Σπιρουλίνα:Η τροφή των αστροναυτών

Σπυριδωνίδη Έλλη

1 ο ΓΕΛ ΠΑΤΡΩΝ

Β4

Σχ. Έτος 2013-2014

Πάτρα

1

Περιεχόμενα

1.Πρόλογος…………………………………………………………………………3

2. Τι είναι η σπιρουλίνα…………………………………………………………..4

3. Θρεπτικά συστατικά σπιρουλίνας…………………………………………..5

3.1. Διαφορετική άποψη για την περιεκτικότητα της σπιρουλίνας σε

βιταμίνη Β12………………………………………………………………………6

4. Οφέλη της σπιρουλίνας στον οργανισμό………………………………….7

5. Πότε δεν συνιστάται η κατανάλωσή της…………………………………...9

6. Καλλιέργεια σπιρουλίνας…………………………………………………….10

7. Τρόποι καλλιέργειας………………………………………………………….11

8. Συντήρηση σπιρουλίνας……………………………………………………..11

9. Σε τι μορφή θα τη βρείτε στην αγορά……………………………………...12

10.Βιβλιογραφία………………………………………………………………….13

2

Πρόλογος

Το θέμα της σπιρουλίνας μου κέντρισε το ενδιαφέρον όταν έμαθα

ότι είναι η τροφή των αστροναυτών και αμέσως θέλησα να

ερευνήσω το θέμα και να αναζητήσω τα στοιχεία που καθιστούν τη

σπιρουλίνα ένα τόσο ευεργετικό προϊόν όχι μόνο για τους

αστροναύτες αλλά και για όλους τους ανθρώπους. Παρακάτω θα

αναλύσω τι είναι η σπιρουλίνα, ποια είναι τα θρεπτικά της στοιχεία,

ποια τα οφέλη της στον οργανισμό, ποιοι λόγοι την καθιστούν

απαραίτητη για τους αστροναύτες, πού και πώς καλλιεργείται

καθώς και πώς μπορείτε να την προμηθευτείτε.

3

Τι είναι η σπιρουλίνα

Η σπιρουλίνα (Spirulina) είναι γένος (βρώσιμων) κυανοβακτηρίων. Η

επιστημονική της ονομασία είναι Arthrospira plantensis. Δεν

είναι βιταμίνη ούτε θρεπτικό βότανο, όπως πολλές φορές λανθασμένα

πιστεύεται. Ανήκει σε μια μεγάλη κατηγορία αρχέγονων προκαρυωτικών

φωτοσυνθετικών οργανισμών, τα κυανοβακτηρίδια ή αλλιώς κυανοφύκη.

Αποτελείται από πολλά κύτταρα, που σχηματίζουν αποικίες υπό μορφή

νηματίων, τα οποία, τις περισσότερες φορές, είναι σπειροειδή, από όπου

προέρχεται το όνομά της. Διαβιώνει και αναπτύσσεται σε ύδατα πλούσια σε

ανθρακικά και όξινα ανθρακικά άλατα με αλκαλικό pH (μέχρι 11). Το φυσικό

της περιβάλλον είναι αλκαλικές λίμνες που είναι πλούσιες σε μέταλλα.

Η έλικα είναι αριστερόστροφη και η γεωμετρία της επηρεάζεται από την

θερμοκρασία και το pH. Κάθε κύτταρο της σπιρουλίνας εμφανίζει την τυπική

μορφολογία του προκαρυωτικού κυττάρου, στερούμενου σχηματισμένου

πυρήνα και πλαστιδίων. Το κυτταρικό τοίχωμα αποτελείται από

πεπτιδογλυκάνη και είναι αρκετά λεπτό (40 - 60 nm) και κατά Gram αρνητικό.

