การประมง หรอ ประมง หมายถงการจดการของมนษยดานการจบปลาหรอสตวน าอนๆ การดแลรกษาปลาสวยงามและการแปรรปเปนผลตภณฑประมงเชน น ามนปลา [1] กจกรรมการท าประมงจดแบงไดทงตามชนดสตวน าและตามเขตเศรษฐกจ เชน การท าประมงปลาแซลมอนในอลาสกา การท าประมงปลาคอดในเกาะลอโฟเทน ประเทศนอรเวยหรอการท าประมงปลาทนาในมหาสมทรแปซฟกตะวนออก และยงรวมถงการเพาะปลกในน า (Aquaculture) ซงหมายถงการปลกพชหรอเลยงสตวบางชนดในน า เพอใชเปนอาหารคนหรอสตว เชนเดยวกบเกษตรกรรมทท าบนพนดน [2] การท าฟารมในน า เชนฟารมปลา ฟารมกง ฟารมหอย ฟารมหอยมก การเพาะปลกในน าในสภาพแวดลอมทควบคมไว การเพาะปลกในน าจด น ากรอย ในทะเล การเพาะปลกสาหราย [3]ตอมาไดมการพฒนาองคความรดานการประมงเปนวทยาศาสตรและเทคโนโลยสาขาหนงเรยกวาวทยาศาสตรการประมง มพนฐานจากวชาชววทยา นเวศวทยา สมทรศาสตร เศรษฐศาสตรและการจดการ มการจดศกษาดานการประมงในแงมมตางๆ ทงระดบอนปรญญา ปรญญาตร ปรญญาโทและปรญญาเอก และการประมงมบทบาทส าคญในเชงธรกจและอตสาหกรรมของประเทศ จงมค าอนๆทเกยวของเชน “ธรกจการประมง” “อตสาหกรรมประมง” เกดขน

ของการประมงทยาวนานทสดคอการจบปลาคอดและแปรรปเปนปลาคอดแหงจากเกาะลอโฟเทน ประเทศนอรเวย สงไปคาขายยงภาคใตของยโรป อตาล สเปน โปรตเกส ซงเกดขนในยคไวกงหรอกอนหนานน เปนเวลานบพนป การประมงหอยมกในอนเดยเกดขนมาตงแตศตวรรษแรกกอนครสตกาล เปนการประมงทะเลลกบรเวณทาเรอของอาณาจกรดราวเดยนทมฬ เกดชมชนหนาแนนจากการคามก สวนการเพาะปลกในน าเกดขนมาตงแตยคโบราณ มการเพาะปลกในน าหลายชนด ในสาธารณรฐประชาชนจนเกดขนพนปกอนครสตกาล [4] [5] การเพาะเลยงปลาในตระกลปลาไนทอยในบอน า หรอบง ดวยตวออนของแมลงและหนอนไหม เพอเปนแหลงโปรตน ในฮาวาย เรมเพาะเลยงปลาโดยการสรางบอปลามาอยางนอย 1000 ปทแลว ในญปน เพาะปลกสาหรายทะเลดวยไมไผ หรอตาขาย เพาะเลยงหอยนางรมดวยทนในทะเล ในอยปต และโรมน มการเลยงปลาในตระกลปลาไนในบอในครสตศตวรรษท 1-4 โดยน าปลาในตระกลปลาไนมาจากจนทางแมน าดานบ บาดหลวงในยโรปปรบปรงเทคนคการเลยงปลาในศตวรรษท 14-16 ในเยอรมนมการเพาะพนธปลาเทราต เมอ ค.ศ. 1741 (พ.ศ. 2284) การเพาะเลยงปลาแพรหลายในยคกลางของยโรป เมอเรมขาดแคลนปลา และราคาปลาแพงขน การพฒนาปรบปรงการขนสงในศตวรรษท 19 ท าใหมปลามากขนและราคาถกลงแมวาทดนเพาะเลยงปลาจะลดลง

