การดูแลผูู้สูงอายุ ผู้พิการ...

ท�มหมอครอบครวกบการด�แลผ��ป�วย ผ��พ�การ ผ��ด�อยโอกาส

ประเสร�ฐ ประสมรกษ นกว�ชาการสาธารณส�ขช�านาญการสสอ.เล�งนกทา ยโสธร

แบบองค�รวม

ท�ม หมอครอบครวค�อใคร?

2

ค�อการท�างานร!วมกนของ รพช. + สสอ. + รพ.สต. + อปท.+ประชาสงคมโดยม�เป'าหมายเด�ยวกนค�อท�าให�ประชาชนและช(มชนสามารถพ*+งตนเองได� และไม!ทอดท�-งกน โดยม�เคร�อข!ายบร�การปฐม

ภ�ม�ท�+ม�ค(ณภาพ และได�รบความไว�วางใจจากประชาชน

ระบบส(ขภาพอ�าเภอDistrict Health System (DHS)

ท�+มาของท�มหมอครอบครว

3

ท�มสหว�ชาช�พ จากโรงพยาบาล +ส�านกงาน

สาธารณส(ขอ�าเภอ

ท�มเจ�าหน�าท�+ประจ�าโรงพยาบาลส!งเสร�มส(ขภาพต�าบล

ครอบครว/ประชาชน

...

...

1

20

1

20

1

20

แพทย

14

1...

...

...

1252

1

252

125

2

1: 1,250

1: 1,250

1: 1,250

จนท.สธ./อสม./อปท./ก�านน/

ผ��ใหญ!บ�าน/แกนน�า/จ�ตอาสา/ภาค�

อ�+นๆ

ด�แลรพ.สต.

1-3 แห!ง/ท�ม

ท�มอ�าเภอ ท�มต�าบล

...

ท�มช(มชน

...

ผงโครงสร�างท�มหมอครอบครว

4

ท�มหมอครอบครวเล�งนกทา

4 ท ม 4 ท ม 5 ท ม 6 ท ม

16 ท ม 25 ท ม 27 ท ม 31 ท ม

ระดบต�าบล 19 ท�มระดบต�าบล 99 ท�ม

ระดบอ�าเภอ 4 ท�ม

ท�มส(ขภาพ ท�มสงคม

นายอ�าเภอกรรมการม�ลน�ธ� รพร.

อปท.ชมรม อสม.ชมรมผ��ส�งอาย(ชมรมผ��พ�การผ��น�าช(มชน 5

บทบาทท�มหมอครอบครว แบบองค�รวม

6

{¥ É¤ ¨ n° »£µ¡ ¼n»£µ¡ ª·� � � � � � � � � � �Health Determinants

µ¦«¹¬µ� �

Á¦º° nµ¥µ¦ nª¥Á®º°� � � �µ ´ ¤� � � �

·ÉÂª ¨o°¤� �µ µ¥£µ¡� � �

¡´ µµ¦ É� � � � �Äª¥ÁÈ� � �

{¥ µ ªª·¥µ� � � � � � �Â³¡´ »¦¦¤� � �

¦·µ¦ »£µ¡� � �

¡§ ·¦¦¤ »£µ¡� � �Â³ ´¬³ ª·� � � �

¦µ¥ÅoÂ³� µ³ µ ´ ¤� � � � � �

µ¦¤ µ ÎµÂ³� � � � £µ¡ µ¦ Îµµ� � � � »£µ¡� = »£µª³�

·ÉÂª ¨o°¤ µ ´ ¤� � � � � �

Á¡«

ª ¦¦¤� � �

É¤µ� : Health Canada

แนวค�ดการด�แลส(ขภาพ

7

ครอบครวยากจนต�ดเหล�าแตกแยก

เด5กขาดวคซ�นวยร(!นเกเร ขโมย

ส!งสถานสงเคราะห�

ป��พ�การ

ย!าป�วยด�วยวณโรค/

เส�นเล�อดในสมองแตกเส�ยช�ว�ต ลมชก

โคราช

ท "มา นพ.ส�รเก ยรต� อาชานาน�ภาพ8

ท "มา นพ.ส�รเก ยรต� อาชานาน�ภาพ

Illness = Disease + Suffering (ความเจ5บป�วย) (โรค) (ความท(กข�)

