Μορφές κοινωνικής οργάνωσης

• Αγροτική κοινωνία• Βιομηχανική κοινωνία• Μεταβιομηχανική κοινωνίαΚριτήριο ταξινόμησης, σε αυτήν την περίπτωση είναι το ποιος

τομέας της παραγωγής είναι κυρίαρχος στη συνολική οικονομία , και το είδος των παραγωγικών συντελεστών που χρησιμοποιούνται

(πρωτογενής – αγροτική κοινωνία,

δευτερογενής – βιομηχανική κοινωνία,

τριτογενής - μεταβιομηχανική κοινωνία).

Κοινωνικά οικονομικά συστήματα

• Δουλοκτητικό• Φεουδαρχικό• Καπιταλισμός• Σοσιαλισμός

Κριτήριο ταξινόμησης, σε αυτήν την περίπτωση, είναι οι σχέσεις παραγωγής

Σχηματικά

ΤΥΠΟΣ ΚΟΙΝΩΝΙΑΣ• Αγροτική κοινωνία

• Βιομηχανική

• Μεταβιομηχανική

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ

• Δουλοκτητικό• Φεουδαρχικό• Καπιταλισμός• Σοσιαλισμός• Καπιταλισμός με

αναπτυγμένο τομέα υπηρεσιών και εκτεταμένη χρήση της πληροφορικής στην παραγωγική διαδικασία

Μια άλλη ταξινόμηση χρησιμοποιεί ως κριτήριο

το επίπεδο ανάπτυξης της οικονομίας

ΣΥΓΧΡΟΝΕΣ ΚΟΙΝΩΝΙΕΣ

Σημερινές κοινωνίες

Υπάρχουν διαφορές στην ανάπτυξη των διαφόρων χωρών.

• Σύγχρονες= αναπτυγμένες κοινωνίες• Αναπτυσσόμενες =λιγότερο αναπτυγμένες

κοινωνίες

Καθοριστικό κριτήριο της διάκρισης των χωρών σε αναπτυγμένες και υπανάπτυκτες είναι:

η σύγκλιση ή η απόκλισή τους από τις αξίες και τα πρότυπα (οικονομικά- πολιτικά- κοινωνικά) των χωρών του Πρώτου Κόσμου.

αναπτυγμένες κοινωνίες

Εξελιγμένη τεχνολογία

στον οικονομικό τομέα Ύπαρξη κράτους, γραφειοκρατίας

στον πολιτικό τομέα Υψηλός καταμερισμός της εργασίας

στον κοινωνικό τομέα

αναπτυσσόμενες κοινωνίες

Προβληματικές καταστάσεις

(φτώχεια, παιδική θνησιμότητα, αναλφαβητισμός, ανύπαρκτη υγειονομική περίθαλψη, χαμηλό κατά κεφαλήν εισόδημα)

Στο παρελθόν (17ο – αρχές 20ου αιώνα): υπήρξαν αντικείμενο αποικιοκρατικής εκμετάλλευσης.

Σήμερα : οι πολιτικές, οικονομικές και κοινωνικές συνθήκες των χωρών αυτών αποτελούν παράγωγα της εκμετάλλευσης αυτής.

Θεωρίες

• της ανάπτυξης• του εκσυγχρονισμού• της εξάρτησης

Θεωρίες της ανάπτυξης

Η αποικιοκρατία έγινε η αφορμή για να χωριστεί ο κόσμος σε χώρες:του Πρώτου Κόσμουτου Δευτέρου Κόσμουτου Τρίτου Κόσμου

Χώρες του Πρώτου Κόσμου

Καπιταλιστικές κοινωνίες της Δυτικής Ευρώπης, Η.Π.Α., Καναδάς, Ιαπωνία, Αυστραλία είναι βιομηχανικές κοινωνίες. Η ιδιοκτησία στα μέσα παραγωγής είναι ατομική και κυριαρχεί η ελεύθερη αγοράένα μικρό τμήμα του πληθυσμού ασχολείται με τη γεωργίαη πλειονότητα του πληθυσμού ζει σε πόλεις και κωμοπόλειςέχουν σοβαρές ταξικές ανισότητες

Χώρες του Δευτέρου ΚόσμουΠρώην σοσιαλιστικές χώρες της Ανατολικής Ευρώπης. τα μέσα παραγωγής ανήκαν στην ιδιοκτησία του

κράτους και η οικονομία ήταν κεντρικά σχεδιασμένη και κρατικά ελεγχόμενη. Το κράτος καθόριζε την παραγωγή προϊόντων με κριτήριο, όχι το κέρδος, αλλά τις ανάγκες του πληθυσμού.

