลยนแบบทาทางหรอเคลอนไหว

2. Ideotional apraxia มปญหาในการจดจ าหนาทหรอวธใชอปกรณเครองใช

3. Contructional Apraxia มปญหาในการประกอบหรอสรางวตถสงของทตองอาศยความเขาใจในล าดบขนตอนหรอความสมพนธของชนสวนทน ามาประกอบกน

4. Kinetic Apraxia มปญหาในการท างานไมประสานกนของแขน ขา หรอสวนประกอบของแขน ขา เชน ขอมอ นวมอ


การประเมนความสามารถดานการวางแผนการเคลอนไหว การเลยนแบบทาทาง

ทดสอบโดย ผบ าบดบอกใหเดกท าทาเหมอนกน จากนนใชมอซายจบห ใหเดกท า ดวาเดกท าไดหรอไม หรอมความยากล าบากอยางไร เปลยนทาเปน ยกมอขวาแตะศรษะ ยกขาขางเดยว

การเลยนแบบการเคลอนไหว

ทดสอบโดย บอกเดกใหดและท าใหเหมอน ทายกมอขวาขนโบกมอบาย บายใหเดกด ใหเดกท าตามทละทา หรอ ปรบมอ 3 ครง หรอ ใชลนแตะมมปากซายขวา ดวาเดกท าตามไดหรอไม


การสราง

ทดสอบโดยใชบลอกไมสรางเปนตกหรอบนไดใหเดกด บอกใหเดกใชบลอกไมสรางเปนตกหรอบนได

ความคดในการใชอปกรณ

ทดสอบโดยยนอปกรณ เชน หว แปรงฟน ใหเดกแลวถามเดกวา ใชท าอะไร ใหเดกตอบค าถามและแสดงใหดวาใชอปกรณนนอยางไร

การคาดคะเนและวางแผนการเคลอนไหวลวงหนา

ทดสอบโดยโยนบอลในทศทางตาง ๆ ใหเดกรบลกบอลทสงมาให

หรอใหเดกนงชงชาทแกวงไปมา ใหเดกปาบอลใหลงตะกราทวางไว


Fine coordination/Dexterity เนนการหยบจบวตถสงของ การท างานของกลามเนอมดเลก เชน กลามเนอรอบตา มอ

และนวมอ

ทดสอบ ใหครบทกทศทาง 4 ทศทาง แนวนอน แนวดง แนวทแยง การกลอกลกตาเปนวงกลม

โดยผทดสอบถอดนสอหางจากหนาเดกประมาณ 10-12 นว ใหเดกจองบรเวณยางลบของดนสอ จากนนเลอนดนสอในทศทางตาง ๆ เปนแนวโคงของวงกลม สงเกตการเคลอนไหวของผถกทดสอบ


การเคลอนไหวของลกตา 1. การเคลอนไหวลกตาทงสองขางไปในทศทางเดยวกน

หากตาไมไปดวยกนเรยกวามตาเหล (strabismus) 2. การเคลอนไหวของลกตาเพอหาวตถทตองการจะด เมอ

พบวตถทตองการกจะหยดตาใหอยกบท (Involuntary Fixation)

3. การเคลอนไหวของลกตาอยางรวดเรวเพอใหภาพทสนใจมาตกทโฟเวย เชน การกวาดสายตาเรว ๆ อานหนงสอ เพอหาขอมลทสนใจ

4. การเคลอนไหวของตาตดตามวตถทเคลอนทอย ครงแรกตาไมสามารถจองจบไดแตหลงจาก 1-2 วนาท ตาจะจองการเคลอนไหวได เชน ขณะนงรถไฟ

5. การเคลอนไหวของลกตาลเขาหากน เชน เมอเคลอนวตถทมองอยในระยะ 10-12 นว ใหเขาใกลใบหนาจะเหนลกตาด าเลอนเขาหากนในแนวกลาง


Hand and finger movement ประกอบดวย การเออม (reach) ก า (grasp) น า (carry) ปลอย (Release) ควบคมสวน

ล าตว ไหลและขอศอกใหอยกบท

การเออม ทดสอบโดย ใชของเลนลอแลววางของเลนดานหนาหางจากตวเดกประมาณ 8-12 นว สงเกตวาเดกเออมมอมาหยบของไดตรงจดหมายหรอไม