Η φωτοσυνθετική δραστηριότητα επιτελείται χάρη στις

χρωστικές χλωροφύλλη και φυκοκυανίνη. Επίσης αυτές οι χρωστικές είναι και

υπεύθυνες για το κυανοπράσινο χρώμα της χλωροφύλλης, η χλωροφύλλη για

το πράσινο και η φυκοκυανίνη για το μπλε. Οι ειδικοί τονίζουν ότι η

χλωροφύλλη βοηθά στην ανάπτυξη και στην αναδόμηση των ιστών του

ανθρώπινου σώματος και λόγω του ότι η σπιρουλίνα αποτελεί μια καλή πηγή

της, παρουσιάζει πολλά οφέλη για τον οργανισμό μας.

4

Θρεπτικά Συστατικά Σπιρουλίνας

Η σπιρουλίνα είναι από τα λίγα πλήρη τρόφιμα στον πλανήτη. Περιέχει όλα τα

θρεπτικά συστατικά που χρειάζεται ο οργανισμός, όχι μόνο βιταμίνες και

μεταλλικά στοιχεία.

Παράγει θρεπτικές ουσίες με τη βοήθεια του ηλιακού φωτός και του διοξειδίου

του άνθρακα της ατμόσφαιρας. Οι θρεπτικές ουσίες της σπιρουλίνας

απορροφούνται γρήγορα και έχουν άμεση θετική επίδραση στον μεταβολισμό

μας.

Περιέχει πρωτεΐνες (50-70%) και ουσίες που δύσκολα εντοπίζονται σε άλλες

τροφές φυτικής προέλευσης. Είναι πλούσια σε υδατάνθρακες, καλά λιπαρά

όπως γ-λινολενικό οξύ (GLA), πολυσακχαρίδες, σουλφολιπίδια και

γλυκολιπίδια. (5-7%) και έχει υψηλή συγκέντρωση βιταμινών (Β1, Β5, Β6,

Β12, ΒΕ, Β-καροτίνη). Είναι μάλιστα χαρακτηριστικό ότι έχει περισσότερη β-

καροτίνη, από ότι τα καρότα! Επίσης περιέχει σάκχαρα (15-25%),

ιχνοστοιχεία, αντιοξειδωτικά, λιπαρά οξέα, χλωροφύλλη, μέταλλα, όπως

ασβέστιο, μαγνήσιο και σίδηρο.

Η σπιρουλίνα περιέχει περίπου 60% πρωτεΐνη. Η πρωτεΐνη της σπιρουλίνας

περιέχει όλα τα αμινοξέα, αλλά σε μειωμένες ποσότητες από αυτές του αυγού,

κρέατος και του γάλατος. H φαρμακευτική βιβλιοθήκη της ΗΠΑ ανέφερε πως η

σπιρουλίνα δεν είναι καλύτερη πηγή πρωτεϊνών από το κρέας ή το γάλα,

παρόλο που είναι 30 φορές πιο ακριβή ανά γραμμάριο.

Τα αντιοξειδωτικά είναι συστατικά τα οποία βοηθούν στην ελαχιστοποίηση

των ζημιών, οι οποίες οφείλονται στην οξειδωτική δράση των τοξικών

ελευθέρων ριζών.

Διαφορετική άποψη για την περιεκτικότητα της σπιρουλίνας

σε βιταμίνη Β12

Η σπιρουλίνα δεν θεωρείται αξιόπιστη πηγή της βιταμίνης Β12. Η σπιρουλίνα

περιέχει κατά κύριο λόγο ανάλογα της Β12, τα οποία είναι αδρανή στον

άνθρωπο. Οι εταιρείες που παράγουν και πωλούν σπιρουλίνα έχουν

ισχυριστεί ότι είναι μια καλή πηγή Β12, βάσει αδημοσίευτων αναλύσεων,

όμως οι ισχυρισμοί τους δεν είναι αποδεκτοί από ανεξάρτητους

επιστημονικούς οργανισμούς. Η Αμερικανική Διαιτητική Εταιρεία και

Διαιτολόγοι του Καναδά, σε έγγραφο θέσεων για χορτοφαγική διατροφή,

δηλώνουν πως η σπιρουλίνα δεν μπορεί να οριστεί ως μια αξιόπιστη πηγή

ενεργής βιταμίνη B12. Η ιατρική βιβλιογραφία συνιστά, ομοίως, ότι η

σπιρουλίνα είναι ακατάλληλη ως πηγή Β12.

