Д.ГАНСҮХ, доктор /Ph.D/

Аялал жуулчлалын боловсрол, сургалт,

судалгааны төвийн тэргүүн

Бүтээлч үйлдвэрлэл ба

аялал жуулчлал

Улаанбаатар хот

2012 оны 12 сарын 14

Агуулга

Бүтээлч үйлдвэрлэл

эдийн засаг

аялал жуулчлал

• Соѐл ба аялал жуулчлалын хамтын

ажиллагааны асуудлууд

• Санал зөвлөмж

Бүтээлч үйлдвэрлэл нь хувь хүний

санаа сэдэл, бүтээл туурвил, авъяас,

ур чадвар ба мэдээлэлд тулгуурлана.

• Технологи (малтимедиа, орчин үеийн холбоо,

дижитал технологи, интернет)

• Зах зээлийн эрэлт хэрэгцээ (хүн амын орлого

нэмэгдэх, соѐлын хэрэгцээний төлөв

өөрчллөгдсөн, хэрэглэгч өөрөө хамтрагч-

бүтээгч болсон)

• Аялал жуулчлал (соѐлын жуулчдын тоо

нэмэгдэж, тэд бүтээлч жуулчин болж байгаа)3

4

Бүтээлч эдийн засаг

Эдийн засагт хувь нэмэр оруулах мэдлэгт-

тулгуурласан эдийн засгийн үйл ажиллагааны дүнд бий

болох салбар дундын- хамтарсан бүтээлийн нэгдэл.

Бүтээлч Үйлдвэрлэл

нь биет бүтээгдэхүүн ба биет бус үйлчилгээ

Бүтээлч агуулга, эдийн засгийн үнэ цэнэ ба зах зээлийн

зорилготой юм4

2012 оны жуулчдын тоо

• 2012 оны 12 сарын 13-нд

дэлхий даяар нийт 1

тэрбум жуулчин аялсан

нь олон улсын аялал

жуулчлалын түүхэнд

тэмдэглэх онцгой үйл

явдал боллоо.

• Монгол улсад 2012

оны эхний 11 сарын

байдлаар 587913 олон

улсын аялагч ирж,

үүнээс 448932 нь

жуулчин ангиллаар

бүртгэгдэж, өнгөрсөн

оны мөн үеэс 5.6

хувиар өсчээ.

5

Соѐлын аялал жуулчлалын өсөлт

• Дэлхий даяар соѐлын

аялал жуулчлалын

жилийн дундаж өсөлт

15% орчим байна.

• Аялал жуулчлалын

жилийн дундаж өсөлт

4-6% байдаг.

6

Монгол улсын АЖ өрсөлдөх чадварын үнэлгээнээс..Д

элхи

йн

хэм

жээ

нд

эзл

эх б

ай

р

Бү

с н

утги

йн

хэм

жээ

нд

эзл

эх

ба

йр

Дэд индексүүд

Хууль эрх зүйн

хүрээний АЖ

өрсөлдөх чадвар

Бизнесийн орчин

ба дэд бүтцийн

АЖ өрсөлдөх

чадвар

Хүний, соёлын,

байгалийн нөөцийн

АЖ өрсөлдөх

чадвар

байр оноо байр оноо байр оноо

101

(139)

19 (26) 97 4,2 112 2,8 86 3,7

105

(133)

19 (25) 90 4,2 107 2,7 106 3,5

7

Соёлын нөөцийн өрсөлдөх чадвар, (139 улсаас)

14-р багц. Соѐлын нөөц 71

• Дэлхийн соѐлын өв

газруудын тоо-25

• Спортын стадион 111

• Олон улсын үзэсгэлэн,

яармагийн тоо 104

• Бүтээлч үйлдвэрлэлийн

экспорт 109

8

Монгол улсын аялал жуулчлалын суурь бүтээгдэхүүн нь

байгал, соёлын өвд түшиглэсэн МОНГОЛ

Монголыг сонгосон шалтгаан

Байгаль

Адал явдалт аялал

Түүх

Нүүдлийн соёл

Гадаадын жуулчдын дунд явуулсан

судалгааны дүнгээс, 2012 он 6-9 сар

9

Нүүдлийн соёлоо хадгалсан байдал, монголчуудын найрсаг зан

гадаадын жуулчдаас хамгийн өндөр үнэлгээг авдаг.

