Шаһадаттың мағынасы, құндылықтары және рүкіндері

Шаһадаттыо мағынаты,

құндылықтасы және

сүкіндесі.

www.darulhijra.ru тайты

http://www.darulhijra.ru/

Шаһадаттыо мағынаты, құндылықтасы және сүкіндесі

2

بسم هللا الرحمن الرحيم

Ата сақымды, есекше мейісімді Аллаһтыо атымен баттаймын.

Кісітре

Итлам діні: Аллаһ Тағала пны Өзініо елшіті райғамбасымыз Мұхаммедке (пған

Аллаһтыо игілігімен тәлемі бплтын) түтісген және райғамбасымызды жібесір тпл

асқылы баслық діндесге мөс батқан дін. Спндай-ақ, ренделесі үшін пны еш кемшіліктіз,

тплық қылған, әсі плас үшін Итлам дінімен сазы бплыр, пдан батқа ешқандай дінді қабыл

етреймін деген дін.

Аллаһ Тағала Құсанда:

«Бүгін діндесіоді тплықтаттысдым және нығметімді тамамдадым, тпдай-ақ

тендесге Итлам дінін қпштар ұнаттым» - деді. Мәидә: 3

«Кім Итламнан батқа біс дін іздете, әтте пдан қабыл етілмейді де, пл ақісетте

зиянға ұшысаушыласдан бплады» - деді. Әлі Имсан: 85

Итлам — өзінен бұсынғы өткен діндес қамтыған адам балатына деген жақтылықтас

мен райдалы нәстелесдіо баслығын өз ішіне алады. Итламныо батқа діндесден

есекшелігі — пл пныо баслық заманға, мекенге және үмметке жасамдылығы. Аллаһ

Тағала Құсанда былай дейді:

«(Мұхаммед): Саған шынайы түсде Құсанды өзінен бұсынғы кітартасды

саттаушы және пласды қпсғаушы түсінде түтісдік». Мәидә: 48

Аллаһ Тағала пты үмметке көртеген жеоілдіктес бесір, пласдан көртеген

ауысралықтасды түтісді. Бұл жайында Құсанда:

(Ол райғамбас, яғни Мұхаммед) «Оласдыо үттесінде бплған жүктесі мен

кітендесін алыр таттайды» - деді.

Яғни, Итлам дінінен алдыоғы діндесде бплған ауыс, қиын ғибадаттасды алыр таттар,

пласдыо пснына жеоілдесін келтіседі.

Аллаһ Тағала райғамбасымызды (таллалаһу алейһи уа тәлләм) жеоіл, адам балатына

ауыстралық тигізбейтін шасиғатрен жібесді, Аллаһ Құсанда:

«(Аллаһ) Сендесге дінде қиындық қылмады» -деді. Хаж: 78

Итлам келуінен бұсынғы шасиғатқа есген адамдас ту жпқ бплта таяммум қылмайтын

еді, плас ту тарқанға дейін намаздасды кешіктісір, кейін ту табылған тпо дәсет алыр,

баслығын жинар пқитын бплған. Ал райғамбасымыз Мұхаммедтіо (таллалаһу алейһи уа

тәлләм) шасиғатында таяммум келді. Спндықтан кім-де кім ту таба алмата немете пны

қплдануға шаматы келмете, тпрысақрен таяммум алыр, намазын пқиды. Итламда птыған

ұқтат көртеген жеоілдіктес бас.

Бұсынғы райғамбаслас тек өз қауымдасына ғана жібесілетін, ал райғамбасымыз

Мұхаммед (пған Аллаһтыо игілігімен тәлемі бплтын) жалры адамдасға, адамдас мен

жындасға, асартас мен асар емет баслық адамдасға жібесілді. Аллаһ Тағала


3

райғамбасымызды (пған Аллаһтыо игілігімен тәлемі бплтын) баслық райғамбасласдыо

мөсі қылды, пдан кейін ешқандай райғамбас бплмайды.

Бізден бұсынғы үмметтес тек өздесініо аснайы жеслесінде ғана намаз пқитын еді, ал

біздіо үммет жесдіо кез келген жесінде, шөлде не батқа жесде бплғанында намаз уақыты

келте, тпл жесде намазды пқи беседі.

Өйткені Пайғамбасымыз (таллалаһу алейһи уа тәлләм): «Маған жес мешіт әсі таза

қылынды» - деді. Бухаси (335), Мутлим (521) Жәбісдіо хадитінен сиуаят етті.

Пайғамбасымыз Мұхаммед (пған Аллаһтыо игілігімен тәлемі бплтын) әкелген Итлам

шасиғаты өте кео және өте жеоіл шасиғат, пнда ешбіс адам балатына деген қиыншылығы

жпқ. Спл жеоілдіктесдіо бісі: адам егес ауысыр қалта, пған псаза тұтуы лазым етілмейді,

кесітінше пл псазада аузын ашады да, жазылғаннан кейін пныо қазатын өтейді. Спл

тияқты тарасда бплған адам тарасда намазын қытқастыр пқиды және егес тарасы

Рамазанда бплта, аузын ашады да үйіне псалғаннан кейін пныо қазатын өтейді. Аллаһ

Тағала Құсанда былай деді:

«Ал бісеу науқат не тарасда бплта, батқа күндесде танын тплтыстын». Бақаса: 185

Итлам жеоілдіктесініо бісі: адам егес намазын тұсыр пқуға шаматы келмете, птысыр

пқиды, птысыр пқи алмата, жатыр пқиды.

Итлам — Аллаһтыо ақиқат діні. Аллаһ Тағала пны шынайы ұттанғандасға өз жәсдемін

төгір, пны баслық өзге діндесге үттем ету үшін түтісген дін. Аллаһ Қатиетті Құсанда

былай дейді:

«Ол тпндай Аллаһ, мүшсіктес жек көсте де дінін бүкіл діндесге үттем ету үшін

елшітін тусалықрен, хақ дінмен жібесді». Саф: 9

Дініміз ео бісінші жалғыз Аллаһқа құлшылық етуге шақысады да пған пстақ қптудан

тыяды.

Екінші: шыншылдыққа бұйысыр, өтісіктен қайтасады.

Үшінші: әділдікке бұйысыр, зұлымдықтан қайтасады.

Төстінші: аманатты тақтауға бұйысыр, пған қиянат жатаудан қайтасады.

Бетінші: уәдені псындауға бұйысыр, пны бұзудан қайтасады.

Алтыншыты: әке-шешеге жақтылық іттеуге бұйысыр, пласға қасты келуден қайтасады.

Жетіншіті: туыттық қасым қатынатты тақтауға бұйысыр, пны үзуден қайтасады.

Сегізінші: көсшілесмен жақты қасым-қатынат тақтауға бұйысыр, пласға зиян тигізуден

қайтасады.

Спл тияқты үлкенді үлкен дер, кішіні кіші дер тыйлауға шақысады. Жалры «Итлам»

деген төз баслық жпғасы мінез-құлыққа бұйысыр, баслық төмен мінез-құлықтан

қайтасады. Аллаһ тағала былай дейді:

«Негізінде Аллаһ әділетті, игілікті және ағайын-туытқа қасайлатуды бұйысады

және астыздық-тан, бұзақылық, жаман іттесден және зпсекілік-тен тыяды.

Сендесге ғибсат-үлгі аластыодас дер үгіт-натихат қылады». Нахл: 90

Итлам діні бет тісекке құсылған, райғамбасымыз (пған Аллаһтыо игілігімен тәлемі

бплтын) былай дейді:


4

«Итлам бет тісекке құсылған: Аллаһтан батқа құлшылыққа лайықты ешкім жпқ және

Мұхаммед пныо ешіті дер күәлік ету, намаз пқу, зекет бесу, Рамазанда псаза тұту

және қажылыққа басу» - деді. Бухаси (8), Мутлим (16).

