คูมือเตรียมสอบบรรจุครูผูชวย : บวร เทศารินทร

330

ฉ. มนุษยสัมพันธและการปรับตัว

1. มนุษยสัมพันธ (human relations) มนุษยสัมพันธสําคัญเปนสิ่งที่มีความสําคัญมากในการดําเนินชีวิตและการปฎิบัติงาน เพราะไมมีใครสามารถอยูคนเดียวโดยไมเกี่ยวของกับผูอ่ืน การที่บุคคลจะสามารถดําเนินชีวิตอยูในสังคมอยางเปนสุขนั้น จําเปนตองมีมนุษยสัมพันธที่ดี 1) ความหมายของมนุษยสัมพันธ

มนุษยสัมพันธ(human relations) คือ การรวมคนใหทํางานรวมกันในลักษณะที่มุงใหเกิดความรวมมือ ประสานงาน ความคิดริเร่ิมสรางสรรค เพื่อใหบังเกิดผลตามเปาหมาย

มนุษยสัมพันธ เปนการจูงใจบุคคลในกลุมใหรวมมือกันเพื่อทํางานอยางมีประสิทธิภาพ บังเกิดผลเปนที่นาพอใจทั้งในดานเศรษฐกิจและสังคม

มนุษยสัมพันธเปนเรื่องราวที่วาดวยพฤติกรรมของคนที่มาเกี่ยวของกับการทํางานรวมกับองคการหรือหนวยงานเพื่อใหการทํางานรวมกันดําเนินไปดวยความราบรื่น บรรลุวัตถุประสงคและเปาหมาย

จากความหมายของมนุษยสัมพันธที่ยกมาเปนตัวอยางทั้ง 3 ความหมายดังกลาว อาจสรุปไดวามนุษยสัมพันธเปนความสัมพันธระหวางบุคคลหรือระหวางกลุมบุคคลในองคการใดองคการหนึ่ง หรือสังคมใดสังคมหนึ่ง เพื่อดําเนินการใหองคการนั้นหรือสังคมนั้นบรรลุผลตามเปาหมายที่วางไว ซ่ึงจะมี 2 ลักษณะดวยกันคือ มนุษยสัมพันธอันดีและมนุษยสัมพันธไมดี ถามีมนุษยสัมพันธอันดี บุคคลในองคการหรือสังคมดังกลาวก็จะมีความรูสึกพึงพอใจตอกันและกันมีความเขาใจอันดีตอกัน รวมมือกันประสานงาน ชวยเหลือ แบงปนและใหอภัยตอกัน แตถามนุษยสัมพันธไมดี บุคคลในองคการนั้นหรือสังคมนั้นก็มักจะไมชอบพอกนั ขัดแยงกัน ไมรวมมือกัน ไมชวยเหลือ ตางคนตางอยูหรือกล่ันแกลงกัน สงผลใหงานสวนรวมขององคการหรือกลุมสังคมนั้นๆ เสียหาย บุคคลในกลุมขาดความสุข ซ่ึงในทาที่สุดก็จะสงผลกระทบตอการดําเนินชีวิตของบุคคลทุกคนในกลุมนั้นๆ ไมมากก็นอย

2) องคประกอบของมนุษยสัมพันธ

การสรางมนุษยสัมพันธใหเกิดขึ้นในกลุมคนไมวาจะเปนกลุมใด จะตองคํานึงถึงองคประกอบของมนุษยสัมพันธซ่ึงเปนปจจัยสนับสนุนหรือเปนอุปสรรคของความสัมพันธของกลุมแลวดําเนินการสรางเสริมพัฒนา และปรับปรุงปจจัยตางๆ เหลานั้นใหเปนปจจัยที่เอื้อตอมนุษยสัมพันธที่ดีใหได สําหรับองคประกอบของมนุษยสัมพันธมี 3 ประการดวยกัน ไดแก การรูจักตน การเขาใจผูอ่ืน และการมีสภาพแวดลอมที่ดี

