ЗӨВИх хотын зүрхэнд орших Сүхбаатар дүүргийн эрхэм сонгогчид оо!Монголын нийгмийн хамгийн тулхтай, туршлагатай Монгол Ардын Нам надад итгэл хүлээлгэн төрөлх Сүхбаатар дүүрэгт Монгол Улсын Их Хуралд өрсөлдүүлэхээр нэрийг минь дэвшүүллээ.Энэхүү итгэл найдварыг миний бие асар их хариуцлага, нэр төрийн хэрэг хэмээн гүнээ ухамсарлаж байна.“Биеэ засаад гэрээ зас, гэрээ засаад төрөө зас” гэсэн ардынхаа мэргэн сургаалийг сүслэн миний бие өөрийгөө боловсруулж, ажил хөдөлмөрийн дөртэй болж зохих мэдлэг, чадавхи, чадамж, сурц хуримтлууллаа.Эгэл ард Чулууны хүү би 17 наснаас Монголын Хөрөнгийн биржээс ажил амьдралын гараагаа эхэлсэн түүхтэй. Улиран өнгөрсөн хормыг эргэн харахад аливаа бэрхшээлийг даван туулах хат суусан жилүүд байв. Ялалт, амжилтын он жилүүд байв. Би хэлснээ хийх чанарыг ямагт мөрдлөг болгодог.“Зоригтой бай, Зорилготой бай, Зогсолтгүй бай” бол алдаж оноод ямагт босч ирсэн миний зарчим.Миний санаачилсан, эхлүүлсэн, бүтээсэн бүхэн нийгэмд ач тустай үйлс боллоо хэмээн олон нийт үнэлдэгт ихэд урамшин илүү үр дүн, өгөөж, цар хүрээгээр улбаалуулсан эрч хүчээр жигүүрлэн явдаг билээ.

ªнгөрсөн өдрүүдэд хэн гэдэг аавын хүү төр түøилцэхээр ÓÈÕ-ын ээлжит сонгуулüд нэр дэвøив гэдгийг чих тавüж суув. Ñонгогчид бүгдээрээ л итгэл үнэмøлийн баганаа тулж, дотоод зүрх сэтгэл дэх тулганы галаа эргэцүүллийн очисоор ноцоож суугаа нü лавтай. Ñонгуулüд саналаа өгөх насны Монгол Óлсын иргэн бүр дөрвөн жилд нэг л удаа төр барьдаг билээ. Энэ боломж бол та бидний огтоос алдаж үл болох иргэн хүний эрх, үүргийн улаан шугам þм даг. Хэнийг сонгох вэ?

ÀÐÄÛÍÕÀÀ Õ¯¯Ã ÀÐÄ Ò¯ÌÝÍÄ ÍÜ ÈËÃÝÝËÝÝ

“ÕÀÑ”-ын Ãанхуяг сонгуулüд өрсөлдөхөөр болжээ гэх сураг элдэв хов жив, хэрүүл тэмцэл, хар хорын сүүдэрт булуулсан оþун тархийг оволзуулж орхив. Îвоо øүү. Ñүүлийн хорü гаруй жилд монголчууд бүсээ чангалах нü чангалж, хормойгоо øуух нü øуусаар өнөөгийн өндөрлөгт хүрч ирэв. ªнгөрснөө эргэн харахад үй олон өнгө тодрох. Õүн бүрийн амны унøлага, цээжний махны зулгаалт болсон их улс төр бохирдож гүйцэв гэдэгтэй дээр дооргүй санал нийлнэ. ªөрөөр хэлбэл цус сэлбэх цаг л даа. Бохирдсон улс төрд хүчилтөрөгч хэрэгтэй гэдгийг биеэр үлгэрлэн, эрч хүчтэйгээр алхсаар айсуй ×.Ãанхуягийг монголчууд мэдэх болсоор олон оныг үджээ.

Үргэлжлэл нь 2 нүүрт

УИХ-ЫН СОНГУУЛИЙН 23 ДУГААР ТОЙРОГТ НЭР ДЭВШИГЧ

Чулууны ГАНХУЯГ

Õэрэв та ÓÈÕ-д намайг сонговол би Ñүхбаатар дүүргийн орøин суугчдынхаа төлөө, Монгол Улс, нийт ард түмнийхээ тусын тулд хоёрдмол сэтгэлгүй, шантралгүй хичээнгүйлэн зүтгэнэ. Би хий хоосон амлахгүй. Энэ бол миний хандлага, мөн чанар яавч биø. Õарин дүүргийнхээ иргэдийн эрх ашиг, хүсэл зоригийг урьтал болгон та нарынхаа өмнө хэлэх үгтэй, хийсэн ажилтай байх болно. Шинэ Монголын үсрэнгүй хөгжлийг эх орондоо нутагøуулан цогцлооно.Бид өнөөдрөөс илүүг бүтээх учиртай.Бид “Нийт нü нэгийнхээ төлөө, нэг нü нийтийнхээ төлөө” цогтой, жавхаатай, гэгээлэг үйл хэргийг бадрааж амьдрах учиртай.Бид өөрсдөөрөө бахархах, өрөөл бусдад гайхагдах Монголын эзэд байх учиртай. Би ачааны хүндийг үүрэлцэхэд бэлэн байна.Би та нарынхаа захиа даалгаврыг биелүүлэхэд бэлэн байна. Би та бүхэн-тэйгээ хамт их бүтээн байгуулалтыг өрнүүлэхэд бэлэн байна.

Бид эх орондоо хайртай

ÌÝÍÄЧÈËÃÝÝ

МÀН-аас ÓÈÕ-ын 23 дугаар тойрогт нэр дэвøигч ×улууны Ãанхуяг

¯ÑÐÝÍÃ¯É ÕªÃÆËÈÉÍ ªÐÕÈÉà ÒÀÒÀÃЧ

1973 оны 11 дүгээр сарын 20-ны өдөр Улаанбаатар хотод төрсөн. Эхнэр 4 хүүхдийн хамт Сүхбаатар дүүрэгт амьдардаг.

БОËОВÑÐОË:Англи, орос, унгар хэлтэй1981 - 1991 Нийслэлийн 23 дугаар дунд сургууль1983 - 1986 Óнгар улсын Будапеøт хотын элчин сайдын яамны орос сургуулü1993 - 1997 Óнгар улсын Будапеøт хотын Эдийн засгийн их сургууль2002 - Банкны тогтолцоо ба санхүүгийн менежмент, Жоржтауны Их Сургууль Àмерикийн Банкны Õолбоо (Ваøингтон, АНУ)2005 - Манлайллын Õөгжлийн Õөтөлбөр, Бүтээлч Манлайллын Төв (Ãрийнсборо, Хойд Каролина)2010 - ÀНÓ, Õарвардын Èх Ñургуулü, 21 дүгээр зууны Дэлхийн манлайлал ба олон нийтийн бодлого

ÀÆËÛÍ ÒУÐШËÀÃÀ:1991 - 1992 Монголын Õөрөнгийн биржийн брокер, хянан øалгагч1992 - 1993 Õувиараа бизнес эрхлэгч1997 - 1998 Монголбанкны хянан øалгагч1998 - 1999 НҮБ-ын Õөгжлийн Õөтөлбөрийн “МикроÑтарт” төслийн санхүүгийн менежер1998 - 2001 “Õөгжлийн Àлтан Ñан” Õ.À.Ñ.

Банк бус санхүүгийн компанийн Ãүйцэтгэх Захирал2001 - 2009 ÕасБанкны Ãүйцэтгэх Захирал2009 - 2010 “Тэнгэр Ñанхүүгийн Нэгдэл” ÕÕК-ийн гүйцэтгэх захирал2010 оноос Монгол Óлсын Ñангийн дэд сайдаар ажиллаж байна.

ÑОÍÃУУËÜÒ ÀÆÈË:1998 - 2005 “Ñидан” санхүүгийн байгууллагын удирдах зөвлөлийн дарга2000 - 2001 “НэтМон” банк бус санхүүгийн компанийн ÓЗ-ийн гиøүүн2003 - 2007 Õ.À.Ñ. ТББ-ийн анхны ÓЗ-ийн дарга2005 - 2009 Монгол Óлсын Ерөнхийлөгчийн дэргэдэх Эрдэмтэн, мэргэжилтний зөвлөлийн Бизнесийг хөгжүүлэх бодлогын салбар зөвлөлийн гишүүн2006 - 2007 Монголын Èпотекийн Кор-пораци (МÈК)-ийн ТÓЗ-ийн анхны дарга2006 - 2010 Óнгар Óлсын ªргөмжит консул2007 - 2008 ÑЕÎ Клубын анхны Ерөнхийлөгч2006 - Дуулиан-2020 хөдөлгөөний са-наачлагч, “Èх Талын Дуулиан” ТББ-ын үүсгэн байгуулагч2009 - 2010 Монгол Óлсын Ерөнхий Сайдын Эдийн засгийн орон тооны бус зөвлөх2010 оноосМонголын Îþутны холбооны Ерөнхийлөгч

Монголын Эдийн засгийн чуулганы ерөнхий нарийн бичгийн дарга.Монгол улс дахü Даян дэлхийн нэр төрөө эрхэмлэх хөдөлгөөний тэргүүнМонгол Àрдын Намын Бага Õурлын Ãиøүүн2011 - 2012 “Óлаанбаатар Ãлобал Шейперс” нийгэмлэгийн анхны куратор.

ÃÀВÜЯÀ, ШÀÃÍÀË:2000 он Ñанхүүгийн øилдэг менежер (МҮÕÀҮТ)2003 он Банк, санхүүгийн салбарын “Шилдэг менежер”2005 он “Тэргүүний гүйцэтгэх захирал” (Монголбанк)2008 он “Èл Тод Байдлын ªргөмжлөл” (Дэлхийн Банк)2009 он “Дэлхийн залуу манлайлагч өр-гөмжлөл” (Дэлхийн эдийн засгийн форум)2009 он “Õийморü одон” (МҮÕÀҮТ)2010 он “Àлтан гадас одон” (Монголын Хөлбөмбөгийн Холбоо)2011 он Банк, санхүүгийн тэргүүний ажилтан2011 он “Тусгаар тогтнол” одон2011 он “90 жилийн ойн медалü” (Монгол Àрдын Нам)2011 он “Õүндэт тэмдэг” (Нийслэлийн Èргэдийн төлөөлөгчдийн хурал)

ÍÀÌÒÐÛÍ ÕУÐÀÀÍÃУÉ

Ýцэг эхээрээ бус эрхэлсэн ажил албаараа овоглуулдаг цөөхөн улстөрч, бизнесмэн бий. Тэдгээрийг ажихад голдуу л өөрийн авüяас чадвар, овсгоо самбаа, эрч хүчээрээ амжилт бүтээлийн хана хэрмийг цогцлоогчид байдаг. Тэдний нэг нü ×.Ãанхуяг. Ñонгогч хүний хувьд үнэхээр олзуурхав. Шинэ Монгол, үсрэнгүй хөгжилтэй улс орны өрхийг шинэ үеийн төлөөлөл л арай хурдтай, бодитой татаж чадна гэдэг үзэл бодолдоо үнэнч нэгэн л дээ, миний бие. Ýнэ орон зайг “ÕÀÑ”-ын Ãанхуяг нарын хэдэн залуус ажлын туршлага, удирдах авьяас, манлайлах чадвараараа итгэлтэйеэ дүүргэх байх øүү. Тэрбээр залуудна, балчирдана, турøлагагүйтнэ гэх олби үгийн цуурайг алü хэдийнэ дарж чадсан. Ерөөс хэн ч шиншлэхгүй хов живийг балгаж явбаас þу болох билээ. Манай их улстөрд ийм мундраа хутгагчид төрийн бодлогыг “тодорхойлж” ирсэн. Ýнэ байдлыг өөрчилüе гэж зориглосон ×.Ãанхуягт сонгогч олон итгэл үнэмшлээ өргөж эхлэв. Õоосон чалчигчдын тоостой замын хажуугаар хээвнэг алхан гарч, алсыг харж буйгаараа тэр аргагүй ялгагддаг.

Монголын цөөхөн сэхээтэн, лидерүүдийн нэг хэмээн хүлээн зөвøөөрөгдсөн залуу банкир, эдүгээгийн Сангийн дэд сайд энэ эрхэм 17-хон настайдаа цоо øинээр үүсгэн байгуулсан Монголын хөрөнгийн биржийн хаалгаар залуу насны мөрөөдлөө өөртөө итгэх итгэлтэйгээ дөрөө харшуулан алхан орсон нь амüдралаа утга учиртай зурайлгах анхны гараа байлаа. Энэ бол 1991 он. Монголын хөрөнгийн биржийн арилжааны хэлтэст брокер, хяналт øалгалтын хэлтэст хянан øалгагч, Àзийн хөгжлийн банкны зөвлөхийн туслахын албыг төвөггүйхэн хашиж чадав. Үүнд түүний аав, ээжтэйгээ цуг Óнгарын Будапеøтэд буþу бага насандаа барууны ертөнцийн зах зухыг тэмтэрч үзсэний үр нөлөө ч бий.

Хамт ажиллагсад нь түүнийг анхааран гайхаж байсан гэдэг. Харин одоо Монгол даяар ширтэж байна. “Бид баян монголчууд øүү дээ” гэж ярих дуртай ×.Ãанхуяг Монгол Улсын сан хөмрөгийн авдрыг дундлах уу, дүүргэх үү гэдэг нэн хариуцлагатай албан туøаалд тохоогдоход хүмүүсийн олонхи нь халуунаар толгой дохиж байсан. Ãэхдээ анхааралтайгаар ажсаар л байсан. Хувь хүн хөгжсөний дараа л улс орон хөгждөг гэдэг энгийн үнэнийг залуухан Сангийн дэд сайд өөрийн эрх мэдлийн хүрээнд бодит ажил болгоход улам их øиртэж эхэлсэн. Бид өнөөдөр улсаа хөгжүүлэхийн тулд эхлээд сэтгэлгээ, оþун ухаан, зүрх сэтгэлдээ өөрчлөлт гаргах ¸стой гэдгийг ажил үйлсээрээ бусдад ойлгуулж чадсан þм. Бэлэнчлэх сэтгэлгээнд ясны дургүй ×.Ãанхуяг “алü ч нийгэмд ядуурал байдаг. ªөртөө итгэж, өөрөө хөдөлмөрлөж чадвал үүнийг төвөггүй даван туулна” гэж ярьсан нь бий. Үнэн л дээ. Õувü хүн ийм байж чадвал хэн нэгэн популистийн та бүгдийг арабын шейх шиг болгоно, ядуурлаас суга татан гаргана гэх хоосон амлалтад хууртахгүй болно. Түүнд нэг дайсан бий. Бэлэнчлэх сэтгэлгээг хэлэх гээд байна. Тэр энэ мангастай бага наснаасаа л “дайтаж” ирсэн þм билээ. 1992 онд гэр бүлийнхэнтэйгээ цуг бизнес эрхлэхээр шийдсэн нь үүний нэг жишээ. Аав, ээжийн гар харалгүй мөнгөний үнэ цэнэ, бизнесийн харилцааны со¸лыг мэдэрч эхэлсэн үе þм. Магадгүй ийм алхам хийхэд хүрсэн нь түүнийг сэтгэлээрээ баян байж, эд баялаг хуримтлуулах боломж бүрддэг гэдэг өөдрөг сэтгэлгээтэй болгоход нөлөөлсөн хэрэг. Маш хурдан шийдвэр гаргадаг нь дээр өгүүлсэнтэй бас л нэгэн шижмээр холбогдоно.