Гадаадын жуулчдын дунд явуулсан

судалгааны дүнгээс, 2012 он 6-9 сар

Үйлчилгээ 2002 2005 2012

Тур операторын үйлчилгээ 2,01 1,94 2,11

Гар урлалын зүйлсийн чанар 2,42 2,43 2,41

Орон байрны чанар 2,59 2,66 2,70

Нүүдлийн соѐл М/Б М/Б 1,80

Цаг агаар М/Б М/Б 2,25

Шөнийн клуб, амьдрал М/Б М/Б 2,82

Нутгийнханы найрсаг байдал М/Б М/Б 1,95

Аяллын үеийн хөтөлбөр М/Б М/Б 2,07

Хангалттай үзмэр үйлчилгээ М/Б М/Б 2,44

Гэр баазын үйлчилгээ 2,03 2,22 2,25

Хөтөчийн үйлчилгээ, мэдлэг 1,97 2,07 2,24

Үйлчилгээ нь үнийн байдалд нийцсэн М/Б М/Б 2,38

Орон нутгийн тээвэр 2,91 2,90 3,08

Дотоодын нислэгийн үнэ үйлчилгээ 2,88 2,55 2,64

Дэлгүүр шоппинг 2,61 2,54 2,68

Аяллын аюулгүй байдал М/Б М/Б 2,38

10

Бүтээлч үйлдвэрлэл-аялал

жуулчлалын шилдэг жишээнээс

• Улсын их баяр наадам

• Цагаан сар

• Дээлтэй Монгол

• “Туурайн Төвөргөөн”

• Эзэн Чингисийн

хөшөөт цогцолбор

• Хатдын цогцолбор

• “ИХ МАЙДАР” төсөл

гэх мэт

11

Эхний дүгнэлт, таамаглал

• Монгол улсад бүтээлч үйлдвэрлэлийн цаашдын

хөгжил нь хамрах салбарууд, түүний дотор соѐл

урлаг, аялал жуулчлал, боловсролын салбарын

стратегийн бодлогоос шууд хамааралтай байна.

• Соѐл урлаг-аялал жуулчлалын нэгдэл нь Монгол

улсад бүтээлч үйлдвэрлэлийг хөгжүүлэх, олон

улсын дотоодын зах зээлийн брэнд хөгжүүлэх,

эрэлт хэрэгцээг хангах суурь болно.

12

Дотоод мэдрэмж

Гаднын нөлөөлөл

Үндсэн эрэлт хэрэгцээ

Энгийн массБоловсролтой

хувь хүнЖуулчны төрлүүд

Аялал жуулчлалын

төрлүүдГранд их

аялал

Нийтийн аялал

жуулчлал

Соѐлын аялал

жуулчлалБүтээлч аялал

жуулчлал

Хөдөлгөгч Шаардлага Эрэлт хэрэгцээ Авах Байх

Элит

давхарга

13

Соёлын аялал жуулчлалын хөгжил

Уламжлалт соёлын

аялал жуулчлал…

Бүтээлч соёлынаялал жуулчлал

Эртний буюу өвөрмөц омог, ястнуудад зочлох

• African orAsian villages

Дэлхийн соёлын өв газруудад зочлох

• Pyramids • Taj Mahal

Түүхэн хотуудаар аялах

• Quebec City• Lunenburg

Урлагын их наадмуудад оролцох

• Toronto• Montreal

14

Соёлын аялал жуулчлалын хөгжил

Бүтээлч Соёлын

Аялал Жуулчлал…

УламжлалтСоёлын Аялал Жуулчлал

Карнавал , урлагийн наадмуудад оролцох

• Toronto• Rio de Janiero

Аугаа их арга хэмжээнүүдэд оролцох

• Expos• Olympics

Бүтээлч арга хэмжээнүү-дийг татах

• Melbourne

Шинэчлэгдсэнүйлдвэржсэн хотуудаар аялах

• Bilbao• Glasgow

Уран зөгнөлийн газруудад зочлох

• Dubai• Las Vegas

Adapted from Melanie Smith, “Cultural Tourism in a Changing World.” Tourism, Quarter 1, Issue 131 (Spring 2007)