การมองผ��ป�วยแบบองค�รวม

การด�แลผ��ป�วยด�วยหวใจของความเป7นมน(ษย�

แนวค�ดการด�แลส(ขภาพ

ม�ต�ทางส(ขภาพ

ม�ต�ทางสงคม

9

ด�ถ�+นท�+อย�! ค�!ความปลอดภยด�กายเคล�+อนไหว ตรวจไข�ท+วด�านด�ยาท�+ใช� แหล!งให�บร�การด�โภชนาหาร การก�นครบไหมด�คนในบ�าน สมพนธ�อย!างไรด�ล*กจ�ตใจ*ให�ครบเก�าองค�

I mmobilityN utritionH ousingO ther peopleM edicationE xamination S ervicesS afetyS piritual

เย�+ยมด�แลท�+บ�านเก�าองค� INHOMESSS

การด�แลส(ขภาพในช(มชน

-ความค�ด ความรบร' ( ความเช)"อ I d-ความร' (ส*ก F eeling-ความเป+นตวตน (บทบาท ฐานะ หน(าท ") F unction-ความคาดหวง ความต(องการ E xpectation

*จ�ตใจ

10

ท�าไม?ต�องด�แลผ��ส�งอาย( ผ��พ�การ ผ��ด�อยโอกาส

11

1. แนวโน�มการเพ�+มข*-นของผ��ส�งอาย(ในระดบประเทศ

ความจ�าเป7นในการด�แลผ��ส�งอาย(

ป: พ.ศ.จ�านวนประชากร

ท+วประเทศ (ล�านคน)

จ�านวนประชากรผ��ส�งอาย( (ล�าน

คน)25402541254225432544254525482553

60.661.261.862.462.963.165.167.2

5.092 (8.4%)5.285 (8.6%)5.499 (8.9%)5.733 (9.2%)5.845 (9.3%)5.845 (9.7%)6.617 (10.17%)7.639 (11.36%)

12

1. แนวโน�มการเพ�+มข*-นของผ��ส�งอาย(ในระดบประเทศ


ท�+มา: สมศกด�. ช�ณหรศม (บรรณาธ�การ), 2551) 13

2. ป;ญหาส(ขภาพท�+เก�ดจากกระบวนชรา (ระดบประเทศ)


ท�+มา: สมศกด�. ช�ณหรศม (บรรณาธ�การ), 2551 1

4


ท�+มา: สมศกด�. ช�ณหรศม (บรรณาธ�การ), 2551

2. ป;ญหาส(ขภาพท�+เก�ดจากกระบวนชรา (ระดบประเทศ)

15



3. ป;ญหาส(ขภาพจ�ต (ระดบประเทศ)

16


ท�+มา: ส�านกงานสถ�ต�แห!งชาต�, 2550

อาย�ท "เพ�"มข*/นท�าให(โอกาสการร1วมก�จกรรมกบช�มชน

ลดลง

3. ป;ญหาส(ขภาพจ�ต (ระดบประเทศ)

17

4. แนวโน�มภาวะพ*+งพ�งท�+เพ�+มข*-น (ระดบประเทศ)


ท�+มา: สมศกด�. ช�ณหรศม (บรรณาธ�การ), 2551 18


ท "มา: ม'ลน�ธ�สถาบนว�จยและพฒนาผ'(ส'งอาย� (มส.ผส.), 2552

4. แนวโน�มภาวะพ*+งพ�งท�+เพ�+มข*-น (ระดบประเทศ)

19

5. พฤต�กรรมเส�+ยงทางด�านส(ขภาพ (ระดบประเทศ)


ท�+มา: ส�านกงานสถ�ต�แห!งชาต�, 2550 2

0

6. แนวโน�มการเข�ารบการรกษาใน รพ. (ระดบประเทศ)


ท�+มา: สมศกด�= ช(ณหรศม� (บรรณาธ�การ), 2551 2

1



6. แนวโน�มการเข�ารบการรกษาใน รพ. (ระดบประเทศ)

22

7. แนวโน�มการลดลงของผ��ด�แล (ระดบประเทศ)


