တခ်ိန္က ေရႊထီးေဆာင္းခဲ့တဲ့ ျမန္မာ

49
တခိန္က ေရႊထီးေဆာင္းခ ့တ ့ ျမန္မာ (ေဆာင္းပါးရွင္ ေဒါက္တာလွိင္ျမင့္) မန္မာေတ႕ ေရႊေခတ္ ၁၉၅၄ခုႏွစ္ ၾသဂုတ္လ (၃၀)ရက္ေန႔ထုတ္ TIME မဂၢဇင္းမက္ႏွာဖံုးရွင္ ဝန္ၾကီးခပ္ဦးႏု

Upload: min-thant-lwin

Post on 28-Jul-2015

358 views

Category:

Documents


40 download

TRANSCRIPT

Page 1: တခ်ိန္က ေရႊထီးေဆာင္းခဲ့တဲ့ ျမန္မာ

တခနက ေရႊထးေဆာငးခတ ျမနမာ

(ေဆာငးပါးရင ေဒါကတာလငျမင)

ျမနမာေတြရ႕ ေရႊေခတ ၁၉၅၄ခႏစ ၾသဂတလ (၃၀)ရကေန႔ထတ TIME မဂၢဇငးမကႏာဖးရင ဝနၾကးခပဥးႏ

Page 2: တခ်ိန္က ေရႊထီးေဆာင္းခဲ့တဲ့ ျမန္မာ

ဗလေန၀ငး ႏစအစတေလာက အပခပလကတာ အာရမာ ျမနမာဆျပး အာဆယ ေဟာငေကာငတ႔က ျမနမာဆရင အထငတႀကး ေမာႀကညရတာ ကေန႔ အာဆယ ႏငငေတြမာ ျမနမာလား အေမးခရမာ စတမလေနရတဘ၀ ေရာကေနရေတာ ကေန႔ ျမနမာလငယေလးေတြက တခနက အာရမာ ျမနမာဆျပး အားလးက အထငႀကးၾက ရတယေျပာျပရင ယႏငပါမလားလ႔ ဟတပါတယ။ ေဖစဘြတေပၚမာ ပါလာတာ တကယ အေျခအေန အမနေတြပါ။ Croon Pyai တငထားတာပါ။ ၁၉၅၉.ခႏစမာ စငကာပဟာ လြတလပေရး (အစမးသေဘာ အႀကလြတလပေရး)ရတ လြတလပေရးေန႔ မန႔ခြနးမာ စငကာပႏငငရ႕ ဖခငႀကးလ႔ ေျပာရမယ မစၥတာလကြမယက လြတလပေရး အႀကမန႔ခြနး ေျပာရာမာ ကေနာတ႔ အစြမးကန ၾကးစားႀကရင ျမနမာနငငက ဆယႏစ အတြငးမာ မေစရမယလ႔ သက ဆယႏစကေတာင အစြမးကန ညညညႊတညႊတ ႀကးစားႀကရငလ႔ ေျပာခတာပါ။ ကေန႔ရရားျပန အသးခခ စစဗလ ငတနးေလးေတြက အခကေနာေျပာတာ မဟတဘးထငရင ဒလြတလပေရးေန႔ မန႔ခြနးႀကးက စငကာပသရးမာ ေမးႀကညပါ။ အငတာနက ေပၚမာေတာငရာလ႔ ရပါမယ။ စကၤာပေရာက ျမနမာေတြ ရာေဖြျပး တငေပးႀကပါအး။ သမၼတ အသစစကစကႀကး ဥးသနးစနန႔ ၾက႔ ဖြတအမတမငးတ သရေအာငပါ။

Page 3: တခ်ိန္က ေရႊထီးေဆာင္းခဲ့တဲ့ ျမန္မာ

တစေခတ တစခါက Union Of Burma Airways ေၾကာျငာ

Page 4: တခ်ိန္က ေရႊထီးေဆာင္းခဲ့တဲ့ ျမန္မာ

၁၉၅၉-ခႏစမာ ယခ ရနကနေလဆပႀကးက သမၼတႀကးမနး၀ငးေမာငမ ဖြငလစေပးခပါတယ။ အဒအခနက ရနကနေလဆပဟာ အာရမာ (ဂပနန႔ ေဟာငေကာငမပါ)အႀကးဆးေလဆပႀကးျဖစပါတယ။ အဒအခနက ယေန႔ ကေနာတ႔ ေငးေမာျပး အားကေနရတ THAI AIRWAYS ဆတာ ရေတာင မရေသးပါဘး။ SINGAPORE AIRWAYS လညး မေပၚ ေသးပါဘး။ THAI AIRWAYSက ၁၉၆၁ ဒဇငဘာလ မာမ ဖြငလစခတာပါ။ အခသတ႔ ဒႏစမာ ေရႊရတ လပႀကပါမယ။ အဒ ဖြငလစစတနးက သတ႔ခမာ DC-3 ေခၚတ ဒါကတာ DAKOTA ေလယာဥေလး -ႏစစးန႔ စတငခရတာပါ။ ႏစကနႀကရင ထငးေလေႀကာငး သမငး စာေစာငေတြ ထြကလာမာပါ။ ျမငႀကရပါမယ။ အဒအခနက ျမနမာျပညမာ DC-3 ဒါကတာ ေလယာဥက (၁၈-စး) န႔ ဗငးေကာင ေခၚတ ပနကာ ေလးလးတပ ေလယာဥႀကးေတြက (၄စး သ႔မဟတ ၆-စး) ရေနပါတယ။ ဒါကတာေလယာဥက လ-၂၁ -ေယာကပ စးႏငတာပါ။ ဗငးေကာငက လ ၆၂ -ေယာက စးႏငျပး ေဟာငေကာငလ ခရးေ၀းက တကရက ပသနးႏငပါတယ။ အခစာထပါတ ေဟာငေကာင ခရးက အဒေလယာဥႀကး ေတြန႔ ပသနးခတာပါ။ အဒေခတရ ဘရငး- ၇၄၇ ေပါဗာ။ ဒါေပမဗာ အဒစငကာပ ၀နႀကးခပလကြမယက ကေနာ ေတာေတာ အခမေၾကဘးဗာ။ သမန႔ခြနးထ ဗမာျပည ထည႔ေျပာျပး ဗမာျပညက ျပငမယ သေျပာလကတာန႔ ကေနာတ႔ႏငငက ေရ႕မဟတေတာဘ BACK GEAR အထးခလကရတာ သ႔စကားေႀကာငမားလား။ သ႔ပါးစပက ေတာေတာ စးတယ ေျပာရေလမလား။

Page 5: တခ်ိန္က ေရႊထီးေဆာင္းခဲ့တဲ့ ျမန္မာ

ျမနမာတပမေတာေလတပရ႕ C-47 Dakota ေလယာဥတစစး ၁၉၆၁ခႏစက စငကာပ ခနဂေလဆပသ႔ ဆကေရာကလာစဥ

(၁၉၆၁စငကာပ ေလဆပျမငကြငးပါ.. ထစဥက မဂၤလာဒေလဆပန႔ ႏငးယဥၾကည႔ၾကပါ) ေနာကတခ အခဂပနမာ စာႀကည႔တကႀကးေတြ ရပါတယ။ ၁၉၆၀-၀နးကငေလာကက DIGEST / TIMES / NEWSWEEKSစတ မဂၢဇငး ေဟာငး ေတြက ႀကညေပးႀကပါဥး။ အဒအခနက အာရေလေႀကာငးလငးျပ ေႀကာျငာေတြမာကေန႔ဆ ေလေႀကာငး လငးေတြက ဘနေကာကန႔ စငကာပက ဗဟ ခကျပထားသလ အဒအခနက ရနကနဟာ ေလေႀကာငး လငးေတြရ႕ ဗဟခကမ ဆတာေတ႔ြ ရပါမယ။ ေကးဇးျပ ရာဖတႀကျပး တငေပးႀကပါဥး။

Page 6: တခ်ိန္က ေရႊထီးေဆာင္းခဲ့တဲ့ ျမန္မာ

၁၉၅၅ခႏစက ဝနၾကးခပဥးႏႏငဇနး ေဒၚျမရတ႔ ႏငငပင ေလယာဥျဖင ဆဗယကယနယ (ယခရရား) သ႔ အလညအပတ ေရာကရစဥ... အဒထကလေတြ မသႀကေသးတာ ရပါေသးတယ။ လကရ ျမနမာႏငငဟာ ကမၻာေပၚမာ လကကငဖနး အသး အနညးဆး တငးျပညျဖစေနပါတယ။ ရာခငႏနး အနညးဆးတငးျပညပါ။ ဥးႏေခတက ဘယႏစမာ စတင တပဆငတယေတာ ကေနာ မမတမေတာပါဘး။ ဆကသြယေရးက ၀နထမးေတြ ေမးႀကညႀကပါ။ သတ႔ သႏငပါမယ။ ဒါေပမယ ကေနာတ႔ဟာ ဂပန ကေတာမသဘး အာရမာ ပထမဆး AUTO DIALING ေအာတ လကလ႔ဖနး တပဆငခသလ ကမၻာမာ- ၁၂-ခ ေျမာက ႏငငအျဖစ မတတမး တငႏငခပါတယ။ အတလႏငငေတာင ကေနာတ႔ထက ေနာကကပါတယ။

Page 7: တခ်ိန္က ေရႊထီးေဆာင္းခဲ့တဲ့ ျမန္မာ

ေငြစကထတရာ႒ာနတငး၌ လလယခြင ရချပး အငမတန အဖးတနခတ ဗလခပပပါ တရာတနေငြစက…. အဒေခတက ျမနမာကပေငြက ဂပနျပညမာ ယခအေမရကန ေဒၚလာလ ဂပနေတြကတနဖး ထပကထားပါတယ။ အခဆ Australia ေဒၚလာဆ အခရကပငး အေမရကန ေဒၚလာထက ႏငငတကာ ေစးကြကမာ ေစးပျမငေနေပမယ ျမနမာႏငငမာ ေအာဇ ေဒၚလာက အေမရကန ေဒၚလာထက ေစးနညးေနပါတယ။ ဟတနးက ျမနမာကပေငြဟာ ဂပနမာ တနဖးအမနက ရခ အေလးထားခခရပါတယ။ မ.ဆ.လေခတက ျမနမာအား/ကာက အရာရႀကးတစဥး (နာမညမေျပာခငပါ) က ေျပာဖးပါတယ။ ၁၉၆၀မတငခငက ငါကြာ ဂပနမာ ႏကကလပမာ အကၤအတထ ျမနမာေငြေလး ျမငေအာင ထည႔ထားရင ဂပနမေတြ ၀ငးေနတာပတ။ ဘနေကာကမာဆ ျမနမာေငြ၁၀-တန တရြကေပးလကရင ယးဒယား မငယငယေလးေတြ တညလး စတထငတငး ၾကဘတ။ ေအာအခမား ျမနမာေငြ တစသနးေပး ဘာလပရမာလ အေျပာခရပါမယ။

Page 8: တခ်ိန္က ေရႊထီးေဆာင္းခဲ့တဲ့ ျမန္မာ

ေမျမ႕စစတကသလ ေကာငးေရ႕က အေနာရထာ၊ ဘရငေနာင၊ အေလာငးဘရား ရပတမား...

Page 9: တခ်ိန္က ေရႊထီးေဆာင္းခဲ့တဲ့ ျမန္မာ

ေရးထားတ တပမေတာ အဓ႒ာနကေတာ အေနာရထာ၊ ဘရငေနာင၊ အေလာငးဘရား ဥးေအာငေဇယတ႔ တညေထာငခသည႔ ထကျမကေသာ တပမေတာမား၏ လကဆငကမးအေမြက ခယလက ပမအငအား ေတာငတငးျပး စြမးရညထကျမကေသာ တပမေတာၾကးအျဖစ တညေဆာကၾကကနအ (အဟမး...) ျမနမာပတစပ႔ ကငထားရင အာရမာ ႀကကတ ႏငငသြား ရငေကာျပး ၀ငရပါတယ။ ကေန႔ စစဗလေလးမား သတ႔တပမေတာထမာ ဗလခပေတြ တခနကေရႊထး ေဆာငးခတာက ဂဏယျပး ယးဒယားက ဘယလ ႏငခတာန႔ အတတက ဂဏယ လကမေထာင တတႀကပါတယ။ သမငးမသဘ ပါးစပေျပာ တဆင ႀကားသမငးန႔ အေလာငးမငးတရားႀကးက ယးဒယားက ဘယလ ႏငခတယ အာေနတတ ႀကပါတယ။ မႏေလးေထာငထမာ တပႀကပေတြ စစဗလေတြ ကလာ အာတတတယ။ ကေနာတ႔ ႏငငေရး အကဥးသားထ ကလညး သမငးကေတာင နညးနညး ပါးပါးေလး ဖတဖးသက ရာမရား။ အထကက ေဆာငးပါးထကလ အစပငး နညးနညး၊ အလယ နညးနညး အဆးပငး နညးနညး၊ သမားေတြ ျဖစပါမယ။ အ အခမးအနား လပျပး အာေတာ ကေနာက ေနာကေန႔မာ ေထာကေျပာျပေတာ ကေနာက ခငဗားက ဘယေလာက သလ႔လညး အမားအားန႔ ေ၀ဖနႀကပါတယ။ ကေနာက ရငးျပပါတယ။အေလာငးမငး တရားႀကးဟာ သ႔က သသပအထငႀကးမႈ လြနေနေတာ ေဗဒငေတြ အခါေပးေတြက တားႀကတ ႀကားက ယးဒယားကလညး မဆးမရင မျဖစေတာေအာင မြနေတြန႔ ရမးေတြ ရခငေတြက ျမနမာက တကဖ႔ ကဆြေပး စစကေပးေနေတာ ရနတက တကေပးေနေတာ ျမနမာ စစသညေတာေတြ စစပနးေနတ ႀကားကရယ ရာသဥတကလ မေကာငးတ ႀကားက ယးဒယားကခပါတယ ။ သကသနးေရႊန႔က ေျပာငးျပန ေႀကာကစတဆတာ မငးတရားႀကးမာ တစက ကေလးမ မရတာပါ. တကပြတငးမာ ေရ႕က ဥးစးတကခသ ျဖစပါတယ။

Page 10: တခ်ိန္က ေရႊထီးေဆာင္းခဲ့တဲ့ ျမန္မာ

အယဒၶယက ၀ငးထားစဥ ရာသဥတေႀကာင ျမနမာစစသညမားစြာ ဖားနာ ကဆးခရသလ မငးတရားႀကး ကယတင အဖားပငးထနလာလ႔ ျပနဆတခ ရပါတယ။ ငယရဘက ေသြးေသာက မငးေကာငး ေနာရထာက ခစစထားျပး ဆတခရပါတယ။ သထခရင ကရြာမာ နတရြာစပါတယ။ ဒါေပမယ ရနကနကေရာကမ ကကနတာက ေနျပညေတာ ျပညေရႊဘက အေႀကာငးႀကားခတာပါ။ မငးတရားႀကးရ သားေတာ ဆငျဖရင လကထက ၁၇၆၇-ခႏစ မတလ ၂၈- ရကေန မာ အယဒၶယျမ႕က ေအာငနငေတာမတာပါ။ အဒမတလ- ၂၈-ရကေန႔ဟာ ေနာငေတာ ျမနမာနငငမာ ျပညတြငးစစႀကး စတငခတေန႔ပါ..။ ကေနာ လမကကလ အဒမတလ-၂၈-ရကေန႔ ေရႊဘျမ႕မာ မငးတရားႀကးရ ျမ႕ေဒါငေစတန႔ မကႏာခငးဆင ကးတဖကကမးမာ ေမြးခသပါ။ ကေနာက ငယငယေလး ကတညးက လနတတေတာ အေမက ေရႊဘစစသား ေသလ ၀ငစားတအေကာငလ ေျပာတတပါတယ။ အဒမာ သမငးစတ၀ငစားသ ေထာင၀နထမးေလး တဥးန႔ သရေတာ သက အယဒၶယျမ႕ တကပြ အျပညအစက ခးသြငး ေပးလာေတာမ အာလး လကခႀကပါေတာတယ။ အဒလ သမငးေၾကႀကတာပါ။ သမငးမသရငလ အျပစ မေျပာလပါဘး။ ကေနာက အယဒၶယျမ႕ကတေန႔လညး ကေနာေမြးေန႔ ပါလ႔ေျပာေတာ ဟားတက ဟာသ လပေနႀကပါေသးတယ။ လငယေလးမားက ေျပာခငပါတယ။ အပစဖြ႔ ကယအပငးန႔ကယ တာ၀နယျပး သမငးကဖတ သငယခငးေတြက အတခပရငးျပလပႀကပါ။ သမငးသရင သလာပါမယ။ ဘယလခစားရတယဆတာ။