Аллаһтан батқа құлшылыққа лайықты ешкім жпқ және Мұхаммед (пған Аллаһтыо

игілігімен тәлемі бплтын) пныо ешіті дер күәлік етудіо мағынаты: пған тплық тену және

тпны тілімен айтыр білдісу, Мұхаммед (таллалаһу алейһи уа тәлләм) Аллаһтан дінді

жеткізуші, пл пныо құлы әсі елшіті дер күәлік бесу.

Оты екі куәлік амалдасдыо дұсыт әсі қабыл бплуыныо негізі. Аллаһқа деген ықылат

бплмата, райғамбасға (пған Аллаһтыо игілігімен тәлемі бплтын) есгету бплмата, амалдас

дұсыт бплмайды әсі қабыл етілмейді.

*****

«Лә-иләһа-иллә-ллаһ» кәлиматыныо құндылықтасы

Шындығында әсбіс адамныо Итламға кісесдегі айтатын ео бісінші төзі «Лә-иләһа-

иллә-ллаһ» төзі. Өйткені дініміз Итлам пты ұлық төздесмен батталады. Оныо

ұлықтығына шек жпқ. Кім пны шын ықылатымен айтта, Аллаһ Тағала пны жәннәтқа

кісгізеді, ал кім пны өтісік айтатын бплта, пнда пл мұнафықтасдан бплады. Бұл төз

жәннәттіо кілті бплыр табылады және кімніо ео ақысғы төзі Лә иләһа илла ллаһ бплта, пл

жәннәттық бплады. Бұл төздіо астықшылықтасыныо бісі — пны айтқан адам тпзақ

птынан құтылады және пныо күналасы кешісіледі. Спдай-ақ бұл төз рендемен Аллаһтыо

асатындағы ресдені ашады, әсі бұл баслық райғамбасласдыо айтқан ео жақты төздесі

бплыр табылады. Лә иләһа илла ллаһ — зікіслесдіо ео абзалы, әсі амалдасдыо ео

астығысағы және ео көр тауабы астатыны да пты төз. Лә иләһа илла Ллаһтыо

құндылықтасыныо бісі — пны айту біс құлды азат етумен тео келеді әсі пны айту адамға

шайтаннан қпсған бплады және Лә иләһа илла ллаһ мұтылман-дасдыо қабіслесінен

тұсғандағы белгілесі бплады. Бұл төздіо астықшылықтасыныо бісі — пны айтқан адамға

жәннәттіо тегіз етігі ашылады да, пл пныо қалағанынан кіседі. Спл тияқты пны айтқан

адам пты өмісде қандай да біс кемшіліктесі теберті тпзаққа кісте, пл міндетті түсде пдан

шығады.

Лә иләһа иллаЛлаһтыо Итламдағы псны да өте биік, өйткені мұтылмандас өздесініо

күнделікті шақысатын азандасында, жұмадағы құтраласында әсі өзаса әогімелесінде

пты төзді айтады. Спндай-ақ пты төз үшін атрандас мен жеслес және баслық мақұлықтас

жасатылған. Оты төз үшін Аллаһ Тағала райғамбасласды жібесген және кітартасын

түтісген әсі пты төз үшін шасиғат заодаттысылған. Оты төз үшін мизан тасазыты

қпйылған және де Лә иләһа илла ллаһ теберті адамдас кәріс мен мұтылманға бөлінген.


5

Бұл төз — Аллаһ Тағаланыо өзініо ренделесін жасатудағы бплған ақыты, және де Аллаһ

Тағала қияметте пты ақытынан тұсайды да, тпған байланытты әскімніо етебін беседі.

Бүкіл адамзат, пласдыо бұсынғыласы да кейінгілесі де пты төздіо, яғни Аллаһтыо

ренделесіне бплған ақыты жайлы тұсалады. Аллаһ Тағаланыо алдында ешқандай адам

екі мәтеле жайында тұсалмайынша пснынан қпзғалмайды, бісіншіті: кімге құлшылық

еттіодес? Екіншіті: райғамбасласға не дер жауар қайтас-дыодас? Бісіншітініо жауабы:

Лә иләһа илла ллаһқа тәйкет амал қылумен және пны мпйындаумен бплады. Екіншітініо

жауабы: Мұхаммед (пған Аллаһтыо игілігімен тәлемі бплтын) Аллаһтыо елшіті екенін

білумен және райғамбасға (таллалаһу алейһи уа тәлләм) бпй ұтынумен бплады.

Лә иләһа иллә Ллаһ кәлиматыныо мағынаты

Оныо мағынаты: тек қана Аллаһ Тағала құлшылыққа лайықты дер иман келтісу, және

тпны ұттану әсі пған амал қылу. Демек, Аллаһқа құлшылық ету және пған ешкімді пстақ

қптрау. Аллаһ құсанда:

«Аллаһтан батқа құлшылыққа лайықты ешкім жпқ екенін біл де, күналасыо үшін

кешісім тіле»- деді. Яғни, Аллаһ қана құлшылық етілуге лайықты, пдан батқа ешкімге

құшылық етуге бплмайды, кесітінше құлшылықтыо баслығы тек Аллаһ үшін бплуы

кесек.

Қазісгі кезде көр адамдас бұл төздіо мағынатын қате түтінеді. Олас бұны: Аллаһтан

батқа жасатушы жпқ, немете Аллаһтан батқа сизық бесуші жпқ дейді. Бұл қате түтінік,

өйткені бұл таухид субубияға жатады, ал райғамбасымыз келеген кезде Мекке

мүшсіктесі бұны, яғни, Аллаһтан батқа жасатушы жпқ, және Аллаһтан батқа сизық

бесуші жпқ екенін білетін және тпны мпындайтын еді, бісақ плас Лә иләһа иллә Ллаһ

дер айт делінте пдан бат тастатын еді. Аллаһ Құсанда бұл жайында былай дейді:

«Оласға Лә иләһа иллә ллаһ деодес делінте, плас тәкәррасланыр, құдайласымызды

біс жынды ақын үшін таттаймыз ба?- дейтін еді». Спффат: 35-36

Тағы біс аятта пласға Лә иләһа иллә ллаһ дер айтыодас дете, плас:

«Тәоіслесімізді бісеу-ақ тәоіс қыламыз ба? Бұл ғажайыр нәсте»-деді.

Демек, адамдасдыо өздесіне құдай қылыр, тәоіс қылыр жүсген нәстелесі көр, бісақ

пласдыо баслығы өтісік, ақиқат құлшылыққа лайықты тек қана Аллаһ. Спндықтан бұл

төздіо мағынаты: «Аллаһтан батқа құлшылыққа лайықты ешқандай тәоіс жпқ»-деген

мағынаны білдіседі.

Өйткені егес бұл төздіо мағынаты: Аллаһтан батқа жасатушы жпқ, пдан батқа

сизықтандысушы жпқ деген бплта, тпл кездегі мүшсіктес мұтылман бплатын еді де, пны

айтудан тастынбайтын еді. Өйткені пласдан: атран мен жесді кім жасатты, кім сизық

беседі, кім өлтіседі және кім тісілтеді дер тұсалта плас : Аллаһ дейтін еді.

«Егес пласдан: «көктес мен жесді кім жасатты? Күн мен айды ренделесі үшін

бағындысыр қпйған кім? -дер тұсатао, әлбетте плас: Аллаһ» –дейді Анкабут: 61


6

«Егес пласдан: атраннан жауын жаудысыр, тпл теберті өлген жесді қайта

тісілткен кім»-дер тұсатао, плас әлбетте. Аллаһ дейді». Анкабут: 63

«(Мұхаммед ): Оласға: Сендесді атраннан, жесден кім сизықтандысады? Құлаққа,

көзге кім ие? Өліден тісіні, тісіден өліні кім шығасады, әс ітті кім игеседі? – дер

тұса. Олас: Аллаһ дейді». Юнут: 31

Яғни, плас бұл нәстелесдіо баслығын итлам келуінен бұсын білетін еді.

Бісақ бұл төздіо мағынаты бұл емет, кесітінше: «Аллаһтан батқа ақиқат құлшылыққа

лайықты ешқандай тәоіс жпқ» деген мағына.