ผ'(ส'งอาย�ในอนาคตจะม บ�ตรจ�านวนน(อยลงท "จะมาให(การเก)/อหน�น

2.52.9

3.4

3.9

4.64.8 4.8

2.2

3.5

2.8

4.3

0.0

1.0

2.0

3.0

4.0

5.0

6.0

50-54

50-59

60-64

65-69

70-74

75-79

80+ 50-59 60+ 50-59 60+

All Urban Rural

Mean

nu

mb

er

of

livin

g c

hil

dre

nจ�า

นวนบ

(ตรเฉ

ล�+ ยท�+ ม

� ช�ว�ต

ป:2550

รวม เม�อง ชนบท

23


การอย�!คนเด�ยวหร�ออย�!กบค�!สมรสเท!าน-นม�แนวโน�มเพ�+มข*-น

4.3%

6.7%

3.6%

11.6%

6.5%

14.0%

7.6%

16.3%

0.0%

2.0%

4.0%

6.0%

8.0%

10.0%

12.0%

14.0%

16.0%

18.0%

% live alone % live only with spouse

1986 1994 2002 2007

% อย�!คนเด�ยว % อย�!กบค�!สมรสเท!าน-น

7. แนวโน�มการลดลงของผ��ด�แล (ระดบประเทศ)

24

แนวโน(มสดส1วนผ'(ส'งอาย�ต1อประชากรเพ�"มข*/น

1. การเข�าส�!สงคมผ��ส�งอาย( (เล�งนกทา)


25

ประเภท จ�านวน ร�อยละความสามารถในการท�าก�จวตร 1) ต�ดสงคม 8,994 92.14 2) ต�ดบ(าน 657 6.73 3) ต�ดเต ยง 110 1.13

ความพ�การ 1) ผ'(ส'งอาย�ท "พ�การ 9,166 93.90 2) ผ'(ส'งอาย�ท "พ�การ 595 6.10

โรคประจ�าตว 1) ไม1ม โรคประจ�าตว 5,072 51.96 2) ม โรคประจ�าตว 4,689 48.04

เบาหวาน ความดนโลห�ตส'ง เส(นเล)อดในสมองแตกต บตน ข(อเข1าเส)"อม

2. ความซบซ�อนของป;ญหาส(ขภาพผ��ส�งอาย( (เล�งนกทา)ความจ�าเป7นในการด�แลผ��ส�งอาย(

26

ภารก�จท�มหมอครอบครวเล�งนกทา

27

การด�แลระยะยาวภายใต�ระบบส(ขภาพอ�าเภอ

ในสถานบร�การ ในช(มชน/ท�+บ�าน

ม�ต�ทางส(ขภาพ

ม�ต�ทางสงคม

ผ'(ส'งอาย�ต�ดสงคม ต�ดบ(าน ต�ดเต ยง

28

พ�การ ผ'(ป7วยระยะประคบประคอง ผ'(ด(อยโอกาส

การด�แลระยะยาวความหมาย

การด�แลระยะยาว หมายถ*ง ระบบท�+ผสมผสานท-งด�านส(ขภาพและสงคม โดยร�ปแบบของก�จกรรมส�าหรบผ��ท�+ต�องการท-งจากผ��ด�แลท�+เป7นทางการและไม!เป7นทางการ

29

การด�แลระยะยาวแหล!งให�บร�การ

1. ในสถาบน2. ในช(มชน3. ท�+บ�าน

30

การด�แลระยะยาวม�การบ�รณาการระบบส(ขภาพและสงคม

1. เป7นบร�การท�+ใช�ร�ปแบบองค�รวม (holistic model) แทนการใช�ร�ปแบบทางการแพทย� (medical model)

2. ครอบครวม�ส!วนร!วมในการด�แลและในระบบการด�แล 3. เป7นร�ปแบบบร�การท�+ให�บร�การอย!างต!อเน�+อง ม�การประเม�นความต�องการของผ��รบบร�การอย!างต!อเน�+อง

31

การด�แลระยะยาวสร(างความเข(มแข8งการท�างานของท ม

หมอครอบครว

สนบสน�นงบฯ 100,000 บาท และรถส1งมอบบร�การ แก1 รพ.สต. ท "เป+นแม1ข1ายการท�างานของท มหมอครอบครว

