Φώτιος Χατζηνικολάου, Πολυχρόνης Βούλτσος, Σαμουήλ Ν. Τζάου , Διονύσιος Καρράς, Κρασιμήρα Κολοβού

Εργαστήριο Ιατροδικαστικής και Τοξικολογίας Α.Π.Θ

ΝΕΚΡΟΦΑΝΕΙΑ

ΚΑΙ

ΑΠΟΤΕΦΡΩΣΗ

Νεκροφάνεια είναι η κατάσταση του οργανισμού κατά την οποία όλες οι ζωτικές λειτουργίες φαίνονται να έχουν καταργηθεί σε βαθμό που το άτομο να εκλαμβάνεται

ως νεκρό

Αιτίες από τις οποίες παρατηρείται νεκροφάνεια

-ψύχος -βαρεία μέθη -θερμοπληξία -μεταβολικά νοσήματα (ασιτία κ.α.) -τοξικές ουσίες στο κεντρικό νευρικό σύστημα -κρανιοεγκεφαλικές κακώσεις-δηλητηρίαση από στρυχνίνη

παραδείγματα νεκροφάνειας

αναφορά σε περιστατικά νεκροφάνειας από τo διεθνή τύπο

Α΄ (το 2007)

Ένας 28χρονος, ¨θύμα νοσοκομείου¨ όπως τον αποκάλεσε ο τύπος. Ο 28χρονος Μάριος Φ. τάραξε την επιστημονική κοινότητα της Αθήνας όντας “θύμα ’’ μιας

πρωτόγνωρης νεκροφάνειας την οποία δεν μπόρεσε να διακρίνει το ιατρικό προσωπικό ενός νοσοκομείου. Αφού πιστοποιήθηκε από έναν ιατρό ο θάνατος, το

πτώμα μεταφέρθηκε στο νεκροθάλαμο από το γραφείο κηδειών προκειμένου την επόμενη μέρα να γίνει

κηδεία. Την ώρα της εξοδίου ακολουθίας (35 ώρες μετά περίπου) και ενώ ο ιερέας πέταξε την πρώτη χούφτα χώμα στο νεκρό, ο 28χρονος άνοιξε τα μάτια του και

επανήλθε στη ζωή.

Β΄ (το 2006)

Ενήλικη μητέρα 3 παιδιών, ενώ ήταν στο νεκροθάλαμο, την ώρα που οι οικείοι της την

ετοίμαζαν για την κηδεία επανήλθε.

Γ΄(το 2003)

Ο ''πνιγμός'' του νηπίου ήταν νεκροφάνεια.«Άναυδη έχει αφήσει την Αμερικανική κοινή γνώμη μία

περίπτωση νεκροφάνειας στην Καλιφόρνια, νήπιο 20 μηνών στο Ανάχαϊμ του Λος Άντζελες θεωρήθηκε νεκρό για 45 λεπτά στο νοσοκομείο Μεμόριαλ, όπου μεταφέρθηκε μετά από πνιγμό».

Λίγο πριν φτάσει ο ιατροδικαστής, ο φωτογράφος της εγκληματολογικής υπηρεσίας στο νεκροθάλαμο του νοσοκομείου Μεμόριαλ διαπίστωσε την κίνηση του θωρακικού τοιχώματος και

αναπνοή του μικρού κοριτσιού. Οι θεράποντες ιατροί δεν αντέδρασαν σχετικά με το περιστατικό.

Δ΄ ( το 1996)

Θύμα μια 65χρονη η οποία είχε εισαχθεί στο νοσοκομείο "Σωτ" για σειρά εξετάσεων - και εγχειρήσεων.

Υποβλήθηκε σε εννέα εγχειρήσεις αλλά στην τελευταία η Ελένη Κ. έπαθε νεκροφάνεια κατά τη διάρκεια της παραμονής της στο χειρουργείο.

Οι ιατροί που την εξέτασαν διαπίστωσαν ότι ήταν νεκρή, την μετέφεραν στο νεκροθάλαμο μέχρι να την παραλάβουν οι συγγενείς της, ενώ εκδόθηκε από το

νοσοκομείο το σχετικό πιστοποιητικό θανάτου.Στο μεταξύ επειδή το ψυγείο του νοσοκομείου ήταν γεμάτο, την άφησαν σε ένα

κρεβάτι έξω από αυτό.Περίπου 18 ώρες από τότε που οι ιατροί είχαν διαγνώσει το θάνατό της, ένας

υπάλληλος γραφείου κηδειών, που είχε αναλάβει την ταφή της μαζί με νοσοκόμο που είχε βάρδια στο νοσοκομείο πήγαν στον χώρο όπου φυλάσσονται οι νεκροί, για

να την παραλάβουν και να την μεταφέρουν στο νεκροταφείο. Την ώρα που ο υπάλληλος του γραφείου κηδειών και ο νοσοκόμος τοποθετούσαν την Ελένη Κ. στο φέρετρο, εκείνη, που εξακολουθούσε να είναι σε νεκροφάνεια, ξύπνησε και σήκωσε

με το χέρι της το καπάκι του φέρετρου.