คูมือเตรียมสอบบรรจุครูผูชวย : บวร เทศารินทร

331

ในเรื่องของการรูจักตนนั้น บุคคลควรตองวิเคราะหตนเพื่อใหรูจักตัวเองอยางแทจริงทั้งลักษณะที่ดีและไมดี แลวปรับปรุงตนในสวนที่เปนลักษณะที่ไมดีซ่ึงอาจสรางปญหาและอุปสรรคในการทํางานและการสรางสัมพันธกับผูอ่ืน นอกจากจะเปนแนวทางใหวิเคราะหเพื่อนรวมงานและเขาใจเพื่อนรวมงานใหมากขึ้นแลว ยังชวยยอมรับความแตกตางระหวางบุคคลและพัฒนาตนใหเขากับเพื่อนรวมงานไดดี สวนความเขาใจในเรื่องของสิ่งแวดลอมในที่ทํางานดี จะเปนตัวกระตุนใหบุคคลวิเคราะหส่ิงแวดลอมในที่ทํางานแลวปรับปรุงใหดีขึ้น รวมท้ังเปนแนวทางพัฒนาตนใหเขากับที่ทํางานใหไดดวย ซ่ึงทั้งหมดดังกลาวนั้น จะสงผลตอมนุษยสัมพันธในองคการ เมื่อมนุษยสัมพันธในองคการดีก็จะทําใหบุคคลเปนสุข เพื่อนรวมงานสุข และสิ่งแวดลอมในที่ทํางานดี ซ่ึงหมายถึงประสิทธิภาพที่ดีขององคการ จึงเห็นไดวา การศึกษาในเรื่ององคประกอบของมนุษยสัมพันธดังกลาว จะขวยใหบุคคลเกิดความเขาใจและเกิดแรงกระตุนในการประพฤติปฏิบัติใหเกิดองคประกอบดังกลาวอันนํามาซึ่งความสัมพันธอันดีในองคการ

3) การพัฒนาความสามารถดานมนุษยสัมพันธ

ความมีมนุษยสัมพันธ (Human Relation) เปนปจจัยความสามารถในดานหนึ่งที่ทําใหการทํางานประสบผลสําเร็จ ซ่ึงความมีมนุษยสัมพันธหมายถึง การสรางความเปนมิตรหรือความสัมพันธเชิงบวกกับบุคคลอื่นโดยการเริ่มตนทักทาย การสนับสนุนและชวยเหลือ การรักษาและพัฒนาความสัมพันธระหวางบุคคล รวมทั้งการใหเกียรติบุคคลอื่น โดยทั่วไปบุคคลที่มีมนุษยสัมพันธที่ดีมักจะมีคนอยากเขามาหา มาพูดคุยปรึกษาหารือดวย และที่สําคัญจะไดรับความชวยเหลือ ความรวมมือในการทํางาน รวมทั้งการไดรับขอมูลขาวสารตาง ๆ จากบุคคลรอบขางดวยเชนกัน ซ่ึงตรงกันขามกับบุคคลที่ไมมีมนุษยสัมพันธ…กลุมคนเหลานี้หากไปขอความชวยเหลือหรือติดตองานกับหนวยงานใดมักจะไมมีใครใหขอมูลหรือความชวยเหลือใด ๆ

ดังนั้นความมีมนุษยสัมพันธจึงเปนปจจัยหนึ่งที่สําคัญและมีผลตอการทํางานและจัดอยูในกลุมของความสามารถในงาน (Technical Competency) ความสามารถดานความมีมนุษยสัมพันธจึงเปนปจจัยหนึ่งที่ถูกนํามาใชในการประเมินพฤติกรรมการทํางาน จะเห็นไดวาระดับของพฤติกรรมของผูมีมนุษยสัมพันธในการทํางานจะมีระดับที่แตกตางกันไปโดยมีระดับที่ต่ํากวามาตรฐานที่กําหนดไปจนถึงระดับที่สูงหรือเกินกวามาตรฐานที่กําหนด ดังนี้

ระดับ 1(ต่ํากวามาตรฐานที่กําหนดอยางมาก)

ลักษณะพฤติกรรม

• ไมสนใจที่จะสรางความสัมพันธกับบุคคลที่ไมเคยรูจัก • ไมสามารถควบคุมกิริยาทาทางและน้ําเสียงเมื่อตองเผชิญ

ปญหาในการติดตอประสานงานกับผูอ่ืน • ไมรับฟงความคิดเห็นของผูอ่ืน

คูมือเตรียมสอบบรรจุครูผูชวย : บวร เทศารินทร

332

2 (ต่ํากวามาตรฐาน ที่กําหนด) • เร่ิมตนสรางความสัมพันธกับบุคคลที่ไมเคยรูจักมากอนเทาที่จําเปน