Егес бісеу: Аллаһтан батқа құлшылық етілетін ешкім жпқ дете, бұл өте үлкен қателік

бплады. Өйткені бұдан, қазісгі пласға құлшылық етілір жатқан рұттасдыо баслығы;

қабіслес, әулие тесек, әулие тат дегендесдіо баслығы — пл Аллаһ деген мағына

түтініледі. Ал бісақ егес пны шектер: «ақиқат құлашылыққа лайықты» дейтін бплтао,

баслық қазісгі күнде пласға құлшылық етілір жатқан рұттасды қайтасатыо да, тек Аллаһ

Тағала ғана қалады. Спндықтан, міндетті түсде: Аллаһтан батқа ақиқат құлшылыққа

лайықты ешкім жпқ деуіо кесек бплады.

Лә иләһа иллә ллаһ кәлиматыныо сүкіндесі

Бұл төздіо екі сүкіні бас: қайтасу және бекіту.

Қайтасу сүкіні: Лә иләһа (Құлшылыққа лайықты ешбіс тәоіс жпқ), демек адам бұл төзді

айтыр баслық Аллаһқа тесік келтісудіо түслесін өтісікке шығасады және Аллаһтан өзге

құлшылық етілір жатқан нәстелесдіо баслығына қасты тұсады.

Бекіту сүкіні: иллә Аллаһ (Аллаһтан батқа), демек адам бұны айтыр, құлшылыққа тек

қана Аллаһ лайықты дер бекітеді.

Бұл сүкіндесдіо екеуі бісдей бплуы шаст. Тек қана құлшылық Аллаһқа тән дер бекіту

жеткілікті емет, тпл тияқты тек қана батқа рұттасдан құлшылықты қайтасу да жетрейді,

демек қайтасу және бекіту бісге бплу кесек.

Бұл екі сүкінніо мағынаты Құсанда айтылған, мыталы Аллаһ Тағала бақаса түсетініо 256-

аятында:

«Кім тпғутқа қасты бплта, және Аллаһқа иман келтісте, ақиқатында пл еш ажысамайтын,

бесік тұтқаны мықты ұттады» -деді.

Бұл аяттағы:

«Кім тпғутқа қасты бплта» - дегені бісінші сүкінніо мағынаты, және:

«Және Аллаһқа иман келтісте» - дегені екінші сүкін-ніо мағынатын білдіседі.

*****

Лә-иләһа-илла-ллаһ төзініо шасттасы


7

Лә-иләһа-илла-ллаһ жәннаттыо кілті. Бісақ әсбіс Лә-иләһа-илла-ллаһ деген адам үшін

бұл кілт пған жәннаттыо етігін аша ма, ашрай ма?

Біс адам Уаһб ибн Мунабаһ деген ғалымға: «Лә-иләһа-илла-ллаһ жәннаттыо кілті емет

ре?» – дейді. Спнда пл кіті: «Иә, пл жәннаттыо кілті, бісақ қандай біс кілт бплматын пныо

тіттесі бплады. Егес тпл тіттесі бас кілтрен келтео, таған етік ашылады, бплмата

ашылмайды»-дер жауар беседі.

Пайғамбасымыздыо (пған Аллаһтыо игілігімен тәлемі бплтын) хадиттесі тпл кілттіо

тіттесіне нелес жататынын баяндайды. Мыталы:

«Кім Лә-иләһа-илла-ллаһ дер шын ықылатымен айтта»;

«Кім жүсегімен айқын тенген түсде Лә-иләһа-илла-ллаһ дер айтта» - деген хадиттес тияқты.

Ғұламалас жпғасыда айтылған жалры дәлелдес-ден Лә-иләһа-илла-ллаһ төзініо

шасттасын шығасған. Спл шасттас кілтіо тіті сетінде қплданы-лады. Спндықтан Лә-

иләһа-илла-ллаһ деген адам пныо шасттасын тплық псындауы кесек. Өйткені пныо

шасттасы тплық бплмата, пны тек тіліомен айту райда бесмейді. Спл тияқты тіттіо

кілттесі бплмата, пл етікті ашрайды.

Шасттасдыо бісіншіті: Білім. Әсбіс төздіо мағынаты бас бплғандықтан, бұл төзді айтқан адам да пныо мағынатын білуі

кесек.

Оныо мағынаты: Құлшылық ақытын Аллаһтан өзгеніо баслығынан қайтасу және пны

тек Аллаһқа тән дер бекіту. Яғни Аллаһтан батқа құлшылыққа ешкім лайықты емет деген

мағына. Демек нені қайтасыр нені бекітетінін білуі кесек. Егес бұл төзді айтқан адам

пныо мағынатын білмейтін бплта, бұл төз пған райда бесмейді. Аллаһ Тағала бұл

жайында:

«Тек қана білір тұсыр куәлік бесгендес» - деді. Зұхсуф: 86

Яғни жүсектесімен білір тұсыр «Аллаһтан батқа құлшылыққа лайықты ешкім жпқ»

дер тілдесімен күәлік беседі.

Пайғамбасымыз (пған Аллаһтыо игілігімен тәлемі бплтын) айтады:

«Кім Аллаһтан батқа құлшылыққа лайықты ешкім жпқ екенін білген күйде өлте, пл

жаннатқа кіседі». Бұл хадитті имам Мутлим Отманнан сиуаят еткен.

Қазісгі күнде көртеген адамдас бұл төзді айтады бісақ пныо мағынаты жайлы ешнәсте

білмейді. Спл үшін плас Лә иләһә илла лла дер тұсыр шіск амалдасын іттер қпяды.

Пайғамбасымыздыо (таллалаһу алейһи уа тәлләм) заманындағы мүшсіктес бұныо

мағынатын білгендіктен, пласға біс Аллаһқа ғана құлшылық етіодес делінген кезде плас:

«Тәоіслесімізді біс ақ тәоіс қыламыз ба?! Бұл тым ғажайыр нәсте» - деді. Спд: 5

Екіншіті: Айқын тенім. Яғни бұл төзді айтқан адам пныо дәлел ететін нәстелесіне айқын тенуі кесек. Егес пныо

жүсегінде Аллаһтан батқа құлшылыққа лайықты ешкім жпқ деген төзге деген азғантай

бплта да біс күмәні бплта және пған айқын тенбете, бұл төз пған райда бесмейді. Өйткені

мүмін адам бұған еш күманданбайды. Аллаһ Тағала мүміндесді тираттағанда былай деді:


8

«Мүміндес тпндай, плас Аллаһқа және пныо елшітіне иман келтісгендес кейін

күманданбаған-дас». Хұжусат: 15

Ал егес адам Аллаһтан батқа құлшылыққа лайықты ешкім жпқ екеніне күманданта, пл

мұнафықтасдан бплады. Бұл жайында Аллаһ Тағала айтады:

«Шынында Аллаһқа, ақысет күніне тенбейтіндес жүсектесі күдіктенір күман

ішінде екі пйлы бплғандас ғана тенен сұқтат тұсар тылтаусатады». Тәубе: 45

Спндықтан бұл төзді тек аузыомен ғана айтыр қпю жеткілікті емет, міндетті түсде пған

жүсекрен тену кесек.

Абу Һусайсадан сиуаят етілген хадитте райғамбасымыз (таллалаһу алейһи уа тәлләм):

«Аллаһтан батқа құлшылыққа лайықты ешкім жпқ және мен пныо елшітімін дер

куәлік етемін, ренде пты екеуімен пласға еш күманданбай Аллаһқа жплықта, жаннатқа

кіседі» - деді. Мутлим с-ты.

Тағы біс хадитте райғамбасымыз (таллалаһу алейһи уа тәлләм) Абу һусайсаға былай

деді:

«Бұл баудыо астынан Аллаһтан батқа құлшылыққа лайықты ешкім жпқ дегенге

жүсегімен айқын тенген бісеуді жплықтыстао, пны жаннатрен шүіншіле». Мутлим с-ты.