-Ε΄ (το 2004)

Ένα συνταρακτικό γεγονός έλαβε χώρα στην Κίνα, όπου ένα βρέφος θεωρήθηκε νεκρό από τους ιατρούς, μεταφέρθηκε στο νεκροτομείο και μετά από τέσσερις μέρες ανένηψε. To βρέφος

που ήταν 4 ημερών, όταν μεταφέρθηκε στο νοσοκομείο, δεν ανέπνεε, δεν είχε σφυγμό και

δεν χτυπούσε η καρδιά του. Τελικά αποδείχθηκε ότι το βρέφος, το οποίο είχε υποστεί εγκεφαλική αιμορραγία, ήταν σε κατάσταση νεκροφάνειας.

-Z΄

Ένα συνταρακτικό γεγονός έλαβε χώρα στην Κένυα, όπου ένας άνδρας θεωρήθηκε νεκρός

από τους ιατρούς, ενώ βρισκόταν σε κατάσταση βαρείας μέθης. Μεταφέρθηκε στο νεκροθάλαμο και μετά από μερικές ώρες αφού ξύπνησε και κατάλαβε ότι βρίσκεται μεταξύ νεκρών, έφυγε

από το παράθυρο του νεκροθαλάμου.

.

Η νεκροφάνεια συνδέεται με:

1)την ευθανασία, λόγω της σύγχρονης εισβολής των τεχνοεπιστημών στην

Ιατρική, όπως συμβαίνει με την ανάπτυξη των Μ.Ε.Θ. (στην

περίπτωση αυτή πρόκειται μάλλον για «ζωϊκοφάνεια» και όχι για

νεκροφάνεια, κατά συνέπεια το ζήτημα αυτό συνδέεται με τις διαθήκες

ευθανασίας

2)το ζήτημα των μεταμοσχεύσεων. Ο παραδοσιακός φόβος του ανθρώπου να μην ταφεί ζωντανός, σήμερα λόγω των

τεχνοεπιστημών, αντικαταστάθηκε από το φόβο μην του αφαιρεθούν όργανα ζωτικά για μεταμόσχευση ενώ δεν είναι ακόμη

εγκεφαλικά νεκρός.

Η ακριβής εφαρμογή των κριτηρίων διαπίστωσης του θανάτου με τα υπάρχοντα τεχνοεπιστημονικά μέσα δεν είναι καθόλου εύκολη. Αυτό διαπιστώθηκε πρόσφατα σε διεθνές συνέδριο του 2009 στην

Ιταλία με θέμα τις μεταμοσχεύσεις.

Λόγοι για τους οποίους κλονίζεται η ακρίβεια της διάγνωσης

του θανάτου

1) Η ύπαρξη των νωτιαίων αντανακλαστικών. Τη στιγμή που πραγματοποιείται η τομή με το

νυστέρι σε άτομο με εγκεφαλικό θάνατο ώστε να ληφθεί όργανο για μεταμόσχευση παρατηρείται αύξηση της αρτηριακής πίεσης και ταχυκαρδία

στο πλαίσιο των αντανακλαστικών. Διαπιστώνεται το «σημείο του Λαζάρου» κ.α.

2) Η διαπίστωση ότι μετά από την παρέλευση του 24ώρου από τη διάγνωση του εγκεφαλικού θανάτου

5% του εγκεφάλου λειτουργεί.

Οι Robert Tuorg , James Fackler, Rething Brain Death, Critical Care Medicine1992 Dec;20(12): 1705-13 αναφέρουν ότι δεν εκπίπτουν στον εγκεφαλικό θάνατοόλες οι εγκεφαλικές λειτουργίες. Υπάρχουν περιοχές (5% του εγκεφάλου) που

εμφανίζουν ηλεκτρική δραστηριότητα 24 ώρες μετά τον χαρακτηρισμό του εγκεφαλικού

θανάτου. 3) Είναι γνωστό ότι μόνο το 10-15% των

εγκεφαλικών λειτουργιών είναι εμφανείς, οπότε δεν γνωρίζουμε ποιες ακριβώς εγκεφαλικές λειτουργίες

ενδεχομένως παραμένουν.

4) Σε έρευνα που αφορούσε 31 περιστατικά εγκεφαλικά νεκρών ατόμων, 23% από αυτά δεν παρουσίαζαν άπιο διαβήτη => λειτουργούσε ο άξονας υποθάλαμος-υπόφυση => υπήρχε η

έκκριση αντιδιουρητικής ορμόνης.