• รับฟงปญหาของผูอ่ืนอยางเห็นอกเห็นใจ • ใหคําปรึกษาแนะนําในการแกไขปญหาตาง ๆ ไดเปนบาง

คร้ัง

3 (ตามมาตรฐาน ที่กําหนด) • เร่ิมตนสรางความสัมพันธกับบุคคลที่ไมเคยรูจักมากอนอยูเสมอ

• ยอมรับฟงความคิดเห็นและปญหาตาง ๆ ของผูอ่ืน • เสนอแนวทางเลือกในการแกไขปญหาที่เกิดขึ้น

4(สูง/เกินกวามาตรฐาน ที่กําหนด) • แสวงหาโอกาสในการทําความรูจักกับเพื่อนใหม • เต็มใจที่จะใหการสนับสนุนและชวยเหลือสมาชิกภายในและ

ภายนอกทีม • รักษาความสัมพันธอันดีกับสมาชิกภายในและภายนอกทีมอยู

เสมอ

5(สูง/เกินกวามาตรฐาน ที่กําหนดอยางมาก)

• สรางและรักษาความสัมพันธที่ดีกับเพื่อนใหมไดในทุกกลุม/ระดับ

• รับรูและเขาใจเหตุผลในการแสดงพฤติกรรมของแตละคน • ปรับเปลี่ยนกิริยาทาทาง และน้ําเสียงใหเหมาะสมกับบุคคลที่

ติดตอไดในทุกกลุม/ระดับ

ทั้งนี้ความสามารถดานการมีมนุษยสัมพันธในการทํางานจึงเปนสิ่งที่พัฒนาและปรับปรุงได หากคุณรวมมือและพยามยามปรับเปลี่ยนตนเองใหมีมนุษยสัมพันธในการทํางานที่ดี เพราะ "มนุษยสัมพันธ" นอกจากจะสงผลตอความสําเร็จในการทํางานแลว ยังสงตอสุขภาพจิตในการทํางานของคุณอีกดวย ทั้งนี้ผูที่มีมนุษยสัมพันธในการทํางานที่ดีโดยสวนใหญจะเปนบุคคลที่มองโลกในแงดี หรือมองในดานบวก (Positive Thinking) อยูเสมอ ดังนั้นหลักของ "R-E-L-A-T-I-O-N"จึงเปนอีกแนวทางหนึ่งในการพัฒนาความสามารถดานการมีมนุษยสัมพันธในการทํางาน ใหเกิดขึ้น ดังตอไปนี้

คูมือเตรียมสอบบรรจุครูผูชวย : บวร เทศารินทร

333

R Reality เปนตัวของเรา…นําพาความจริงใจ

E Energetic กระตือรือรน….สรางความประทับใจ

L Listening รับฟงที่ดี…เขาถึงจิตใจ

A Adaptability ปรับตัวเปนเลิศ…สรางสายสัมพันธ

T Tolerance อดทนสักนิด…ชีวิตสุขสันต

I Integrity มีความซื่อสัตย …สรางความไวใจ

O Oral Communication วาจาไพเราะ…รักษามิตรภาพ

N Networking แสวงหาเครือขาย…ขยายมิตรสัมพันธ

1) Reality (เปนตัวของเรา…นําพาความจริงใจ) การจะคบหรือรูจักใครสักคน ส่ิงแรกที่สําคัญก็คือ ความเปนตัวของเราเอง การแสดงออกอยางเปนธรรมชาติโดยพฤติกรรมตาง ๆ ที่แสดงออกควรมาจากใจและความเปนตัวตนของเราเองอยางแทจริง ไมเสแสรงแกลงทํา ซ่ึงสิ่งเหลานี้เองจะเปนเสนหของตัวเราที่จะทําใหคนอื่นอยากเขามาพูดคุยและคบหาสมาคมดวย…มีหลายคนถามมาวา หากเราแสดงความเปนตัวตนของเราเอง จะทําใหขาดความนาเชื่อถือในการคบหาสมาคมหรือไม?….คําตอบก็คือ ไมแนนอน เพราะความนาเชื่อถือควรจะประกอบดวยหลายปจจัยรวมกัน เชน ความรู ทักษะและความสามารถในหนาที่การงาน การควบคุมอารมณ และความจริงใจ ซ่ึงความจริงใจยอมจะเกิดขึ้นจากการแสดงออกจากความเปนตัวของเราเอง