Page 11: တခ်ိန္က ေရႊထီးေဆာင္းခဲ့တဲ့ ျမန္မာ

ရရားျပန စစဗလေလးမား ရရားမာ ရရားမေလးမားက ျမနမာကပေငြ လကေဆာင အျဖစေပးရင ဘယလ တန႔ျပနမယဆတာ သရေအာင လကေတြ႔ေပးျပး စမးႀကညေပးပါလ ေတာငးဆပါတယဗာ။ ဥးေန၀ငးလကထကမာ ကေနာတ႔တေတြ ဆငးရစျပလာေပမယ အမနးခငး ထငး၊ မေလးရာထြက တရားမ၀င ကၽြနခရတ ဘ၀ မေရာကခေသးပါဘး။ ျမနမာကပေငြ

Page 12: တခ်ိန္က ေရႊထီးေဆာင္းခဲ့တဲ့ ျမန္မာ

တစကပဟာ ၆၂-ခႏစက ျမနမာေငြ တကပက ထငးေလးဘတရပါတယ။ ၈၈မတငခငေလးမာ ဘတတက ကပတကပါ။ ေငြတနဖးခငး တေနပါတယ။ မ.ဆ.လ ၂၆-ႏစ အပခပတာမာ ျမနမာေငြ (၄ဆ) ကသြားပါတယ။ န.အ.ဖ ၂၃-ႏစ အပခပ လကတာ တစကပက တစဘတ ရေနရာကေန အခ တစဘတက ျမနမာေငြ - (၃၀)ေပးရေတာ အဆ-၃၀ -ကသြားတာပါဘ။ န.၀.တ အာဏာသမးခါစ (၁၉၈၉)မာ တစေဒၚလာက- ၃၅ကပ ေပါကပါတယ။ ၂၀၀၂ ခႏစကဆရင ၁၄၅၀-ေလာကအထ တနဖးကသြားတာဆေတာ ဆယႏစအတြငး အဆ (၄၀) ကသြားတာပါ။ ၁၉၉၁-ခႏစ ႏ၀ငဘာလ လယေလာကမာ ခငညႊန႔ ကနေစးႏနးတကတာန႔ ပတသကျပး ကနသညႀကးေတြက တဗြေပၚကေန ႀကမး၀ါးတာေလးပါ (အခ ပဇြနတပသာ ၅၅၀-ကပ ကေနာတ႔ မစားနငဘး ဘယသေတြ ၀ယစားေနႀကလမသဘး။ တစေဒၚလာ- ၇၁- ကပ ဘယသေတြ သးေနႀကလမသဘး ) အခပဇြနတပသာ ၁၅၀၀၀/ အထကမာပါ။ အႏစ-၂၀ အကြာ ဘယေလာက ကြာသြားသလ။ သတ႔ႀကမးလကရင လေတြက ျငမသြားတတေပမ ေငြေစးက ပေတာင တကျပတတတယ။ ၁၉၉၁- ႏဘယဆ ေပးတေန႔မာ ေဒၚလာေစးဟာ မတမတရရ ၉၁ကပ ျဖစသြားပါတယခငဗာ။ ႏစပတအတြငး ၂၀- ခနတကသြားတာပါ။ အဒရကပငးေလးေပါ။ ကေနာက ငယသငယခငးလဟတ ေယာကဖတ၀မးကြ အခမနးတငး ဒ-တငမႈးလပေနသ (အဒတနးကဗလမႈး) သနးထြနးေအာင အမသြားေတာ ကေနာက ပဇြနထပဟငးန႔ ထမငးေကၽြးတယ။ သက တခါတခါကရင ဆရာႀကးလပျပး ကေနာနငငေရးထ ပါေနတာ ဆးမတတတာအျမငက ကပေနေတာ ပဇြနထပဟငးမစားဘ ခဥေပါင ေကာေလးဘ စားျပး ပဇြနထပဟငးက အတငးစားခငးေတာ (ငါက အာဒႏၷာဒါနာ) မစားဘး ေကာထလကတာ အခထကထ မေခၚႀကေတာဘး။

Page 13: တခ်ိန္က ေရႊထီးေဆာင္းခဲ့တဲ့ ျမန္မာ

သ႔ေယာကၡမ ကေနာအေဒၚအရငးက သ႔သားသမး အရငး ေလးေယာကထက ကေနာက ပခစတာ။ သ႔သားမကက ဆးမခတာ ေကးဇးတငလ႔ ေကာငးတယ ေျပာသာေျပာန႔ အားေတာငေပးေသးတယ။ ရရတယ။ အထကတနးေကာငးတးက ကေနာတ႔က တျခားအတနးသားေတြန႔ အတနးလက ထးႀက ရနျဖစႀကရင သက တနေနေအာင ေႀကာကေနတာ။ အဒရနပြေတြမာ အခ စစကငးတငး ၀နႀကးခပ ျဖစေနတ ကၽြနေတာ ငယသခငး ဗလခပသာေအးလညး တခါမ မပါဖးဘး။ သတ႔ေတြက အခစစဗလေတြ လပႀကတယ။ ငယသငယခငးေတြ ဆျဖစရင အဒါက ခဏခဏ ေျပာျဖစႀကတာ။ အဒါပါဗာ။ မျမငဘးမးျမစထင ဆတာလ မေရာကဘး ရရားက နဗၺာနထငေနတ တစခ႕ေသာငႏ စစဗလေလးေတြ မယရင စငကာပ လြတလပေရး မန႔ခြနးက နားေထာငႀကညပါဥးလ႔။

Page 14: တခ်ိန္က ေရႊထီးေဆာင္းခဲ့တဲ့ ျမန္မာ

ကဒမန႔ ႏစဥးက ေရႊထးေဆာငးခတ ျမနမာက ထပေရးေပးပါဥး ေတာငးဆလာလ႔ ဆကလက ေရးသားလကပါတယ။ တကယေတာ ေရႊထးေဆာငးခရတေခတက ကေနာတ႔က ေတာေတာေလးက ငယပါေသးတယ။ ကေနာထက ၅-ႏစကေန ၂၀-ေလာကႀကးသေတြ ေရးရင ပလကေတြ ကပါမယ။ အခ အသက- ၇၀-ေကာ စာေရးဆရာႀကးေတြေရးရင စာေရးဆရာအျမငန႔ ပျပးကြကကြကကြငးကြငး ေပၚေအာငေရးႏငပါမယ။ သတ႔မတထားတ အခကအလကေတြကလညး ပမတတကက ခငမာမႈပရပါမယ။ ကေနာအထး ပနႀကားလတာကေတာ လခငးမသလ႔ပါ။ ဆရာႀကးေမာငသာရန႔ ရငးႏးႀကသမား ဆရာႀကးက ပနႀကားေပးႀကပါအး။ ဆရာႀကးက ဥးေန၀ငးက အစကတညးက မကေစာငးတထးထးန႔ ရသမ ဂြငထက လကရကမရေတာ အရပက ဘယျပနညာျပန လမၼာပါးနပစြာ ပါးတးေနခသပါ။ ယနႏငအတေျပး ေခြးႏင အတလက (RUN WITH THE HARE , CHASE WITH THE HOUND) က အလြနပါးႏပစြာ မ.ဆ.လ စးပြားေရးလပပက ရသမ ဂြငထကေန လလပပ ေဆာထားတာပါ။ အားလးဗာ ႏငငေတာ တာ၀န သေဘာမး စတပကထားႀကျပး ေရးႀကပါဥး ပနႀကားပါတယဗာ။ ကေနာက ေကာငးေကာငး မမလကပါဘး။ အာဏာသမးတ အခနကဆ အာဏာသမးတာကေတာင နားမလညေသးပါဘး။ ကကေနာလညး သသေလာကေလး ေရးပါမယ။ ဒါေပမယ ကေနာသတာက တကယ နညးနညးေလးပါ။ ေနတာက နယမာဆေတာ တကယနညးနညးေလးဘ သနငတာပါ။ ပထမဆး လငယေလးေတြက အခေရးျပတ ကနးဂဏနးေတြမား လႊေနတာလား ထငယႏငစရာရပါတယ။ ၁၉၅၉- ခႏစက ဥးေန၀ငး ယာယ အာဏာသမးထားခန တငးျပညျပကြမယ ေခာကထားခနမာ ျမနမာျပညမာ လဥးေရ - ၂၂-သနးေလာကရခနက အဓကႏြားကသာ အားထားထြနယကရတာန႔တင ကမၻာက

Page 15: တခ်ိန္က ေရႊထီးေဆာင္းခဲ့တဲ့ ျမန္မာ

ဆနတနခန (၂.၉၇- သနး) တငပနငခပါတယ။ မဂၤလာဒ-ေလယာဥကြငးႀကးဖြငတ ႏစေပါေနာ အဒႏစက ကေန႔ကမၻာမာ ဆနတနခန အမားဆးပ႔ေနတထငးက တနခန (၈.၀-သနး) ဘတငပ႔ ႏငပါတယ။ ကေနာတ႔ သနးေနာ သတ႔က သနးဂဏနး ဘယေလာက ေျပာငးျပနျဖစ သြားပါသလညး။ အခသတ က တနခန (၈-သနး ကေန - ၁၀-သနးအထပ ေနျပ န.အ.ဖ က အမားဆး ပ႔ႏငလ ႏစသနး) ျပးပါးစပက အရကမရ လယယာစကပးက အေျခချပး စကမႈဖြ႔ျဖးေရး ဆသ႔တ။ ေနာကတခကက မ.ဆ.ဖ ေခတမာ သတငးစာ ေခါငးႀကးပငးကေန သတငးစာဆရာႀကးေတြက ဖအားေပး ေရးခငးတာေနမာေပါ။ ဥးေန၀ငးက ေတာရတနရလ မလပရတကစၥ ဖ.ဆ.ပ.လ မလပရတ အလပက ရ၀ျပတသားစြာ လပ၀ခတယတ။ ျမနမာေငြက အဂၤလနေပါငစလာလငန ခတတထားရာကေန ရဝစြာ နတထြက လကတယတ။ ဒါကေတာ ဆြစဇာလနကဘဏႀကးေတြမာ ျမနမာကပေငြ ခငမာေအာင ေငြက အာမခထားတ ေရႊေခာငးေတြက ဘဏကေနျပနထတယလကတာပါ။ အာမခထားတေရႊတနဖးက ကပေငြတနဖးန႔ ကေဍ- ၂၃၀-ေကာပါတယ။ ေရႊပမာဏ တနခနအားျဖင-အားျဖင တန (၁၅၀) ေကာတယလ သရပါတယ။ ဒကနးဂဏနးေတြက စးပြားေရးပညာရငႀကးေတြ ပသပါမယ။ တကယက သးစရာေငြခကခလာလ႔ ေရႊေတြျပနထတျပး သးပစတာကမား သမ႔ သတရလ႔ လပရတာ ဆျပး ဖါးႀက ရရာပါတယ။ ႏငငတကာမာ ျမနမာကပတနဖးက အာမခလပထားရင ေငြစကက စတထငတငး စညးမကမးမ ရကႏပခြငမရပါဘး။ ဘဏႀကးေတြ လကခသေလာက ခြငျပသေလာကဘ ရကရတာပါ။ ျမနမာျပညမာ လညပတသးစြေနတ ေငြပမာဏက သတ႔က အျမစစေဆးေနပါတယ။ အာမခရလ႔ ျမနမာကပေငြက ဂပနမာ တငမဟတဘး ႀကကတနငငမာ မဆလလယလ႔ ရပါတယ။ အာမခရတာကး။ အာမခရထားရင အတျဖစရငေတာင ဟဘဏႀကးေတြက ေလာေပးရတာပါ။ ေခတ ၃ေခတ ေငြေၾကးေတြပါ..

Page 16: တခ်ိန္က ေရႊထီးေဆာင္းခဲ့တဲ့ ျမန္မာ

တကပတနက အစ တနဘးရျပး လလယခြငရေၾကာငး အာမခခတ ႏငငတကာသး ေငြေၾကးေခတက ေငြဒဂါၤးတစကပတန...

မဆလေခတ တနဘးမရေတာတ ေငြတရာတနေငြစက တနဘးမရရတ အထ ျပညသေတြထက မတရားသမးယျပး မဆလေခတမာ သးစြခြင မရေၾကာငး ေၾကျငာခပါတယ... (အာဏာရင ဥးေနဝငးမ ျပညသေတြက ေအးဓျမတကခတာပါ)

Page 17: တခ်ိန္က ေရႊထီးေဆာင္းခဲ့တဲ့ ျမန္မာ

ဒေငြကေတာ လကရ ျပညတြငးမာ သးစြေနတ လကရ ျပညသေတြရ႕ ဘဝက ထငဟပေပၚလြငေစတ နအဖေခတ ေငြစကေတြပါ... စဥးစားသာၾကည႔ၾကပါေတာ.. ကေန႔ ျမနမာေတြ ႏငငတကာက အေႀကာငးအမးစန႔ ျပညပက ေရာကေနႀကပါတယ။ ႏငငတငးမာ နငငတကာေငြေတြက ေရာငးလ႔၀ယလ႔ရတ ဆငေတြ အမားႀကးရပါတယ။ ႏငငအေတာမားမားက ေငြေတြက ေရာငးခငလညး ၀ယပါတယ။ ရရားက စစဗလငတးေလးေတြ မငးတ႔ ကယတင ျမနမာကပေငြက ေရာငးႀကညပါဥး။ မငးတ႔ကလကခထားတ ရရားန႔ န.အ.ဖ က ေဘာေဘာႀကးေတြမ အရငးႀကးေတြပါ။ မကႏာအပကချပး ဗြတအာဏာန အကာအကြယေပးေနတ ေဘာဒါႀကးေတြပါ။