Залуу хүн гэхэд бага алдаж ирсэн бизнесмэн, улстөрч, лидер ×.Ãанхуяг ажлын амжилтаа хав дарж аминч ааø гаргана гэж үгүй. Хэвлэл мэдээллийн хэрэгслээр өгүүлж буй түүний илэн далангүй яриа, тууøтай зарчимч чанарыг мэдэрч чадсан нэгэн л “нууц”-д нü нэвтрэх биз. Барууныхны хэдэн арван жил зүтгэж байж байгуулдаг банкийг тэрбээр “ÕÀÑ” нэртэйгээр үүсгэн байгуулж чадсан билээ. ªөрөө хэдэн хувийг нь эзэмшдэг, хэр орлоготой, хэнтэй хамтардаг гээд банкныхаа бүхий л үйл ажиллагааг ил тодоор олон түмэнд толилуулсан анхны банкир болоодхов. Догü байгаа биз. Õумсаа нуусан муур øиг хуурч залилагчдад “ÕÀÑ”-ын Ãанхуягийн

энэ үйлдэл шууд үхэл л гэсэн үг. Үүгээрээ тэрбээр нэр цэвэр, элдэв боольхойд автаагүй гэдгээ харуулж чадсан. Монголчуудад “Тавхан үгэндээ танигдаад байна” гэдэг хүнийг шинжих үндэстний дотоод гүн ухаан бий. Тэр танигдсан. Бас итгэгдсэн. Мөнгө цуглуулахын тулд эхлээд хүмүүсийн итгэлийг бүрдүүлэх ¸стойг ×.Ãанхуяг алü эртнээс мэдэрсэн банкир гэдгийг олон түмэн ямар ч өсгөгч дуран авайгүйгээр харсан þм даа. Хүний итгэлийг алдахыг огтоос тэвчдэггүй нü лидер хүний гол чанар билээ. “Ирээдүйн саятан”, “Хасхүү” хадгаламжйг үүн дээр дөрөөлж л тэр бий болгосон. Шилдэг бизнесмэн, бусдыг манлайлагч, лидер гэдэг нь нэгэнт танигдсан түүнд олон түмэн өөрийнхөө төлөөнөө итгэх цаг ирэв. Зах зээлийн øилжилтийн үеийн зовлон бэрхийг туулж буй манайханд үсрэнгүй хөгжил гэдэг үг өөрөөр сонсогдох болов. Үсрэнгүй хөгжлийн өрхийг хэнээр татуулах вэ? ÓÈÕ-ын сонгуулийн 23 дугаар тойрогт “ÕÀÑ”-ын ×.Ãанхуяг нэр дэвшлээ. Ардын хүүг ард түмэндээ илгээлээ.

Ãэрийн гадаа дөрөөн чимээ хангинана. Ñонгогч бүр нохой хорин øинэ цагийн манлайлагчаа тосон авахаар өндийнө. Үнэхээр алдах эрхгүй түүхэн цаг үеийн эзэд мориндоо морджээ. Тэргүүн эгнээнд итгэгдсэн, танигдсан энэ эрхэм байгаа нь гэгээн цагаан өдөр од øүүрсэнтэй л адил санагдана. Их жанжнаар овоглосон нийслэлийн Сүхбаатар дүүрэг буþу 23 дугаар тойргоос Ерөнхий сайд асан Ñ.Баяр, Ерөнхий сайд Ñ.Батболд нар МÀН-аас нэр дэвøин төр түøилцсээр явна. Óлс төрийн нам, хүчин,

эвслүүд онцгой анхаарал тавüж, улс төрийн үйл ажиллагаагаа нэн идэвхжүүлдэг тойрог. Энэ тойрогт хүч үзнэ гэдэг нэр төрийн хэрэг төдийгүй хариуцлага алдаж үл болох алхам þм. Үүнийг гярхай ажсан МÀН ×.Ãанхуягийг нэр дэвшүүлж буй нь итгэл даах лидер гэдгийг нотолж буй хэрэг л дээ.АН хамтарсан Засгийн газрыг хаяад явахад МÀН өөрөө ачааны хүндийг үүрч, өнгөрсөн сонгуулийн мөрийн хөтөлбөрөө биелүүлж чадсан билээ. Ýнэ “сорилт”-ыг давахад дэд сайд ×.Ãанхуягийн зүтгэл, сэтгэл их байсан нü мадаггүй. Ерөнхий сайд болон бусад сайдуудтай нэг баг болон ажиллаж чадахаа ёстой л харуулсан. Улс төрийн со¸лтой гэдгээ илэрхийлсэн нü ч бий. Хаяад явсан Сангийн сайд асан Ñ.Баярцогтыг “Маø сайн ажилласан. Хийх ёстой ажлуудаа гүйцэтгэсэн. Ñангийн яамны хүнд суртлыг багасгаж, илүү нээлттэй болгосон” гэж байлаа. Бусдыг дүгнэсэн энэ дүгнэлтээс нь “ÕÀÑ”-ын Ãанхуягийн но¸н нуруу харагддаг þм.

Монгол Óлсын Ерөнхий сайдын эдийн засгийн зөвлөхөөр ажиллаж байхдаа олон үйл ажиллагааг үндэсний болон олон улсын хэмжээнд бүтээлчээр зохион байгуулсныг бид мэднэ. Монгол мэдлэг, туршлага, манлайлал ийнхүү цоргоор бус хоолойгоор цутгах болсон. Түүний илтгэх авüяас, үүнийгээ хөрсөнд нь буулгадаг чадварыг гадаад дотоодгүй л øагøин øуугисан. Õарин ×.Ãанхуяг МÀН-д гиøүүнээр элссэн тухайгаа “Энэ нам худал ярьдаггүй, бодитой хийдэг. Шинэчлэгдэж буй нü залуус биднийг уриалан дуудаж чадсан þм” гэсэн нь бий.

ЯËÀÃÄÀШïÉÍ ÒУÃÈÉà ÕÀÌÒÄÀÀ ÌÀÍÄУУËÍÀ

Хувь хүн сонголтоо хийнэ гэдэг санамсаргүй бус тохиолдол байдаг. Түүний амüдралд олон сонголт тулгарсаар ирсэн. Алдсан нь жин бага дарна. Эдүгээ түүнийг øүүмжлэгчид борооны дараах мөөг øиг олøров. Õэргийн учир хэнд ч тодорхой. Миний хувüд бодоход энэ нь түүний эрийн цээнд хүрсний дохио болов уу. Þу ч хийдэггүй, хийгээгүй хүн бусдын шүүмжлэлд өртдөггүй шүү дээ. Îнцгой магтагдаж, эсвэл муулуулж буй улстөрчийн цаана нэгэн цул дүр төрх бүрэлдсэн байдаг. “ÕÀÑ”-ын Ãанхуяг хэмээх шинэ үеийн төлөөлөл болсон энэ залуугийн улс төрийн талбарт бусадтайгаа цуг алхагч, хамтран бүтээн байгуулагчийн фигур л харагдав. Дахин өгүүлэхэд Монгол Улсын үсрэнгүй хөгжлийн үед нэн хэрэгтэй банк, санхүүгээр мэргэøсэн цөөн хүний нэг øүү дээ.

Хойно урдаа хоёр том хөрштэй, баруун талаараа лалын ертөнцтэй хаяа нийлж буй манай орон эдийн засгаа хэрхэн залуурдах вэ гэдгийг тэр сайн мэдэж байгаа. Ãеополитик, геоэдийн засгийн олон асуудал өдрөөс өдөрт биднийг бүчиж байна. Барууныхан урüд байгаагүйгээр хөрөнгө оруулах боллоо. Ïарламентын суудалд дээр өгүүлснийг тунгааж, сүлжиж чаддаг нэгэн эрхэм байгаасай гэж олон түмэн хүлээсээр ирсэн. Îдоо энэ хүлээлтэд халуунаар цэг тавих цаг

ирэв. Залуу лидер маань нэг

тодотголтой. Нэр цэвэр улстөрч. Үүнийг хийсэн бүтээсэн нü, туулсан замнал нь тодоор илэрхийлнэ. Нэрээ хугалалгүй, сэвтээхгүй явах нь миний ажил, амьдралын зарчим гэж ярüдаг ×.Ãанхуяг Сүхбаатар дүүргийн II амаржих газарт 1973 оны 11 дүгээр сарын 20-нд төрсөн þм билээ. Би “нутаг”-таа нэр дэвшлээ шүү гэж тэр баяртайгаар өгүүлсэн. Энэ үгийн цаана “нутаг”-таа ихийг бүтээх, сонгогч олноо зөв зүгт жолоодох эрмэлзэл оволзож буй нь мэдрэгдэнэ. Амжилтаа бусадтайгаа хуваалцаж чадвал л буян, үгүй бол нүгэл биз ээ гэх Чулууны Ãанхуяг “Õутагт”-аар овоглодог. Æолоо муøгин гэр бүлээ авч явсан ааваараа тэрбээр үнэхээр бахархана. Даанч залуугаараа хорвоог орхисон. Ýэж Ñүх-Îчирын Догмиддулам нü нягтлан бодогч мэргэжилтэй. Монголын нэртэй банкир, улстөрчийг “эрхлүүлсээр” яваа энэ сайхан ижий түүнийг гурав, дөрвөн настайгаас нь эхлэн биед нь тохирсон ажил хийлгүүлж, бие даан øийдвэр гаргах, чөлөөтэй сэтгэхэд нü анхаарч хүмүүжүүлжээ. Харин “үрийн санаа ууланд” байсангүй. Ижийнхээ зөвлөгөөг авч, ижийнхээ халуун нөмөрт тэврүүлж яваа нü ×.Ãанхуягийн аз жаргал байх. Саяхан нэгэн сонинд түүнийг аавынхаа буянаар л алаг цоог гадаад дотоодод явж, халтар хултар хэл сурахчаан болсон гэж уурсав. Аавынхаа буяныг эдэлж болохгүй þм байна л даа. Ãэхдээ ×.Ãанхуягт аав нü их өв хөрөнгө, мөнгө төгрөг үлдээгээгүй. Хүн болж төлөвшихийн их ухааныг өвлүүлээд 1993 оны сүүлээр өөд болсон билээ. Ýцгээ алдаад уй гаøууд автсан ч улам сурах, хөдөлмөрлөхийн оргил өөд тэр мацсаар л ирсэн. Манай хүүхэд, залуус болгон ийм л “дотоод øаталтын хөдөлгүүр”-ээр зүтгэж чадвал ямар ч амжилтын оргилд гарах þм шүү дээ. Эгэл боргил амьдралаас соёолсон дадал, зүтгэл нь зоригтой, зорилготой, зогсолтгүй байж чаддаг өнөөгийн ×.Ãанхуягийг бий болгосон þм. Багаараа, хамт олноороо, монгол хүн гэсэн бахархлаар зорилго тавин ажиллаж, хөдөлмөрлөж, тэмцэж чадвал ямар ч цаг үед нийгэм хувüсан өөрчлөгдөнө гэдгийг амьдрал дээр баталж өгсөн дөө. Ардын хүүхдүүд л ялагдашгүйн тугийг мандуулсаар ирснийг, эд баялаг, амжилт бүтээл нэг л өдөр тэнгэрээс бууж ирдэггүйг ийн харуулав. Õүн бүр олимпийн аварга, олныг шагшуулсан од байх албагүй. Харин гэр бүл, амьдралынхаа өмнө хариуцлага үүрч чадвал ¸стой л аз жаргалын өргөөнд алхан орно гэсэн үг. ×.Ãанхуягийн энгийн бөгөөд ялагдаøгүй байж чадсан зүтгэл үүний түлхүүр биш үү.

Îдоо тэр хүүхэд ахуйнхаа хэрсүү амьдралыг өнгөрүүлсэн Ñэлбэ, Дамбадаржаа зэрэг Сүхбаатар дүүргийн түмэндээ илгээгдлээ. Сүх жанжны талбай хүртэл эгэл боргил амьдралын ундаргатай хөдөлмөр бүтээлийн цуурай хадах нü ээ. Õамтдаа сонгоцгоож, цугтаа хэрэгжүүлэх л үлдлээ.

Зөв газартаа зөв цаг үед аавын хүү зориглосонд талархмаар.

ÇОÃÑОËÒÃ¯É УÐÀÃШÈËÆ ÇОÐÈÃÒОÉ ªªÐЧÈËͪ

Шинэ зууны хаалгаар ×.Ãанхуяг банкны сонгодог тогтолцооны эхлэлийг бий болгосон залуухан банкир болон алхан орсон þм. “ÕÀÑ” банкны толгой болох “Тэнгэр санхүүгийн нэгдэл”-ийн гүйцэтгэх захирлын албыг 2009 он хүртэл хашихад нь түүний мэдпэг, зохион байгуулах авüяас товойсон. Үндэсний томоохон нэгдэл гэдгийг гадаадын олон улс хүлээн зөвшөөрсөн нь монгол бахархал мөн байлгүй яах вэ. Ýдийн засагчид, бизнесмэнүүд уулга алдацгааж, түүнээс суралцаж эхэлсэн дээ. Монголын банк, санхүүгийн байгууллагууд гадаадад хөрөнгө оруулалт хийх ажлыг ч санаачлаад авав. Àлтан хараацай нь болж анхны туршилтын хөрөнгө оруулалтыг ч хийж орхив. Öаг үе өөрийн хөвгүүнээ төрүүлдэг гэдэг энэ л байх. Банкны үйлчилгээг иргэдэд улам ойртуулах, компанийн нийгмийн хариуцлагыг Монголд нутагшуулах гээд хуруу даран тоолоод барахгүй олон санаачлагын эзэн түүнийг төрсөн ижий нь миний хүү хичээлээс ирэнгүүт л гэрт буй эд тавилгын байрлал өөрчлөгдсөнийг огт анддаггүй. Дор

УИХ-ЫН СОНГУУЛИЙН 23 ДУГААР ТОЙРОГТ НЭР ДЭВШИГЧ ЧУЛУУНЫ ГАНХУЯГСАНАА ЗӨВ БОЛ ЗАЯА ЗӨВ

¯ÑÐÝÍÃ¯É ÕªÃÆËÈÉÍ ªÐÕÈÉà ÒÀÒÀÃЧ

Үргэлжлэл. Түрүүч нь 1 нүүрт

Үргэлжлэл нь 3 нүүрт

2

САНАА ЗӨВ БОЛ ЗАЯА ЗӨВ

¯ÑÐÝÍÃ¯É ÕªÃÆËÈÉÍ ªÐÕÈÉà ÒÀÒÀÃЧ

Чулууны ÃÀÍÕУЯÃ: ÀÌÜÄÐÀË ÍÀÄÀÄ ÕÀÒ ÑУУËÃÀÑÀÍ, ОÄОО ÒªÐªª Ò¯ШÈËЦÝÕ ЦÀà БОËÑОÍ ÃÝÆ БОÄОÆ ЯВÀÀ

нü засаад тавüчихдаг гярхай хүү байв гэж бахархаж байна. Энэ гярхай чанар нü өсч өндийсөөр Монголын эдийн засаг, улс төрийг øинээр төлөвøүүлж, засч залруулахад онцгой øат гиøгүүр болсоор байна. Îлон мэргэжлийн хүн ингэж өгүүлэхийг нь сонссон билээ. Тэр өдөр болгон, цаг мөч бүрт хөдөлмөрлөж өөртөө хөрөнгө оруулж байх ёстойг бусдад тунхагласаар ирсэн þм.

Монгол Улс үсрэнгүй хөгжлийн øинэ øатанд гарч, чинээлэг улс болон гарч ирэх үзэгдлийг тэр “чоно эдийн засаг” гэж нэрийдсэн. Энэ нь Монголд төдийгүй олон улсын тавцанд хүлээн зөвøөөрөгдөж буй нэр томú¸о болжээ. Ãадаадын олон орон түүнийг урüж лекц унøуулах болов.

Эдүгээ түүнтэй өрсөлдөж буй ÀН-ын хо¸р гиøүүний нэг нü ÓÈÕ-ын сонгуулийн 23 дугаар тойргоос гарсан авч дөрвөн жил сонгогч олноо залхаачихсан, нөгөө нь өөр тойрогт хийсэн бүтээсэн

зүйлгүйгээр “шарван” зугатаж ирсэн эрхмүүд болох тул ×.Ãанхуяг тэднээс хол илүү харагдах ажээ. Энэ бол нөгөө намын нөхдийг гоочлох гэсэндээ бус, улстөрчдийн халууны øилийг хэмжихэд гарч буй бодит үзүүлэлт л дээ. Ер нü алü ч нам, хүчнийхэн түүнд ихэд хүндэтгэлтэй ханддаг þм билээ.

Шинэ төрх, øударга зарчим ÓÈÕ-д үгүйлэгдээд байгааг өнгөрсөн жилүүд ч тод сануулсан. Õийсэн бүтээсэнтэй “ÕÀÑ”-ын Ãанхуяг ч үүнийг нөхөхөөр зоригтойгоор өөрийгөө зарлав. Улс орныхоо төлөө хоёргүй сэтгэлээр зүтгэнэ гэдгээ илэрхийлж байгаад нü талархах ч, “хардах” ч хүн бий.