รปแบบการใชมอ (Prehension) แบงเปน 2 แบบ

คอ ไมมรปแบบการท างานของมอ เชน การตบ การต

และมรปแบบการท างานทแนนอน แบงเปน 2 ชนด คอ

1. การก า (power grasp) เปนการก าแบบตะขอ (Hook) เชน การถอกระเปา การก าทรงกลม (spherical grasp) เชน การก าลกเทนนส ลกบดประต การก าทรงกระบอก (cylindrical grasp) เชน การก าดามคอน แกวน า

PTOT 325 กจกรรมบ าบดส าหรบเดกและวยรน 1 92 http://www.bsu.edu/web/jkshim/handfinger/overview/overview.htm

2. การหยบจบ (precise grasp) การหยบดวยนวหวแมมอและดานขางของนวช (lateral pinch) เชน การจบลกกญแจเพอปลดลอค การหยบจบดวยนวหวแมมอ นวช นวกลาง (pincer grasp) เชน การหยบเมลดถว ลกปด หมดตวใหญ การหยบจบดวยปลายสดของนวหวแมมอและนวช (tip pinch) เชน การหยบเสนดาย เขม


http://www.bsu.edu/web/jkshim/handfinger/overview/overview.htm

การปลอย สงเกตวาเดกปลอยวตถไดเองอยางตงใจหรอปลอยไดโดยบงเอญ ปลอยไดในภาชนะเลก เชน หยบไปใสในขวดเลกไดหรอไม

การสบเปลยนของระหวางมอ (Transfer objects between hands) ทดสอบโดยการยนแทงไมใกลมอดานหนงของเดก จากนนยนแทงไมแทงทสองใกลมอดานนน สงเกตวาเดกท าอยางไรกบแทงไมแทงทหนง เดกอาย 8 เดอนขนไปควรสบเปลยนสงของระหวางมอได


การเคลอนยายวตถภายในมอ (In-hand manipulation) ทดสอบโดยใหเดกหยบเหรยญบาททวางอยบนโตะตรงหนาทละเหรยญไปหยอดในชองทกระปกออมสน เพอทดสอบการเคลอนวตถบรเวณนวมอใหอยในทาทตองการ

ใหเดกหยบเหรยญบาทจ านวน 3 เหรยญ ทวางอยตรงหนาทละเหรยญ โดยรกษาเหรยญทหยบไวในมอดวยทกเหรยญ ดการเคลอนยายวตถจากนวมอไปยงฝามอ และ ใหเดกแบมอเพอขอเหรยญ วางบนฝามอเดกใหเดกยายเหรยญไปทนวและหยอดใสกระปก


Visual motor integration

เปนการท างานประสานกนระหวางขอมลทไดจากการมองเหนกบการเคลอนไหวของรางกายในระหวางทท ากจกรรม

อาย 1-2 ป เลยนแบบการเขยนอยางไมมจดมงหมาย ตอบลอกไมได 2 กอน อาย 2 ป ตอบลอกไมได 6-7 กอน รอยลกปดได เทน าจากแกวหนงไปยงอกแกวหนงได

เลยนแบบการเขยนเสนตรงในแนวดง อาย 3 ป ตอบลอกไมได 9-10 กอน ลอกเสนตรงในแนวนอนและแนวดง เขยนกากบาทได

รบลกบอลขนาดใหญในทาแขนเหยยด


อาย 4 ป เลยนแบบเขยนรปสเหลยม พยายามใชกรรไกรตดกระดาษเปนเสนตรง โยนบอลใหกระดอนจากพนไดแตยงงมงาม

อาย 5 ป โยนบอลไดไกล 10 ฟต รบลกบอลขนาดใหญทกระดอนจากพนไดด

อาย 6 ป ลอกรปสามเหลยม รปดอกจนได ผกเชอกรองเทาได

อาย 7-9 ป ลอกรปสเหลยมขนมเปยกปนในแนวนอนและแนวดงได รอยลกปด 8 เมดไดใน 20 วนาท เกบไมขดไฟได

อาย 10-12 ป วาดรปทรงเรขาคณต 3 มต เชน กลอง ทรงกระบอก คาดคะเนการเคลอนไหวลวงหนาได เชน โยกตวไปรบลกบอล


Oral Motor Control

การควบคมเคลอนไหวอวยวะในชองปาก เปนความสามารถในการควบคมการเคลอนไหวของรมฝปาก (Lips) ลน (Tongue) ขากรรไกร (Jaw) และแกม (Cheeks) เพอใชในรบประทานอาหาร การดมน า การแสดงออกทางสหนา และการพด