Page 18: တခ်ိန္က ေရႊထီးေဆာင္းခဲ့တဲ့ ျမန္မာ

ဥးေန၀ငးက အာမခကေန ထတလကေတာ ေရႊေတြလ ဝကလကရတယ။ အဒေနာက ဗလခပပက မလတကယ ဓါတပက မယေတာဘ ညငးသးသး လေတြ မႀကညညေအာင ပနးခပန႔ ဗလခပရ႕ အခနးက႑က မသမသာ ဖကလကကတညးက သ႔စးပြားေရးလညး ထးကေတာတာပါဘ။ သစတထငတငး ေငြစကေတြ ရကထတေတာ သအာဏာသမးစက ေရႊတကပသား ၂၂၀-ကပရေနရာကေန ၁၉၆၄- မာ (ျမနမာေငြက အာမခကေနထတတႏစ)မာ ၄၀၀ - ၄၅၀/- ထ ခနတကသြားပါတယ။ အဒကေန ၁၉၆၇-ေလာကမာ ၇၅၀/- ခနတကျပနပါတယ ။ ဒလခနတကရတာက ရနကနက ေရႊကနသညႀကးေတြက ျမနမာျပညက ေငြစကရကတ စကကနႀကမး ရာတနရကဖ႔က တစစား/ငါးဆယတန အရြကက တစစား စသည..စသည ဘယေလာက ေရာကလာတယက အျမ လထည႔ထားျပး စစမးေနေတာ ဘယႏစတန ေရာကရင ေငြပမာဏ ဘယေလာက ထြကမာ ကတြကျပး ေရႊေစးက တငလကတာပါဘ။ အဒတးက ေငြစကလပတ စကက ျမနမာျပညမာ မရေသးဘး စကကဂာမဏကေန မာရတာပါ။ ၁၉၉၆- မာ ၀နထမးေတြက ဆယလစာ ေခးေငြ ထတေပးလကတာ ေရႊေစးဟာ ၂၀၅၀၀-ကပကေန ထတေခးလကတ ေငြပမာဏ အလက တကသြားတာပါဘ..၂၃၀၀၀- အထခနတကျပး ၂၂၅၀၀/- မာတန သြားပါတယ။ အဒေတာ ဥးေန၀ငးအာဏာသမးစက ေရႊေစးက ၂၀၀-၀နးကငကေန မ.ဆ.လ. ျပတခနမာ ၆၀၀၀- ကပပါ။ အဆေပါငး ၃၀၀-တကသြားတာပါ။ ဒါက ကမၻာေရႊေစး တကတာလ ပါပါတယ။ ဒါေပမ ေသခာတာကေတာ ဥးေန၀ငး အာဏာသမးဆးက ျမနမာျပညထမာ လညပတေနတေငြပမာဏက ကေဋ ၈၀၀ေလာကထငပါတယ။ ၈၈၈၈-ျဖစေတာ ကေဍ- ၁၂၀၀၀-ေလာကျဖစေနပါျပ။ အခဆ ကေဋ ဘယေလာကရတယ ကေနာမသေတာပါဘး။ ပညာရငႀကးေတြ သႀကပါတယ။ (ဒေငြပမာဏ ကေတာကေနာ မေသခာပါ) ..

Page 19: တခ်ိန္က ေရႊထီးေဆာင္းခဲ့တဲ့ ျမန္မာ

အဒလ ေငြကတနဖးအေပၚ အာမ မခတအတြက ကေနာေျပာသလပါဘ ဖဝငး.. ဆပါစ႔။ ဖ၀ငးအစမာ ဒငက တကငျပားေလးေတြ က ေငြ ၁၀၀/-က တကငတျပားန႔ အပထားပါတယ။ တကငျပား-၁၀၀၀ လပထားတယေပါ။ သလကထမာ ေငြ-တစသနး (၁၀၀၀၀၀/) ရေနပါတယ။ ဒငက သကခညး ေလာေနရေတာ အမးစရာ တကငနညးလာေတာ တကငေတြက ထးသားေတြ မသေအာင ခးပြားျပး တးထတထားပါတယ။ ဖ၀ငးက ၂၃- ရကႀကာတယထားပါ။ န.အ.ဖ တသကေပါ။ ဖ၀ငးျပးေတာ တကငန႔ ေငြထတေတာ တကငျပားက မလေစး ျဖစတ (၁၀၀/-) မရေတာဘး။ ဒငလကထမာက ရတာက တစသနး တကငျပားကလညး တစသနး နးနးေလာကဆေတာ တကငတျပားက ေငြတစကပဘ ျပနအမး ႏငပါေတာတယ။ ေငြ- ၉၉/- ကပအခးခ လကရတာပါ။ အဒေတာ ဘနးႀကးေကာငးအတြက ဘဏမာ ေငြပေဒသပင စကထားရင ဥပမာ ၁၉၈၈-မာ ေငြေျခာကသနး ကေငြပေဒသာပင အာမခထားတယေပါ။ ေရႊန႔ဆ ေရႊတစပသာန႔ ညမတေငြပမာဏ။ အမ၀ယမယဆရင ေျမနကနးဘကမာ စမးေခာငးဘကမာ တကတလး (သးသန႔တကေနာ တကခနးမဟတဘး) ၀ယနငပါတယ။ အဒေငြပေဒသာပငက တႏစအတြက ဘဏအတး (၁၂/) တးႏႈနးန႔ ၇၀၀၀၀/ -ေလာကရပါမယ။ အႏစႏစဆယအႀကာ အတးက ၈-သနးေလာကေတာရပါရ႕။ မလေငြက ေရႊ တနဖးန႔ တြကေတာ တစကပသားဘ ရေတာတယ။ ေရႊအားျဖင (၉၉-ကပသား) အခးခလကရျပ ။ အမ၀ယမယဆရင အခန ၀ယႏငတအမရ႕ ေလကားထစေတာင မရနငေတာဘး။ အမကငားရင ႏစလစာေလာကဘ ငားနငတေငြျဖစေနျပ။ ေနာက အခအပဒကေတာ စစဗလငတးေလးေတြက အဓက ထားေျပာျပတာပါ။ ကေနာည အငယဆးက ဆယတနးေအာငေတာ သလညး ေဆးေကာငးကမပါတယ။ သက ၁၉၇၇-မာေအာငပါတယ။ စစဗလသပလပခငတာ။ အေဖကလညး စစဗလဘ၀ကလာတာေလ။

Page 20: တခ်ိန္က ေရႊထီးေဆာင္းခဲ့တဲ့ ျမန္မာ

တားတယမရဘး။ စစတကသလဘ တကခငတယ လပေနပါေလေရာ။ ေဖေဖလညး စစဗလလပခတာဘ လပေနတယ။ တရက ေဖေဖက ျမ႕ထကအျပန အမေရာကတာန႔ ေဟ စးစး လာလာ စကဘးစး လာလကခေပါ သလကသြားတယ ။ လမးထပက ထြကသြားႀကတာ။ လမးထပမာ ဗလႀကးတေယာက အပါအ၀င စစဗလ ငါးေယာက စစတပဘကကေျခလင လမးေလာကေနႀကတယ။ ျမ႕ထကေနျပနႀကတာ။ ျမ႕ထကေန စစတပကဆတာ ႏစမငမက ေ၀းတာပါ။ အမေရာကေတာ မငးေတြ႔ျပလား။ ငါစစဗလ (ဗလႀကး)ေခတက အမမာ အမသးဖ႔နစဆနး (ဟငးလတဆဒ) ကတစစး ေဖေဖသးဖ႔က ၀လဂစကတစစး အမမာ ထမငးခကစစသားက တရား၀ငတေယာက။ ငါရာရင (ရကၡာ ခြတမးက) ပလ႔ေရာငးရေသးတယ။ အခမငးေကာငေတြ ေတြ လား ေနပႀကးထ လမးေလာကေနရတာ။ (အဒခနက ဗလႀကးေလာကက အျပငက ရးကစၥမဟတဘ သြားခငရင တပရငးမႈးဆက ခြငျပခက လလေလးျပေတာငးရင ကားေပးႏငပါေသးတယ။ အမမာထားစတႀကက သးဖ႔က စတကးေတာင မယဥရတ အရာပါ။ ကေနာည တခါထ ပါးစပပတသြားျပး စကမႈတကသလက တကခပါတယ။

ရရားက သၾကၤနယမးအဖြ႔ (မျငငးပါတ)

Page 21: တခ်ိန္က ေရႊထီးေဆာင္းခဲ့တဲ့ ျမန္မာ

ရရားစစဗလေလးေတြ ကေနာေျပာတာက ဟတပါတယလ႔ အမနအတငးေျဖရပါသလား။ မဟတဘး ျငငးရပါသလား။ ဒါအရငေျဖပါ။ အာပလာေတြ လာမအာခင ဒါကအရငေျဖပါ။ ေခတမဖြ႕ျဖးတးတကတ တပမေတာႀကးမာ မငးတ႔က စစတပပငကား သးဖ႔ေပးထားပါသလား။ ဒရငဘာ ႏစေယာက ေပးထားပါသလား။ အမေဖၚစစသား ေပးထားပါသလား။ အဒတးက စစသားလစာက (၈၂-ကပ)ပါ။ ေရႊေစးက (၂၂၀ -ကပ) ဆေတာ လပစစသား တေယာကဟာ လစာကေခၽြတာမယ။ ေပးတရကၡာန႔ ခးခးျချခ ေငြစမယဆရင တလတလက (ေငြ ၆၀-ထက) မက စနငႀကပါတယ။ ေလးလ ဆရင ေရႊတစကပသား ၀ယစႏငသေတြ အမားႀကးရခပါတယ။ စစသားေတြ အမမာ ေငြလာအပထားျပး အေမက ေရႊ၀ယေပးခရသေတြ ရပါတယ။ ေနာကအဒတနးက ကေနာ မတမတာေလးလညးရပါတယ။ ေဖေဖက စစသားတခ႕က ေခၚေခၚျပး ေဆာပေလာတးခရသေတြ။ အျပငထြက မနးမလကစားႀကသေတြ။ သရသေလာက အဒတနးက ျပညတနဆာက ရားရားပါ။ တနညး ေစးမေပါပါဘး။ အဒါကမ (၅-ကပ) ဆလားသရတာပါ။ အဒတနက ဆနေစးႏနးေတြက စားဆက- ၂.၅/ ဆနအႀကမးက - ျပားသးဆယ (၀.၃၀-ကပ) ျပညပပတ ေပၚဆနးေမႊးက- ျပားေျခာကဆယ (၀.၆၀ကပ)။ ကလားမျခငးဆြ နဆ (ေဟာလနအစစ)က တဘး-( ၁.၁၀ - ကပ)။ အမသားက-၂.၀-ကပ။ ႀကကသားက ၂.၅၀-ကပ။ ႀကကဥတလး (ဆယျပား)။ အငးစနကေန လငးစေဒါငးက အသြား ဘတစကားခက- ၁၅-ျပား။ ကားက အသစစကစက ထငခက ကရငေတြ အေနတာ။ ကေနာတ႔ ရနကနက အလညသြားရင ေဖေဖက စစသားတဥးန႔ ဘတစကားက အသြားအျပန စးခငးတာ။ ကေနာတ႔က ခေဘးမာ ကားနညးနညးေဆာငရင ခနေနႀကတာ။ ေပာလ႔။ ဟဘကမာ ဘရားဆ ဟဘကခကး ႀကညႀကေပါ။ ကားေတြ ဘယေလာက ေခာငတယ ဆတာ.... အခေခတ သားသမးက အေပာစးဖ႔ ဘတစကားေပၚ တငေပးလကလ႔ဆရင ရးေနျပ အေျပာခရျပ။ ကေလးလညး လမးတ၀က မေရာကခင ျပားသြားပါမယ။

Page 22: တခ်ိန္က ေရႊထီးေဆာင္းခဲ့တဲ့ ျမန္မာ

မနးခေလးဆလညး စဥးစားသာ ႀကညပါေတာ။ ကားေတြကလညး ႏငငတကာက အကေတြ အေဟာငးေတြ။ သဘာ၀ဓါတေငြ႔ေတြ အလပယ ေတြ႔ရေတာမ ေကာကစမးေတြဘလန႔ ချပးေရာငးေနရတ ေခတေရာကမ ေခတမဖြ႔ျဖးေသာ တပမေတာႀကး ေပးလာ တပမေတာႀကး အငအားႀကးလာေလေလ တငးျပညက ကမၻာအဆငးရဆးက ပပ ႏစသြားေလပါ။ အဒတနးက ေဖေဖက (ဗလႀကး) လစာ ၇၅၀-ေလာကရတာပါ။ ဗလမႈးက ၁၀၀၀-ေလာကရတာပါ။ ဆရာ၀နေတြလ ၇၅၀- ကေန - ၁၂၀၀ ေလာကရႀကတာပါ။ ေဖေဖ ပငစငယေတာက ပငစငလစာ - ေရႊေစး - ၄၅၀-ေခတမာ ၄၉၂- ကပရတာပါ။ ျပးဂရနးဂတ ဆလား မသပါဘး အဒါက တလးတခတညးေပးတာက ၁၂၀၀၀-ေလာက ရတယထငပါတယ။ အဒေငြန႔ေဖေဖ အမ၀ယ၀ယပါတယ။ အခအဒေျမကက သနးန႔ဆ ေထာငခတနေနပါတယ။ အခစစဗလေတြဟာ သပက ေကးဇးကနး တတႀကပါတယ။ သတ႔ စစဗလခပေတြ ပငစငယလ႔ ငတတသမရပါဘး။ ေဟာတယေတြေတာင တကေနႀကတာပါ။ ေျမးေတြက နငငျခားက ပတပငထားတ ႀကားကေနရေအာင ပညာသငပ႔ေနႀကတာပါ။ သတ႔က ပညာသငေပးလကတ ဆရာ အရငးေခါကေခါကေတြက ခြကမဆြတ ခြကေပာက သေတာငးစားဘဝက တမင မေရာကေရာကေအာင တြနးပ႔ခပါတယ။ ဒလေကးဇးရငက ပညာသငေပးတ ဆရာကေတာင ငတေအာင လပရကသေတြ အပခပလ႔ ႏငငႀကးပြားမယ ေျပာသေတြ ေမာေနသေတြက အျပတေျပာပါမယ။ အဒလ ေမာလငႀကရင ဗဒၶတရားေတာေတြက မးအရငရ႕လကပါဥးလ႔။ ကယကယကယ ဗဒၶဘာသာလ မေျပာႀကပါန႔ေတာ။ လး၀ဖလာ ဆန႔ကငသြားပါျပ။ တခါ ကေနာဟာ ဆရာ၀နအလပအတြက ေရးေျဖ ေျဖရပါတယ။ ၁၉၈၂ -ခႏစမာ ေမးတေမးခြနးက လာလာ ေျခေသးတယ။ ဖ.ဆ.ပ.လ ေခတ ႏင မ.ဆ.လ ေခတ

Page 23: တခ်ိန္က ေရႊထီးေဆာင္းခဲ့တဲ့ ျမန္မာ

လမႈေရး / ေနေရးထငေရးေတြ ဘယလ ကြာျခားေျပာငးလခပါသလေပါ။ တကယက ဆရာ၀နေတြက မငးတ႔ ဘယေလာက မကႏာေျပာငတကျပး ငါတ႔အတြက ဘယေလာက လမေျပာ ရသလညးဆတာက စမးသပတာပါ။ အဒေတာ ကေနာကလညး ဒါေျဗာငလမရလားစမးတာ ငါဒလလာစမးတာ ဘယရမလညး။ ချပေပါ။ အထကက ကားစးခရတာေတြ။ စစသားလစာေတြ န႔ကနေစးႏနးေတြ ထည႔ေရးေတာတာေပါ။ ေနာက ၁၉၇၀- ခႏစ ရနကနေရာကေတာ ဘတစကားစးရင သငယခငးေတြက ဆရာေလ။ ကားမေခာငရင မစးႀကေသးဘး။ ၁၉၇၂ -ႏစ တေခါကထပေရာကေတာ ဘတစကားေပၚမာ ရပဖ႔ေနရာေလးရရင တကေပါ။ ၁၉၇၄-ႏစကေတာ တြယဖ႔ေနရာရရင တြယစးေပါ။ ၁၉၈၀-ေလာကကေတာ ႏစစးတြ(ေနာကတြ)ဘတစေတြ စထြငျပ။ ၁၉၈၆-ေလာကကေတာ ကားဘနပါအေပၚပါ တြယစးလာႀကရျပ။