6

Οφέλη της Σπιρουλίνας στον Οργανισμό

Η σπιρουλίνα μας παρέχει πλήθος ευεργετικών για τον οργανισμό μας

δράσεων. Συγκεκριμένα:

-Θεωρείται ότι παρουσιάζει αντιοξειδωτικές, αντιγηραντικές και

αντικαρκινικές ιδιότητες λόγω των υψηλών ποσοστών της

στα αντιοξειδωτικά καροτενοειδή. Επομένως εμποδίζει τη δημιουργία και τη

δράση των ελεύθερων ριζών που επιτίθενται στα κύτταρα και δρώντας κατά του

καρκίνου.

-Μας αποτοξινώνει και διεγείρει ιστούς και όργανα του ανθρώπινου σώματος,

απαραίτητα για την αποβολή των τοξινών.

-Μειώνει τα επίπεδα της χοληστερίνης, αλλά και του σακχάρου του αίματος.

-Δρα αποτρεπτικά ως προς την εμφάνιση σιδηροπενικής αναιμίας.

-Οι αυξημένες συγκεντρώσεις των πολυακόρεστων λιπαρών οξέων

βοηθούν στην εγκεφαλική λειτουργία, την μνήμη άλλα και της ενίσχυση

της καρδιακής λειτουργίας, εμποδίζουν τη συγκέντρωση χοληστερόλης στα

αιμοφόρα αγγεία και ρυθμίζει την πίεση της καρδίας.

-Η υψηλή περιεκτικότητα σε πρωτεΐνη βοηθά στην ενίσχυση του μυϊκού

ιστού, στην τόνωση και την απόδοση των αθλητών, των εγκύων και

των ηλικιωμένων.

-Μειώνει τις επιπτώσεις τις αρθρίτιδας.

-Έχει επίσης μεγάλη περιεκτικότητα σε ασβέστιο και συμβάλει στην καλή

υγεία των οστών και αποτρέπει την εμφάνιση της οστεοπόρωσης

-Δρα θετικά σε περιπτώσεις κατάθλιψης. 7

-Επίσης συμβάλλει στην μείωση του βάρους, γιατί μειώνει την όρεξη μας.

- Λόγω της θρεπτικής της αξίας αλλά και της ιδιότητας που έχει να ενισχύει

την απορρόφηση συστατικών από άλλες τροφές που καταναλώνουμε,

τονώνει τον οργανισμό και ενισχύει το ανοσοποιητικό μας σύστημα.

-Είναι το ιδανικό φυτικό συμπλήρωμα για χορτοφάγους ή περιόδους νηστείας,

χάρη στην υψηλή περιεκτικότητα σε σίδηρο και βιταμίνη Β12. Αυτά τα δύο

συστατικά είναι οι πιο σημαντικές ελλείψεις που παρουσιάζονται σε άτομα

που δεν τρώνε ζωικά προϊόντα.

Για όλους αυτούς τους λόγους αλλά κι εξαιτίας του ότι αναλογικά με τον όγκο

και το βάρος η σπιρουλίνα περιέχει περισσότερα θρεπτικά συστατικά από

σχεδόν κάθε άλλο τρόφιμο κρίνεται πολύ χρήσιμο για τους αστροναύτες.