32

การด�แลระยะยาว

เป:ดตวท มหมอครอบครวท�กระดบ ต�ดตามบตร เพ�"มการเข(าถ*ง

สร(างความเข(มแข8งการท�างานของท มหมอครอบครว

33

การด�แลระยะยาว

สร�ปผล วางแผนด'แลต1อเน)"องหลงเย "ยมด'แลผ'(ป7วย

เวท World café ฟ<งเร)"องเล1า เร(าข(อเสนอ

สร(างความเข(มแข8งการท�างานของท มหมอครอบครว

34

การด�แลระยะยาวแสวงหาเคร)อข1าย

35

การด�แลระยะยาวในสถานบร�การส(ขภาพ

36

จดต-งและให�บร�การศ�นย�ด�แลผ��ส�งอาย(ระยะยาวใน รพ.สต.

การด�แลในสถานบร�การ

งบก!อสร�างโดยท�องถ�+น/ช(มชน 3

7

บร�การด�..ด� ตามบร�บทพ�-นท�+

นวดเพ)"อส�ขภาพ โดย อสม.

ออกก�าลงกายก1อนกลบบ(าน

วงเสวนา พ'ดจาประสาผ'(เฒ1า


มหาว�ทยาลยส(ขภาพ ท�+ รพ.สต.ห�องแซง

38

เสร�มสร(างส�ขภาพผ'(ส'งอาย� โดยการผสมผสานแพทย แผนไทยและ ภ'ม�ป<ญญาท(องถ�"น โดยการม ส1วนร1วมของช�มชน รพ.สต. ป7าชาด



39

ศ'นย ด'แลผ'(ส'งอาย�องค รวม ท " รพ.สต.ก�ดแห1

โรงเร ยน อสม. ตรวจคดกรองส�ขภาพผ'(ส'งอาย� บร�การสปา

เท(า

คล�น�กย�/มสดใส ใจสดช)"น

ศ'นย สามวยใจ

เด ยวกน

ศ'นย นนทนากา

ร



40

การด�แลระยะยาวในช(มชน และท�+บ�าน

41

เสร�มสร(างส�ขภาพตามบร�บท

การด�แลในช(มชน

ชมรมผ'(ส'งอาย�ห(องแซง ชวนล'กหลาน

ป<" นจกรยานเพ)"อส�ขภาพ

ม�ต�ทางส(ขภาพระดบช(มชน

42


เสร�มสร(างศกยภาพผ'(ส'งอาย� ผ'(พ�การ

ค(นหาผ'(ส'งอาย�ต(นแบบ

เสวนาต�าบลต(นแบบด'แลผ'(ส'งอาย�ระยะยาว

แลกเปล "ยนเร ยนร' (พ)/นท "ต(นแบบ


43

อบรมพฒนาศกยภาพ อสม.

