116

ปรศนากรณสวรรคต สมศกด เจยมธรสกล

ภาพจากหนงสอ กรณสวรรคต 9 มถนายน 2489, หนา 124

117

�

1 Paul M. Handley, The King Never Smiles:

a biography of Thailand’s Bhumibol Adulyadej

(New Haven, CT: Yale University Press, 2006),

pp. 76-79. 2 ดจดหมายของ Handley ทโตตอบคำวจารณของ

Grant Evans ใน “Nuanced Views of the King,”

Far Eastern Economic Review (November 2006):

“I have said little new from what has been in print

for years... I have no idea whether Ananda shot

himself or was killed...”

ตอนท 1 : ฉาก ทกครงทผมไดอานหรอไดยนคนพดถงกรณ

สวรรคตในหลวงอานนทวาเปนเรอง “ลกลบ” หรอเปน “ปรศนา” นนคอเปนเหตการณทอธบายไดยากหรออธบายไมไดเลยวาเกดอะไรขน ผมมกจะสายหนาดวยความออนใจ โดยเฉพาะถาการพดหรอเขยนทำนองนเปนของนกวชาการ สำหรบผม ใครทพดหรอเขยนแบบนแสดงวาคงแทบไมเคยไดอานหรอคดเกยวกบกรณสวรรคตอยางจรงๆ จงๆ

ลาสดผมอดแปลกใจและผดหวงเลกนอย ไมได เมออาน The King Never Smiles และ พบวา เมอบรรยายถงกรณสวรรคต1 ผเขยน (Paul M. Handley) แทบไมมอะไรใหมเลย นไมใชการวจารณเสยทเดยว เพราะผเขยนเองรตวและไดเขยนยอมรบไวเอง2 เปนความจรงทวาแฮนดลยไดพดถงความเปนไปได 2 ทางของการสวรรคตทไดรบการยอมรบมากทสด แตเขาเพยงสรปสงทมผเสนอไวแลว เขาไมไดวเคราะหหรออธบายใหเหนวาความเปนไปได 2 ทางนมทมาอยางไร ทำไมจงสรปวา มความเปนไปได 2 ทางน แตละทางมจดออน จดแขงอยางไร

สมศกด เจยมธรสกล

118

ในทศนะของผม ปญหาไม ไดอยท ว า แฮนดลยไมไดมอะไรพดถงมากไปกวาทมการพดกนไวแลว แตคอเขาไดพดนอยกวาสงทมการเผยแพรไวแลวควรจะทำใหเขาพดได พดอกอยางหนงคอ จากขอมลและการวเคราะหอนมากมายทมการเผยแพรแลว โดยเฉพาะในภาษาไทย แฮนดลย ควรทจะสามารถเขยนถงกรณนไดดกวาน (กรณ 6 ตลาเปนอกกรณหนงทผมรสกประหลาดใจและผดหวงในทำนองเดยวกน) กรณผเขยนอนในระยะใกลๆ กน เชน กอบเกอ สวรรณทต-เพยร3 กคลายกน แตแยกวามาก คอไมกลาแมแตจะระบใหหมด (อยาวาแตจะพยายามวเคราะห) วามทฤษฎอธบายกรณสวรรคตไววาอะไรบาง (คอระบเพยงทฤษฎ “murdered by unknown person[s], most probably Pridi’s supporters”, อบตเหตโดยพระองคเอง และฆาตวตาย นอกจากนกอบเกอ ยงกลาวอยางเหลอเชอวา หนงสอ กรณสวรรคต 9 มถนายน 2489 ของสรรใจ แสงวเชยร และ วมลพรรณ ปตธวชชย ท โปรเจา-แอนตปรด อยางสดๆ เปนหนงสอท เสนอทศนะเปนกลาง [balanced view]) ผมจะไมพดถงกรณ Revolu-tionary King หนงสอเลมนถ าไม ใช เพราะ การเขยนอยางสะเพราเตมไปหมดของผ เขยน (William Stevenson) จนกลายเปนงานชวนหวโดยไมตงใจ ตองถอเปนความพยายามลาสดทจะ บดเบอนกรณสวรรคต และแกตางใหกบผทำผดตวจรง โดยเฉพาะในกรณทหนงสอพยายามอธบายวาทำไมจงไมมการรกษาชวตของ 3 จำเลยไวในนาทสดทาย ทผมถอวาเปนการแกตวทนารงเกยจยง4

ในบทความขนาดสน 3 ตอนจบน ผมจะ ขอแสดงใหเหนวา กรณสวรรคตนนสามารถอธบาย

ได (อยางคอนขางงายดวยซำ) วาเกดขนอยางไร และคำอธบายนแทบจะไมสามารถโตแยงไดเลย “ปรศนา” หรอความลกลบทแทจรงของกรณสวรรคตไมใชอยทวา เปนเรองอธบายไมได แตอย ทวา ทำไมคำอธบายทงายและโตแยงไมไดนจงไมไดรบการนำเสนอออกมาตงแตตน หรอตงแตหลายสบปกอน โดยเฉพาะอยางยงจาก 3 คนทไดรบความเสยหายโดยตรงมากทสดจากการไมมคำอธบาย แตแทจรงแลวเปนผทสามารถจะนำเสนอคำ อธบายเชนนได คอ ชต สงหเสน บศย ปทมศรน และปรด พนมยงค คณเฉลยว ปทมรส ไมอยในฐานะทจะนำเสนอคำอธบายนไดมากเทากบ 3 คนทผมเอยถง – แมวาจะมขาวลอวาเขาบอก “ความลบ” กรณสวรรคตใหเผาฟงกอนตาย (ซงอาจจะคาดคะเนไดวา “ความลบ” ทเขาบอกมลกษณะทำนองคำอธบายทผมพดถง) กตาม – ผมจะอธบาย ประเดนนในตอนทายบทความ

ยงกวานนผมจะอธบายให เหนวา กรณสวรรคตสามารถอธบายไดโดยไมตองอาศยขอมลอนมหาศาลทมอย โดยไมจำเปนตองไปพะวงถงประเดนปลกยอยนบไมถวน นนคอผมจะเสนอวา กรณนสามารถอธบายไดโดยการคดเชงตรรกะ โดยอาศยเพยงขอมลพนฐานจำนวนหนงททกฝายเหนดวยรวมกนเทานน (ยกตวอยางเชน ผมจะแสดงใหเหนวารายละเอยดบางเรอง เชนปญหาขอกลาวหาทวา ปนของกลางทพบในทเกดเหตไมใชปนทใชยงจรง ปลอกกระสนทคณชตบอกวาเกบไดจากทเกดเหตไมใชปลอกกระสนสงหาร เปนตน ไมวาจะเปนความจรงหรอไม กไมจำเปนตองนำมาประกอบการพจารณาเลย แตสามารถอธบายเหตการณทเกดขนได)

�

3 Kobkua Suwannathat-Pian, Kings, Country, Constitutions: Thailand’s Political Development

1932-2000 (London: RoutledgeCurzon, 2003), pp. 132-137, 246-247. 4 ดบทความเรอง “50 ปการประหารชวต 17 กมภาพนธ 2498” ของผมใน ฟาเดยวกน, ปท 3 ฉบบท 2 (เมษายน

-มถนายน 2548)

119

อกาธา ครสต กบกรณสวรรคต ผมมกจะคดวา กรณสวรรคตคลายกบนยาย

ฆาตกรรมสบสวนของอกาธา ครสต โดยเฉพาะชดนกสบแอรกล ปวโรต และสกวนนาจะมนกเขยน สกคนอาศยกรณสวรรคตเปนพลอตนยายทำนองเดยวกนได ใครทเปนแฟนนยายชดนอยางผม คงทราบวาลกษณะเดนของนยายชดปวโรตม 2-3 ประการคอ การฆาตกรรมเกดขนในสถานทจำกด คอไมใชสถานทสาธารณะทใครไปใครมาไดตลอดเวลา อนทจรงเรองทดงมากๆ ของชดทไดรบการสรางเปนหนง เชน Murder on the Orient Express และ Death on the Nile นน สถานทฆาตกรรมอยในประเภท “คนในไมไดออก คนนอกไมไดเขา” (รถไฟทจอดตดหมะอยกลางปา และ เรอโดยสารทลอยอยกลางนำ) สงทตามมา – และนเปนลกษณะเดนประการทสองของนยายชดน – คอตวละครจะมจำกดจำนวนแนนอน และความเปนไปไดวาใครจะเปนฆาตกร กจะจำกดอยเพยงหนงใน ไมกคนนน ประการตอมา ตางจากนยายฆาตกรรมสบสวนสมยใหม นยายชดปวโรตจะไม เนนทแอกชน หรอการสบสวนเชง “นตวทยาศาสตร”

(มบางแตไมมาก) แตเนนทการสอบปากคำ คอใหแตละคนทอยในทเกดเหตอนจำกดนน เลาวาตวเองกำลงทำอะไรเมอเกดฆาตกรรม มความเกยวของกบผตายอยางไรบาง แลวใชการคดเชงตรรกะมาหาความจรงวาเกดอะไรขนจรงๆ เพราะในนยายชดปวโรต บรรดาผอยในสถานทฆาตกรรมจะใหการโดยไมตรงความจรงมากบางนอยบางแทบทกคน บางคนกโกหก บางคนกละเวนไมพดความจรงบางอยาง ปวโรตจะอาศยการวเคราะหความขดแยงกนเองในคำใหการเหลานน บวกกบขอมลพนฐานเกยวกบการฆาตกรรม มาระบวาใครเปนฆาตกร...

ในความเหนของผม กรณสวรรคตมลกษณะเดนคลายๆ กน : สถานทจำกด, ผอยในเหตการณจำกด, ผอยในเหตการณใหการไมตรงความจรง, สามารถใชการคดเชงตรรกะมาอธบายวาเกดอะไรขน...