ªнгөрсөн хугацаанд хүний эрхийг дээдлэх, улс төрийн соёл, ардчиллын үнэт зүйлүүдийг их улс төрд хөтөлж оруулах, төрийн өндөр албан туøаалыг хариуцлагатайгаар хаøиж чадсан үйлдлүүд нü хардахын эргэлзээг хав дарсан даа. Îлсон баялгаа тэнцвэртэйгээр хуваалцах нь хүмүүнлэг иргэний нийгэмд

амüдарч буй хүний үүрэг гэдгийг тэр бусдад ойлгуулж чадсан билээ. Хүн хөгжихийн тулд мэдлэгтэй, боловсролтойгоос гадна эрүүл чийрэг байх ¸стойг тэр биеэр үлгэрлэдэг. Түүний ханü Ã.Óянга гэдэг сайхан бүсгүй бий. Ãэргий нü түүний арын фронтыг командлагч. Нээрээ л тэр Сангийн дэд сайд болсноос хойø цаг заваар тун маруухан болсон. Хааяа хүүхдүүдээ тойруулж суулгачихаад гэргий, найз нөхөдтэйгөө хөөрөлдөж суух нü ч багасав. Эх орон, олон түмэндээ зүтгэх цаг ирсэн болохоор өөр яах билээ гэж хүндэтгэлтэйеэ өгүүлсэн. Амжилтыг өөрөөрөө хязгаарламааргүй байгаа нь харагдаж байгаа биз. Уг нь мань эр хөл бөмбөг, сагсан бөмбөгийн жинхэнэ хорхойтон. Ãолüф тоглоод стрессээ ч тайлчихдаг байв. Îдоо стрессээ олон түмний амьдрал хэр дээшлэв гэдгээр тайлахаар øийджээ. Àрд түмний хүү ч мөн дөө. Ñанаа зөв бол заяа зөв гэдэгчлэн “ÕÀÑ” банкаа зөв банк болгосон

×.Ãанхуяг өөрөө алü хэдийнэ зөв улстөрч болжээ гэдэгтэй маргах хүн гарна гэж үү. Öээжээ дэлдсэн эх орончид олøирсон энэ цаг үед тэрбээр үндсэрхэг үзэл, эх оронч үзэл монгол хүн бүрт байх ёстойг амьдралдаа баримталсаар өдийг хүрсэн þм билээ.

Óнøигч авхай та анзаарвал “ÕÀÑ” банкнаас гаргасан виза, мастер картууд дээрх зургууд бүгд л монголын түүх соёл, ёс занøлыг тод илэрхийлдэг. Төв оффисынх нü хананд өлгөөтэй зураг, тооцооны төв дээрх түүхэн гэрэл зураг, хадгаламжийн дэвтрийн нүүр хэсгийн дизайн гээд бүхий л зүйлээс нь “Монгол” үнэр ханхалдаг. Үүгээрээ тэр их бахархана аа. Ýх оронч хөвгүүн мөн дөө.

Бусдыг чагнаж сурна гэдэг лидер хүний гол øинж чанар. Бусдын санаа бодлыг эевэргүүгээр хүлээн авч чаддаг гэж банк, санхүүгийн мэргэжилтнүүд түүнийг онцолдог л доо. Ýнэ нü бусдаас

ялгарч чадсаныг нü үнэлсэн үнэлэлт. Магтаал биø þм. Îдоо бидэнд үсрэнгүй хөгжлийн өрхийг “ÕÀÑ”-ын Ãанхуяг татах нü. Үүдээр нü хамтдаа орцгоо¸ гэж хэлэх л үлдлээ.

Дарга, захирал хүн бусдыг “яв” гэдэг. Óдирдагч, манлайлагч хүн “явцгаая” гэдэг хэмээн миний номын садан ах өгүүлж билээ. “ÕÀÑ”-ын Ãанхуяг явцгаая, хамтарцгаая хэмээж байна. “Õаан хүн гэдэг ард түмнийхээ зарц байж чадахын нэр” хэмээн миний туурвисан Хүннү гүрний хаан Модун Шаньþйн тухай өгүүлэх “Тэнгэрийн хүү” түүхэн туулüсын жүжигт гардаг. Õарин “ÕÀÑ”-ын Ãанхуяг төрийн түøээ гэдэг түмэн олондоо үйлчилж чадахын нэр хэмээн ажил үйлс, амжилт бүтээлээрээ харуулсаар байна

Àрдын хүү Танü руу ялаг-дашгүйн тугаа өргөсөөр явна.

Çîõèîлч, ñэтгүүлч Áèтîгтîõûн ÖÎÃÍÝÌÝÕ

УИХ-ЫН СОНГУУЛИЙН 23 ДУГААР ТОЙРОГТ НЭР ДЭВШИГЧ ЧУЛУУНЫ ГАНХУЯГ

Үргэлжлэл. Түрүүч нь 1, 2 нүүрт

Ìîнгîл Ардûн Íамааñ Улñûн Иõ Õурлûн ñîнгуулèйн 23 дугаар тîйрîгт нэр дэвшèгч Чулуунû Ãанõуягтай ярèлцлаа.

-Òа Õутагт хэмээх овогтой. Ямар үүх түүхтэй овог вэ?

-Миний өвөө Öэндоо Дорноговийн Ñулинхээрийн хязгаарын хүн. Бид Õутаг-таараа бахархдаг. Ýцэг өвгөдийнхөө үүх түүхийг судалж, төрсөн нутагт нь очиж Õутагтын музейг үзээд үнэхээр бахархах сэтгэл төрсөн. Анх удаа “Хөгжлийн алтан сан”-гаа байгуулаад Ñайнøандад очив. Õутагтаар бахархах сэтгэл минь улам батажсан. Тэгээд чадлынхаа хэрээр Хутагтын музейг баяжуулах, Хамарын хийдийг øинэчлэн засварлахад дэмжлэг үзүүлсээр ирсэн. Óргийн овгоо онцолдог нü учиртай л даа. Бид олон зуун жил өвөг дээдсээ мэдэхгүй, хэнээс, хаанаас гаралтай вэ гэдгийг мартагнуулах бодлогоор явсан. Яваандаа буриадууд шиг орос овог авах ч магадгүй байсан цаг бий.

Иргэний хувьд би ургийн овгоо дээдлэх төрийн хуулиа хэрэгжүүлэх үүрэгтэй. Ýнэ чухал ажил хагас дутуу хийгдээд байна гэж санагддаг. Тухайлбал, гадаад паспортод ургийн овгийг бичихгүй байгааг ойлгодоггүй.

Наанадаж гадаадад гэр бүлээрээ очоод зочид буудалд буухад асуудал үүсдэг. Тэд будилж орхидог. Хүүхдүүд нэг овогтой, эхнэр өөр овогтой. Их хуралд сонгогдвол гадаад паспортыг овогжуулах ажлыг хийнэ гэж боддог.

-Бид эцэг, эхийнхээ толь байдаг. Òаны намтрыг уншаад аав тань жирийн нэгэн жолооч байсныг олж мэдлээ. Òиймдээ ч таныг “Àрдын хүү” гэж буй нь учиртай юм байна гэж бодсон шүү?

-Àав минü гүйлгээ ухаан сайтай, аливааг дор нь сурдаг хүн байв. Сургуульд нь сураагүй атлаа орос хэлтэй. Óнгарт 3 жил ажиллахдаа унгар хэлтэй болсон. Ãанзагын наймаа хийж байхдаа л хятадаар ойр зуур ойлголцдог болчихсон. Ер нü уйгагүй хөдөлмөрч, хамт олон, найз нөхдийнхөө дунд нэр төртэй, тэднээрээ хүрээлүүлсэн хүн байв. Надад боловсрол, хөдөлмөр амьдралд ямар үүрэгтэйг ойлгуулсан. Аавыг минь нөхөд нü “бурхан жолооч” гэж хүндэлдэг байв. Намайг багаас номын амтанд оруулж билээ. Ажил эхэлбэл дуустал хийхийг, хүнд хүчир гэж халøрах, залхуурч хойø суухгүй байхыг өөрөө биеэрээ үлгэрлэдэг байлаа. Би энэ л хүмүүжлээр төлөвшсөн. Аав

минü 1993 онд ид залуу 42 насандаа өөд болсон þм. Àавыгаа өнгөрөхөд би 20 настай үлдсэн.

Би 7 настайгаасаа оймсоо, 10-тайгаасаа өмдөө угаадаг, гэрийнхээ ажлыг бүгдийг нугалдаг хүүхэд байлаа. Ýнэчлэн ахуйн зүйлсээс хөдөлмөрлөх дадалтай болж билээ. Хөдөлмөрлөсний үр дүнд амüдралд чанарын өөрчлөлт гардаг гэдгийг эртнээс ойлгосон. Ээж маань “Улаанбаатар” зочид буудалд байрлах “Æуулчин” компанид нягтлан бодогчоор ажилладаг байв. Хамт олондоо нэр хүндтэй, ажилдаа үнэнч øударга гэж үнэлэгдсээр ирсэн þм.

90-ээд онд өөрчлөн байгуулалт эхэлж зах зээлийн эдийн засагт шилжих үед манайх гэр бүлээрээ ганзагын наймаа хийж тодорхой хэмжээний амжилтад хүрсэн. Үүний ачаар Óнгарт сурах боломж нээгдсэн. Магадгүй би хувиараа Óнгарт суралцаж төгссөн анхны монгол байх.

Àав минü ертөнцийн мөнх бусыг үзүүлэхэд ээж надад “Чи сур. Сурах л ирээдүйтэй” гэж билээ. Ингээд миний сургалтын төлбөрийг олох, хоёр дүүг маань өсгөхийн төлөө бүхий л чадлаараа зүтгэсэн дээ. 1997 онд сургуулиа төгсөөд ирэхэд ээж жижигхээн зайрмагны маøин авчихсан байв. Тэгээд намайг урагшаа явуулж хэдэн хөлдөөгч авчруулсан. Ленин клуб, Багøийн дээдийн хавüд 150 төгрөгөөр мороожин зардаг байлаа. Би өглөө, оройд аавынхаа Нева-д хэдэн хөлдөөгчөө ачаад хүргэж өгнө, Кино үйлдвэрийн орчим байсан үйлдвэрээсээ зайрмагаа зөөнө. Бас ломбардархуу þм ажиллуулна. Ер нü þм þмны дөртэй болсон доо.

-Ýцэг, эхээсээ гурвуулаа байх аа?

-Тийм ээ, Ãантулга, Ãанзориг гэдэг хо¸р дүүтэй. Îдоо сонгуулийн ажилд

туслаад л гүйж байна. Нэг нü 26, нөгөө нü 36-тай.Бид ам бүл олуулаа болж байна. Манайх дөрвөн хүүтэй, Ãантулгынх гурван хүүхэдтэй.

-Àрваа дөнгөж төгссөн 17-той хүү Õөрөнгийн биржид ажилд орж дилер болж байсан гэхээр их сонирхолтой санагдаж байна?

-Ñая тэр сэтгүүлээс харсан байх, 17-той жаахан хүүхэд канад зөвлөхтэй хамт патиардуулаад л... Õөрөнгийн биржид ажиллаж байх үеийн цорын ганц зураг л даа. Аавынхаа зангиаг зүүгээд гангарчихсан байгаа þмаа, бас. /инээв/

-Бага насныхаа дур-самжаас хуваалцаач. Ямархуу хүүхэд байв?

-Багадаа ном их унøдаг хүүхэд байсан. Зундаа Дамбадаржаад өвөө, эмээ дээрээ очно. Зун гэлтгүй, хичээлийнхээ амралтаар байнга очдог Дамбын хүүхэд байв. Усанд явна, мод хөрөөднө, галаа түлнэ. Мухар гудамжныхаа хэдэн нөхөдтэй найзалж пэ-дэнэ, тэвэгдэнэ, чавхдана. Зундаа самранд явна, гитардана. Тухайн үеийн хүүхдүүд яаж өссөн тэр л жаягаар шүү дээ. Бас наймаа оролдоно. Àавыг Óнгарт элчин сайдын яаманд жолоочоор ажиллахаар очиход тэндхийн орос сургуульд сурсан þм. Îрос хүүхдүүдтэй тоглоом солилцож, мундаг цуглуулгатай болсон. Èрээд тэрнийгээ хүүхдүүдтэй аква-риумын загас энэ тэрээр солüж наймаалцдаг байв. Ñайн мөнгөднө, 23 дугаар сургуульдаа мөнгөдөхийг бараг дэлгэрүүлсэн байх øүү. Ер нü хөдөлгөөнтэй хүүхэд байсан даа.

-Ìэргэжлээ сонгоход нөлөөлсөн зүйл байдаг уу?

-Зурлага, төөргөөрөө явсан. Àрав төгсөөд үргэлж-лүүлэн суралцахгүй гэхэд ээж “За тэгвэл ажил хий” гээд

Ýрõэм õүндэт ñîнгîгчèд îî!Íèйñлэлèйн Сүõбаатарчууд аа!

Иõ жанжèн Сүõбаатараар îвîглîñîн үйлñ бүтээлээр арвèн УИÕ-ûн ñîнгуулèйн 23 дугаар тîйргèйн зîн îлîндîî ардûн õүү Чулуунû Ãанõуягèйг Ìîнгîл Ардûн Íамааñ èлгээж байна. “ÌАÍ зөв ñîнгîлт õèйлээ” õэмээõ таларõлûн уур амьñгал дүүргèйн èргэдэд зîнõèлж буйг ñîнñîîд ñэтгэл гүнээ õанамжтай байна.Ìîнгîл Улñ, Ìîнгîлûн ард түмэн эдèйн заñгèйн үñрэнгүй õөгжèл, îюун ñанаа, ñîёл èргэншлèйн цîî шèнэ дэвшèлтэй нүүр туллаа. Ýнэ цаг мөчèд үүрэг, õарèуцлагаа гүнээ уõамñарлаñан эрдэм бîлîвñрîл, ñэтгэл зүтгэлтэй, õөдөлмөрч, эрч õүчтэй, нэр цэвэр, èрээдүйтэй улñтөрч, мэргэшñэн эдèйн заñагч, Ìîнгîлûн залуучуудûн шèлдэг төлөөлөгч Чулуунû Ãанõуягаар төр түшèлцүүлэõ нь нèйгмèйн шаардлага, заõèалга яаõ аргагүй мөн бèлээ.Чулуунû Ãанõуяг мөрөөдөл тэмүүллээ нèйгмèйн õүртээл, ажèл бîлгîõ, ерөөñ ñэтгэõ, бүтээõ үйлñèйн дуñал õөлñнèй үнэ цэнèйг ñайн мэднэ. Õэлñэн үгэндээ эзэн байж зîрèлгî, зîрèлтûнõîî төлөө ñөõөршгүй, цөõөршгүй тэмцдэг чанар, чадавõè түүнèй давуу тал бèлээ. Ид залуу наñандаа õèйñэн, бүтээñэн бүõэн нь үүнèйг бэлõнээ гэрчèлнэ. Илүү õэрñүүжèж, èлүү туршлагажèж, èлүү чамбайрñан түүнд эдүгээ улам èõèйг гүйцэлдүүлэõ бîлîмж бîлîлцîî, цэõ эрмэлзэл, урам зîрèг дүүрэн байна.Чулуунû Ãанõуяг ямагт шèнèйг эрэлõèйлэгч, ñэдэгч, манлайлагч, XXI зуунû үнэт зүйлñèйн элч, шèнэ үеèйн èмèж байõ үлгэр дуурèаллûг бèечлэн үзүүлñээр èрñэн юм. Тэрбээр үзэл барèмтлалдаа үнэнч, зарчèмч байр ñуурьтай, чèн шударга, õүмүүнлэг нэгэн бèлээ. Шүүмжлэлд ñîргîг, ñайшаалд даруу, зөв, буруу, ñайн, мууг зааглан ялгаõ уõаанû õаттай юм.Чулуунû Ãанõуяг Ìîнгîлдîî танèгдñан төдèйгүй îлîн улñад ч нэр õүндтэй, õүлээн зөвшөөрөгдñөн залуу улñтөрч, банк, ñанõүү, эдèйн заñгèйн шèлмэл мэргэжèлтэн юм.Ìîнгîлûн ууган, õамгèйн туршлагатай, ачааг үүрэгч, шèнэчлэгдñэн улñтөрèйн õүчèн Ìîнгîл Ардûн Íамûн шалгавар, ñîрèлтûг давж Ìîнгîл Улñûн Иõ Õуралд нэр дэвшèõ эрõèйг õүртñэн Ч.Ãанõуяг нèйгмèйн бîлîн õүнèй ёñ зүй, ёñ ñуртаõуунûг чандлан ñаõèж Сүõбаатар дүүргèйн ñîнгîгчдûнõîî èтгэлèйг дааñан төрèйн түшээ байж чадна гэдэгт бè îгтõîн ч эргэлзэõгүй байна. Îлîн түмнèй èтгэл гэдэг түүнд улам чамбай, улам бүтээлч, улам дайчèн байõ нэрèйн õуудаñ бîлнî.

Ýрõэм Сүõбаатарчууд Та бүõэн надад õîёр удаа èтгэл õүлээлгэн ñîнгîñîн. Тэгвэл энэ удаагèйн ñîнгуульд Ардûн õүү Чулуунû Ãанõуягèйг Сүõбаатарчууд Та бүõэндээ дэмжүүлэõээр èлгээж байна.