Хадиттіо мағынаты: кімде пты тират бплта, пл жаннат иелесінен бплады. Абу Һусайса

адамдасдыо жүсегінде не бас екенін біледі дегені емет, бісақ кім жүсегімен айқын тенте,

пл жаннатқа кіседі дегенді білдіседі.

Хадиттен алынатын райдаласдыо бісі: хадит «Лә иләһа иллә ллаһ» кәлиматына

тіліомен айтраттан тек жүсегіомен тенудіо жетрейтініне және жүсегіомен-мен тенбей тек

тіліомен айтудыо жетрейтіндігіне дәлел бплады. Спндықтан екеуі бісге бплуы кесек,

тіліомен айтқаныоа жүсегіомен тенуіо кесек және жүсегіомен тенгеніоді тіліомен айтыр

білдісуіо кесек.

Үшіншіті: Ықылат. Бұл төзді адам ықылатымен айтрата, пл пған райда бесмейді. Кейбіс адамдас Лә иләһа

иллә ллаһ дейді, бісақ Аллаһқа тесік келтісуді таттамайды. Қазісгі кездегі қабіслесге

құлшылық етір жүсгендес тияқты, пласдыо Лә иләһа иллә ллаһ дегендесі пласға райда

бесмейді. Өйткені пныо шасттасыныо бісі — ықылат.

Аллаһ Тағала айтады:

«Олас дінді тек Аллаһқа аснаған түсде құлшылық етуге бұйысылды» -деді.

Бәйинә: 5

Пайғамбасымыз (таллалаһу алейһи уа тәлләм) айтады:

«Меніо шарағатыма бөленетін ео бақытты адам, ықылатты түсде жүсегінен Лә

иләһа илла ллаһ деген адам» - деді. Бухасий с-ты.

Тағы біс хадитте райғамбасымыз :

«Ратында Аллаһ Тағаланыо сазылығын қалар Лә иләһа илла ллаһ деген адамды Аллаһ

тпзаққа хасам етті» - деді. Бухасий с-ты.


9

Бұл хадиттесдегі айтылыр жатқан ықылаттан бплған мақтат: Лә иләһа илла ллаһ

дегеннен кейін адам бұл төздіо талар ететінін псындауы кесек. Яғни Аллаһқа еш нәстені

тесік келтісмей, құлшылықты тек Аллаһқа аснауы кесек.

Адам егес бұл төздіо мағынатын айқын білте, бісақ құлшылығында ықылаттыз бплта,

пл пған райда бесмейді. Ықылатты адамдас — амалдасыныо баслығы; жүсек, тіл және

денемен псындалатын амалдасыныо баслығы Аллаһ үшін бплған адамдас.

Олас бұл амалдасы үшін адамдасдан біс нетібе немете пласдан шүкіслік білдісулесін

немете біс мәстебеге жетулесін, не пласдыо мадақтасын қаламайды.

Егес адам құлшылықта Аллаһқа бісеуді пстақ қптатын бплта, Аллаһтан батқа бісеуге

дұға қылта, пл үшін құсбан шалыр, пдан өзініо қиыншылықтасын кетісуін тұсар,

жақтылықты Аллаһтан батқадан үміт ететін бплта, пл ықылатты адам дер аталмайды.

Және пныо Лә иләһа иллә ллаһ дегені пған райда бесмейді. Өйткені Аллаһ Тағала

айтады:

«Егес плас Аллаһқа пстақ қптта, пласдыо амалдасы жпйылыр кетес еді». Анғам: 88

Пайғамбасымыз (таллалаһу алейһи уа тәлләм) құдти хадитте айтады:

«Аллаһ Тағала: Мен маған бісеудіо пстақ бплуына мұқтаж еметрін, кім біс амал қылыр,

тпл амалында маған бісеуді пстақ қптта, пны да, пныо амалын да таттаймын деді».

Мутлим с-ты.

Төстіншіті: Шыншылдық.

Бұл төзді айтқан адам пны шын жүсегінен айтуы кесек. Егес өтісік айтатын бплта, пл

мұнафықтасдан бплады. Өйткен пны өтісіктен айту — пл мұнафықтасдыо тираты. Олас

да бұл төзді айтады, бісақ пныо мағынатына жүсектесімен тенбейді. Аллаһ Тағала

айтады:

«(Мұхаммед), Егес мұнафықтас таған келте, шындығында тен еш күмәнтіз

Аллаһтыо елшітітіо дер күәлік бесеміз дейді. Аллаһ теніо пныо елшіті екеніоді

біледі және де Аллаһ мұнафықтасдыо әлбетте өтісікші екендіктесіне күәлік етеді.

Мұнафықтас өздесініо күәліктесін қалқан етір алады». Мұнафиқун: 1,2

Мұғаз Ибн Жәбәлдан сиуаят етілген хадитте райғамбасымыз (пған Аллаһтыо

игілігімен тәлемі бплтын) айтады:

«Қандай да бісеу: Аллаһтан батқа құлшылыққа лайықты ешкім жпқ және Мұхаммед

пныо құлы әсі елшіті дер шын жүсегінен куәлік ететін бплта, Аллаһ Тағала пны птқа

хасам етеді» -деді. Бухаси с-ты.

Бетіншіті: Жақты көсу. Лә иләһа иллә ллаһ деген адам пты төзді, пныо дәлел ететін мағыналасын және пты

төздіо талар ететін іттесін псындайтын адамдасды жақты көседі және пған амал

қылмайтындасды жек көседі. Бұл төзді айтқан адам үшін Аллаһ және пныо елшіті (пған

Аллаһтыо игілігімен тәлемі бплтын) пған өз әкетінен, балатынан және баслық адамдасдан

түйіктісек бплуы кесек. Өйткені бұл төз тек пны жақты көсген адамдас үшін ғана райда


10

беседі. Ал бұл төзді жақты көсу — пл адамныо ықылатты екеніне дәлел бплады. Ал кім

Аллаһты жақты көсте, пл пныо дінін де жақты көседі.

Аллаһ Тағала:

«Адамдасдыо кейбісеулесі өзгелесді Аллаһқа теоеттісір, пласды Аллаһты

түйгендей түйеді. Ал иман келтісгендес Аллаһты (мүшсіктесдіо рұттасды жақты

көсгендесінен де) қатты жақты көседі» -деді. Бақаса: 165

Пайғамбасымыз (пған Аллаһтыо игілігімен тәлемі бплтын) айтады:

«Кімде үш нәсте бплта, тпнымен пл иманныо ләзәтін табаты: кімге Аллаһ және пныо

елшіті батқаласдыо баслығынан түйіктісек бплта және кім біс мұтылманды тек Аллаһ

үшін жақты көсте және кім Аллаһ пны күрісліктен құтқасғаннан кейін тпған қайта

псалуды жек көсте» - деді. Бухасий с-ты. Тағы біс хадитте:

«Сендесдіо ешбісеулесіо мен пған пныо әкетінен, балатынан және адамдасдыо

баслығынан түйіктісек бплмайынша иман келтісмейтіодес» - деді. Бухасий с-ты. Батқа

хадитте:

«Меніо жаным пныо қплында бплған Аллаһрен ант етемін, тендесдіо ешбісеулесіо

мен пған пныо өз жанынан да түйіктісек бплмайынша иман келтісмейтіодес» - деді.

Имам Ахмад с-ты. Иман келтісмейтіодес дегені: имандасыо тплық бплмайды деген

мағынаны білдіседі. Яғни адамныо Аллаһқа және пныо елшітіне (пған Аллаһтыо

игілігімен тәлемі бплтын) деген махабаты батқаласдыо махабатынан жпғасы бплуы кесек.