သကရာဇ ၂၀၀၀ေကာမာေတာ ???? အေပၚမာထငေနရတာ ေကာငးသား ကေလးငယေလးေတြပါ... ေျဖထည႔လကတာေပါ။ ေနာက ႏစရကေန လေတြ ေျဖရေတာ အဒမာ အေျခအတင ေျပာရတယ။ မငးက မေကာငးတ ဘကကပ ေဇာငးေပးထားတယ။

Page 24: တခ်ိန္က ေရႊထီးေဆာင္းခဲ့တဲ့ ျမန္မာ

ငါတ႔လကထကမာ စကရေတြ ဘယလမားလာတယ တးတကလာတယ တစကမေရးမထားဘးေပါ။ ရနရာတယ။ မငးဘာျဖစသြားနငသလ သလားပါ ျခမးေျခာကတယ။ ကေနာကလညးလမေလာဘး စကရေတြက ကေနာတ႔ ပငတာမဟတဘး။ ေပးတ လစာန႔ ကနေစးနးက ကေနာတ႔ရ႕ ဘ၀အမနေတြပါေပါ။ ဆရာႀကးတ႔ မယရင တခါတေလ ဘတစကားက စးဘးတယရေအာင စးႀကညႀကပါဥး ေျပာထတာေပါ။ ေနာက ႏစရကေနေတာ ဆရာၾကး ဥးေမာငေမာငတတက အမန႔ခငေတာ သတငးႀကားျပး မငးေနာင စာေမးပြမေျဖန႔ေတာ။ အခတေခါကက ငါ၀ငေတာငးပနထားရလ႔ မငးသကသာသြားတာ ေျပာပါတယ။ ဆရာႀကးက အငတာဗးမာ ဟဆရာႀကးေတြက သ႔တပါ ေျပာထားလ႔။ မဟတရင ဘယလ စခနးေရာကမယမသဘး။ ေနာကတခက ၁၉၅၅-ေလာကကအစျပျပး ျမနမာအာကစားဟာ အေရ ေတာငအာရက ဗလစြလာပါတယ။ အားကစားမာဘကစ လႊမးမးလာပါတယ။ ၁၉၆၁ ေနာကပငးမာ အာရမာပါဗလစြလာပါတယ။ အစပငးတးက ကေနာတ႔ ငယေသးေပမ မာေဒးကားဖလား (၁၉၆၅- မေလးရား လြတလပေရးဖလား) ျပငပြေတြနငရင တအားကေပာႀကရတာပါ။ ႏငဖနမားလာေတာ သပဖလး မျပငးထနေတာဘး။ မာေဒးကားေလာကဆရင အပငတြကထားျပ။ အာရခနပယ (အာရအာကစားျပငပြေပါ)န႔ အာရဖလား ေဘာလး သကသကျပငပြ)မာ ခနပယရရင အေသကႀကခနႀကေပါ။ ကေနာတ႔ျမနမာက လြတလြတကၽြတ ႏစႀကမရဖးတယ။ ပးတြခနပယ တႀကမရဖးတယ။ ၁၉၇၄- မာ အရနမာ (အရနက အမရင) အပခပသက ညလ႔ ဖငနယေန႔က ေတာငေပၚဘရား တကဖးရတယလ႔ဗာ။ အရနကလ ေခာေခာလလ ေဆာကေလးေတြန႔ ျမလကတာေလ။ ျပးေဆာကေလးေတြက အစားေကာငးေတြ နငးကန ေကၽြးထည႔ လကတယေလ။

Page 25: တခ်ိန္က ေရႊထီးေဆာင္းခဲ့တဲ့ ျမန္မာ

အဒလဖငနယေတြမာဆရင ကေနာတ႔ နားမလညတ စကားေတြန႔ နငငျခား ေရဒယကဖြင ေဘာလးအသဆရင ဖမးနားေထာင ဗဟာဒး လေဌး ေမာငေမာငတင ေအးေမာင စတာေတြႀကားရရင ဆကနားေထာငေပါ။ နားမလညပါဘး။ မနးနားေထာငေနရတာ။ အဒမာ ဗဟာဒး ဗဟာဒး လေဌး စတာေတြႀကားျပး (ဂလးးးးး) လ႔ဆြဆြငငငင ႀကားလကရရငဟာ ဘာေျပာေကာငးမလ အဒလ ႀကကသးေမႊးညငးမး တခါမ မထဘးပါဘးဗာ။ ကေနာဓါးန႔ လကခတ ည၀မးကြနေတာင ဖကျပး ေပာလြနးလ႔ မကရညေတြ ကခရပါတယဗာ။ ရနဘကႏစဥး တဥးကတဥး နမးမတအထ ေပာသြားတာပါ။ ဘ၀မာအေပာဆး ရလားဆရင အာရမာ ျမနမာကြလ႔ ေမာႀကြားနငခတ အရသာက ဘယလမ အစားထးမရဘးပါဘးဗာ။ ညအကခငးလ အဒမာ ျပနျပးတအားက ျပနခငသြားႀကပါတယ။ ဒေကာငကေတာ စကဘးစးျပး တျမ႕လး ပတေပာေနေတာတာ။ ေအာေနေတာတာ။ လမးမေပၚမာ လေတြ ကႀကခနႀကေပါဗာ။ ဒးပတသမားေတြက ဘာေျပာေကာငးမလ။ အကသမားေတြကလ ဘယခနက ၀တစားထားတယမသဘး ။ ကေန႔ လငယေလးေတြက ေျပာျပရင နားလညဖ႔ ခစားတတဖ႔ အေတာခကပါမယ။ ေယာကားတေယာကက မးဖြားရတး ဗကနာရတာ က နားမလညနင မခစားနငသလေပါဗာ။ အဒၤအေပာ ကေတာ သမားေတာမသဘးဗာ ကေနာဘ၀အတြကေတာ အေပာဆး အခကအတပါ။ အမနအတငး ၀နခရတာပါ။ အခကႀကည န.၀.တ တကခါစက ျမနမာအာကစား ကမၻာကလႊမးရမည ဆတေဆာငပဒႀကး အငမတန တာ၀နႀကးတ ေဆာငပဒႀကးက တငလာတယ။ ခငညႊန႔စကားဘေနာ ကယတကယ မလပနငတာက ေျပာဆေနတာဟာ လမညာမႈပါဘတ။ သနးေရႊ -၂၃ -ႏစအပခပလကတာ ရဖနရခါ နငပြေလးရခတ ဗမာေဘာလးအသငးက အညဆး အသငးေတြေအာက ေရာကသြားရပါျပ။ ကမၻာေကာ ယနကတက ကလပႀကးကေတာ ၀ယဖ႔စဥးစားတယ။ ကယတငးျပည အားကစား တးတကလာဖ အဒေငြ နညးနညး သးလကပါလား ။

Page 26: တခ်ိန္က ေရႊထီးေဆာင္းခဲ့တဲ့ ျမန္မာ

ေနာက သငယခငးတဥးက အဒတနးက ဘနေကာကတ႔က မႀကာခဏ ေရာကတတပါတယ။ သေျပာျပတာပါ။ ထငးမာ ထငးမေတြက ဗမာဆအေတာေလးက ႀကကႀကတာတ။ ငါလတျခားမဟတဘးကြ ဗမာဆရင ေဘာလးေတာတယဆျပး အသလြတက ညႊတခငေနႀကတာတ။ အခေနမား (ဗါမ) လားေမးမာ ပပနေနရတယ။ ေျပာျပပါဥးမယ။ ၁၉၉၄ မာ ဗလခပထြနးႀကည လကမတန႔ပတစပ႔ တပတအတြငးရေတာ ဘနေကာကသြားတယ။ အလပကစၥန႔ေပါ ဘနေကာကမာ ငယသငယခငးက အငဂငနယာ။ လကလရး ရညစားစကားေတာင တခါမမေျပာဘးတသ။ သကဆခြနဗစ ဆြ င-(၃၀- ေလာကမာ) မာေနတယ။ CRDB -ဥးတငေမာင၀ငးက လာေခၚရင သ႔လမးထပက နကကလပမာ စားေသာက နငငေရးေဆြးေႏြးႀကေပါ။ ဒလက အဒကလပေတြလညး မသဘး။ ေရခေခာငး ေကာငးေကာငးေတာင ကေနာက သ႔ကျပရတယ။ ဘာမသပ မသဘး။ တည သ႔ေခၚသြားျပး ထငစားေသာကေတာ ထငးမေလးေတြ လာစကားေျပာတယ။ ဒါသတ႔အလပေလ။ သငယခငးက ဗမာလ႔ေျပာရင အထငေသးတတလ႔ အငဒနးရားလ႔ လမထားပါေလေရာ။ ကယခငးက ဗလလေျပာေနတာ.. ေကာငမေလးေတြက သတ႔ကေခၚဖ႔ ျမေနတာ။ ခနေနေတာ တကယ အငဒမ ေရာကလာျပး အငဒလ မႈတေတာ ကေနာတ႔ ကၽြတေတာတာေပါ။ ဒါန႔ ဗမာလ႔ ၀နခရေတာတာေပါ။ ထငးမေတြက ဟားႀကတယ။ အေငြရငးခနကေတာ သတ႔က ေငြရငးထားႏငေနျပ။ ဘယေလာကကမနး မသပါဘး။ ကေနာတ႔ ရငးမယဆတာ မရဘး။ ကေနာေလ ေတာေတာေလးက မကနာ အမသြားတယ။ ရငတ႔က ဗမာေတြဆေတာ ကမတ႔ဘ ဧညခလကပါတယတ။ ကမတ႔ကအမရငပါတ။ ဘနေကာကေရာကတး ေခၽြေခၽြတာတာသးေပါ။ ေနာကတေခါကကမ ရငတ႔ရငးပါ။ အားမနာပါန႔ လာခပါဥးတ။ ေအာငါတ႔ ဘ၀က ခႏၵာကယရငးရသထက ႏမေနတယလ႔ အေျပာခလကရတာပါလားလ႔။ ဒါ ကေနာတ႔ ဗမာေတြ အခလ တရားမ၀င ကၽြနထြကခေနတ လေတြ ရစျပေပမ ေသာငးဂဏနး (အေသးေလးေလာကဘ

Page 27: တခ်ိန္က ေရႊထီးေဆာင္းခဲ့တဲ့ ျမန္မာ

ရေသးတ အေျခအေနေနာ)။ ကေနာ လေနာက အဒက မသြား၀ေတာဘး။ တမးႀကးဘ ခစားရတယ။ ေအာ တခန ကငါတ႔က ေမာႀကညခရတ ထငး ခႏၵာကယရငးစား ေနရတ သေတြကေတာင ငါတ႔ကပဗမာလ႔ လကမေထာငျပဖ႔ ေနေနသာသာ ဟတပါတယ...။ ကေနာဗမာပါက ၀နမခရလ႔ လမေျပာခရတ အျဖစပါ လားလ႔။ ရငနာရမကဘး ေကာပါနာတယ။ အဒါ-၁၉၉၄ ကေနာ။ အခရရားျပနေလးေတြက သြားမယဆရင ေလယာဥလကမတ ၀ယေပးခငပါတယဗာ။ ငါဗမာကြလ႔ လကမေထာငႀကညေပါ။ ေလယာဥလကမတ တကယေပးပါမယ။ ရရားစစဗလေလးေတြ ရရားမေတြက ဟဟာလပစားတာ နမညႀကးပါ။ အာရမာ ထငး အခ ဒ႔ျမနမာ။ ဥေရာပမာ သတ႔က နာမညႀကး။ အဒဟာမ တေကာငေလာကဘ ႀကညနငေအာင ႀကးစားႀကညပါဥးလ႔။ ခႏၶာကယ ရငးရတသေတြကဘ ႀကညေအာင လပႀကညပါဥး။ လကမေထာငမျပခငပါန႔။ မငးတ႔ ျပနတမး၀င အရာရလပျပး ရရားမတေကာငေလာက ခတႀကညပါဥး။ ေနာကအခ အာဆယေပါ။ အာဆယကဖြ႔တာ တရား၀ငဖြ႔ ျဖစတာ ၁၉၆၇ -ခႏစမာ။ အဒတနးက အာဆယက ျမနမာက သတ႔အထ၀ငဖ႔ သတ႔က ပနႀကားရတာေနာ။ ဥးေန၀ငးပါလာေအာင ျပညတြငးေရးကစၥ မေ၀ဖနရလ႔ လပေပးထားတာ။ ဥးေန၀ငးကလ အာဆယက အေမရကနရ ခါးပကေဆာငအဖြ႔လ ရႈျမငထားျပး အႀကမႀကမေခၚေနတာက မ၀ငခတာ။ အခသနးေရႊတ႔က အာဆယ ၀ငခြငရေအာင ထငး၀နႀကးခပ မေလးရား မဟာသယာတ႔က ကပခလ႔ ဟလေတြ ေခါငးခ သြငးေပးခတာပါ။ ဟတးက ၀ငပါ ၀ငပါ ေခၚေနခတာပါ။ အခက ၀ငပါရေစ ၀ငပါရေစပါ။ မတပါဘး။ ေနာကအာရမာ ဟတးက ရထားက ေကာကမးေသြးေခါငးေတြန႔ ေမာငးႀကရတာပါ။ ျမနမာက ၁၉၅၉-ေလာကမာ ဒဇယေခါငးတြေတြ စသးတာ အေရ ေတာငအာရမာ ဥးဆးလ ေျပာသႀကားဖးပါတယ။ အေသအခာေတာမသပါ။ အဒတးက ရနကနစာပ႔က (DAGON MAIL) မႏေလးစာပ႔က (SHWEMANN MAIL) အဒလေခၚျပး ေရႊမနးေမ..ဒဒဒး ဒဒ ဆျပး သခငးေလးေတာင

Page 28: တခ်ိန္က ေရႊထီးေဆာင္းခဲ့တဲ့ ျမန္မာ

ေခတစားခပါေသးတယ။ ကယပငသစဥပါေနာ။ အခကမၻာမာ အထးအျမနရထားေတြ (တနာရက... ကလ ၂၀၀-အထကေတြ) လပေနခန န.အ.ဖ က (၃-ေပ -အကယ) ရထားလမးကေန နေကာနငေသးပါဘး ။ အခတရတ အကအညန လပပါေတာမယ။ စစဗလေတြသာ အာဏာလ တငးျပညက မခး၀က မခးခႀကဘးဆရင ဒအျမနရထားေတြက ကေနာတ႔က ထတလပျပး တျခားနငငေတြက နညးပညာေရာငးစားေနတ နငငျဖစေနျပေနာ ။ အခက တရတကလ ဘလပနငေတာမာတ ။ ရကတတရငေျပာပါတယ။

ရနကန မႏေလး ကြနကရစ အျမနလမးမၾကး.. ေနာက လေတြႀကားဖးႀကပါတယ။ လတငးေျပာေနႀကပါတယ။ ရနကနမႏေလး အျမနလမးဆတာေလ။ ၁၉၅၉-၆၀-ခႏစက တငးတာခတာပါ။ အဂၤလပလဘယလေပါငးလေတာမသဘး။ လ၀ဘာဂာ စမကနးေခၚတယ။ လ၀ဘာဂာကမၼဏက တငးတာေရးေတြ လပခတာပါ။ အဒတနးက -ေဒၚလာ -၁၂-သနး /၂၀-လားမသကနပါတယ။ တငးတာထားတာေတြ ရနကနေဆာကလပေရးရးႀကးမာ ရပါတယ။ ဘယေတာငကျဖမယ။