การเปด ปด รมฝปาก (Lip Opened and Closure) ใหเดกพด อา เพอดการอาปาก และสงเกตการปดปากวาท าไดสนทหรอไม

การหอรมฝปาก (Lip Rounding) ใหเดกพด อหรอโอ การฉกยม (Lip Spreading) ใหเดกพด อ เพอดการฉกรมฝปากไปทางดานขาง


การประเมนการเคลอนไหวของลน

ใหเดกใชลนมาแตะรมฝปากบน ลาง

ใหเดกใชลนมาแตะมมดานซายและมมขวาของรมฝปาก

ใหเดกใชลนกวาดรอบรมฝปาก

ใหเดกใชลนดนกระพงแกมดานซาย ดานขวา เพดานบน ลาง

หาเดกท าไมไดใหตรวจดเอนยดลน (Frenulum)


การประเมนการเคลอนไหวของขากรรไกร

ใหเดกอาปาก ปดปาก ดการเคลอนไหวท าไดคลอง

ใหเดกเคยวขนม การเคยวในเดกเลกจะเปนแบบ munching คอ กดและเคลอนไหวขากรรไกรในแนวขน-ลง

การเคยวในเดกโตจะเปนแบบ rotary chewing คอ เคลอนไหวไดทกทศทาง

ความผดปกตอวยวะในชองปากทอาจพบได คอ ภาวะลนจกปาก (Tongue thrust) ภาวะกดฟน ภาวะน าลายไหลยด


Cognitive integration and cognition

- level of arousal

- orientation

- recognition

- attention span

- initiation of activity

- termination of

activity

- memory

- sequencing

- categorization

- concept formation

- spatial operation

- problem solving

- academic learning

- generalization


Cognitive Integration and Cognition

สวนใหญจะวดในรปของ IQ test

Cognitive integration หมายถง ทกษะความสามารถในการประยกตใชความรตาง ๆ ทมในสถานการณ รวมถงการแกปญหา (problem solving) การน าเอาความรไปใชในสถานการณอน (Generalization)

ประเภทของเดกทตองประเมน คอ เดกทกราย โดยเฉพาะเดกทมความผดปกตของการท างานของสมอง เชน เดกสมองพการ เดกทมปญหาการเรยนร เดกทมภาวะบกพรองทางสตปญญา เดกทมการบาดเจบทสมอง



Assimilation หมายถง การรบความรใหมเขามาในโครงสราง

Accommodation หมายถง การปรบโครงสรางทมอยใหสอดคลองกบขอมลใหม

การประเมนพฒนาการดานสตปญญา ความคดความเขาใจ

ระดบการตนตว (Level of arousal) เปนระดบการตอบสนองของรางกายตอสงแวดลอมตาง ๆ เชน เสยง แสง สมผส

ศนยทควบคมระดบการตนตวของรางกายคอ Reticular Formation

ประเมนเพอใหผบ าบดทราบวา เดกอยในสภาวะทพรอมทจะตอบสนองตอค าสงหรอสงแวดลอมหรอไม

สงเกตจากการพดหรอการกระท าของเดกเพอตอบสนองตอค าสงของผบ าบด

แบงไดเปน 3 ระดบ คอ



ระดบการตนตวทพอเหมาะแกการท างาน (Optimal arousal)

ระดบการตนตวทนอยกวาปกต (low arousal) เปนระดบทรางกายไมสามารถท างานไดด ตอบสนองกบสงเรานอยกวาปกต ไมแสดงอารมณ สหนาเรยบเฉย ท ากจกรรมชา ดเฉอย ไมคอยตอบสนองตอค าสง

ระดบการตนตวทมากกวาปกต (high arousal) เปนระดบทรางกายมการตอบสนองตอสงเรามากเกนไป เชน พดมาก กระสบกระสาย ไมนง เครยด

การรบรวนเวลา สถานท บคคล (Orientation)

ใชค าถามใหเหมาะสมกบวยของเดก

การรบรเกยวกบเวลา วนนวนอะไร วนทเทาไหร เดอนอะไร ปอะไร หนตนนอนตอนไหน หนกนขาวเชาเวลากโมง

การรบรเกยวกบสถานท หนอยทไหน ทนเรยกวาอะไร บานหนอยทไหน หนไปโรงเรยนอะไร แมหนท างานทไหน

การรบรเกยวกบบคคล หนชออะไร แมชออะไร พอชอ นองชอ..