15

Аялал жуулчлалын тусгай зах зээлийн

бүлгүүд

Монгол улс байгаль түүх соѐлын нөөцөнд түшиглэсэн тогтвортой аялал жуулчлалыг тусгай зах зээлд хөгжүүлэх үү ?

Тогтвортой хөгжил

Чанар

МОНГОЛ

УЛС

16

Хоёрдугаар дүгнэлт, таамаглал

• Монгол улсын аялал жуулчлалын цаашдын

баялаг бол байгаль, соѐлын өвд

тулгуурласан бүтээлч үйлдвэрлэлийн

бүтээгдэхүүн байна.

• Аялал жуулчлалын хариуцлагатай, зөв

хэлбэр нь тусгай сонирхлын аялал

жуулчлал мөн.

17

Бүтээлч үйлдвэрлэлийг дэмжин

хөгжүүлэхэд тулгамдаж буй асуудлууд• Хөрөнгө оруулалт, санхүүжилтийн шинэ

арга, боломжийг татах талаар бизнесийн хүрээнийхэнтэй хамтран ажиллах.

• Аж ахуй эрхлэн хөтлөх боловсрол, ур чадвар болон бизнес сэтгэлгээ бүтээлч үйлдвэрлэлийн салбарт дутагдаж байна.

• Институцын оновчтой механизм үгүйлэгдэж байна.

• Бүтээлч үйлдвэрлэлийн салбарын статистик, сурталчилгаа-судалгаадутагдалтай.

• Оюуны өмчийн хамгаалалт ба үнэлгээ...

18

Сонирхогч талуудыг бүтээлч аялал жуулчлалын бодлого

төлөвлөлтөнд оролцуулах

Хувийн сектор: эдийн засаг, маркетингийн чиг үүрэг: аялал жуулчлалын зах зээлийг хэрхэн тогтвортой өсгөх вэ ?

Орон нутгийнхан: ахуй соѐлоо хадгалж, нийгмийн халамж үр өгөөж нэмэгдүүлэх:орон нутгийн ахуй, соёлыг хадгалахад, амьжиргаагаа дээшлүүлэхэд аялал жуулчлал хэрхэн туслах вэ ?

Бүтээлч үйлдвэрлэл, соѐл урлагын байгууллагууд: бүтээн туурвих чиг үүрэг:соёлын өв, бүтээл туурвилыг эдийн засгийн эргэлтэнд хэрхэн оруулах вэ?

Төрийн байгууллагууд: бодлого тодорхойлох, зохицуулалтын чиг үүргүүд:орон нутгийн хөгжлийн стратеги, бодлоготой аялал жуулчлалыг хэрхэн уялдуулах вэ ?

19

Санал

1. Бүтээлч үйлдвэрлэлийн цаашдын хөгжил нь салбар дундын бодлого зохицуулалтанд хамаарах тул ССАЖЯ, БШУЯ, ЭЗХЯ зэрэг Яамдын дунд Бүтээлч Үйлдвэрлэл-Аялал Жуулчлалыг дэмжих Хороог байгуулж ажилллуулах.

2. 2013 оны аялал жуулчлалын үзэсгэлэн-яармагыг “Бүтээлч Үйлдвэрлэл-Аялал жуулчлалын яармаг” болгон зарлах.

3. Тусгай сонирхлын аялал жуулчлалыг Монгол улсад бүтээлч үйлдвэрлэлийг дэмжих бодлогын хүрээнд авч үзэх нь зүйтэй гэж үзэж байна. .

20

АНХААРАЛ ТАВЬСАНД

БАЯРЛАЛАА

Чуулганы ажиллагаанд амжилт хүсъе