2) Energetic (กระตือรือรน….สรางความประทับใจ) ผูที่มีมนุษยสัมพันธที่ดีจะมีความกระตือรือรนที่จะชวยเหลือ การใหความรวมมือและสนับสนุนการทํางานและกิจกรรมตาง ๆ ที่จัดขึ้น นอกจากนี้เสนหอีกอยางหนึ่งที่จะสรางความประทับใจและสรางสัมพันธที่ดี นั่นก็คือ ความกระตือรือรนที่จะอาสาดําเนินการและใหความรวมมือ ความชวยเหลือในการทํางานตาง ๆ โดยไมตองรอใหอีกฝายหนึ่งมารองขอ…ความกระตือรือรนที่จะชวยงานไมวาจะเปนงานเล็กงานนอย หรือแมกระทั่งงานใหญ ๆ ก็ตาม จะทําใหบุคคลตาง ๆ ที่ทํางานรวมดวยเกิดความประทับใจและรูสึกยินดีที่จะใหความสนับสนุน ความชวยเหลือและรวมมือดวยเชนกัน

3) Listening (รับฟงท่ีดี….เขาถึงจิตใจ) อีกคุณลักษณะหนึ่งของผูที่มีมนุษยสัมพันธที่ดีก็คือ การเปนผูฟงที่ดี ซ่ึงเปนการรับรูขอมูลขาวสาร เหตุการณ และความรูสึกตาง ๆ ที่เกิดขึ้นจากผูอ่ืนอยางตั้งใจและเต็มใจ รวมทั้งการไมพูดสอดแทรกและขัดจังหวะในระหวางการพูด …เทคนิคหนึ่งสําหรับการเปนผูฟงที่ดีและอยากจะขอแนะนํา นั่นก็คือ การไมพูดถึงบุคคลอื่นในทางที่ไมดี พยายามอยาวิพากษวิจารณผูอ่ืน หากบุคคลที่เรากําลังสนทนาดวยกําลังวิจารณถึง

คูมือเตรียมสอบบรรจุครูผูชวย : บวร เทศารินทร

334

ผูอ่ืนอยู…ขอแนะนําวา….ใหรับฟง…โดยอยาพยายามพูดสนับสนุนหรือพูดขัดแยงความคิดหรือความรูสึกของบุคคลที่เรากําลังสนทนาดวย แตควรจะพยายามรับฟงปญหาและเรื่องราวทั้งหมดที่เกิดขึ้น…ขอใหพึงตระหนักไวเสมอวา…คนบางคน อาจไมตองการความชวยเหลือ เพียงแคขอใหมีใครสักคนรับฟงปญหา หรือความรูสึกที่ไมสบายใจ…แคนี้…ก็พอแลว

4) Adaptability (ปรับตัวเปนเลิศ…สรางสายสัมพันธ) กอนที่เราจะมีความสัมพันธที่ดีกับบุคคลตาง ๆ ไดนั้น การปรับตัวจึงเปนสิ่งสําคัญโดยเฉพาะการปรับตัวใหเขากับ วัฒนธรรมองคกร วัฒนธรรมกลุมที่เราเขาไปอยูดวย..แนนอนวาทุกคนยอมตองผานชวงเวลาของการปรับตัว การสรางความคุนเคยกับองคกรหรือกลุมที่เราเขาไปรวมดวย หากคุณปรับตัวเองไดนั่นยอมเปนจุดเริ่มตนที่ดีในการสรางความสัมพันธอันดีกับบุคคลตาง ๆ ผูที่มีการปรับตัวที่ดีโดยสวนใหญจะเปนผูที่มองชีวิต มองโลกในทางบวก มองเหตุผลของการกระทําและเขาใจพฤติกรรมที่เคาแสดงออกกับคุณเอง 5) Tolerance (อดทนสักนิด…ชีวิตสุขสันต) หนทางในการเขาถึงคนเพื่อสรางความสัมพันธที่ดีนั้น ไมใชวาจะโรยดวยกลีบกุหลาบเสมอไป บางคร้ังอาจตองใชความพยายามในการสรางและรักษาความสัมพันธอันดี และเปนเรื่องที่ตองใชความอดทนและความพยายามอยางสูงในการสรางความสัมพันธกับคนที่ปดกั้นตัวเองและไมยอมเปดรับสมาชิกใหม…ความอดทนตอคําพูดและการกระทําตาง ๆ การใหอภัย ไมคิดมาก ใจกวางยอมรับฟงคําวิจารณจากผูอ่ืนอยางจริงใจจึงเปนคุณลักษณะที่สําคัญในการสรางและพัฒนาความสัมพันธใหดีขึ้นได และการที่คุณมีความอดทน อดกล้ันยอมจะทําใหคุณไมใสใจตอคําพูดและพฤติกรรมตาง ๆ ที่ทําใหคุณรูสึกไมสบายใจหรืออึดอัดใจ…เพียงแคนี้…คุณก็มีความสุขกับการดําเนินชีวิตของคุณเอง