การรบรเกยวกบเหตการณส าคญ หนรจกวนสงกรานตมย วนพอตรงกบวนอะไร ส าคญอยางไร วนแมควรท าอะไร วนเดกหนจะท าอะไร


การรจก (Recognition)

ประเมนความสามารถในการจดจ า รจกหนาตาของบคคลทคนเคย

ทดสอบโดยดความสามารถของเดกในการบอกชอบคคลคนเคย เชน ชอพเลยง ชอคร ชอเพอน

ทดสอบโดยมภาพใหเดกด และถามเดกวา นรปใคร ใชรปคนทคนเคยหรอบคคลทส าคญ

สอบถามพอแมวาเวลาทเดกเจอแลวท าทาทางดใจ หรอจ าไดมย


ชวงความสนใจหรอสมาธ (Attention span) การประเมนท าไดหลายวธ พาเดกไปเลอกอปกรณทเดกสนใจ หรอใหเดกเลอกรปภาพและส พาไปนงเลนท

โตะ จบเวลาทเดกใชในการท ากจกรรม และสงเกตความถของการหนเหความสนใจไปจากกจกรรม

ใหเดกท ากจกรรมทมลกษณะของการท าซ าอยางตอเนอง ไมสามารถท าเสรจไดโดยการลงมอกระท าเพยงครงเดยว เชน รอยลกปด เสยบหมดบนกระดาน ตอตวตอ ลากเสนเชอมจด เปนตน

การหนเหความสนใจ เชน ลกขนยน ลกจากทนง พดนอกเรองซงไมจ าเปนตอการท ากจกรรม สายตาไมมองจดทมอท างาน หยดการท างานเพอไปมองจดอนทไมเกยวของ

ชวงความสนใจเฉลยของเดกในวยตาง ๆ อาย 2 ปอยท 7 นาท อาย 3 ปอยท 8-9 นาท อาย 4 ปอยท 12.3 นาท และอาย 5 ปอยท 13.6 นาท


การเรมตนท ากจกรรม (Initial of Activity)

เปนความสามารถในการเรมการกระท าใด ๆ ไดดวยตนเองโดยอสระ ไมตองอาศยบคคลอนมากระตนหรอเตอน

การซกถามผปกครองวาเดกมปญหาเหลานหรอไม ปญหาในการท ากจกรรมทตองท าเปนประจ าดวยตนเอง เชน อาบน า ลางหนา

การจดเตรยมกระเปานกเรยน เตรยมถงอปกรณ จดการบาน จดงานตามทครส ง สงทควรสงเกต เมอวางของเลนไวตรงหนา เดกสามารถเรมเลนไดเองหรอไม

สามารถลงมอท ากจกรรมทคนเคย โดยไมตองกระตนไดหรอไม หรอสามารถลงมอท ากจกรรมทไมคนเคย โดยไมตองบอก หรอ สามารถเตรยมอปกรณทตองใชในการท ากจกรรม เชน จะระบายส เตรยมส กระดาษ ดนสอ ไดเองหรอไม

ส าหรบเดกโต อาจใชค าถาม เชน หนอาบน าเองไหม จะตองท าอยางไร หรอ ถาจะท าตดกระดาษเปนรปวงกลม ตองท าอยางไร


การสนสดการท ากจกรรม (Termination of Activity)

ความสามารถทบคคลสามารถหยดหรอสนสดการกระท าใด ๆ ไดดวยตนเองโดยอสระ โดยทไมตองใหบคคลอนมาคอยกระตน

ประเมนโดยการซกถามผปกครอง วาเดกมปญหาในการสนสดการท ากจกรรมหรองานใด ๆ ทบาน ปญหาในการเกบอปกรณเขาทหลงจากทเลนเสรจ ปญหาทางดานอารมณ เชน ไมพอใจหรออาละวาด เมอตองหยดท ากจกรรมใด ๆ

การสงเกตเดก เชน สามารถเกบกจกรรม ภายในเวลาทเหมาะสมหลงจากทผบ าบดบอกเดกวาหมดเวลาในการท ากจกรรม ใหหยดกจกรรมไวแคนน หยดไดดวยด เกบอปกรณเรยบรอย ไมมการโวยวายหรอตอรอง

เดกโต อาจใชประเดนค าถาม เชน เวลาทท าการบานเสรจแลวท าอยางไรกบสมด ดนสอ หรอ เวลาทท าอาหารเสรจ ท าอยางไรตอ