Page 29: တခ်ိန္က ေရႊထီးေဆာင္းခဲ့တဲ့ ျမန္မာ

နမေနတေနရာက ဘယေတာငကေျမ ဘယေတာငကေကာကသယဖ႔မယ။ အတအက တငးထားျပးသားပါ။ ဥးေန၀ငးတကလာျပး ဘတဂက မတတနငေတာ အေမရကနက စစေလယာဥ ဆငးနငတာမ႔ တရတႀကးကကန႔ကြကလ႔တ႔ ဘာတ႔ လမလးေတြထတ ဥးနစမကနးကဘ ဒအႏရာယေတာင မျမငဘး။ သမ႔ျမငတာလလ လမေတာတာပါ။ ဒမကေရစ အစးရသာရေနရင အဒလမးႀကး ႏစျပနေလာက ျပငဆငျပ ရျပးျပ။ မယရင ေဆာကလပေရးက ၀နထမးေတြက ေမးႀကညႀကပါ ။ ေနာက အခသနးေရႊလကထက တညေဆာကခတ ေရႊဘအထက (ကန႔ဘလျမ႕နယ/ကၽြနးလ) သဖနးဆပ ေရကာတာႀကးဟာ အေရ႕ေတာငအာရမာ အႀကးဆးေရကာတာ စမကနးႀကးပါ။ ကၽြနးလျမ႕ကေလး ေျမပေပၚက ေပာကသြားရပါတယ။ ၁၉၆၀-ခႏစက စတငတညေဆာကဖ ပါ။ ၅၈- အမေစာငအစးရဆျပး ၀ငရႈပေတာ ရပထားရပါတယ။ တခါ ၁၉၆၂-ႏစမာစဖ႔န႔ ၁၉၆၉-မာ ျပးမာပါ။ အာဏာသမးလကေတာ ပလသြားပါတယ။ အခန.အ.ဖ ေဆာကတာဟာ မလ ပစဆြထားတာထက ေပ-၃၅-ေပ နမေနပါတယ။ ေျပာရပါအးမယ။ ကေနာကဖမးေတာ နငငေတာစမကနးေတြ အေကာငအထညေဖၚဖ႔က အေျခခ မရမျဖစက လပစစ / စြမးအင လ႔ေရးထားတာ မသြားတယ။ အဖြ႔ခပဥးႀကညေမာင အတြကေရးေနတာပါ။ အဒမာ အလြယဆးန႔ အျမနဆး ေငြအနညးဆးက အခရနကနက လပစစေပးေနတ ေပါငးေလာငးစမကနးက ဘယလ လြယတာပါဆျပး ေရးထားတာပါ။ ေပါငးေလာငးက ဂပနက ျပညတြငးလကနကကင အဖြ႔တခ အကအညန႔ ခးတငးတာထားပါတယ။ ကေနာဆမာေတာ အဒတငးထားတာ မရပါဘး။ သေနရတာပါ။ အဒအခနက သနးေရႊက အထကက ေျပာဘးတ ကေဘာဂမ၀မး လသတ ရဘကစခနးေတြကေန ျမးျမးမကမက ေလးရျပအထငန႔ အငမတနေ၀းလတ အဒေဒသက ဆကသြယဖ႔ ပေတာင ပညာေတာငတနးႀကက လြနတးတ ေတာငေဖါက စကႀကးေတြန႔

Page 30: တခ်ိန္က ေရႊထီးေဆာင္းခဲ့တဲ့ ျမန္မာ

ေျခာကမငနးပါးရညမ ဥမငလႈဏေခါငး တးေနပါတယ။ သဖနးဆပ ဆညႀကးလညး လယယာ စကပေရးအတြက ေဆာကေနပါတယ။ ကေနာဆက ပေရာဂကလညးရေကာ စြမးအငက လြယလြယေလးန႔ရမယ ေပါငးေလာငးစမကနးက ဥးစားေပးရမယ သသြားျပး သဖနးဆပကလ မလအျမငအထ ေဆာကမေနေတာဘ ေျမသယစကႀကးေတြ ေျမတးစကႀကးေတြ ေပါငးေလာငးက ေရႊ႔ပါေတာတယ။ အဒမာ အလပလပေနသေတြကလညး အအားသငကနႀကတယ။ ဒလဘ ေပါငးေလာငးစမကနးက ေတာငက ေဖါကရတာလေတာ အခန ပေတာငပညာက စကႀကးေတြက ျပနေရႊ လကေတာ ပေတာင ပညာ လႈဏေခါငးက လအားန ဒငးနမငးန႔ ဆကေဖါကပါတယ။ ေတာငတခက ဒငးနမငးန႔ ျဖတာလပႀကေပမယ လႈဏေခါငးက ဒငးနမငးန႔ ေဖါကတးတာ အငမတန မလပသငတကစၥပါ။ တခန ငလငလႈပရင ေတာငျပနငတ အႏရာယ အငမတနမားပါတယ။ စကေတြအားလး ေပါငးေလာငးက ေရးႀကးသတျပာေရႊ႕ခပါတယ။ အဒလႈဏေခါငးတးစကႀကးေတြက တနာရက ႏစေပေလာကတးျပး အဂၤေတပါ ေလာငးျပးသား ျဖစတစကေတြပါ။ တေန႔က ေပငါးဆယေလာက အဂၤေတပါေလာငး အျပးအစးပါ။ အခေတာလန႔ အဂၤေတေလာငးရေတာ အမးပငးကေတာ ခကကနတယ။ မခငမာေတာဘး ။ ေပါငးေလာငးစမကနးအျပး ရရြာစမကနးက ဆကအားထတေတာတာပါ။ တငးနငငတခတးတကဖ႔ စြမးအငက ပထမဥးဆး ဥးစားေပးရမယဆတ အသေလးေလာကေတာ သသငပါတယ။ အခ သမၼတႀကးအႀကေပး ဆရာဥးျမငတ႔ ထပဆးက ဥးစားေပး စဥးစားရမာက စြမးအငပါ။ ပထမဆး စြမးအငေတြ ထတေရာငးေနတာက ရပေပးဖ႔ ရရ၀၀ မတငျပဘ စမကနးေတြ ေလာကဆြေနရင ကားအေကာငးစားႀကး စးေနျပး ဓါတဆမရတ ကနးျဖစေနပါမယ။ ဧရာ၀တတငး ဒေရကေန လပစစေတြ အမားႀကး တတငးတျပညလး ေကးရြားအားလး မးသြယေပးျပး အမတငးအမတငး ယနစ အတငးအတာတခအထ ဖရးေပးနငပါတယ။ ဧရာ၀တက ထြကနငတပမာဏက အခ တျပညလး

Page 31: တခ်ိန္က ေရႊထီးေဆာင္းခဲ့တဲ့ ျမန္မာ

ေရကာတာေတြ အားလးေဆာကလပျပးသြားရင ထြကရမ စစေပါငးပမာဏ မဂါ၀ပ (၄၅၀၀၀-) ထကက ပမားပါတယ ။ ဒေရ ကေန လပစစဘယလ ထတနငတယဆတာ ဆရာႀကးဥးျမင စမးသပ ႀကညေစခငပါတယ။ လြယလြယေလးပါ။ အခေျပာလကရင ဟာဟတသားဘ ေျပာပါမယ။ ေနာကျမစေရတင စမကနးေတြမာလညး လပစစ သ႔မဟတ ေလာငစာသးေနရပါတယ။ ခးေနႀကတာမားပါတယ။ ျမစေရတင စမကနးေတြမာလညး ေနရာအေတာမားမားမာ လပစစမသးဘ ေရတငလ႔ ရတာေတြရေနပါတယ။ ဒမေ၀ယ စေဘာကမာ တစဥးက ဘာညာေတြ ေျပာမေနဘ တငးျပညတးတကေအာင ဘာလပသငတယ ေရးပါတ။ ဟတကပါ တငးျပညတကယ တးတကေအာင အစးရကယတငက ခးေနတာ ကမထနးႏငေသးရင ရငးပါတယေနာ။ နတျပညကကလာတ ပေရာဂကေတာင ဖငေျပာငသြားပါမယ။ အဒမာ ေပါငးေလာငးစမကနးႀကး ႏစနစအတြငး ျပစးသြားပါတယ။ စစေႀကာေရးအျပးမာ ဗလမႈးေဇာလငးန႔ အရာရႀကးတဥး လာညႏငးတနးက သတ႔က ေပါငးေလာငး စမကနးအေႀကာငးေမးပါတယ။ ဆညလပျပးရင ေရအားလပစစထတဖ႔ အေနာကႏငငက စကေတြ (အဓက-က ဂာမဏကစကက ဆလတာပါ) ဘယလလပ ရႏငမလညးေမးပါတယ။ ကေနာလြတလာတအခါ ေျပာျပပါမယဘ ေျပာလကပါတယ။ အခတရတစကန႔ လညေနရတာပါ။ အဒါေႀကာင ခနခန ပကေနတာပါ ။ လကေတာ လႊတမေပးခငဘန သတ မ အားမနာ ေမးရကတယဗာ။

Page 32: တခ်ိန္က ေရႊထီးေဆာင္းခဲ့တဲ့ ျမန္မာ

အငးယားကန တစဘကျခမးက သမငးတရားခ ဥးေနဝငးအမ တခနက ဥးေန၀ငးသာ အာဏာမသမးခဘးဆရင ကေနာတ႔ဟာ အခဆ စငကာပထက ပခမးသာေနပါဥးမယ။ အဒတနးက ေဆးတကသလ စးပြားေရးတကသလေတြဟာ ကမၻာအဆငမာရေနခလ႔ ၁၉၇၆-ခႏစအထ ေဆးတကသလက ေအာငထားသေတြဆရင အဂၤလနေဆးေကာငစက လမးျပး မတပတငေႀကး ေပါငစတာလင- ၃၅၀- သြငးလကရင ဘာစာေမးပြမ ေျဖစရာမလဘ အသအမတျပ ဆရာ၀နျဖစပါတယ။ ၁၉၇၆-မာ အရပခလကရတာကလညး ဥးေန၀ငးေႀကာငပါဘ။ ေကာငးေတြက ျပညသပငသမးလကေတာ ဟက ေလလာေနတယ။ အဂၤလပစာအဆငက ကသြားျပ။ တခါ စႏၵာ၀ငး ေဆးတကသလလညး တကလာေကာ သ႔အထကမာ စနယာ အဂၤလနျပနအထးက (MRCP / FRCS / FRCOG) ေတြ သ႔အထကမာ စနယာေတြ ရေနတာ မလလားဘး။ အဒေတာ WHO / UNICEF / COLUMBO / ADB စတ စမကနးေတြကေန ေထာကပေနတ တႏစက ဥပမာ WHO ကေန အထးက ငါးဥး စေကာလားရစေပးပါတယ။ အဒါေတြက မလႊတဘး မယေတာဘး ဆျပး ၁၉၇၀ -ခႏစကေနစတငျပး လပလကပါတယ။ တႏစက ဆရာ၀န -၁၄-

Page 33: တခ်ိန္က ေရႊထီးေဆာင္းခဲ့တဲ့ ျမန္မာ

ဥးသြားေနရတာ ရပလကပါတယ။ ျမနမာျပညမာတင MSc, ဆျပး စတငပါေတာတယ။ စႏၵာ၀ငး ဆရာ၀နျဖစေတာ သကေဆးတပ စစေဆးရက ဆရာ၀နေနာ။ အဒါ ဘနေကာကမာ ႏစႀကမ စငကာပမာ တႀကမ အဒ MRCP အႀကစာေမးပြေတြ သြားခးေျဖပါတယ။ သက စာကကဖ႔ စာေတာတ အေဖၚေတြ ေခၚသြားပါတယ။ အေဖၚေတြက တေယာကကလႊလ႔ အားလးေအာငျပး သတစေယာကတညး သးႀကမစလးကလ႔ ေနာငေျဖခြငေတာင မရေတာပါဘး။ သ႔သမးကေတာ စစတပဆရာ၀နေနာ ေျဖခြငမရဘး။ စစစညးကမးအရ ေျဖခြငမရဘး။ ခးေျဖတယ။ ကေနာတ႔ျပညနာတာ အဒလ တလႊမာနေတြ တငးသျပညသားေတြအေပၚ ထားတာလညးပါပါတယ။ အဒမာ ၁၉၈၂- မာ အဒစာေမးပြေတြ ျပနေျဖခြငေပးျပနပါတယ။ ဒါေပမယ အထကကေျပာတ WHOတ႔က စေကာလားရစေတြ မရေတာပါဘး။ ကယစားရတနကယ သြားႀကရေတာတာပါ။ ၁၂-ႏစတတ တငးျပညနာခရပါတယ။ အဓက ေျပာလတာကေတာ အဒ ေရႊထးေဆာငးခတ ေခတေတြက ကေနာေကာငးေကာငးမမခပါဘး။ အဒေတာ အာကစားန႔ ပတသကလာရင ေျပာလာစရာေလးေပါ။ အာရခနပယျဖစတာ ဥးေန၀ငးလကထကကေပါ။ ဟတပါတယ။ အဒခနပယဆ ယေပးခတလေတြက ဥးႏလကထကက ေမြးလာခတ လေတြပါ။ နတေရကနထ ထည႔လ႔ ေတာလာတာမဟတပါဘး။ အခတေျဖးေျဖးကလာတာ ဥးေန၀ငးလကထကက လအပေလးေတြ အညပေလးေတြ ေမြးထတထားလ႔ အခ အေျဖထတခနမာ အေျဖေပၚတာပါ ။ ၁၉၇၅- ၇၆ မာ ကေနာဆရာ သားဖြားမးယပပါေမာကၡ ဆရာႀကးဥးစးျမငဟာ သားဖြားမးယပပညာမာ တထြငစမးသပကသမႈေတြ ေအာငျမငလ႔ ႏငငေပါငး ၁၄- ခကေန လကခာလာေပးဖ႔ အဖတေခၚခရပါတယ။ တခ ႔လကခာေတြဆ တနာရက ေဒၚလာ ေထာငချပး ေပးထားတာပါ။ ေဒၚလာ ၅-ေသာငးခန႔ရဖ႔ ရတာပါ။ ၆-