ในสหรฐอเมรกาพยายามเลยงปลาเทราตเชงการคาเมอ ค.ศ. 1853 (พ.ศ. 2396) ปลาเรนโบวเทราตถกพบครงแรกในทวปอเมรกาเหนอและขยายการเพาะเลยงไปทวโลก โรงเพาะพนธปลาแหงแรกในทวปอเมรกาเหนอสรางอยบนเกาะดลโด ประเทศแคนาดาเมอ ค.ศ. 1889 (พ.ศ. 2432) ในญปนโรงเพาะฟกกงทะเลและฟารมกงแหงแรกถกสรางขนเมอ ค.ศ. 1959 (พ.ศ. 2502 ) และเขาสอตสาหกรรมการเพาะเลยงกงเชงการคา อตสาหกรรมการเลยงปลาแซลมอนในยโรปและอตสาหกรรมการเลยงปลาดกอเมรกนเรมตนพรอมกนในทศวรรษท 60 สหรฐอเมรกาเขามามสวนรวมในการเพาะเลยงสตวน าชวงปลายศตวรรษท 20 การเพาะปลกในน านบเปนปรากฏการณรวมสมย สตวน าจ านวน 430 ชนดถกน ามาเพาะเลยงตงแตตนศตวรรษท 20 และสตวน าจ านวน 106 ชนดเรมเพาะเลยงตงแต ค.ศ. 1997 (พ.ศ. 2540) การประมง พฒนาเปนศาสตรทมการศกษา คนควาวจยอยางกวางขวางวทยาศาสตรการประมงเกดจากการวจยทางวทยาศาสตร การเพมพนความรบนพนฐานวชาชววทยาสตวน า มการเรยนการสอนวชาการประมงในระดบมหาวทยาลยทกภมภาคทวโลก มหาวทยาลยทมชอเสยงดานการประมง เชน ประเทศญปนมมหาวทยาลยการประมงแหงชาตญปน มหาวทยาลยวทยาศาสตรและเทคโนโลยทางทะเลแหงโตเกยว ประเทศสาธารณรฐประชาชนจนมมหาวทยาลยการประมงเซยงไฮ มหาวทยาลยการประมงดาเลยน ประเทศอนเดยมมหาวทยาลยสตวศาสตรและวทยาศาสตรการประมงมหาราชตรา ประเทศเวยดนามมมหาวทยาลยเกษตรและปาไมโฮจมนห ประเทศออสเตรเลยมมหาวทยาลยแหงทสมาเนย ประเทศโปแลนดมมหาวทยาลยแหงวอรเมยและมาซร ประเทศองกฤษมสถาบนการประมงระหวางประเทศ มหาวทยาลยแหงฮลล มหาวทยาลยแหงเซาทแฮมตน ประเทศโปรตเกสมมหาวทยาลยอารโซเรส ประเทศแคนาดามมหาวทยาลยแหงบรตชโคลมเบย มหาวทยาลยแหงโทรอนโต มหาวทยาลยแหงเกาะแวนคเวอร ประเทศสหรฐอเมรกามมหาวทยาลยออเบรน มหาวทยาลยอารคนซอสไพนบลฟฟ มหาวทยาลยเทกซส มหาวทยาลยแหงวอชงตน มหาวทยาลยแหงเทนเนสซ มหาวทยาลยแหงฟลอรดา มหาวทยาลยแหงมนนโซตา มหาวทยาลยแหงฮาวาย มหาวทยาลยแหงอลาสกา แฟรแบงก มหาวทยาลยแหงรฐมชแกน มหาวทยาลยแหงรฐโอเรกอน มหาวทยาลยแหงรฐเซาทดาโกตา มหาวทยาลยแหงรฐโคโลราโด

ประเทศไทยมภาพเขยนเกยวกบการจบปลามากอนประวตศาสตร และมค ากลาวมาตงแตสมยสโขทยวา “ในน ามปลาในนามขาว” “กนขาวกนปลา” ปลาเปนแหลงโปรตนของคนไทยมาตงแตยคโบราณ ประกอบกบประเทศไทยมแหลงน าขนาดใหญ เชน กวานพะเยา บงบอระเพด หนองหาร และมแมน าหลายสายเชน แมน าเจาพระยา แมน าแมกลอง แมน าทาจน แมน าบางปะกง แมน าตาป แมน าปากพนง ทไหลลงสอาวไทย แมน าช และแมน ามล ทไหลลงแมน าโขง จงมการท าประมงกนอยางแพรหลาย หนวยงานภาครฐเขามาเกยวของกบการประมงโดยกรมสรรพากรจดเกบภาษคาน า คาภาษอากรสตวน า ถอไดวา การบรหารจดการทางดานการประมงของไทยเรมขนในพ.ศ. 2444

พ.ศ. 2464 รฐไดจดตงหนวยเพาะพนธปลาหรอหนวยงานบ ารงและรกษาสตวน า ขน โดยใหขนตรงตอกระทรวงเกษตราธการ และแตงตง ดร.ฮว แมคคอรมค สมธ ซงเคยเปนกรรมาธการการประมงสหรฐอเมรกา (Commissioner of Fisheries U.S.A) เปนทปรกษาดานการประมงของรฐบาลในพระมหากษตรยสยามในพ.ศ. 2466 มการส ารวจปรมาณสตวน าทมอยในประเทศไทย เพอน ามาประกอบการเพาะพนธ การบ ารงพนธพนธสตวน า เพอขยายผลในเชงอตสาหกรรม โดยการส ารวจในนานน าจด และในนานน าทะเลทวราชอาณาจกรไทย จดกลมจ าแนกในทางชววทยาเปนหมวดหม เขยนเปนหนงสอมภาพประกอบแนะน าทรพยากรในประเทศไทยชอ “อนกรมวธาน” และ “A Review of the Aquatic Resources and Fisheries of Siam, with Plans and Recommendation for the Administration, Conservation and Development” น าเสนอทรพยากรในน าของประเทศไทยพรอมทงใหรายละเอยดและขอแนะน าการบรหารจดการอนรกษเสนอตอกระทรวงเกษตราธการและไดน าเสนอทลเกลาฯและอนมตใหมการตพมพเผยแพร ตอมาพระบาทสมเดจพระปกเกลาเจาอยหวทรงมพระบรมราชโองการ ลงวนท 21 กนยายน พ.ศ. 2469 ใหตงกรมรกษาสตวน าขนในกระทรวงเกษตราธการ พ.ศ. 2477 เปลยนชอเปนกรมการประมง และพ.ศ. 2496 เปลยนชอเปนกรมประมง