ความจ า (Memory) เปนทกษะความสามารถในการเกบรกษาขอมล เพอดงมาใชเมอตองการ แบง

ออกเปน 3 ระยะ คอ 1. ความจ าระยะสน (Short term memory) แบงออกเปน - ความจ าระยะสนมาก (immediate memory) เปนความจ าในชวงสน ๆ

ประมาณ 1-10 วนาท - ความจ าระยะสนในสงทเพงผานไป (recent memory) เปนความจ าในสง

ทเกดขนไมนานนก ภายใน 24 ชม. 2. ความจ าระยะยาว (Long term memory) เปนความจ าในสงทเกดขนผานไป

แลวหลาย ๆ เดอนหรอไมกป 3. ความจ าระยะยาวนาน (Remote memory) เปนความจ าในสงทเกดขนในอดต

ซงผานไปนานมากแลวหลายสบป เชน สมยเรยนอนบาล ระดบประถมหรอมหาวทยาลย


การประเมน ความจ า

ในเดกเลก มกใชการสงเกตพฤตกรรมเดก เชน แสดงอาการดใจเมอเหนแมหรอพอ ยมใหบคคลทคนเคย คลานไปหาแมหรอพเลยง ยมหรอโบกมอใหผบ าบด

ในเดกโตมกใชการซกถามในกรณทส อสารกนรเรอง และควรตงค าถามใหครอบคลมกบความจ าทกระยะ เชน

Immediate memory อาจจะแนะน าชอผบ าบดแลวถามวา หนจ าไดม ยวาฉนชออะไร ใหดภาพ ชอน 3 อน แลวปด ถามเดกวาเมอกนรปอะไร มอยกอน หรอ ใหหาของสงน (เอาของใหเดกดแลวเอาไปวางปนกบของอน) หรอใหพดทวนตวเลข 3 5 9 แลวเพมจ านวนใหมากขน 2 6 1 8 5

Recent memory เชน ถามวา เมอเชาทานขาวกบอะไร เดนทางมาอยางไร เมอวานนหนท ากจกรรมอะไร วนอาทตยทผานมาไปเทยวทไหน ผบ าบดตองตรวจสอบค าตอบกบผเลยงดดวย

Long-term memory เชน ถามวา ปทแลวหนไปเทยววนเดกทไหน วนแมตรงกบวนทเทาไหร


ล าดบขนตอน (Sequencing) เปนความสามารถในการคดล าดบเหตการณตามทเกดกอนหลง

วธการทดสอบ

ใหเดกซอนของเลนหรอวตถสงของเรยงตามล าดบ

เรยงล าดบภาพเหตการณ 2-3 เหตการณ

ใหเตมตวเลขหรอตวอกษรทหายไป

ในเดกโต อาจจะใหเลาหรอเขยนล าดบขนตอนในการท าไขเจยว ลางจาน หรอกจกรรมในชวตประจ าวนงาย ๆ


การจดหมวดหม (Categorization) ความคดความเขาใจเรองความเหมอนและความแตกตางของสงใด ๆ โดยอาศย

การเปรยบเทยบคณสมบตของวตถสงของในกลมหรอหมวดหมเดยวกน และตางกลมหรอตางหมวดหม

วธการทดสอบ - ใหเดกแยกรปทรงเหมอนกนอยดวยกน - ใหเดกวงกลมรปผกจากรปทปน ๆ กนอย - ใหเดกแยกสตวปก สตวน า สตวบก - ใหเดกแยกค าศพทวาอยในหมวดใด - เลนเกมสบอกค าศพทในหมวดหมนน เชน ผก สตว ผลไม


การสรางความคดรวบยอด (Concept formation)

เปนการรบและจดระเบยบขอมลทไดหลายประเดนขอมลเขาดวยกน ท าใหเกดความคดความเขาใจในเรองใดเรองหนงเปนอยางด

การประเมน โดยการถามความคดเหนของเดกเพอใหทราบความคดเหนเกยวกบความหมายของค าใด ๆ ทอธบายใหทราบถงความเขาใจ ในแงรปราง ลกษณะหรอคณสมบต หนาทการใชงาน และความคดเหนประกอบ ใชกจกรรมการจบคค าทมความหมายตรงกนขามกน หรอจดหมวดหมของค าพวกเดยวกนไวดวยกน

ตวอยางค าถาม เชน แมวคออะไร เสยงแมวและเสยงววตางกนอยางไร มาเปนสตวทมกขา เปดเปนสตวทมกขา โตะท ามาจากอะไร กระดาษมกส ใชท าอะไร