สถานทเกดเหต : พระทนงบรมพมานชนบน

ขอใหเรามาเรมตนกนทสถานท เกดเหต พระทนงบรมพมานชนบน นคอแผนผงทรจกกนด

ภาพจากหนงสอ กรณสวรรคต 9 มถนายน 2489, หนา 177

120

ผมจะลดรายละเอยดบางประการของแผนผง หนา 119 โดยตดบรเวณทไมเกยวของ ไมจำเปน ตอการวเคราะหออกไป จะไดดงภาพขางบน

ลกษณะสำคญทควรทราบเกยวกบสถานทเกดเหตนคอ เปนรปทรงส เหล ยมผนผาโดยประมาณ ปกดานตะวนออก (ดานขวาของแผน ผง) คอสวนทเปนหองนอนของในหลวงอานนท (ตลอดบทความนผมจะหลกเลยงการใชราชาศพททไมจำเปน เพอใหเขาใจงาย บางครงจงมทงคำ ธรรมดาและราชาศพทปนกนไป) สวนปกดานตะวนตก (ดานซายของแผนผง) คอสวนทเปน หองนอนของพระราชชนนและพระอนชา ทางเดน ทเชอมตอสองปกน ดานบนเรยกวา “เฉลยงหนา” ซงม “มขหนา” ยนออกไปเปนทเสวยอาหารเชา สวนทางเดนดานลางเรยกวา “เฉลยงหลง”

ประเดนสำคญทสดคอ ดานทเปนหองนอนในหลวงอานนทซงมหองขนาดเลกลง 3-4 หองลอมรอบอย (ไลตามเขมนาฬกา) คอ หองทรงพระอกษร หองพระ หองแตงพระองค (กบหองสรงทตดกน) และหองทรงพระสำราญ ในขณะทจาก ตวหองนอนเอง มประตตดตอกบหองเลกเหลาน

โดยเฉพาะหองทรงพระอกษรและหองทรงพระสำราญ ซงถาประตเหลานนเปดอย จะทำใหเดนจากเฉลยงหนาหรอเฉลยงหลง ผานหองทรงพระอกษรหรอหองทรงพระสำราญเขามาทหองนอนในหลวงอานนทได (หรอในทางกลบกน เดนออกจากหองนอนผานหองทงสองนออกไปทเฉลยงทงสองได) แตในขณะเกดเหต ประตทเชอมระหวางหองนอนกบหองทรงพระอกษรและหองทรงพระสำราญ ปดลงกลอนอยจากดานในหองนอนตลอดเวลา เขาออกไมได (ดานหองทรงพระสำราญมโตะตขวางอยเทากบปดตาย ดานหองทรงพระอกษรเปดเฉพาะเมอในหลวงอานนทจะเสดจไปมขหนาเพอเสวย ซงยงไมไดเปดในเชานน หลงเกดเหตแลวยงตองเปดกลอนใหพระราชชนนเสดจผานได) ดงนนการเขาออกหองนอนในหลวงอานนทจะทำไดทางเดยว คอผานหองแตงพระองค โดยผานประตหองแตงพระองคทตดกบเฉลยงหลง (ทผมทำเครองหมาย X ไวในแผนผง) ซงจดสำหรบผานเขาออกหองนอนในหลวงอานนทไดเพยงจดเดยวน มชตกบบศยนงเฝาอยตลอดเชาวนสวรรคต

121

ผอยในทเกดเหต ในขณะท เส ยงปนด งข น ในเช าวนท 9

มถนายน 2489 ประมาณ 9 โมงครงนน มผอยทชนบนของพระทนงบรมพมาน นอกจากในหลวงอานนท เพยง 7 พระองค/คน ดงน

1. สมเดจพระราชชนน 2. สมเดจพระอนชา 3. ชต สงหเสน (มหาดเลกรบใชประจำ

หองบรรทมในหลวงอานนท) 4. บศย ปทมศรน (มหาดเลกรบใชประจำ

หองบรรทมในหลวงอานนท) 5. น.ส. เนอง จตตดลย (พระพเลยงในหลวง

อานนท) 6. น.ส. จรญ ตะละภฏ (ขาหลวงสมเดจ

พระราชชนน) 7. ฉลาด เทยมงามสจ (มหาดเลกรบใช) มผ เสนอวา ความจรง มงกร ภมรบตร

มหาดเลกรบใชอกผหนง และ/หรอ ขนวรศกด-พนจ หวหนามหาดเลกรบใช กอยทชนบนของพระทนงขณะเกดเสยงปนดวย แตประเดนนไมสำคญในแงการวเคราะหวาเกดอะไรขน อนทจรงกระทงกรณฉลาดเองกแทบไมมความสำคญตอการ

วเคราะหวาเกดอะไรขนเชนกน คออาจกลาวไดวา มเพยง 6 พระองค/คนแรกขางตนเทานนทสำคญตอการอธบายเรองน

หลายคนคงเคยเหนแผนผงแสดงตำแหนง ทอยของทง 7 พระองค/คน เมอเกดเสยงปนขน สงทผมเหนวาควรยำ (ซงหนงสอตางๆ ทตพมพแผนผงนมกไมพดถง) คอ ตำแหนงเหลานเปนเพยงตำแหนงทแตละพระองค/คน ใหการเองวาอยทนนขณะเกดเสยงปน ซงควรถอเปนเพยงคำใหการหรอขออางทยงตองพสจนยนยนอก (ดภาพขางบนประกอบ)

เหตการณในเชาวนท 9 มถนายน 2489

การเลาเหตการณขางลางน ผมเพยงแตตองการใหผอานมภาพกวางๆ วา เกดอะไรขนบางในเวลาไมกชวโมงกอนทปนจะลนขน โดยความเปนจรงแลว รายละเอยดปลกยอยของเหตการณทจะเลาแทบทงหมดตอไปนมปญหา เพราะ (เชนเดยวกบนยายนกสบปวโรต) การเลาเหตการณ ของพยานแตละคน/พระองค ไมไดตรงกนทงหมด หรอแมแตพยานคนเดยวกนบางคน ในการเลาใหกรรมการสอบสวนสมยรฐบาลปรด-ธำรงทเรยกวา

122

“ศาลกลางเมอง” กบการเลาในศาลชนตนเมอมการพจารณาคดสวรรคตหลงรฐประหาร 2490 กไมตรงกน ความไมตรงกนระหวางพยานแตละคน (หรอระหวางคำใหการตางวาระของพยานคนเดยวกน) น บางกรณเปนเรองรายละเอยดทดเหมอนจะเลกมากๆ (เชน เรองเวลา หรอเรองพยานไดพบเหนใครทจดไหน) แตในกรณสวรรคต รายละเอยดเลกๆ แบบนสามารถมนยยะสำคญใหญโตได ดงนนการสรางภาพเหตการณขนใหม (recon-struction) โดยตดตอจากคำใหการของพยานแตละคนมารวมๆ กน โดยไมคำนงถง (หรอไมระบถง) ปญหาความขดแยงไมลงรอยกนเองของคำให การดงกลาว (ซงเปนเทคนคของหนงสอโปรเจา-แอนตปรด กรณสวรรคต 9 มถนายน 2489 ของ สรรใจ แสงวเชยร และวมลพรรณ ปตธวชชย5) สามารถทำใหเกดการบดเบอนได คอทำใหเหนราวกบวา ภาพเหตการณทถก reconstructed ขนใหมจากการตดตอคำใหการของพยานหลายๆ ปาก (ทความจรงมจดไมตรงกน) เปนเหตการณทเกดขนจรงๆ อยางไมมปญหา

อยางไรกตาม เมอไดเตอนผอานเชนนแลว ผมควรชใหเหนดวยวา การวเคราะหวาการสวรรคตเกดขนอยางไร ซงจะทำในตอนท 2 และ 3 ของบทความน ไมไดพงพาหรอขนตอรายละเอยด ของเหตการณทจะเลาตอไปน (คอความไมลงรอยในรายละเอยดของเหตการณจากการเลาของพยานหลายๆ คน ไมมผลทำใหวเคราะหไมได) การเลา ตอไปนจงมหนาท เพยงเปนภาพแบกกราวนด กวางๆ เทานน

ในการเลาน ผมพยายามละเวนรายละเอยดทไมเกยวของ หรอทอาจเปนปญหายงตองตความคำใหการหรอยงตองพสจนยนยน โดยจะเลาเนนเฉพาะการเคลอนไหวของ 7 พระองค/คน ซงอยบนพระทนงชนบนเมอเกดเสยงปน

วนท 8 มถนายน 2489 ในหลวงอานนท มพระอาการประชวร แพทยประจำพระองค (หลวงนตยเวชวศษฐ) ไดถวายยาเมดตอนเยน และแนะนำใหพระราชชนนสวนพระบงคลหนกใหในหลวงอานนทในคำนนและใหถวายนำมนละหงผสมนมสดและบรนดในเชาวนรงขน (พระราชชนนทรงสวนพระบงคลหนกใหในหลวงอานนทเวลา 1 ทมโดยม ชต สงหเสน เปนผชวย) ชวงกลางคนมมหาดเลกอยเวรยามทงชนลางชนบนตลอดคน

เชาวนท 9 มถนายน เวลาตหาเศษ พระ- ราชชนนตนบรรทมแลวเสดจเขาไปปลกในหลวงอานนททหองนอน (เสดจผานหองแตงพระองค) เพอถวายนำมนละหง (มหาดเลก 2 คนชวยยกถาดตามเสดจ) หลงจากนนในหลวงอานนทบรรทมตอ พระราชชนนกลบไปบรรทมตอเชนกนทหองของพระองคเอง (มหาดเลกกลบลงชนลาง)

เวลาเจดโมงเศษ บศย ปทมศรน เรมเวรมหาดเลกประจำหองบรรทมในหลวงอานนท ยกแกวนำสมคนมาเตรยมถวาย โดยนงรออยทหนาหองแตงพระองค (คอทจด X ในแผนผงหนา 120) เวลา 8 นาฬกาเศษ ในหลวงอานนทตนบรรทม เขาหองสรง ออกจากหองสรงผานหองแตงพระองคกลบไปยงหองนอน บศยยกนำสมคนตามเขาไป ในหองนอนเพอถวาย ในหลวงโบกพระหตถไม ตองการ แลวเสดจขนแทนบรรทม บศยจงวาง นำสมไวทธรณประต แลวกลบมานงทเดม

เจดโมงเศษ ชต สงหเสน ซงปกตเปนมหาดเลกประจำหองบรรทมในหลวงอานนทสลบวนกบบศย วนนนไมใชเวรของเขา แตเขาไดรบมอบหมายใหไปทำหบพระตรา เมอไปถงรานทำหบทเสาชงชา ชางบอกวาตองรขนาดดวงพระตรากอนจงทำหบได ชตจงกลบมาทพระทนงบรมพมานเพอมาวดดวงพระตราทอยในต เซฟในหองแตงพระองค เมอมาถงจดทบศยนงอย ไดรบการบอก

�

5 ดบทท 2 ของ กรณสวรรคต 9 มถนายน 2489 (กรงเทพฯ: กรงสยามการพมพ, 2517)

123

จากบศยวา ตนบรรทมแลว แตกลบไปบรรทมอก ชตจงนงรออยทเดยวกบบศย เพราะเกรงวาหากเขาไปวดดวงพระตราจะเปนการรบกวน

เจดโมงเศษ มหาดเลกหลายคนรวมทง ฉลาด เทยมงามสจ ชวยกนยกเครองพระกระยาหารเชาจากชนลางขนไปจดวางทมขหนา หลงจากนนคนอนๆ กลบลงไปชนลาง ยกเวนฉลาดอยเฝาเครองพระกระยาหาร

แปดโมงเศษ พระอนชาตนบรรทม เสดจไปทมขหนาเสวยอาหารเชา ระหวางนน มงกร ภมร-บตร และขนวรศกดพนจขนมาชวยงาน หลงจากพระอนชาเสวยเสรจเวลาประมาณ 9 นาฬกา ฉลาด ยงคงอยเฝาเครองพระกระยาหารทมขหนา (รอในหลวงอานนทกบพระราชชนนเสดจมาเสวย) สวนมงกรและขนวรศกดพนจอาจจะยงอยดวยหรอลงมาชนลาง (ขนอยกบคำใหการของใคร)