Page 34: တခ်ိန္က ေရႊထီးေဆာင္းခဲ့တဲ့ ျမန္မာ

လႀကာမယ ခရးစဥပါ။ ကေနာဖတရပါတယ။ ဆရာႀကးကလညး အဒခရးစဥေတြက ျပနလာမ အစးရဆ သတငျပခငတ သေသသနစာတမးက တငသငပါတယ။ သက ျမနမာမသားစေတြ ထက ကယ၀နပကက / ဖကခ ေတြကေမးခြနး ၂၅-ေကာေမးျပး သေသသန စာတမးလပထားတာပါ။ အဒကေန သက စာတမးထတထားတာပါ။ စာတမး အႏစခပေကာကခကက မသားစေတြ စးပြားေရးၾကပတညးေတာ ကေလးယတာ ထနးခပေပးျပး ေမြးလာတကေလး နညးနညးက အဆငမမ ေကၽြးေမြးျပစဖ႔ အႀကျပလႊာပါ။ ဆရာႀကးက ေနာကဆးေကာကခကမာ အဒလမလပရင ပညာလညး ေကာငးေကာငးမသငႏင စစတပထ ၀ငရငေတာင လက ဂသရးက ဘကနကတပထားရင ဘကနကက လထကပျမငေနပါမယ။ ခေလးေတြဟာ တငးျပညအတြက အေပါငးျဖစမာထက ခးဆး အရပကဒကၡေပးမ ခးဆးေလးေတြသာ ရပါမယလ႔ ေရးထားတ စာတမးျဖစေနေတာ သ႔ခရးစဥေတြ ဖကမရတာကလြလ႔ အကနအပတခရပါတယ။ ဆရာႀကး အကအရငးကလညး ဗ.က.ပ. သခငဗသနးတငေလ။ ဆရာကလ ကေနာက အဒသေသသနမာ ပငတင သးခပါတယ။ သပနဆရာတပညႏစေယာက အတြညခႀကတာေလ။ တခါ ၁၉၇၅-ေလာကမာ ဆရာႀကးရ႕ အကအရငးတေယာကက ဗလမႈးႀကးမးေအာင။ သ႔နာေရးမာ သခငဗသနးတင ဆတ နာမညက ထည႔ခြငမျပေတာ ငါအကအႀကးဆး နာမညမပါရရင ငါနမညမထည႔န႔ လပထားသဆေတာ သ႔ခရးစဥေတြ အဖကခလကရပါတယ။ ဆလတာကေတာ ဥးႏလကထကက ေမြးထားေပးတ ေယာကာၤး အားေကာငး ေမာငးသနေတြက ဥးေန၀ငးလကထကမာ သးပြငခနမ႔ သးပြငေပးတာပါ။ ေရႊထးေဆာငးေခတရ႕ သးခနက ဥးေန၀ငးက နမညရတာပါ။ သလကထကကေမြးတာေတြက ဆရာႀကးဥးစးျမင သေတသန စာတမးန႔ ကြကတပါ။ ဘကနကထကပတ လေလးေတြက ေဘာလးေတာင ေ၀းေ၀းကနဖ႔ လတကယလး အားထတသးေနရတာပါ။ ဥးေဏာက သးတတရင ျမငပါတယ ။

Page 35: တခ်ိန္က ေရႊထီးေဆာင္းခဲ့တဲ့ ျမန္မာ

အားလးက အကအညေတာငးပါတယ။ ဆရာႀကးမားေရးႀကပါလ႔။ ကေနာက ေရႊထးေဆာငးရတေခတက လမနးသေတာ ဥးႏေတာင ျပနလြတေနပါျပ။ ဆရာႀကးေမာငသာရ ကလညး ပနႀကားေပးႀကပါဥး။ ဆရာႀကးရ႕ လကသးပနးေတာင ထမလတာ ေျဗာငထးရရင ေျပာရငးေတာင နားေထာငခငလပါျပ။ သတယမဟတလား ဆတာေလး။ ဆကလကေဆြးေႏြးျပး ဥးေႏာကကထတနငသမ ညစထတေပးပါဥးမယ။ အခေတာ ေခါငးပေနျပ။ တခနက ေရႊထးေဆာငးခတ ျမနမာက ေရးေနရငး တျခား သေတြက ေတာငးဆလာလ႔ တျခားေခါငးစဥေတြ က ေရးေပးရတာရယ ေရႊထးေဆာငးခရတာေတြက ကေနာတ႔က သပမလကေတာ ဂဂဏဏ မသတာလညး ပါပါတယ။ အေတာေလးက ျပနစဥးစား ေရးယရတာပါ။ ရနကနမာသာေရးရရင လႀကးသမေတြက ေမးျပး အမားႀကး ေရးႏငမာပါ။ ဒမာေတာ လႀကးေတြ ရႀကေပမယ အသြားအလာက ေ၀း သပမေရာကျဖစတာလ ပါပါတယ။ ကေနာကလ ဒမာ အဖြ အစညးေတြန က ခပေ၀းေ၀းေနတာရယ။ သတ႔ လပတာေတြ သပအားမရေတာ ကးမကကဘး။ အျပတေျပာထားတာ တကရမယဆလာခမယ။ ဘာကမပနး ညာကမပနး ဆေဆာရး။ ကမပနးဆတာ အားမကးခငဘး။ ကယမာ အစြယရတယ။ အဆပရတယ။ ကယအားကယကး တကမလညးရမယ။ ကယအခနက အလဟသတ အျဖစမခႏငဘး။ ကမပနးေတြ လပေပးနငတာက နငငတကာမာ ပတဆ႔ေရးျဖစလာေအာင။ ဒါကလညး ကေနာက သေဘာမကဘး။ လမးလႊေနတယျမငသ။ (Sanction အေၾကာငး ျပနဖတခငရငhttp://www.demowaiyan.co.cc/2011/01/sanction_09.html)အဒါက လကကငထားလ႔ န.အ.ဖ လလ႔ ေျပာလ႔ပေကာငးသြားတယ။ ၂၀၀၈ -မာ ကမပနးတခမာ ပတဆ႔ေရးက ဆန ကငေျပာလ ဗလမတဥးက Anti-Sanction ကဒမာလာမေျပာန႔ေျပာလ႔ သတ႔ အစညးအေ၀းက တခါမ မသြားေတာဘး။ အျမနမာေတြဥးစးတ ရပေငြပြမာ သတ႔အလလာခတယ။ ကပကလညး လရြတ။

Page 36: တခ်ိန္က ေရႊထီးေဆာင္းခဲ့တဲ့ ျမန္မာ

ခငဗားတ႔ ေပးမယအစား ပကဆက ဆြျဖျပစလကမယလ ေျပာလကတယ။ မတတနငဘး။ တခါတနးက ကေနာ ထငးကမၼဏတခန႔ ေတာေတာႀကာႀကာေလး အႀကေပး လပဖးခပါတယ။ အဒကမၼဏန႔ ႏြယလာတ ကမၼဏတခက ၁၉၉၀- ခႏစလယေလာကမာ ပဥးမနားသႀကားစကန႔ ေဇယ၀တသႀကားစက စမကနးေတြက ကနထရကေတြရပါတယ။ ကနထရက စာခပျပး မႀကာဘး ပကသြားရပါတယ။ စာခပမာ ရငးရငးျပတျပတသားသား ေရးခမထားဘး။ ဗလခပစနေအာငန႔ ပငရငျပးတယေပါ။ နားလညမႈ (Understanding) န႔ အပငေပါ။ ျပးစာခပလခပျပးေရာ အၾကပခရျပး မကရညေတြန႔ ေနာကဆတ သြားႀကရရာပါတယ။ အဒလ အျပတေနာကဆတဖ႔ ကပက အျပတ တြနးတယ။ ဒါက စနေအာငသားက ဖးဆကျပး မငးေသခငလား ဘာလာေပါ မငးႀကကတေနရာ စနေခၚလက ငါလာမစမးန႔ ျပနေကာလကတယ။ မငးတ႔လ သခး (-း) ဘထငတယ အျပတ ဆေပးလကတယ။ ေမးႀကညပါ။ သတ႔က ေပးထားရတ စာရငးက ေဒၚလာ -၂သနးေကာတယ။ ကေနာဆမာ ရေနတာ ဘဘစ ပ႔ျပးမ ခနးတာ သြားမလ႔။ အဒကမၸဏက လတခ႕က တရက ဗြဒယ အေခြတခ ႀကညငႀကတယ။ ျပးကေနာက ရငးျပတယ။ ဇာတလမးက တကယျဖစရပမန ရမယ-ဂးလယက ဇါတလမး။ ထငးႏငင ခငးမငက မငးသားေလးတပါးန႔ ျမနမာႏငင ေမာလျမငက ေဆးလပသမေလး ျမျမ တ ရ ရငနငဖြယ ျဖစရပမနဇါတလမး။ ကာလ ကေတာ ရနကန မာ ဂပဆငေကာလပဖြငျပးစ အခန ေလာကကပါ။ ဂပဆငေကာလပ မတတမးေတြထမာ ဒမငးသားေလး မတတမး ရႏငေကာငးပါတယ။ ကေနာက ဗြဒယအေခြ ကေတာငးေတာ ေပးပါမယ ေျပာထားတယ။ ေနာကေပာကသြားေတာ မရလကေတာဘး။

Page 37: တခ်ိန္က ေရႊထီးေဆာင္းခဲ့တဲ့ ျမန္မာ

အဒအခနက ထငးမာ အဂၤလပေတြ ေရာကေနပါျပ။ အဂၤလပန႔ ကနသြယေရး ေရႊလမးေငြလမး ေပါကေနႀကပါျပ။ ထငးမာ (THE KING & I) ဇါတလမးဟာ ကမၻာေကာ ဇာတလမးျဖစျပး ရပရငက ႏစႀကမ ျပနရကယထားတ ဇာတလမးျဖစပါတယ။ ျမနမာန႔ရခတ ဇာတလမးကေတာ ထငးႏငငမာ အေတာေလး သႀကပါတယ။ သခငးေတြ လညးရႀကတယ။ ဇာတလမးလညး ရႀကပါတယ။ အဒအခနေလာကက ထငးမငးမး မငးႏြယေတြ တခ႕က အေနာကႏငငေတြအထ ပညာသင သြားႀကသေတြ ရသလတခ႕က ျမနမာျပညကလာျပး ပညာသငခၾကပါတယ။ အဒအခနကတညးက ျမနမာဟာ ထငးထက ေရ႕ကေန ေျပးေနတာပါ။ အဒမငးသားေလးဟာ ေမာလျမငသ ျမျမန႔က ရနကနမာ ဆႀကေလသလား ဒါမမဟတ ရနကနအလာ ေမာလျမငက ျဖတသနးရလ႔ ေမာလျမငမာဆႀကေလသလားေတာ မသေတာပါဘး။ မငးသားေလးဟာ ျမျမက ႏစႏစကာကာ တကယကခစရာပါတယ။ သပညာစေတာ ခငးမင ကျပနျပး ျမျမက လကထပခြငျပရန သ႔မဘေတြက ပနႀကားရာပါတယ။ မဘေတြက ဗမာလမး ျဖစေတာ ရနစရတာက တပငး သာမနအရပသလ႔ နားလညထားႀကေတာ သေဘာမတႀကဘး။ ဒါန႔ မငးသားေလးက ျမျမက လာေခၚျပး ခငးမင က ေခၚသြားပါတယ။ ဟေရာကေတာ သေဘာမတႀကလ႔ ဇြတခြျပး ျမျမက ဇြတအတငးအဓမၼ ေမာလျမငက ျပနပ႔လကပါတယ။ မငးသားေလးဟာ ျမျမစတန႔ ရငကြနာကျပး သပမႀကာခင ဖားနာလာပါတယ။ ေနာကေတာ လႀကးေတြက ျမျမက ျပနေခၚေစပါတယ။ ဒါေပမ သတ ေရာကလာခနမာ ျမျမ ဟာလ ရငကြနာကလ႔ ဆးသြားရာပါျပ။ အဒါက မငးသားေလးက သရေတာ ေျဖမဆညႏငဘ ရငကြနာန႔ဘ ကြယလြနသြားပါတယ။ သက သမေသခငေလးမာ သ႔က ျမျမ န႔အတ တဂထ သျဂလေပးရန အထပထပ ပနႀကားျပး ဆးသြားရာပါတယ။

Page 38: တခ်ိန္က ေရႊထီးေဆာင္းခဲ့တဲ့ ျမန္မာ

အဒေနာက သ႔အေလာငးက ေမာလျမင သယလာသညလား ျမျမအရးက ခငးမင သယသြားသညလားေတာ မမတမေတာပါ။ သတ႔က တဂထမာ သျဂလေပးလကပါတယ။ အဒါက သတ႔ျမျမန႔ ထငးသ ေႏာေႏာန႔ တျမျမ ျမျမ န႔ဆရငး ငႀကတာပါ။ သတ႔က ရမယ-ဂးလယကဆတာ စတကးယဥဇါတလမး ဒါကမ တကယ အျဖစအပကတ။ ျပးေတာ ဟက အပေဆးန႔ လႊျပး အဆပေသာကေသႀကတာ။ အခနခန တျဖတအတြငးကာလ။ ဒက အခနန႔ကစားတာက ႏစဥးစလး ရငကြနာကေသတာဆျပး တကယအျဖစမန ရမယ-ဂးလယက ဆျပး တကယႀကကႏစသကႀကတာပါ။ ရၽမယ မာကလ ေခတအျပင တငးႏစခ လမးေရး နယပယ စတေတြေႀကာင သေဘာမတလ႔ အဆပေသာက ေသလကႀကတာ။ ဒမာကလညး ႏစႏငင ရနသေတြ ျဖစခႀကေတာ ရနအျငးန႔ တကယ အခစစစစစက ခြခလကႀကတာ။ ဒကေတာ အခစစစဒါဏန႔ တကယ ရငကြနာက ေသရာရတာ။ တကယျဖစရပအမန။ စတကးယဥ ဇါတလမးမဟတဘး။ ကေန႔ ထငးႏငငမာ ပညာသငေနတ တကသလ ေကာငးသား/သေတြန႔ ခငးမငေရာက ေကာငးသ/သားေတြဆ ပသႀကမယ ထငပါတယ။ အႏပညာ စတ၀ငစားသေတြ ႏလးသား အခစအစစက တနဖးထားသေတြ တကသလ စာတမးျပစလသေတြ ေလလာသငရင ေကာငးမယလ႔ ယဆမပါတယ။ ျမနမာဇာတသဘင အတြက ေသာလညးေကာငး အခစစစ ဇာတလမး ရကကးလ သေတြအတြက လညးေကာငး အကးရမညဟ ယဆမပါတယ။ ထငးျမနမာ ႏစႏငငပေပါငး ရကကးလကရရင ကမၻာေကာ ရပရင ဇာတလမးတခ အျဖစ ေရာကသြားႏငပါတယ။ ေနာကျပး ျမနမာေတြ သနးန႔ ချပး ထငးမာ ေရာကေနတယ။ အလပလပသေကာ ပညာသငသေတြပါ တပႀကး။ သတ႔မာလညး ႏလးသား ဇာတလမးေတြ တပႀကး ရႀကပါမယ။ သတ႔န႔တင အမားႀကး အားေပးႀကမာပါဗာ။

Page 39: တခ်ိန္က ေရႊထီးေဆာင္းခဲ့တဲ့ ျမန္မာ

အဒါ အဂၤလပ အပခပေရးကာလကက ျမနမာက ထငးရ႕ေရ႕ကေျပးေနတာပါ။ ကေန႔ကေနာတ႔ ျမနမာလငယေလးေတြ ပညာေကာငးေကာငး ရလသေတြ ေကာငး စစစစက တကလသေတြ စငကာပ အဂၤလန သြားေနႀကရပါတယ။ အေနာကႏငငႀကးေတြ ေျခမလမးႏငသေတြ ထငးမာ သြားျပး တကသလ တကေနႀကရပါတယ။ ဘယေလာက ရငနာဖ႔ေကာငးပါသလညး။ တကယလ႔ ဥးေန၀ငးအာဏာ မသမးဘးဆရင ကေနာတ႔ ပညာေရးဟာ အာရမာ (အာရတခလးေနာ) ထပဆး အဆငမာ ရေနတာပါ။ ကေနာတ႔ဟာ ပညာေရာငးစားေနတ ႏငငတခအျဖစ ကမာၻမာ လကမေထာငေနရမာပါ။ ဘယသမ ပညာေရးမာ ကေနာတ႔က မေကာႏငပါဘး။ အဓက က ကေနာတ႔ရ႕ အဂၤလပစကားသက ပသမႈဟာ အာရမာ ဘယႏငငကမ အခခနအထ မယဥနငပါဘး။ ဘယႏငငမ မယဥနငတာ အခခနအထပါ။ အခကေနာတ႔ Australia မာ ႏငငငစကလေတြ န႔ဆရပါတယ။ ေကာငးတကေနတးကေရာ အလပထမာပါ။ မႀကာခဏ ေမးတတတယ။ ဘေတြကအစ ခငဗားတ႔ ျမနမာေတြက ဘက ပသေအာင ခနေလးအတြငးေျပာတတႀကတယ။ ျမနမာမနရင ဘလမတတသ ရားတယေပါ။ IELTS အမတႀကညရငလ ျမနမာေတြကထပ ေနာငကလ အဂၤလပစကားအသမာ ျမနမာက အာရနငငေတြမဖ႔ မလြယပါဘး။ ေနာက မ.ဆ.လ ႏစဥးပငးေတြမာ ျမနမာႏငငမာ တကသလ လာတကေနႀကတ မေလးရား စငကာပေတြ ရခတယလ႔ သရပါတယ။ စကားခပ( မႏစက ၉လပငး စငကာပ ေရာကစဥက ျမနမာျပညမ ေခတေရာကရလာတ ကၽြနေတာ အလြနေလးစားရတ ပဂၢလၾကး တစဥးန႔ ေတြ႔ခြငရပါတယ..။ အဒဘဘဟာ သလြတလပေရးရျပးစ စကာၤပက စစမစရငအဖြ႔န႔ ေခတေရာကရစဥမာ စငကာပလမးေတြ လာေရာက ႏတဆကျပး လာေရာကဂါရဝ ျပၾကပါတယတ..။ လာေရာကဂါရဝ ျပၾကတ စငကာပပညာရငေတြရ႕ ျမနမာျပညက တကသလေတြ သငတနးေတြမာ