จบคค าตรงขาม บอกความแตกตางระหวางค าตอไปน เชน เดกกบผใหญ กลวยกบมะมวง

รถยนตกบรถมอเตอรไซค ปลากบนก


การคดเชงความสมพนธ (Spatial Operation) เปนความคดในดานความสมพนธในลกษณะการใชงานของสงของ เชน ดนสอใชคกบ

ยางลบ หรอ ความสมพนธในแงของการจดหมวดหม เชน ไก แมว สนข เปนสตวเลยง หรอ ความสมพนธของบคคล เชน พอ แม ตา ยาย เปนคนในครอบครว

การประเมนในเดกปฐมวย ใชการจบค การจดจ าพวกสงของ

การประเมนในเดกโต ใชการซกถามเดก


การแกปญหา (Problem solving)

ทกษะความสามารถในการชบอกวธการหรอแนวทางเพอแกไขอปสรรคหรอสงทเปนปญหา ในกระบวนการตอไปน คอ บอกปญหาได วางแผนได เลอกตดสนใจ ลงมอแกปญหาตามแผนการทวางไว ประเมนผลการตดสนใจหรอประเมนแผนการไดวาดหรอตองปรบปรงอยางไร

ปญหาแตละปญหามความยากงายแตกตางกน ความสามารถในการแกไขปญหาจงมหลายระดบ ถางาย ๆ กจะใชการลองผดลองถก คดตามสงทเหน แตถาเปนงานยาก ๆ ตองใชเหตผลเชงนามธรรม คดหลายขนตอน

วธการประเมนโดยการสรางสถานการณ เชน ในเดกเลก เอาของเลนไปซอนไวใตโตะหรอใตผาหม เอาของเลนใสกลองปดฝา เอาลกเกดหรอขนมใสขวดแกวใส หรอใหท างานแตอปกรณไมพอ หรอ ไมม

ประเมนโดยการซกถาม เชน ถาหนาว จะท าอยางไร ถาอยากไดของเลนจะท าอยางไร ถารถเสย จะท าอยางไร ถาจะแบงกระดาษออกเปน 4 สวนท าอยางไร ไมมกรรไกรให


การเรยนร (Learning)

เปนความสามารถในการท าความเขาใจ หรอเรยนรส งตาง ๆ รอบ ๆ ตวทงทม ประสบการณหรอเปนเรองใหมทไมมประสบการณหรอขอมลในเรองดงกลาวมากอน

การเรยนรจะประกอบดวยการแสวงหาขอมลตาง ๆ ท าใหเกดประสบการณและท าใหเกดการเปลยนแปลงของระบบประสาทสมอง ซงการเรยนรมอยหลายวธ เชน การเลยนแบบ การลองผดลองถก การฝกฝน

การประเมนดานการเรยนรของเดกอาจทดสอบหรอสงเกตได จากความสามารถในการเรยนของเดก วาความสามารถเหมาะสมกบระดบชนทเรยนอยหรอไม

ประเมนจากการใหท ากจกรรม เชน ตอจกซอว ตอจดใหเปนรปทก าหนด ท าตามค าสงทละขนตอน อานค างาย ๆ 5-10 ค า การคดค านวณ ใหทอง ก ถง ช ใหอานหนงสอใหฟง ทองแมสตรคณ สะกดค าศพท


การน าความรไปใช (Generalization)

เปนความสามารถของบคคลในการน าสงทเรยนรแลวจากสถานการณหนงไปใชในสถานการณอน ๆ ได

เชน เมอสอนใหนบเลขจากลกบอลได กตองไปนบเลขจากขนมได หรอ เมอเรยนรวธการแตงตวกบผบ าบดได เมอกลบไปทบานกตองแตงตวไดเอง

ประเมนโดย สอนการเปานกหวด ทดสอบการเปาฟองสบ สอนการป นรปทรงกลมจากแปงโด แลวเดกไปป นแปงท าขนมบวลอยได


พฒนาการทางดานอารมณ สงคม อาย 0-1 ป ยงไมมอารมณเดนชด พอ 2-3 เดอนจงจะเรมม social smile เรมยมกบพอแม

อาย 2-3 ป มอารมณชดเจนขน เกยวของกบความคดความเขาใจ เชน แสดงอารมณดใจ มความสข โกรธ ดานสงคม เลนแบบคนเดยว (Isolated play) ทกทายไดโดยการบอกจากผใหญ