พระอนชาเสวยเสรจแลวเสดจจากมขหนา ไปยงหองบรรทมในหลวงอานนท ถงจดทชตกบบศยนงอยหนาหองแตงพระองค ทรงถามอาการในหลวงอานนท บศยตอบวาตนแลว เขาหองสรง แลวเขาบรรทมอก หลงจากนน พระอนชา – จาก คำใหการของทงชต, บศย และพระอนชาเอง – เสดจ กลบไปทางหองของพระองคเองโดยทางเฉลยงหลง เมอถงหองของพระองคแลว – จากคำใหการของ พระองคเอง – ทรง “เดนเขาๆ ออกๆ อยทสองหอง” คอหองนอนของพระองคและหองเครองเลน

เวลาใกลเคยงกน เนอง จตตดลย ซงมาถงพระทนงตงแตเจดโมงเศษถงแปดโมง แตไมได เขาเฝาทงในหลวงและพระราชชนน เพราะเหนวา ยงไมทรงตน จงทำงานอนไปพลาง จนประมาณ 9 นาฬกา จงไปทหองพระราชชนน พบวาพระราชชนน ตนแลว พระพเลยงเนองอยทหองพระราชชนน “เปนเวลาราว 20 นาท” กเดนตอเขาไปยงหองนอน พระอนชา (2 หองนอนเดนทะลกนได) เพอจดเกบฟลมภาพยนตรในหองนน แตไมไดพบพระอนชา ในหอง (“ขาพเจาไมพบใคร แมแตในหลวงองค

ปจจบน ซงพระองคจะเสดจไปประทบอยทไหนในขณะนนกหาทราบไม”)

จรญ ตะละภฏ ไดใหการวา เวลาประมาณ 9 นาฬกา หลงจากกนอาหารเชาทชนลางแลว ไดขนมาทหองนอนพระราชชนน แตไมพบพระราช-ชนน “เขาใจวาคงเสดจเขาหองสรง” เธอจงทำการเกบพระแทนบรรทม (แตพระราชชนนทรงใหการวา “มพระพเลยงเนองมาทหองฉน นางสาวจรญเขามาดวยหรอไมนนจำไมไดแน แตตามความรสกแลวรสกวาไมไดมา”)

ประมาณเกอบๆ 9 นาฬกา 30 นาท เกดเสยงปนขนในหองนอนในหลวงอานนท ชตวงเขา ไปด แลววงไปตามพระราชชนน เมอพระราชชนนเสดจมาถง พบในหลวงอานนทนอนทอดพระวรกายบนทนอนเหมอนทรงนอนหลบปกต พระกรทงสองวางอยขางพระองค (ไมงอ) พระวสตร (มง) ถกตลบขนเหนอพระแทน บนทนอนบรเวณใกลพระหตถซายมปนสนวางอย มแผลกระสนทพระนลาฏ (หนาผาก) เหนอควซาย...

ตอนท 2 : ในหลวงอานนทยงพระองคเอง

หรอถกผอนยง

ทำไมเมอเกดการสวรรคตขน รฐบาลปรด พนมยงค ในขณะนน (และตวปรดเองหลงจากนน) จงดเหมอนวาจะ (ถาพดตามภาษาสมยน) “แพสงครามพอาร” คอ ยงพยายามชแจงเทาไรกดเหมอนจะยง “เขาตว” ยง “ชวนใหถกสงสย” มากขนเทานน? แนนอนสวนหนงเพราะการรณรงคแบบใตดน (หรอใตเขมขด) ของพวกนยมเจา ทไมคำนงถงเหตผลหรอศลธรรมใดๆ (ตวอยาง : ทนททมการคนพบแผลทกระสนทะลออกดานทายทอย พวกนยมเจากสงคนไปปลอยขาวตามสถานทตฝรงวา ในหลวงอานนทถกลอบปลงพระชนมแนๆ

124

เพราะถกยงจากดานหลงทางทายทอย!) แตผมขอเสนอวา สาเหตจรงๆ ของการ “แพสงครามพอาร” ของปรดมมากกวานน ทสำคญคอเปนสาเหตแบบ “ภายใน” ของรปคดเอง (internal to the case) กลาวคอ โดยลกษณะบางอยางของการสนพระชนม ทำใหปรดแทบจะไมมทางเลอกอนนอกจากตองยนยน ในทฤษฎทดไมสมเหตสมผลทสด (“อบตเหต” –หมายถง ทรงทำปนลนใสพระองคเอง) มเชนนนทางเลอกอกทางหนงคอ ปรดตองทำการตอส เพอหาความจรงของคดนอยางถงทสด พจารณาความเปนไปไดทกความเปนไปไดอยางแทจรง โดยไมตองคำนงถงขอสรปทจะตามมาใดๆ ซงหมายถง วาเขาและกลมของเขาจะตองมความเขมแขงทางสงคม (นไมใชเรองเชงอตวสยสวนตว, อยางนอยกไมใชสวนสำคญ) ซงขณะนนเขาและกลมของเขาไมม (หากกรณสวรรคตเกดขนขณะทคณะราษฎร มความเขมแขงทสด เชนในตนทศวรรษ 2480 เหตการณทตามมาอาจจะเปนคนละอยาง) ทเพงกลาวมานจะเขาใจไดกตอเมอเราไดพจารณาปญหาวา ในหลวงอานนทสวรรคตอยางไรในตอนนและตอนตอไป

กอนอนขอใหเราเรมตนทความเปนไปไดตางๆ วาในหลวงอานนทสวรรคตอยางไร กลาวอยางถงทสดแลว ผศกษากรณนทกคนยอมรบตรงกนวามความเปนไปได 4 ทาง – หรอ 2 ทางใหญ ทแยกออกเปน 2 ทางยอย – ททำให เกดการ สวรรคต คอ

1. ทรงยงพระองคเอง โดยไมตงใจ 2. ทรงยงพระองคเอง โดยตงใจ 3. ทรงถกผอนยง โดยไมตงใจ 4. ทรงถกผอนยง โดยตงใจ ถาเขยนอกแบบคอ แบงเปน 2 ทางใหญ :

ทรงยงพระองคเอง หรอ ทรงถกผอนยง, แลวแตละทางใหญแบงออกเปน 2 ทางยอย : โดยไมตงใจ หรอ โดยตงใจ

ผมจงใจทจะเขยนความเปนไปได 4 ทางของกรณสวรรคตดวยภาษา “รมราม” เชนน แทน ทจะใชคำแบบ “กะทดรด” ทมการใชในเอกสารราชการสมยนน และในหนงสอเกยวกบเรองนทวไป คอ “อบตเหต”, “ปลงพระชนมพระองคเอง” และ “ถกลอบปลงพระชนม” เพราะการใชคำแบบหลงน เปนสวนหนงของปญหาทปรดตองเผชญทผมกลาวถงในตอนตน (และจะอธบายตอไป) อยางไรกตาม เราอาจจะใสคำ “กะทดรด” เหลานกำกบไวในรายการความเปนไปได 4 ทางของกรณสวรรคต ขางบนได ดงน

1. ทรงยงพระองคเอง โดยไมตงใจ (“อบตเหต”) 2. ทรงยงพระองคเอง โดยตงใจ (“ปลงพระชนมพระองคเอง”) 3. ทรงถกผอนยง โดยไมตงใจ (“อบตเหต”) 4. ทรงถกผอนยง โดยตงใจ (“ถกลอบปลงพระชนม”)

ลกษณะทางกายภาพของการยง (Physical conditions of the shooting) และนยยะตอความเปนไปไดของสาเหตการสวรรคต

ผมขอเสนอวา สงทเปนหวใจของกรณน และนำไปสปญหาทมลกษณะเปนปรศนาแกไมตก คอขอเทจจรงกลมหนงทแทบไมมใครโตแยงซงประกอบกนขนเปนสงทผมขอเรยกวา “ลกษณะทางกายภาพของการยง” (Physical conditions of the shooting) ผมหมายถงขอเทจจรงเหลาน :

ก. ตำแหนงของบาดแผลกระสนเขา อยทบรเวณหนาผากเหนอควซายเลกนอย

ข. ลกษณะบาดแผลแสดงวาปนตองกดตดหรอเกอบตดกบหนาผากขณะกระสนลน ถาไม กดตดกหางไมเกน 2 นว

125

ค. วถของกระสน เฉยงลงลาง และเอยงจากซายไปขวาเลกนอย ทะลออกดานหลงททายทอย

ง. ลกษณะพระบรมศพ ทพระกรอยขาง พระวรกายเรยบรอย (ปญหาความเปนไปไดของอาการเกรงคางของแขนและมออนเกดจากสมองตายเฉยบพลนทเรยกวา “คาดาเวอรค สปสซม” Cadaveric Spasm)

ขอ ง เปนประเดนทแยกออกมาเพอพจารณา ภายหลงได เพราะยงมลกษณะถกเถยงกนอย (controversial)

แตจากขอเทจจรง ก-ข-ค ทไมมใครปฏเสธ กนำไปสขอสรปเชงอนมานทยากจะปฏเสธและ มความสำคญมาก คอ หากในหลวงอานนทยงพระองคเอง ไมวาโดยตงใจหรอไมตงใจ จะตอง จบปนแบบสลบกบทจบตามปกต คอคงตองกมปนดวยสองมอพรอมกน โกรงไกและลำกลองปนหนมาทางดานองมอคอหนเขาหาตว หลงปนหนออกทางตรงขาม และตองเหนยวไกดวยนวโปง (โดยเฉพาะนวโปงซาย) ไมใชนวช ถาอยในทานอน แขนทงสองขางจะตองยกขนเหนอตว งอศอก มอทงสองทกมปนตองอยเหนอหวเยองขนไปทางดานผมและเอยงไปเบองซายเลกนอย (ทำใหเกดการเฉยงของวถกระสนจากบนลงลาง และซายไปขวา)

ซงถาเปนเชนนนกชวนใหเชออยางยงวา ในหลวงอานนทไมนาจะยงพระองคเอง เพราะ แทบเปนไปไมไดทใครจะยงตวตาย (ตงใจ หรอ ไมตงใจ) ดวยทาทางและตำแหนงถอปนเชนนน

ผมใชคำวา “แทบเปนไปไมได” ความจรง มรายละเอยดตางกนอยระหวางความเปนไปไดของการยงตวตาย โดยไมตงใจ (“อบตเหต”) กบ โดยตงใจ (“ฆาตวตาย”) ในทาทางและตำแหนงถอปนเชนนน กลาวคอ

การยงตวเองในทาถอปนเชนนนโดยไมตงใจ กลาวไดวาเปนไปไมไดเลย เพราะไมมใครเอาปนไป ถออยในทาดงกลาว เอาปากกระบอกปนไปจอชดหนาผากบรเวณเหนอควซาย แลวทำปนลนโดยไม

ตงใจ โดยเฉพาะปนชนดททำใหสวรรคตมหามไกถง 2 ชน คอหามไกขางทตวปนทตองดนขนเพอ ปลด และหามไกหลงทดามปน ซงเวลาจะยงตอง กำมอกระชบดามปนไวแนนเพอใหมอทกำนนกด หามไกหลงไปพรอมกน จงลนไกปลอยกระสนได

กลาวไดวา เปนไปไมได เลยท ในหลวงอานนทจะ “บงเอญ” เอาสองมอจบปนจอตดเขาหาหนาผากตวเองเหนอควซาย เอยงมอทจบปนขนไปทางดานผม (ซงจะทำใหวถกระสนเฉยงลาง) โดยททรง “บงเอญ” ปลดหามไกขางไวและ “บงเอญ” จบดามปนแนนพอทจะกดหามไกหลง (ดวยนวช) แลว “บงเอญ” เอานวโปงสอดเขาไปในโกรงไกปน ลนกระสนใสตวเอง !