Page 40: တခ်ိန္က ေရႊထီးေဆာင္းခဲ့တဲ့ ျမန္မာ

လာေရာက ပညာသငၾကားခၾကတ စငကာပလမးေတြ ျဖစပါတယ..။ သတ႔ ျမနမာျပညမာ ပညာသငၾကားခြငရတ အတြက ေကးဇးတငေၾကာငး လာေရာက ေျပာဆႏတဆကၾကတာပါ...။ ထစဥက ရနကနတကသလက ဘြ႔ရတ စငကာပ၊ မေလးရားလမးေတြဟာ သတ႔ႏငငမာ လခေကာငးေကာငး ေနရာ႒ာန ေကာငးေကာငးမာ အလပအကငေတြ ရၾကပါတယတ။ ထကာလမ အႏစ၆၀ တဖန စငကာပက ျပနေရာကလာတ အခနမာေတာ စပတသပသပန႔ ႏငငအတြက အထးယကးမရ ျဖစရေၾကာငး ခစားခက အျပည႔န႔ ေျပာဆသြားခတာ ၾကားခရပါတယ..) အာဏာမသမးခငကာလန႔ သမးျပးစကာလေတြမာ ျမနမာျပညက ထြကတ ႏငလြနအထညေတြ ေဂာဂကဆလား အစေတြက ထငး၊ မေလးက တငပ႔ ေနရတာပါ။ ထငးမငးသမးေတြက ျမနမာအထညေတြ န႔ရပရငရကႀကရတာပါ။ (ဟသာေအး အမတတဆပမားကသာ ေမး၀ယႀကပါ) ဆတာ ကေနာတ႔ ငယငယက ေရဒယအေပၚက ႀကားေနႀကရတာပါ။ ဂစကား အပပစၥညးေတြ ဘကထရေတြ ရာဘာဖနပ ေတြက ျမနမာကေန ထငးက သြားေနႀကရတာပါ။ ေနာကဆးဗာ ျမနမာျပညမာ ဥးေန၀ငးေခတက ေရဒယဇါတလမးေလးတခ မႀကာခန ျပနလႊငတတတယ။ သားလပသက အဂၤလနက သြားပညာသငတယ။ အေဖ လပသက ေဆးတႀကကတတေတာ အဂၤလနမာက အဒတနးက ေဆးတက သပနာမညႀကးတာ။ အဒေတာ အဂၤလနက ျပနခါနး ဖခငအတြက ဘလးကၽြနး (ေမာလျမင) ကထတတ (ရြာလြတရြာ) ေဆးတက အဂၤလနမား အေတာက နာမညႀကးေနတာ။ အဒါက သက ကယျပညကယရြာ နမညေတြ မသေတာ အဂၤလပလ (YA-LUTT) ေဆးတဆျပး အဂၤလနက အျပန အေဖက တျမတတႏး လကေဆာငေပးပါေလေရာ။ အေဖလပသက တဟားဟားရယျပး ရငးျပလကတာပါ။

Page 41: တခ်ိန္က ေရႊထီးေဆာင္းခဲ့တဲ့ ျမန္မာ

အဒတနးက ေရဒယမာ တနဂၤေႏြဆရင တခနးရပ ျပဇာတေလးေတြ လာတတတယ။ သရပေဆာငသေတြရ နာမညေတာေမကနျပ။ တနဂၤေႏြဆရင လအေေတာမားမား နားေထာငႀကတ ရြာလြတေေဆးတ ဇာတလမးက အေတာက နာမညႀကးတာပါ။ ေမာင - ျမန႔ အေတာက လႀကးလငယေတြ ႀကကနစသကႀကပါတယ။ ဥးေန၀ငးဟာ အဒရြာလြတေဆးတက သဘ ပကစးေအာငဖကလကျပး ေစးကြကႀကး အခငအမာရထားတာက သ/မ၀ါယမ စနစန႔ လပလကတာ တခါထ မးကနးသြားပါေလေရာ။ သက သဖကလကတာက ရကရမနးမသဘး။ အဒဇါတလမးက သက ေတာေတာေလး ႀကကေတာ ေရဒယမာ ခနခန လႊငေပးတတတယ။ အသက အဒေလာကအထ ေခါငတာ။ ျမနမာထြကကနေတြက ဒါတငဘလားဆေတာ အဒတနးက အခေရႊႊပဇြနမသားစရ႕ ငါးပငျပာရည ငါးေျခာကလပငနး ပသမညႊန႔ဘကက (ပြငေကာငး) ဟာအေနာကႏငငေတြအထ ေပါကေနပါျပ။ ဥးေန၀ငး အာဏာသမးတာက တသကလးေမြးလာတ ႀကက တမနကန႔ ရကခကပါဘ။ အခခနအထ အဂၤလန၊ ကေနဒါ၊ ဂာမဏတ႔မာ ျမတ(MERGUI SALTED FISH, MERGUI PRAWN PASTE) ျမတငါးပတေျခာက ျမတပဇြန (မင)ငါးပဆတာက ထငးကလပစားေနတးပါ။ အခခနအထလ MEGUI BLACK PRAWN ျမတကားပဇြန - ဆတာ ကမၻာမာ ေစးအႀကးဆး ပဇြနထပႀကးေတြက ထငးက အတညေပါကန႔ ေစးကြကက လပစားေနတနး။ ေရာငးခေနတးပါ။ မယရင အချမနမာေတြ ထငးမာ တျပႀကး ေရာကေနႀကပါျပ။ ေမးႀကညပါ။ အခထငးေတြ လပတ ငပတေျခာက (MERGUI SALTED FISH) ဆတာ ခထပန႔ ထပထားတာပါ။ ဖတျပးသား ဆစမစားရပါ။ ေစးႀကေတာ ေတာရျမနမာေတြ မကပႏငပါဘး။ ဒါေပမယ ကေနာတ႔ ျမနမာကလပတ တကယေကာငးတ ငါးပတေျခာကက နညးနညးေလးေတာင မမပါဘး ။ ဒါတငဘလားဆေတာ ျမနမာျပညက မႏေလးဘယာဟာ အခ နမညႀကးေနတ ထငးက စငဂါဘယာ ဖလစပင ဘယာေတြ ကဘယသမ ႏစပလငး တပလငး

Page 42: တခ်ိန္က ေရႊထီးေဆာင္းခဲ့တဲ့ ျမန္မာ

အလကေပးရငေတာင မႀကကႀကပါဘး။ မႏေလးဘယာဟာ ၁၉၇၄ ဥးသန႔ အေရးအခငး ျဖစခနအထ ႏငငျခားသားေတြက ကမၻာအဆငျမငဆး ဘယာေတြထမာ စာရငးသြငးထားပါတယ။ အဒါက ဘယာ ကနႀကမးအားလးက အမားစ ဂာမဏကေန ၀ယယတငသြငးရတာက တခ႕အပငေတြ ျမနမာျပညမာစကတယ။ ကနႀကမးက ျပညတြငးျဖစန႔ အစားထးေပါ။ ႏငငျခားေငြ ေခၽြတာေရးလပတယ။ တခါ တခ႕ကနႀကမးက အမားႀကးဝယေတာ ေစးသကသာတယဆျပး အမားႀကး၀ယတယ ျမနမာျပညမာတင သမးေတာ ပးတကထးပါေလေရာ။ ကမၻာမာက နာမညရေနတ ဘယာ ၇၄-ခႏစေလာကမာတငျဗးကန တခါထ ပကစးရေတာတာပါဘ။

Mandalay brewery

Mandalay plant was established in 1859 by the last Crown Prince Ka Naung for producing cannons, but has been changed by British into Beer Factory in 1886. Edward Dyer was the first brewer . Since that time the factory was known as Dyer , Meakin ( Burma ) Brewery . Takasago Beer Company from Japan ran the brewery in a short space of time of japanese occupation ( 1941-1945 WWII ) , so they renamed it to Takasago brewery , which later was converted into a miso and soy-sauce factory when raw materials came into short supply.

Crown Prince Ka Naung

Page 43: တခ်ိန္က ေရႊထီးေဆာင္းခဲ့တဲ့ ျမန္မာ

ဒေနရာမာမႏေလးဘယာရ႕ရာဇဝငေလးက လငယေလးေတြက မခငပါတယ။ မႏေလးဘယာရ႕ အစက ရနကနကပါ။ ျဗတသေတြက ျမနမာႏငင ေအာကပငးက သမးျပးတာန႔ ရနကနမာ ဘယာခက စကရတညပါတယ။ သတ႔က ဘယာက ေရေႏြးႀကမး သေဘာေပါ။ အဒမာ အထကျမနမာႏငငကလညး သမးျပးေရာ ေမျမ႕က ရာမေတြ႔ေသးဘး။ မႏေလး ကးေရက ဘယာခကဖ႔ ရနကနက သယျပး စမးသပလကတာ ပထမတနးစားဘယာ ရလာေတာ ရနကနဘယာခက စကရကမႏေလးက (ခကခငး) ကေျပာငးလကပါတယ။ ဒါေႀကာင မႏေလးဘယာရ႕ တဆပကႀကညပါ (ESTABLISHED- 1886-) ဆတာ အဒါဘ။ မႏေလးကးေရက ထစဥက မႏလးအေရက ရနကငးန႔ ရမးရးမ ေတာငတနးေနကေန ကလာတ စမစမးေရေတြပါ။ အခေတာ ကးက စးလာတ ေရနေျမာငးတလာကမာ အ၀တေလာတာ အႀကးအကယ လပေနႀကတာ ဘယာခကေနတ အစးရက ဒါက တားျမစရမနးေတာင မသႀကပါဘးဗာ။ အဒါက ျပနထနးသမးလကရင ကမၻာေကာ ဘကဝကဇာ (BUD-WEIZER) ဘယာအရသာန႔တျပး ပျပငးရရ ရတ ကေနာတ႔ ဘယာဟာ ကမၻာမာ ျပနဥးေမာလာပါဥးမယ။ အဒပးဟပခးေတြန႔ ကနႀကမးေတြပါထ ထပလပလကတာ တခါထ (ပလ) သြားပါေလေရာ။ အခ ဘယာ ခကဖ႔ ကးေရက ျပနစနစတက လပႏငရင နာမညဟာ ခကခငးျပနေထာငလာပါမယ။ ဘယာဆတာ ဘယာမခကခင အလငေဖါကရတာဆေတာ ကးထက ေရေမာပငေတြ ေတာငကေရထက ပးမႊားေလးေတြ ဘကတးရးယားေလးေတြက ဘယာအလငအတြက အကးျပေနတာပါ။ အလငက အကးျပေနတာ။ အခက ကးေရထ ဆပျပာရညေတြ စး၀ငေနတာ ကမၻာသရင ျပးပါေလေရာ။သတ႔ေခါငးက ရသမ ဝကဖ႔က နပတတစ ႏငငေရးသမားေတြက မလႈပႏငေအာင ႀကညလက ညစပတေနဖ ႏစပသးေနႀကတာ။ စးပြားေရးမာ မသးကေတာ တငးျပညကတာ ဘာမမဆနးပါဘး။

Page 44: တခ်ိန္က ေရႊထီးေဆာင္းခဲ့တဲ့ ျမန္မာ

ေၾသာသနးေရႊ တကတကျပခငး စား၀တေနေရးက ေတာေတာပပငပါတယ။ ျမ႕အ၀ငေတြမာဧရာမ ဆငးဘတ အစမးေနာကခေပၚမာ စာလးက ေဆးအျဖန႔ (စားလ႔ရတာ အကနစက / စားလ႔ရတာ အကနေမြး) ေရးထားပါတယ။ လညးကးျမ႕ အ၀ငမာ ဘယသက လကေဆာလကတယ မသဘး။ (စ) လးေတြ အလယက အဆေလးက ေဆးျဖစတလကေတာ သ႔ေဆာငပဒက (စါး) ကေန (ဝါး) ျဖစသြားျပး (ဝါးလ႔ရတာ အကန၀က) ျဖစသြားပါေလးေရာ။ ကေနာတ႔ကလညး လညးကး ငါးဆေတာငမာ ျခလရ အလပလရေတာ ေန႔စဥသြားေနရတာ။ တခါတခါ အဒနားမာ ထနးရညေသာကတတေတာ ကေနာတ႔လ႔ အထငခရေသးတယ ။ ေအာေအာ ရရတာေလးပါ။ လႈင/ သမငးေကာလပ၀ငး ေရကနေဘးမာေတာ ဆငးဘတ အနေရာင န႔ဆငးဘတက ေတာေတာေသးတယ။ ဥးေန၀ငးအမဘက လညထားတာ ေရးထားတာက အဖကသမားက ေခမႈနးႀကတ။ ေရးထားတအတငး ေဆာထတာ ခလကရပါတယ။ တငးျပညဖကတာ ဘယသလညး ဆတာ ကေနာတ႔ တပခပႀကး အသဆးပါေနာ။ ခငဗားတ႔ေတာင အခကေနာေျပာမ သႀကတာ မဟတလား။ ဒဆငးဘတေလး သတထားမသေတာင အလြနရားပါတယ။ ေဒၚေအာငဆနးစႀကည အမအနားမာေတာ တပန ျပညသျမႀကညျဖ ေသြးခြလာသ ဒ႔ရနသ ဆတာမးေတြ ေရးထားတာပါ။ ဒါန႔ ေရႊထးေဆာငးတေခတက ရာရာစစ သခးေတြကလ တငးျပညက အခေလာကအထ ဇကရလကရ မခးခငက စတကး အမမက မကခႀကပါေသးတယ။ ၁၉၉၅-ခႏစက ေဒၚစက ပထမအႀကမ ေနအမအကယခပက လႊတေပးျပးခါစကာလ ႀသဂတလန႔ စကတငဘာလေတြမာ သတငးစာ ေဆာငးပါးေတြကေန ေတာငကးရးယား ထင၀မန႔ အငဒနးရားမာ စစတပက အႏစႏစဆယေလာက အပခပလကတာ အဒသးႏငငဟာ အာရမာ အာရကားႀကးေတြ ျဖစလာတယေပါ။ ျမနမာႏငငဟာလညး မႀကာခငဒလဘ အာရကား ျဖစလာပါေတာမယေပါ။ ဘယရမလ ကေနာတနျပန ေဆာငးပါးေရး