Ìîнгîл Ардûн Íамûн даргаÌîнгîл Улñûн Ерөнõèй ñайд Сүõбаатарûн Áатбîлд

Улаанбаатар õîт 2012 îнû 6 ñарûн 4

Монгол Óлсын Ерөнхий Ñайдын

МЭНДЧИЛГЭЭ

Үргэлжлэл нь 4 нүүрт

ÈÐÃÝÍÄ ÒÝÃШ БОËОÌÆÍÈÉÃÝÌÄ ШУÄÀÐÃÀ ЁÑ:

3

Хөрөнгийн биржид оруулж байв. Унгарт төгсөж ирээд зайрмагтай ноцолдож байхад хамаатны хүүхэд “Монголбанкны дэд ерөнхийлөгч Магваны Болд гуай чамтай уулзúя” гэж байна гээд уулзуулсан. Болд

гуай өөрөө Унгарт төгссөн

болохоор намайг сонирхож л дээ. Манай банкинд ор гэхэд нü орчихсон. “Ñайн санааны үзүүрт тос” гэгчээр “хийнэ дээ, бүтээнэ дээ” гээд зүтгэсний ачаар амьдрал, хувь заяа маань өөрөө зурагдаад явсан болов уу. Түүнээс айхтар хүчлээд, тэдэн жилийн дараа ийм болно, тэгнэ, ингэнэ гэж төлөвлөөгүй ээ.

-Äөнгөж 28-хан насандаа ÕÀÑ банкаа байгуулж, залуугаасаа л удирдах ажил хийх хувь тохиол таарч. Çалууст хэрэгтэй байж магадгүй, бид өөрт олдсон боломжийг хэрхэн харж, мэдрэх ёстой юм бол оо?

-Тухайн нөхцөл байдалд мэдээлэл олж авах, тэр мэдээллийг боловсруулах чадвар, харилцааны со¸лтой байх маø чухал. ×и хэдэн ч настай бай хүн чамд итгэл хүлээлгэвэл хийж чадахаа ойлгуулах л хэрэгтэй. Түүнийгээ зөвхөн үгээр биш үйлдлээрээ баталгаажуулах нь зүйтэй. Залуус ажилд орохдоо албан тушаал, цалин хөлс гэхээсээ “þу хийх вэ, яаж хийх вэ” гэдэг асуултыг өөртөө тавибал зөв гаргалгаа болно. Хийх зүйлдээ анхаарал тавиад ажлыг өдөрт нь хийх хэрэгтэй. Сэтгэл гаргах хэрэгтэй. Тэгвэл бусаддаа үнэлэгдэнэ.

Боломж хичээл зүтгэлтэй хүнийг ивээдэг þм. Боломжийн үүдийг чи өөрөө л нээнэ. Зүгээр хараад, мөрөөдөөд байвал бүтэхгүй.

-Багаасаа баг бүрдүүлэх хоббитой хүүхэд байсан гэдэг. Ер нь хүн удирдана гэдэг амаргүй биз?

-ÀНÓ-д сурч байхдаа манлайллын тухай их сайн ойлголт авсан. Ер нü удирдлагын хувüд хамгийн том асуудал бол хүмүүсээ албан тушаалд зөв байршуулах явдал байдаг. Би арваад жил удирдах ажил хийсэн. Энэ зовлонг сайн мэднэ. Төрд ч бай, хувийн хэвøилд ч бай, хаана ч адил. Õүнд итгэл үзүүлнэ гэдэг ухаан. Хүний боломжийг нээнэ гэдэг урлаг.

Итгэсэн хүндээ албан тушаал, шан харамжийг хайрлахгүй өгөх хэрэгтэй. “Ýзэн хичээвэл заяа хичээнэ”,“Ñанаа зөв бол заяа зөв” хэмээх эдгээр зүйр үгсийг амны унøлага бус амüдралын зарчим болгох учиртай.

-Яриа маань нэгэнт хувь хүний амьдралаас нийгмийн амьдрал руу хөвөрснийх хөгжлийн талаар асуумаар байна. Бид үсрэнгүй хөгжлийн гараан дээр ирлээ гэж ярьж байна. Улстөрч, эдийн засагчийн хувьд хөгжлийг хэрхэн харж төсөөлж байна вэ?

-Õамгийн гол нü бид эдийн засгийн өндөр өсөлтөө хадгалаад, улс төрийн хувьд тогтвортой байх нü чухал байна. Õүнээ хөгжүүлье. Эрүүл мэнддээ анхаарúя. Боловсролтой болü¸. Àжилтай байя. Óлсаа ч, иргэнээ ч баян чинээлэг болго¸. Õэлснээ хэрэгжүүлэх чадвар, зөв сэтгэлгээ биднийг өнгөлөх ёстой. Аливаа ажил сэтгэлээс бүтдэг. Хүнийхээ сэтгэлийг нээхгүйгээр, сэтгэлийн түгжрэлийг арилгахгүйгээр ядуу-ралтай тэмцэхэд бэрх. Бид сэтгэлээрээ цэнгэг, оþун ухаанаар цэлмэг, эх оронч үзэлтэй байх ¸стой. “Би өөрөө өөрийнхөө энэ амüдралын зохиогч þм øүү, бүтээгч þм øүү” гэдгийг ойлгосон цагт нийгмийнхээ том том асуудлуудыг шийдэх боломжтой. Ядууралтай хөндлөнгөөс хэзээ ч тэмцдэггүй. Хүмүүс ядуурлаас өөрөө өөрийгөө аварна гэдгийг ойлгодог болж. Тэгэхээр халамжийн бодлогод өөрчлөлт гарна. Манай улс 10 жилийн дотор баян чинээлэг улсын тоонд орно, 20 жилийн дараа нэг хүнд ногдох ДНБ-ээрээ дэлхийн хамгийн баян орнуудын нэг болно. Хамгийн баян шүү. Мэдээж тэр том зорилгод хүрэхийн тулд эхний ээлжийн хөрөнгө оруулалтыг хүмүүсийн тархи толгойд хийх хэрэгтэй. Хөгжлийн тухай хэлж ойлгуулах хэрэгтэй. Итгүүлэх хэрэгтэй. Манлайлж үлгэрлэн дагуулах хэрэгтэй. Саяхан “Ялагдашгүй” гэдэг шүлэг орчуулсан л даа. Тэр øүлгийн сүүлийн мөрөнд:…Би бол хувü заяаныхаа эзэн Сүлд сүнснийхээ ахмад нь мөн... гэсэн байгаа.

Хүн өөрөө өөртөө эзэн байх ¸стой. Бидний амüдрал өөдлөхөд нэмэртэй хөрөнгө мөнгө орж ирж байна. 20 жил уйгагүй хөөцөлдсөний үр дүнд хөрөнгө о р у у л а г ч и д

Мо н го л д итгэж эхэллээ. “Монголын эдийн засаг тогтвортой байх þм байна, эрсдэл нь бага þм байна. Хөрш орнууд нь хөгжиж байна. Монголчуудтай хамтраад тэдэнд бараа бүтээгдэхүүн нийлүүлье” гээд орж ирж байна. Энэ итгэл үнэмшлийг нь алдахгүй, улс төрийн хувüд туйлын хариуцлагатай баймаар байна. Тусгаар тогтнолыг зөвхөн улс төрийн өнцгөөс харж, НҮБ-ын гиøүүнчлэлээр ойлгох бус эдийн засгийн тусгаар тогтнолыг олж авах хэрэгтэй байна. Тэр нü бидний яриад байгаа үйлдвэржилтийн бодлого þм. Îлон талтай эдийн засаг, гадаад, дотоодын жуулчлалыг хөгжүүлэх нü чухал. Ýрүүл мэнд, боловсролын салбартаа зөвхөн дотоодын шаардлагыг хангаад зогсохгүй гаднаас хүмүүс Монголд суралцдаг, өвчин эмгэгээ анагаадаг болгомоор байна. Манай хөдөө аж ахуй сайн хөгжсөн. Ноос ноолуур, арьс шир, бусад бүтээгдэхүүнээ экспортлож байна. Îдоо олон нийт чанарыг эрхэмлэх боллоо. “Мade in Моngolia” брэндийг нэрийн хуудсаа болгоё. Италийн савхи яагаад туркийн савхинаас үнэтэй байдаг. Туркийн савхи яагаад хятадын савхиас үнэтэй байдаг гэдэгт дүгнэлт хийж хамгийн өрсөлдөх чадвартай бүтээгдэхүүнийг дотооддоо үйлдвэрлэдэг больё л доо. Ýкологийн цэвэр монгол махаа Аргентин, Шинэ Зеландынх шиг өндөр зэрэглэлтэй болгох ёстой. Зөвхөн уул уурхайд найдаж, хөөрч болохгүй. Ýнэ бол бидний өвөг дээдсийн үе үеийнхэндээ үлдээсэн баялаг. Ухаж гаргаад идээд байж болохгүй. Шинээр төрөх иргэд маань хувиа хүртэх эрхтэй. Тиймээс төлөвлөгөөтэйгээр аøиглах хэрэгтэй. Үндэсний аþулгүй байдлын хатуу бодлогын нэг энэ байх ёстой.

-Òа “Чоно эдийн засаг” гэдэг томъёолол гаргаж ирсэн. Ýнэ ухагдахуун ямар учиртай билээ?

-Би хийж санаачилсан ажлууддаа дандаа утга учир агуулсан, бэлгэдэлтэй нэр өгдөг. Õүн сэтгэлээрээ эрчлэгддэг учир нэрийдэл багагүй ач холбогдолтой. Монголчууд үндэсний хөгжлийн цогц бодлого гэж олон жил ярüж байгаа атал өнөөдөр яг энэ гээд нэрлэчих зүйл ховор.Àливаа хөтөлбөр, төлөвлөгөө бэлгэ

тэмдэгтэй байх ¸стой. Монголчууд бид бар улс болно гэж огт үзээгүй амьтнаар нэг хэсэгтээ омогшсон. Нүүдэлчин угсаатай бидний хувüд чоно тэнгэрийн амüтан гэдэг утгаараа ойр дотно тусдаг. Чонын амüдрах арга ухаан, дасан зохицох байдал, хурд, эрч хүч, хамтач чанар бидэнд байх ¸стой øинж. Бар бол өөр. Ãанцаарчилсан тоглолт хийдэг. Их хааны удам угсаа гэдгээ тодотгож,илэрхийлэх ганц холбоос бол чоно. ×оно бол тэнгэрийн амьтан. Мөнх тэнгэрийн хүчин доор монголчууд бид эдийн засгийн хувüд хүчирхэгжиж, сайхан амьдрах эсэх нь та бидний амьддаа үзэх зүйл болчихоод байна.

ªөрийн дөмөгхөн мэддэг салбар-банк, санхүү, эдийн засгийг хийморлог сүр сүлдтэй чоноор овоглож, уг нэрøилтэй дүйхүүц хөгжил, өрнөл, үр өгөөж гаргая гэж бэлгэшээсэн хэрэг.

-ªнөөдөр хувьцааны асуудал хөндөгдөж байна. Èргэдийн маань тал нь шахуу бэлэн мөнгөө авна гэж байна. Òанд юу бодогдож байна?

-Ýх орны хувü хиøиг буþу иргэддээ хувüцаа эзэмøүүлэх шийдвэр гарсан. Иргэдийн маань тодорхой хэсэг хувüцаагаа авах уу, мөнгөө авах уу гэж байна. Ãэхдээ эх орны хувь хишиг гэдэг үгийн цаана ямар утга учир агуулагдаж байгааг ард иргэд сайн бодох л хэрэгтэй. Õувüцаагаа мөнгө болго¸ гэхээсээ илүүтэй эзэмøих нü чухал. ªвөг дээдсээс уламжилж ирсэн тусгаар тогтнол, байгалийн баялаг, амьдралынхаа эзэн нь жинхэнэ утгаар байх боломжийг төр бидэнд олгож байна. Õувüцаагаа хэн нэгэнд зарах эсэх нь тухайн хүний асуудал боловчиг ер нü сайтар тунгааж байж гаргах шийдвэр шүү. Îлон удаа олдохгүй алтан боломж гэж үүнийг л хэлнэ.

-Òа 2010 оноос Ñангийн дэд

сайдаар томилогдон ажиллалаа. Õийсэн ажил тань юу байна?

-Ñангийн дэд сайдын хувüд Баярцогт сайдтай нэг жил, Хаянхярваа сайдтай хагас жил ажиллаж байна. Улсын хөрөнгө, санхүүг барьдаг бодлогын яамны хувüд асар хариуцлагатай, өргөн цар хүрээтэй ажил

эрхэлдэг. ªнөөдөр эдийн засаг өсөн тэлж байна. ªөрийгөө азтай гэж тодотгоод байдгийн учир нü дэд сайдаар томилогдоход манай яамны 100 жилийн ой тохиож ажлын хэсгийг нь ахлаж ажилласан. ªнгөрсөн 100 жилээ бид эргэн дүгнэлээ. Дараагийн он жилүүдийн шавыг тавих, гарааг эхлүүлэх хөрсийг суулгав. Төсвийн тухай хуулü батлагдлаа. Төсвийн тогтворжилтын сан байгууллаа. Тус санд 300 тэрбум төгрөг хуримтлагдаад байна. “Хүний хөгжил” сангаас бэлэн мөнгө олгох, оþутнуудад тэтгэлэг олгох, хувь хишиг хүртээх болон “Ýрдэнэс Тавантолгой”-н хувüцааг эзэмшүүлэх ажлууд хийгдсэн. Õөрөнгийн биржээ øинэчлэх, ард иргэддээ хувüцааны зах зээлийг бий болгох ажлыг хийлээ.

ªнөөдөр Хөрөнгийн биржид үндэсний аж ахуйн нэгжүүд бүртгэгдэж, тэр дундаа “Эрдэнэс Тавантолгой”-н хувüцааг гадны болон дотоодын хөрөнгө оруулагчид худалдаж авах боломж бий болж байна. Мөн Төрийн банкийг хувüчлах уу, орон сууцны банк болгох уу гэдэг асуудлаар бид бодлого гаргав. Ингээд Засгийн газрын бодлогыг хэрэгжүүлэгч банк хэрэгтэй. Төр бодлогынхоо хувüд энэ банкийг авч явж,түүгээр дамжуулан иргэдээ орон сууц-жуулах ёстой гэсэн шийдвэрийг гаргууллаа.

Õөгжлийн банк байгуулагдлаа. Õөгжлийн банкны бонд олон улсын зах зээлд арилжаалагдаж байна. Тэндээс мөнгө орж ирснээр “100.000 айлын орон сууц” хөтөлбөр хэрэгжих боломжтой боллоо. Төмөр замын суурü дэд бүтэц, өндөр даацын хар замыг санхүүжүүлэхээр болов. Ýрчим хүчний эхний ээлжийн санхүүжилтийг ч хийх чадамжтай боллоо. Ýдийн засгийн бүтээмжийг дээøлүүлэх нөхцөл бүрдэж байна.

Чулууны ÃÀÍÕУЯÃ: ÀÌÜÄÐÀË ÒªÐªª Ò¯ШÈËЦÝÕ ЦÀÃ

Төгñгөл. Түрүүч нь 2 нүүрт

БОËОÌÆÈÉÍ ÒУÕÀÉÄ

Хүний амьдрал боломжоор дүүрэн байдаг. Түүнийг олж харах, зөв аøиглах, хүч хөдөл-мөрөөрөө зузаатган арив-жуулснаар зорилгодоо хүрнэ.

Хүмүүст боломжийг нь олгож тодорхой бодлогоор дэмжин хамтдаа хөгжихгүй бол нэг хэсэг нь сайхан амьдраад, нөгөө хэсэг нь ядуурвал øударга ¸сонд үл нийцнэ.

Баялагийг тэгø хувиарлаж, тэгш боломжийг бий болгох нь чухал.

Боломжгүйн дунд ч боломж байдгийг бүү март.

ÇÀËУУÑÛÍ ÒУÕÀÉÄ

Шинэ үеийнхэн оþун ухаан, эрч хүч, хүчин зүтгэлээрээ Монгол сайхан эх орноо чин сэтгэлээсээ мандуулан бадраая.

Ахмадуудынхаа магнайг тэнийлгэж, дүү нартаа үлгэр дууриал үзүүлье. Энэ бол бидний бахархал. Öаг үеийнхээ гялалзсан төлөөлөл байцгаая. Нэр төртэй амьдарья.

БÝÐÕШÝÝËÈÉÍ ÒУÕÀÉÄ

Бэрхøээлээс øантарвал бууж өглөө л гэсэн үг. Бэрхøээл азжаргалын чинü босго, сорилт байх болно. Бэрхøээл амжилтбүтээл, алдар гавъяа, нэр төрийн тань эхлэл байх болно.