อบรมพฒนาศกยภาพช�มชน


เสร�มสร(างศกยภาพชมรม กล�1มผ'(ด'แลในช�มชน


44

เสร�มสร(างศกยภาพชมรม

ผ'(ส'งอาย�ต�ดบ(าน

หมอครอบครวเย "ยมแบบองค รวมเด)อนละ 1 คร/ง

การด�แลในช(มชนม�ต�ทางส(ขภาพระดบบ(คคล

45

ท�มหมอครอบครวระดบอ�าเภอเย�+ยมด�แลท�+บ�าน

ผ'(ส'งอาย�ต�ดเต ยง

การด�แลในช(มชนม�ต�ทางส(ขภาพระดบบ(คคล

46


ผ'(พ�การ ผ'(พ�การท "ต(องช1วยเหล)อ 246 คนท มหมอครอบครว ระดบอ�าเภอ ต�าบล

เย "ยมด'แลท "บ(าน

ม�ต�ทางส(ขภาพระดบบ(คคล

47


ม�ต�ทางสงคมระดบช�มชน

48

การด�แลในช(มชนม�ต�ทางสงคมระดบช�มชน โดยท(องถ�"นส!งเสร�มอาช�พในผ��ส�งอาย( ผ��พ�การ

และครอบครว

49


สนบสน�น อสม. เพ)"อการด'แลผ'(ส'งอาย� ผ'(พ�การ ผ'(ป7วยระยะส�ดท(าย

สนบสน�นอ�ปกรณ เย "ยมบ(าน

สนบสน�นอ�ปกรณ ตรวจคดกรองส�ขภาพในวนจ1าย

เบ /ยยงช พ

อสม.เย "ยมบ(านยามใจ

ม�ต�ทางสงคมระดบช�มชน โดยท(องถ�"น

50


ชมรมผ'(ส'งอาย� ต.ก�ดแห1 ขยายเคร)อข1ายร1วมกบ อบต.ก�ดแห1

ม�ต�ทางสงคมระดบช�มชน โดยชมรมผ'(ส'งอาย�

51


สนบสน�น รพ.สต. จดทวร ส�ขภาพส�าหรบผ'(ส'งอาย� ผ'(พ�การ ผ'(ป7วยเร)/อรง


52


รถฉ(กเฉ�นอ(ปกรณ�

พฒนาช!องทางส�+อสาร

สนบสน(นการเพ�+มทกษะการด�แลผ��

ส�งอาย(แก! เวชกรฉ(กเฉ�น

สนบสน�นระบบส1งต1อท "เป+นม�ตรกบผ'(ส'งอาย�


53


พฒนาสภาพแวดล(อมท "เอ)/อต1อผ'(ส'งอาย�

ปรบปร�งส(วมสาธารณะ ลานก ฬาผ'(ส'งวย


ประย�กต ภ'ม�ป<ญญาช�มชนเพ)"อส�ขภาพผ'(ส'ง

อาย� 54

การด�แลในช(มชนพฒนาช�มชนอ�าเภอ จดโครงการแก(จนส1งเสร�มอาช พ 23 ครวเร)อนผ'(ส'ง

อาย�ยากจน

ม�ต�ทางสงคมระดบช�มชน โดยภาค เคร)อข1าย

55

การด�แลในช(มชนการบ'รณาการร1วมด(านส�ขภาพและสงคมตาม

บร�บทพ)/นท "โครงการพฒนาแกนน�า ค'1ห'บ ?ดด / ค'1ซ /ต1างวย ด(าน“ ”การนวดแผนไทย ในการด'แลและสร(างเสร�มส�ขภาพผ'(

ส'งอาย�ระยะยาวต�าบลห(องแซง

อบรมการนวดเพ)"อส�ขภาพแก1เยาวชนจ�ตอาสา, อสม.

บร�การใน รพ.สต.เด)อน

ละ 1 คร/งบร�การท "

บ(าน เด)อนละ 1 คร/ง5

6


อผส. คนด ค'1ซ /ผ'(ส'งวย ท " สมสะอาด

อบรมเช�งปฏ�บต�การ เล)อกค'1ท "ชอบ

คนท "ใช1

ปฏ�บต�ภารก�จ

แลกเปล "ยนเร ยนร' (

การบ'รณาการร1วมด(านส�ขภาพและสงคมตามบร�บทพ)/นท "

57


ฝBกสมาธ�บ�าบด

ผ'(ส'งอาย�ส�ขภาพด ว�ถ พ�ทธ ท " ชมรมผ'(ส'งอาย�ต�าบลสามคค

ประกวดท1องกลอนสรภญญะ ผ'(ส'งอาย�ส�ขภาพด ตามว�ถ พอเพ ยง“ ”

การบ'รณาการร1วมด(านส�ขภาพและสงคมตามบร�บทพ)/นท "

58


กองท�นปCละ 100 ส'1เปDาหมายอาย� 100 ปC ท " น(อมเกล(าการบ'รณาการร1วมด(านส�ขภาพและสงคมตาม

บร�บทพ)/นท "

59


โรงเร ยนผ'(ส'งอาย�ก�ดแห1การบ'รณาการร1วมด(านส�ขภาพและสงคมตาม

บร�บทพ)/นท "

60


จดคลงกายอ�ปกรณ เพ)"อพร(อม

สนบสน�นผ'(พ�การ

จดงานวนผ'(พ�การสากลร1วมกบ พม.