สรปแลว ความเปนไปไดท 1 – ทรงยงพระองคเอง โดยไมตงใจ (“อบตเหต”) – เปนไปไมไดเลย

เทาทผมทราบ ผทพยายามเสนอภาพในหลวงอานนทยงพระองคเองโดยไมตงใจอยางจรงจง ไดแก พระองคเจาศภสวสด พชายตางมารดาของพระนางเจารำไพพรรณ ททรงบรรยายสมมตฉาก (scenario) ทในหลวงอานนทอาจจะยงพระองคเองโดยไมตงใจไดอยางไร แตฉากสมมตของพระองควางอยบนการสมมตอนกรม (series) ของเหตการณ ทรวมๆ แลวไมนาจะเปนไปไดทจะบงเอญมาเกดขนอยางเปนอนกรมเชนนน คอ ในหลวงอานนทตองบงเอญลมปลดไกขางปนทงไวกอนไปเขาหองนำเพราะนำมนละหง ตองบงเอญ นกขนไดขณะลมตวลงนอนไปแลวหลงออกจากหองนำ ตองบงเอญพยายามหยบปนจากขางเตยงดวยมอซาย เพอสงขามตวไปใหมอขวา และบงเอญตองสงในตำแหนงเหนอหวตวเอง ตองบงเอญ ทำปนหลดจากมอ แลวทรงพยายามควาไว (ดวยมอซายมอเดยว ซงไมนาจะมแรงพอกดหามไกหลง) แลวนวโปงซายตองบงเอญหลดเขาไปใน โกรงไก กดไกลนกระสนใสตวเอง... อนทจรงฉากสมมตของพระองคเจาศภสวสด เปนการพยายาม

126

สรางคำอธบายท “ดด” ตอราชสำนกมากกวาจะอธบายวาเหตการณจรงๆ เกดขนอยางไร6 (และขอใหสงเกตดวยวา กรณคาดาเวอรค สปสซม ทกลาวถงขางลาง สามารถใชสนบสนนความไมนาจะเปนของกรณยงพระองคเองโดยอบตเหตเชนกน)

สวนการยงตวเองโดยตงใจ (คอ “ปลงพระชนมพระองคเอง” หรอ “ฆาตวตาย”) จาก “ลกษณะทางกายภาพของการยง” ขางตน ถาพด “ในทางทฤษฎ” กอาจจะกลาววามความเปนไปไดอยบาง เพราะเราไมมทางรวาคนทกำลงจะฆาตวตายอยในอารมณไมปกตอยางไร จง “เปนไปได” ทผนนจะถอปนในทาพสดารเชนนน เพอยงตวเอง

แตโอกาสกยงนอยมากอยนนเอง ยงถาเราเอาขอมลอนๆ มาประกอบการพจารณา : เรมจากขอ ง ของ “ลกษณะทางกายภาพของการยง” ขางตน ทวาพระบรมศพอยในทานอนตรง แขนทงสองขางวางทอดเหยยดอยขางลำตวปกต ซงถาเปนการยงพระองคเอง แขนและมอซงตองใชในการยก ปนขนยง นาจะยงอยในทางอบาง อาจจะถงขนเกดอาการทเรยกวา “คาดาเวอรค สปสซม” กลาวคอ เนองจากกระสนปนทำลายเซลลสมองตายทนท ทำใหไมมสญญาณสงจากสมองใหแมแตจะคลายนวมอทกำปนไว อยาวาแตปลอยแขนทงสองขางลงขางลำตว ดงนนสภาพศพจงนาจะอยในลกษณะ มอและแขนหงกงอ คางอยเหนอลำตวบาง ไมใช ทงมอและแขนวางทอดอยขางตวอยางเรยบรอย เชนนน7

ขอมลดานอนทไมเกยวกบ “ลกษณะทาง กายภาพของการยง” แตอาจนำมาพจารณาประกอบ

เพอประเมนความเปนไปไดท ในหลวงอานนท อาจจะทรงฆาตวตาย เชน ขาวลอเรองททรงขดแยง กบพระราชชนน (ในปญหาเพอนหญงของพระองค หรอปญหาพระราชชนนเอง) หรอขาวลอเรองพระอปนสยบางอยางทอาจจะทำใหโนมเอยงไปในทางทำรายตวเอง (ทลอกนวาถายทอดมาจากพระบดา) ฯลฯ เทาทผมประเมน ทกเรองทมการลอกนกยงไมมนำหนกมากพอจะสนบสนนความเปนไปไดน

แนนอน ทงเรองการไมเกด “คาดาเวอรค สปสซม” และการทขาวลอปญหาสวนพระองค ขาดนำหนกยนยนชดเจนโดยตวเอง อาจจะยงถก โตแยงไดไมรจบวา สามารถนำมาใชปฏเสธความเปนไปไดทวาในหลวงอานนทยงพระองคเองโดยตงใจไดมากนอยเพยงใด แตเมอบวกกบขอเทจจรง พนฐาน (ขอ ก-ข-ค) ของ “ลกษณะทางกายภาพของการยง” ขางตน ทแสดงใหเหนวาการถอปน ยงตวเองในทาและตำแหนงนนเปนเรองพสดารทโดยทวไปคนฆาตวตายไมนาจะทำกนแลว ผมกเหนวามเหตผลมากพอทเราจะสรปไดวา

ความเปนไปไดท 2 – ทรงยงพระองคเอง โดยตงใจ (“ปลงพระชนมพระองคเอง”) – กกลาวไดวา ไมนาเปนไปไดอยางยงเชนกน

ผทเสนอทฤษฎในหลวงอานนทฆาตวตาย ทสำคญทสด คอ Rayne Kruger ใน The Devil’s Discus8 แตฉากในหลวงอานนทยงตวตายอยางไรของ Kruger ซงสมมตใหทรงนงยงไมใชนอนยง (อาจจะทรงชนเขาเพอรองรบศอกขณะมอถอปนจอหนาผาก) โดยแรงดดของปนทำใหทรงลมตวลงยงทนอน ยดทงมอ แขน เขา และขา มาอยในทา

�

6 ดบทความของผมเรอง “คำอธบายกรณสวรรคตของ ทานชน,” ฟาเดยวกน, ปท 3 ฉบบท 2 (เมษายน-

มถนายน 2548) 7 ด สรรใจ แสงวเชยร และวมลพรรณ ปตธวชชย, กรณสวรรคต 9 มถนายน 2489, หนา 153-159 8 Rayne Kruger, The Devil’s Discus (London: Cassell, 1964), pp. 217-240; กงจกรปศาจ, แปลโดย

ชลต ชยสทธเวช (กรงเทพฯ: ชมรมนกศกษากฎหมาย, 2517), หนา 557-614 ผมไมแนะนำใหอานฉบบแปลไทยทม

ชอเสยงน เพราะแปลผดพลาดในหลายตอนสำคญ รวมทงตอนน

127

เหยยดนอนโดยเรยบรอย ยงไมนาเปนไปไดเลย ทสำคญ Kruger เขาใจผดโดยสนเชงวา หมอน ไมถกกระสน แสดงวานงยง9 ความจรงคอถก หวกระสนทะลหมอนไปฝงในฟกทนอนขางใต10 (ควรกลาวดวยวา Kruger ยอมรบโดยปรยายวา ถาการยงเกดขนระหวางในหลวงอานนทอยในทานอน ทศทางกระสน, ทาทางพระบรมศพ สอดคลองกบการถกผอนยงมากกวาการยงตวเอง)

ในเมอเราตดความเปนไปไดท ในหลวงอานนทจะยงพระองคเอง ทงโดยไมตงใจ (ความเปนไปไดท 1) หรอตงใจ (ความเปนไปไดท 2) ออกไปเสยไดเชนน กหมายความวา ในหลวงอานนทสวรรคตเพราะถกผอนยงเทานน ความจรงกคอ ขณะท “ลกษณะทางกายภาพของการยง” ขดแยงอยางมากกบการยงพระองค เอง กลบสอดคลองโดยสนเชงกบการถกผอนยง นนคอ ผยงเพยงแตยนอยทหวเตยงดานซายของในหลวงอานนท ถอปนดวยมอซายหรอขวากไดตามถนด จอเขามาทบร เวณหนาผากเหนอควซายของในหลวงอานนททกำลงนอนในทาปกต แลวลนกระสน วถกระสนกจะเฉยงลงลาง และเอยงทางขวาเลกนอย ตามทพบในพระบรมศพ และเนอง จากเปนผอนยง หากในหลวงอานนททรงกำลงนอนในทาปกต กจะไมเกดปญหาเรองสภาพของแขนและมอทวางเรยบรอยขางตว (หรอปญหาอาการ “คาดาเวอรค สปสซม”) แนนอนวาการลนกระสนโดยผอนนกเปนไปไดทงโดยไมตงใจ คอเอาปนมาจอเพอลอเลน แตปนลน (ความเปนไปไดท 3) หรอ โดยตงใจ (ความเปนไปไดท 4)

นยยะของความเปนไปได “ถกผอนยง โดยไมตงใจ”: สาเหตการสวรรคต ลดจาก 4 ทาง เหลอ 3 ทาง ไดอยางไร?