ͪժÐ˪ËÈÉÍ ÒУÕÀÉÄ

Нөхөрлөл бол зөв санаа, эрч хүч, урам зоригийг мянга дахин өсгөх гайхамøигт чанар, орчил þм. ªчүүхэн мэдлэгээ бусдаасаа нууж, муу санаалах биø чадахгүй, мэдэхгүй нэгэн-дээ зааж сургаж, хуваалцаж бай.

ÕÀÍÄËÀÃÛÍ ÒУÕÀÉÄ

ªөрийгөө хөгжихгүй зэврээд байгааг мэдсээр байж өдөр хоногийг аргацааж, аргалж, өөрийгөө ч, бусдыг ч хуурч амьдралаа үрэх хэрэггүй. Чадахгүй, мэдэхгүй зүйлээ шударгаар хүлээж бусдаас асууж, сурч мэдэж ав. Бусдынхаа санаачилга, зохион байгуулж буй ажилд хүниймсэг хандаж, өөлж муулж суухын оронд хэрхэн сайжруулах талаас нь толгойгоо ажиллуулж, санаагаа хэлж бай.

ÒÝ̯¯ËËÈÉÍ ÒУÕÀÉÄ

Õэн нэгний хэлснийг гүй-цэтгэхээс гадна илүү гүн сэтгэ. Давж бод. Ñанаачлагч, манлайлагч бай. Óрд нü яв. ªөрийгөө өдөр бүр сайжирч байгааг мэдэр. ªөрөөрөө бахарх. Хамт олноо хайрла.

Нэг нэгнээ мэдэр. Нэгнээ сонс. Нэгнээ ойлго.

̪ЪªÄËÈÉÍ ÒУÕÀÉÄ

Би мөрөөдөх дуртай. Мөрөөдөл-тэй байж л амьдрал баялаг байна. Мөрөөдөхөд мөнгө, нас хүйс, царай зүс хамаагүй. Мөрөөдлийг тордох учиртай. Мөрөөдөл нэг л өдөр биелнэ. Тэр торгон агøинд дахин цоо шинэ санаа төрнө.

ÌÀÍËÀÉËËÛÍ ÒУÕÀÉÄ

Манлайлагч хүн øинэчлэлээс айх, эмээх ёсгүй. Ярьж буй зүйлийнхээ мөн чанарыг мэддэг байх ¸стой. Үлгэрлэж чаддаг байх ¸стой. Àраасаа олныг дагуулах чадвартай байх ёстой. Ярьдаг биш хийдэг, бүтээдэг байх ёстой.

Ном, сонин унøсан ч, ажил эрхэлсэн ч, интернетээр мэ-

дээлэл хайж байхдаа ч би өөрийгөө хөгжүүлж байна, өөртөө хөрөнгө оруулалт хийж байна гэдэгтээ итгэлтэй байх ёстой.

ÀÌÜÄÐÀËÛÍ ÒУÕÀÉÄ

Амьдрал бол богинохон. Öаг, мөч бүрийг хайрлаж амüдраарай. Öагийн зүүг бид эргүүлж чадна. Õарин цаг хугацааг буцаан авчрахгүй.

Аливаа ажлыг хийхдээ ямагт мэдэцтэй, оролдлоготой, зүтгэлтэй, тэвчээртэй бай. Нэг þмны үзүүрийг бариад авсан бол төгсгөлийг нь үзтэлээ, амжилтанд хүртлээ үргэлжлүүлэх нü маø чухал. Ñониуч, хурдтай, авхаалж самбаатай, хичээнгүй бай. Алхам тутамдаа шинийг эрэлхийлж бай.

ªглөө бүрийг үлдсэн амьдралын маань анхны өдөр, үйлс бүтээлийн маань эхлэл гэж бодож бай.

Õ¯Í ЧÀÍÀÐÛÍ ÒУÕÀÉÄ

Õүн чанар ¸с зүй, ¸с суртахууны илэрхийлэл байдаг. Үүнээс гажвал араатнаас ялгагдахгүй байх болно.

ÈÐÃÝÍÄ ÒÝÃШ БОËОÌÆÍÈÉÃÝÌÄ ШУÄÀÐÃÀ ЁÑ:НЭР ДЭВШИГЧ ЧУЛУУНЫ ГАНХУЯГИЙН

ХЭЛСЭН ОНЧ ҮГ

4УИХ-ЫН СОНГУУЛИЙН 23 ДУГААР ТОЙРОГТ НЭР ДЭВШИГЧ ЧУЛУУНЫ ГАНХУЯГСАНАА ЗӨВ БОЛ ЗАЯА ЗӨВ

Төсвийн тэлэлт эргээд инфляцийг өдөөдөг. Үүнд бид зөв зохистой бодлого баримтална. Öалин хөлс нэмэгдэхийн хэрээр þмны үнэ нэмэгдэх биш. Харин цалин хөлсийг бүтээмжтэй нü уялдуулж нэмэгдүүлснээр эдийн засгийг өрсөлдөх чадвартай болгоно. Үүний зэрэгцээ ард иргэдийнхээ амьжиргааг тэтгэсэн бодлого явуулах боломжийг бид нээж өгч байгаа. Ñангийн яам, Ñанхүүгийн зохицуулах хороо,

Монголбанкнаас улс төрчдөд а ч

холбогдлыг нь ойлгуулснаар сонгуулийн мөнгөн амлалтыг зогсоов. Хөдөлмөрийг дээдэлсэн нийгмийн бодлогыг цогцлоох гарц нээгдэж байна. Төрийн сангийн хөрөнгийг зөв зохистой удирдах талаар тодорхой саналууд дэвøүүлсэн, өөрчлөлт гарна. Төрийн байгууллагын нүсэр тогтолцоог арилгана. Àж ахуйн нэгжүүд тайлангаа бичиг цаасаар өгдөг байсан бол шуудангаар, эсвэл бичиг хэргээр хүргүүлэх болов. Жижиг, дунд аж ахуйн нэгжийг дэмжиж нэг хувийн татвартай болгох санаачилга Засгийн газраар ороод ÓÈÕ-д шийдэгдэх шатандаа явж байна. НªТ-ын босгыг нэмж 50 сая болгох тухай асуудлыг дэвшүүлэв. Ýнэ бүх ажлыг би ганцаараа биø бид бодлогын хэмжээнд хэлэлцэж шийдвэрлэсэн гэдгийг ойлгоно биз ээ.

-Ер нь яагаад улс төрд орсон юм бэ?

-2008 онд ÓÈÕ-д нэр дэвøих үү гэдэг асуудал тодорхой яригдсан. Үгүй л гэдэг байв. Ñэтгүүлчид энэ тухай асуухаар “Хэрэвзээ улс оронд маань миний мэддэг чаддаг зүйл хэрэг болбол бэлэн” гэж хариулдаг байв. Эх орны дуудлагыг мэдрэх ёстой. Сонгууль болдгоороо болсон. Дараа дараагийн үйл явдлууд мэргэжлийн улстөрчид ямар эрсдэлтэй алхам хийдгийг харуулсан. Улс төрийг гэрэл гэгээтэй байлгах, улстөрийг бохирдлоос ангижруулахад өөрийн биеэр оролцох зайлøгүй øаардлага ирснийг мэдэрсэн.

Ñ.Батболд дарга Ерөнхий сайд болоод надад эдийн засгийн зөвлөхөөрөө ажиллах санал тавьсан. “Улс төрд эргэлт

буцалтгүй орж ир. Ñангийн дэд сайдаар ажилла” гэхэд нь нэлээд удаан бодсон шүү. Эх орон дуудаж байна гэдгийг ухаарсан.

-Òа нийслэлийн Ñүхбаатар дүүрэгт намаасаа УÈÕ-д өрсөлдөхөөр боллоо. Ямар сэтгэгдэлтэй байна?

-Мэдээж санаандгүй явж байгаад шийдэгдсэн асуудал биш л дээ. Тодорхой хэмжээнд бодлого гардаг.Ñудалгаа хийгддэг. Îлон хүчин зүйл, ардчилсан зарчмаар гаргасан саналыг Бага хурал нэг бол дэмждэг, эсвэл эс дэмждэг.

Намайг дэмжсэн. Энэ бол асар том үүрэг даалгавар, нөгөө талаас хариуцлага. Нэр төрийн ч хэрэг.Õийж бүтээсэн зүйлтэй учраас, хэлснээ хийж чадна гэдгийг өөрийнхөө ажил амьдралаар баталж чадсан учраас нам надад итгэл үзүүлсэн. Ер нü гиøгэсэн, алхсан мөрөө эргээд дүгнэхэд миний ам, ажил хоёр зөрж байгаагүй þм байна.

-Òойрогтоо яаж ажиллах санаа оноогоо төлөвлөчихсөн биз дээ?

-Õуулü тогтоогчид улс үндэсний эрх ашгийг дээдэлсэн бодлого баримталж ажиллах ёстой. Нөгөө талаас сонгогдсон тойргийнхоо иргэдийн хүсэл эрмэлзлийг бодлогод тусгуулах ажлуудыг зайлшгүй хийх учиртай. ªнөөдөр ажилгүйдэл, ядуурал, авлига, орон байрны асуудал, сургуулü, цэцэрлэгийн хүрэлцээ, боловсролын чанар, төрийн захиргааны байгууллагын хүнд суртал, бизнес эрхлэх боломж зэрэг асар олон асуудал иргэдийн санааг зовоож байна. Энэ бүхнийг бид гарцаагүй øийдвэрлэх ¸стой гэж бодож байгаа. Надтай хамт манай дүүрэгт Засаг даргаар ажиллаж байсан хүмүүс нэр дэвшиж байгаа нь өөрөө амьд хэлхээс бий болгож байгаа þм. Тэгээд ч сонгогчдын санаа бодол, зовлон жаргал минийх л байх болно. Тойргийн маанü сонгогчид бидний багт итгэл үзүүлж сонговол эрч хүч, урам зоригоор дүүрэн ажилдаа ханцуй øамлан орно. Иргэний нийгэм, иргэдийн оролцоог ханган ажиллахыг чухал гэж боддог. Тэдний оролцоотой ямар ч асуудлыг давж чадна.

-Èнгэхэд ямар занд хамгийн дургүй вэ?

-Ер нü худлаа ярихыг хамгийн муу зүйл гэж боддог. Бид хоосон яриа, амлалт, сэтгэлийн хөөрлөөр ямар ч сайн үр дүнд хүрэхгүй.

-Ямар занг үнэлдэг вэ?-Шударга байх. Байгаагаараа

байх. Хүмүүнлэг байх. Эрэмгий, ажил хэрэгч байх.

-Íэр сэвтэх,

буруу үйл хийхийг юу

гэж боддог вэ? -Би багагүй бэрхøээлийг туулж

хүнд хүчрийг арüс махаараа мэдэрсэн нэгэн. “Хүн нэрээ, тогос өдөө” гэдэг ардын мэргэн үг бий. Би “Àвлигач Ãанхуяг, худалч Ãанхуяг, төрөөс төрсөн тэрбумтан Ãанхуяг” гэж цоллуулахгүйдээ бардам байдаг. Èйм учир би нэр цэвэр улстөрч.

-Òаны тухай фэйсбүүкт нэг хүн “Ãанхуяг бол гадаадад Ìонголын нэрийг улайлгахгүй илтгэл тавьдаг цөөхөн хүний нэг” гэж бичсэн байсан. Òаны зургийн цомогт Àмерикийн үе үеийн Ерөнхийлөгч нараас эхлээд Íорвегийн ханхүү гэхчилэн дэлхийн алдартнуудтай татуулсан олон ховор зураг байна. Бас Èрландын сэтгүүлээс авахуулаад “ N e w s w e e k ” , “ E c o n om i s t ” зэрэг сэтгүүл, CNN, Bloomb-erg, YouTube-д ярилцлага өгч. Òэгэхээр гадаад түншлэлийн талаар их юм хэлэх байх?

-ÕÀÑ банкны ажлыг хийж байхад надад их том том боломж нээгдсэн л дээ. ÕÀÑ банк олон улсад хүлээн зөвøөөрөгдөж амжилт олсон банк. Энэ амжилтыг бусад улс судлахаар урüдаг. Тухайлбал Франкфуртын их сургуулüд жил бүр очиж лекц унøиж байна. Форбесын бизнес уулзалт, Дэлхийн залуу манлайлагчдын болон Давосын чуулга уулзалтад уригдаж оролцсоор ирлээ. Ýнэ бүгд надад олон хүнтэй танилцах завøаан болдог. 2006-2010 онд Óнгар улсын өргөмжит консулаар ажиллалаа. Хүн нэг л зүйлээр баян байж болдог. Тэр нü нөхөрлөл, анд найзын хүрээлэл þм. Ãадаадад миний танилын хүрээ маш өргөн.Ялангуяа бизнесийнхнийг онцолж болно. Даяарøиж байгаа энэ жижигхэн дэлхий дээр Монгол Улс олон улсын хамтын нийгэмлэгт

ямар байр суурьтай байх, бидэнд хэн, яаж хандах нь Монголын төлөөлөл болсон иргэнд яаж хандахаас эхэлдэг гэдэгт би итгэдэг. ªнөөдөр Монгол Улсыг дэлхий нийтээр хүлээн зөвøөөрч байна. Õарилцаа, хамтын ажил-лагаа улам бүр лавширснаар бидний хамгийн үнэтэй зүйл болох

эрх чөлөө, тусгаар

тогтнолоо олон улсын хэмжээнд баталгаажуулна. Үүнийг эх оронч иргэн бүр бодож санаж яваасай гэж хүсдэг. Миний уулзаж, танилцаж байгаа хүмүүсээс тухайн улсын ирээдүйн удирдагчид төрж гарна. Тэд Монголд элэгтэй, найр-саг харилцаатай, монголчуудыг ойлгодог түншүүд байх болно.

-Òанайх дөрвөн хүүтэй өнөр гэр бүл. Õөвгүүдээ яаж хүмүүжүүлж буйг тань залуу гэр бүлүүд сонирхож байгаа байлгүй?

-Àжлын øаардлагаар цаг зав их хомс болдог þм байна. Хүүхдүүдээ унтаж байхад гараад л унтсан хойно нü орж ирдэг. Îдоо ч гэсэн сэрүүн дээр нü харüчих þмсан гэж бодож л сууна. Намайг хүүхэд байхад аав, ээж маань ямар мэдрэмж өгч байсан тэр бүхнийг хүүхдүүддээ өгөх þмсан гэж л боддог. Тэднийгээ эх оронч сэтгэлтэй, худлаа ярьдаггүй, зарчимтай, хүнтэй цаг болзчихоод хоцордоггүй тийм л хүмүүс болоосой гэж хүсдэг. Тамирчин болно уу, бизнесмэн байна уу, урлагийн хүн болно уу өөрсдийнх нь асуудал. Ятгахгүй. ªөртөө аз жаргалтай байвал болох нь тэр. Ãэхдээ нэг л зүйлийг хатуу сануулна. Эх орондоо хэрэгтэй хүн байхыг л. Амьдрал богино, бидний хэрэгцээ хязгаарагдмал øүү дээ. Хэт олон зүйлд шунах, ялангуяа эдийн баялагт дурлах дэмий л гэж боддог ш дээ.

-Òаныг хүмүүс спортлог гэдгийг мэдэх байх аа. Ñанаачлан байгуулсан “Õасын хүлгүүд” баг тань хэдийнээ эрийн цээнд хүрч, хөлбөмбөг сонирхогч хүүхдүүд “Äуулиан”-ыг хүсэн хүлээдэг уламжлалт тэмцээн болсон байна. Одоо спортоор хичээллэх цаг зав гарах юм уу?

-Ер нü аливаа ажлыг эхлүүлчихээд дараагийн чадалтай

хүмүүстээ øилжүүлээд өгөх чадвар надад байдаг. Эхлүүлсэн, хийсэн бүх санаачилга ийм замаар явж байгаа. ÕÀÑ банк, Тэнгэр нэгдэл, Кидан, “Дуулиан”, “Монгол мөрөөдөл”, “Хөгжлийн алтан сан” гээд л. Хобби гэвэл олон зүйлийг сонирхоно. Öаг зав туйлын хомс þм. Ãэхдээ л сонгуулийн ажлаа хийнгээ биеийнхээ

чилээгээ тайлахаар өглөө бүр гүйж

байгаа. ªчигдрийн бороотой өдөр ч гүйсэн. Фэйсбүүктээ гүйж байгаа зургаа тавüдаг þм. Залуучууд “Ямар гоё þм бэ” гээд л ихээхэн дэмжиж, бүр хамт гүйж байгаа шүү. Ер нü Монголдоо гүйлтийн спортыг хөгжүүлье гэж бодсон. Миний хувüд хөлбөмбөг, голüф, сагс, цана, дугуй, ер нü сонирхохгүй спорт ховор доо. Þм þм сурахыг оролддог. ªөрөө сурчихаад залуус, дүү нартаа заахсан, тэднийг дэмжихсэн гэж хичээсээр ирсэн. Энэ зуны хувьд хөлбөмбөг сайн тоглоно оо.