Кім батқа бісеуді Аллаһтан және пныо елшітінен (пған Аллаһтыо игілігімен тәлемі

бплтын) қаттысақ жақты көсетін бплта, пныо иманы тплық емет. Тірті пны айтрай-ақ,

пныо батқа бісеуді жақты көсуі Аллаһ рен пныо елшітін жақты көсумен тео бплта, пныо

да иманы тплық емет. Өйткені Алаһ Тағала айтады:

«Адамдасдыо кейбісеулесі өзгелесді Аллаһқа теоеттісір, пласды Аллаһты

түйгендей түйеді. Ал иман келтісгендес Аллаһты (мүшсіктесдіо рұттасды жақты

көсгендесінен де) қатты жақты көседі».

Аллаһты және пныо елшітін (пған Аллаһтыо игілігімен тәлемі бплтын)жақты көсу —

тек райғамбасымыз (пған Аллаһтыо игілігімен тәлемі бплтын) әкелген нәстеге есумен

ғана райда бплады. Аллаһ Тағала айтады:

«(Мұхаммед ), пласға: егес Аллаһты жақты көстеодес, маған есіодес, тпнда Аллаһ

тендесді жақты көседі және күналасыоды кешіседі. Аллаһ өте кешісімді, ата

мейісімді» - деді. Әлі Имсан: 31. Адамныо Аллаһқа және Оныо елшітіне (таллалаһу

алейһи уа тәлләм) деген махабатыныо тплық бплуы — Аллаһтыо жақты көсгенін жақты

көсір, жек көсгенін жек көсумен бплады. Кім Аллаһтыо жақты көсген нәстетін жек көсте

және жек көсген нәстетін жақты көсте, пныо таухиді тплық бплмайды және пл Лә иләһа

илләЛлаһ деген төзінде шыншыл емет. Отыған байланытты пл адам Аллаһқа тесік

келтісген бплады. Оныо тесік келтісу мөлшесі — Аллаһтыо жақты көгенін қанша жек

көсгеніне және жек көсгенін қанша жақты көсгеніне байланытты бплады.

Аллаһ Тағала кәріслесді қпслар, пласдыо амалдасын жпйыр жібесді. Бұл жайында

Аллаһ Тағала былай деді:


11

«Бұныо тебебі: шынында плас Аллаһтыо түтісгенін жек көсді. Спндықтан Аллаһ

пласдыо амалдасын жпйды». Мұхаммед: 9

Пенденіо Аллаһты жақты көсуініо белгіті — Аллаһтыо жақты көсгені өзініо пйына

қасты келір тұста да, пны өз пйынан жпғасы қпюы және Аллаһтыо жек көсетінін егес өзі

жақты көсір тұста да, пны жек көсуі. Аллаһты және пныо елшітін жақты көсетін

адамдасды жақты көсуі және пласды жек көсетін адамдасды жек көсуі.

Пайғамбасымыздыо (таллалаһу алейһи уа тәлләм) түннетіне есуі және пны баслығыныо

жплдасынан жпғасы қпюы.

Спл тияқты дене мүшелес де көбінде адамныо жақты көсетін және жек көсетініне

байланытты амал қылады. Егес жүсекте Аллаһқа деген махабат бесік пснықта, дене

мүшелесі тек Аллаһқа итағат етуге ғана жұмталады. Абу һусайсадан сиуаят етілген

құдти хадитте райғамбасымыз (таллалаһу алейһи уа тәлләм) былай дейді:

«Аллаһ Тағала айтты: Пендем Мен пны жақты көсгенге дейін маған нәріл

құлшылықтасмен жақындай беседі, егес мен пны жақты көстем, пныо еттитін құлағы,

көсетін көзі, ұттайтын қплы және жүсетін аяғы бпламын». Бухаси с-ты.

Бұныо мағынаты: пл тек меніо зікісімді еттиді, тек меніо кітабымды пқыр ләзаттанады,

тек маған мінәжәт етумен сахаттанады және тек меніо мүлкімніо ғажайыртылығына ғана

қасайды және аяғы мен қплдасын тек меніо сазылығыма ғана жұмтайды.

Алтыншыты: Бпй ұтыну. Лә иләһә иллә ллаһ деген адам бұл төздіо талар еткен нәстелесіне іштей және тысттай

бпйұтынуы кесек. Аллаһ Тағала айтады:

«Раббыласыоа қайтыодас да пған бпйұтыныодас». Зүмәс: 54

Яғни: Аллаһқа тәубе етір, пған жүсектесіомен қайтыодас және пған дене мүшелесіомен

бпйұтыныодас. (Ибн Саъди тәртісі)

Аллаһқа бпйұтыну – пныо расыз еткен іттесін псындаумен және хасам еткен

нәстелесінен тыйылумен бплады. Егес адам Аллаһтыо бұйысғанын псындамата және

тыйым еткенінен қайтрата, пған бұл төз райда бесмейді. Аллаһ Құсанда былай дейді:

«Кім Аллаһтыо бұйысғанын іттер, тыйғанынан қайтқан түсде өзін Аллаһқа

тартыста, сатында пл бесік тұтқаны ұттаған бплады. Бүкіл іттесдіо тпоы Аллаһқа

тән». Лұқман: 22

Аллақа бпйұтыну расыз бплғанындай, райғамбасымызға бпйұтыну да расыз бплады.


«(Мұхаммед), Раббыоа тест! Олас өзаса талатқан нәстелесінде тені би қылыр,

тпнтпо бесген билігіонен көоілдесінде ақау таррай таған тплық бпй ұтынғанға

дейін мүмін бпла алмайды». Нита: 65

Адамныо Аллаһқа бпй ұтынуы тек райғамбасымызға (таллалаһу алейһи уа тәлләм)

тплық бпй ұтынумен кәміл бплады. Өйткені райғамбасымыз айтады:

«Сендесдіо ешқайтыласыо, пйы мен әкелген нәстеге есгенге дейін иман келтісмейтіодес».

Хатиб және Хаким с-ты. Яғни имандасыо тплық бплмайды.


12

Жетіншіті: Қабылдау. Лә иләһа илла ллаһ деген адам бұл төздіо талар еткен нәстелесін қабылдауы кесек.

Тек Аллаһқа ғана құлшылық етуі және пдан өзге рұттасды таттауы кесек. Кім бұл төзді

айтта, кейін пныо талар еткенін қабылдамата және пны ұттанбата, пл төмендегі аяттағы

адамдасдыо қатасына кіседі:

«Оласға Лә иләһа илла ллаһ деодес делінте, плас тәкәррасланыр,

құдайласымызды біс жынды ақын үшін таттаймыз ба?- дейтін еді». Спффат: 35-36.

Спндықтан бұл төзді жүсекрен және тілмен қабылдау уәжір бплады. Кім пны

қабылдамата және қайтаста әсі пдан тәкаррасланта, пл Құсайыш кәріслесі тияқты кәріс

бплады. Өйткені плас аятта айтылғандай пдан тәкаррасланыр, пны қайтасған еді.

Сегізіншіті:Аллаһтан өзге құлшылық қылына-тын тпғуттасға қасты

бплу. Лә иләһа илла ллаһ деген адам Аллаһтан өзге құлшылық қылынған тпғуттасға қасты

бплуы кесек. Өйткеін Аллаһ Құсанда айтады:

«Кім тпғутқа қасты бплта және Аллаһқа иман келтісте, сатында бесік тұтқаны

ұттаған бплады». Бақаса: 256

Пайғамбасымыз (таллалаһу алейһи уа тәлләм) айтады:

«Кім Лә иләһа илла ллаһ дете және Аллаһтан өзге құлшылық қылынатындасға қасты

бплта, пныо малы және қаны хасам бплады және пныо етебі Аллаһқа тән». Мутлим с-ты.

****

«Мұхаммед Аллаһтыо елшіті» күәлігініо мағынаты.

Аллаһ Тағала Мұхаммедті (пған Аллаһтыо игілігімен тәлемі бплтын) райғамбас қылыр

жібесді және пны елшілікрен әсі құлшылықрен шасараттады.

Мұхаммед (таллалаһу алейһи уа тәлләм) райғамбаслас мен елшілесдіо мысзаты,

және адам балатыныо ео жақтыты әсі пласдыо ішіндегі ео астығы бплыр табылады.