พฒนาการทางดานอารมณ สงคม อาย 3-5 ป อารมณของเดกเรมหลากหลายมากขน เพมความรสกกลว เจบ สนก อจฉา

การเลนเปนแบบคขนาน (Parallel play) เลนคนเดยวแตมเพอนอยขาง ๆ คอย ๆ พฒนาไปเปนการเลนลกษณะมความสมพนธระหวางกลม (Associated play)

อาย 6-12 ป อารมณจะซบซอนมากขน รจกควบคมตนเองในการแสดงออกทางอารมณสงคมไดด มความมนคงในอารมณ ความเชอมนในความสามารถของตนเอง รเรมกจกรรมตาง ๆ ดวยตนเอง เลนรวมกบเพอน (Coorperative socialized play) รจกแบงปนและรวมกนสรางผลผลตในการเลนได เขาใจกฎเกณฑในการเลน


ดานจตใจ อารมณและทกษะการเขาสงคม - values

- interest

- self concept

- self control

- coping skill

- time management

- self expression

- interpersonal skill

- social conduct


การประเมนพฒนาการทางจตใจ อารมณ สงคม การเกบรวบรวมขอมล ควรตระหนกถง การไดรบยาจากจตแพทยเพอควบคม

พฤตกรรม ตองพจารณาเรองผลขางเคยงของยาแตละชนด พฤตกรรมหรอทกษะทเดกแสดงออกในสภาพแวดลอมทไมเหมอนกน เชน

พฤตกรรมทเดกท าในคลนกกบสภาพแวดลอมจรงทบานหรอทโรงเรยน อาจจะไมเหมอนกน

การใชแบบทดสอบมาตรฐาน ตองมความยดหยน ผอนคลายกฎระเบยบบาง อาจตองใหแรงเสรมทางบวก หรอโนมนาวใหเดกท าแบบทดสอบ

สาเหตของความผดปกตทางดานจตใจอาจมสาเหตมาจากหลายปจจย เชน ปจจยทางชวภาพ ปจจยทางจตสงคม ควรพจารณาใหครอบคลม

การสอสารและสรางสมพนธภาพเพอการบ าบด ใช therapeutic use of self


ภาวะดานจตใจ (Psychological area) การประเมนทางดานหนาทของจตใจ สงทจะพจารณาคอ

คานยม (Values) การใหความหมายสงตาง ๆ วาเปนสงทด สงทถกตองหรอสงทส าคญทงตอตนเองและผอน ประกอบดวย

- Temporal adaptation เปนความสามารถในการส านกรและการเกยวของกบเวลา สถานทและบคคล

- Meaningfulness of activities เปนความสมครใจของบคคลตอการมสวนรวมในกจใด ๆ เพอคนหาความส าคญ ความมนคง ความมคณคาและการมเปาหมาย

- Occupational goals เปนจดมงหมายของบคคลทตองการความส าเรจในชวต

- Personal standards เปนมาตรฐานของบคคลหรอขอก าหนดในการปฏบตทเหมาะสมกบศลธรรม คณธรรมประจ าใจและคานยม


ความสนใจ (Interest) เปนความสมครใจทอยากจะกระท าสงตาง ๆ เพอความพงพอใจและสามารถคงไวซงชวงความสนใจของตน

การรบรเกยวกบตนเอง (Self-concept) หมายถงการรบรเกยวกบตนเองในลกษณะทางกายภาพหรอรปลกษณ อารมณ เพศ รวมถงความสามารถของตน


ดานสงคม (Social) คอ การประเมนทเกยวของกบบทบาท หนาท ปฏสมพนธของบคคลตอสงคม โดยมงเนน

- บทบาทของบคคล (Role performance) พฤตกรรมและหนาทตามสถานภาพแหงตนหรอ ตามสถานภาพในสงคม เชน บทบาทของคนท างาน นกศกษา พอ แม ค านงถงลกษณะการใชเวลาในการท ากจกรรมตาง ๆ วาเหมาะสมกบหนาท บทบาทหรอไม

- กจกรรมสงคม (Social conduct) การกระท าของบคคลในวธการตาง ๆ ตอการมปฏสมพนธ การตดตอกบสงคมอยางเหมาะสม เชน การฟง การประสานสายตา ทาทาง การแสดงออกเกยวกบตน