การบ'รณาการร1วมด(านส�ขภาพและสงคมในกล�1มผ'(พ�การ

รบฟ<งป<ญหา ความต(องการของชมรมผ'(

พ�การ61


ม�ต�ทางสงคมระดบบ�คคล

62


ปรบปร�งบ(านท "ปลอดภย

ทต.สวาท วาระส(วมน"งราบส'1บ(าน ผ'(ส'งวย

100% ในปC 2559


ปรบปร�งบ(านผ'(ป7วยเส(นเล)อดในสมองแตก ผ'(พ�การ

63

การด�แลในช(มชนม�ต�ทางสงคมระดบบ�คคลสนบสน�นกายอ�ปกรณ ส�าหรบผ'(ส'งอาย�

ต�ดบ(าน ผ'(พ�การ

64

การด�แลในช(มชนม�ต�ทางสงคมระดบบ�คคลหมอนวดน�อยรกผ��ส�งวย

จดอบรม หลกส'ตรนวดเพ)"อส�ขภาพ “ส�าหรบผ'(ส'งอาย�”

65


หมอนวดน�อยรกผ��ส�งวยทดสอบก1อนปฏ�บต�

งาน

แบ1งหน(าท "ร บผ�ดชอบ โดยความสมครใจ 1 คน ต1อผ'(ส'งอาย� 2-3 คน


66


หมอนวดน�อยรกผ��ส�งวยเย "ยมบ(าน นวดด'แลผ'(ส'งอาย� นายก อบต. ร1วม

ด(วย ช1วยหน�นเสร�ม

แบบกล�1ม หร)อ แบบเด "ยว ตามความพร(อม


67


หมอนวดน�อยรกผ��ส�งวย

บกท*ก บอกเล1าความภ'ม�ใจ


68


หมอนวดน�อยรกผ��ส�งวย

อบรมเพ�"มทกษะ มอบเส)/อท มสร(างก�าลงใจและอตลกษณ

มอบใบประกาศ


69

หน*+งคนป�วย ร�อยคนท(กข�หลายคนช!วย หลากคนส(ข

70

ตาจ(น อาย( 60 ป: ลมหายใจส(ดท�าย ท�+ไม!เหล�อใคร

กรณ�ตวอย!างการด�แลระดบบ(คคล

71

นางนก ความสวยท�+หายไป


72

กาญจนา เพราะแรงใจ แรงช(มชน จ*งม�แรงกายล(กต!อ


73

ตกบนได กระด'กทบเส(น เด�นไม1ได( จาก ก.ค. 2557 ล�กเด�นได(เอง

ด(วยผ'(ด'แลผ'(พ�การ

เจนจ�รา พ�การสมอง จ*งถ�กมองว!าไร�ค!า


74

สมองฝ7อ ถ'กทอดท�/ง ล1วงละเม�ดทางเพศ นอนต�ดเช)/ออย'1ล�าพง แผลเน1าท "อวยวะเพศ

ความส�าเร5จการด�แลระยะยาว

75

ความส�าเร5จของการด�แลระยะยาว

ผลการประเม�นความสามารถในการด'แลตนเอง ก1อน-หลงการพฒนา ส�ขภาพจ�ตผ'(ส'งอาย�

ชะลอความเส)"อม เพ�"มความส�ข

76

ผลส�าเร5จของหมอนวดน�อยรกผ��ส�งวย

เวท เสวนา: ความปวดลดลง และความส�ขเพ�"มข*/น


77


ค�ณแม1เทพเทว ปาละวงศ ผ'(ส'งอาย�ด เด1น ประจ�าปC 2557ผ'(ส'งอาย�ด เด1น ระดบจงหวด

เขต ประเทศ

เพ�"มค�ณค1าให(แก1ผ'(ส'งอาย� ค�ณพ1อพ ระวฒน โพธ�วฒน

ผ'(ส'งอาย�ด เด1น ประจ�าปC 2556

78


จะเป7นอ�าเภอน�าร!องด�านการจดการส(ขภาพผ��ส�งอาย( ป: 2558

ค�ณค1าบร�การท "เต8มเปC" ยมค�ณภาพ สร(างช�มชนเข(มแข8ง

79

ด�วยความขอบค(ณย�+ง

80

การดูแลผูู้สูงอายุ ผู้พิการ...

Healthcare