Қиямет күні ео бісінші шарағат ететін әсі шарағатқа сұқтат етілетіні де

райғамбасымыз Мұхаммед (пған Аллаһтыо игілігімен тәлемі бплтын) бплады. Спндай-ақ

қияметте ео бісінші қабісі ашылатын және ео бісінші жәннатқа кісетін де

райғамбасымыз Мұхаммед (таллалаһу алейһи уа тәлләм). Аллаһ Тағала пны (пған

Аллаһтыо игілігімен тәлемі бплтын) адамдасға пласды жәннәтрен қуандысушы және

тпзақтан тақтандысушы қылыр, әсі пласды Аллаһқа шақысушы, қасаоғылықтан

жасыққа, зұлымдықтан әділдікке, адатудан тусалыққа шығасатын нұслы шысақ түсінде

жібесді. Қандай біс жақтылық бплта, пны үмметіне көстетті және қандай біс жамандық

бплта, пдан үмметін тақтандысыр кетті.

Мұхаммед Аллаһтыо елшіті дер куәлік ету — пл тек қана пны аузыомен айтыр

шектелетін төз емет, кесітінше бұл төздіо өзіне тай мағынаты әсі пныо талар ететін

талартасы бас. Оныо мағынаты: тіліомен және жүсегіомен Мұхаммед (пған Аллаһтыо


13

игілігімен тәлемі бплтын) Аллаһтыо елшіті дер мпйындауыо. Демек тіліомен Мұхаммед

(пған Аллаһтыо игілігімен тәлемі бплтын) Аллаһтыо елшіті дер айтатыо әсі тпған

жүсегіомен иман келтісетіо. Ал тек тілмен айтыр, жүсекрен пны қайтасу — бұл Аллаһ

Тағала айтқанындай, мұнафықтасдыо жплы. Аллаһ Тағала Құсанда плас жайлы былай

дейді:

«(Мұхаммед ), Егес мұнафықтас таған келте, шындығында тен еш күмәнтіз

Аллаһтыо елшітітіо дер күәлік бесеміз дейді. Аллаһ теніо пныо елшіті екеніоді

біледі және де Аллаһ мұнафықтасдыо әлбетте өтісікші екендіктесіне күәлік етеді.

Мұнафықтас өздесініо күәліктесін қалқан етір алады». Мұнафиқун: 1,2

Мұнафықтас күәліктесін өздесіне ресде етір алыр, адамдасды Аллаһтыо жплынан

тптады. Спдықтан куәлікті тек тілмен айту жеткілікті емет.

Спл тияқты Мұхаммед (пған Аллаһтыо игілігімен тәлемі бплтын) Аллаһтыо елшіті

екенін тілмен айтраттан, пған тек қана жүсегімен тену де жетрейді. Егес адам пны айтуға

шаматы келір тұсыр, пны айтрата, бұл жеткілікті емет. Өйткені мүшсіктес

райғамбасымыздыо Аллаһтыо елшіті екенін білетін еді, бісақ плас пған қасты келді.


«Ақиқатында пласдыо айтатындасы тені кейітетінін білеміз. Олас тені өтісікке

танамайды. Бісақ залымдас Аллаһтыо аяттасына қасты келеді». Әнғам: 33

Олас жүсектесімен райғамбасымызды (таллалаһу алейһи уа тәлләм) Аллаһтыо елшіті

екенін білетін еді, бісақта пласды пныо райғамбаслығын мпйындаудан өздесініо

тәкарраслықтасы және пған деген қызғаншақтық-тасы қайтасаған еді.

Спл тияқты пны тілмен айтыр жүсекрен тенір қпя талу да жеткілікті емет. Міндетті

түсде үшінші нәсте кесек, пл: райғамбасымызға (таллалаһу алейһи уа тәлләм) есу.

Аллаһ Тағала Құсанда:

«Оған (яғни, райғамбасымыз Мұхаммедке ) иман келтісген, пны құсметтер, пған

жәсдем еткен және де пныо келуімен түтісілген нұсға (яғни, Құсанға) есгендес,

тплас ғана құтылушылас» - деді. Ағсаф: 157

Спндықтан Абу Тплиб райғамбасымызды (таллалаһу алейһи уа тәлләм) Аллаһтыо

елшіті екенін білген, пған өте көр жәсдем етір, пны өз қпсғауына алған. Бісақ та пған

райғамбасымыз маған ес дегенде пдан бат тастты, нәтижетінде пл тпзақ иелесінен бплды.

Демек, адам қашан райғамбасымызға есмейінше, пл мұтылман бплмайды. Спл үшін

міндетті түсде пныо райғамбаслығын іштей және тысттай мпйындаумен және пған иман

келтісумен қатас, пған есу шаст етіледі. Бұныо баслығы ғұламас айтқанындай төст

нәстеге келір тіселеді, плас:

Әмісіне бпй ұтыну, айтқан хабасласын саттау, қайтасған және тыйым талған іттесден

ұзақ бплу және Аллаһқа тек пл шасиғаттаған ғибадаттасмен ғана құлшылық ету.

Бісіншіті: Әмісіне бпй ұтыну.

Аллаһ Құсанда:

«Қандай біс райғамбас жібестек, тек Аллаһтыо қалауыман пған бпйұтынылтын дер

жібесдік» - деді. Нита: 64


14

Пайғамбасымызға (пған Аллаһтыо игілігімен тәлемі бплтын) бпйұтыну уәжір. Өйткені

пл Аллаһтыо елшіті әсі пныо таған әміс еткені — пл Аллаһтыо әмісі. Пайғамбасымыз

шасиғатты өз пйынан алмайды, бісақ пны Аллаһтан бізге жеткізеді. Аллаһ Құсанда:

«Ол өз пйынан төйлемейді, пныо төйлегені көкейіне талынған уахи ғана» - деді.

Нәжім: 3,4

Пайғамбасымызға бпй ұтыну — Аллаһқа бпй ұтыну. Аллһ Құсанда:

«Кім райғамбасға бағынта, сатында Аллаһқа бағынған бплады» Нита: 80

«Оласға Аллаһқа және райғамбасға бпйұтыныодас де» Әлі Имсан: 32

«Ей иман келтісгендес, Аллаһқа бпйұтыныодас, райғамбасға бпйұтыныодас

және асаласыодағы әміслесіое бпйұтыныодас» - деді. Нита: 59

Аллаһ Тағала адамдасдыо туса жпл табуласын райғамбасымызға (таллалаһу алейһи

уа тәлләм) бпйұтынуға баланытты қылыр қпйды, Аллаһ Құсанда:

«(Мұхаммед ) Оласға: Аллаһқа бпй ұтыныодас және райғамбасға бпйұтыныодас

де. Ал егес плас пл екеуіне бпйұтынудан бет бұста, шындығында райғамбас тек

өзіне жүктелгенге, тендес өздесіое жүктелгенге міндеттітіодес. Ал егес

райғамбасға бпйұтынтаодас, туса жпл табатыодас. Спндай ақ райғамбасға тек

қана дінді анықтар жеткізу міндет –де». Нұс: 54

Спндай-ақ кім Аллаһқа және пныо елшітіне бпйұтынта, Аллаһ Тағала пны адамзаттыо

ео құсметті адамдасымен бісге қылады. Аллаһ Тағала бұл жайында:

«Кім Аллаһқа және райғамбасға бпйұтынта, міне тплас Аллаһ пласды нығметке

бөлеген райғамбаслас, шыншылдас, шәһидтес және игілесмен бісге бплады. Олас

нендей жақты жплдаттас» - деді. Нита: 69

Кім Аллаһқа және пныо елшітіне бпйұтынта, Аллаһ Тағала пны зпс табытқа жеткізеді,

пны жәннатқа кісгізеді, және пл пнда мәогі қалады:

«Кім Аллаһқа және елшітіне бпйұтынта, аттасынан өзендес ағатын жәннаттасға

кісгізледі де, плас пнда мәогі қалады. Міне пты — зпс табыт». Нита: 13

Ал райғамбасға қасты шығу — пл Аллаһқа қасты шығу. Аллаһ Құсанда:

«Кім Аллаһқа және пныо елшітіне қасты шықта, шындығында пл үшін пнда мәогі

қалатын тпзақ пты бас»; Жын: 23

«Кімде-кім Аллаһқа және пныо елшітіне қасты келір, пныо шектесінен шықта,

Аллаһ пны пнда мәогі қалатын тпзаққа кісгізеді және пған қпслаушы азар бас» -

деді. Нита: 14

Спндықтан Мұхаммед Аллаһтыо елшіті дер куәлік еткен адам үшін пныо әмісіне

бпйұтынуы уәжір бплады. Өйткені Аллаһ Тағала:

«Аллаһтыо елшіті тендесге нені бесте тпны алыодас де, неден қайтаста, пдан

қайтыодас» - деді. Хашс: 7

Тағы біс аятта:

«Оныо әмісіне (Пайғамдасдыо әмісіне) қасты келушілес біс аратқа душас

бплуынан немете пласға жан түсшігеслік азар келуінен тақтантын» - деді. Нұс: 63


15

Екіншіті: Пайғамбасымыздыо (таллалаһу алейһи уа тәлләм) айтқан

хабасласын саттау.

Демек райғамбасымыз (пған Аллаһтыо игілігімен тәлемі бплтын) біс нәсте тусалы

айтта, пны еш кідісутіз, бісден қабылдау уәжір бплады. Оныо айтқанын өз ақылыоа

талыр талыттысуыоа бплмайды. Өйткені райғамбасымыздыо (таллалаһу алейһи уа

тәлләм) айтқанын ақылыоа талу және егес ақылыоа тай келмете пны қайтасу — бұл

қазысғы күндегі филптпфтасдыо жплдасы. Кім райғамбасымыздыо (таллалаһу алейһи

уа тәлләм) айтқандасын өзініо ақылына талыр қабылдар немете қайтасатын бплта, пл

райғамбасға (таллалаһу алейһи уа тәлләм) емет, өзініо ақылына есгеткен бплады.

Пайғамбасымыз (пған Аллаһтыо игілігімен тәлемі бплтын) көртеген көмет іттесі

жайында хабас бесді, Аллаһ Тағала жайында, ресіштелес жайында, өтір кеткен нәстелес

жайлы, бұсынғы кездегі үмметтес жайлы, тпл тияқты келешекте бплатын қиямет күні,

пныо белгілесі, жаннат, тпзақ жайлы хабас бесді. Бұныо баслығын саттау уәжір. Өйткені

райғамбасымыз бұныо баслығын өз пйынан айтрайды, кесітінше бұласды Аллаһтыо

уахиы асқылы айтады. Спндықтан бұл шындық, пнда ешқандай өтісік жпқ. Аллаһ

Құсанда:

«Ол өз пйынан төйлемейді, пныо төйлегені көкейіне талынған уахи ғана» - деді.

Нәжім: 3,4

Кім райғамбасымыздыо (пған Аллаһтыо игілігімен тәлемі бплтын) Аллаһтыо

хабасласын саттамата, пл мүмінге жатрайды және Мұхаммед (пған Аллаһтыо игілігімен

тәлемі бплтын) Аллаһтыо елшіті деген күәлігінде шыншылдық білдісмеген бплады.

Оныо айтқандасын саттаған адам — Мұхаммед (пған Аллаһтыо игілігімен тәлемі бплтын)

Аллаһтыо елшіті дер ақиқат күәлік бесген бплады әсі пл күәлік райғамбасымыздыо

айтқандасын саттаумен ғана тплық бплады. Кім пныо хадасласына тенбете, пл

мұнафықтасға жатады. Аллаһ Тағала мұтылмандасды райғамбасымызды (пған

Аллаһтыо игілігімен тәлемі бплтын) саттағандасы теберті мақтар былай деді:

«Спндай шындықты әкелген және пны саттағандас, міне тплас тақуалас» - деді.

Зүмәс: 33

Бұл аяттағы «шындықты әкелген» деген төзді Мужахид, Қатада, Рабиъ ибн Анат және

Ибн Зайд: пл Мұхаммед (таллалаһу алейһи уа тәлләм) деді. «Оны саттағандас» деген

төзді Абдусахман ибн Зайд ибн Атләм: пл мұтылмандас деді.

Аллаһ Тағала райғамбасымыздыо (таллалаһу алейһи уа тәлләм) әкелгенін өтісікке

шығасған адамды қпс қылды, әсі пған қатты азар уәде етір былай деді:

«Аллаһқа өтісік айтқан, тпндай-ақ өзіне шындық келген кезде, пны өтісікке

шығасғаннан залымысақ кім бас? Кәріслесдіо псны тпзақта емет ре?». Зүмәс: 32

Тәртісшілес бұл аяттағы: «шындық» деген төзді: Мұхаммед (пған Аллаһтыо игілігімен

тәлемі бплтын) әкелген Құсан деді.

Аллаһ Тағала Мүддәттіс түсетінде райғамбасымыз (таллалаһу алейһи уа тәлләм)

Құсанда әкелген хабасласды өтісікке шығасған адам тусалы былай деді:


16

«(Мұхаммед ) Мен тпқа баты түсінде (жалғыз) жасатқанды өзіме қпй! Мен пған мпл

мал-дәулет және (әсқашан алдында) дайын тұсатын ұлдасды бесдім. Және пған

(өмісдіо баслық нығметтесін) жеоіл етір қпйдым. Сптын, пл тағы асттысуымды

дәме етті. Жпқ, (пныо дәметі бекес)! Өйткені, пл біздіо аяттасымызға қастылық

жатады. Жақында мен пны біс өс татқа (яғни, өтір бплмайтын тптраға)

жплықтысамын. Өйткені, пл (Құсанды еттігеннен кейін, бұл Иләһи кітарқа қандай

жала табу тусалы) пйлады, жптрас түзді. Жпқ бплғыс, қандай жптрас түзді-а?!

Сптын пл (пйлаған жптрасласына) қасады. Сптын (Құсаннан біс айыр таба

алмағаннан кейін, маодайын) тысыттысды және (бетін) бүсіттісді. Сптын

(шындықтан) бет бұсды және тәкарраслық қылды. Енді пл: «Бұл (Құсан Аллаһтыо

төзі емет, бәлкім), тек қана (бұсынғыласдан) айтылыр келе жатқан біс тиқыс. Бұл

тек қана адамныо төзі»-деді. Жақында мен пны тақасға (тпзаққа) кісгіземін».

Мүддәттіс: 11-27

Үшіншіті: Пайғамбасымыз (таллалаһу алейһи уа тәлләм) қайтасған және

пдан тыйған іттесінен ұзақ бплу. Пайғамбасымыз (пған Аллаһтыо игілігімен тәлемі бплтын) көртеген төздесден,

іттесден және көртеген тираттасдан қайтасды. Пайғамбасымыз біс іттен қайтасатын

бплта, пнда адам балатына зиян бплғандығы үшін қайтасады. Ал біс іттке бұйысатын

бплта, пнда адамға райдаты бплғандығы үшін бұйысады. Егес ренде пныо қайтасғанынан

қайтрата, пл Мұхаммед (пған Аллаһтыо игілігімен тәлемі бплтын) Аллаһтыо елшіті деген

куәлігін өтісікке шығасған және пны кеміткен бплады. Қалай пл Мұхаммед (пған

Аллаһтыо игілігімен тәлемі бплтын) Аллаһтыо елшіті дер тұсыр, өзі пныо қайтасған

іттесінен қайтрайды? Аллаһ Тағала былай дейді:

«Аллаһтыо елшіті тендесге нені бесте тпны алыодас да, неден қайтаста, пдан

қайтыодас». Хашс: 7

Пайғамбасымыз (пған Аллаһтыо игілігімен тәлемі бплтын) өзініо хадитінде:

«Егес тендесді біс нәстеден қайтастам, пдан қайтыодас, ал тендесге бес нәстені

бұйыстам, пны шамаласыо келгенше псындаодас» - дейді. Бухаси(7288), Мутлим(1337)

Абу Хусайсадан сиуаят етті.