Page 45: တခ်ိန္က ေရႊထီးေဆာင္းခဲ့တဲ့ ျမန္မာ

ျဖန႔တာေပါ ။ ကေနာကေဆာငးပါးေရးျပး ျဖန႔တဇ ရသ အမက စာတကတဆပတး အတန႔ ထတယ ျပးအမမာ ထးေပးထားခတယ။ သက ကေနာက ဆရာ ေဆာငးပါးေလး စာတကကရတယဆျပး ျပနေတာငျဖန႔ လကေသးတယ ။ ကေနာက ျပနေဆာထတာ အဒေဆာငးပါးေရးတ ကေလာငနမည- စညသျငမးေအး (ေနာကမသတယ ေထာငထမာ ဆးသြားတ ႏငငျခားေရး ၀နႀကးေဟာငး ဥး၀ငးေအာင) ကေနာေရးထည႔ လကတာ စညသျငမးေအးဆတ နာမည တခါထ ငတသြားပါတယ။ သက ကယစးတ အေကာငက စးသာစးေနတာ နားရြကအ၀ငးလား နားရြကခၽြနခၽြနလား ဆတာေတာငမသရာဘး။ သကးကားလကတ သးႏငငစလးက တရတန႔ ရနသေတြ။ ၁၉၉၅- ေရာကမ ကးရးယားန႔ ထင၀မက တရတန႔ သတမန စတင အဆကအသြယ လပႀကတာ။ သးႏငငစလးက အေမရကန ေကာေထာကေနာကခန႔ စးပြားထးတကခႀကတာ။ သတ႔က အေမရကနန႔ ရနဘက တရတဖငေပးေပါငးေနႀကတာ။ ေျဗာငးျပနသြားေနတာက ရညညႊနးရတယလ႔ဗာ။ ဒသးႏငင စးပြားေရး ေထာငတကလာတာက မဒယာေတြမာ ေရးေနၾကတာက မသရာလ႔လား မသဘး။ ေျပာျပေပးလကပါတယ။ ကးရးယားႏငငမာက တကသလပညာေရးန႔ ပတသကလာရင သတ႔ MICHIGAN တကသလက ဥးစားေပးတယ။ ေတာငကးရးယား အစးရကက ဘနကအဖြ႔ထမာ အဒမရဂန တကသလက ေဒါကဘြ႔ရက တဒါဇငမကရလ႔ သတ႔ Dirty Dozen from Michigan မရဂနက လစတတဒါဇငလ႔ ေနာကေရးသားႀကပါတယ။ ဒလဘ တင၀မမာကေတာ သတ႔ MASSACHUSETTS တကသလက တနဖးထားႀကတယ။ သတ႔ကကဘနကမာ မကဆာခးဆကက ေဒါကတာေတြက မားလြနးလ႔ Massachusetts Crooks မကဆာခးကဘရတေတြလ႔ ေရးႀကပါတယ။ အငဒနးရားမာ ကေတာ BERKLEY တကသလကတနဖးထားႀကျပး အငဒနးရားမာ ၁၉၉၅-ေလာကက အငဒနးရားမာ ဘာကေလ တကသလကဘြ႔ရထားတ ေဒါကတာေတြက ၃၇၀၀/ ေကာရေနတာမ႔ သတ႔ကကေတာ Berkley Mafia

Page 46: တခ်ိန္က ေရႊထီးေဆာင္းခဲ့တဲ့ ျမန္မာ

ဘာကေလမားဖးယားလ႔က ေျပာဆႀကတအထ ေဒါကတာဘြ႔ရေတြ မားတာပါ။ အဒအခန မတငမေလးမာ ေအာကစဖ႔ OXFORD တကသလက ေဒၚေအာငဆနးစႀကညက ဂဏထးေဆာင ေဒါကတာဘြ႔ ခးျမငလကေတာ ဗလခငညြန႔န႔ ဗလမးညြန႔တ႔ စာေမးပြလညး မေျဖဘန႔ ေဒါကတာဘြ႔ ေပးတယဆျပး ဟာသ လပေနႀကပါတယ။ သတ႔ခမာ ေဒါကတာဘြ႔က ေမးခြနးေတြေျဖဆျပးမ ေပးရတယလ နားလညထားႀကပ ေပၚေနတယ။ ကေနာက အဒသးႏငင တးတကလာတာ တငးျပည တညေဆာကေရးမာ ေဒါကတာဘြ႔ရေတြ အမားႀကး ရဖ႔လတယ ဆျပးမးေမာငးထးျပလကတာ တခါတညး ျမနမာႏငငမာတင ပအတခဒေတြ ေပးဖ႔ စတငေတာတာပါဘ။ အခေတာ ေျပာေနႀကျပနတယ ျမငျမငသမ ပါေမာကၡ ဟလဒလ ပါရဂ လ႔ ေျပာယရတအထ ေဖါခငးေသာခငး ေပးခလကျပနပါတယ။ ကေနာ ျမနမာႏငငက မထြကခင ပါရဂဘြ႔ တကေနသ မတေဆြေတြန႔ ဆလ႔ ခငဗားတ႔ ပါရဂဘြ႔ ေပးေအာင လပေပးသ သတယေနာလ႔ ေနာကေျပာရင ခငဗားကလညးေလ အဖမးခရတာ နညးေတာငနညးေသးတယလ႔ ျပနေျပာႀကပါတယ။ ဘာဘျဖစျဖစပါ ကေန႔ ပါရဂေတြေတာ ေမြးထတေနပါရ႔ ပါရဂေတြရ႕ လစာက အမစားရတေတာင မကာမေနတာေတာ ျပနမစဥးစားႀကဘး။ ပါရဂေတြမားလာတာန႔ တငးျပညႀကး တးတကလာမယ ထငတာကေတာ ကား၀ယထားျပး ဓါတဆမထည႔ပ ခရးေရာကခငသလ ျဖစေနတာေပါ။ ကေန႔ ပါရဂေတြ ရတလစာက အစးရက ဓာတဆဖးေတာင မရ...။ ကားတစးက တလ ဓါတဆ ခြတမး- ဂါလ-၆၀ က ၂၅၀၀-ကပေစးန႔ ေပးပါတယ ။ ပါရဂဆေတာ ကားရသငျပေလ။ တလဓါတဆ ခြတမး- ၆၀- ကထတဖ႔ ဓါတဆဖး သကသကတင ၁၅၀၀၀၀/-ကပလေနပါတယ ။ ေပးထားတလစာက ၈၀၀၀၀/-ကပ။

Page 47: တခ်ိန္က ေရႊထီးေဆာင္းခဲ့တဲ့ ျမန္မာ

အဒါေျပာတာပါ။ သန႔ရငးေသာ အစးရတရပ ေဖၚေဆာငမယဆတ သမၼတႀကးက လစာက သတ႔ ေပးတထားတ ဓါတဆခြတမး တ၀ကစာဘ ေပးထားျပး လာဘစားတာ အေရးယမယဆေတာ အရပကတ႔ ေၾသာႏငငေတာ သမၼတ လပသသည စစေရးအျမငရရမည ဆထားသေတြက ေရဗးေပါကတာ မလခငဘး ေရပါတာဘ လခငတယ ဆတပစက မခြာခေသးသမ ကေနာတ ႏငငၾကး ေရႊႏငငက လမးဖ႔ ေနေနသာသာ သတပါးႏငငသြား တရားမ၀င ကၽြနခေနရသေတြ တေန႔တျခား တးလာတာဘ ႀကားရပါမယ။ သမၼတၾကးဥးသနးစနက ေလးေလးနကနက အႀကျပလတာကေတာ ကေနာ မႀကာခဏ ေရးတတပါတယ။ တးတကေနတ ႏငငေတြကျပနႀကညပါ။ အဒႏငငေတြရ ေငြစကေတြမာ သတ႔ႏငငရ႕ သရေကာငးေတြက ေငြစကေပၚ တငထားပါတယ။ အဟတရစာၦနက ပေဇာမထားပါဘး။ တရစာၦနဆတာ လေတြ ကးကြယသငတာ မဟတဘး။ ျမနမာႏငငမာက လေတြက ေငြစကေတြက ကထနလ ပြသဘငေတြန႔ အလေတြမာဆ ေငြပေဒသာပငလည႔ ႀကေတာ လေတြက အဟတ တရစာၦနက ပေဇာပသလအျဖစမး ေရာကေနေတာ လ႔ကက ကနပါေလေရာ။ Australia မာဆ ႏငငအတြက စြန႔စားသေတြက ဂဏျပထားတာပါ။ သတ႔မာ လြတလပေရး ရယေပးရတ အျဖစမရေတာ တျခားနညးန႔ သရေကာငးေတြပေတြ အမားႀကးက တငထားတာပါ။ သတငးစာေတြမာလ ၀နႀကးခပပေတာင ရဖနရခါေလးမ ပါလာပါတယ။ လေတြ အားကစားသမားေတြက ဥးစားေပးေဖၚျပတာပါ။ အဒလ ေတာႀကသေတြက အသားေပးေဖၚျပတာက ဒႏငငရ႕ တြနးအား ေမာငးႏင အားၾကး ဆတာ သမၼတႀကး ကအသေပး လပါတယ။ ဒမာ သမၼတကေတာ ၀နႀကးခပကေတာ ဘနႀကးဆြမးကပတာ ဘရားပနးလတာမ း လး၀မေဖၚျပပါဘး။ အဒေတာ သမၼတႀကးဥးသနးစနက တကယက ႏငငေတာႀကး ျပနဥးေမာလာေစခငတယဆရင န.အ.ဖ လကထကကလ အဟတရစာၦနက ေငြစကေပးတငထားတာက ပထမဆး

Page 48: တခ်ိန္က ေရႊထီးေဆာင္းခဲ့တဲ့ ျမန္မာ

ဖယရားပါ။ ျပးခငဗားတ႔ ယႀကညထားတ လကခထားတ ေကးဇးႀကမားသ သရေကာငး (လ) ပကတငပါလ႔။ ဗလခပပမလ႔ ကေနာ မေျပာလပါဘး။ အဟတ တရစာၦန ဆငျဖကးကြယျပး နတျပညတကဖ မေမာမနးပါန႔လ႔။ ဒလဘ အားကစားမာလ ျပနႀကညပါ။ ဗလေန၀ငး ဗလခပက ေလးစားတာ မသမသာ ေဘးေရာကေအာင ေအာငဆနးအားကစားကြငးက စတင ဖယခြာမႈ စတငခတ ၁၉၇၄- အခ သ၀ဏၰ အားကစားကြငး စမကနး စတငလကကတညးက ကေနာတ႔ အေရ႕ေတာငအာရအားကစားပြေတာင မႏငေတာတာပါ။ ကေန႔ အခ ေအာငဆနးကြငးက ျပနျပး တးခ လကပါ...။ ကေနာတ႔ ဗမာႏငျပဆတာက ျပနနားေထာင လာႏငပါမယ။ သနးေရႊ ဇြတလပလကတ ၾကပေျပးမာ ျမနမာနငငရ႕ အၾကးဆး အားကစားကြငးေတြ ႀကကသေလာက ေဆာကပါ။ နငတ႔ ၾကကဖရႈးရႈး ေႀကးဖလားန႔ ႀကကေျခးတးဘ ဆဖ႔ျပငထားပါ။ ျမနမာႏငျပ တ႔ျမနမာႏင ျပဆတာ ျပတကထ သမးထားလကပါ။ ေနာက စးပြားေရး ဘာလပရမယ ေျပာလာသေတြက ေရႊထးျပနေဆာငးႏငဖ႔ လယသမားေတြဆနစပါး ကမၻာက ယဥေရာငးႏငဖ႔က စပါးေတြက ဖ.ဆ.ပ.လ ေခတကလ လယယာပငဆငခြင လြတလပစြာ စကပးခြင လြပလပစြာေရာငးခခြငန႔ တဆကတညး စပါးေတြက ဧရာ၀တတငးမာတင ႀကတခြ ျပး ဧရာ၀တတငးကေနဘ ႏငငျခားတငပ႔ဖ႔ ဆနက အတမသြတဘ သေဘၤာ၀မးထ တကရက ေလာငးထည႔ႏငတ စနစေတြ ေဖၚေဆာငေပးရငႏ ငငတကာဆနေစးနးက ရလာပါမယလ႔ ၁၉၉၅- ကထက ဗလခပထြနးႀကညက တငျပထားချပးေႀကာငးန႔ အခဆ ထား၀ယေရနကဆပကမး ေပၚလာရင တနခန ငါးေသာငး တနခနတသနးက တမနကတညး ေလာငးထႏငလာရင သေဘၤာဆပကမး ကပရလ႔ ႀကာေနတ အခနေတြ သကသာသြားရင (သေဘၤာငားခ) သကသာတာက စပါးေစးက ပရေစႏငတာပါ။

Page 49: တခ်ိန္က ေရႊထီးေဆာင္းခဲ့တဲ့ ျမန္မာ

ဒလဘ ရနကနမာလပရမယ ရးအလပေတြက ၾကပေျပး ကေျပျပး ၀နႀကး အစညးအေ၀း ဘာညာ စတာေတြက မရငးႏငရင သမား တမနကန႔ ျပးတရးကစၥ ကြနပတာေလး ႏပလကရငျပးတကစၥက ျမနမာေတြက ၾကပေျပးက ေခါကတန႔ ေခါကျပနေျပးေနရတ စနစန႔ ခတကေနသမ ဘြတအ ေအာဖ႔သာ ျပငထားႀကပါလ႔။ ေရႊထးေဆာငးဖ႔ စတေတာငမကးႀကပါန႔လ႔ အျပတေျပာလပါတယ။ ေရႊထးေဆာငး ဖ႔မေမာႀကန႔။ ေနျပညေေတာဆျပး လပေနတာက လႊတေတာမာ ျပနမသးသပရေသးသမ ေရႊထးက စကားထေတာင ထည႔မေျပာႀကန႔။ ဗလေရႊ စတထငတငး ရမးထားတာက ျပနမသးသပရသမ မစၥတာေရႊ က ျပနမေျပာရသမ မစၥတာေရႊ(ဟာ) န႔ေထာငးေနတာ ခေနသမ ေရႊထးေဆာငးဖ မေမာမနးႀကပါန႔။ ကေနာအေဖက စစကငး ျမငးမျမ႕န႔ ေညာငပင၀နး (မးျမစကးတတား) ႀကားက ထးေဆာငးရြာမာ ေမြးပါတယ။ ထးေဆာငးရြာသားပါ။ အားလးက ျပတျပတေျပာလပါတယ။ ေရႊထးေဆာငးတေခတက ကကအစ မျပျပင မျမငတငသမ လေတြ မေတြ မျပငသမကာလပတလး ဘယေလာကဘ ႀကးစားႀကးစား တဆယဖးလပလ႔ ငါးကပဖးအဖတတငရန မလြယပါ။ ကကျပနျမငတငလကရင တကပဖးလပတာ ငါးကပဖး တဆယဖးရလာေစရပါမယ။ ကေနာေရႊငါး အကးေပးတာ ကပါ။ ျမနမာအဆေတာင လတငး ႀကားဖးႀကပါတယ။ ကမရ ဥာဏရတငးမြ ဆတာလပါဘ ။ ေရႊထးေဆာငးႏငတ ေခတျပနေရာကဖ ကေနာတ တေတြထက သမၼတႀကးဥးသနးစနရ အေမာအျမငန သတေပၚမာ အမားႀကးမတညေနပါေႀကာငး ေျပာၾကားရငး အားလးကေလးစားလက လငျမင