-Íэр дэвшигчийн хувьд сонгогчиддоо хандаж юу гэж хэлмээр байна?

-Ýнэ сонгуулü бол бидний амьдрал, ирэх олон арван жилийн ирээдүйг тодорхойлох ач холбогдолтой. Манай нам Ардын нам гэдэг уугуул нэрээрээ энэ сонгуульд орж байна. Мөрийн хөтөлбөрөө маш ул суурьтай, судалгаатай, олон түмний дуу хоолойг шингээж боловсруулсан. Миний хувüд МÀН-ыг үүсгэн байгуулагч жанжин Д.Ñүхбаатарын нэрээр овоглосон, нийслэлийн маань зүрхэнд орших Сүхбаатар дүүргээсээ нэр дэвшсэн нь нэр төрийн хэрэг þм. ÓÈÕ-д сонгогдвол аливаа асуудлыг амь нэг байж, хамтын хүчээр øийдэхийн төлөө ажиллахад би бэлэн байна. Биеэ заслаа. Ãэрээ заслаа. Îдоо төрөө засахад бие, сэтгэлийнхээ хувьд бэлтгэгдлээ. ×улууны хүү Ãанхуяг би Сүхбаатар дүүргийн иргэд та бүхнийхээ итгэл найдварыг олж чадвал нүүрийг чинü улалзуулахгүй ээ. Àливаад нухацтай, судалгаа тооцоотой, зарчимч, øударга хандана, нөгөө талаас та бүхэнтэйгээ ойрхон, нээлттэй ажиллана. Та бүхэн надад сэтгэл тэнэгэр байхын төлөө шантрахгүй зүтгэнэ.

Л.Ýрдэнэ

ÍÀÄÀÄ ÕÀÒ ÑУУËÃÀÑÀÍ, ОÄООБОËÑОÍ ÃÝÆ БОÄОÆ ЯВÀÀ

СЭТГЭГДЭЛÝÝÆ Ñ¯Õ-ОЧÈÐÛÍ ÄОÃÌÈÄÄУËÀÌ

Миний хүү түмэн олныхоо төлөө хоёргүй сэтгэлээр зүтгэж чадна гэдэгт нü бид итгэдэг. Үнэнч, øударга, зарчимч, тусархаг зан хүүхэд байхаас нь төлөвшсөн.

“ОЮУ ÒОËÃОÉ” ÕÕК-ÈÉÍ ÒУÇ-ÈÉÍ ÃÈШ¯¯Í ЧУËУУÍÛ ÃÀÍБОËÄ

Ãанхуяг бол хэлсэн үгэндээ эзэн болж чаддаг, эхэлсэн бол дуустал нü хийж чаддаг, ажлын төлөө зүтгэж чаддаг, гүйж чаддаг, зорüсон зүйлийнхээ

цаана нü гарч чаддаг хүн. Бусадтай мэдлэг, чадвараа хуваалцдаг, ганцаараа биø багаараа ажиллаж сурсан хүн. Монголчууд бидний хувü заяаг зөв øийдэж чадах ийм хүмүүст эрх мэдлийг өгмөөр байна. Ийм хүмүүсийн нэг Ãанхуяг мөн үү гэж асуувал яах аргагүй мөн гэж хариулна.

ÕÀÑБÀÍК-ÍÛ Ã¯ÉЦÝÒÃÝÕ ÇÀÕÈÐÀË Ä¯ÃÝÐѯÐÝÍÃÈÉÍ БÀÒ-ОЧÈÐ

Бид арав гаруй жил банк санхүүгийн салбарт хамтран ажилласан. Ãанхуягийг зарчимч, хувü хүний эрх ашгаас илүү хамт олныхоо, байгууллагынхаа эрх аøгийг хэзээд чухалчилдаг гэдгээр нь илүү мэднэ.

ÀÍÃÈÉÍ БÀÃШ ÄÀÍÇÀÍÃÈÉÍ ÕÈШÈÃѯÐÝÍ

“Ãараа сайн бол бариа сайн” гэдэг. Ãанхуяг хүүхэд байхаасаа л бусдыгаа манлайлдаг, үргэлж шинийг сэддэг нэгэн байсан. Төрийн түøээ, түмний зараал болж, эх орныхоо хөгжилд өөрийн хувь нэмэр, мэдлэг оþунаа зориулж чадна гэдэгт итгэж байна.

“БÈ ÝÑ ПÈ” ÕÕК-ÈÉÍ Ã¯ÉЦÝÒÃÝÕ ÇÀÕÈÐÀË ª.ÀШÕ¯¯

Ãанхуяг хүрээллээ өөрөө л бий болгодог. Хүмүүсийг өөрөө

л татдаг. Зөв хүн болохоороо тэр байх. Хийж бүтээж, бодож сэтгэж байгаа бүхэн нь эерэг байдаг болохоор энергитэй хүн гэж боддог.

“ÒÈ ÑÈ ÀÉ” ÕÕК-ÈÉÍ ÇÀÕÈÐÀË Ì.ÑÝÐÃÝËÝÍ

Ãанхуягийг энгийн хэрэглэгчийн, харилцагчийн нүдээр харвал салбартаа олон зүйл хийсэн. Тухайлбал, зээлийг өргөн хүрээтэй болгож, залуу гэр бүлд зориулсан орон сууцны зээлийн “Монгол мөрөөдөл” төслийг санаачилж, теллерийн үйлчилгээ нэвтрүүлсэн. Мөн гадны хөрөнгө оруулагчдад Монголд байгаа боломжуудыг таниулж чадсан. Ярüдаг биø хийж бүтээдэг хүн л төрийн түшээ болох хэрэгтэй.

ÈÐÃÝÍÄ ÒÝÃШ БОËОÌÆÍÈÉÃÝÌÄ ШУÄÀÐÃÀ ЁÑ:

5 САНАА ЗӨВ БОЛ ЗАЯА ЗӨВУИХ-ЫН СОНГУУЛИЙН 23 ДУГААР ТОЙРОГТ НЭР ДЭВШИГЧ ЧУЛУУНЫ ГАНХУЯГ

Нийслэлийн Сүхбаатар дүүргийн 11 дүгээр хорооны иргэд сонгогчидтой ÓÈÕ-ын сонгуулийн 23 дугаар тойрогт МÀН-аас нэр дэвøигч ×.Ãанхуягийн хийсэн уулзалт хөл ихтэй байлаа. Îлны нэрлэж занøсанаар 32-ын тойргийн урд орøих “Формула F1” автозасварын газрын өмнөх талбайд ажил тарах 18 цагтай өрссөн ажилчид, өндөр настнууд, энэ жил иргэний үнэмлэхээ гардсан хүүхдүүд цугларчээ. Ýнд Сүхбаатар дүүргийн УИХ болон НÈТÕ-ын сонгуулийн øтаб байрлаж, улаан сарнай бүхий туг намирах нь алсаас содон. Шинэ тавьсан засмал замын дагуу болоод ч тэр үү хүмүүс дорхноо бөөн бөөнөөрөө цугларч, зөрж өнгөрөх маøинууд дуут дохио өгөх нü сонгогчдын идэвх сэргэсний шинж буй заа.

МÀН-аас парламентын сонгуулüд нэр дэвøигч Ñангийн дэд сайд ×.Ãанхуяг болон нийслэлийн Засаг даргын орлогч Ö.Öогзолмаа, НÈТÕ-ын сонгуулüд нэр дэвøигч Д.Төмөрбаатар гурав нэг баг болон тус хорооны иргэдтэй уулзаж, санал бодлыг нь сонсон зарим айл өрхөөр орж, амüдрал ахуйтай нü танилцжээ. ×.Ãанхуяг 1973 онд Óлаанбаатар хотод төрж, нийслэлийн 23 дугаар дунд сургуулийг дүүргэсэн аргагүй л хотын унаган иргэн аж. Арав гаруй жилийн өмнө нөхдийн хамт “Õөгжлийн алтан сан” банк бус санхүүгийн компанийг үүсгэн байгуулж, гэр хорооллынхны амьдралаа өөд татах гэсэн хүсэл зорилгод нü дэм болж бичил зээл олгож байсан болохоор тэдний амьдралыг шаггүй гадарлана.

Тэрбээр иргэд сонгогчидтой энгүүн яриа өрнүүлэхийн өмнө МÀН-аас өндөр нэр хүндтэй, хариуцлагатай илгээлтийг ногдуулсныг дурдаад намын дарга Ñ.Баяр, Ñ.Батболд нарын залгамж халаа болж ирснээ хэлэв. Улс орны эдийн засаг хурдацтай өсч буй өнөө цагт улс төрд хөл тавиад удаагүй ч санхүүгийн зах зээлд амжилттай ажиллаж байсан туршлагадаа тулгуурлан øинэ эрч хүч, øинэ үзэл санаагаар улс орныхоо хөгжлийг хурдасгах гол хөдөлгөгч хүч болгох бодлогыг Ñүхбаатар дүүрэгт нэр дэвøигчээрээ дамжуулан илгээж байна гэж ойлгож болно. Улаанбаатар хотын иргэдийн өмнө тулгамдаж буй асуудлуудыг шийдэж хэрэгжүүлэх ¸стой. Тийм ч учраас багаараа энэ хорооноос сонгуулийн тойргоос нэр дэвшиж байна. Манай багийнхан

“Шинэ Залуу Лидер” Клубын үүс-гэн байгуулагч

Даян дэлхийн нэр төрөө эрхэмлэх Даян дэлхийн хөдөлгөөний Монгол дахü төлөөлөгч

Îлон улсын банкны үнэлгээний холбооны үүсгэн байгуулагчдын нэг

11 дэхü удаагийн Бичил сан-хүүгийн байгууллагуудын чуулган уулзалтын санаачлагч

нийслэлийн иргэдэд хамгийн ойр ажиллаж, хий хоосон улстөржихгүй бүтээлч ажлыг өрнүүлнэ гэдгээ ил шулуухан өгүүлсэн нь иргэдийн сэтгэлд хүрсэн бололтой алга ташилтаар дэмжив.

МÀН-ын мөрийн хөтөлбөрийн “Иргэндээ тэгш боломж, нийгэмдээ øударга ¸с”-ыг тогтоох уриан дор нийгмийн, хүний, байгаль орчны, эдийн засгийн асуудлыг шийдэхээр тодорхойлжээ. Мөн шударга, ил тод, түргэн шуурхай ажиллаж чаддаг засаглалын øинэ толгтолцоог бүрдүүлэх øинэчлэлийн хөтөлбөрийг дэвøүүлсэн байна. Үнэхээр ч МÀН øинэчлэлийг хийж чаддагийг төрийн сонгуульд нэрийг нь дэвшүүлсэн залуу сайдаас эхлээд тов тодорхой харж болно. Нөгөөтэйгүүр МАН дотроо зоригтой øинэчлэл хийж чаджээ. Ýнэ нü намын нэр, бэлгэдэл, туг далбаанаас бэлээхэн харагдана. ×.Ãанхуягийн хувüд намынхаа мөрийн хөтөлбөрт эдийн засгийн өсөлтийг баялгийн тэгш хуваарилалттай уялдуулан яаж явуулах тухай шинэлэг санаа байн байн цухалзуулж байсан нü чухамдаа сонгоч олны загатнасан газар маажив бололтой.

Эдийн засгийн өсөлт сүүлийн хо¸роос гурван жилд тод гарч ирлээ. 2009 онд хасах үзүүлэлтэй байсан эдийн засгийг 2010 онд нэмэх зургаан хувийн өсөлттэй болгосон бол 2011 онд 17 хувийн өсөлттэй болгосон. Зарим иргэдийн эдийн засгийн өсөлт хаана, хэнд, хэрхэн хүрсэн нь хариу нэхсэн томоос том асуултын тэмдэг байсан бол төрийн албан хаагчдын дундаж цалин 630 мянган төгрөгт хүрчээ. Үүнийг дагаад хувийн хэвшилд ажиллаж буй иргэдийн цалин ч нэмэгдэх ¸стой. Тэтгэвэр тэтгэмж 180 мянган төгрөг боллоо.

Халамжийн тэтгэвэр нэмэгдлээ. 2008 оны сонгуулийн амлалтыг биелүүлэхэд МÀН хариуцлагаас булталгүй дутууг нü гүйцээж, дундуурыг нь дүүргэхийн тулд “Хүний хөгжил” сангийн нэг сая төгрөгийн эхний шатны мөнгийг дөрөвдүгээр сард олгоно гээд тавдугаар сард олгосноо ч залуу сайд нуусангүй. Дараагийн 330 мянган төгрөгийг олгохын төлөө Сангийн дэд сайдын хувьд “Ýрдэнэс Тавантолгой” компанийн удирдлагуудтай өдөр тутам холбоотой ажиллаж, Эрдэнэтийн уулын баяжуулах үйлдвэрийн 110 тэрбум төгрөгийн ногдол ашгийг авахын тулд ажиллаж байна. “Ýрдэнэс Тавантолгой”-оос нүүрсний урüдчилгаа төлбөрөө авахын төлөө, нөөцийн төлбөр болох 50 тэрбум төгрөгийг Татварын ерөнхий газраар дамжуулан “Хүний хөгжил” санд төвлөрүүлж, амлалтыг сонгуулийн өмнө бүрэн дүүрэн биелүүлэх боломжийг бүрдүүлэхийн төлөө өдөр шөнөгүй, нойр хоолгүй ажиллаж байгаагаа иргэдэд илүү дутуу үггүй дуулгалаа.

БИД СОНГОНО, ТА НАР ЧАДНАªДРÈЙН ÑÓРВÀЛÆЛÀÃÀ

6

CEO клубын ерөнхийлөгч, үүсгэн байгуулагч

“Монгол мөрөөдөл” төслийн үүсгэн байгуулагч

“Дуулиан 2020” ТББ-ыг үүсгэн бай-гуулагч, Óдирдах зөвлөлийн дарга

“Хасын хүлгүүд” сагсан бөмбөмбөг болон хөлбөмбөгийн багийн үүсгэн байгуулагч

Монгол Óлсад хөлбөмбөгийн спор-

тыг хөгжүүлэх, багийн спортоор дамжуулан хүүхдүүдийг хүмүү-жүүлэх зорилготой “Дуулиан 2020” заалны өсвөрийн хөлбөмбөгчдийн тэмцээнийг санаачлагч

Óлаанбаатар хотын Туул, Ñэлбэ, Дунд голыг цэвэрлэх “Ãурван голоо цэвэрлэхэд 300 саяыг зориулúя” кампанит ажлыг санаачлагч

Х.А.С төрийн бус байгууллагын үүсгэн байгуулагч

Банкнууд хоорондын хөлбөмбөгийн аврага øалгаруулах тэмцээнийг санаачлагч

ÕасБанкны ажиллагсдын хүүхдийг дэмжих, байгалü орчныг хамгаалах чиглэлээр үйл ажиллагаа явуулдаг Õ.À.Ñ. ТББ-ийг санаачлагч

Хүүхдийг нэр төртэй, өв тэгш хүмүүжих боломжоор хангах, байгалü орчны тэнцвэрт байдлыг хамгаалах, нөхөн сэргээхэд иргэд,

хуулийн этгээдийн идэвх, оролцоог нэмэгдүүлэх зорилготой “Хөгжлийн алтан сан холбоо” ТББ-ийг санаачлагч, Óдирдах зөвлөлийн дарга

Óлаанбаатар хот орчмын Туул голын сав газрын хог хаягдлаас цэвэрлэх “Та дэмж бид цэвэрлэе” компанит ажлыг санаачлагч

2010 2007

2007

2006

2006

2006

2004

2003

2003

2003

2003

2003

2009

2009

2008

САНААЧИЛСАН АЖИЛ

Тус нам ÀН øиг хамтарсан засгаас нүүр буруулаагүй, амлалтаасаа урвахгүй хариуцлагаа үүрээд явж байгаа нам þм. Тийм ч учраас ×.Ãанхуяг залуу хүний хувüд МÀН-ыг сонгожээ. Ýнэ намын хугараагүй ноён нурууг харж ойлгосон залуучууд мянга мянгаараа гиøүүнээр элсч байна. Намаа øинэчилж, нэрээ øинэчилсний үр дүнд өнөөдөр 240 мянган гишүүнтэй болсон байна. Тэр иргэдтэй уулзаж байхдаа “Ýрдэнэс Тавантолгой”-н хувüцааны асуудлыг их сонирхдог. Та бүхэнд нэг мэдээллийг хүргэхэд “Эрдэнэс Тавантолгой”-н хувüцааг иргэдэд өгөх боломжийг нээсэн. Манай өндөр настнууд ч хувüцаагаа авах боломжтой. Мөнгөө авна гээд захиалгаа өгчихсөн иргэд “Ýрдэнэс Тавантолгой” компани ямар их баялагтай, ирээдүйтэй цааøлаад дэлхий нийтийн анхаарлын төвд буй уул уурхайн том компанийн эзэн байх ямар ашигтайг ойлгоод надад асуулт тавüж байна. Õувüцаагаа авч болох уу гэж. Ýнэ бол бүрэн боломжтой. Засгийн газраас иргэдэд “Ýрдэнэс Тавантолгой”-н хувüцааны талаар ойлгуулах хөтөлбөр гаргасан. Та бүхэн бод доо. Îрос, хятад, япончууд энэ компанийн хувüцааг авах гэж улайрч байхад бид иргэддээ жинхэнэ эзэн болох боломжийг олгосон. Та бүхнийг уриалахад өвөг дээдсийнхээ баялагт эзэн суух цаг нü болсон. Бидний үр хүүхдүүд ч энэ баялгийнхаа эзэн нü байх ёстой. Уул уурхайн хөгжлийг дагаад орж ирж байгаа мөнгийг бид бэлэн мөнгөөр тараах биш. Хөрөнгө оруулалтаар, шинэ зам

хүргэх ажлыг эхлүүлээд байна. Би Ерөнхий сайдтай 20 хүний зээлийг гардуулах ¸слолд оролцсон. Ялангуяа энэ дүүрэгт дэд бүтцийг тавüснаар иргэд байр орон сууц барих нэгдсэн төлөвлөгөөнд оруулж, иргэдийнхээ газрыг зах зээлийн үнэ ханшаар нь худалдаж авах ажлыг хийх шаардлагатай байгаа. Îрон сууцны үнэ нэмэгдэж байхад газрын үнэ хоёр жилийн өмнөх үнээр явж болохгүй гэдгийг бид ойлгож байна. Энэ талаар тодорхой дэвøил гаргаж байгаа. Öааøид хийх ажил их байна. Биднийг дэмжээрэй гэж та бүхэнд уриалмаар байна гэв.