- ทกษะดานสงคมหรอปฏสมพนธกบสงคม (Interpersonal skill) ความสามารถในการสอความหมายของตนแกผอน ใชภาษาพดหรอภาษาเขยน ภาษาทาทาง สหนา สญลกษณตาง ๆ

- การแสดงออกเกยวกบตน (Self expression) วธการตาง ๆ ทแสดงออกของบคคลตอสงคมในดานความคด ความรสก ความตองการของตนเอง


การบรหารเกยวกบตนเอง (Self-management) คอการประเมนถงความสามารถในการเขาใจสภาพจตใจของตนเองและความสามารถในการสรางสมพนธภาพกบผอน ทงแบบ 1:1 และแบบกลมได เนนดาน

- ทกษะการแกไขปญหา (Coping skill) ความสามารถในการรบร จดการ แกไขในความวตกกงวล ความเครยดทเกดขนกบตน และปจจยทเกยวของ

- การบรหารเวลา (Time management) การวางแผนและความสมดลในการใชเวลาในการท ากจเพอความพงพอใจและสขภาพ เขาใจความหมายของเวลาและใชเวลาอยางมระบบ


การควบคมตนเอง Self control คอ การประเมนความสามารถของบคคล ในการรจกควบคม ระงบความรสก แสดงออกถงความตองการของตน เรยกรองสทธแหงตน และรบฟงการวจารณจากบคคลอนไดเหมาะสมกบชวงวยของตนและเปนทยอมรบของสงคม


การประเมนองคประกอบทางดานจตสงคม

การซกประวตพฒนาการของเดกจากผปกครองหรอผดแล ในหวขอตอไปน

- การเลนของเดก ลกษณะการเลนของเดก เลนอยางไร เลนคนเดยว เลนกบเพอน เลนตามกตกา เลนของเลนไมเปน แบงปนไมเปน รจกแพชนะ เลนเปนกลมไดหรอไม

- พฒนาการทางดานสงคม การแสดงออกทางสหนา การสอความหมายกบบคคลอน การแสดงออกทางอารมณ ความสนใจและการกระท า

- พฤตกรรมการมปฏสมพนธกบสงคม สงแวดลอม เชน การมองสบตา ลกษณะพนฐานทางอารมณ ทกทายผอนอยางไร ท างานรวมกบคนอน มปญหาในการแยกจากคนในครอบครว


การประเมนองคประกอบทางดานจตสงคม การสมภาษณ ตวเดก ในกรณทส อสารรเรอง ใชวธการสมภาษณกงมาตรฐาน

ครอบคลมประเดนตาง ๆ คอ - ขอมลทวไป - ขอมลเกยวกบสงแวดลอมทางบาน - ขอมลเกยวกบโรงเรยน - ขอมลเกยวกบเพอน - ขอมลเกยวกบงานอดเรก - ขอมลเกยวกบสขภาพ - ใหเดกเลาเรองตาง ๆ เกยวกบตวเดกเองใหผบ าบดฟง ขณะพดคยกบเดก ควรสงเกตพฤตกรรมตาง ๆ เชน การจองมอง สบตา ทาทาง

ผอนคลายหรออดอด วตกกงวล ตอบค าถามตรงประเดนหรอไม ใชเวลาคดนานหรอรวดเรว ขอมลมความนาเชอถอ


การประเมนองคประกอบทางดานจตสงคม

การใชแบบสอบถามหรอแบบทดสอบ เชน Vineland Adaptive Behavior Scales (VABS)

ใชแบบทดสอบทางจตวทยา เชน House Tree Person test, Story telling, Sentence Completion

ใชกจกรรมทเปดใหแสดงความคดความรสกอยางเตมท เชน การวาดภาพ การป นดน


การประเมนปจจยดานอนๆ ทเกยวของตอความสามารถของการประกอบกจกรรม (Performance context) ดานการเวลาและสภาพของบคคล (Temporal aspects) - อายของผ รบบรการ ตามวนเดอนปเกด (chronological age) - อายสมอง (mental age, developmental age) - วถชวต (life cycle) - สภาพความพการ (disability status) ดานสงแวดลอม (Environmental aspects) การประเมนสงแวดลอมทางดานวฒนธรรม สงคม ลกษณะทางกายภาพ


Reference กจกรรมบ าบดในผรบบรการเดก: การประเมนทางคลนก. ภาควชากจกรรมบ าบด คณะ

เทคนคการแพทย มหาวทยาลยเชยงใหม, 2547.


การประเมินความสามารถในการทำกิจกรรม...

Documents