6) Integrity (มีความซื่อสัตย…สรางความไวใจ) บุคคลที่มีความซื่อสัตยไมวาจะเปนทั้งตอตนเอง เพื่อนรวมงาน ผูอ่ืน และงานที่คุณทํา ยอมจะสงผลใหคุณเปนคนนาคบหาสมาคมดวย ผูที่มีความซื่อสัตยยอมเปนบุคคลที่ไววางใจได…และการเปนที่ไววางใจไดนี้เองจึงเปนคุณลักษณะขั้นสูงที่สามารถพัฒนาและรักษาความสัมพันธอันดีกับบุคคลตาง ๆ ไวได…การสรางความสัมพันธกับบุคคลอื่น อาจเปนเรื่องงาย..แตการพัฒนาและรักษาความสมัพันธอันดีไวใหไดนี้เองจึงเปนเร่ืองที่ยาก…ที่คุณควรจะทํา…

7) Oral Communication (วาจาไพเราะ…รักษามิตรภาพ) คําพูดทีดียอมรักษามิตรภาพไวได มีหลายตอหลายคนที่ตองโกรธเคืองกันเพราะคําพูด…มนุษยสัมพันธสามารถสรางและทําใหเกิดไดดวยคําพูด และในทางตรงกันขามมนุษยสัมพันธสามารถถูกลบลางไปไดก็เพราะคําพูดเชนเดียวกัน

คูมือเตรียมสอบบรรจุครูผูชวย : บวร เทศารินทร

335

8) Networking (แสวงหาเครือขาย…ขยายมิตรสัมพันธ) ผูที่มีมนุษยสัมพันธที่ดียอมจะเปนผูที่แสวงหาโอกาสเพื่อรูจักกับบุคคลใหม ๆ และการสรางความสัมพันธที่ดีกับบุคคลที่พึ่งรูจัก รวมทั้งการรักษาความสัมพันธอันดีกับบุคคลตาง ๆ ทั้งที่เกี่ยวของและไมเกี่ยวของในสายอาชีพหรือแวดวงเดียวกัน ซ่ึงพฤติกรรมของบุคคลที่ชอบสรางเครือขาย ก็คือ การเขากลุม สมาคม หรือสโมสรตาง ๆ ที่จัดขึ้น การแนะนําตนเองเพื่อทําความรูจักกับเพื่อนใหมกอนเสมอ รวมทั้งใหความชวยเหลือและความรวมมือในการทํางานกับบุคคลตาง ๆ ตลอดจนการติดตามความเคลื่อนไหวและสถานการณตาง ๆ ของบุคคลที่รูจัก

การเสริมสรางมนุษยสัมพันธในการทํางานเปนศักยภาพในการทํางานอีกดานหนึ่งที่สามารถพัฒนาได ทั้งนี้การเสริมสรางและพัฒนาใหบุคคลมีมนุษยสัมพันธที่ดี ยอมตองอาศัยคุณลักษณะรวมหลายประการรวมกันตามที่ไดกลาวไวแลวขางตน..