Αλλά ο σημαντικότερος λόγος για τον οποίο είναι η καταλληλότερη τροφή για

τους αστροναύτες είναι ότι σε αντίθεση με όλες τις φυτικές τροφές που έχουν

ένα σκληρό τοίχωμα κυτταρίνης, η σπιρουλίνα δεν περιέχει κυτταρίνη γι’ αυτό

και έχει πεπτικότητα 95%. Οι αστροναύτες, Αμερικανοί και Ευρωπαίοι, την

καλλιεργούν στις αποστολές τους και τρέφονται με αυτήν ενώ υπάρχουν

προγράμματα του ΟΗΕ για καλλιέργεια σπιρουλίνας με σκοπό την

καταπολέμηση του υποσιτισμού αλλά και της εξάπλωσης του ΑΙDS. Έχει

αποδειχθεί ότι ορισμένες ουσίες της σπιρουλίνας μπλοκάρουν τη δράση του

ΗΙV.

Η NASA  χαρακτήρισε τη σπιρουλίνα «τροφή του μέλλοντος» και ο OHE

«ιδανική τροφή για την ανθρωπότητα».

Πότε δεν συνιστάται η κατανάλωσή της

Αν και η σπιρουλίνα είναι αποδεδειγμένα ασφαλής και παράγεται με φυσικό

τρόπο, υπάρχει περίπτωση να φέρει κάποια ανεπιθύμητα αποτελέσματα όταν

δεν λαμβάνεται σωστά με επαρκή λήψη νερού ή να προκαλέσει αλλεργικές

αντιδράσεις. Για το λόγο αυτό οι ενδιαφερόμενοι πρέπει πρώτα να

συμβουλευτούν το γιατρό τους πριν προχωρήσουν στη λήψη της.

-Όσοι πάσχουν από μεταβολικό σύνδρομο, όπως για παράδειγμα

φαινυλκετονουρία, δεν μπορούν να μεταβολίσουν τη φαινυλαλανίνη. Λόγω

του ότι η σπιρουλίνα είναι πλούσια σε αμινοξέα, καλό θα είναι να την

αποφύγουν.

-Αυτοί που πάσχουν από αυτοάνοσα νοσήματα όπως λύκο, ρευματοειδή

αρθρίτιδα κ.ο.κ., θα πρέπει επίσης να αποφύγουν τη λήψη της, καθώς μπορεί

να επιδεινώσει την κατάσταση, λόγω του ότι τονώνει το ανοσοποιητικό

σύστημα.

-Οι γυναίκες που βρίσκονται σε περίοδο εγκυμοσύνης ή θηλασμού, θα πρέπει

να συμβουλευτούν το γιατρό τους πριν ξεκινήσουν τη λήψη σπίρουλίνας.

*Σε περίπτωση κατάχρησης μπορεί να παρουσιαστεί στομαχόπονος,

δυσπεψία ή διάρροια.

Επίσης μπορεί να έχει παρενέργειες στον ύπνο. Προτείνεται η κατανάλωση

της σπιρουλίνας να γίνεται το πρωί και νωρίς το μεσημέρι, καθώς κατά τις

απογευματινές και βραδινές ώρες είναι δυνατόν να προκαλέσει διαταραχές

ύπνου, εξαιτίας της ενέργειας που προσδίδει στον οργανισμό.

9

Καλλιέργεια σπιρουλίνας

Η σπιρουλίνα είναι ένα φύκι το οποίο μπορεί να καλλιεργηθεί. Τρία είναι τα

βασικά στοιχεία που προσδιορίζουν τον ιδανικό τόπο καλλιέργειας της

σπιρουλίνας. Η ποιότητα του νερού, η περιεκτικότητά του σε διοξείδιο του

άνθρακα και η ηλιοφάνεια. 

Η Ελλάδα είναι μεταξύ των χωρών που παράγουν σπιρουλίνα και μάλιστα η

περιοχή Θερμά της Νιγρίτας στις Σέρρες θεωρείται ιδανική για την παραγωγή

της. Προηγήθηκε μελέτη του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου σχετικά με την

επιλογή καταλληλότητας του τόπου.

