Бир теркипли Бир теркипли джумлелерджумлелер

Умумийлештирюв

Дерс макъсады:

Кениш ве кениш олмагъан джумлелер акъкъында бильгилерини пекитмек.Бир теркипли джумлелер мевзусыны умумийлештирмек.Нутукъ медениетини инкишаф эттирмек.Ана тилимизге севги ашламакъ..

Кечкен мевзуларны Кечкен мевзуларны текрарлав…текрарлав…

Айше меракълы китапны Айше меракълы китапны авесликнен окъуды.авесликнен окъуды.

Айше окъуды Айше окъуды

меракълы китапны авесликненмеракълы китапны авесликнен

Кокте ярыкъ йылдызларКокте ярыкъ йылдызларлип-лип этип йылтырай.лип-лип этип йылтырай.

Кениш олмагъан джумлелерни бельгиленъиз:

1. Гедже къаранлашты.2. Кокте насылдыр бир гурюльти эшитильди.3. Саба эрте мени юкъудан достум Алим уятты.4. Багъчалар сарарды.

1. Темиз ве салкъан ава.2. Багъчада тереклер япракъларны ташлагъанлар.3. Меракълы эсер.

Кениш джумлелерни бельгиленъиз:

Бир теркипли джумлелернинъ Бир теркипли джумлелернинъ чешитлеричешитлери

Муптедалы. Хаберли.

Муптедалы бир теркипли Муптедалы бир теркипли джумле.джумле.

Адлав Баш келиште, исимнен ифаделене. Хабер ишлетильмей.

Акъшам.Гузель ава.

Иш-арекетине багълы олгъан ич бир хабер айтылмаз.

Адлав джумлелерни бельгиленъиз:а) Сеси чыкъмады.б) Селямны русча алды.в) Романтик манзара. е) Яры гедже. Эр кес татлы юкъуда.

Хаберли бир теркипли джумлелерХаберли бир теркипли джумлелерХабер вазифесинде къулланылгъан сезге коре

4 – чешитлерге болюне :

Белли-шахыслы

джумлелер

Бельгисиз-шахыслы

джумлелер

Шахыссыз джумлелер

Умумийлештирильген-шахыслы джумлелер

Белли –шахыслы джумлелерБелли –шахыслы джумлелерХабер шекилининъ ифаделенюви:

Предмет я да субьект КимПредмет я да субьект Ким?? Не Не?? суаллеринен тапыла суаллеринен тапыла ве ве I I – – IIII шахыс шахыс замирлери козьде тутыла.замирлери козьде тутыла.

Хабер Хабер I I - - II II шахыста текликте, шахыста текликте, чокълукъта къулланыла.чокълукъта къулланыла.

Мусафирликте бир афта раатландым.

Бу китапны ярын окъурсынъ.

Азырлыкънен кельгенинъизни Азырлыкънен кельгенинъизни риджа этем.

Сизинъ кельгенинъизни Сизинъ кельгенинъизни корьдик..

Бахтынъны къурмакъ Бахтынъны къурмакъ истемейсинъ.

Ич бир вакъыт сырадан къалмазсынъыз.

Бельгисиз-шахыслы джумлелерБельгисиз-шахыслы джумлелерХабер шекилининъ ифаделенюви:

1)Хабер 1)Хабер IIIIII-шахыста, -шахыста, чокълукъта къулланыла.чокълукъта къулланыла.

Иш-арекетни япкъан шахыс белли олмаз, конкрет косьтерильмез.

Мында койлюлерни де айдап кетирелер.

Адамларны бош вагонгъа сокътылар.

Бир теркипли джумле Бир теркипли джумле чешитлерини бельгиленюв чешитлерини бельгиленюв

талапларыталаплары::1.Джумленинъ грамматик негизини тапмакъ.2.Джумледе баш азанынъ шеклининъ ифаделенюви.3. Бир теркипли джумленинъ чешитини бельгилемек.Меселя: Бугунь иштен кеч къайттым. Бу джумледе бир грамматик негизи бу: къайттым - хабер, I-шахыста.,[мен-замири козьде тутула],онынъ ичюн бубелли-шахыслы джумле.Салкъын сув. Грамматик негиз: Сув – муптеда, Баш келиште, исим.Адлав джумле.

Эв вазифеси: 89 иш, 63- саифе.