το μεγαλύτερο τμήμα του πληθυσμού ζούσε στις πόλεις

παρά τα όσα διακήρυτταν οι κυβερνήσεις αυτών των χωρών για κατάργηση των κοινωνικών τάξεων και ανυπαρξία ταξικών ανισοτήτων, υπήρχαν και κοινωνικές τάξεις και κοινωνικές ανισότητες. Η σύγκρουσή τους ανέτρεψε αυτά τα καθεστώτα.

• Σήμερα δεν υπάρχουν πια και έχουν μετασχηματιστεί ή μετασχηματίζονται σε καπιταλιστικές κοινωνίες.

• Δημιουργήθηκαν μετά το 1917 οπότε ξέσπασε η Ρωσική Επανάσταση και ξεκίνησε η προσπάθεια σοσιαλιστικού μετασχηματισμού της Ρωσίας.

• Κατέρρευσαν μετά την πτώση του τείχους του Βερολίνου το 1989.

Χώρες του Τρίτου ΚόσμουΥπανάπτυκτες χώρες ή πρώην αποικιακές χώρες η πλειονότητα του πληθυσμού ασχολείται με τη

γεωργία η οικονομία τους είναι είτε ελεύθερη είτε κεντρικά

σχεδιασμένη είναι αντικείμενο εκμετάλλευσης από τις

αναπτυγμένες καπιταλιστικές χώρες είναι χώρες φτωχές και ο πληθυσμός τους ζει

εξαθλιωμένος.Κάποιοι Κοινωνικοί επιστήμονες υποστηρίζουν ότι οι

αναπτυσσόμενες χώρες δεν αποτελούν ένα ενιαίο σύνολο καθώς υπάρχουν διαφοροποιήσεις μεταξύ των χωρών Ασίας- Αφρικής- Λατινικής Αμερικής.

«Τέταρτος Κόσμος»

Υπάρχει σήμερα και είναι δίπλα μας. Πρόκειται για τους άστεγους των μεγάλων πόλεων, των οποίων το επίπεδο ζωής αντιστοιχεί στους εξαθλιωμένους των κοινωνιών του Τρίτου Κόσμου

Θεωρίες του εκσυγχρονισμού

• Η ποιότητα της εκπαίδευσης και των ανθρωπίνων πόρων και ο προσανατολισμός σε δυτικές αξίες μπορούν να συμβάλουν στην οικονομική ανάπτυξη.

• Ο όρος «ανάπτυξη» σ΄ άλλες θεωρίες σχετίζεται με την ικανοποίηση

βασικών αναγκών του πληθυσμού όπως η διατροφή, στέγαση, ιατρική περίθαλψη, μόρφωση

ενώ σε άλλες περιλαμβάνει την παραχώρηση ανθρώπινων δικαιωμάτων, την πολιτική συμμετοχή, την προστασία του περιβάλλοντος.

Θεωρίες της Εξάρτησης

Η ανάπτυξη των κοινωνιών ταυτίζεται με την ενσωμάτωσή τους στη διεθνή αγορά και τον παγκόσμιο καπιταλισμό.

Η ανάπτυξη του δυτικού κόσμου και η υπανάπτυξη του Τρίτου Κόσμου πρέπει να εξετάζονται από κοινού.

Οι χώρες του Τρίτου Κόσμου δεν αναπτύχθηκαν αυτόνομα, επειδή προσδέθηκαν στο άρμα του καπιταλισμού με σχέση εξάρτησης.

Οι Δυτικές χώρες εξελίχθηκαν σε καπιταλιστικές:Με ιδιοποίηση της υπεραξίας των δικών τους

εργατών Με ιδιοποίηση και εκμετάλλευση των

πλουτοπαραγωγικών πηγών και των φθηνών εργατικών χεριών των χωρών του Τρίτου Κόσμου.

Αναπτυγμένες χώρες: Παγκόσμια καπιταλιστική

τάξη (μητρόπολη)

Λιγότερο αναπτυγμένες χώρες: Εργατική τάξη

(περιφέρεια)