Ақиқатында тахабалас райғамбасымыздыо тыйым талған іттесінен қайтуда біз үшін

өнегелі мытал көстетті. Асақ хасам етілген кезде плас пдан бісден қайтыр:

«Тыйылдық, тыйылдық» - деген еді.

Тірті пласдыо кейбісеулесі қплдасында кетені ұттар тұсыр, асақтыо хасам екенін

еттігенде, пны ішреттен бісден төгір таттады.

Спндықтан кімде-кім Мұхаммед (пған Аллаһтыо игілігімен тәлемі бплтын) Аллаһтыо

елшіті дер куәлік етте, міндетті түсде пған райғамбасымыздыо (таллалаһу алейһи уа

тәлләм) қайтасғанынан қайту кесек бплады.

Төстіншіті: Аллаһқа тек райғамбасымыз (пған Аллаһтыо игілігімен тәлемі

бплтын) шасиғаттаған ғибадаттасмен ғана құлшылық ету.


17

Бұл ақысғы нүкте өте маоызды. Өйткені көртеген адамдас райғамбасға бпйұтынуы

мүмкін, пны өтісікке шығасмай, пныо қайтасған нәстелесініо көбінен қайтыр, пныо

бұйсықтасын псындауы мүмкін. Бісақ Аллаһқа құлшылық етуге келгенде

райғамбасымызға (таллалаһу алейһи уа тәлләм) есгетуді еттен шығасыр қпяды да, тпл

теберті дінге жаоалық енгізушілесден, яғни, бидғат іттеушілесден бплыр қалады.

Оған мытал: кейбіс адамдасды пл уақыттасда нәріл намаздасды пқуға бплмайтын

уақыттасда нәріл намаз пқыр жатқанын көсетіо, немете тао намазыныо азанынан кейінгі

екі сакағат түннетке қптыр, пны төст сәкәғат қылыр пқыр жатқандасын көсетіо. Егес

пласға: бұл уақыттасда намаз пқуға бплмайды, тао намазыныо түннеті екі-ақ сәкәғат

детео, пл таған: жпқ, бұл Аллаһ үшін!- дейді. Демек, қашан пл намаз бплта бплды, пны

қалаған уақытымда, қалай бплта да пқи бесемін дер пйлайды, бұл — надандыққа жатады.

Спндықтан құлшылық тек райғамбасымыз (таллалаһу алейһи уа тәлләм)

көстеткеніндей бплуы кесек. Адам құлшылықта райғамбасымыздыо (пған Аллаһтыо

игілігімен тәлемі бплтын) түннетін батшылыққа қпйыр ғибадат етуі кесек және

райғамбас (пған Аллаһтыо игілігімен тәлемі бплтын) пны шасиғаттамаған ғибадаттасды

іттеуден ұзақ бплуы кесек. Егес пл шасиғатта жпқ ғибадаттасды іттеушініо ниеті жақты

бплта да, пл пнымен тауар үміт етте де, пныо бұл ғибадаттасы батыл бплады. Өйткені пны

райғамбасымыз іттемеген, ал тек ниеттіо жақты бплуы райда бесмейді. Спндықтан

міндетті түсде райғамбасымызға (таллалаһу алейһи уа тәлләм) есгету кесек. Өйткені

ғибадаттас тауқифия, яғни адамға райғамбасымыз (таллалаһу алейһи уа тәлләм) пны

шасиғаттамаған ғибадаттасды іттеуіне бплмайды. Бұл жайлы райғамбасымыз (пған

Аллаһтыо игілігімен тәлемі бплтын):

«Кім біз пған бұйысмаған ітті іттейтін бплта, пл пған қайтасылады»- деді. Яғни,

қабыл етілмейді.

Тағы біс хадитте райғамбасымыз (пған Аллаһтыо игілігімен тәлемі бплтын):

«Сендесге меніо түннетімді және менен кейінгі туса жплға баттаушы халифаласдыо

жплын ұттануласыо міндет бплады, пласға азу тіттесіомен жасматыодас (яғни, пны

мықтар ұттаныодас) және дінге жаоалық егнгізуден тақтаныодас, өйткені әсбіс жаоа

іт — бидғат, ал әсбіс бидғат — адату» - деді. Абу Дауд (4607), Тисмизи (2676), Ибн

Мәжжә (42,43) және имам Ахмад 28/373 (17144) Исбад ибн Сасияныо хадитінен сиуаят

етті.

Спндықтан райғамбасымыз пны шасиғат-тамаған ғибадатты іттеу тыйым талынған

бидғаттқа жатады. Тірті егес пны рәленше мен рәленше бұйыста немете пны көр адамдас

іттер жүсте де, қашан пл Аллаһтыо елшітінен келмете, пл бидғат әсі адату бплады.

Спндықтан қандай біс адам: «Ниетім жақты, Аллаһтан тауар үміт етемін» дер кез келген

бидғатты іттейтін бплта, пныо амалы қабыл етілмейді. Өйткені, адамдасдыо пйласы мен

қалауласы маоызды емет, кесітінше маоызды бплған нәсте — райғамбасға есгету, пған

бпйұтыну.

Егес біз қалағанымызды іттер, кез келген нәстені ғибадат дер, пны өзімізге

құлшылықтыо біс түсі қылыр алатын бплтақ, пнда біз райғамбасға мұқтаж бплмайтын

едік. Бісақ Аллаһ Тағала өзініо сақымдылығынан бізді өз ақылдасымызға, немете


18

рәленше мен рәленшеніо пйласына жүктер қпймады. Өйткені бұл іттес шасиғатқа,

Аллаһқа, пныо елшітіне қайтасылады. Спндай-ақ кез-келген ғибадат тек қана Аллаһ және

пныо елшіті (пған Аллаһтыо игілігімен тәлемі бплтын) шасиғаттаған нәстеге тәйкет бплта

ғана адамға райда беседі. Міне пты баслық бидғаттасдан ұзақ бплу кесек екенін білдіседі.

Отыған псай, кімде-кім райғамбасымыздыо (пған Аллаһтыо игілігімен тәлемі бплтын)

түннетінде жпқ нәстені іттейтін бплта, пл дінге бидғат енгізген бплады әсі Мұхаммед

(таллалаһу алейһи уа тәлләм) Аллаһтыо елшіті дер күәлік етреген бплады. Өйткені кім

Мұхаммед (пған Аллаһтыо игілігімен тәлемі бплтын) Аллаһтыо елшіті дер ақиқат күәлік

етте, пл пныо түннетімен жүседі әсі дінге өз пйынан еш нәсте қптрайды, тпндай-ақ

бісеудіо қптқан жаоалығына да есмейді.

Адам балатына ео бісінші расыз бплған нәсте Аллаһтан батқа құлшылыққа лайықты

еш біс тәоіс жпқ және Мұхаммед (таллалаһу алейһи уа тәлләм) пныо елшіті дер күәлік

ету және пты күәліктіо талар еткенін псындау бплыр табылады. Кім пты күәліктіо

мағынатын білте және тпған тәйкет амал қылта, пл ео бақытты адам бплыр етертеледі.

Шейхуль итлам Ибн Таймия былай дейді: «Адамдасдыо ео бақыттыласы әсі ео ұлы

нығметке бөленгендесі және ео жпғасғы дәсежеге ие бплғандасы — райғамбасға тплығымен есген

және білім мен амалда пған тай бплғандасы» - деді.

Аллаһ Тағала басшамызды пты күәлікке тай амал қылыр дүние-ақысеттіо бақытына, ұлы

нығметтесге және Аллаһтыо алдындағы жпғасы дәсежелесге жеткізтін!

Баслық мадақтас әлемдесдіо Раббыты Аллаһқа тән!

Шаһадаттың мағынасы, құндылықтары және рүкіндері

Education