Για το λόγο αυτό το κριτήριο διαπίστωσης του άπιου διαβήτη θεωρείται πιο αξιόπιστο από εκείνο της αντίδρασης των κορών στο φως.

Ευθύνη του Ιατρού Για τη διαπίστωση του θανάτου, αμέσως μόλις αυτός συμβεί, ο θεράπων ιατρός καλείται να συντάξει το πιστοποιητικό θανάτου, όπου συνυπογράφουν

βάσει νόμου περί μεταμοσχεύσεων (Ν 2737/99) τρεις ιατροί (ο θεράπων ιατρός, ένας νευρολόγος ή νευροχειρουργός και ένας αναισθησιολόγος ...(και ένας ιατροδικαστής σε άλλες χώρες). Εάν συνταχθεί πιστοποιητικό θανάτου κατόπιν υπαίτιας ανεπαρκούς εφαρμογής των κριτηρίων διαπίστωσης του θανάτου, τότε οι πιστοποιούντες ιατροί έχουν ευθύνη (π.χ. σε διακοπή της υποστήριξης της ζωής του ασθενούς ή αφαίρεση ζωτικών του οργάνων με

σκοπό τη μεταμόσχευση) ανθρωποκτονίας από αμέλεια ή ηθικού αυτουργού ή και έμμεσου αυτουργού ανθρωποκτονίας.

Αν κάποιος ιατρός αφαιρέσει από τον ασθενή ζωτικό όργανο με σκοπό τη μεταμόσχευση θεωρώντας τον νεκρό (π.χ. εσφαλμένη πιστοποίηση των

ιατρών), τότε αυτός βρίσκεται σε πραγματική πλάνη, η οποία, σύμφωνα με τον κρατούντα στην επιστήμη του δικαίου, αίρει τον δόλο και την ενσυνείδητη αμέλεια του ιατρού, επομένως ο εν λόγω ιατρός απαλλάσσεται της ευθύνης.

Κριτήρια Αποτέφρωσης

ΦΕΚ 1303/29-3-2009 αρ. φύλλου 49 Άρθρο 3. Προϋποθέσεις απoτέφρωoης1. Επιτρέπεται η αποτέφρωση των νεκρών (μετά τη πάρoδoεξήντα (60) ωρών από το θάvατo.1) Κριτήριο που προτείνεται για το χρόνο αποτέφρωσης

βάσει του Νομοθετικού πλαισίου είναι η καύση σε 60 ώρες από τη διαπίστωση του θανάτου

-45 λεπτά -18 ώρες-35 ώρες

-4 ημέρες

2) Συναίνεση

Καύση νεκρών: Τα υπέρ και τα κα(υ)τά

1ον -θα κοστίζει πολύ λιγότερο, γιατί τα φέρετρα και ο “καλλωπισμός νεκρού” κοστίζουν πλέον μια περιουσία.

2ον -κάποιοι δεν θέλουν να αισθάνονται από πάνω τους τους παπάδες ούτε μετά θάνατον.3ον -γιατί η ιδέα να αποτελείς το βασικό μενού των σκουληκιών δεν είναι και η πιο

ευχάριστη. Ακόμη κι αν είσαι, όπως εγώ, αρειανός.4ον -γιατί μπορείς να ζητήσεις να ρίξουν την τέφρα σου στο πιο όμορφο μέρος του κόσμου.

Όχι ότι οι συγγενείς θα το πραγματοποιήσουν…5ον- γιατί μπορείς να μείνεις μέσα στην τεφροδόχο στο σπίτι σου μια ζωή, αν και το

πιθανότερο είναι η χήρα σου να σε ρίξει στο τζάκι και να χρησιμοποιήσει το κουτί ως… μπιζουτιέρα.

Υπάρχουν βέβαια και τα μειονεκτήματα. Σας μεταφέρουμε μερικά προφανή:

Α. Τι γίνεται αν έχει δίκιο η εκκλησία και βρεθείς να βράζεις σε κανένα καζάνι κόλασης;Β. Αν όλοι καίγονται, με τίνος το πτώμα θα εξασκούνται οι φοιτητές ιατρικής στο μάθημα

ανατομίας;Γ. Σε περίπτωση νεκροφάνειας δεν υπάρχει επιστροφή. Μετά την απομάκρυνση από το

φούρνο, ουδέν λάθος αναγνωρίζεται.Δ. Βλέποντας τη στάχτη των τσιγάρων στο τασάκι μου, μου τη δίνει η ιδέα ότι κάποτε θα

είμαστε… συνάδελφοι.

http://gaios.wordpress.com/2008/07/25/kafssi/ Αναρτήθηκε στα Βομβίδια.