แตทกคนทคดถงกรณนอยางจรงจง รทนทวา การถกยงโดยผอน โดยไมตงใจ (ความเปนไปไดท 3) หมายถงอะไร ความเปนไปไดนมอยกรณเดยวเทานน ดงทหนงสอนยมเจา-แอนตปรด เรอง กรณสวรรคต 9 มถนายน 2489 ของสรรใจและวมลพรรณ เขยนไว :

กรณอปทวเหตโดยผอนนนผทพดถงเรองน

เปนคนแรก คอนายแพทยหมอมหลวงเตอ

สนทวงศ และนายแพทยฝน แสงสงแกว

ใหการในศาลกลางเมองวา คำวาอปทวเหต

อาจหมายถงวาอปทวเหตโดยบคคลอน และ

ยกตวอยางคดรายท เกดจากการเอาปนไป

ลอกนโดยไมรวาปนมลกแลวปนเกดลนขน

ตอมามผปลอยขาวลอวาพระบาทสมเดจ

พระเจาอยหวและสมเดจพระอนชาเลนปนกน

การสนนษฐานประกอบขาวลอเปนการนำเอา

สมเดจพระอนชาเขาไปเกยวของดวย เพราะ

โดยสามญสำนกแล วผ ท จ ะ เอาปนไปลอ

พระบาทสมเดจพระเจาอยหวไดมอยพระองค

เดยวคอสมเดจพระอนชา11

นายแพทยทงสองไดยกสาเหตใหคดกนไดอก

ปญหาหนง คอ อปทวเหตเกดจากผอน โดย

มใครเอาปนมาเลนขางพระเศยรของพระบาท

สมเดจพระเจาอยหวแลวปนลนขน12

�

9 “Significant too is the fact that the bullet missed the pillow.” (Rayne Kruger, The Devil’s Discus,

p. 222). 10 ด สรรใจ แสงวเชยร และวมลพรรณ ปตธวชชย, กรณสวรรคต 9 มถนายน 2489, หนา 133-134 11 เพงอาง, หนา 176 12 เพงอาง, หนา 161-162

128

กรณ นพ.ม.ล.เตอ และ นพ.ฝนทถกสรรใจและวมลพรรณโจมตในเรองน ไมแนชดวานายแพทย ทงสองไดพดเชนนนจรงหรอไม บนทกคำใหการในศาลกลางเมองทเหลออยเฉพาะของ นพ.ม.ล.เตอ ไมมตอนใดทกลาวถง “อปทวเหตโดยบคคลอน” มแตอบตเหตโดยผตายเอง13 สวนบนทกคำใหการของ นพ.ฝน ไดสญหายไปแลว จงยนยนไมไดเชนกน14 ความจรงผมไมเคยเหนหลกฐานเปนชนเปนอนทอางองไดวา มคนไทยคนไหนเคยเสนอหรอสนบสนนความเปนไปไดนอยางเปดเผยในขณะนน หรอในเวลาตอมาถงปจจบน (ทตองเนนคำวาคนไทย เพราะในหมฝรงเปนอกเรองหนง)

แตผมขอเสนอวา ไมเปนทตองสงสยเลยวา ความเปนไปไดนเปนเรองทมการคดกนและมการตระหนกกนถงนยยะของความเปนไปไดนตงแตสมยนนจรงๆ การทสรรใจและวมลพรรณเขยนถง “ขาวลอ” หรอเขยนถง นพ.ม.ล.เตอ และ นพ.ฝนในเรองทฤษฎนได (แมจะขาดการอางอง) กเพราะอนทจรงนไมใชเรองลกลบซบซอนหรอยากลำบาก

เกนกวาจะคดไปถงได พดอกอยางคอ มการ “ลอ” กนจรงๆ

ผมขอเสนอตอไปอกวา แตเพราะความตระหนกในนยยะอนสำคญใหญหลวงของความเปนไปไดน ทำใหเกดสภาพทไมเพยงแตพดถงอยาง เปดเผยไมได แมแตคดยงแทบคดไมได โดยเฉพาะในสมยนนนยยะของความเปนไปไดน เปนอะไร บางอยางทใหญโตเกนกวาคนทคดถงจะกลาคดตออยางจรงจง ผลทตามมาซงมความสำคญอยางยงคอ ความเปนไปไดนถกตดออกไปจากการสอบ สวนกรณสวรรคตโดยสนเชงตงแตแรก

พวกนยมเจาพยายามอธบายวาสาเหตทไมมใครเสนอหรอสนบสนนทฤษฎในหลวงอานนทถก ผอนยงโดยไมตงใจ (หรอ “อบตเหตโดยผอน”) ไดอยางเปดเผยจรงจง เพราะมพยานหลกฐาน ยนยนโดยเดดขาดชดเจนวา ทฤษฎนเปนไปไมไดเลย การทมการพดกนอยางลบๆ จงเปนการใสราย พระอนชาอยางโคมลอย

แตอะไรคอพยานหลกฐานทพวกนยมเจา

�

13 ด บนทกการสอบสวนกรณสวรรคตรชกาลท 8 (กรงเทพฯ: คณะกรรมการดำเนนงานฉลอง 100 ป ชาตกาลนาย

ปรด พนมยงค รฐบรษอาวโส ภาคเอกชน, 2546), หนา 128-136 โดยเฉพาะหนา 131 : “ขอทวาอปทวเหตมเหตผลวา

ประการแรก ผเลนปนอาจประมาทโดยขนลำกลองไว แลวเอามาเลน อาจลนถกเอาได และตามหลกธรรมดาของคน อาจเอา

มาเลนดกได สวนการบรรจลำกลอง คนอนอาจบรรจไวกอนโดยเจตนารายกได โดยอานพบตามตำราและเคยตรวจพบบาง

เหมอนกน” (ผมเหนวาคำ “คนอนอาจบรรจไวกอน” ในตอนทาย ไมไดหมายถง “อปทวเหตโดยผอน”) 14 บนทกคำใหการของ นพ.ฝน อยใน ขาวโฆษณาการ, ฉบบพเศษ 28 และ 29 (สรรใจ แสงวเชยร และวมลพรรณ

ปตธวชชย, กรณสวรรคต 9 มถนายน 2489, หนา 74, เชงอรรถท 30) ดวยความบงเอญอยางประหลาด ขาวโฆษณาการ,

ฉบบพเศษ 23-30 หายไปจากหอสมดแหงชาต (บนทกการสอบสวนกรณสวรรคตรชกาลท 8, หนา 278-279)

เนองจากสรรใจและวมลพรรณอางผดเรอง นพ.ม.ล.เตอ (ดเชงอรรถทแลว) จงยากจะเชอไดเตมทในกรณ นพ.ฝน

แตนาสงเกตวา สรรใจและวมลพรรณโจมต นพ.ฝนมากเปนพเศษ เปนไปไดหรอไมวา นพ.ฝนไดพดอะไรเปนนยๆ เรอง

“อปทวเหตโดยผอน” จรงๆ? หลงจากประโยค “นายแพทยทงสองไดยกสาเหตใหคดกนไดอกปญหาหนง คอ อปทวเหต

เกดจากผอน โดยมใครเอาปนมาเลนขางพระเศยรของพระบาทสมเดจพระเจาอยหวแลวปนลนขน” สรรใจและวมลพรรณ

ไดเขยนตอทนทวา

นายแพทยฝน แสงสงแกว นน จะมความจรงใจตอเหตผลทตนไดยกขนมาเพยงใดไมอาจทราบได แตหลงจากใหการทศาล

กลางเมองแลว นายแพทยฝนกเลกไปสอนวชาจตเวชศาสตรแกนกศกษาแพทยทโรงพยาบาลศรราช ตองใหนกศกษาไปเรยนท

โรงพยาบาลโรคจตสมเดจเจาพระยา และไมไปโรงพยาบาลศรราชอยระยะหนง แพทยรนเกาเลากนตอๆ มาวา วนหนงหลงกรณ

สวรรคต นายแพทยฝนไปทโรงพยาบาลศรราช ไดมเสยงตะโกนบอกกนตอๆ ไปวา “หมออบตเหตมาแลว”

129

พดถง? ในทสดแลว กคอคำใหการของพระอนชา

เอง และของนายชต สงหเสน และนายบศย ปทม-ศรน ทวา สมเดจพระอนชาเสดจมาทหนาหองบรรทมในหลวงอานนท แตไมไดเขาไป และทรงเดนกลบไปทางหองบรรทมพระอนชาเองทางเฉลยง ดานหลง นบ 10 นาท จงเกดเสยงปนดงขนใน หองบรรทมในหลวงอานนท :

ขาวลอทใหรายสมเดจพระอนชาธราชนนปลอย

ออกมาตงแตพระบาทสมเดจพระเจาอยหว

อานนทมหดลสวรรคตใหมๆ และมอยเสมอ

ทกระยะจนกระทงปจจบนน โดยเฉพาะในตาง

ประเทศบางประเทศ แตสงทปรากฏหลกฐาน

อยางแนชดกคอ ขณะเมอพระบาทสมเดจ

พระเจาอยหวอานนทมหดลสวรรคต สมเดจ

พระอนชาประทบอยในหองเครองเลนซง

อยทางทศตะวนตกของพระทนงบรมพมาน

หางจากหองพระบรรทมซงอยปลายทศตะวน

ออกของพระทนง พยานสำคญคอตวนายชต

และนายบศยเอง15

บางครงพวกนยมเจายงพยายามเสนอวา

นายฉลาด เทยมงามสจ ทเฝาเครองเสวยอยมขหนา

กเหนและยนยนไดวาพระอนชาหลงจากแวะท หนาหองบรรทมในหลวงอานนทแลว ไดเดนไปทาง หองบรรทมของพระอนชาเอง16 แตคำใหการของนายฉลาดตอศาลกลางเมอง ในสวนทเกยวกบเรองนมลกษณะของความไมแนนอนสงมาก :

สมเดจพระเจาอยหวองคปจจบนกไดเสดจมา

เสวย หลงจากทนายชตขนมาประมาณ 20 นาท

ทานเสดจมาเสวยพระองคเดยว เสวยอยนาน

สก 20 นาท เมอเสรจแลว เสดจไปทางหอง

พระบรรทมของสมเดจพระเจาอยหวในพระ-

บรมโกศ ทานเสดจไปทำไมพยานมองไมเหน

และพระองคไมไดเสดจกลบมาทางเฉลยงหนาท

พยานอย ดเหมอนทานเสดจไปอกทางหนง

แตเทาทจำไดไมแนนก เขาใจวาทานจะเสดจไป

ทางเฉลยงดานหลง พยานเขาใจวา คงจะเสดจ

ไปหองทาน17

สรปแลว “พยานหลกฐาน” ทยนยนวาพระ

อนชาเสดจจากหนาหองบรรทมในหลวงอานนทไปทางหองบรรทมพระองคเอง หลายนาทกอนเกดเสยงปนขน ทฝายนยมเจาจะนำมาอางไดจรงๆ จงเหลอเพยงคำใหการของพระอนชาเองและของชตและบศยเทานน

�

15 สรรใจ แสงวเชยร และวมลพรรณ ปตธวชชย, กรณสวรรคต 9 มถนายน 2489, หนา 181; การทำตวหนาเปน

ของสรรใจและวมลพรรณเอง ผมขดเสนใตเพม 16 ด สรรใจ แสงวเชยร และวมลพรรณ ปตธวชชย, กรณสวรรคต 9 มถนายน 2489, หนา 57 และลาสด ม.ร.ว.