2. การปรับตัว

1) ความหมายของการปรับตัว

ส่ิงมีชีวิตทั้งหลายในโลกตองมีการปรับตัวเพื่อความอยูรอดของชีวิตไมวาจะเปนมนุษยหรือสัตว ส่ิงมีชีวิตหรือสัตวในตระกูลตาง ๆ เชน เขียดจะปรับสีของรางกายใหเขากับตนไมที่มันเกาะอยูเพื่ออําพรางตาของศัตรู ปลาหินจะดัดแปลงรูปรางของมันใหเหมือนกับกอนหินเพื่อไมใหเหยื่อระวังตัวเปนตน สัตวที่ปรับตัวไมไดก็จะไมมีชีวิตรอดหรือสูญพันธุไปในที่สุด แตการปรับตัวของมนุษยตางจากการปรับตัวเพื่อความอยูรอดของสัตวอ่ืนตรงที่เราจะไมวัดความสําเร็จหรือความลมเหลวในการปรับตัวของมนุษยในรูปแบบของการอยูรอดเชนเดียวกับสัตวแตจะใชวิธีการวัดจากเกณฑที่เกี่ยวกับคุณภาพของชีวิตและระดับของความพึงพอใจที่สามารถตอบสนองความตองการทางกายที่เปนที่ยอมรับทางสังคมตลอดจนความสามารถในการสรางสัมพันธภาพทางสังคมที่ซับซอนไดตามความหมายนี้นอกจากมนุษยจะตองปรับตัวในการดานการตอบสนองทางรางกายในทางที่สังคมยอมร ับแลวยังจะตองปรับตัวในการดํารงชีวิตใหอยูรวมกับผูอ่ืนไดอยางมีความสุข หรือกลาวโดยสรุปไดวา มนุษยตองการมีการปรับตัวทั้งรางกายและจิตใจใหเขากับสิ่งแวดลอมหรือสังคมเพื่อใหตนเองและผูอ่ืนอยูรวมกันไดอยางมีความสุข

การปรับตัวเปนเรื่องของความสมดุลยระหวางสิ่งที่บุคคลกระทําและตองการกระทํากับสิ่งที่สังคมแวดลอมคาดหวังใหบุคคลกระทํา การปรับตัวข้ึนอยูกับองคประกอบ 2 ประการ คือ

1. ลักษณะทาทางสวนบุคคล เชน ทักษะ เจตคติ สภาพรางกาย

2. ธรรมชาติของสถานการณที่บุคคลไดเผชิญ เชน ปญหาความขัดแยงในครอบครัว ภัยธรรมชาติ

คูมือเตรียมสอบบรรจุครูผูชวย : บวร เทศารินทร

336

ทั้ง 2 องคประกอบมีสวนรวมกันในการกําหนดวาบุคคลจะดํารงชีวิตอยูได มีความพึงพอใจและเจริญเติบโตขึ้น หรือบุคคลจะลมลงเนื่องจากเกิดความวางเปลา ไมมีทั้งตนเอง หรือส่ิงแวดลอมที่จะคงเดิมอยูไดนานเทานาน การปรับตัวจะตองเกิดขึ้นตลอดเวลา โดยเฉพาะอยางยิ่งตอการเปลี่ยนแปลงในโลกปจจุบันเพิ่มอัตราความเร็วมากยิ่งขึ้น ซ่ึงเพิ่มความกดดันในการปรับตัวมากขึ้นตามไปดวย นอกจากนี้การปรับตัวที่มีประสิทธิภาพในสถานการณหนึ่งก็ไมสามารถประกันไดวา จะประสบความสําเร็จในการนําไปใชปรับตัวในอีกสถานการณหนึ่ง ดังนั้นความหมายนี้ การปรับตัวของมนุษยจึงเปนความสามารถหรือไมสามารถที่จะปรับพฤติกรรมของตนในอันที่จะตอบสนองตอขอกําหนดทางสิ่งแวดลอมที่เปลี่ยนแปลงไป

โดยทั่วไปแลวการปรับตัวของบุคคลจะเกี่ยวของกับสิ่งเหลานี้คือ ภาระกิจหนาที่การงาน ส่ิงแวดลอม และบุคคลอื่น ๆ ที่เราเกี่ยวของดวย การปรับตัวเปนกระบวนการที่สลับซับซอน ซ่ึงประกอบดวย