Το πλούσιο γεωθερμικό πεδίο στη Νιγρίτα Σερρών μαζί με την απουσία

βαρέων μετάλλων από το νερό, την καθιστούν ιδανικό τόπο για την

καλλιέργεια της σπιρουλίνας.

H σπιρουλίνα Σερρών είναι η μοναδική στην Ευρώπη και καλλιεργείται στη

Νιγρίτα. Στην αγορά θα βρείτε, επίσης, σπιρουλίνα Xαβάης.

10

Τρόποι καλλιέργειας

Απευθείας από τις λίμνες ή τα ποτάμια. Στην περίπτωση αυτή

υπάρχει υψηλός κίνδυνος για την ποιότητα των προϊόντων και την ασφάλεια

των καταναλωτών, διότι είναι πιθανόν συνυπάρχουν και να συλλεχθούν μαζί

επικίνδυνοι μικροοργανισμοί.

Υπαίθρια συστήματα : μειονεκτούν λόγω του κινδύνου επιμόλυνσης

της καλλιέργειας από άλλα ανταγωνιστικά κυανοβακτήρια ή άλλους

μικροοργανισμούς (μύκητες, βακτήρια και πρωτόζωα), γεγονός που

υποβαθμίζει την ποιότητα των συμπληρωμάτων διατροφής που

παρασκευάζονται με αυτόν τον τρόπο.

Κλειστά προστατευμένα συστήματα, τους φωτοβιοαντιδραστήρες:

εδώ διασφαλίζεται η παραγωγή βιομάζας υψηλής θρεπτικής αξίας, χωρίς

κίνδυνο επιμολύνσεων, υπάρχει όμως ο κίνδυνος ανάπτυξης τοξικών

κυανοβακτηρίων.

Συντήρηση σπιρουλίνας

Η σπιρουλίνα πρέπει να διατηρείται σε ξηρό και δροσερό περιβάλλον και δεν

πρέπει να εκτίθεται σε θερμοκρασίες άνω των 40 βαθμών Κελσίου καθώς

περιέχει θρεπτικά συστατικά που καταστρέφονται από την υψηλή

θερμοκρασία, όπως π.χ. οι βιταμίνες. Γι’ αυτό πρέπει να καταναλώνεται

ωμή (να αποφεύγεται μαγείρεμα ή βρασμός).

11Σε τι μορφή θα τη βρείτε στην αγορά

Αυτό το φύκι του γλυκού νερού με τις θαυμαστές ιδιότητες εξαπλώνεται με

αλματώδεις ρυθμούς στην αγορά. Η σπιρουλίνα βρίσκεται στα φαρμακεία και

σε καταστήματα βιολογικών προϊόντων, σε μορφή χαπιού, σκόνης και

νιφάδων. Η σκόνη και οι νιφάδες μπορούν να προστεθούν σε σούπες,

σαλάτες, χυμούς κ.ο.κ., ενώ αν την αγοραστεί σε κάψουλες, την

καταναλώνεται με ένα ποτήρι νερό πριν από τα κυρίως γεύματα. Η

συνιστώμενη ημερήσια δόση είναι 1 με 5 γραμμάρια.

12

Βιβλιογραφία

1)http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A3%CF%80%CE%B9%CF%81%CE%BF%CF

%85%CE%BB%CE%AF%CE%BD%CE%B1

2) http://www.clickatlife.gr/diatrofi/story/5566

3) http://www.diaitologia.gr/spiroulina/

4) (http://bletsas.gr/spirulina/)

5) http://ygeia.tanea.gr/default.asp?pid=8&ct=160&articleID=5246&la=1

6)http://www.healthyliving.gr/2012/03/11/%CF%83%CF%80%CE%B9%CF%81%CE%BF%CF%85%CE%BB%CE%AF%CE%BD%CE%B1-%CE%AD%CE%BD%CE%B1-%CE%BC%CE%BF%CE%BD%CE%B1%CE%B4%CE%B9%CE%BA%CF%8C-%CF%86%CF%8D%CE%BA%CE%B9/

13