Сүхбаатар дүүргийн 11 хороонд чухамдаа их нүүдэл эхэлжээ. Дөнгөж өнөөдөр шинэ байранд шилжин орж байгаа иргэн 1967 оноос хойø аж төрсөн буйрнаасаа хөндийрч, саахалтын зайтай “Дөлгөөн нуур”-ын орчимд амüдрах болсондоо урамтай байна. Хэрэв энд байр өгөөгүй бол нүүхгүй байсан гэнэ. Мөн өндөр настан, спортын анхны мастеруудын нэг Лида гуай “Энэ хорооны иргэд та бүхний эцэг эх, үр хүүхэд байгаа þм øүү. Тийм учраас та нартаа хайртай. Манай дүүрэгт аятайхан хүн ирэхээр халагдаад явчихдаг. Тогтвортой болгох þмсан. Þу вэ гэхээр тэнд нэг мафи үүсчихсэн байдаг. Түүнээс болоод сайн þм хийх гэснийг хөөгөөд явуулчихдаг. Хоорондоо хуйвалдаан зохион байгуулаад нэг нь үлддэг. Харин одоо цогтой, сайхан залуус нэр дэвøлээ гээд баярлаж байна. Ãар нийлж сайхан ажиллаарай. Хүнд атаархал гэж байдаг бол тэмц. Би биеийн тамир хөгжих үеийн анхны багø. Та нарыгаа дагана” хэмээн сэтгэлийн урам зориг нэмлээ. Түүний араас микрофон авсан өндөр настан “Би Õовд аймгаас хүүхдүүдээ бараадаж ирсэн. Ажил үйлсээрээ туршлагатай сайхан залуусаа дэмжээрэй, таминь” гэв. Ñонгогчдын сэтгэлийн үг араасаа алга ташилт дагуулж байлаа. Нэг эрхэм хэлэхдээ, “Та нарыг бид бүхний төлөө, Ñүхбаатарчуудын төлөө, төрийн төлөө гарч ирж ажиллана гэдэгт эргэлзэхгүй байна. Та бүгдийг эх орныхоо төлөө сайн ажиллана гэдэгт итгэж байна. Бид сонгоно. Та нар чадна” гэж тун шийдмэг хэлсэн þм.

Нэр дэвøигч Ñангийн дэд сайд ×.Ãанхуяг уулзалт өндөрлөх үеэр “Та бүхэн зөндөө сайøаалаа.

гүүрээр, эмнэлгийг барилгуудаар иргэддээ тэгш хүргэх боломжийг тавьж байна. Нөгөө талаар иргэдээ орон байраар хангах, хямд биш хүртээмжтэй байраар хангах ажлыг эхлүүлсэн. Төрийн банкийг хувüчлах асуудлыг зогсоож, иргэддээ үйлчилдэг банк байлгая гэдэг шийдвэрийг гаргаад өнөөдөр Төрийн банкнаас иргэдэд зургаан хувийн хүүтэй орон сууцны зээлийг Õөгжлийн банкны босгосон мөнгөөр

Би тийм ч олон зүйлийг хийж амжаагүй. Шинэ цаг айсуй. Ýдийн засаг хөгжиж байна. Тэр øинэ цагийг хамтдаа хөгжүүлüе. Баян чинээлэг улсад, аз жаргалтай хотод амьдармаар байна” гэв. Энэ үг энэ орой цөөнгүй сонгогчийн сэтгэлээс гарсан. “Бид сонгоно, та нар чадна” хэмээх итгэл тээсэн хариу нэхээгүй асуултын нэгэн хариу болов.

Õ.Арèунбаатар

УИХ-ЫН СОНГУУЛИЙН 23 ДУГААР ТОЙРОГТ НЭР ДЭВШИГЧ ЧУЛУУНЫ ГАНХУЯГСАНАА ЗӨВ БОЛ ЗАЯА ЗӨВ

БИД СОНГОНО, ТА НАР ЧАДНА

Тэрбээр үүр, өндгөө өмөөрсөн бүргэд øиг эрслэн босчээ. Шувуу хүртэл үүрэнд нь өрөөлийн сүүдэр тусахыг тэвчдэггүй байхад өвчинд øаналан хэвтээ хүүг нü хүний ой тойнд багтахгүй үгээр дайрч доромжилж байгаатай эцэг хүн яахин эвлэрэх билээ. Тиймээс тэр үгээ хэлжээ.

“Танилц, энэ бол Õасар-Даøдорж. Миний том хүү. 1997 оны аравдугаар сарын 17-нд төрсөн. Îдоо 14 настай. Даøка найзтай болж үзээгүй. Óчир

ӨМӨӨРӨХҮЙ

нь тэр өрөөнөөсөө гардаггүй. Õөдөлж чаддаггүй учраас. Тархиндаа аймøигтай гэмтэлтэй учраас. Õүн болох эрхээ 14 жилийн өмнө энэ нарт өртөнцөд төрөх мөчид хураалгасан учраас. Үеийн хүүхдүүд нü одоо залуучууд болж байна. Миний Даøка харин þу болоод өнгөрснийг ч одоо болтол мэдрээгүй. Амьдрал ямар сайхан байж болохыг ч төсөөлж чадахгүй. Ãэхдээ түүнд аав, дүү нар бий. Телевизээр түүнийг удмын дауны синдромтой

гэж гутаан доромжлөв. Түүнд байдаг ганц þмыг нэр төрийг нü гутаалгахгүй, булаалгахгүй. Îдоо эрхээ эдэлж, Монгол Улсын иргэн хүн болсон хэргээ гаргаж, шүүхээр үнэнийг тогтоолгоно

оo. Шударга ¸сыг миний Õасар-Даøдоржид!” хэмээн тунхагласан байна.

Дотогøоо өмөлзөвч гадагøаа үл нурж, хад мэт хатуу зогсоо эгэл жирийн эцэг хүний цээжнээс гарсан нулимс øиг үнэн үг, үрээ өмөөрч, өмгөөлсөн халуун сэтгэл энэ зурваст øингэжээ. ×.Ãанхуягийн оронд өөр хэн ч байсан ингэх л байсан. Энэ хорвоогийн бүх аав үрээ ингэж л хамгаалдаг, хар, цагаан хэл ам, харü хатуу үгийн сүүдрээс ингэж л нөмөрлөдөг. Ýцэг хүний цээжинд зангирсан нулимс зангидсан гараас нь илүү хүчтэй байдаг. Тийм болохоор ×.Ãанхуягийн дээрх үгс сумаа тавиад нумаа нуудаг хар PR-чдад төмөр нударга болж буусан байх. Үртэй хүний зовлон, жаргалыг үртэй хүн л ойлгож мэдэрдэг. Ãэтэл бусдын зовлонгоор тохуу хийж, улс төр, сонгууль гэх мэт дэндүү өчүүхэн зорилгынхоо золиос дэнчин болгож байгаа тэр хүмүүсийг үр хүүхэдтэй, хань ижил, ээж аавтай гэж хэлэхэд бэрх. Эрэгнээс унаагүй эхээс төрсөн хүн бол хэзээ ч бусдын үр хүүхдийн өвчин øаналлаар бах таваа хангахгүй, гүтгэлэг доромжлолынхоо бай болгохгүй байхсан. Ãагцхүү хүний үнэр өчүүхэн үгүй арилсан дотортой амüтад л тэгж чадна. Àдгийн

өт хорхой нар үл үздэг шиг тийм хорон санаатнууд олны нүднээс далд нуугдаж байдаг нь хөөрхийлөлтэй. Угаасаа гэмт хүн гэлбэлзэж, дайрт морь шарвалздаг.

Сонгуулийн хийрхэлдээ автаад þу ч хийхээс буцахгүй болсон нөхөд хууль ёс байтугай хүний ёсыг уландаа гишгэлж эхэлсний жиøээ энэ þм. Тэд өөрсдийгөө ялагдана гэдгийг мэдэнгүүтээ, өрсөлдөгчдөө хорсохдоо бачимдан тэлчилж, давчдан бархирч байна. Тиймээс хорон үгээр хоол хийн, хов живээр унд болгож, гүтгэлэг, доромжлол түгээхээс өөрийг мэдэхээ болив. Хүний махан хүнстэнгүүд гэдэг шиг ийм адгийн хов гүтгэлгэн хоолтнуудад хар ялаанаас богинохон нас үлдсэн л дээ уг нь.

Ãэхдээ сүүнд ус холих мэт олон түмний гэнэн, цагаан сэтгэл рүү хар хөө цацан PR-дах нü хэрээс хэтэрлээ. Хүний нэр төр, алдар хүндийг гутаагаад зогсохгүй хувийн амьдрал руу өнгийж, үр хүүхдийнх нь эрүүл мэндийн асуудлаар хар PR хийж байна. Энэ бол зөөлөн хэлэхэд хүнлэг бус үйлдэл. Хатуугаар хэлэхэд бохир заваан улс төр, хүний нэр төрд бүдүүлгээр халдсан гэмт хэрэг. Үүнийг олон нийт ялгаж салган ойлгож байгаа. Îйлгоод зогсохгүй энэ увайгүй үйлдлийг нü жигøин зэвүүцэж байна.

×.Ãанхуяг гэдэг эгэл жирийн монгол залуу, хүүхдүүддээ бол сайн аав, халамжит эцэг нü. Түүнийг өөр олон өнцгөөс

-Çа, сонин юу байна даа, найз минь?-Ãойд þмгүй дээ.Чи сонссон уу?-Þу билээ, хө.-Ìонгол дэлхийд гайхагдах улс болох нээ.-Õэн тэгж байна?-Ìонгол Àрдын Íамын залуучууд. Òэд тооцоо, судалгаа хийсэн гэнэ. Олон улсын эрдэм шинжилгээний байгууллагуудын ижил төрлийн судалгаатай тэр нь таарч байгаа юм байна. Ìонгол Улс дэлхийд хөгжлөөрөө тэргүүлэгч 20 орны нэг болох нь. Äандаа мэдлэг боловсролтой, улс орноо гэсэн сэтгэлтэй, чадварлаг залуучууд баг болон ажиллажээ. ¯үнд Чулууны Ãанхуяг идэвхтэй хувь нэмрээ оруулсан байна. -Мэдээж гэдсээ илээд суувал бүтэхгүй. Биднээс асар их зүйл, хүчин чармайлт шаардана. Сурсан мэдсэнээ “чулуу болгож” Монгол Óлсаа хөгжүүлэхэд зориулна гэдэг их л том буян þм даа.-Õэлээд яахав. Одоо ч өвдөж болохгүй бас гар хумин сууж болохгүй нь байна шүү.-Тэгэлгүй яахав. Ñэтгэл сэргээд сайхан байна. Монголчууд биднийг тэнгэр заяатай хүмүүс гэдэг дээ.ªөдрөг үзэл, тэмүүлэлтэй байх сайхан шүү дээ.Õүнийг адгууснаас ялгадаг шинж энэ. Òэгээд ч өөдрөг эрмэлзэлтэй байж л дэвжинэ гэж боддог шүү. -Тийм ээ Монгол Óлс эрхэм хангалуун, эрх чөлөөтэй, эрдэм боловсролтой, урам зоригтой ард иргэдтэй хөгжингүй орон болно.-2012-2016 он гарааны жил байх нь. Àжлын гараа учир тун хариуцлагатай үе дээ. Бид “Ãараа ямар байна,

бариа тийм байна” гэдэг биз дээ.Ýнэ 4 жилийн хугацаанд ямар үр дүнд хүрсэн байх вэ?-Нэг хүнд ногдох Дотоодын нийт бүтээгдэхүүн 12600 ам.доллар болно. Ингэснээр Монгол Улс дэлхийн дундаж орлоготой орон болно.-Ãайхалтай эхлэл, гараа байна. Ãэхдээ зарим хүмүүс үүнд эргэлзэх юм. 1960-аад оны үед ÇÕУ-ын удирдагч Í.Õрущев 1980 он гэхэд Çөвлөлт Õолбоот Улсад коммунизм байгуулсан байна гэж дэлхийгээр зарлаж, өөрсдөө ч тийм төлөвлөгөө зохион ажил-ласан байдаг. Ìонгол ч гэсэн энэ жишгээр том том зорилтууд дэвшүүлж байсан даа. ¯р дүн нь юу боллоо?-Нэгэнт амüдралаас урган гарсан асуулт болохоор хариулах нü зүйтэй. Тэр үетэй харüцуулбал амüдралаа зохион байгуулах үнэт зүйлс, ахуй орчин “өдөр, øөнө øиг” ялгаатай байна. Тэр үед øөнө лугаа бүрэнхий харанхуй бай. ªнөөдөр өдөр лугаа гэрэлтэй гэгээтэй байна. Дэглэм гэхэд цагдан захирсан. Нэг хүнийг тахин шүтсэн. Хаагдмал. Îлон улсын нөхцөл байдал хүйтэн дайны амьсгалтай. Төлөвлөгөөт эдийн засагтай, нэг намын дарангуйлалтай. Îþун санааны хүчирхийлэлд автсан байв. Эдийн засаг нь инерциэрээ явахаас эрч хүч, дотоод түлхэц гэж үгүй.Ýдүгээ бид ардчилсан засаглалтай, ардчилсан Үндсэн хуулüтай, ардчилсан нийгэмд амüдарч байна. ªмчийн олон хэлбэр зонхилж байна. Хүний эрх, эрх чөлөө, зах зээл хөгжиж байна. Õүн чөлөөтэй сэтгэж, үгээ хэлж байна. Îлон улсын нэр хүнд өслөө. Энэ үнэхээр