1. การเรียนรูทําความเขาใจตนเอง และสังคม ตลอดจนภาวะแวดลอมทางกายภาพ

2. การใชความเขาใจในขอแรก ตั้งเปาหมายที่เปนจริงใหกับตนเอง

3.การใชความสามารถของตนเองในการควบคุมสิ่งแวดลอมและชะตาชีวิตของตนเองเพื่อใหบรรลุ สูเปาหมายที่ตั้งไว

4. ความไวตอความตองการและความเกี่ยวของกับบุคคลอื่น เพื่อใหสามารถอยูรวมกับผูอ่ืนไดอยางมีความสุข

อาจกลาวโดยสรุปไดวา การปรับตัวของบุคคลคือความพยายามที่จะใชชีวิตอยางมีความสุขและชวยใหบุคคลอื่น ๆ มีความสุขในการดํารงชีวิตดวย เมื่อความตองการของแตละบุคคลมีความแตกตางกัน มนุษยทุกคนจึงมีความจําเปนที่จะตองปรับตัวใหเขากับโลกที่เขาอาศัยอยู

2) บุคคลใดบางที่ไดรับประโยชนจากการปรับตัว

ผูที่ไดรับประโยชนจากการศึกษาเรื่องการปรับตัวไดแก นักจิตวิทยา บุคคลทั่วๆไปตลอดจนสังคมโดยสวนรวมบุคลิกภาพและการปรับตัวเกี่ยวของสัมพันธกันใน 2 ลักษณะคือประการแรกบุคลิกภาพของบุคคลทําใหแตละคนมีการปรับตัวตางๆ กันทั้งๆ ที่เผชิญปญหาในสถานการณเดียวกัน ประการที่สองบุคลิกภาพเปนผลมาจากเทคนิคการปรับตัวที่มีการปรับปรุงเปล่ียนแปลงจนคงที่แลว บุคลิกภาพในทัศนะของนักจิตวิทยาจะเนนการกระทําซึ่งบุคคลแสดงออกซ้ําๆ อยางคงที่ การปรับตัวเปนความพยายามของบุคคลที่จะใชชีวิตอยางมีความสุขและชวยใหบุคคลอื่นๆ มีความสุขในการดํารงชีวิตดวยสาเหตุที่ทําใหเราตองศึกษาเรื่องการปรับตัวคือการศึกษาเรื่องการปรับตัวมีประโยชนอยางยิ่งตอสังคมโดยสวนรวมเพราะคนที่ปรับตัวไมดจีะมีพฤติกรรมที่เปนปญหาซึ่งจะสงผลกระทบตอสังคมโดยสวนรวม ปจจัยสําคัญที่มีอิทธิพลตอบุคลิกภาพและ

คูมือเตรียมสอบบรรจุครูผูชวย : บวร เทศารินทร

337

การปรับตัวคือการอบรมเลี้ยงดูของพอแม จากผลการวิจัยพบวาเด็กในครอบครัวที่พอแมมีความปรองดองกันกับลูกจะทําใหเด็กมีความอดทนตอขอของคับใจตางๆ ดีกว าเด็กในครอบครัวที่สัมพันธภาพระหวางพอ แม ลูก ขาดความปรองดองกัน และวัยที่สําคัญตอการวางรากฐานบุคลิกภาพใหเด็กคือวัยทารกและวัยเด็กเล็ก

3) การปรับตัวใหเขากับบุคคลอ่ืนของครู การปรับตัวใหเขากับบุคคลอื่นของครู ไดแก

๑. สรางความประทับใจในทางที่ดี ๑.๑ แสดงความสามารถในการทํางาน ๑.๒ มีจริยธรรมและคุณธรรม ๑.๓ มีความซื่อสัตยและจงรักภักดี

๒. ปรับตัวใหสอดคลองในการทํางาน ๒.๑ เขาใจและรูใจ ๒.๒ ขอคําแนะนําหรือแนวทางปฏิบัติ ๒.๓ เสนอขอมูลหรือขอคิดเห็น ๒.๔ รับฟงคําติชม และปรับปรุงแกไข

๓. เสริมสรางภาพลักษณท่ีดี ๓.๑ วางตัวเหมาะสมและปฏิบัติตามกฎระเบียบ ๓.๒ ชวยดูแลและตรวจสอบงานใหถูกตอง ๓.๓ ชวยใหเปนผูที่นานับถือ

๓.๔ แกไขความเขาใจผิดที่ผูอ่ืนมีตอตน