กตตวฒนา ปกมนตร, กอนเสดจลบเลอนหาย (กรงเทพฯ: ดเอมจ, 2550), หนา 156-157 17 ด บนทกการสอบสวนกรณสวรรคตรชกาลท 8, หนา 117 การขดเสนใตของผม; สรรใจและวมลพรรณกลาวหา

วา บนทกคำใหการตอนนเปนการทำขนโดยฝายรฐบาลปรด (กรมโฆษณาการ) เพอทำใหฉลาดฟงดไมแนใจกวาทเปนจรง

ทงๆ ทนายฉลาดกลาววา “แลเหนพระอนชาเสดจพระราชดำเนนไปทางเฉลยงหลง พยานเขาใจวาคงเสดจกลบหองของ

พระองค” คอ “แลเหน” เสดจไปจากหนาหองบรรทมในหลวงอานนทจรงๆ ไมใชเพยง “เขาใจวาทานจะเสดจไปทางเฉลยง

ดานหลง…” อยางใน ขาวโฆษณาการ สรรใจและวมลพรรณอางวาฉลาดใชคำ “แลเหน” จากรายงานขาวของ ศรกรง ท

ประหลาดคอ ทำไมสรรใจและวมลพรรณจะอางไดวา ศรกรง รายงานไดถกตองกวา ขาวโฆษณาการ เลา? ยงถาเราดประโยค

กอนหนานน ทมคำอยาง “พยานมองไมเหน”, “ดเหมอน” และ “แตเทาทจำไดไมแนนก” (ทผมขดเสนใตไว) คำพวกน

ไมมทางทกรมโฆษณาการจะคดขนมาเองทงหมดกระมง? ในความเปนจรง บนทกคำใหการทงหมดทตพมพใน ขาวโฆษณาการ

นาจะมาจากคณะกรรมการศาลกลางเมองเอง ซงมเจานายเปนกรรมการหลายคน และมสญญา ธรรมศกด เปนเลขานการ

130

ทนทกคนรวา ในคดทเกยวกบการตายผดปกตทอาจเปนการฆาตกรรม คำใหการของผอยในเหตการณและพยานทกคน ยอมตองถกตงคำถามไดวาอาจไมตรงความจรง แตในกรณสวรรคตนทกคนรดเชนกนวา ไมมใครกลาปฏบตตอคำใหการของพระอนชา ซงเปนพระมหากษตรยพระองคใหมแลว (หรอของพระราชชนน) อยางทปฏบตตอคำใหการของพยานทวไป อนทจรงไมเพยงคำใหการของพระอนชา/พระมหากษตรยองคใหม และพระ-ราชชนนเทานนทจะปฏบตแบบเดยวกบคำใหการของพยานทวไปไมได แมแตคำใหการเกยวกบในหลวงองคใหมและพระราชชนนกไมสามารถไดรบการปฏบตแบบเดยวกบคำใหการเกยวกบคนอนๆ ได

ยกตวอยางเชน เมอพระอนชา/ในหลวงองคปจจบนทรงใหการตอศาลในป 2493 วา ในชวงทเกดการสวรรคต พระองคทรงกำลง “เดนเขาๆ ออกๆ อยทสองหองน” คอหองบรรทมของพระองคเองและหองเครองเลน “ระหวางทฉนเดนไปๆ มาๆ อยในหองนอนและหองเครองเลนนน จะมใครอยในสองหองนนบางไหม ไมไดสงเกต” และทรงไมไดยนเสยงปน ไดยนแต “เสยงคนรอง” จงทรง “ออกจากหองเครองเลนไปยงเฉลยงดานหนา โดยผานไปทางหองบนได” แตในคำใหการของพระพเลยงเนอง จตตดลย กลาวถงชวงเวลาเดยวกนวา เธอกำลงอยใน “หองในหลวงองคปจจบนโดยเขาไปจดฟลมหนง เมอเขาไปในหอง ขาพเจาไมพบใครแมแตในหลวงองคปจจบน ซงพระองคจะเสดจไปประทบอยทไหนในขณะนนกหาทราบไม” และตอมาเธอ “ไดยนเสยงดงมาก เปนเสยงปน” เธอ “จงรบออกมาทางระเบยงดานหลง ผานหองเครองเลนของในหลวงองคปจจบน หองบนได” โดยทเธอ

ไมไดพบเหนในหลวงองคปจจบน... เรายอมไมตงคำถามเกยวกบคำใหการของพระอนชา/ในหลวงองคปจจบน เปนตน18

แตถาไมนบคำใหการของพระอนชาเองแลว พยานหลกฐานทปฏเสธความเปนไปไดท 3 ไดจรงๆ กมเพยงคำใหการของชตและบศยเทานน ดงทสรรใจและวมลพรรณเขยนวา “พยานสำคญคอตวนายชตและนายบศยเอง” แตความจรงถาพดในแงความสมเหตสมผลแลว ฝายนยมเจาอยางสรรใจและวมลพรรณไมสามารถอางคำใหการของชตและบศยในกรณน ได พรอมๆ กบท เสนอวากรณสวรรคตเกดจากการลอบปลงพระชนมโดยคนภายนอก เพราะการเสนอเชนนนหมายความวา พวกเขากำลงบอกวาชตและบศย เชอถอไมได ปลอยใหฆาตกรลอบเขามาปลงพระชนมแลวโกหกวาเปลา

ในเมอพวกนยมเจาอยางสรรใจและวมล-พรรณกำลงปฏเสธคำใหการของชตและบศยในเรองไมเคยใหคนนอกเขามาปลงพระชนม พวกเขากจะอางคำใหการของชตและบศยมาสนบสนนเรองพระอนชาไมไดเชนกน

ถาไมยอมเชอชตและบศยในเรองแรก จะมาอางวาควรเชอชตและบศยในเรองหลงไดอยางไร?

สรปแลว ถาความเปนไปไดเรอง “ถกผอนยง โดยไมตงใจ” จะไดถกตดออกไปจากการพจารณาโดยสนเชงตงแตแรก กไมใชเพราะมพยานหลกฐานทหกลางไมไดเลย มายนยนวาเปนเรองเปนไปไมได แตเพราะสถานะของพระมหากษตรยทอย เหนอกฎหมาย คอไมสามารถพจารณาในลกษณะเดยวกบคนธรรมดาได (กรณคำใหการของชตและบศยเอง เปนขอพสจนทดทสด : ถาบอกวา ลอบปลงพระชนมเปนไปได กแสดงวาถอกนวา

�

18 เกยวกบความไมแนนอนของตำแหนงทอยของพระอนชา/ในหลวงองคปจจบน ขณะเกดการสวรรคต ดการแสดง

ใหเหนความไมลงรอยกนระหวางคำใหการของบคคลตางๆ ในเรองนโดย สพจน ดานตระกล, ขอเทจจรงเกยวกบกรณ

สวรรคต (กรงเทพฯ: โรงพมพสวรรณภม, 2517), หนา 127-132 และ 148-154

131

คำใหการของชตและบศยในเรองไมมคนนอกเขาไปในหองบรรทมหกลางได แตเหตใดคำใหการของคนทงสองเรองพระอนชาเสดจกลบไปจากหองบรรทมกอนเกดเสยงปน จงถกถอวา หกลางไมได)

การอภปรายสาธารณะทงหมดเกยวกบกรณสวรรคตตงแตวนแรก รวมถงการชนสตรพระบรมศพ ของคณะแพทย และการพจารณาของคณะกรรมการทรฐบาลปรดตงขนทเรยกวา “ศาลกลางเมอง” ไมตองพดถงการอภปรายทางหนาหนงสอพมพ ลวนอยภายใตกรอบทวา สาเหตของการสวรรคตมเพยง 3 ทาง คอ ยงพระองคเองโดยไมตงใจ, ยงพระองคเองโดยตงใจ และ ถกผอนยงโดยตงใจ โดยมการ “ขนปาย” ความเปนไปได 3 ทางนอยางตายตววา “อบตเหต”, “ปลงพระชนมเอง” และ “ถกปลงพระชนม”19

ทำไมแพทยและใครตอใครทสอบสวน กรณน จงบอกวา “ลอบปลงพระชนม” หรอ ปรดแพสงครามพอารอยางไร

ภายใต “กรอบ” หรอ (ถาจะใชภาษายอดนยมปจจบน) “วาทกรรม 3 สาเหต” น ไมเปนเรองแปลกทความเหนตางๆ จะมาลงเอยท “ลอบปลงพระชนม” อนทจรงเปนเรองสมเหตสมผล อยางยงทตองลงเอยท “ลอบปลงพระชนม” ดวยซำ เพราะดงทผมอภปรายใหเหนขางตน “ลกษณะทางกายภาพของการยง” ปฏเสธความเปนไปไดของการยงพระองคเอง (ไมวาตงใจหรอไมตงใจ) เกอบจะโดยเดดขาด แตสอแสดงวาเปนการถก ผอนยง แตในเมอการถกผอนยงโดยไมตงใจถกตดออกไปเสย กเหลอเพยงการถกผอนยงโดยตงใจ

เทานน สำหรบอธบาย “ลกษณะทางกายภาพของการยง” นนอยางลงตว

พดอกอยางคอ ทการสอบสวนตางๆ ลงเอยวา “ลอบปลงพระชนม” กไมใชอะไรอน นอกจากบอกเพยงวา “ถกผอนยง” (ไมใชยงพระองคเอง) เทานน

นคอความหมายทแทจรงของขอสรป “ลอบปลงพระชนม” จากการวนจฉยกรณสวรรคต 2 ครงทรจกกนด คอการชนสตรพระบรมศพของคณะแพทยชาวไทยและตางประเทศ และการพจารณาของคณะกรรมการสอบสวนทรฐบาลตงขน ทเรยกกนวา “ศาลกลางเมอง”

ในกรณคณะแพทย ในชวงปลายเดอนมถนายน 2489 (คอไมกวนหลงสวรรคต) มการประชมชนสตรพระบรมศพโดยคณะแพทย 20 คน เปนแพทยไทย 16 คน แพทยตางชาต 4 คน (อเมรกน 1 คน, แพทยจากกองทพบรตชและบรตชอนเดย 3 คน) และม พ.ต.ท. เอจ ณ ปอม-เพชร ในฐานะตวแทนกรมตำรวจเขารวมดวย หลงการชนสตร แพทยทกคนไดแสดงความเหนวาอะไรคอสาเหตการสวรรคต แตแพทยองกฤษและอนเดยทง 3 คนขอถอนความเหนทแสดงไปแลวออกจากบนทกทางการ

สงทตองสงเกตเปนอนดบแรกคอ สาเหตการสวรรคตทแพทยใชเปนกรอบในการลงความเหน มเพยง “3 สาเหต” เทานน คอ “อบตเหต”, “ปลงพระชนมพระองคเอง” และ “ถกปลงพระ-ชนม” โดยท “อบตเหต” หมายถง “ยงพระองคเองโดยไมตงใจ” ประการตอมา สงทแพทยวนจฉยและใชเปนขอมลการตดสนใจลงความเหน ทสำคญ

�

19 ขอเตอนความจำวา แมในกรณนกวชาการอยางกอบเกอ ดงทผมไดอางไวในตอนท 1 กยงเขยนวากรณสวรรคตม

3 สาเหตน นบเปนตวอยางอนนาเศราของการพด “ตามกระแส” อยางไมคดของคนระดบนกวชาการทอางวาศกษาเรอง

สถาบนกษตรย : “Since the King’s death, there have been three main hypotheses as to its cause: the first is

regicide, i.e. King Ananda Mahidol was murdered by unknown person(s), most probably Pridi’s supporters,

either with or without his actual knowledge; the second is suicide….; and the third is accident, i.e. as

explained in the early official version.”