1.ผลผลตทไดจากการท ากจกรรมการประกอบอาชพทางน า ทงบรโภค เชน อาหารทะเล ปลากระปอง สาหรายน าจด และอปโภค เชน เครองหนงจระเข (ดเพมในหวขอ ประเภทของ ผลตภณฑประมง และสนคาประมง) ผลตภณฑประมงทใชบรโภคนน เปนแหลงโปรตนคณภาพสงของโลก โดยประชากรมนษยกวา1000ลานทวโลกมแหลงโปรตนหลกจากผลตภณฑประมง[1][2]

2.การศกษาทางวทยาศาสตรดานหนงทางวชาการประมง เกยวของกบเทคโนโลยและวศวกรรม ตลอดหวงโซของอตสาหกรรมประมง ตงแต การจบและการเกบเกยว การแปรรป การขนสงผลตภณฑ ไปถง การบรหารโรงงานอตสาหกรรมและ ควบคมคณภาพผลตภณฑประมงและอาหารทเกยวของ

• แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 1 พ.ศ. 2506-2509 จดตงสถาบนวจยประมงน าจดและหองทดลองชววทยาการประมงทะเล เพอสงเสรมการเพาะปลกในน าและการประมงน าลก

• แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 2 พ.ศ. 2510-2514 สงเสรมการเพาะปลกในน าจดและน ากรอย กวดขนการอนรกษพนธสตวน าตลอดจนการเกบรกษาและแปรรป จดตงศนยพฒนาและฝกอบรมการประมงทะเลใหชาวประมงรจกวธการเดนเรอและการใชอปกรณทนสมยทเหมาะสมกบการประมงทะเลลกเพอการบรโภคภายในประเทศและเพอสงออกเปนสนคาส าคญ

• แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 3 พ.ศ. 2515-2519 สงเสรมการพฒนาทดนชายฝงทะเลใหเปนแหลงเลยงสตวน าไดแก กงทะเล ซงเปนสนคาทตลาดตางประเทศตองการมาก จดตงศนยวจยคนควาและฝกอบรมการเพาะเลยงกงเพอคนควาวธการเพาะลกกงโดยไมตองอาศยธรรมชาตและสาธตแกเกษตรกร

• แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 4 พ.ศ. 2520-2524 สงเสรมการเพาะเลยงปลาในเขตชลประทาน ทดลองคนควาอบรมการเพาะเลยงกงกามกรามและการเพาะเลยงกงชายฝง สนบสนนชาวประมงใหปรบปรงเครองมอการท าประมงใหมประสทธภาพในการจบสตวน าและแขงแรงทนทานตอลมฟาอากาศ กอสรางและขยายสะพานปลา ทาเรอประมง โรงงานหองเยนและโรงน าแขง

• แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 5 พ.ศ. 2525-2529สงเสรมการเจรจารวมทนท าการประมงน าลกกบประเทศตางๆ

• แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 6 พ.ศ. 2530-2534 และฉบบท 7 พ.ศ. 2535-2539 เนนมาตรการอนรกษและควบคมการใชทรพยากรประมงโดยส ารวจแหลงประมงในนานน าสากลและนานน าของประเทศทมความรวมมอทางการประมงสนบสนนการรวมทนท าการประมงโดยถกตองตามกฎหมายประมงระหวางประเทศ เสนอแกไขพระราชบญญตการประมงใหทนสมยและสอดคลองกบสภาวะการประมง ในดานการศกษากระทรวงศกษาธการปรบปรงหลกสตรการประมงใหสอดคลองกบความตองการแรงงานเอกชน ประสานงานระหวางมหาวทยาลยทมการผลตบณฑตในสาขาวชาเดยวกนปรบปรงระบบการศกษาขนบณฑตศกษาใหตรงกบความตองการของประเทศ

• แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 8 พ.ศ. 2540-2544 สนบสนนกฎหมายรองรบสทธของชมชนทองถนและชาวประมงขนาดเลกใหมสวนรวมในการบรหารจดการทรพยากรทางทะเลทงการอนรกษฟนฟและดแลรกษาปาชายเลนหญาทะเลและปะการงเพอใหมการใชประโยชนจากทรพยากรชายฝงโดยเฉพาะทรพยากรประมงไดอยางยงยน

นางสาวนนทลภส วรตนธญฐต ม.4/7 เลขท 15

เสนอ อาจารยอารย บญรกษา