Пәні: Химия

Сабақтың тақырыбы: Химиялық өндірістер

Сабақтың мақсаттары:

1. Білімділік – Оқушылардың өткен тақырыптар бойынша меңгерген білімдерін, игерген дағдысын, білігін анықтау. 2. Дамытушылық – Оқушылардың сараптау, талдау, анализдеу, өз ойларын толық айту, ой-өрісін дамыту,өз бетінше, топпен жұмыс істей білуге дағдыландыру.3. Тәрбиелік - Топпен жұмыс істей білуге, жауапкершілікке, достық қарым-қатынасқа тәрбиелеу.

Сабақтың түрі: Қайталау, қорытынды сабағы

Сабақтың әдіс-тәсілдері: Әңгімелеу, сұрақ-жауап, практикалық, химиялық диктант, еске алу,сыншыл сұрау.

Сабақтың көрнекілігі: Кестелер, сызба нұсқалар.

Сабақ барысыСабақ барысыІ. Ұйымдастыру кезеңі І. Ұйымдастыру кезеңі ІІ. ҚайталауІІ. Қайталау

1. Химиялық өндірістің жалпы ғылыми принциптері 1. Химиялық өндірістің жалпы ғылыми принциптері 2. Пайдалы қазбалар – химиялық өнеркәсіп шикізаты2. Пайдалы қазбалар – химиялық өнеркәсіп шикізаты3. Металлургия 3. Металлургия 4. Құймалар 4. Құймалар 5. Шойын және болат өндірісі 5. Шойын және болат өндірісі 6. Аллюминий өндірісі 6. Аллюминий өндірісі 7. Силикат өнеркәсібі7. Силикат өнеркәсібі8. Шыны өндірісі 8. Шыны өндірісі 9. Цемент өндірісі 9. Цемент өндірісі 10. Аммиак өндірісі 10. Аммиак өндірісі 11. Азот қышқылының өндірісі 11. Азот қышқылының өндірісі 12. Минералдық тыңайтқыштар өндірісі 12. Минералдық тыңайтқыштар өндірісі 13. Күкірт қышқылының өндірісі 13. Күкірт қышқылының өндірісі

ІІІ. Қорытындылау ІІІ. Қорытындылау IVIV. Оқушылардың іс-әрекетін қорытындылау . Оқушылардың іс-әрекетін қорытындылау VV. Үй жұмысы . Үй жұмысы

Химиялық технологияның мақсаты:Химиялық технологияның мақсаты:

Еңбек ресурстарын, Еңбек ресурстарын, шикізатты, энергияны және шикізатты, энергияны және қаржыны мейлінше аз жұмсап қаржыны мейлінше аз жұмсап адам мен қоршаған ортаға адам мен қоршаған ортаға мейлінше аз зиян келтіре мейлінше аз зиян келтіре отырып, мейлінше арзан өнім отырып, мейлінше арзан өнім алу.алу.

Процестердің үздіксіз

принципі

Қарсы ағыс принципі

Реакция жылуын

іске жарату принципі

Жалған қайнайтын

қабат принципі

Өндірістік қалдықтарды

қолдану принципі

Жалпы технологиялық принциптер

Пайдалы қазбалар – химиялық Пайдалы қазбалар – химиялық өнеркәсіп шикізаты өнеркәсіп шикізаты

Табиғи ресурстар

Қалпына келетін

Қалпына келмейтін

Пайдалы қазбаларды қолдану салалары

І-топОтын-энергетикалық

минералды заттар(көмір, мұнай,

табиғи газ,шымтезек, уран)

V-топГидроминералды

пайдалы қазбалар (жерасты тұщы сулары және минералды сулар)ІV- топ

Құрылыс материалдары, жасанды және бағалы тастар

(гранит, мәрмәр, яшма, агат,

алмаз және т.б.)

ІІІ-топХимиялық шикізат:

күкірт, калий тұздары, апатиттер,

фосфориттер және т.б;

ІІ-топМеталдар кендері:

қара (темір), түсті(мыс, мырыш),

сирек және асыл (ванадий, германий

және т.б.)

Металлургия

Қара Түсті

Асыл металдар

Сирек металдар

Құймалар

Шойын

Ферроқұймалар

Болат

Жеңіл

Сирек жер

Радиоактивті

Қиын балқитын

Шашыраңқы

Еске алЕске ал

• Қоспа Қоспа

• Таза металл Таза металл

• Компонент Компонент

• Дәнекерлеу Дәнекерлеу

• Қалып құйылғыштық Қалып құйылғыштық

• Механикалық Механикалық

• Интерметалид Интерметалид

ІзденуІздену

• Терминологиялық жұмыс Терминологиялық жұмыс

(сөздердің мағынасын айтып беру) (сөздердің мағынасын айтып беру)

• Қиылыс сұрау Қиылыс сұрау

1. Құйма дегеніміз не? 1. Құйма дегеніміз не?