өөр орчин þм. Бид сэдэж, хөдөлж, хийж чадвал þуг ч бүтээхээр байна шүү дээ. Бидэнд байгалийн асар их баялаг байна. Îдоо үүнийгээ ард түмнийхээ тусын тулд эргэлтэд оруулах гэж байна.-Çа, тийм юм аа. Бид бодсон төлөвлөснөө ажил болгохоосоо өмнө үгүйсгэж, үүрүүлдэг зангаасаа салмаар юм. Шүүмжилж байна гэж муулна. Àрдчилал гэж анархидана.ªөрөө өөрсдөдөө л дэгээ тавих юм даа. Ýнэ мэтээр авирлагчдыг хөгжлийг хойш татагчид гэмээр. Õөгжил тэдний хүсэл зоригоос үл хамааран урагшилдаг л гайхамшиг юм байна.-Бэрхøээл хэзээ ч, хаана ч биднийг отож байдаг. Ãээд гутрангуй байлгүй зүтгэх л хэрэгтэй. Үр хүүхдийнхээ, өөрийнхөө, эх орныхоо төлөө хүн хүсэл мөрөөдөлтэй байх эрхтэй. 2012-2016 онд Ìонгол хүний сарын цалингийн дундаж хэмжээг дэлхийн жишигт ойртох нь. 2016-2021 онд нэг хүнд ногдох дотоодын нийт бүтээгдэхүүн 20 мянган ам.долларт хүрсэн байна. Ìонгол Улс дунд-жаас дээш орлоготой орон болно. 2021 - 2031 он гэхэдөнөөгийн хөгжлийн загвар улс орон болох Íорвеги, Катар, Швейцарийн хэм-жээнд очно. Íэг хүнд ногдох дотоодын нийт бүтээгдэхүүн 60 мянган ам.долларт хүрнэ.-За, þутай ч хөгжлийн нэг үе нөгөө үеэ зулж нэг чанар нөгөөд øилжсэнээр цоо øинэ төлөв байдал бий болох нь сэтгэлд бууж байна. Улс орны маанü хөгжил царцанги, зогсонги бус эрчтэй, үсрэнгүй урагшлах нь. -Чи зөв ойлгож. Àсуудлыг эерэг зөв ухаарах нь

харж болно л доо. “Õас”-ын, “Тэнгэр” санхүүгийн нэгдлийг үүсгэн байгуулагч, Ñангийн дэд сайд гээд л ×.Ãанхуягийг хийж бүтээсэн одоо хийж байгаа ажил үйлс, албан тушаалаар

нь овоглодог. Мөн улс төрд хөл тавüж байгаа, ÓÈÕ-д нэр дэвøигч ×.Ãанхуяг гэдэг талаас нь нийгэм түүнийг шинээр нээж, танüж, харж байгаа. Ãэхдээ энэ бүх тодотгол, албан тушаалтай эн тэнцэх алдар бол сайн аав гэдэг нü л þм. Тэр бол Õасар-Даøдорж хүүгээ халамжлан бөөцийлж, хайраараа өлгийдөж яваа сайн аав. Энхрийлэн үнсэхэд нь энгэрт нь асан эрхэлж мэдэхгүй, эвийлэн дуудахад нь инээгээд алхаад ирж чадахгүй ч Õасар-Даøдорж хүү аавынхаа халамж, хайрыг мэдэрч байгаа. Õарцных нь гуниг, зүрхнийх нь нулимсыг ч тэр анирдаж л байгаа. Ýрүүл саруулсан бол аавыгаа тэврээд нэг сайхан тайтгаруулахсан гэж хүсч байж ч мэднэ. “Тийм ээ, миний аав энэ хорвоогийн хамгийн сайн аав” гэж тэр чанга хаøгирахыг хүсч байгаа ч þм билүү. Дотогøоогоо тэр хаøгирч л байгаа.

Харин аав нь бүхнийг хийж чадахгүй ч бүхнийг мэдэрч буй хүүгээ хорон үгийн сүүдрээс өмгөөлж, ховын салхинаас нөмөрлөн зогсч байна. ªдөө зулан үүр засч өндгөө дардаг шувуу шиг үрээ хайрлан өрөвдөж, өмөөрч байна.

Ã.Сîнèнбаяр

ТÀНÈЛÖ: ÀÀВЫН ÕҮҮ ÕÀÑÀР-ДÀШДÎРÆ

сэтгэлийг ариусгадаг. Èтгэл, зүтгэлийг бадрааж байна. “Íэг нь нийтийн төлөө, нийт нь нэгийнхээ төлөө” гэх урам зориг зонхилон төлөвшинө. Õүний хүчин зүйл гэгч үнэт эрдэнэ гарцаагүй үйлчилнэ. Èймд улс үндэстний хувьд нийгмийн сэтгэл зүй амгалан, тунгалаг байвал ажил нааштай сайхан гүйцэлдэнэ гэсэн үг. Õэдий Ìонгол Àрдын Íамаас санаачилга гаргасан ч нийт ард түмний эрх ашиг байна. Олон түмний оюун санаа, сэтгэл зүрхийг хэр эзэмдэнэ тэр хэрээр амжилт олно. Õамгийн гол нь үүнийг ойлгож, идэвхилэн оролцох нь зүйтэй болов уу.Ер нь санаачлан сэдэгчид буруу атгаг санааны бай болж таарахгүй. Буруу санах, үгүйсгэх оролдлого бол үеэ өнгөрөөсөн сэтгэлгээний гажиг. Улс орон, ард түмний эрх ашиг, үндэсний их эвлэрэл, зөвшилцөл, эх оронч үзлийн мохошгүй, бөхөшгүй сүр сүлдэнд итгэж байна. -Би одоо өөрийгөө зорилготой, хүсэл тэмүүлэлтэй, эрч чадалтай иргэн гэдэгтээ итгэл дүүрэн байна. Монгол орны одоо болон ирээдүйг бодитойгоор төсөөлж байна. ×и ч миний адил сэтгэгдэл тээж, нэгийг тунгааж хоёрыг олзлоо биз. Бид нэгэн сэтгэлт хамтран зүтгэгчид, түнøүүд шүү дээ. Урам хайрлаж байна. Зоригжуулж байна. -Õүсэл зорилго, мөрөөдөл тэмүүллээ Ìонгол нутагтаа амьдруулах гэгээн үйлсийг бид гардан хийх эзэд билээ. Бид чадна. Ìонгол түмнээр дэлхий бахархах болно. Би ч тэгэж бодож байна.

Ö. Ãанбат

ÇОÐÈÃÒОÉ, ÑÀÍÀÀЧËÀÃÀÒÀÉ, Б¯ÒÝÝËЧ БÀÉÕ ÑÀÉÕÀÍ ЮÌ ÄÀÀ

ÕÎЁР ЗÀЛÓÓÃÈЙН ÕªªРªЛДªªН

ÈÐÃÝÍÄ ÒÝÃШ БОËОÌÆÍÈÉÃÝÌÄ ШУÄÀÐÃÀ ЁÑ:

7 САНАА ЗӨВ БОЛ ЗАЯА ЗӨВУИХ-ЫН СОНГУУЛИЙН 23 ДУГААР ТОЙРОГТ НЭР ДЭВШИГЧ ЧУЛУУНЫ ГАНХУЯГ

Зорилготой бай, Зоригтой бай, Зогсолтгүй бай

СОНГОГЧ ТА САНАЛАА ХЭРХЭН ӨГӨХ ВЭ?

ФОÒО ÀÃШÈÍ

ÑÀÍÀË ÒÝÌÄÝÃËÝÕ:

Ñонгогч бүр саналын хуудас авч, санал бэлтгэх бүхээгт саналаа нууцаар гаргах бөгөөд саналын хуудсанд саналаа тэмдэглэхдээ холбогдох зааврын дагуу тэмдэглэгээг хийнэ. Санал бэлтгэх бүхээгт тухайн сонгогчоос өөр хүн байхыг хориглодог. Нам, эвсэл Улсын Их Хурлын сонгуулüд 76-аас илүүгүй хүнийг тухайн нам, эвслийн гаргасан дарааллын дагуу нэрийн нэг жагсаалтаар нэр дэвшүүлэх бөгөөд уг нэрийн жагсаалтын эхний 48-аас илүүгүй нэр дэвøигчийг сонгуулийн 26 тойргоос, 28-аас илүүгүй нэр дэвøигчийг улс төрийн нам буþу улс төрийн намуудын сонгуулийн эвсэл /цааøид “нам, эвсэл” гэх/-ийн гаргасан жагсаалтаас тус тус сонгоно. ªөрөөр хэлбэл, саналын хуудас нü тойрогт нэр дэвøигчдийн нэрийг бичсэн болон нам, эвслийн нэрийг бичсэн хо¸р хэсэг бүхий хуудас байна. Ñонгогч нü саналын хуудасны тойрогт нэр дэвøигчдийн

нэрийг бичсэн хэсэг дэх өөрийн дэмжиж байгаа, тухайн тойрогт ногдсон мандатын тоотой тэнцүү тоонынэр дэвøигчийн эцэг /эх/-ийн нэр, өөрийн нэрийн өмнөх дугаарыг тэмдэглэнэ. Ñонгогч нü саналын хуудасны нам, эвслийн нэрийг бичсэнхэсэг дэх өөрийн дэмжиж байгаа зөвхөн нэг нам, эсхүл эвслийн нэрийн өмнөх дугаарыг тэмдэглэнэ. Ñонгогч дээр дурüдсаны дагуу саналаа тэмдэглэсний дараа саналын хуудсыг санал тоолох төхөөрөмж /саналын хайрцаг/-д хийнэ.Ñонгогч санал өгөхдөө алдаа гаргаж, саналын хуудсанд буруу тэмдэглэл хийсэн бол саналын хуудсаа санал тоолох төхөөрөмж /саналын хайрцаг/-д хийхээс өмнө энэ тухайгаа хэсгийн хороонд мэдэгдэж, алдаатай хуудсыг шалгуулан хураалгаж, дахин нэг удаа саналын хуудас авч, дээр дурьдсаны дагуу саналаа гаргах боломжийг хуулиар олгожээ.

ЗÓРÀà ТҮҮÕ ªÃҮҮЛНÝСЭТГЭГДЭЛ“ÌОÍÍÈÑ ÈÍÒЕÐÍÝÉШÍË” ÕÕК-ÈÉÍ ÄÝÄ ЕЪÍÕÈÉ˪ÃЧ Ä.ÑÀÉÍБÀЯÐ

Сангийн дэд сайдаар ажиллаж байгаа ×.Ãанхуягийг хүмүүс ÕÀÑ банкны Ãанхуяг гэдгээр танина. Бизнесийн салбарт өөрийгөө нотолж чадсан хүн. Èйм зөв, шинэлэг залуу хүмүүс аль нам байх нü хамаагүй ÓÈÕ-д сонгогдоосой гэж залуус бид тэр тусмаа гадаадад төгссөн залуучуудын холбоо дэмжиж байгаагаа илэрхийлж байна. ªнөөдөр твиттер дээр 20.000 монголчууд байгдаг. Ýнд ×.Ãанхуяг 1-т жагсаж байна. Ýндээс залуучууд Ãанхуягийг дэмжиж байгаа нь харагдаж байна. Ãанхуяг андынхаа сонгуулийн үйл ажиллагаанд өндөр амжилт хүсье.

“УËÀÀÍБÀÀÒÀÐ ÑОÍÃÄО” ÝÌÍÝËÃÈÉÍ ÇÀÕÈÐÀËБ.БОËÄÑÀÉÕÀÍ

×.Ãанхуягийг би 10-аад жил мэднэ. Надаас бол нэг үе шахам залуу хүн. Би одоо 49 настай. Бидний үеийнхэн 90 оны хувüсгалыг хийж. Монгол Улсад бүрэн хэмжээний тусгаар тогтнолыг 300 жилийн дараа авч ирсэн. Îдоо ×.Ãанхуягийн үеийнхэн эдийн засгийг өндийлгэж, ажилтай, сайхан амьдралтай, дэлхийн хөгжилтэй орнуудын зэрэгт хүргэх ажлыг хийнэ гэж боддог. ×.Ãанхуяг хүнийхээ хувьд надад галт уул øиг санагддаг. Ãэрэл цацарсан, хүчирхэг, зогсоохын аргагүй эрчтэй, залуусыг дагуулдаг. Монгол орныг баян чинээлэг болгох, айл болгоныг сайхан амьдралтай болгох тэр ажлыг хийж чадна гэж найддаг. Õувü хүнийхээ хувüд ч ×.Ãанхуягийг яг тийм чадвартай гэж боддог. ×.Ãанхуягийг Ñүхбаатар дүүргийн сонгогчид дэмжинэ гэдэгт бат итгэлтэй байна.

8

ÄОКÒОÐ, ПÐОФЕÑÑОÐЦ.ªÍªÐБÀЯÍ

Би Ñүхбаатар дүүрэгт нэр дэвøсэн ×.Ãанхуяг гэдэг сайхан эрч хүчтэй залууг хүүхэд байхаас нь мэднэ. Би ×.Ãанхуягийн аавтай андын холбоотой байсан. Улс орны жолоог барилцах хүртлээ өсч өндийсэн дүүгээ хайрлаж хүндэтгэж явдаг. Монголд өнөөдөр оþунлиг, сэтгэл зүрхний эрч хүчтэй, мэдлэг боловсролтой боловсон хүчин их

хэрэгтэй байна. Ялангуяа төрийн толгойд ийм хүмүүс л байх ёстой гэж бодож байна. Би өөрөө багø хүн. Хүнийг таних ухаан надад бий. Төр барихад ийм л залуусыг гараасай гэж хүсч мөрөөдөж явдаг. Улс төрд орох хүн ёс суртахуунтай, мэдрэмжтэй, алсын хараатай байх ¸стой. ×.Ãанхуягийг дэмжээсэй гэж сэтгэл зүрхнээсээ уриалж байна.

ÀÐÄÛÍ Æ¯ÆÈÃЧÈÍ Í.ÑУВÄ

Би ×. Ãанхуягийг жаахан байхын мэднэ. Аав, ээжтэй нь гэр бүлээрээ үерхдэг найзууд байлаа. ×.Ãанхуяг одоо эрийн цээнд хүрчээ. Èх сайн гэрийн эзэн, өрхийн толгойлогч гэж боддог. Хүмүүжил сайтай, боловсрол өндөр, чадвартай манай тэргүүний залуучуудын нэг þм. Санхүү, эдийн засгийн толгой мэргэжилтэн гэж боддог. ×.Ãанхуягийн “Õасбанк”-ийг хүн бүхэн мэднэ. Салбартаа үр дүнтэй ажилласан учир Ñангийн дэд сайдаар томилогдсон. ×.Ãанхуягийг төр түøилцэхээр нэр дэвøсэнд баяртай байна. Амжилт хүсье. Захыг нь мушгиад сууж байя. Ñонгогчид маанü ×.Ãанхуягийн төлөө саналаа өгөх байх гэж итгэж байна.

“YOUBE GLOBAL SHAP-ERS COMMUNITY”-ÈÉÍ УÄÈÐÄÀÃЧ Ã.БÀÒ-ÝÐÄÝÍÝ “YouBe Global Shapers Commu-nity” гэдэг байгууллагын øугамаар ×.Ãанхуягтай ажил төрлийн

холбоотой байдаг. Дэлхийн эдийн засгийн чуулганаас санаачилсан YouBe Global Shapers Community нь тодорхой амжилт гаргасан, ажил төрөл, бизнес эрхэлдэг Монголын 30 хүрээгүй залуучуудаас бүрддэг þм. Монголдоо төдийгүй дэлхийн бусад орны залуустай өрсөлдөхүйц хэмжээний залуус туршлага солилцож, бие биедээ зөвлөж, бие биенээсээ суралцдаг олон улсын төрийн бус байгууллага þм. Энэ байгууллагын салбарыг анх манай ×.Ãанхуяг Монголдоо үүсгэн байгуулсан. ×.Ãанхуягт бусдаас ялгарах 2 онцлог байдаг. Нэгд, залуучуудад маø ээлтэй, хо¸рт, спортод ээлтэй. Èйм сайхан үйлстэй бидэнд хэрэгтэй хүн. Öааøид монголын залуучууд болоод спортыг маø их дэмжих байх гэж боддог. Сонгогдож байгаа тойрогтоо олон сайхан ажил хийнэ гэж итгэж байна.

УÐËÀÃÈÉÍ ÃÀВÜЯÀÒ Ç¯ÒÃÝËÒÝÍ Б.ÄОËÃÈОÍ

Нэр дэвøигч ×.Ãанхуягийг би

багаас нь мэднэ. Аавыг нь таньдаг

байв. Îдоо øинэ залуу үеийнхэн

төрөн гарч ирж байна. Тэдэнд

Монголын хөгжлийн хариуцлагатай

энэ үед ачааны хүндийг үүрэх

амаргүй даалгавар оногдож байна.

Мэдлэг боловсролтой, шударга

øулуун, дайчин, улс орныхоо төлөө

чин үнэнчээр зүтгэх ×.Ãанхуяг øиг

залуус бидэнд хэрэгтэй байна.

УИХ-ЫН СОНГУУЛИЙН 23 ДУГААР ТОЙРОГТ НЭР ДЭВШИГЧ ЧУЛУУНЫ ГАНХУЯГСАНАА ЗӨВ БОЛ ЗАЯА ЗӨВ

2 мандаттай тойргийн саналын хуудас

ÀÑÓÓЛТ, ÕÀРÈÓЛТ