132

ไดแก ลกษณะและตำแหนงของบาดแผล, วถกระสน และลกษณะพระบรมศพ นนคอสงทผมเรยกรวมๆ ในตอนตนวา “ลกษณะทางกายภาพของการยง” นนเอง ในจำนวนผออกความเหนทงหมด 18 คน (แพทยไทย 16 คน, แพทยอเมรกน และ พ.ต.ท.เอจ) เสยงขางมากแบบเดดขาด 12 คน ยนยนวาเปนการ “ถกปลงพระชนม” อก 4 คนเหนวา “ปลงพระชนมเองหรอถกปลงพระชนม ทงสองประการเทาๆ กน” มเพยง 2 คนเทานนเหนวาเปน “อบตเหต” (นพ.ม.ล.เตอกบ นพ.ฝน ดงทกลาวในตอนตน) อนทจรง ใน 16 คนแรกทเพงกลาวถง 8 คนบอกตด “อบตเหต” ออกไปเลยวาเปนไปไมได (หนงในนน นพ. ชบ โชตก-เสถยร ตดการยงพระองคเองออกหมดคอ ตด “ปลงพระชนมเอง” ดวย) ทเหลอเกอบทกคนกใส “อบตเหต” ไวหลงสด (คอเรยงลำดบความเปนไปไดวา “ถกปลงพระชนม, ปลงพระชนมเอง หรอ อบตเหต”)20

ถงจดนเราควรเขาใจไดแลววา เหตใดคณะแพทยซงชนสตรพระศพจงสนบสนนทฤษฎ “ลอบปลงพระชนม” อยางมากมายเชนนน กเพราะ “ลกษณะทางกายภาพของการยง” บอกวา “ถก ผอนยง” แตในเมอ “3 สาเหต” ทเปนทางเลอกนน

มทางเลอกเดยวสำหรบการ “ถกผอนยง” คอ “ถกลอบปลงพระชนม” แพทยสวนใหญจงลงความเหนวาเปนสาเหตน ขอสรปทออกมาวา “ลอบปลงพระชนม” จงไมไดเปนอะไรมากไปกวาการบอกวานเปนการ “ถกผอนยง” เทานน แตนนเปนสง ทสาธารณชนในขณะนนไมสามารถมองเหนได และเขาใจวาหมายถงมคนภายนอกลอบเขามายงในหลวงอานนทเทานน

กรณ “คณะกรรมการสอบสวนพฤตการณการเสดจสวรรคตของสมเดจพระเจาอยหวอานนท-มหดล” หรอทรจกกนในนาม “ศาลกลางเมอง” ก เชนเดยวกน การสอบสวนอยภายใตกรอบ “3 สาเหต” ทถกตดปายวา “อบตเหต”, “ปลงพระชนมเอง” และ “ถกลอบปลงพระชนม” ซงแนนอนไมใชเรองแปลกทคณะกรรมการจะตด “อบต เหต” ออกอยางสนเชง : “สำหรบกรณอบตเหต คณะกรรมการมองไมเหนทางวาจะเปน ไปไดเลย”

สวนอกสองกรณคอ ถกลอบปลงพระชนมและ

ปลงพระชนมเองนน การถกลอบปลงพระชนม

ไมมพยานหลกฐานและเหตผลทแนนอนแสดง

วาจะเปนไปได แตกไมสามารถทจะตดออกเสย

�

20 ผมสรปจากรายงานของคณะแพทยตามทปรากฏอยางเปนทางการใน “แถลงการณกรมตำรวจเรองรายงานของ

แพทยเกยวกบพระบรมศพสมเดจพระเจาอยหวอานนทมหดล” ตพมพใน สรรใจ แสงวเชยร และวมลพรรณ ปตธวชชย,

กรณสวรรคต 9 มถนายน 2489, หนา 44-49 และ บนทกการสอบสวนกรณสวรรคตรชกาลท 8, หนา 57-65

นพ. สด แสงวเชยร หนงในคณะแพทยชนสตรพระบรมศพ (บดาของสรรใจ แสงวเชยร) ไดตพมพบนทกสวนตวท

เขาทำขนเองเกยวกบประสบการณการเขารวมงานกบคณะแพทยในครงนน เมอขาพเจาเขาไปเกยวของกบกรณสวรรคต

(กรงเทพฯ: บ.พ.พ.เอส, 2529) สวนทเลาการลงความเหนสาเหตการสวรรคตของแพทยแตละคนอยทหนา 20-29 มความ

เหนแพทยบางคนท นพ.สดบนทกไวตางจากบนทกทางการ แตกไมมผลตอภาพรวม (เชน นพ.นตย ตามบนทกทางการ

กลาววา “เปนการถกปลงพระชนม ปลงพระชนมเอง ซงอาจเปนไดเทากนทงสองประการ” แต นพ.สดบนทกไววา “ใหตาม

ลำดบ ปลงพระชนมเอง ถกปลงพระชนม” โดยสวนตวผมคดวาบนทกทางการนาจะถกตองกวา เพราะมการอานทวนให

แพทยแตละคนฟงกอนลงชอรบรอง) ตามการเปดเผยของ นพ.สด แพทยบรตช 3 คนทขอถอนความเหนไป คนหนงเหนวา

“อบตเหตหรอถกลอบปลงพระชนม” อก 2 คนเหนวา “ถกลอบปลงพระชนม ปลงพระชนมเอง อบตเหต” ตามลำดบ ตว

นพ.สดเองเปลยนใจไมนานหลงจากนน จากทลงความเหนวา “ปลงพระชนมเองหรอถกปลงพระชนมทงสองประการเทาๆ

กน” กลายเปน “ถกลอบปลงพระชนมมนำหนกมากยงกวาปลงพระชนมเอง”

133

ไดโดยสนเชง เพราะวายงมทาทางของพระ-

บรมศพคานอย สวนในกรณปลงพระชนมเอง

นน ลกษณะบาดแผลแสดงวาเปนไปได แตไม

ปรากฏเหตผลหรอหลกฐานอยางใดวาเปนเชน

นนโดยแนชด คณะกรรมการจงไมสามารถทจะ

ชขาดลงไปไดวาเปนกรณหนงกรณใด ในสอง

กรณน21

ไมเปนการยากทจะอธบายขอความทเขยน

อยางระมดระวงน โดยเฉพาะสวนท เปนการใหเหตผลอยางกำกวม กอนอน ผมเหนวาไมมปญหาวา คณะกรรมการใหนำหนกการ “ถกลอบปลงพระชนม” มากกวา

กรณ “ปลงพระชนมเอง” (คอยงตวเองโดยตงใจ) ทคณะกรรมการกลาววา “ลกษณะบาดแผลแสดงวาเปนไปได” นน นาจะหมายถงสภาพทการยงเกดในระยะใกลมากๆ อาจถงขนปากกระบอกปนกดอยทผวหนาผาก คลายกบการฆาตวตายทวไป ไมใชอบตเหต (ไมมใครกดปนเขากบหนาผากตวเอง แลวลนขนโดยไมตงใจ)

สวนกรณ “ถกลอบปลงพระชนม” ทคณะกรรมการเขยนใหเหตผลเชงปฏเสธไวกอน (“ไมมพยานหลกฐานและเหตผล...”) นน ไมอาจปดบงขอสรปทวา กรณนเปนไปไดอยางมาก “เพราะ... มทาทางของพระบรมศพ” เปนสงบงชอย พดตามสำนวนทผมใชมาแตตนคอ คณะกรรมการกำลงอาง “ลกษณะทางกายภาพของการยง” มาสนบ-สนนเรอง “ถกลอบปลงพระชนม” นนเอง แตดง ทผมอภปรายแลววา “ทาทางของพระบรมศพ” ดงกลาว สามารถบอกไดแตเพยงวา นเปนการ “ถกผอนยง” เทานน การทคณะกรรมการอาง

“ทาทางของพระบรมศพ” มาสนบสนนทฤษฎ “ถกลอบปลงพระชนม” กเพยงเพราะวา นเปนสาเหตเดยวใน “3 สาเหต” ทบอกการ “ถกผอนยง” ประโยคสำคญของคณะกรรมการทวา

การถกลอบปลงพระชนม ไมมพยานหลกฐาน

และเหตผลทแนนอนแสดงวาจะเปนไปได แตก

ไมสามารถทจะตดออกเสยไดโดยสนเชง เพราะ

วายงมทาทางของพระบรมศพคานอย

จงสามารถเขยนใหม ใหแสดงเหตผลหรอ

ความเปนมาแทจรงของขอสรปนได ดงน ไมมพยานหลกฐานวามคนลอบเขามาปลง

พระชนมได แตลกษณะทางกายภาพของการยง

คอ ทาทางของพระบรมศพ บงบอกวา เปนการ

ถกผอนยง

ดวยลกษณะเดยวกน (แตเปนการกระทำแบบมเปาหมายการเมองมากกวา) การทงานแบบฉบบเรองกรณสวรรคตของพวกนยมเจาของสรรใจและวมลพรรณสรปวา

หลกฐานตางๆ เทาทเหลออยน ปรากฏวาคาน

กบสมมตฐานทวาสวรรคตจากอปทวเหตและ

ปลงพระชนมเอง แตสนบสนนสมมตฐานวา

สวรรคตเพราะถกลอบปลงพระชนม22

ก เปนการกลาวทถกตองหรอวางอยบน

ความจร งบางสวน แตขณะเดยวกนกปดบ ง ความจรงบางสวนไว (ดงนนจงบดเบอน) นนคอ

�

21 ตวบทผลการสอบสวนของคณะกรรมการฯ อาจดไดจาก สพจน ดานตระกล, ขอเทจจรงเกยวกบกรณสวรรคต,

หนา 72-81 หรอดเฉพาะขอสรปสนๆ จาก สรรใจ แสงวเชยร และวมลพรรณ ปตธวชชย, กรณสวรรคต 9 มถนายน 2489,

หนา 114 22 สรรใจ แสงวเชยร และวมลพรรณ ปตธวชชย, กรณสวรรคต 9 มถนายน 2489, หนา 153; เนนคำตามตนฉบบ

134

ประโยคแรกกลาวถกตองวา “หลกฐานตางๆ เทา ท เหลออยน ปรากฏวาคานกบสมมตฐานทวา สวรรคตจากอปทวเหตและปลงพระชนมเอง” แตประโยคหลง สงท “หลกฐานตางๆ เทาทเหลออย... สนบสนน” ไมใช “สมมตฐานวาสวรรคตเพราะถกลอบปลงพระชนม” แตคอ สวรรคตเพราะถกผอน

ยง เทานน23

การรณรงคของพวกนยมเจาทงหมดตงแต ป 2489 มาถงปจจบน เรมจากความจรงแบบน อาศยประโยชนจากความจรงแบบน กลาวคอ ยง พจารณาเทาไร กยงแสดงวาถกผอนยง แตในเมอ การถกผอนยงโดยไมตงใจ ไมอาจพดถงได กเหลอ

�

23 แนนอน สรรใจและวมลพรรณไดอาง “หลกฐาน” อน นอกเหนอจากสวนทเกยวของกบ “ลกษณะทางกายภาพ

ของการยง” ดวย ซงจะนำไปสขอสรปอยางเจาะจงวา “ถกผอนยงโดยตงใจ” (ลอบปลงพระชนม) มากกวา “ถกผอนยง”

เทานน คอ อางทฤษฎทวาปนของกลางซงเปนปนของในหลวงอานนททพบขางพระบรมศพไมใชปนทใชยงจรงๆ, ปลอก