• Сыншыл сұрау (Қателерді табу) Сыншыл сұрау (Қателерді табу)

1. Қола 1. Қола Cu + Zn Cu + Zn

22. Мельхиор . Мельхиор Cu + Mg Cu + Mg

3. Дуралюмин 3. Дуралюмин Al + Cu + Mg + Fe Al + Cu + Mg + Fe

Қыздыру аспаптары

ҚұймаларҚұймалар

Ыдыс-аяқ бөлшектеріАвиа, машина,

кеме бөлшектерінжасау

Шойын өндірісіШойын өндірісі

Химиялық диктант Химиялық диктант ... – жер қыртысында таралуы бойынша ... – жер қыртысында таралуы бойынша екінші металл. Темірді алу процесі – екінші металл. Темірді алу процесі – құрамында едәуір мөлшерде көміртегі бар құрамында едәуір мөлшерде көміртегі бар ... балқыту сатысынан басталады. Шойын ... балқыту сатысынан басталады. Шойын қаттылығымен ерекшеленеді, бірақ ол ... . қаттылығымен ерекшеленеді, бірақ ол ... . Одан көміртекті толығымен ... ... ... . Бұл Одан көміртекті толығымен ... ... ... . Бұл операция нәтижесінде түзілетін ... - операция нәтижесінде түзілетін ... - өңдеуге ыңғайлы келеді, бірақ жұмсақ өңдеуге ыңғайлы келеді, бірақ жұмсақ материал. Оған қайтадан аздаған материал. Оған қайтадан аздаған мөлшерде ... енгізеді де, тұтқырлығы мен мөлшерде ... енгізеді де, тұтқырлығы мен қаттылығы жеткілікті ... алады. қаттылығы жеткілікті ... алады.

• Домна пешінде келесі химиялық Домна пешінде келесі химиялық процестер жүреді:процестер жүреді:

• C+OC+O22 = CO = CO22

• COCO22 + C = 2CO + C = 2CO• FeFe22OO33 + 3CO = 2Fe + 3CO + 3CO = 2Fe + 3CO22

• MnOMnO22 + 2CO = Mn + 2CO + 2CO = Mn + 2CO22

• SiOSiO22 + 2CO = Si + 2CO + 2CO = Si + 2CO22

• PP22OO55 + 5CO = 2P + 5CO + 5CO = 2P + 5CO22

Қай өндірісте кездеседі?Қай өндірісте кездеседі?

Шикізат Шикізат

Шойын Шойын

Металл сынықтары Металл сынықтары

Оттегі көп ауа Оттегі көп ауа

Қоспа Қоспа

Болат өндірісіБолат өндірісі

• Болат өндіруде мына процестер жүреді:Болат өндіруде мына процестер жүреді:• CaO + SiOCaO + SiO22 = CaSiO = CaSiO33

• 3CaO + P3CaO + P22OO55 = Ca = Ca33(PO(PO44))22

• FeO + Mn = MnO + FeFeO + Mn = MnO + Fe

• MnO MnO қожға айналады:қожға айналады:• MnO + SiOMnO + SiO22 = MnSiO = MnSiO33

Алюминий өндірісіАлюминий өндірісі

Фторлы тұздар мен криолит өндірісі

Глинозем (алюминий оксиді)

өндірісі

Электролиздік алюминий

өндірісі

Көмір бұйымдарының өндірісі

Силикат өнеркәсібіСиликат өнеркәсібі

Синтездік

Силикат

Табиғи

Шыны өндірісіШыны өндірісі

Шыны түзушілер

Шихта

Цемент және басқа силикат Цемент және басқа силикат

материалдарының өндірісі материалдарының өндірісіБайланыстырушы

материалдар қасиеті

АуалықҚышқылға

төзімдіГидравли-

калық

Байланыстырушы материалдар

Еру ҚатуІлінісу

Азот қышқылының өндірісінің Азот қышқылының өндірісінің сатыларысатылары

Азот (ІІ) оксидін

алу

Азот (ІІ) оксидін

азот (ІV) оксидіне тотықтыру

Минералдық тыңайтқыштар Минералдық тыңайтқыштар өндірісіөндірісі

Калий тыңайтқыштарының

өндірісі

Фосфор және кешенді

тыңайтқыштар өндірісі

Азот тыңайтқыштарының

өндірісі

Минералдық тыңайтқыштардың құрамы

Азот тыңайтқышында – азот

Калий мен фосфор тыңайтқышында –

олардың шартты есептелген оксидтері

Күкірт қышқылы өндірісінің Күкірт қышқылы өндірісінің жанасу әдісіжанасу әдісі

І сатыКүкірт (ІV) оксидін алу

және бөгде заттардан тазарту

ІІ сатыКүкірт (ІV) оксидін

күкірт (VІ) оксидіне тотықтыру

ІІІ сатыКүкірт (VІ) оксидінің

абсорбциясы

Қорытындылау.Қорытындылау.

Үй тапсырмасыҮй тапсырмасы

• § 9,1- § 9,12 қайталау. Тест жұмысына § 9,1- § 9,12 қайталау. Тест жұмысына дайындықдайындық