กระสนทนายชตเกบไดกไมใชปลอกของกระสนทปลงพระชนม และแมแตหวกระสนทฝงอยในฟกใตพระบรมศพ กไมใชหว

กระสนทผานพระเศยรจรง แสดงวา ตองมคนรายวางแผนสรางฉากใหดเหมอนวาในหลวงอานนทฆาตวตาย โดยคนรายใชปน

ทเอามาเองยงในหลวงอานนท แตหยบเอาปนของในหลวงอานนทขนมาวางไว และเตรยมทงปลอกกระสนและหวกระสนเกา

ทเคยยงจากปนของในหลวงอานนทกระบอกนนมาเปลยนแทนปลอกและหวกระสนสงหารจรง (กรณสวรรคต 9 มถนายน

2489, หนา 126-130 ; “หลกฐาน” เรองปน-ปลอกกระสน-หวกระสน ถกนำมาเปลยนน อยการและศาลใชในการฟองและ

ตดสนเอาโทษจำเลยคดสวรรคต)

แตทฤษฎเรองปนของในหลวงอานนททพบขางพระบรมศพไมใชปนทใชยง ดวยการอางการทดลองทางเคมวาปนนน

ใชยงครงสดทายหลายวนกอนการสวรรคต รวมทงเรองหวกระสนทขดเอามาจากฟก บบไมพอ จงตองไมใชหวกระสนทผาน

พระเศยรน ไมใชทฤษฎทหนกแนนปฏเสธไมไดแตอยางใด ผมคดวาในสวนทเปนปญหาทางเทคนคเคม-ฟสกส (ปฏกรยา

ไนไตรต, สนม, ระดบความบบ ฯลฯ) ใครทรจกใชเหตใชผลเพยงเลกนอย และไมหมกมนกบความเชอวาการสวรรคตเปน

สวนหนงของแผนการสรางระบอบสาธารณรฐ (ดตวอยาง สรรใจ แสงวเชยร และวมลพรรณ ปตธวชชย, กรณสวรรคต 9

มถนายน 2489, หนา 189) ควรตองยอมรบการอภปรายของหลวงปรพนธพจนพสทธ ใน “ความเหนแยง” คำพพากษาศาล

อทธรณคดสวรรคต ทโตแยงใหเหนอยางเฉยบขาดวา ผลการทดลองทางเคมไมสามารถนำมาอางวาปนของในหลวงไมใชปน

ทใชยงในวนสวรรคต (ดตวบท “ความเหนแยง” ทรจกกนดไดใน สพจน ดานตระกล, ขอเทจจรงเกยวกบกรณสวรรคต

[ฉบบสมบรณ], โดยเฉพาะทหนา 366-376, 381-383) ในสวนทไมใชปญหาทางเทคนคโดยตรง ทฤษฎเรองสบเปลยนปน

ปลอกกระสนหวกระสนของพวกนยมเจาจะเปนจรงได หมายความวา “คนราย” จะตองมทงเวลา โอกาส และความบาบน

ทจะหาปลอกกระสนจรงพบและเกบไป และขดเอาหวกระสนจรงทฝงลก 3 นวในฟก แลวยดหวกระสนเกาเขาไปแทน ตอให

มนายชตหรอบศยรวมมอดวย กไมใชทำไดงายๆ ซงชวนใหถามวา ถาจะตองทำอะไรยงยากถงขนาดนน เพอสรางฉากวา

เปนการฆาตวตาย ทำไมไมใชปนของในหลวงอานนททหยบมาวางหลอกนน ยงเสยเลย จะไดเหมอนการฆาตวตายจรงๆ

และไมตองยงยากเรองเปลยนปลอกกระสนและหวกระสนดวย? ในเมอไดรบความรวมมอจากชตและบศย จะไปยากอะไร

ถาจะใชปนในหลวงอานนทยง? (ดเพมเตม การโตแยง “ทฤษฎ” เปลยนปนปลอกกระสนหวกระสน ใน Rayne Kruger,

The Devil’s Discus, pp. 202-204 ครเกอรตงคำถามวา คนรายจะวางแผนลวงหนาไดอยางไรวา จะหาปลอกกระสนจรง

ทกระเดนไปไดทนท หรอหวกระสนจรงตองทะลพระเศยร ไปรอใหเปลยนขางนอก หากยงแลวหวกระสนจรงเกดฝงใน

พระเศยรละ?)

สรปแลว ทฤษฎเรองสบเปลยนปนปลอกกระสนหวกระสน ทสรรใจและวมลพรรณอางเพอเสนอวาการสวรรคตตอง

เกดจากคนอนยงโดยตงใจ คอ ลอบปลงพระชนม เทานน เปนทฤษฎทฟงไมขน “หลกฐาน” ทพวกเขาพอจะอางอยางม

นำหนกไดจรงๆ กคอหลกฐานทแสดงใหเหนการถกผอนยงเทานน โดยตงใจหรอไมตงใจกได โดยเฉพาะเรองตำแหนง

บาดแผล วถกระสน คาดาเวอรค สปสซม

ใครทอานหนงสอของสรรใจและวมลพรรณอยางใชความคด ไมหลงตดอยกบการอางเชงอรรถเตมไปหมดแบบหลอก

ตา กควรจะเหนไดวา พวกเขาใหภาพทขดกนเองอยางเหลอเชอเพยงใด (แตดความเหนของกอบเกอทผมอางในตอนท 1

135

เพยงการถกผอนยงโดยตงใจ คอ “ลอบปลงพระ- ชนม” เทานน

ในทางกลบกน รฐบาลปรดซงชประเดน “อบตเหต” กยงดเหมอนวากำลงปดบงความจรงมากขนเทานน เพราะ “อบตเหต” ในความหมาย ททรงยงพระองคเองโดยไมตงใจ (ความเปนไปได ท 1) นน เมอพจารณาจาก “ลกษณะทางกายภาพของการยง” แลว เปนสงท เปนไปไดนอยทสด กลาวไดวา ไมอาจเปนไปไดเลย

แตทำ ไมร ฐบาลปร ด จ ง ย นกราน เ ร อ ง “อบตเหต” ใน “วาทกรรม 3 สาเหต”? ผมคดวา ตอนแรกคงไมไดคดอะไรมาก เพราะ กอนอน ไมมใครคดวามหาดเลกทเปนขาทาสในวงมาหลายชวคนจะใหคนภายนอกเขามายงได และในเมอมหาดเลกนนเองบอกวา ไมมใครเขาไปในหองบรรทมขณะปนลน กเหลอเพยงการยงพระองคเองอก 2 ทางเทานน ครนจะบอกวา “ฆาตวตาย” (ยงเองแบบตงใจ) กจะเสยพระเกยรต จงลงเอยท “อบตเหต” หรอยงเองแบบไมตงใจ แตพอลงเอยแบบนแลว เมอเรมมการพดกนในรายละเอยดมากขนๆ เทาไร กกลบกลายเปนทางเลอกทแยทสด เพราะเปนไปไมไดเลย ผมควรเลาดวยวา เมอ ขอสรปของศาลกลางเมองออกมาในทาง “ลอบปลงพระชนม” รฐบาลหลวงธำรงฯ ทรบชวงตอจาก

ปรด ไดมการพจารณาจะจบชตกบบศยเหมอน กน (อยางนอยแบบพอเปนพธ เพราะจรงๆ แลว ไมเชอ) เพราะถาเปนการ “ลอบปลงพระชนม” กตองหมายความวา 2 คนนนยอมใหคนอนเขามายง ไมมใครในรฐบาลขณะนนจะกลาคดถงความเปนไปไดเรอง “ถกผอนยงโดยไมตงใจ”

ยงหลกฐานแสดงวาเปนการ “ลอบปลงพระชนม” เทาใด กเพยงแตยนยนวากรณนเปน การยงโดยผอนเทานน และหลกฐานออกมาใน ดานนจรงๆ

แตประเดนยงอยท ว า การยงโดยผอน สามารถเปนโดยตงใจกได โดยไมต งใจ หรอ “อบตเหตโดยผอน” กได ตวหลกฐานทงหลายท (ยกเวนคำใหการของพระอนชาและของชตและบศย) ไมสามารถบอกไดเลยวา ตองเปนการถก ผอนยงโดยตงใจ หรอ ลอบปลงพระชนมเทานน

พดงายๆ คอ มผอนยงในหลวงอานนท อาจจะโดยตงใจ หรอโดยไมตงใจกได

ในหลวงอานนทถกผอนยง ไมไดยงพระองคเอง

ปญหาคอ ใครยงในหลวงอานนท? โปรดตดตาม ตอนท 3 : ใครยงในหลวง

อานนท?

ทเหนวาหนงสอสรรใจและวมลพรรณมลกษณะ balanced view หรอด ประวตศาสตรทเพงสราง [กรงเทพฯ: สำนกพมพ

6 ตลารำลก, 2544], หนา 98-99 ทผมชใหเหนวา เมอหนงสอนออกใหมๆ ในป 2517 มนกวชาการรนใหม 2 คนเหนวา

“ทำไดนาเชอถอกวา [หนงสอของสพจน ดานตระกล] ดวยการเสนอหลกฐานตามแนววชาการ”) ดานหนง พวกเขาอางวา

คนรายได “วางแผนแยบยลมาก” (ลงแรงทำอะไรยงยากซบซอนเพอสรางฉากฆาตวตาย) “คงจะวางแผนไวอยางรอบคอบ”

แตอกดานหนง คนรายทวา กลบทำความผดพลาดแบบงายๆ คอ “ไมไดเฉลยวใจวา...ทรงถนดขวา” และ “ไมไดนกวาการ

ยงจากหวพระแทนนนวถกระสนยอมเฉยงลงลาง ซงไมนาจะเปนไปไดในคนทยงตวตาย” โธ! ไหนๆ วางแผนและเตรยมการ

ยงยากซบซอนขนาดนน ทำไมแคการยงใหเหมอนการฆาตวตายกวานน กคดไมออก? เรองถนดขวา ตอให “ไมไดเฉลยว

ใจ” (ซงเกอบเปนไปไมไดสำหรบคนรายทคดจะสรางฉากเรองใหญโตระดบใหกษตรยฆาตวตาย) แตทำไมไมยงใหเหมอน

การฆาตวตายกวานน เชนยงใสกลางหนาผากหรอขมบ (ตอใหเปนขมบซาย กยงเหมอนกวา) หรอหนาอกตรงหวใจ? (ขอ

ใหสงเกตวา ตวอยาง “ความผดพลาดของคนราย” ทสรรใจและวมลพรรณกลาวน – ไมเฉลยวใจเรองถนดขวาและเรองวถ

กระสน – แทจรง เพยงยนยนวาการสวรรคตไมใชเกดจากยงตวเอง แตเกดจาก “ถกผอนยง” เทานน ไมไดยนยนวาตอง

เปนการ “ถกผอนยงโดยตงใจ” หรอลอบปลงพระชนม นนคอ การถกผอนยงโดยไมตงใจ หรอ “อบตเหตโดยผอน”

กสามารถปรากฏบาดแผลออกมาเหมอนกน คอ “ยงจากหวพระแทน [ดานซาย]…วถกระสน...เฉยงลงลาง”)